ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ"

Transcript

1 ΜΑΘΗΜΑ: ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΑΝΔΡΕΑΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΑΜ: ΑΘΗΝΑ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2005

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α) Αιτιώδης Συνάφεια και Γενικό Ποινικό Δίκαιο. Αιτιώδης Συνάφεια και Ατομικά και Κοινωνικά Δικαιώματα. Αιτιώδης Συνάφεια και Γενικό Ενοχικό Δίκαιο. Β) Αιτιώδης Συνάφεια και Γενικό Ποινικό Δίκαιο. 1. Η έννοια της αιτιότητας ή της αιτιώδους συνάφειας. 2. Η κρίση περί αιτιότητας. 3. Διάφορες θεωρίες για τον προσδιορισμό του αιτιώδους Συνδέσμου. 4. Ο αντικειμενικός καταλογισμός του αποτελέσματος. 5. Ειδικά προβλήματα του αιτιώδους συνδέσμου. Γ) Αιτιώδης Συνάφεια και Ατομικά και Κοινωνικά Δικαιώματα. 1. Αιτιώδης συνάφεια δικαιωμάτων και θεσμών. 2. Η αρχή του αιτιώδους των περιορισμών. 3. Αιτιώδης Συνάφεια σαν σχέση κοινού αντικειμενικού στοιχείου και περιορισμού. 4. Αντικειμενικού εξωτερικοί όροι. 5. Απλές επιδράσεις απλοί περιορισμοί και προσβολές των θεμελιωδών δικαιωμάτων Αμυνόμενες Επιτιθέμενες. Δ) Αιτιώδης Συνάφεια και Γενικό Ενοχικό Δίκαιο. 1. Γενικά. 2. Διάφορες θεωρίες για τον προσδιορισμό του αιτιώδους συνδέσμου. 3. Ειδικά θέματα Αιτιώδους συνάφειας. 4. Συνυπολογισμός κέρδους και ζημίας.

3 Α. Αιτιώδης Συνάφεια Αιτιώδης συνάφεια, και Γενικό Ποινικό Δίκαιο, είναι ο νοητός σύνδεσμος ο οποίος υφίσταται μεταξύ της πράξεως ως της έμπρακτης εκδηλώσεως της ανθρώπινης βουλήσεως και των διάφορων αποτελεσμάτων της. 1 Παράδειγμα: Ο Α πείθει τον Β να μεταβεί αεροπορικώς στην Ελβετία για αναψυχή το αεροπλάνο καταστρέφεται καθ οδόν από την έκρηξη βόμβας αράβων «Κομάντος». Οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι υφίσταται αιτιώδης σύνδεσμος, γιατί αν υποθέσουμε ότι λείπει η συμπεριφορά του Α ο θάνατος του Β δεν θα επερχόταν. Αιτιώδης Συνάφεια και Γενικό Ενοχικό Δίκαιο γενικά τρίτη προϋπόθεση για την υποχρέωση προς αποζημίωση είναι ότι το γεγονός επί τον οποίον ζητείται να θεμελιωθεί η ευθύνη, υπήρξε πράγματι η αιτία της ζημιάς (είναι δηλ. όντως το ζημιογόνο γεγονός). Η σχέση αιτίας και αποτελέσματος ονομάζεται αιτιώδης συνάφεια (ή σύνδεσμος). Παράδειγμα: Ο Α χτύπησε τον Β (αδίκημα) Ο Β αργότερα πέθανε. Στην περίπτωση αυτή ο Α θα είναι δυνατόν να ευθύνεται για τον θάνατο του Β μόνο αν πράγματι το χτύπημα και όχι άλλη άσχετη προς αυτό αιτία όπως π.χ. αυτοκινητικό ατύχημα επιδημική νόσος επέφερε αυτό. 3 Αιτιώδης Συνάφεια και ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα αιτιώδης συνάφεια είναι η συνάντηση των περιεχομένων θεμελιώδους δικαιώματος και θεσμού σε κοινό συστατικό στοιχείο. Με δεσμό αιτιώδους συνάφειας συνδέοντας σύμφυτα ζεύγη δικαιωμάτων και θεσμών από και μη σύμφυτα ζεύγη. Παράδειγμα: Σύμφυτου ζεύγους. Το αντικειμενικό στοιχείο «κατοικία» είναι στοιχείο του περιεχομένου της ατομικής ελευθερίας επιλογής κατοικίας αλλά και της συζυγικής στέγης. Παράδειγμα: Μη σύμφυτου ζεύγους. Ελευθερία της επιστήμης και κληρονομική σχέση αποτελούν μη σύμφυτο ζεύγος. Η επιστήμη αποτελεί αντικειμενικό στοιχείο του περιεχομένου της ελευθερίας της επιστήμης. Παράλληλα η συγκεκριμένη επιστήμη π.χ. η νομική επιστήμη αποτελεί το περιεχόμενο της νομικής βιβλιοθήκης η οποία είναι αντικείμενο κληρονομιάς. Η νομική επιστήμη αποτελεί κοινό συστατικό στοιχείο της ελευθερίας της επιστήμης και της κληρονομικής σχέσεως. 4 1.Ιωάννης Α. Γεωργάκης Γενικό Μέρος Ποινικού Δικαίου σελ Νικόλαος Κ. Ανδροκάκης Γενικό Ποινικό Δίκαιο Θεωρία για το εκλ/μα σελ Αλέξανδρος Λ. Τζερόπουλος Στοιχεία ενοχικού δικαίου, Αθήνα, 1968

4 4. Ανδρέας Γ. Δημητρόπουλος. Η Συνταγματική προστασία του ανθρώπου από την ιδιωτική εξουσία σελ Β. Έννοια της αιτιότητας ή της αιτιώδους συνάφειας Η αιτιότητα συνίσταται στην a Priori δηλαδή την πριν από κάθε ατομική εμπειρία, υφισταμένη μορφή διαλογισμού επί της οποίας θεμελιώνονται όλες γενικά οι εμπειρικές μας κρίσεις κατά συνέπεια η διαπίστωση ότι μια πράξη υπήρξε η αιτία ενός αποτελέσματος δεν σημαίνει καταρχήν τίποτε άλλο παρά την ύπαρξη νοητού συνδέσμου μεταξύ τους. Η αιτιότητα δηλαδή δεν αποτελεί πραγματικότητα την οποία δύναται ενδεχομένως να ζυγίσει ή να καταμετρήσει κανείς αλλά λογική κατασκευή. 5 Η κρίση περί αιτιότητας Διαπιστώνοντας αιτιότητα εννοούμε ότι ένα γεγονός αποτελεί όρο για την επέλευση άλλου γεγονότος. Βέβαια η κρίση μας αυτή δεν δύναται να παραβλέψει την ιδιάζουσα σημασία της συνδρομής ορισμένων παραγόντων στην επέλευση του αποτελέσματος και ιδιαίτερα το ότι ορισμένοι όροι είναι πιο αποφασιστικοί σε αναφορά με την επέλευση αυτή από άλλους. Όμως μόνο η αναγκαία και συνολική ύπαρξη όλων ανεξαιρέτως των όρων παρέχει την πρόσφορη αιτία για την επέλευση του αποτελέσματος οπότε κατά λογική ανάγκη έπεται ότι στην φύση έκαστου όρου έγκειται το απαραίτητο αυτού και επομένως η απόλυτη ισοτιμία τους με τους άλλους ως προς την επέλευση ορισμένου αποτελέσματος. Για αυτό και στην κρίση για την αιτιότητα κάθε όρος έχει την ίδια σημασία με τους υπόλοιπους και όλοι από κοινού είναι ισάξιοι. 6 Διάφορες θεωρίες για τον προσδιορισμό του αιτιώδους συνδέσμου Από την ανωτέρω σκέψη η οποία ανάγεται και σε διαπιστώσεις των φυσικών επιστημών για το ρόλο της αιτιότητας στα φυσικά φαινόμενα ξενικά η επικρατούσα σήμερα στην επιστήμη και τη νομολογία «θεωρία του ισοδύναμου των όρων». Σύμφωνα με αυτή «όρος» ενός αποτελέσματος είναι κάθε τι το οποίο δεν είναι δυνατό να απαλειφθεί χωρίς να πάψει αυτόματα να υπάρχει και το συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Πρώτος υποστηρικτής της θεωρίας του ισοδύναμου των όρων ήταν ο Glaser η βαθύτερη όμως αιτιολόγησή της αποδίδεται στον n. Bunr. Η θεωρία αυτή δεν προβαίνει σε αιτιολόγηση των διαφόρων αιτιών τα οποία συνδέονται με ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα και που στις περισσότερες περιπτώσεις είναι πολυάριθμα. 7

5 5.Ιωάννης Α. Γεωργάκης Γ. Μέρος Ποινικού δικαίου σελ Ιωάννης Α. Γεωργάκης Γ. Μέρος Ποινικού δικαίου σελ Ιωάννης Α. Γεωργάκης Γ. Μέρος Ποινικού δικαίου σελ. 213 Εάν π.χ. ο οδηγός σε κατάσταση μέθης χάσει τον έλεγχο του οχήματος του περάσει στην αντίθετη λωρίδα κυκλοφορίας και προξενήσει αυτοκινητιστικό δυστύχημα τότε η μέθη του οδηγού θεωρείται αιτία του δυστυχήματος διότι αν εξέλειπε αυτή ο οδηγός θα συνέχιζε την πορεία του στη σωστή λωρίδα και το δυστύχημα δεν θα συνέβαινε. Αιτιώδες όμως ως προς το δυστύχημα είναι και το θύμα το οποίο περνούσε από το σημείο αυτό την συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Με βάση την ίδια σκέψη είναι δυνατό να διευκρινίσουμε τον κύκλο των αιτιών συμπεριλαμβάνοντας και όλα τα πρόσωπα ή περιστατικά τα οποία άσκησαν κάποια επιρροή στο συγκεκριμένο αποτέλεσμα (π.χ τους κατασκευαστές των δυο αυτοκινήτων που συγκρούστηκαν κ.λ.π.). Ευρείας προσοχή έτυχε και η θεωρία της «πρόσφορου αιτίας». Η θεωρία αυτή φέρνει στη συζήτηση ένα δικό της κριτήριο για την εύρεση της αιτιώδους συνάφειας: την προσφορότητα της πράξεως να οδηγήσει στο αποτέλεσμα. Σύμφωνα λοιπόν με αυτή τη θεωρία του n.kvier (1866) για να βρούμε σωστό την αιτιώδη συνάφεια, πως υπάρχει ανάμεσα σε ορισμένη πράξη κοκ στο επελθόν αποτέλεσμα, δεν αρκεί να αναζητούμε τις πράξεις - όρους που συνδέονται με το αποτέλεσμα αυτό, όπως το κάνει η θεωρία του ισοδύναμη των όρων, αλλά πρέπει από τους παγίους σχετικούς όρους να διαλέγουμε εκείνου ο οποίος με βάση την κοινή πείρα κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων είναι πρόσφορος να επιφέρει το συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Την κρίση για την προσφορότητα της πράξεως την στηρίζει η εν λόγω θεωρία σε μια «εκ των υστέρων πρόγνωση» παίρνουμε δηλ. τα πράγματα όπως έχουν διαμορφωθεί και προσπαθούμε γυρίζοντας προς τα πίσω να αξιολογήσουμε όλα τα στοιχεία που υπήρχαν κατά τον χρόνο τέλεσης της πράξεως. Με τον τρόπο αυτό θα βρούμε τελικά αν ήταν ή δεν ήταν πρόσφορη η πράξη να επιφέρει το αποτέλεσμα. 8 Άλλες ενδιάμεσες θεωρίες αιτιώδους συνάφειας Πέρα από τις προαναφερθείσες θεωρίες του ισοδύναμου των όρων και της πρόσφορης αιτίας στην επιστημονική βιβλιογραφία ιδίως την Γερμανική υποστηρίζονται και ορισμένες άλλες ενδιάμεσες θεωρίες. Οι θεωρίες αυτές είναι: α) Η θεωρία του τελευταίου πριν από το αποτέλεσμα όρου που υποστηρίχθηκε από τον Ortmann (1876) και συνδέει το αποτέλεσμα με τον τελευταίο απ` όλους τους όρους. β) Η θεωρία του ενεργού αιτίας που υποστηρίχθηκε από τον v. Bir Kneger (1885) και συνδέει τοπ αποτέλεσμα με τον πιο δραστήριο απ` όλους τους άλλους όρους.

6 8.Αλέξανδρος Παν. Κωστάρα έννοιες και θεσμοί του Ποινικού Δικαίου σελ.342 γ) Οι συναφείς θεωρίες της υπεροχής και της διαμορφωτικής δύναμης του αποτελέσματος που υποστηρίχθηκε από τον Bindinq και τον Kohler (1890) και δέχονται ως παραγωγικό του αποτελέσματος όρο η μεν πρώτη εξ` αυτών τον όρο που κατά κύριο λόγο επιφέρει το αποτέλεσμα, ενώ η δεύτερη τον όρο που έχει τη δύναμη να διαμορφώνει το αποτέλεσμα. δ) Η θεωρία του νομοτελούς όρου που υποστηρίχθηκε από τον Engish και δέχεται ως παραγωγικό του αποτελέσματος όρο κάθε όρο που συνδέεται νομοτελώς με το επέλθον αποτέλεσμα. ε) Η θεωρία της νομικά σημαντικής αιτίας που υποστηρίχθηκε από τον Mezper. Η θεωρία αυτή κατά το ένα σκέλος πατάει στην θεωρία του ισοδύναμου των όρων και κατά το άλλο στηρίζεται στην θεωρία της πρόσφορης αιτίας αφού δέχεται την αιτιότητα, όπως την υποστηρίζει η θεωρία του ισοδύναμου ως όρων, απαιτεί όμως, αλλά μόνο μια την τιμωρία του δράστη και προσφορότητα της σχετικής ενεργείας που παρήγαμε το αποτέλεσμα. στ) Η θεωρία περί αντικειμενικού καταλογισμού του αποτελέσματος που υποστηρίζεται στην σύγχρονη Γερμανική θεωρία και επιχειρηματολογία κατά βάση με την έννοια της πρόκλησης κινδύνου για την επέλευση του αποτελέσματος και τέλος. ζ) Η θεωρία της φυσικής ενότητας της πράξεως που υποστηρίχθηκε από των Μανωλεδάκη και δέχεται ότι το αποτέλεσμα το επιφέρει ο όρος εκείνος ο οποίος κατά τη φυσική αντίληψη οδηγεί σ` αυτό και όχι οποιοσδήποτε όρος εβοήθησε στην παραγωγή του. 9 Ο «Αντικειμενικός καταλογισμός» του Αποτελέσματος Οι πρώτοι διδάξαντες της θεωρίας αυτής υπήρξε ο Honig η πληρέστερη όμως ανάπτυξη της ανάγεται στον Roxin. Η βασική σκέψη της διδασκαλίας αυτής είναι η εξής: Για την αναγωγή ενός παρανόμου αποτελέσματος στην συγκεκριμένη συμπεριφορά ενός ατόμου δεν αρκεί η κατάσταση της υπάρξεως αιτιώδους συνδέσμου. Η αναγωγή λαμβάνει χώρα σε δυο στάδια. Το πρώτο στάδιο αναφέρεται στην διαπίστωση αντικειμενικού αιτιώδους συνδέσμου: για αυτήν αρκεί η εφαρμογή της θεωρία του ισοδύναμου των όρων. Στο δεύτερο στάδιο ερευνάται αν το αποτέλεσμα το οποίο συνδέεται αιτιώδως με μία συμπεριφορά είναι δυνατό να καταλογισθεί αντικειμενικό σε αυτή. Οι βασικές αρχές που διέπουν τον αντικειμενικό καταλογισμό είναι δυο:

7 α) Ένα παράνομο αποτέλεσμα το οποίο προξένησε ο δράστης υπάγεται στην τυπική υπόσταση του αντιστοίχου εγκλήματος μόνο υπό την προϋπόθεση ότι η συμπεριφορά του δράστη προξένησε παράνομο κίνδυνο για το αντικείμενο της πράξεως όπως αυτός μορφοποιήθηκε στο συγκεκριμένο 9. Αλέξανδρος Παν. Κωστάρα έννοιες και θεσμοί του Ποινικού Δικαίου σελ.343,344,345 αποτέλεσμα. β) Κατ` εξαίρεση των ανωτέρω λείπει ο καταλογισμός όταν η «προστατευτική λειτουργία» του συγκεκριμένου κανόνα δικαίου δεν αναφέρεται στην απατροπή τέτοιου είδους κινδύνου. Αποκλείεται ο αντικειμενικός καταλογισμός - Στις περιπτώσεις στις οποίες ο δράστης άλλαξε την ροή μίας επικίνδυνης αιτιώδους συνάφειας με αποτέλεσμα να μειωθεί ο κίνδυνος για το θύμα. - Στις περιπτώσεις στις οποίες ο δράστης δεν αύξησε τον ήδη υπάρχοντα κίνδυνο κατά νομικό σημαντικό τρόπο. - Στις περιπτώσεις στις οποίες ο δράστης προξένησε μεν κίνδυνο για το έννομο αγαθό το εγκληματικό όμως αποτέλεσμα δεν προήλθε από τον κίνδυνο αυτό. - Στις περιπτώσεις τις καλούμενης «επιτρεπόμενης διακινδυνεύσεως». - Στις περιπτώσεις στις οποίες προστατευτική λειτουργία του σχετικού κανόνα δικαίου δεν έχει ως αντικείμενο την αποτροπή κινδύνου όπως αυτός που πραγματοποιήθηκε. Καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το θετικό στοιχείο της διδασκαλίας του αντικειμενικού καταλογισμού είναι ότι προσπαθεί να συνδέσει όλα τα κριτήρια και τις απόψεις που έχουν κατά καιρούς υποστηριχθεί σχετικά με την μέθοδο προσδιορισμού του κύκλου των προσώπων τα οποία προξένησαν ένα εγκληματικό αποτέλεσμα σε ενιαίο συστηματικό σύνολο. 10 Στο σημείο αυτό θα ασχοληθούμε με ορισμένα ειδικά προβλήματα τα οποία συχνά ανακύπτουν κατά την διερεύνηση του αιτιώδους συνδέσμου. Α. Η σωρευτική αιτιότητα: Υπάρχει όταν την επέλευση του αποτελέσματος την επηρεάζουν δυο ή περισσότεροι όροι που δρουν παράλληλα ο ένας προς τον άλλο. Παράδειγμα: η δηλητηρίαση κάποιο από δυο διαφορετικούς δράστες, που ρίχνουν στο φαγητό του ταυτόχρονα την ίδια ακριβώς θανατηφόρα ποσότητα

8 δηλητηρίου, η οποία και αν ακόμη ενεργούσε αυτοτελώς δηλ. ανεξάρτητα από την άλλη ποσότητα, θα ήταν από μόνη της ικανή να επιφέρει τον θάνατο του θύματος. Κάθε όρος πρέπει να κρίνεται ανεξάρτητα από τον άλλον για να προσδιορισθεί σωστά η αιτιακή του σχέση προς το αποτέλεσμα. Δεν μας ενδιαφέρει στο παράδειγμα τι έκανε ο άλλος ο δράστης. Οι δράστες στα πλαίσια της σωρευτικής αιτιότητας θα ευθύνονται συνήθως ως παραυτουργοί ολοκληρωμένου ή αποπειραθέντος εγκλήματος ανάλογα με την επάρκεια ή με 10. Ιωάννης Α. Γεωργάκης Γ. Μέρος Ποινικού δικαίου σελ. 217,218,219. τις ποσότητες του δηλητηρίου να επιφέρει το αποτέλεσμα εκτός αν έχουν συναποφασίσει το έγκλημα οπότε η ποινική τους ευθύνη παίρνει τη μορφή της συναυτουργίας σε τετελεσμένη ή αποπειραθείσα πράξη. Β. Η Πολλαπλή αιτιότητα Πολλαπλή αιτιότητα συντρέχει σε όλες εκείνες τις περιπτώσεις στις οποίες η συμπεριφορά ορισμένου ανθρώπου «δρομολογεί» με ένα όρο επέλευσης του αποτελέσματος αυτό όμως επέρχεται τελικά από την μεταγενέστερη συμπεριφορά κάποιου άλλου ανθρώπου. Παράδειγμα: ένας αστυφύλακας μπαίνει σ` ένα κατάστημα με τη γυναίκα του για ν` αγοράσει ένα παντελόνι και αφήνει στο δοκιμαστήριο τη ζώνη του με το περίστροφο για να πάει στον καθρέπτη να δει την εφαρμογή του παντελονιού επάνω του. Επωφελούμενος όμως το γεγονός κάποιος πελάτης κλέβει το περίστροφο με το οποίο στη συνέχεια σκοτώνει την εν` διαστάση σύζυγό του. Γ. Η υποθετική αιτιότητα Στην υποθετική αιτιότητα επέρχεται μεν το αποτέλεσμα από τον όρο που έθεσε σε κίνηση με τη συμπεριφορά του ο δράστης θα μπορούσε όμως το αποτέλεσμα αυτό να είχε επέλθει με οποιονδήποτε τρόπο και από έναν άλλο όρο που επίσης είχε δρομολογηθεί κι` αυτός. Παράδειγμα: Τραβάει κάποιος τα σωληνάκια ενός ήδη ευρισκομένου σε επιθανάτιο ρόγχο ασθενούς. Δ. Η νόμιμη εναλλακτική συμπεριφορά Στις περιπτώσεις της εν` λόγω κατηγορίας αμφισβητείται η αιτιώδης συνάφεια ορισμένης παράνομης συμπεριφοράς προς το επέλθον αποτέλεσμα

9 όταν το αποτέλεσμα αυτό θα επήρχετο ακόμη και αν ενεργούσε νόμιμα ο δράστης. Παράδειγμα: Ο οδηγός μίας νταλίκας φθάνοντας στην είσοδο κάποιος στενής γέφυρας παραβλέπει το απαγορευτικό σήμα που θέτει ως όριο επιτρεπόμενο βάρους τους 15 τόνους, και αποφασίζει να διέλθει από τη γέφυρα μολονότι το αυτοκίνητο του έχει βάρος 15.5 τόνους. Κατά την διέλευση της γέφυρας και ενώ το αυτοκίνητο με αργή κίνηση έχει φτάσει στο μέσον περίπου αυτής γκρεμίζεται ξαφνικά η γέφυρα και παρασύρεται στο γκρεμό το φορτηγό με συνέπεια τον ΒΑΡΥ τραυματισμό του οδηγού και τον θάνατο των δύο συνοδών του. Κατά την σχετική αυτοψία από τους αρμοδίου μηχανικούς του υπουργείου διαπιστώθηκε ότι τα δυο βασικά «πόδια» της γέφυρας είχαν υποστεί ρήγματα από τον πρόσφατο σεισμό ενώ το έδαφος κάτω απ` αυτά είχε πάθει καθίζηση και έτσι η γέφυρα δεν μπορούσε να αντέξει βάρος μεγαλύτερο από 5 τόνους. Επομένως και να τηρούσε το απαγορευτικό όριο της σχετικής πινακίδας ο οδηγός της νταλίκας η γέφυρα θα έπεφτε σίγουρα. Ε. Η αιτιότητα σε περίπτωση του λεγόμενου «γενικού δόλου» Ως γενικός δόλος χαρακτηρίζονται οι περιπτώσεις εκείνες στις οποίες ο δράστης προβαίνει σε ορισμένη εγκληματική ενέργεια με την οποία πιστεύει ότι επιφέρει τα επιδιωκόμενο αποτέλεσμα αυτό όμως δεν έχει πραγματικό επέλθει ακόμη από επέρχεται στην συνέχεια από τη μεταγενέστερη ενέργεια του δράστη. Παράδειγμα: μαχαιρώνει κάποιος έναν άνθρωπο και νομίζοντας ότι τον έχει σκοτώσει τον ρίχνει στη θάλασσα για να εξαφανίσει το πτώμα του. Ο άνθρωπος όμως αυτός την ώρα που τον πετούσε ο δράστης στην θάλασσα ήταν ζωντανός και πέθανε τελικά από πνιγμό. 11 Γ. Αιτιώδης συνάφεια και Ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα Αιτιώδης συνάφεια δικαιωμάτων και θεσμών Αιτιώδης συνάφεια είναι η συνάντηση των περιεχομένων θεμελιώδους δικαιώματος και θεσμού σε κοινό συστατικό στοιχείο. Η αιτιώδη συνάφεια αποτελεί σχέση μεταξύ δυο πραγμάτων. Η αιτιώδης συνάφεια αποτελεί σχέση δικαιώματος και θεσμού και όχι δικαιώματος με δικαίωμα. Η ενδιαφέρουσα μορφή αιτιώδους συνάφειας για την διερεύνηση του αν είναι επιτρεπτός ο περιορισμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων είναι εκείνη που συνδέει το περιεχόμενο του δικαιώματος και το περιεχόμενο της σχέσεης στο πλαίσιο της οποία επιδιώκεται η εφαρμογή του. Η αιτιώδης συνάφεια δεν έχει μόνο μια μορφή στα περιεχόμενα τους υπάρχει κάποιο κοινό συστατικό στοιχείο στο

10 οποίο οφείλεται η μεταξύ τους αιτιώδης συνάφεια. Η αιτιώδης συνάφεια αποτελεί φυσική σχέση επομένως και νομική σχέση μεταξύ των πραγμάτων. Τα διάφορα ζεύγη δικαιωμάτων και θεσμών είναι ομοιογενή και ανομοιογενή ανάλογα με το αν συνδέονται ή όχι με δεσμό αιτιώδους συνάφειας. Με δεσμό αιτιώδους συνάφειας συνδέονται τα σύμφυτα ζεύγη δικαιωμάτων και θεσμών μεταξύ τους υπάρχει φυσική σχέση όπου ταυτόχρονα είναι και νομική σχέση. Τα νομικά μορφώματα (θεσμοί δικαιώματα, υποχρεώσεις, διαπροσωπικές σχέσεις) μπορούν να καταταχτούν σε διάφορες βιοτικές περιοχές, δηλαδή σε μερικότερους χώρους που αναπτύσσονται μέσα στην κοινωνική πολιτική και οικονομική ζωή. Τα νομικά μορφώματα που ανήκουν στην ίδια βιοτική περιοχή είναι σύμφυτα μεταξύ τους νομικά μορφώματα. Για παράδειγμα τα οικογενειακά 11. Αλέξανδρος Παν. Κωστάρα έννοιες και θεσμοί του Ποινικού Δικαίου σελ.345,346,347,348,349 δικαιώματα είναι σύμφυτα προς τις οικογενειακές σχέσεις και θεσμούς. Με δεσμό αιτιώδους συνάφειας συνδέονται και μη σύμφυτα νομικά μορφώματα δηλαδή νομικά μορφώματα που δεν ανήκουν στην ίδια βιοτική περιοχή. Ομοιογενή χαρακτηρίζονται τα σύμφυτα μορφώματα ενώ τα μη σύμφυτα μορφώματα χαρακτηρίζονται ανομοιογενή. Στις ομοιογενείς αντιθέσεις επιβάλλεται ο περιορισμός του δικαιώματος. Στις ανοιομογενείς αντιθέσεις επιβάλλεται η αποχή από τον περιορισμό. 1 Η αρχή του αιτιώδους των περιορισμών Όλα τα θεμελιώδη δικαιώματα, εφαρμόζονται στις διαπροσωπικές σχέσεις και ως προς το γενικό αμυντικό τους περιεχόμενο, όπως εφαρμόζεται στις σχέσεις κράτους πολιτών. Εφαρμόζεται η συνταγματική αρχή της βασικής ισχύος των θεμελιωδών δικαιωμάτων με την μορφή της απαγόρευσης του περιορισμού του γενικού αμυντικού τους περιεχομένου. Συνταγματική επιταγή δεν αποτελεί μόνο η εφαρμογή του γενικού αμυντικού περιεχομένου, αλλά και ο περιορισμός του, η θεσμική του προσαρμογή, στις περιπτώσεις που η εφαρμογή του θα οδηγούσε στην διάλυση των έννομων σχέσεων και των θεσμών. Προκύπτει ότι υπάρχουν δυο ειδών περιορισμοί του γενικού αμυντικού περιεχομένου, που επιτρέπονται οι περιορισμοί ή απλοί περιορισμοί και οι περιορισμοί που απαγορεύονται ή προσβολές των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Οι συνταγματικά επιτρεπόμενοι περιορισμοί είναι αιτιώδεις δηλ. περιορισμοί επιβαλλόμενοι από τη φυσική σχέση δικαιώματος και θεσμού. Αντίθετα οι απαγορευμένοι περιορισμοί είναι αναιτιώδες δηλ. περιορισμοί μη επιβαλλόμενοι από τη φυσική σχέση δικαιώματος και θεσμού. Το αν λοιπόν ένας περιορισμός είναι αιτιώδης ή αναιτιώδης εξαρτάται από τη φυσική σχέση δικαιώματος και θεσμού.

11 Κατά γενικό κανόνα εφόσον θεμελιώδες δικαίωμα και έννομη σχέση δεν συνδέονται με σχέση αιτιώδους συνάφειας απαγορεύεται ο περιορισμός του γενικού αμυντικού περιεχομένου του δικαιώματος γιατί είναι δυνατή η εφαρμογή του. Αντίθετα εφόσον ανάμεσα στα δυο περιεχόμενα υπάρχει αιτιωδής συνάφεια, τότε είναι επιτρεπτοί οι περιορισμοί διότι δεν είναι από τα πράγματα δυνατή η εφαρμογή του γενικού αμυντικού περιεχομένου. 2 Η αιτιώδης συνάφεια σαν σχέση κοινού αντικειμενικού στοιχείου και περιορισμού Η διερεύνηση της νομιμότητας των περιορισμών των θεμελιωδών δικαιωμάτων διακρίνεται σε δυο βασικά στάδια: 1. Στο πρώτο στάδιο περιέχεται η διερεύνηση του εάν είναι δυνατός 1.Ανδρέας Γ. Δημητρόπουλος Συνταγματικά Δικαιώματα σελ Ανδρέας Γ. Δημητρόπουλος Συνταγματική προστασία του ανθρώπου από την ιδιωτική εξουσία σελ ο περιορισμός. 2. Στο δεύτερο στάδιο περιέχεται η διερεύνηση του επιτρεπτού μέτρου του περιορισμού. Η θεσμική προσαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων δεν είναι μια λειτουργία αυθαίρετη αλλά λειτουργία αντικειμενική προσδιοριζόμενη από τη φυσική αντικειμενική σχέση της αιτιώδους συνάφειας. Η αιτιώδης συνάφεια είναι η συνάντηση των περιεχομένων θεμελιώδους δικαιώματος και θεσμού σε κοινό συστατικό στοιχείο. Παράδειγμα κοινών συστατικών αντικειμενικών στοιχείων σύμφυτων ζευγών. Η «καταγωγή» αποτελεί αντικειμενικό στοιχείο του ατομικού δικαιώματος που απορρέει από την αρχή της ισότητας. Αποτελεί όμως και συστατικό στοιχείο του εθνικοτοπικού συλλόγου προσώπων, καταγόμενων όπως συγκεκριμένη περιφέρεια. Παράδειγμα κοινών αντικειμενικών στοιχείων μη σύμφυτων ζευγών. Ελευθερία της τέχνης και συναλλακτική σχέση αποτελούν μη σύμφυτο ζεύγος. Το αντικείμενο στοιχείο είναι «έργο τέχνης» σαν ιδιότητα του πράγματος αποτελεί στοιχείο του περιεχομένου της ελευθερίας της τέχνης, της καλλιτεχνικής δημιουργίας εφόσον όμως παραγγέλλεται έργο τέχνης συγκεκριμένης τεχνοτροπίας, ελευθερία της τέχνης και συναλλακτική σχέση συναντώνται στο αντικείμενο στοιχείο «έργο τέχνης» στο συγκεκριμένο αντικείμενο 3. Αντικειμενικοί εξωτερικοί όροι Ο χαρακτηρισμός ενός περιορισμού σαν αιτιώδους ή αναιτιώδους, σαν απλού περιορισμού ή προσβολής, εξαρτάται από την ύπαρξη κοινού

12 αντικειμενικού στοιχείου και από τη σχέση του περιορισμού προς το στοιχείο αυτό. Για τη λύση κάθε συγκεκριμένης περιπτώσεως πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι αντικειμενικοί εξωτερικοί όροι. Εκτός από την αιτιώδη συνάφεια. Οι λόγοι αυτοί έχουν καθοριστικού σημασία για τον τελικό χαρακτηρισμό της ανθρώπινης συμπεριφοράς και για τον τελικό χαρακτήρα ενός περιορισμού σαν προσβολής ή σαν απλής επιδράσεως. Οι αντικειμενικοί όροι διαμορφώνουν τη δικαϊκή κατάσταση σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση. Παράδειγμα: Η άρνηση ενοικιάσεως δωματίου ξενοδοχείου σε έγχρωμο πελάτη αποτελεί προσβολή δικαιώματος εφόσον υπήρχαν πράγματι κενά δωμάτια ενώ στην αντίθετη περίπτωση δεν συνιστά προσβολή 4. 3 Ανδρέας Γ. Δημητρόπουλος. Η Συνταγματική προστασία του ανθρώπου από την ιδιωτική εξουσία. Σελ Ανδρέας Γ. Δημητρόπουλος. Η Συνταγματική προστασία του ανθρώπου από την ιδιωτική εξουσία. Σελ Απλές επιδράσεις, απλοί περιορισμοί και προσβολές των θεμελιώδων δικαιωμάτων. Αμυνόμενες επιτιθέμενες. Η διάκριση των περιορισμών του αμυντικού περιεχομένου των θεμελιωδών δικαιωμάτων σε απαγορευμένους και σε επιτρεπτόμενους αντιστοιχεί στη διάκριση σε απλούς περιορισμούς και σε προσβολές των αμυντικών δικαιωμάτων. Από τους απλούς περιορισμούς διαφέρουν οι απλές επιδράσεις. Η εφαρμογή του αμυντικού περιεχομένου των θεμελιωδών δικαιωμάτων στις διαπροσωπικές σχέσεις αποκρούει μόνο τις προσβολές κι όχι τις απλές επιδράσεις ή τους απλούς περιορισμούς. Επιτρεπόμενοι, είναι οι περιορισμοί του γενικού αμυντικού περιεχομένου, που επιβάλλονται από τη φύση των πραγμάτων δηλ. οι περιορισμοί της δράσεως των ατόμων που είναι αναγκαίο αποτέλεσμα του κοινού αντικειμενικού στοιχείου του περιεχομένου του δικαιώματος και του περιεχομένου της σχέσεως, στην οποία ασκείται το δικαίωμα. Οι απλοί περιορισμοί επιβάλλονται από το Σύνταγμα. Απαγορευμένοι, είναι οι περιορισμοί του γενικού αμυντικού περιεχομένου που δεν επιβάλλονται από την αιτιώδη συνάφεια. Ειδικότερα: α) Ότι δεν υπάρχει κοινό αντικειμενικό στοιχείο δικαιώματος και θεσμού. β) Ότι υπάρχει μεν κοινό αντικειμενικό στοιχείο, πλην όμως ο περιορισμός ξεπέρασε το επιβαλλόμενο μέτρο. Απλές επιδράσεις, είναι οι επιρροές που ασκούνται από την άσκηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στον ελεύθερο κοινωνικοοικονομικό και πολιτικό χώρο, χωρίς να τέμνονται οι κύκλοι δράσεως των ατόμων παράδειγμα: Η είσοδος του Α σε ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα, εφόσον υπάρχει numerus clausus, επιδρά ή αποκλείει την είσοδο του Β. Ο περιορισμός δεν είναι αποτέλεσμα αιτιώδους συνάφειας αλλά υπάρξεως συνδρομής αντικειμενικού όρου.

13 Συναφής, τέλος είναι η διάκριση αμυνόμενον επιτιθέμενον. Επιτιθέμενος, είναι εκείνος ο οποίος προσβάλλει το δικαίωμα του άλλου, εκείνος δηλ. ο οποίος περιορίζει τα δικαιώματα του άλλου, χωρίς βέβαια ο περιορισμός αυτός να επιβάλλεται από την αντικειμενική αιτιώδη συνάφεια 5. Δ. Αιτιώδης συνάφεια και Γενικό Ενοχικό Δίκαιο. Γενικά Για τη δημιουργία ευθύνης προς αποζημίωση πρέπει να υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ νόμιμου λόγου ευθύνης και ζημιάς δηλαδή ο λόγος ευθύνης πρέπει να αποτελεί την αιτία της ζημιάς και η ζημιά το αποτέλεσμα εκείνου 1. 5 Ανδρέας Γ. Δημητρόπουλος. Η Συνταγματική προστασία του ανθρώπου από την Ιδιωτική εξουσία. Σελ Αγαλλοπούλου Πηνελόπη. Βασικές έννοιες Αστικού Δικαίου Γ έκδοση. Σελ 68. Όταν μια πράξη κατευθύνεται άμεσα στην προσβολή ενός αγαθού (π.χ. τραυματισμός ενός προσώπου), η προσβολή αυτή αποτελεί τη λεγόμενη άμεση ζημιά. Πολλές φορές η προσβολή αυτή συνεπάγεται και περαιτέρω συνέπειες στην συνολική περιονοιακή κατάσταση του θύματος (π.χ. διαφυγόν κέρδος λόγω του τραυματιακού, επιπλοκή του τραύματος λόγω κακής θεραπείας). Σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται λόγος για έμμεση ζημιά 2. Θεωρίες της Αιτιωδούς Συνάφειας 1. Η θεωρία του ισοδύναμου των όρων: Η θεωρία αυτή αναπτύχθηκε κυρίως από τον Γερμανό vun Buri, ο οποίος αντιλαμβάνεται την αιτιώδη συνάφεια κατά τη λογική ή φυσική έννοια της αιτιότητας (=ως σχέσεως αιτίου και αιτιατού). Για την επέλευση μιας ζημιάς είναι απαραίτητη η συνδρομή διαφόρων ορών, με την έννοια ότι αν έλειπε ένας από τους όρους αυτούς δεν θα επερχόταν η ζημία. Καθένας από τους όρους αυτούς βρίσκεται σε αιτιώδη συνάφεια με τη ζημία (=αποτελεί το αίτιό της και η ζημία το αιτιατό του), διότι αν έλειπε, η ζημία, δεν θα επερχόταν. Αν αντίθετα, η ζημία θα επερχόταν και αν έλειπε ένας όρος, ο όρος αυτός δεν είναι αίτιο της ζημίας, δεν βρίσκεται σε αιτιώδη συνάφεια με αυτήν 3. Παράδειγμα: Ο Δ τραυματίζει τον Β. Ο τραυματισμός μπορεί να έχει μερικές από τις ακόλουθες δυσμενείς συνέπειες για τον Β.: α) ο Β. υποβάλλεται σε έξοδα νοσηλείας για το τραύμα. β) ο Β. παθαίνει γενικότερα κλονισμό στην υγεία του με βαριές οικονομικές συνέπειες. γ) ο Β παθαίνει μελαγχολία επειδή η θεραπεία τον βραδύνει.

14 δ) Σημειώνονται επιπλοκές του τραύματος του Β. λόγω κακής θεραπείας π.χ. ιατρικού σφάλματος Η θεωρία της πρόσφορης αιτωδούς συνάφειας: Η θεωρία αυτή (που θεμελιώθηκε από τον Γερμανό von Kvies και αναπτύχθηκε από τους Γερμανούς Rumelin και Traeqer) αντιλαμβάνεται την αιτιώδη συνάφεια ως νομική έννοια. Αιτιώδης συνάφεια μεταξύ ενός γεγονότος και ζημίας υπάρχει όταν το γεγονός έχει την τάση κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων να προκαλέσει τη ζημία, είναι πρόσφορο για την πρόκληση της ζημίας. Αντίθετα αν το γεγονός δεν έχει τέτοια τάση, είναι 2 Αποστόλου Σ. Γεωργιάδη Μιχαήλ Π. Σταθοπούλου. ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΞ Σελ Σπυριδάκης Γ. Ενοχικό Δίκαιο Εγχειρίδιο Αστικού Δικαίου 2/α Σελ Μιχαήλ Σταθόπουλος Γ. Ενοχικό Δίκαιο Σελ. 268 απρόσφορο και δεν υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ αυτού και της ζημίας 5. Παράδειγμα: Ο Α. θανατώνει το σύζυγο της Β, η Β παθαίνει νευρικό κλονισμό και μελαγχολία σε βαθμό νόσου κατά τη διάρκεια κάποιας κρίσης της, μετά από καιρό αυτοκτονεί, η θανάτωση ήταν απρόσφορη για την αυτοκτονία. Θα ήταν όμως πρόσφορη για νευρικό κλονισμό με ανάγκη θεραπευτικής Αγωγής ή Νοσηλείας σε κλινική Η θεωρία του σκοπού: Κατά την θεωρία αυτή για να διαπιστωθεί αν η αιτιώδης συνάφεια μεταξύ γεγονότος και ζημίας είναι νομικά σημαντική, κρίσιμος είναι ο προστατευτικός σκοπός του κανόνα που παραβιάσθηκε ερευνάται δηλαδή ποια είναι τα προστατευμένα έννομα αγαθά και αν τα αγαθά αυτά προσβλήθηκαν, δημιουργείται ευθύνη προς αποζημίωση. Κατά τη θεωρία αυτή, αιτιώδης συνάφεια μεταξύ γεγονότος και ζημιάς υπάρχει μόνο εφόσον το προσβληθές έννομο αγαθό υπάγεται στον προστατευτικό σκοπό του παραβιασθέντος κανόνα (συνάφεια παρανομία) 7. Παράδειγμα: Ο Α. ανεγείρει οικοδομή στο οικόπεδο του και παραβιάζοντας τους ισχύοντες όρους δόμησης, ξεπερνά κατά έναν όροφο το ανώτατο επιτρεπόμενο ύφος. Ο γείτονας Β. ζημιώνεται επειδή ο επιπλέον όροφος φέρνει σε μειονεκτική θέση το ακίνητο του, με συνέπεια τη μείωση της αγοραστικής και μισθωτικής του αιτίας. Αν σκοπός του νόμου που καθιερώνει το ύφος των οικοδομών είναι μόνο η προστασία του γενικού συμφέροντος και όχι της ιδιοκτησίας των περίοικων ο Β. δεν θα έχει σύμφωνα με την εξεταζόμενη θεωρία δικαίωμα αποζημίωσης κατά τον Α, αφού το δικαίωμα της κυριότητα τους, που θίγεται εδώ, δεν εμπίπτει στα προστατευόμενα από το νόμο αγαθά 8.

15 Ειδικά θέματα αιτιώδους συνάφειας Στο πλαίσιο της αιτιώδους συνάφειας ανακύπτουν και αντιμετωπίζονται διάφορα ειδικά θέματα. Τα κυριότερα από τα οποία είναι: α) Αιτιότητα περισσότερων προσώπων. β) Συμβολή τρίτων στη ζημία. γ) Προλαμβάνουσα αιτιότητα. δ) Διαζευκτική νόμιμη συμπεριφορά. 5 Σπυριδάκης Γ. Ενοχικό Δίκαιο Εγχειρίδιο Αστικού Δικαίου Σελ Φίλιος Παύλος Γ. Ενοχικό Δίκαιο Γ έκδοσης Σελ Σπυριδάκης Γ. Ενοχικό Δίκαιο Εγχειρίδιο Αστικού Δικαίου Σελ Μιχαήλ Π. Σταθόπουλος Γ. Ενοχικό Δίκαιο Σελ. 181 ε) Ευπάθεια ζημιωθέντος αγαθού. στ) Συνήθης βιοτικός κίνδυνος. ζ) Συμβολή ζημιωθέντος στη ζημιά. α. Αιτιότητα περισσοτέρων προσώπων υπάρχει όταν η ζημία έχει ως αίτιο την συμπεριφορά περισσότερων προσώπων. Συνήθως γίνεται διαίρεση σε: 1) Κοινή αιτιότητα, 2) Σωρευτική αιτιότητα, 3) Διαλεκτική αιτιότητα. 1. Κοινή αιτιότητα, υπάρχει όταν η ζημιά είναι αποτέλεσμα της συμπεριφοράς δυο ή περισσοτέρων προσώπων, έτσι ώστε αν έλειπε η ζημιά είναι αδιάφορο αν τα πρόσωπα βρίσκονται σε συνεννόηση μεταξύ τους ή αν ενήργησαν συγχρόνως. Παράδειγμα: Ο Α. απασχολεί τον Β. και ο Γ. κλέβει το πορτοφόλι του Β. 2. Σωρευτική αιτιότητα, υπάρχει όταν η ζημιά είναι αποτέλεσμα της συμπεριφοράς δυο ή περισσοτέρων προσώπων που ενεργούν αυτοτελώς και καλό τέτοιο τρόπο, ώστε η ζημιά θα επερχόταν ως αποτέλεσμα μόνο της συμπεριφοράς κάποιον από τα περισσότερα πρόσωπα. Παράδειγμα: Για το έργο Ε., ο εργολάβος Ε. έχει παραγγείλει τα αναγκαία υλικά στον Α. και τα αναγκαία μηχανήματα στον Β. Ούτε ο Α. ούτε ο Β. εκπληρώνουν την υποχρέωση τους και το έργο Ε. δεν εκτελείται έγκαιρα (εφαρμογή 926 ΑΚ). 3. Διαζευκτική αιτιότητα, υπάρχει όταν η ζημιά επέρχεται μετά από συμπεριφορά μετά από συμπεριφορά δύο ή περισσότερων προσώπων (που ενεργούν συγχρόνως), χωρίς να είναι δυνατό να εξακριβωθεί τίνος συμπεριφορά αποτέλεσμα υπήρχε η ζημιά. Παράδειγμα:

16 Οι Α και Β κυνηγούν και από τους πυροβολισμούς τους σκοτώνεται το άλογο του Γ., δεν είναι όμως δυνατό να εξακριβωθεί αν το άλογο σκοτώθηκε από πυροβολισμό του Α ή του Β 9. β. Συμβολή τρίτων στη ζημιά: Πράξεις τρίτων αποτελούν πολλές φορές ένα από τα αίτια για την επέλευση ή την έκταση της ζημιάς. Σχετικό μπορεί να γίνουν οι ακόλουθες ταξινομήσεις. 1. Από τον τρίτο. Παράδειγμα: Ο πελάτης Α. του χ κέντρου διασκέδασης προκαλεί διάφορα επεισόδια με συνέπεια ο πελάτης Τ. να φύγει απαρατήρητα από το κέντρο χωρίς να πληρώσει. Η ζημιά του Β. ιδιοκτήτη του κέντρου από τη φυγή του Τ. χωρίς πληρωμή καταλογίζεται στην πράξη του Α. Αυτή η πράξη ευνόησε ιδιαίτερα τη φυγή του Τ. η τελευταία δεν ήταν μια όμως απίθανη συνέπεια της πράξης του Α. 9 Σπυριδάκης Γ. Ενοχικό Δίκαιο Εγχειρίδιο Αστικού Δικαίου Σελ Από τον ζημιώσοντα, παράδειγμα η σιδηροδρομική ατμομηχανή του Α. πετώντας αναμμένα κάρβουνα ανάβει φωτιά στα χόρτα που βρίσκονται στα επιχώματα και τους διαδρόμους της γραμμής, τα οποία ο Α. παρά το νόμο δεν είχε καταστρέψει. Η φωτιά ακολούθως μεταδίδεται στα ξερά χόρτα του κτήματος του Τ., το οποίο προσεγγίζει τη σιδηροδρομική γραμμή και στην συνέχεια, αφού περνάει το κτήμα του Τ. προκαλεί ζημιές με το κτήμα του Τ. Ο Τ. κατά το νόμο έχει υποχρέωση να μην διατηρεί στο κτήμα του ξερά χόρτα σε ορισμένο πλάτος από τη γραμμή. Η ζημιά του Β. καταλογίζεται στην πράξη του Α. Η ζημιά αυτή δεν είναι όλως απίθανη συνέπεια της πράξης του Α. γιατί η μη συμμόρφωση των κυριών των κτημάτων που προσεγγίζουν τις γραμμές, όπως του Τ. δεν είναι όλως απίθανο φαινόμενο και συνεπώς μπορεί να συμβάλει στη μετάδοση φωτιάς. 3. Με πράξη τρίτων. Παράδειγμα: Ο Α. με απάτη πείθει τον Β. να του μεταβιβάσει την κυριότητα ορισμένων πραγμάτων. Ο Γ. αγοράζει τα πράγματα από τον Α. γνωρίζοντας την προέλευσή τους. Ο Γ. ευθύνεται απέναντι στον Β. για τη ζημιά του, που του επέφερε ο Α. με απάτη, η αγορά υπήρξε πρόσφυμο αίτιο για τη διατήρηση της ζημιάς του Β 10. γ. Προλαμβάνουσα αιτιότητα, υπάρχει όταν ένα αίτιο, προκαλεί τη ζημιά, η οποία όμως θα επερχόταν από άλλο αίτιο, αν δεν της επέφερε το πραγματικό αίτιο. Παράδειγμα: Ο Α. σκοτώνει τον Β., ο οποίος μετά από λίγο καιρό θα πέθαινε από ανίατη ασθένεια.

17 δ. Διαζευκτική νόμιμη συμπεριφορά, ονομάζεται η περίπτωση στην οποία παράνομη συμπεριφορά προκαλεί ζημιά η οποία θα επερχόταν και αν η συμπεριφορά ήταν νόμιμη. Παράδειγμα: Ο οδηγός Α. τρέχει με (μη επιτρεπόμενη) ταχύτητα 120x/w και τραυματίζει τον Β., το δυστύχημα θα συνέβαινε και αν ο Α. έτρεχε (με επιτρεπόμενη ταχύτητα 90x/w. ε. Ευπάθεια, Ζημιωθέντος αγαθού, η ευπάθεια του προσληφθέντος αγαθού δεν επηρεάζει την αιτιώδης συνάφεια εξαίρεση απίθανες ζημιές. Παράδειγμα: 1) Ο Α. χειροδικεί με τον Β., ο οποίος λόγω καρδιακής ευπάθειας υφίσταται εκτός από τον τραυματισμό και καρδιακή προσβολή. Υφίσταται αιτιώδης συνάφεια. 2) Ο Α. από αμέλεια προκαλεί αμυχή στον Β., ο οποίος λόγω αιμορροφιλίας υφίσταται ακατάσχετη αιμορραγία. Δεν υφίσταται αιτιώδης συνάφεια. 10 Φίλιος Παύλος Γενικό Ενοχικό Δίκαιο Σελ. 357,358 στ. Συνήθης Βιοτικός Κίνδυνος, Υποστηρίζεται ότι ζημιές που συναρτώνται με το συνήθη βιοτικό κίνδυνο του μέσου κοινωνικού ανθρώπου δεν υπάρχει να αποκαθίσταται από τον προκαλέσοντα το αρχικό ζημιογόνο αίτιο. Το ζήτημα εξετάζεται τόσο στο πλαίσιο της αιτιώδους συνάφειας, όσο και στο πλαίσιο του υπολογισμού της ζημιάς 11. Συνυπολογισμός Ζημιάς και Κέρδους Σκοπός της αποζημίωσης είναι η αποκατάσταση της πράγματι επελθούσας ζημιάς. Για τον σωστό υπολογισμό της οφειλόμενης αποζημίωσης, πρέπει να αφαιρεθεί κάθε κέρδος που τυχόν αποκόμισε από τη ζημιά ο ζημιωθείς. Παράδειγμα: Ο Α. έκαψε το σπίτι του Β. παρέμειναν όμως ορισμένα οικοδομικά υλικά. Για τον υπολογισμό της αποζημίωσης που οφείλει ο Α. στον Β. θ αφαιρεθεί από τη χρηματική αξία του οικήματος το ποσό που ο Β. εισέπραξε από την πώληση των οικοδομικών υλικών. Στον υπολογισμό της αποζημίωσης, δεν λαμβάνεται υπόψη η ωφέλεια του ζημιωθέντα που οφείλεται σε τυχαίο ή έκτακτο περιστατικό 12. Παράδειγμα: Ο Α. γκρέμισε το σπίτι του Β. Ο Β. κατά τις εκσκαφές βρήκε στα θεμέλια του σπιτιού του κιβωτίου που περιείχε χρυσές λίρες. Η ωφέλεια αυτή του Β. οφείλεται σε τυχαίο περιστατικό και κατά συνέπεια, δεν λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της αποζημίωσης που πρέπει να καταβάλλει ο Α στον Β.

18 Παράλληλα με τη ζημιά είναι δυνατόν το ίδιο γεγονός που την προκάλεσε να έχει σαν αποτέλεσμα και ορισμένες ωφέλειες για το ζημιωθέντα. Το ερώτημα είναι αν η ζημιά, που πρέπει να αποκατασταθεί, θα μειωθεί κατά το ύψος της ωφέλειας. Η καταφατική απάντηση θα σημαίνει φυσικά ότι, στην περίπτωση που η ωφέλεια είναι ίση ή μεγαλύτερη από τη ζημιά, ο ζημιώσας θα απαλλάσσεται. Συνηθέστερος είναι ο όρος «συμψηφισμός ζημίας και κέρδους» καλύτερο είναι να αποφεύγεται ο όρος αυτός για να μη γίνεται σύγχυση με το συμψηφισμό σαν λόγο αποσβέσεως των ενοχών ΑΚ Ο τελευταίος προϋποθέτει δύο αμοιβαίες απαιτήσεις (απαίτηση και ανταπαίτηση μεταξύ δύο προσώπων ), ενώ στο συνυπολογισμό ζημίας και κέρδους έχουμε μια μόνο απαίτηση (του ζημιωθέντος κατά του ζημιώσαντος), αφού η ωφέλεια του ζημιωθέντος δεν συνιστά ανταπαίτηση του ζημιώσαντος αλλά λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό του ύψους της ζημίας που θα αποκατασταθεί και επομένως του ύψους της απαιτήσεως του ζημιωθέντος. 11 Σπυριδάκης Γ. Ενοχικό Δίκαιο 2/α Εγχειρίδιο Αστικού Δικαίου Σελ. 154,155, Αγαλλοπούλου Πηνελόπη. Βασικές έννοιες ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Σελ. 69 Κατά κανόνα πρέπει να συνυπολογίζονται τα κέρδη στις ζημιές. Γίνονται όμως δεκτές εξαιρέσεις μη συνυπολογιστέων κερδών ώστε να αποφεύγονται ορισμένες αδικίες. Το κριτήριο που επικράτησε για την επίτευξη του περιορισμού αυτού στο συνυπολογισμό των κερδών είναι η πρόσφορη αιτιότητα. Δηλαδή μόνο εκείνα τα οφέλη, διδάσκεται, θα πρέπει να συνυπολογισθούν που μπορεί να προβλεφθεί ότι θα επέλθουν κατά την κανονική πορεία των πραγμάτων. Ο σκοπός του δικαίου της αποζημιώσεως είναι να αποκατασταθεί πλήρης αλλά και μόνη η ζημιά του ζημιωθέντος, και όχι να πλουτίσει αυτός. Αν η ζημιά είναι μειωμένη γιατί παράλληλα μ` αυτήν το ζημιογόνο γεγονός προκάλεσε και κέρδος, θα αποκατασταθεί η πραγματική (μειωμένη ) ζημιά, δηλαδή η διαφορά που προκύπτει από την αφαίρεση του κέρδους. Για τον υπολογισμό της ζημιάς θα εκτιμηθεί όλη η περιουσιακή κατάσταση του ζημιωθέντος δηλαδή και οι θετικές και οι αρνητικές επιπτώσεις του ζημιογόνου γεγονότος. Συνυπολογισμός νοείται μόνο στην περιουσιακή ζημιά. Γιατί το ύψος της ηθικής βλάβης δεν καθορίζεται με ακριβή χρηματική αποτίμηση. Η ικανοποίηση που δίνεται γι `αυτή δεν έχει καθαρά αποκαταστατικό χαρακτήρα. Άλλη είναι η χρηματική ικανοποίηση που δίνεται για την ηθική βλάβη και άλλη η αποζημίωση για την περιουσιακή ζημιά. Κρίσιμη είναι η διάκριση ανάμεσα αφενός στα κέρδη του ζημιώσαντος που επέρχονται σαν αυτόματη συνήθως άμεση συνέπεια του ζημιογόνου γεγονότος και συνίσταται σε ένα πραγματικό γεγονός και αφετέρου σε εκείνα που στηρίζονται είτε σε σύμβαση ή άλλα οικειοθελή παροχή προς το ζημιωθέντα είτε σε παροχή προς αυτόν που επιβάλλει ειδικά ο νόμος δηλαδή

19 στα κέρδη που απορρέουν από ένα ιδιαίτερο νομικό γεγονός το οποίο προβλέπεται από το δίκαιο για την ικανοποίηση ίδιων σκοπών. Στην πρώτη περίπτωση θα εφαρμοστούν χωρίς περιορισμό οι αρχές του δικαίου αυτού. Έτσι σύμφωνα με τη θεωρία της διαφοράς όλα τα κέρδη και οι ζημιές, που προκύπτουν από το ζημιογόνο γεγονός θα συνυπολογισθούν για να βρεθεί το ύψος της πραγματικής ζημιάς. Στη δεύτερη περίπτωση, πρέπει να εκτιμηθεί και ο σκοπός της συμβάσεως ή της ειδικής διατάξεως του νόμου που προβλέπει την παροχή προς τον ζημιωθέντα δηλαδή το κέρδος αυτού. Αν επομένως σ `αυτή την περίπτωση θα πρέπει να γίνει συνυπολογισμός ή όχι δεν είναι ζήτημα που θα κριθεί αποκλειστικά με τα κριτήρια του δικαίου της αποζημιώσεως. Το ζήτημα δεν εντοπίζεται μόνο στον υπολογισμό της ζημιάς. Η ακολουθούσα εξέταση των τυπικών συνήθως περιπτώσεων των δύο κατηγοριών κερδών δεν είναι φυσικά εξαντλητική. Η κατάταξή τους έγινε με βάση τα κυριότερα γνωρίσματα κάθε περιπτώσεως Γεωργιάδης Σταθόπουλος. ΑΣΤΙΚΟΣ ΚΩΔΙΞ Σελ. 86 ΕΠ Περιπτώσεις κερδών χωρίς αυτοτελή σκοπό: α) Υπολείμματα αγαθού που καταστράφηκε Αξιοποίηση τους: Συνυπολογίζονται στη ζημιά τα κέρδη που συνίστανται σε υπολείμματα του καταστραφέντος πράγματος, τα οποία έχουν κάποια αξία. Εδώ ανήκει και η περίπτωση φόνου ενός ζώου με συνέπεια να μείνει στο κύριο αυτού το κρέας ή το δέρμα του ζώου. Δεν πρόκειται στην κυριολεξία για κέρδος δηλ. απόκτημα νέας αξίας από το ζημιωθέντα γιατί τα υπολείμματα υπήρχαν και πριν από το ζημιογόνο γεγονός υπό άλλη μορφή στην κυριότητά του. Η αξία του πράγματος που καταστράφηκε υπολογιζόταν πριν από την καταστροφή του ενιαία (πχ. καταστροφή σπιτιού, χωριστά για οικόπεδο και χωριστά για το κτίσμα). Ενώ μετά την καταστροφή ανέκυψε σαν ιδιαίτερο λογιστικά κονδύλιο, η αξία των υπολειμμάτων. Η αξιοποίηση των απολειμμάτων προϋποθέτει κάποια πρωτοβουλία του ζημιωθέντος (πχ. ενέργεια για την πώλησή τους ). Η πρωτοβουλία αποτελεί μάλλον εκπλήρωση στοιχειώδους υποχρεώσεως, να μειώσει κατά το δυνατόν την έκτασή της. Η αξιοποίηση δηλ. των υπολειμμάτων δεν εντάσσεται στην αυτόνομη οικονομική δραστηριότητα του ζημιωθέντος. Δεν αποκλείεται πάντως στη συγκεκριμένη περίπτωση, ιδιαίτερες συνθήκες να δίνουν αυτόνομο χαρακτήρα στη σχετική δραστηριότητα. Σε περίπτωση δυσχέρειας αποποιήσεως υπολειμμάτων ο ζημιωθείς μπορεί αποδίδοντας αυτά στον ζημιώσαντα να ζητήσει πλήρη αποζημίωση από αυτόν. Υπέρ της λύσεως αυτής μπορεί να γίνει επίκληση της Ακ 288. β) Εξοικονόμηση δαπανών ή αποφυγή άλλων υποχρεώσεων: Συνυπολογίζονται στη ζημιά επίσης τα κέρδη που συνίστανται σε εξοικονόμηση δαπανών. Εδώ εμπίπτουν πχ. τα ποσά που ο ζημιωθείς θα ξόδευε

20 για τη διατροφή του και που εξοικονόμησε επειδή διατρεφόταν από, το ζημιώσαντα. Τα έξοδα παραλαβή, μεταφοράς κτλ του πράγματος, το οποίο ο αγοραστής του έπρεπε κατά τη συμφωνία να παραλάβει από την κατοικία του πωλητή, έξοδα που ο αγοραστής εξοικονομεί επειδή το πράγμα καταστράφηκε πριν από την παράδοσή του, η διατροφή που θα κατέβαλλε ο ζημιωθείς σε άλλο πρόσωπο και που μετά το ζημιογόνο γεγονός εξοικονομεί (πχ ο σύζυγος γυναίκας που φονεύθηκε ζημιώνεται από την απώλεια των υπηρεσιών που αυτή στο συζυγικό οίκο του προσέφερε - αλλά εξοικονομεί τη διατροφή προς αυτήν). γ) Άλλες περιπτώσεις: Επίσης δεν υπάρχει αυτοτέλεια σκοπού και επομένως θα γίνει συνυπολογισμός του κέρδους και στις ακόλουθες περιπτώσεις: στις περιπτώσεις βλάβης μεταχειρισμένου πράγματος και αντικαταστάσεώς του με καινούριο, στην περίπτωση του συνήθως, αναφερόμενου παραδείγματος κατά το οποίο ο Α. από απροσεξία σπρώχνει τον Β. άλαλο εξαιτίας νόσου του νευρικού συστήματος, σε ένα γκρεμό. Η πτώση και η εξαιτίας της απότομη συγκίνηση του Β., εκτός από τα ελαφρά τραύματα που του προκαλεί, του ξαναδίνει τη λαλιά του. Ο Β. υποβάλλεται σε έξοδα για τη θεραπεία των τραυμάτων του, αλλά απαλλάσσεται εκτός των άλλων από τη θεραπεία που έκανε για να μπορέσει να ξαναμιλήσει. Και εδώ ο συνυπολογισμός του κέρδους στη ζημία θα πρέπει να γίνει. Περιπτώσεις κερδών με αυτοτελή σκοπό: α) Κέρδη από αυτόνομες ενέργειες του ζημιωθέντος: Δεν συνυπολογίζονται στη ζημία τα κέρδη τα οποία αποκομίζει ο ζημιωθείς από τη δική του δραστηριότητα που συνίσταται σε ένταση των προσπαθειών του για να αντιμετωπίσει (ιδίως στην αρχή ) με τις δικές του δυνάμεις την ζημία που του προκλήθηκε. Πχ αν αναλαμβάνει πρόσθετη εργασία (πχ υπερωρίες ) για να αντιμετωπίσει τη ζημία. Βέβαια το κέρδος εδώ (οι πρόσθετες αποδοχές) συνδέεται αιτιωδώς και με το ζημιογόνο γεγονός. Αλλά η ουσιαστική εξήγηση αυτού του κέρδους, και ειδικότερα ο νόμιμος λόγος κτήσεώς του βρίσκονται στην αυτόνομη δραστηριότητα του ζημιωθέντος, δηλ. στις ενέργειες του, που πηγάζουν από την ελευθερία δράσεως του ατόμου. Η δραστηριότητα αυτή του ζημιωθέντος είναι «δικό του θέμα». Τα οφέλη από αυτή, σύμφωνα με το σκοπό της και το πνεύμα της έννομης τάξεως που την εξασφαλίζει, πρέπει να αποβαίνουν υπέρ του φορέα της. Το ότι ενδεχομένως μπορούσε να προβλεφθεί, ότι κατά την κοινή πορεία των πραγμάτων τα οφέλη θα είχαν επέλθει (αφού κάθε επιμελής και συνετός άνθρωπος φροντίζει να αυξήσει τις προσπάθειες του, όταν βρίσκεται σε δύσκολη θέση), δεν έχει σημασία. Άλλες περιπτώσεις που εμπίπτουν εδώ: Ο Α καταστρέφει το σπίτι του Β και ο τελευταίος αποφασίζει να δώσει το οικόπεδο προς ανοικοδόμηση σε εργολάβο με αντιπαροχή. Η αντιπαροχή δεν θα συνυπολογισθεί στην ζημία που ο Β υπέστη. Ή η επιχείρηση Α, που υπέστη ζημία, αυξάνει τις τιμές των προϊόντων της για να καλύψει τη ζημία. Η πράξη της (ο νέος καθορισμός των τιμών) αποτελεί εκδήλωση της γενικής εμπορικής δραστηριότητάς της. Έστω και αν έπρεπε να

21 αναμένεται, αποτελεί αυτόνομη ενέργεια, που δεν δικαιολογεί το συνυπολογισμό. Διαφορετική είναι η περίπτωση, στην οποία η δραστηριότητα του ζημιωθέντος δεν είναι πρόσθετη, αλλά κατά κάποιον τρόπο αυτό που απομένει από την ικανότητα προς εργασία του ζημιωθέντος μετά τη ζημία (λ.χ. τον τραυματισμό του). Έτσι π.χ. ο τεχνίτης που τραυματίστηκε δεν μπορεί πλέον να επαναλάβει την ίδια εργασία και περιορίζεται σε άλλη, λιγότερο κοπιαστική και λιγότερο επικερδή. Εδώ σημειώθηκε μερική μόνο απώλεια της ικανότητας προς εργασία. Η διαφορά είναι η πραγματική ζημία. Η νέα (λιγότερο επικερδής) εργασία δε θα εκτιμηθεί εδώ σαν αυτόνομη δραστηριότητα, αλλά σαν βάρος που επιβάλλεται στο ζημιωθέντα σύμφωνα με την ΑΚ 300. β) Εκούσιες παροχές τρίτων προς το ζημιωθέντα: Στις περιπτώσεις, που το κέρδος του ζημιωθέντος προέρχεται από παροχή, στην οποία προέβη προς αυτόν κάποιος τρίτος οικειοθελώς (είτε βάσει συμβάσεως είτε όχι), σημασία έχει ο σκοπός της οικειοθελούς αυτής παροχής. Τέτοιες περιπτώσεις είναι π.χ. η οικονομική βοήθεια τρίτου προς το ζημιωθέντα για να αντιμετωπίσει τη ζημία ο έρανος φίλων του ζημιωθέντος για να τον βοηθήσουν η βοήθεια που δίνει ένας φίλος του δράστη προς το ζημιωθέντα. Εδώ ακόμη ανήκει και η περίπτωση του προσώπου που τραυματίσθηκε και νοσηλεύεται στο νοσοκομείο, όπου με την ευκαιρία της εκεί παραμονής του γίνεται και προληπτικός εμβολιασμός, στον οποίο ήθελε να υποβληθεί ο τραυματισθείς, για άλλο λόγο. Σ όλες αυτές τις περιπτώσεις, αν ο σκοπός του παρέχοντος ήταν να βοηθήσει το ζημιωθέντα, αν δηλ. πρόκειται βασικά για ελευθεριότητα προς αυτόν, ή παροχή σύμφωνα με το σκοπό της δεν θα πρέπει να αποβεί σε όφελος του ζημιώσαντος και επομένως δεν θα πρέπει να γίνει συνυπολογισμός αυτής στη ζημία. Αν όμως η παροχή έγινε υπέρ του δράστη, θα πρέπει να γίνει ο συνυπολογισμός. Ίσως μάλιστα στην τελευταία περίπτωση να εφαρμόζεται και η ΑΚ 317 (να θεωρηθεί δηλ. ότι ο τρίτος καταβάλλει την αποζημίωση για λογαριασμό του ζημιώσαντος). Σε ενδιάμεσες περιπτώσεις (π.χ. παροχή από κοινούς φίλους του δράστη και του θύματος, ή από τον τρίτον, που ήθελε να βοηθήσει και τους δύο) θα πρέπει να εξετασθεί, αν υπερισχύει ο σκοπός ενισχύσεως του ενός από τους δυο, αν θα πρέπει η παροχή να θεωρηθεί κατά ένα μέρος ως δωρεά στον ένα και κατά το λοιπό στον άλλο κ.λ.π. Σύμφωνα με αυτά θα λυθεί και το συνήθως αναφερόμενο παράδειγμα ( που αντιμετωπίζεται με επίκληση της πρόσφορης αιτιότητας), σύμφωνα με το οποίο ο τραυματισθείς που νοσηλεύεται σε νοσοκομείο γνωρίζει εκεί πλούσια νοσοκόμα, με την οποία συνδέεται αισθηματικά και τελικά την παντρεύεται. Εδώ η συναισθηματική ή ηθική ικανοποίηση από το δεσμό δεν λαμβάνεται υπόψη προς συνυπολογισμό στην περιουσιακή ζημία. Και οι τυχόν ειδικές απολαβές (π.χ. δωρεές από την πλούσια φίλη ή στη συνέχεια, σύζυγο) στηρίζονται σε αυτοτελείς, οικειοθελείς ή υποχρεωτικές βάσει του νόμου παροχές (διατροφή μεταξύ συζύγων κ.λ.π.) και επομένως γι αυτόν τον λόγο δεν θα συνυπολογισθούν.

22 γ) Υποχρεωτικές (βάσει του νόμου ή συμβάσεως) παροχές τρίτων προς τον ζημιωθέντα: Μεγάλη πρακτική σημασία έχουν οι περιπτώσεις, στις οποίες η επέλευση ζημίας δημιουργεί υποχρέωση τρίτων να καταβάλουν μια παροχή στο ζημιωθέντα. Εδώ ανήκουν κυρίως οι περιπτώσεις ασφαλιστικών αποζημιώσεων, που καταβάλλονται στο θύμα μιας ζημίας από ασφαλιστικές εταιρίες ή άλλους ασφαλιστικούς φορείς (π.χ. ασφαλιστικά ταμεία). Σκοπός των παροχών αυτών είναι η μέριμνα για το θύμα, όχι για το δράστη. Επομένως τυχόν συνυπολογισμός τους στη ζημία και αντίστοιχη μείωση της υποχρεώσεως του δράστη θα ήταν αντίθετος στο σκοπό αυτόν. Το ίδιο ισχύει και για τη διατροφή που οφείλει ο τρίτος στο ζημιωθέντα (π.χ. ο πατέρας στο παιδί του που τραυματίσθηκε ή ακόμη και άλλος συγγενής) και που φυσικά περιλαμβάνει και τα νοσήλια για τη σύνταξη λόγω θανάτου ή αναπηρίας, που οφείλεται αντίστοιχα στην οικογένεια του θύματος ή στον ίδιο από την υπηρεσία του για το μισθό, που οφείλει ο εργοδότης στο μη εργαζόμενο μισθωτό π.χ. λόγω τραυματισμού του. Το ότι σ αυτές τις περιπτώσεις αποκλείεται ο συνυπολογισμός προκύπτει και από τη διάταξη ΑΚ 930 3, που προβλέπει ότι «η προς αποζημίωσιν αξίωσις δεν αποκλείεται εκ του λόγου ότι άλλος υποχρεούται εις αποζημίωσιν ή εις διατροφήν του αδικηθέντος». Στη διάταξη αυτή μνημονεύεται βέβαια μόνο η αποζημίωση ή η διατροφή, που οφείλονται στον αδικηθέντα, και γίνεται αναφορά μόνο σε περιπτώσεις των άρθρων 928 και 929 (δηλ. μόνο σε μέλλουσα ζημία από προσβολή της ζωής, του σώματος και της υγείας ενός προσώπου). Εντούτοις θα πρέπει να γίνει δεκτό, ότι η διάταξη διατυπώνει γενικότερο πνεύμα. Οι παροχές βάσει του νόμου ή της συμβάσεως προς το ζημιωθέντα γίνονται υπέρ αυτού και όχι υπέρ του δράστη. Η ratio της ΑΚ ισχύει επομένως και για οποιαδήποτε άλλη, εκτός από «αποζημίωση» ή «διατροφή», παροχή προς το ζημιωθέντα και μάλιστα ανεξάρτητα από τον αν αυτός είχε καταβάλει αντιπαροχή (π.χ. εισφορές για τη σύνταξη, που του παρέχει λόγω της ζημίας ασφαλιστικό ταμείο) ή όχι. Το κρίσιμο αλλά και επαρκές κριτήριο είναι ότι η παροχή γίνεται υπέρ αυτού και όχι υπέρ του δράστη. Επίσης, για τον ίδιο λόγο, δεν έχει σημασία αν προσβλήθηκε η ζωή, η υγεία ή άλλο αγαθό του θύματος (π.χ. η κυριότητα, όπως σε περίπτωση κλοπής, το θύμα της οποίας είχε ασφαλισθεί γι αυτήν) αν ο τρίτος απλώς «υποχρεούται» (βλ. την διατύπωση της ΑΚ 930 3) να καταβάλει την παροχή ή την κατέβαλε ήδη. Ανοιχτό μένει ακόμη το ζήτημα, αν ο ζημιωθείς θα πρέπει να κρατήσει σωρευτικά τόσο την αποζημίωση που εισπράττει από το δράστη όσο και την παροχή που παίρνει από τον τρίτο ή θα πρέπει να αφήσει στον τελευταίο την αποζημίωση. Και σ αυτό το ζήτημα η λύση δεν προκύπτει μόνο από το δίκαιο της αποζημιώσεως, αλλά βασικά από τους κανόνες που διέπουν τις σχέσεις μεταξύ του ζημιωθέντος και του τρίτου (π.χ. για τις ασφαλιστικές παροχές από την ασφαλιστική σύμβαση ή και τους κανόνες του ασφαλιστικού δικαίου, του δικαίου κοινωνικών ασφαλίσεων κλπ ). Κατά κανόνα από τη σύμβαση ή τις

23 διατάξεις του νόμου που διέπουν τις σχέσεις αυτές προκύπτει, ότι ο τρίτος έχει δικαίωμα να ζητήσει από το ζημιωθέντα την αποζημίωση που ο τελευταίος εισέπραξε ή (αν αυτή δεν έχει καταβληθεί ακόμη) την εκχώρηση της σχετικής απαιτήσεως του ζημιωθέντος κατά του ζημιώσαντος. Έτσι συνήθως στ ασφαλιστήρια προβλέπεται τέτοια εκχώρηση της απαιτήσεως αποζημιώσεως. Ειδικά μάλιστα για την ασφάλιση πραγμάτων η διάταξη του αρθρ.210 ΕμπΝ προβλέπει «εκ του νόμου» εκχώρηση (cession legis ) προς τον ασφαλιστή. Πάντως η ασφαλιστική σύμβαση μπορεί να προβλέπει και σωρευτική είσπραξη των δύο παροχών από το ζημιωθέντα, δηλ. πλουτισμό αυτού. Σε περίπτωση αμφιβολίας όμως θα πρέπει να δεχτούμε, σύμφωνα και με τις απαιτήσεις της καλής πίστεως (ΑΚ 200), ότι τα μέρη θέλησαν τέτοια εκχώρηση, αφού βασικά σκοπός ασφαλιστικής αποζημιώσεως είναι να καλύψει άμεσα το θύμα για τη ζημία του και όχι να του προκαλέσει πλουτισμό. Αν ούτε ερμηνευτικά συνάγεται τι ήθελαν τα μέρη, η υποχρέωση του ζημιωθέντος να δώσει την αποζημίωση που εισέπραξε η να εκχωρήσει την απαίτηση γι` αυτήν στην ασφαλιστική εταιρία θα συνάγεται κατά κανόνα και από την ΑΚ. Αντίθετα, η λύση της σωρευτικής εισπράξεως των δύο παροχών θα πρέπει να γίνει δεκτή στην περίπτωση ασφαλίσεως προσώπου, αφού στις περιπτώσεις αυτές ο σκοπός κατά κανόνα δεν είναι η κάλυψη της ζημίας, αλλά η καταβολή ενός ορισμένου ποσού («ασφάλιση ποσού»), στο οποίο αποβλέπει ο ασφαλισμένος για την περίπτωση που θα επέλθει η ασφαλιστική περίπτωση. Από τη σύμβαση πάντως μπορεί να προκύπτει το αντίθετο. Ο λόγος της σωρεύσεως εδώ δεν είναι επομένως η ιδιαίτερη μεταχείριση των ασφαλιζόμενων σ` αυτές τις περιπτώσεις αγαθών, όπως της ζωής, υγείας κλπ. Το ζήτημα έχει σημασία γιατί ο πραγματικός λόγος της σωρεύσεως, που αναφέρθηκε, δεν εμποδίζει αντίθετη συμφωνία. Ότι λέχθηκε για την ασφαλιστική σύμβαση ισχύει ανάλογα και για τις άλλες παροχές που εμπίπτουν εδώ. Αν αυτές δεν προκύπτουν από σύμβαση αλλά από το νόμο, θα πρέπει να βρεθεί ερμηνευτικά, αν στο σκοπό αυτού περιλαμβάνεται μόνο η (άμεση ) αποκατάσταση της πραγματικής ζημίας ή αν γίνεται ανεκτή και η σωρευτική είσπραξη. Η εξέταση των σχετικών διατάξεων νόμου ανήκει στους οικείους κλάδους του δικαίου. δ) Άλλες ωφέλειες βάσει διατάξεων του νόμου: Από το ζημιογόνο γεγονός μπορούν να προκύπτουν πραγματικά περιστατικά, τα οποία βάσει διατάξεων του νόμου αποτελούν λόγο κτήσεως από το ζημιωθέντα. Και εδώ κρίσιμο θα είναι, αν στο πνεύμα των διατάξεων αυτών ανταποκρίνεται να διατηρήσει ο ζημιωθείς σωρευτικά την ωφέλεια και την αποζημίωση ή όχι. Π.χ. ο Α. καταστρέφει το σπίτι του Β. Ο Β ανασκάπτοντας μετά την καταστροφή τα θεμέλια του σπιτιού, ανακαλύπτει θησαυρό, τον οποίο αποκτά βάσει της ΑΚ Ή στο ίδιο παράδειγμα, μετά την καταστροφή του σπιτιού ο νόμος επιτρέπει την ανέγερση πολυκατοικίας, ενώ πριν από την καταστροφή αυτό δεν ήταν δυνατό, γιατί το σπίτι είχε χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο και συνεπώς απαγορευόταν η κατεδάφιση του. Ή ο Α. που έχει δικαίωμα διατροφής

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: ΘΕΣΜΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ. Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016 ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Εξωσυμβατική ευθύνη Δημοσίου 12/4/2016 Ευθύνη του Δημοσίου Έννοια ευθύνης του Δημοσίου υποχρέωση του Δημοσίου, των ΟΤΑ, των ΝΠΔΔ, να αποζημιώσουν τρίτα πρόσωπα για ζημίες που έχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ «ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ» ΘΕΜΑ: ΑΙΤΙΩ ΗΣ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΘΕΣΜΩΝ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ «ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ» ΘΕΜΑ: ΑΙΤΙΩ ΗΣ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΘΕΣΜΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ «ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΑ» Ι ΑΣΚΩΝ: κ. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝ ΡΕΑΣ ΘΕΜΑ: ΑΙΤΙΩ ΗΣ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΘΕΣΜΩΝ ΕΡΙΚΕΤΗ Α. ΚΟΛΥΒΑ 1340200400187 ΑΘΗΝΑ, 2006 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Περίληψη 2.

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Δίκαιο. Αστική ευθύνη του δημοσίου 1 ο μέρος. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ.

Διοικητικό Δίκαιο. Αστική ευθύνη του δημοσίου 1 ο μέρος. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Αστική ευθύνη του δημοσίου 1 ο μέρος Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό,

Διαβάστε περισσότερα

Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων

Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων Δίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής Εργαζομένων Ιούλιος 2017 Η ευθύνη του εργοδότη κατά το Ν. 551/1915 Η ευθύνη του εργοδότη κατά τη νομοθεσία του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ΙΝΕ - ΓΣΕΕ www.inegsee.gr info@inegsee.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ 7 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ 7 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ 7 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Ι. Εκπλήρωση της Παροχής από τον Οφειλέτη Εκπλήρωση της Παροχής είναι το σύνολο των πράξεων με τις οποίες (ή των παραλείψεων χωρίς τις οποίες)

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 6 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 6 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 6 ου ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. Έννοια και Στοιχεία Ενοχής Ενοχή είναι η σχέση με την οποία ένα πρόσωπο έχει υποχρέωση προς ένα άλλο σε παροχή. Η παροχή μπορεί να συνίσταται

Διαβάστε περισσότερα

Προπτυχιακή Εργασία. Πέτσας Kωνσταντίνος. Η Αιτιώδης Συνάφεια ως Εργαλείο της Νομικής Επιστήμης

Προπτυχιακή Εργασία. Πέτσας Kωνσταντίνος. Η Αιτιώδης Συνάφεια ως Εργαλείο της Νομικής Επιστήμης Προπτυχιακή Εργασία Πέτσας Kωνσταντίνος Η Αιτιώδης Συνάφεια ως Εργαλείο της Νομικής Επιστήμης ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α. Η αιτιώδης συνάφεια κατά το Αστικό Δίκαιο 3 1. Εισαγωγικά 3 2. Σχετικές θεωρίες 4 2α. Θεωρία

Διαβάστε περισσότερα

«Βασικές Αρχές Ασφάλισης Ζημιών»

«Βασικές Αρχές Ασφάλισης Ζημιών» «Βασικές Αρχές Ασφάλισης Ζημιών» Δρ Βαγγέλης Τσουκάτος 1 Τι είναι Ασφάλιση Ζημιών Ασφάλιση ζημιών είναι: η ασφάλιση περιουσιακών στοιχείων ή ενεργητικού, η ασφάλιση κινδύνων που απειλούν την δημιουργία

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε μέρα που μετακινούμαστε στο δρόμο, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον μεγάλο κίνδυνο των ανασφάλιστων οχημάτων, τα οποία ολοένα και αυξάνονται.

Κάθε μέρα που μετακινούμαστε στο δρόμο, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον μεγάλο κίνδυνο των ανασφάλιστων οχημάτων, τα οποία ολοένα και αυξάνονται. Κάθε μέρα που μετακινούμαστε στο δρόμο, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον μεγάλο κίνδυνο των ανασφάλιστων οχημάτων, τα οποία ολοένα και αυξάνονται. Η INTERAMERICAN σάς ενημερώνει για όσα ισχύουν για τα ανασφάλιστα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ : «Η ΑΙΤΙΩ ΗΣ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΣΤΗ ΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ»

ΘΕΜΑ : «Η ΑΙΤΙΩ ΗΣ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΣΤΗ ΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ» 1 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ : «Η ΑΙΤΙΩ ΗΣ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΣΤΗ ΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ» THE CAUSAL CONNECTION OF LEGAL SCIENCE ιδάσκων : Ανδρέας Γ. ηµητρόπουλος Φοιτήτρια : ασκαλάκη Ροδάνθη, ΑΜ 1340200200113

Διαβάστε περισσότερα

2.3. Η σημασία της ασφαλίσεως της αστικής ευθύνης για. τον ζημιούμενο Εκούσια και υποχρεωτική ασφάλιση της αστικής ευθύνης

2.3. Η σημασία της ασφαλίσεως της αστικής ευθύνης για. τον ζημιούμενο Εκούσια και υποχρεωτική ασφάλιση της αστικής ευθύνης ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΓΕΝΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ (ΓενΕισ) αρ. 1. Η αστική ευθύνη γενικά... 1-7 1.1. Η δέσμευση του προσώπου από τις πράξεις του... 1 1.2. Δικαιολογία της δεσμεύσεως του προσώπου... 2-3 1.3. Δέσμευση και

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: «Η ιστορική μέθοδος ερμηνείας» Υπεύθυνος καθηγητής: κ. Ανδρέας Δημητρόπουλος

Θέμα: «Η ιστορική μέθοδος ερμηνείας» Υπεύθυνος καθηγητής: κ. Ανδρέας Δημητρόπουλος Θέμα: «Η ιστορική μέθοδος ερμηνείας» Υπεύθυνος καθηγητής: κ. Ανδρέας Δημητρόπουλος Η Ιστορία, όπως τονίζει ο Μεγαλοπολίτης ιστορικός Πολύβιος σε μια ρήση του, μας διδάσκει ότι τίποτα δεν γίνεται στην τύχη

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε μέρα που μετακινούμαστε στο δρόμο, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον μεγάλο κίνδυνο των ανασφάλιστων οχημάτων, τα οποία ολοένα και αυξάνονται.

Κάθε μέρα που μετακινούμαστε στο δρόμο, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον μεγάλο κίνδυνο των ανασφάλιστων οχημάτων, τα οποία ολοένα και αυξάνονται. Κάθε μέρα που μετακινούμαστε στο δρόμο, ερχόμαστε αντιμέτωποι με τον μεγάλο κίνδυνο των ανασφάλιστων οχημάτων, τα οποία ολοένα και αυξάνονται. Η INTERAMERICAN σάς ενημερώνει για όσα ισχύουν για τα ανασφάλιστα

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων I (Μον.Πρωτ.Θεσ/νίκης 1080/1995)

Θέµα εργασίας. Η Θεσµική Προσαρµογή των Συνταγµατικών ικαιωµάτων I (Μον.Πρωτ.Θεσ/νίκης 1080/1995) Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα : Συνταγµατικό ίκαιο Καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

Θέµα εργασίας: «Θεσµική εφαρµογή των θεµελιωδών δικαιωµάτων».υπόθεση Κλόντια Σίφερ.

Θέµα εργασίας: «Θεσµική εφαρµογή των θεµελιωδών δικαιωµάτων».υπόθεση Κλόντια Σίφερ. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Σχολή Νοµικών, Οικονοµικών και Πολιτικών Επιστηµών Τµήµα Νοµικής, Τοµέας ηµοσίου ικαίου. Μεταπτυχιακό ίπλωµα ηµοσίου ικαίου Μάθηµα «Συνταγµατικό ίκαιο», 2003

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ...17 Α. Ελληνικές...17 Β. Ξενόγλωσσες...19

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ...17 Α. Ελληνικές...17 Β. Ξενόγλωσσες...19 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ...17 Α. Ελληνικές...17 Β. Ξενόγλωσσες...19 Α. ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Ι. Εισαγωγή...25 ΙΙ. Ιστορική επισκόπηση του θεσμού της ασφάλισης και των νομοθετικών μέτρων που τιμωρούν την απάτη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 8 ο ΜΑΘΗΜΑ

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 8 ο ΜΑΘΗΜΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ 8 ο ΜΑΘΗΜΑ Ι. Ανώμαλη Εξέλιξη της Ενοχής στις Αμφοτεροβαρείς Συμβάσεις 1. Έννοια Αμφοτεροβαρούς Σύμβασης Οι Αμφοτεροβαρείς Συμβάσεις δημιουργούν ενοχικές υποχρεώσεις

Διαβάστε περισσότερα

1 Μνηστεία Επιστροφή δώρων και συμβόλων

1 Μνηστεία Επιστροφή δώρων και συμβόλων ΠΡΟΛΟΓΟΣ Οι «Εφαρμογές Οικογενειακού Δικαίου», πλήρως ενημερωμένες και εμπλουτισμένες με νέες ασκήσεις, έρχονται να αντικαταστήσουν τις «Ασκήσεις Οικογενειακού Δικαίου», συμπληρώνοντας σε πρακτικό επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

31987L0344. EUR-Lex L EL. Avis juridique important

31987L0344. EUR-Lex L EL. Avis juridique important Avis juridique important 31987L0344 Οδηγία 87/344/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 22ας Ιουνίου 1987 για το συντονισμό των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων σχετικά με την ασφάλιση νομικής προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. V. Η εμπιστοσύνη ως αυτόνομο θεμέλιο ευθύνης του παραγωγού 17

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. V. Η εμπιστοσύνη ως αυτόνομο θεμέλιο ευθύνης του παραγωγού 17 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Ι. Ενοποίηση του ευρωπαϊκού δικαίου.. 1 1. Ο εθνικός χαρακτήρας του αστικού δικαίου 1 2. Προώθηση της ενοποιήσεως μέσω της Ευρωπαϊκής Ενώσεως...

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η :

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η : ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η : ΟΙ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΕΓΓΥΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΒΟΥΛΗΣΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Εισαγωγικό Μέρος... 1 1. Εισαγωγή στο αντικείμενο της έρευνας... 1 Ι. Μεθοδολογική προσέγγιση και νομικό πλαίσιο της παρούσας μελέτης... 1 ΙΙ. Διάρθρωση της ύλης... 4 2. Ο καταλογισμός

Διαβάστε περισσότερα

PUBLIC ΤΟΣΥΜΒΟΥΛΙΟ 9755/98 LIMITE JUSTCIV59 ΣΗΜΕΙΩΜΑ. της Προεδρίας ΡΩΜΗΙ

PUBLIC ΤΟΣΥΜΒΟΥΛΙΟ 9755/98 LIMITE JUSTCIV59 ΣΗΜΕΙΩΜΑ. της Προεδρίας ΡΩΜΗΙ ConseilUE EΥΡΩΠΑÏΚΗΕΝΩΣΗ ΤΟΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Βρυξέλλες,15Ιουλίου1998(20.07) (OR.D) 9755/98 PUBLIC LIMITE JUSTCIV59 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της Προεδρίας Θέμα: Σύμβαση"ΡώμηΙ" ΡΩΜΗΙ Στόχοςτουπαρόντοςεγγράφουείναιναπροσφέρειμιαόσοτοδυνατόνσαφέστερηκαισυνεκτικότερηβάσηγιατις

Διαβάστε περισσότερα

Έχει ανακύψει εκατοντάδες φορές το ζήτημα τα τελευταία χρόνια στην ελληνική νομολογία και

Έχει ανακύψει εκατοντάδες φορές το ζήτημα τα τελευταία χρόνια στην ελληνική νομολογία και LEGAL INSIGHT ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ ΝΟΜΗΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΜΕΝΗΣ ΠΩΛΗΣΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ Γιώργος Ψαράκης Έχει ανακύψει εκατοντάδες φορές το ζήτημα τα τελευταία χρόνια στην ελληνική νομολογία και έχει

Διαβάστε περισσότερα

Περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας και δικαιώματα των θυμάτων

Περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας και δικαιώματα των θυμάτων Η σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, όπου τα άτομα περνούν τις περισσότερες ώρες της ημέρας τους, είναι πλέον σύνηθες φαινόμενο. Ως σεξουαλική παρενόχληση ορίζεται κάθε ανεπιθύμητη λεκτική, μη λεκτική

Διαβάστε περισσότερα

Εργασιακά Θέματα. Καταχρηστική καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη

Εργασιακά Θέματα. Καταχρηστική καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη Εργασιακά Θέματα Καταχρηστική καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη Ιούλιος 2015 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Καταχρηστική καταγγελία σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου εκ μέρους του εργοδότη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΑΣ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΑΣ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΑΣ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ 2017-2018 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΘΕΜΑ 1 Ο Τι γνωρίζετε για την συντιμωρητή πρότερη και συντιμωρητή ύστερη πράξη; Η

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: ΘΕΣΜΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Αστική Ευθύνη Προϊόντων Ελίνα Παπασπυροπούλου HDI Global SE. Money Show 2016, Θεσσαλονίκη

Αστική Ευθύνη Προϊόντων Ελίνα Παπασπυροπούλου HDI Global SE. Money Show 2016, Θεσσαλονίκη Αστική Ευθύνη Προϊόντων Ελίνα Παπασπυροπούλου HDI Global SE Money Show 2016, Θεσσαλονίκη Το 2012 καταβλήθηκαν από τις ασφαλιστικές εταιρίες στην Ε.Ε. αποζημιώσεις αστικής ευθύνης 14 δισ. EUR (Insurance

Διαβάστε περισσότερα

Έντυπο Επιπλέον Ασφάλισης

Έντυπο Επιπλέον Ασφάλισης Έντυπο Επιπλέον Ασφάλισης ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΕΛΑΤΗ (Ιδιώτης) Φυσικό Πρόσωπο Νομικό πρόσωπο δημόσιος Οργανισμός Ελεύθερος Επαγγελματίας Άλλο Ονοματεπώνυμο: Επάγγελμα: ΑΦΜ: ΟΥ: Ημ. Γέννησης: ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ /

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΑΣ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ 2014-2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΑΣ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ 2014-2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΑΣ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ. ΕΤΟΥΣ 2014-2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Θέμα: Ο Α, μόνιμος κάτοικος Σουηδίας, είναι κύριος ενός οικοπέδου που βρίσκεται σε

Διαβάστε περισσότερα

Π Ι Ν Α Κ Α Σ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Ω Ν

Π Ι Ν Α Κ Α Σ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Ω Ν Π Ι Ν Α Κ Α Σ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Ω Ν 1. Γενικοί Οροι Ασφάλισης 2. Γενικοί Οροι Ασφαλιστηρίων Συµβολαίων 3. Ασφάλιση Αστικής Ευθύνης έναντι Τρίτων 3.1 Ειδικοί όροι 3.2 Αντικείµενο ασφάλισης 3.3 Ορια αποζηµίωσης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 1 1. Ο συγκρητικός χαρακτήρας του 14 ου κεφαλαίου του Δεύτερου βιβλίου του ΠΚ...1 2. Η ατελής αναγνώριση και προστασία κοινωνικών εννόμων αγαθών στην νεοελληνική πραγματικότητα...3

Διαβάστε περισσότερα

3.1. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΑΤΑ ΠΑΝΤΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

3.1. ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΚΑΤΑ ΠΑΝΤΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 1 ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΩΝ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ Στα ασφαλιστήρια συμβόλαια, που υποχρεούται να συνάψει ο Ανάδοχος θα πρέπει να περιλαμβάνονται, κατά περίπτωση οι ακόλουθοι όροι και προϋποθέσεις. 3.1.

Διαβάστε περισσότερα

- ΑΠΛΗΣ ΘΑΝΑΤΟΥ Σε περίπτωση θανάτου του ασφαλισμένου κατά την διάρκεια της ασφάλισης οι δικαιούχοι λαμβάνουν το κεφάλαιο.

- ΑΠΛΗΣ ΘΑΝΑΤΟΥ Σε περίπτωση θανάτου του ασφαλισμένου κατά την διάρκεια της ασφάλισης οι δικαιούχοι λαμβάνουν το κεφάλαιο. - ΑΠΛΗΣ ΘΑΝΑΤΟΥ Σε περίπτωση θανάτου του ασφαλισμένου κατά την διάρκεια της ασφάλισης οι δικαιούχοι λαμβάνουν το κεφάλαιο. - ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ Ο ασφαλιζόμενος για ένα χρονικό διάστημα αποταμιεύει χρήματα μέσω

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΖΩΗΣ & ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ

ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΖΩΗΣ & ΑΝΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΖΩΗΣ Παροχή Σε περίπτωση θανάτου του ασφαλισμένου από οποιαδήποτε αιτία, οι δικαιούχοι δικαιούνται να εισπράξουν το ποσό που ορίζεται από το Συμβόλαιο για την κάλυψη αυτή (28 μηνιαίους μισθούς).

Διαβάστε περισσότερα

ίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής εργαζομένων

ίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής εργαζομένων Εργασιακά Θέματα ίκτυο Υπηρεσιών Πληροφόρησης & Συμβουλευτικής εργαζομένων «Αποζημίωση λόγω συνταξιοδότησης» ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Αποζημίωση λόγω συνταξιοδότησης 3 1.1 Γενικά 6 1.2 Δικαιούχοι 6 α) Ιδιωτικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΤΟΠΙΑ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ 2000»

ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΤΟΠΙΑ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ 2000» ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ «ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΤΟΠΙΑ ΣΕ ΠΕΡΙΟΧΕΣ 2000» Συμμετοχή στη στρογγυλή τράπεζα με θέμα «Πολιτιστικά τοπία σε περιοχές Natura 2000 Προκλήσεις και προοπτικές» 1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις. Κωνσταντίνος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ,ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ,ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ,ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ «Θεσµική εφαρµογή της θρησκευτικής ελευθερίας στα πλαίσια της θρησκευτικής

Διαβάστε περισσότερα

Σελίδα 1 από 5. Τ

Σελίδα 1 από 5. Τ Σελίδα 1 από 5 ΔΕΟ 10 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ- ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΤΟΜΟΙ Α & Α1 & Β ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ 1. Τι είναι κράτος; Κράτος: είναι η διαρκής σε νομικό πρόσωπο οργάνωση λαού

Διαβάστε περισσότερα

D.A.S. HELLAS Ασφάλειες Νοµικής Προστασίας Εισαγωγή - Ιστορικά Η ασφάλιση Νοµικής Προστασίας είναι ένας από τους νεώτερους ασφαλιστικούς κλάδους. Στην Ευρώπη εµφανίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα στη Γαλλία,

Διαβάστε περισσότερα

Του Συνεργάτη μας Ηλία Κοντάκου, Δικηγόρου, υπ. Διδάκτορoς Παν/μίου Αθηνών

Του Συνεργάτη μας Ηλία Κοντάκου, Δικηγόρου, υπ. Διδάκτορoς Παν/μίου Αθηνών Του Συνεργάτη μας Ηλία Κοντάκου, Δικηγόρου, υπ. Διδάκτορoς Παν/μίου Αθηνών ΕΝΟΧΗ Α. ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΝΟΧΗΣ Έννοια. Ενοχή είναι η νομική σχέση μεταξύ δύο προσώπων, του οφειλέτη αφ ενός και του δανειστή

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τομέα Δημοσίου Δικαίου. Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο. Εργασία με θέμα :

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τομέα Δημοσίου Δικαίου. Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο. Εργασία με θέμα : ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠANEΠIΣTHMIO AΘHNΩN ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ TMHMA NOMIKHΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τομέα Δημοσίου Δικαίου Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο Εργασία με θέμα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. MEΡOΣ A Εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. MEΡOΣ A Εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ MEΡOΣ A Εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας Περ. αριθ. Σελ. Κεφ. Ι. Γενική εισαγωγή 1. Η ιδιοκτησία ως αντικείμενο προσβολής... 1-4 1 2. Xαρακτηριστικά των εγκλημάτων κατά της ιδιοκτησίας... 5-7

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3623, 19/7/2002

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.3623, 19/7/2002 Ο περί της Απόσπασης Εργαζομένων στο Πλαίσιο Παροχής Υπηρεσιών Νόμος του 2002, εκδίδεται με δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας σύμφωνα με το Άρθρο 52 του Συντάγματος. Αριθμός 137(Ι)

Διαβάστε περισσότερα

Προς τις Ασφαλιστικές Εταιρίες Μέλη της Ένωσης Αθήνα, 25 Iουνίου 2019

Προς τις Ασφαλιστικές Εταιρίες Μέλη της Ένωσης Αθήνα, 25 Iουνίου 2019 Αριθμ. Πρωτ.: 217825/266 Αριθμ. Φακ.: 014/077 ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΑΡΙΘΜ. 23 282 Προς τις Ασφαλιστικές Εταιρίες Μέλη της Ένωσης Αθήνα, 25 Iουνίου 2019 Υπόψη Υπευθύνων Κλάδου Αυτοκινήτων Νομικών Υπηρεσιών Υπευθύνων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ENNOIA ΔΙΚΑΙΟΥ Ι) Ορισμός, έννοια του κανόνα δικαίου, διάκριση από συγγενείς έννοιες ΙΙ) Δίκαιο-ηθική-εθιμοτυπία-συναλλακτικά ήθη ΙΙΙ) Βασικές διακρίσεις του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... Κυριότερες Συντομογραφίες... ΕΙΣΑΓΩΓΗ...

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος... Κυριότερες Συντομογραφίες... ΕΙΣΑΓΩΓΗ... ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος... Κυριότερες Συντομογραφίες... ΕΙΣΑΓΩΓΗ... ΙΧ ΧΧΙ 1. Προκαταρκτικές επισημάνσεις... 1 Ι. Το αντικείμενο της μελέτης... 1 1. Η επίτευξη κερδών εξ αφορμής του ζημιογόνου γεγονότος:

Διαβάστε περισσότερα

Κλάδος Γενικής Αστικής Ευθύνης Προγράμματα Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης

Κλάδος Γενικής Αστικής Ευθύνης Προγράμματα Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης Κλάδος Γενικής Αστικής Ευθύνης Προγράμματα Επαγγελματικής Αστικής Ευθύνης 2 Περιεχόμενα 01 Επαγγελματική Αστική Ευθύνη Επαγγελματική Αστική Ευθύνη Λογιστών...04 Επαγγελματική Αστική Ευθύνη Διαμεσολαβούντων...06

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Συντομογραφίες...15 Ελληνικές...15 Ξενόγλωσσες...18

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Συντομογραφίες...15 Ελληνικές...15 Ξενόγλωσσες...18 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Συντομογραφίες...15 Ελληνικές...15 Ξενόγλωσσες...18 Εισαγωγή: Το φυσικό περιβάλλον ως ρυθμιστικό αντικείμενο του αστικού δικαίου: μια γενική θεώρηση 1. Ο παραπληρωματικός χαρακτήρας του αστικού

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ. Δίκαιο είναι το σύνολο των ετερόνομων κανόνων που ρυθμίζουν με τρόπο υποχρεωτικό την κοινωνική συμβίωση των ανθρώπων.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ. Δίκαιο είναι το σύνολο των ετερόνομων κανόνων που ρυθμίζουν με τρόπο υποχρεωτικό την κοινωνική συμβίωση των ανθρώπων. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ Δίκαιο είναι το σύνολο των ετερόνομων κανόνων που ρυθμίζουν με τρόπο υποχρεωτικό την κοινωνική συμβίωση των ανθρώπων. 1.1.Χαρακτηριστικά του Δικαίου Ετερόνομοι κανόνες

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΛΑΔΟΥ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΛΑΔΟΥ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΚΛΑΔΟΥ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ Dynamis Liability ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ Στη ΔΥΝΑΜΙΣ Ασφαλιστική προσφέρουμε καλύψεις που εξασφαλίζουν την προστασία της προσωπικής σας περιουσίας, του

Διαβάστε περισσότερα

Δίκαιο Μ.Μ.Ε. Μάθημα 10: Προστασία της προσωπικότητας και τύπος. Επικ. Καθηγητής Παναγιώτης Μαντζούφας Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ.

Δίκαιο Μ.Μ.Ε. Μάθημα 10: Προστασία της προσωπικότητας και τύπος. Επικ. Καθηγητής Παναγιώτης Μαντζούφας Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ. Δίκαιο Μ.Μ.Ε. Μάθημα 10: Προστασία της προσωπικότητας και τύπος. Επικ. Καθηγητής Παναγιώτης Μαντζούφας Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΑΣΤΙΚΑ ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ

ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΑΣΤΙΚΑ ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΠΡΟΥ (Εξετάσεις σύμφωνα με το Άρθρο 5 του περί Δικηγόρων Νόμου) Ιούνιος 2019 ΑΣΤΙΚΑ ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ (Να απαντηθούν 4 από τις 6 ερωτήσεις) Να τηρείτε την αριθμητική σειρά των ερωτήσεων δηλαδή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Εισαγωγή...1 Κεφάλαιο 1 Γιατί χρειαζόμαστε την εξ αμελείας συναυτουργία Α. Προλεγόμενα... 5 Β. ύο προβλήματα αιτιότητας στις περιπτώσεις αμελούς σύμπραξης... 7 Ι. Το πρόβλημα της αδιευκρίνιστης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 27.6.2012 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέµα: Αναφορά 0142/2006 του Βασιλείου Κατσούλη, γερµανικής ιθαγένειας, σχετικά µε διακρίσεις εις βάρος ατόµων µε αναπηρίες

Διαβάστε περισσότερα

Ασφάλειες Επιχειρήσεων

Ασφάλειες Επιχειρήσεων Ασφάλειες Επιχειρήσεων ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΓΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Οι επιχειρήσεις καλούνται διαρκώς να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις των συνεχώς μεταβαλλόμενων συνθηκών της σύγχρονης αγοράς Οι ανάγκες των επιχειρηματιών

Διαβάστε περισσότερα

34η ιδακτική Ενότητα ΙΚΑΙΩΜΑ ΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΙΚΑΙΟΥ - ΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΑ Α ΙΚΟΠΡΑΞΙΑ

34η ιδακτική Ενότητα ΙΚΑΙΩΜΑ ΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΙΚΑΙΟΥ - ΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΑ Α ΙΚΟΠΡΑΞΙΑ 34η ιδακτική Ενότητα ΙΚΑΙΩΜΑ ΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΗ ΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΙΚΑΙΟΥ - ΙΚΑΙΟΠΡΑΞΙΑ Α ΙΚΟΠΡΑΞΙΑ Παρατηρήσεις, Σχόλια, Επεξηγήσεις 1. Η κατάχρηση δικαιώµατος Σύµφωνα µε το άρθρο 281

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος Φ. Δωρή... ΧΙ Προλογικό σημείωμα του συγγραφέα... XXXIII Συντομογραφίες... XLV

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος Φ. Δωρή... ΧΙ Προλογικό σημείωμα του συγγραφέα... XXXIII Συντομογραφίες... XLV ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος Φ. Δωρή... ΧΙ Προλογικό σημείωμα του συγγραφέα... XXXIII Συντομογραφίες... XLV ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Θέση του προβλήματος... 1 Ι. Ο χρόνος ως φιλοσοφικό και επιστημολογικό πρόβλημα... 1 ΙΙ.

Διαβάστε περισσότερα

33η ιδακτική Ενότητα ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΩΝ. Παρατηρήσεις, Σχόλια, Επεξηγήσεις

33η ιδακτική Ενότητα ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΩΝ. Παρατηρήσεις, Σχόλια, Επεξηγήσεις 33η ιδακτική Ενότητα ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΟΣΩΠΩΝ Παρατηρήσεις, Σχόλια, Επεξηγήσεις Το δικαίωµα της προσωπικότητας Το δικαίωµα της προσωπικότητας κατοχυρώνεται στο άρθρο 2 παρ. 1 του Συντάγµατος,

Διαβάστε περισσότερα

Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα.

Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Το Σύνταγμα της Ελλάδας του 1975/86/01 στο δεύτερο μέρος του περιλαμβάνει τις διατάξεις τις σχετικές με τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Ο κατάλογος των δικαιωμάτων αυτών αποτελεί τη βασική κατοχύρωση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΧΕΙΡΟΥΜΕΝΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ «ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΑΠΟ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ»

ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΧΕΙΡΟΥΜΕΝΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ «ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΑΠΟ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ» ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΠΡΟΕΔΡΩΝ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΠΙΧΕΙΡΟΥΜΕΝΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΤΟΥ «ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΑΠΟ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ» Αθήνα, 8-10-2012 Με άρθρο στο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΥΧΟΣ ΣΤ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ

ΤΕΥΧΟΣ ΣΤ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΙΚΤΥΟΥ ΙΑΚΗΡΥΞΗ -208 ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ: «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ - ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ( ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ) ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΗΛΕΜΕΤΡΗΣΗΣ ΜΕΣΗΣ ΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

εναγομένου στην πολιτική δίκη της καταδολίευσης δανειστών (παυλιανή αγωγή)». Το άρθρο

εναγομένου στην πολιτική δίκη της καταδολίευσης δανειστών (παυλιανή αγωγή)». Το άρθρο LEGAL INSIGHT Η ΑΜΥΝΑ ΤΟΥ ΕΝΑΓΟΜΕΝΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΔΟΛΙΕΥΣΗΣ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ - ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ Η ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΘΕΣΗΣ ΒΛΑΒΗΣ ΤΩΝ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ. Γιώργος Κεφαλάς L.LM. mult., M.Sc. Η αύξηση των κόκκινων

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4203, 24/4/2009

Ε.Ε. Π α ρ.ι(i), Α ρ.4203, 24/4/2009 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΙΣΗΣ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΝΟΜΟ Προοίμιο. Επίσημη Εφημερίδα Ε.Ε.: L 204 της 26/07/2006, σελ. 23. Για σκοπούς εναρμόνισης

Διαβάστε περισσότερα

Σηµείωση: Το παρόν έντυπο είναι ενηµερωτικό και δεν αποτελεί συµβόλαιο, ενώ οι όροι και εξαιρέσεις του συµβολαίου παραµένουν άµεσα στη διάθεσή σας.

Σηµείωση: Το παρόν έντυπο είναι ενηµερωτικό και δεν αποτελεί συµβόλαιο, ενώ οι όροι και εξαιρέσεις του συµβολαίου παραµένουν άµεσα στη διάθεσή σας. Είναι γεγονός ότι η απρόσκοπτη λειτουργία µίας οργανωµένης κοινωνίας, επέβαλλε τη δηµιουργία ενός πλαισίου υποχρεώσεων και ρύθµισης διαφορών µεταξύ των πολιτών/µελών της. Το πλαίσιο αυτό κατέγραψε ο νοµοθέτης

Διαβάστε περισσότερα

Δίκαιο των προσωπικών εταιρειών Δίκαιο των κεφαλαιουχικών εταιρειών

Δίκαιο των προσωπικών εταιρειών Δίκαιο των κεφαλαιουχικών εταιρειών Το εμπορικό δίκαιο διακρίνεται σε: Δίκαιο των προσωπικών εταιρειών Δίκαιο των κεφαλαιουχικών εταιρειών Προσωπικές εταιρείες: οι εταιρείες στις οποίες λαμβάνεται υπόψη το προσωπικό στοιχείο, τα πρόσωπα

Διαβάστε περισσότερα

Συμπλήρωμα Β' έκδοσης του συγγράμματος με τίτλο «Η ανάλωση κεφαλαίου. Θεωρία και πράξη», σχετικά με την ενότητα 1.8. (σελ. 63) του κεφαλαίου Α'

Συμπλήρωμα Β' έκδοσης του συγγράμματος με τίτλο «Η ανάλωση κεφαλαίου. Θεωρία και πράξη», σχετικά με την ενότητα 1.8. (σελ. 63) του κεφαλαίου Α' Συμπλήρωμα Β' έκδοσης του συγγράμματος με τίτλο «Η ανάλωση κεφαλαίου. Θεωρία και πράξη», σχετικά με την ενότητα 1.8. (σελ. 63) του κεφαλαίου Α' (προστέθηκε νέο περιεχόμενο στο τέλος της σελίδας 153 της

Διαβάστε περισσότερα

για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με την ασφάλιση

για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με την ασφάλιση Τρίτη οδηγία 90/232/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 14ης Μαΐου 1990 για την προσέγγιση των νομοθεσιών των κρατών μελών σχετικά με την ασφάλιση αστικής ευθύνης που προκύπτει από την κυκλοφορία αυτοκινήτων οχημάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΑΡΧΕΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ Δίκαιο: είναι το σύνολο των ετερόνομων κανόνων, που ρυθμίζουν, κατά τρόπο υποχρεωτικό, την κοινωνική συμβίωση των ανθρώπων (βλ. σελ. 5) Δημόσιο Δίκαιο:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικης

ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικης Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικης 1. Μπορούν οι εξαιρέσεις ενός ασφαλιστηρίου συμβολαίου αστικής ευθύνης αυτοκινήτων να αντιταχθούν κατά του ζημιωθέντος τρίτου; Ο νομοθέτης έχει θεσπίσει την υποχρεωτικότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΥΧΟΣ ΣΤ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΕΕΔ- 22 ΣΥΜΒΑΣΗ :

ΤΕΥΧΟΣ ΣΤ ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΕΕΔ- 22 ΣΥΜΒΑΣΗ : ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ Α.Ε Διεύθυνση Ειδικών Εγκαταστάσεων Δικτύου Λ Αθηνών 72 185 47, Ν. Φάληρο ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΕΕΔ- 22 ΣΥΜΒΑΣΗ : ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ : «Καθαρισμός εσωτερικών

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΠΟΚΟΠΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΦΟΡΕΣ ΛΟΓΩ ΧΡΕΟΥΣ ΠΑΡΟΧΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΛΟΓΩ ΧΡΕΟΥΣ & ΚΑΤΟΠΙΝ ΑΙΤΗΜΑΤΟΣ ΠΕΛΑΤΗ- ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ»

«ΑΠΟΚΟΠΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΦΟΡΕΣ ΛΟΓΩ ΧΡΕΟΥΣ ΠΑΡΟΧΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΛΟΓΩ ΧΡΕΟΥΣ & ΚΑΤΟΠΙΝ ΑΙΤΗΜΑΤΟΣ ΠΕΛΑΤΗ- ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΕ ΜΕΤΡΗΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ» ιεύθυνση Περιφέρειας Μακεδονίας Θράκης Περιοχή Δυτικής Θεσσαλονίκης Αισώπου 20, 546 27 Θεσσαλονίκη «ΑΠΟΚΟΠΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΦΟΡΕΣ ΛΟΓΩ ΧΡΕΟΥΣ ΠΑΡΟΧΩΝ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΛΟΓΩ ΧΡΕΟΥΣ & ΚΑΤΟΠΙΝ ΑΙΤΗΜΑΤΟΣ ΠΕΛΑΤΗ-

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ 1 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΑΒΙΑΣΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ 1 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΑΒΙΑΣΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΑΜΕΣΟΥ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΖΗΜΙΩΝ ΑΠΟ ΤΡΟΧΑΙΟ ΑΤΥΧΗΜΑ. Κεφάλαιο Α'

ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΑΜΕΣΟΥ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΖΗΜΙΩΝ ΑΠΟ ΤΡΟΧΑΙΟ ΑΤΥΧΗΜΑ. Κεφάλαιο Α' ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΑΜΕΣΟΥ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ ΖΗΜΙΩΝ ΑΠΟ ΤΡΟΧΑΙΟ ΑΤΥΧΗΜΑ Κεφάλαιο Α' Γενικές Διατάξεις Βασικές Αρχές Σκοπός Άρθρο 1 Σκοπός 1. Σκοπός της Συμφωνίας είναι η επιτάχυνση της αποζημίωσης και η απλοποίηση του

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΗΘΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

ΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΗΘΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Θεσσαλονίκη, 8 Φεβρουαρίου 2018 ΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΗΘΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΖΩΟΓΟΝΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Πέτρος Κ. Τσαντίλας Διδάκτωρ

Διαβάστε περισσότερα

Παραβίαση της ασφάλειας των προσωπικών δεδομένων

Παραβίαση της ασφάλειας των προσωπικών δεδομένων Παραβίαση της ασφάλειας των προσωπικών δεδομένων Ενέργειες των επιχειρήσεων πριν από την επιβολή κυρώσεων Δήμητρα Γαμπά ΜΔΕ, ΚΔΕΟΔ Δύο είναι οι βασικές εκφάνσεις μίας πολιτικής ασφάλειας των προσωπικών

Διαβάστε περισσότερα

Παραδείγματα εγγραφής στο Ημερολόγιο και το Γενικό Καθολικό με τα ακόλουθα λογιστικά γεγονότα:

Παραδείγματα εγγραφής στο Ημερολόγιο και το Γενικό Καθολικό με τα ακόλουθα λογιστικά γεγονότα: Παραδείγματα εγγραφής στο Ημερολόγιο και το Γενικό Καθολικό με τα ακόλουθα λογιστικά γεγονότα: 1. Στις 2/12/2010 αγοράστηκαν εμπορεύματα (εκτυπωτές Η/Υ) αξίας 8000 αντί 6000 με μετρητά 1500, με απλή πίστωση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΟΜΙΚΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ: 35/2016

ΑΤΟΜΙΚΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ: 35/2016 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΑΠΟ ΑΜΕΛΕΙΑ

ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΑΠΟ ΑΜΕΛΕΙΑ Ε. Συμεωνίδου Καστανίδου Καθηγήτρια Ποινικού Δικαίου στο ΑΠΘ ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΑΠΟ ΑΜΕΛΕΙΑ Συχνή η ενασχόληση των δικαστηρίων με την ποινική ευθύνη των γιατρών από αμέλεια, τόσο περισσότερο όσο η

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΔΠΚΕ/ΠΕΡΙΟΧΗ ΒΟΛΟΥ 8021022Α/26-05-2015

ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΔΠΚΕ/ΠΕΡΙΟΧΗ ΒΟΛΟΥ 8021022Α/26-05-2015 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗ ΒΟΛΟΥ ΛΑΡΙΣΗΣ-ΤΖΑΒΕΛΑ 38334 ΒΟΛΟΣ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΔΠΚΕ/ΠΕΡΙΟΧΗ ΒΟΛΟΥ 8021022Α/26-05-2015 ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΔΠΚΕ/

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΓΡΑΦΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΠΟΙΕΣ ΟΙ ΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΙ Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ

ΑΝΑΓΡΑΦΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΠΟΙΕΣ ΟΙ ΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΙ Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΑΝΑΓΡΑΦΗ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΓΝΩΜΑΤΕΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΠΟΙΕΣ ΟΙ ΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΙ Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ Α Ν Ν Α Τ Σ Ι Τ Ο Υ Ρ Α Δ Ι Κ Η Γ O Ρ Ο Σ D E S S Δ Ι Κ Α Ι Ο Τ Η Σ Υ Γ Ε Ι Α Σ Ν Ο Μ Ι Κ Η Σ Υ Μ Β Ο Υ Λ Ο Σ Ι. Σ. Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΥΧΟΣ Ε ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ. Παροχή Υπηρεσιών: Μελέτη, Επίβλεψη, Αδειοδότηση Δομικών Έργων σε Υ/Σ ΥΤ/ΜΤ αρμοδιότητας ΔΕΔΔΗΕ

ΤΕΥΧΟΣ Ε ΑΣΦΑΛΙΣΕΙΣ. Παροχή Υπηρεσιών: Μελέτη, Επίβλεψη, Αδειοδότηση Δομικών Έργων σε Υ/Σ ΥΤ/ΜΤ αρμοδιότητας ΔΕΔΔΗΕ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΔΙΚΤΥΟΥ Λ. Αθηνών 72, 18547, Ν. Φάληρο ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ με αριθμό ΔΕΕΔ-9 Σύμβαση : Παροχή Υπηρεσιών: Μελέτη, Επίβλεψη, Αδειοδότηση Δομικών Έργων σε Υ/Σ ΥΤ/ΜΤ αρμοδιότητας ΔΕΔΔΗΕ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΒΛΙΑΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ

ΒΙΒΛΙΑΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΒΙΒΛΙΑΡΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ Εισαγωγή Η προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών αποτελεί ουσιαστικό παράγοντα διασφάλισης του επιπέδου φροντίδας για την υγεία των πολιτών. Τα ανθρώπινα δικαιώματα στον τομέα

Διαβάστε περισσότερα

-Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου.»

-Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου.» ΘΕΜΑ: «Κοινοποίηση διατάξεων αρ. 62 του Ν. 2676/99. -Προϋποθέσεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου.» Σας κοινοποιούμε τις διατάξεις του αρ. 62 του Ν. 2676/99 (ΦΕΚ 1/5.1.99) «Οργανωτική και λειτουργική αναδιάρθρωση

Διαβάστε περισσότερα

«ΥΠΑΓΩΓΗ ΘΕΣΜΙΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ ΩΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ»

«ΥΠΑΓΩΓΗ ΘΕΣΜΙΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ ΩΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ» ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Δικαίου Επιχειρήσεων Διάλεξη 3 η. Νικόλαος Καρανάσιος

Αρχές Δικαίου Επιχειρήσεων Διάλεξη 3 η. Νικόλαος Καρανάσιος Αρχές Δικαίου Επιχειρήσεων Διάλεξη 3 η Νικόλαος Καρανάσιος Φυσικά και Νομικά πρόσωπα. Φυσικό Πρόσωπο Ικανότητα Δικαιοπραξίας Κατάλληλη Ηλικία Υγεία Μη απαγόρευση Κάτοικος Επικράτειας Ιθαγένεια Ιδιότητα

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4373, 28.12.2012

Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4373, 28.12.2012 Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι), Αρ. 4373, 28.12.2012 207(Ι)/2012 207(Ι)/2012 ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΓΓΕΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΝΟΜΟ Η Βουλή των Αντιπροσώπων ψηφίζει ως ακολούθως

Διαβάστε περισσότερα

Κλάδος Περιουσίας Προγράμματα Ασφάλισης Φαρμακείων Pharmakon, Αστική Ευθύνη, Νομική Προστασία

Κλάδος Περιουσίας Προγράμματα Ασφάλισης Φαρμακείων Pharmakon, Αστική Ευθύνη, Νομική Προστασία Κλάδος Περιουσίας Προγράμματα Ασφάλισης Φαρμακείων Pharmakon, Αστική Ευθύνη, Νομική Προστασία ΚΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ // ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΦΑΡΜΑΚΕΙΩΝ 2 3 Ασφαλίσεις Φαρμακείων Το πρόγραμμα PHARMAKON είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ζήτημα τρίτο (βαθμοί 2) Να απαντήσετε αιτιολογημένα εάν η εκχώρηση είναι υποσχετική και αιτιώδης σύμβαση.

Ζήτημα τρίτο (βαθμοί 2) Να απαντήσετε αιτιολογημένα εάν η εκχώρηση είναι υποσχετική και αιτιώδης σύμβαση. Γενικό Ενοχικό Δίκαιο Έκτακτη εξεταστική περίοδος Ιουνίου 2014 Καθηγήτρια Κ.Δ.Παντελίδου Ζήτημα πρώτο (βαθμοί 6) Ο ιδιοκτήτης συνεργείου αυτοκινήτων Α ανέλαβε την υποχρεώση να τοποθετήσει με αμοιβή ένα

Διαβάστε περισσότερα

94/14.04.2014) προστασίας και αξιοποίησης

94/14.04.2014) προστασίας και αξιοποίησης Άρθρο 23 του 94/14.04.2014) ν. 4258/2014 Ακίνητα του Δημοσίου Περιφερειακών Πάρκων προστασίας και αξιοποίησης (ΦΕΚ Α Δημιουργία περιβαλλοντικής 1. Ακίνητα που ανήκουν κατά πλήρη κυριότητα, νομή και κατοχή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Συνοπτικός πίνακας με τα κυριότερα σημεία..2 1. Εργατικό ατύχημα...3 1.1 Γενικά...3 1.2 Προϋποθέσεις...3 1.3 Εργοδοτική υποχρέωση για πρόνοια...3 1.4 Υποχρέωση αποζημίωσης εργοδότη για εργατικό

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Δίκαιο. Εισαγωγή στο Διοικητικό Δίκαιο 1 ο Μέρος. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ.

Διοικητικό Δίκαιο. Εισαγωγή στο Διοικητικό Δίκαιο 1 ο Μέρος. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Εισαγωγή στο 1 ο Μέρος Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες,

Διαβάστε περισσότερα

Ποιο άτομο θεωρείται παιδί;

Ποιο άτομο θεωρείται παιδί; Ποιο άτομο θεωρείται παιδί; Παιδιά θεωρούνται όλα τα αγόρια και τα κορίτσια από 0 έως 18 ετών. Ποια είναι τα δικαιώματα του παιδιού; Σύμφωνα με την Σύμβαση για τα Δικαιώματα των παιδιών Απαγόρευση διακρίσεων

Διαβάστε περισσότερα

θέτει στη μεταβατική διάταξη του άρθρου 17 [Σημείωση: Με την εν λόγω διάταξη ορίζεται ουσιαστικώς μία μεταβατική περίοδος που χρονικά τοποθετείται από

θέτει στη μεταβατική διάταξη του άρθρου 17 [Σημείωση: Με την εν λόγω διάταξη ορίζεται ουσιαστικώς μία μεταβατική περίοδος που χρονικά τοποθετείται από H συνέπεια του χαρακτηρισμού τηλεοπτικού σταθμού ως εθνικής, περιφερειακής ή τοπικής εμβελείας για τον προσδιορισμό του ποσού της χρηματικής ικανοποιήσεως λόγω ηθικής βλάβης στις περιπτώσεις επιληψίμου

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΕΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς ν.4321 με τροπ. με ν.4337/2015

ΧΡΕΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς ν.4321 με τροπ. με ν.4337/2015 ΧΡΕΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ Το ισχύον νομοθετικό καθεστώς ν.4321 με τροπ. με ν.4337/2015 «1. Όποιος δεν καταβάλλει τα βεβαιωμένα στη Φορολογική Διοίκηση χρέη προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τις

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΑ: ΒΙΨΟ4691Ω3-14Ι. Εγκύκλιος: 1. Αθήνα, 13/1/2014. Αρ. πρωτ.: ΔΙΑΣΦ/Φ7/1/52709

ΑΔΑ: ΒΙΨΟ4691Ω3-14Ι. Εγκύκλιος: 1. Αθήνα, 13/1/2014. Αρ. πρωτ.: ΔΙΑΣΦ/Φ7/1/52709 Αθήνα, 13/1/2014 Αρ. πρωτ.: ΔΙΑΣΦ/Φ7/1/52709 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ & ΠΡΟΝΟΙΑΣ Οργανισμός Ασφάλισης Ο.Α.Ε.Ε. Ελευθέρων Επαγγελματιών ΓΕΝΙΚΗ Δ/ΝΣΗ: ΑΣΦ/ΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΑΣΤΙΚΑ ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ

ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΑΣΤΙΚΑ ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΥΠΡΟΥ (Εξετάσεις σύμφωνα με το Άρθρο 5 του Περί Δικηγόρων Νόμου) ΑΣΤΙΚΑ ΑΔΙΚΗΜΑΤΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2013 (Να απαντηθούν 4 από τις 6 ερωτήσεις) ------------------------ Ερώτηση 1 Α. Αναφερθείτε

Διαβάστε περισσότερα

Δημόσια ΚΤΕΟ. αυτή τη. τάσεις από. 5, θα ενώ τα. info@kteo- gr.gr. Έδρα: Λ. Αθηνών wwww.kteo-gr.gr

Δημόσια ΚΤΕΟ. αυτή τη. τάσεις από. 5, θα ενώ τα. info@kteo- gr.gr. Έδρα: Λ. Αθηνών wwww.kteo-gr.gr Δελτίο Τύπου ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ Δημόσια έσοδα 135 εκατομμυρίων ευρώ αναζητούν εισπράκτορα Μέσα στο εύθραυστο παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον και σε μια δύσκολη χρονική περίοδοο για τη χώρα

Διαβάστε περισσότερα