Οι χρήσεις γης στα αστικά συγκροτήµατα Χάρτες και πηγές για το χωρικό σχεδιασµό

Transcript

1 Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Χαρτογραφία Ι Μάθημα επιλογής εαρινού εξαμήνου Πάτρα, 2016 Οι χρήσεις γης στα αστικά συγκροτήµατα Χάρτες και πηγές για το χωρικό σχεδιασµό Βασίλης Παππάς, Καθηγητής Εργαστήριο Πολεοδομικού και Χωροταξικού Σχεδιασμού Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών - Πολυτεχνική Σχολή Πανεπιστήμιο Πατρών ορυφορικές εικόνες Μεσαία, Υψηλή και πολύ υψηλή οπτική ανάλυση Χαµηλή, Μεσαίας και Υψηλή ανάλυση Radar

2 ορυφορικές εικόνες Optical high resolution (0,5-4m): WorldView, Quickbird, Ikonos, Kompsat-2, OrbView-3, Formosat-2, SPOT 5, etc. Radar high resolution (1m): TerraSar-X Optical medium resolution (5-30m): SPOT 5, IRS-P6, IRS-1C/D, SPOT 1-4, Landsat 5 TM, Landsat 7 ETM Radar medium and low resolution: Envisat, ERS, etc. Optical very high resolution: Lidar Optical medium resolution (>30m): IRS Wifs, SPOT Vegetation, NOAA, etc. Σύγχρονοι Χάρτες Caption: Envisat mosaic May - November 2004, Credits: ESA ID number: SEM9GV2IU7E HI-RES JPG size: kb HI-RES PNG size: kb Related Images: Land use Environment Envisat Description A mosaic of global land cover from Envisat's MERIS instrument. The same sensor is to be used as the basis of ESA's GLOBCOVER project to creating the most detailed land cover map ever. For this mosaic a total of 1561 orbits taking place over the period May, July, October and November 2004 have been used to screen the clouds. The colour composite has been obtained by merging MERIS spectral bands 2, 3, 5, 7.

3 Σύγχρονοι Χάρτες Παγκόσµιο Ψηφιακό Μοντέλο Εδάφους: NASA and Japan's Ministry of Economy, Trade and industry (METI) released the Advanced Spaceborne Thermal Emission and Reflection Radiometer (ASTER) Global Digital Elevation Model (GDEM) to the worldwide public on June 29, The GDEM was created by processing and stereo-correlating the 1.3 million-scene ASTER archive of optical images, covering Earth's land surface between 83 degrees North and 83 degrees South latitudes. The GDEM is produced with 30-meter (98-feet) postings, and is formatted as 23,000 one-by-onedegree tiles. The GDEM is available for download from NASA's EOS data archive and Japan's Ground Data System. In this colorized version, low elevations are purple, medium elevations are greens and yellows, and high elevations are orange, red and white. Πηγή: (01/07/2009) Εφαρµογές στο διαδίκτυο

4 Εφαρµογές στο διαδίκτυο Google Earth Bing Maps Εφαρµογές στο διαδίκτυο World Wind (worldwind.arc.nasa.gov)

5 Εφαρµογές στο διαδίκτυο Εφαρµογές στο διαδίκτυο

6 Εφαρµογές στο διαδίκτυο Shanghai, 2.5 D map, more than 250 Chinese cities, Συνδυασµένης τεχνολογίας εφαρµογές 3D αναπαραστάσεις(e.g.. City engine, 3D studio Max, S, Sketchup, etc.) Εργαστήριο Πολεοδοµικού και Χωροταξικού Σχεδιασµού, Τµήµα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Παν/µιο Πατρών, 2006

7 Μελέτες Κάλυψης Γης / Πηγές Οι διαθέσιµες µελέτες/πηγές κάλυψης γης διαφέρουν σηµαντικά είτε ως προς τη χωρική, είτε ως προς τη χρονική διάσταση International Geosphere-Biosphere Programme (IGBP). Land Cover Change (LUCC). International Human Dimensions Programme on Global Environmental Change (IHDP). Global Land Cover Facility (GLCF). FAO, UN, Land Cover Classification System (LCCS). European Earth monitoring programme (GMES). EEA, Coordination of information on the environment (CORINE). GMES Urban Atlas. και άλλες Soil sealing Land cover Land use Urban Land-take Σφράγιση εδάφους Κάλυψη γης Χρήση γης Αστική υφαρπαγή γης Ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για τη µελέτη των καλύψεων γης CORINE Ο Ευρωπαϊκός Οργανισµός Περιβάλλοντος (European Environmental Agency) έχει δηµιουργήσει µία βάση δεδοµένων µε στοιχεία κάλυψης γης CORINE για τις χώρες µέλη ΕΕ αλλά και για άλλες Ευρωπαϊκές χώρες η οποία περιλαµβάνει 44 κατηγορίες κάλυψης γης και χρήσεων γης. GMES Urban Atlas Το πρόγραµµα Urban Atlas παρέχει, σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, συγκρίσιµες χρήσεις και καλύψεις γης για επιλεγµένες αστικές περιοχές, όπως αυτές ορίζονται από το Urban Audit*. * Following a pilot project for the collection of comparable statistics and indicators for European cities the first full-scale European Urban Audit took place in 2003, for the then 15 countries of the European Union. In 2004 the project was extended to the 10 new Member States plus Bulgaria, Romania and Turkey. Under Eurostat coordination, the work of the Urban Audit involves all national statistical offices as well as some of the cities themselves. The second full-scale Urban Audit took place between 2006 and 2007, and involved 321 European cities in the 27 countries of the European Union, along with 36 additional cities in Norway, Switzerland and Turkey. Data collection currently takes place every three years, but an annual data collection is being planned for a smaller number of targeted variables.

8 Εννοιολογικοί ορισµοί Soil sealing Σφράγιση εδάφους Land cover Κάλυψη γης Soil sealing refers to changing the nature of the soil such that it behaves as an impermeable medium (for example, compaction by agricultural machinery). Soil sealing is also used to describe the covering or sealing of the soil surface by impervious materials by, for example, concrete, metal, glass, tarmac and plastic (*). Land use Χρήση γης Urban Land-take Αστική αρπαγή γης Land cover is the observed (bio)physical cover on the earth's surface. Land use is characterized by the arrangements, activities and inputs people undertake in a certain land cover type to produce, change or maintain it. Definition of land use in this way establishes a direct link between land cover and the actions of people in their environment (**). * European Environment Agency, Environmental Terminology and Discovery Service (ETDS), ** Food and Agriculture Organization of United Nations, Εννοιολογικοί ορισµοί Soil sealing Σφράγιση εδάφους Land cover Κάλυψη γης Land use shapes our environment in positive and negative ways. Productive land is a critical resource for food and biomass production and land use strongly influences soil erosion and soil functions such as carbon storage. Land management largely determines the beauty of Europe's landscapes (*). Land use Χρήση γης Urban Land-take Αστική αρπαγή γης The loss of soil resources due to the covering of land for housing, roads or other construction work. Urban land-take consumes mostly agricultural land, but also reduces space for habitats and ecosystems that provide important services (water balance, protection against floods, etc). The impact of urbanisation depends on the area of land taken and on the intensity of land use, for example the degree of soil sealing and the population density (**). * European Environment Agency, The European Environment, State and Outlook 2010, Land Use ** European Environment Agency,

9 Αστική αρπαγή γης (Urban Land Take) Αστική αρπαγή γης (Urban Land Take) Η αστικοποίηση στην Ευρώπη είναι γενικώς υψηλή αλλά µε µεγάλες περιφερειακές διαφοροποιήσεις. Περίπου το 35% των Ευρωπαίων ζει σε πόλεις µε πληθυσµό άνω των κατοίκων. και το 60% σε µικρότερα αστικά συγκροτήµατα άνω των κατοίκων Κατά το χρονικό διάστηµα περίπου km 2 γης καλύπτονταν κάθε χρόνο από τεχνητές εκτάσεις. Κατά το χρονικό διάστηµα η αύξηση της αστικής γης (urban land-take) στην Ευρώπη ήταν 5.7%, αλλά όχι µε οµοιογενή κατανοµή. Κατά το χρονικό διάστηµα η ετήσια τάση είναι αυξητική: από 0.57% ( ) στο 0.61% ( ). European Environment Agency, The European Environment, State and Outlook 2010, Land Use

10 Αστική αρπαγή γης: Εξέλιξη των τεχνητών περιοχών σε επιλεγµένες Ευρωπαϊκές χώρες Growth of artificial area in selected European countries Albania I celand Spain Cyprus I reland Portugal Bosnia and Herzegov ina Netherlands Croatia Estonia Former Yugoslav Republic of Macedonia Kosov o under UNSCR 1244/99 Luxembourg Norw ay Denmark I taly Turkey Czech Republic France Hungary Sw eden Austria Finland Germany Poland Serbia Slov enia Slov akia Belgium Bulgaria Latv ia Romania Liechtenstein Lithuania Malta Montenegro Greece United Kingdom For all countries Change , % per year Land-take of Urban economic Both Residential sites Land-take 0,7 1,0 1,7 1,4 1,4 2,8 1,2 0,9 2,2 0,7 0,8 1,5 0,5 0,4 0,7 0,4 0,6 0,4 0,7 1,2 1, ,5 Change , % per year Land-take of Urban economic Both Residential sites Land-take 4,7 5,0 2,9 3,2 0,4 2,3 2,7 1,5 1,1 2,6 1,2 1,2 2,4 0,4 1,3 1,7 1,1 0,4 1,5 1,0 1,3 0,9 1,0 0,6 0,9 0,4 0,7 0,6 0,7 0,6 0,7 0,5 0,7 0,6 0,4 0,6 0,6 0,6 0,4 0,5 0,5 0,5 0,5 0,4 0,5 0,4 0,4 0,4-0,4 0,6 3,0 Spain 2,5 Ireland 2,0 Portugal 1,5 Netherlands Croatia 1,0 Estonia Luxembourg 0,5 Germany 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 European Environment Agency, The European Environment, State and Outlook 2010, Land Use Το Ευρωπαϊκό πρόγραµµα CORINE 44 κλάσεις 3,0

11 Το Ευρωπαϊκό πρόγραµµα CORINE Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτελεί το πρόγραμμα Corine(Coordination of Information on the Environment) από το 1985 (συντονισμός EEA, JRC). Το CORINELand Cover παρέχει δεδομένα στηριζόμενα σε οπτική ανάλυση των δορυφορικών εικόνων LANDSATand SPOT satellite images and interpreted με την υποβοήθηση συμπληρωματικών δεδομένων (όπως αεροφωτογραφιών, τοπογραφικών χαρτών, κλπ). Εκδόσεις του CORINELand Cover: 1990, 2000, 2006 (όχι για GR). Πελοπόννησος και Κεντρική Ελλάδα: CORINE Land cover (2000) Η επιλογή της κλίμακας(1: ), η ελάχιστη χωρική μονάδα αναφοράς (MMU), 25 εκτάρια) και το ελάχιστο πλάτος των γραμμικών στοιχείων (100 μέτρα) για την χαρτογράφηση CLCπαραμένουν κοινά (CLC1990, CLC2000,CLC2006) και προϊόν ισορροπίας μεταξύ κόστους παραγωγής και ποιότητας. European Environment Agency, CORINE land cover technical guides Το Ευρωπαϊκό πρόγραµµα CORINE Για την σωστή διαχείριση του περιβάλλοντος και της φυσικής κληρονοµιάς µας, πρέπει οι φορείς λήψης αποφάσεων να είναι εφοδιασµένοι αφενός µε την επισκόπηση της υπάρχουσας γνώσης και µε πλήρεις και επικαιροποιηµένες πληροφορίες σχετικά µε τις αλλαγές σε ορισµένα χαρακτηριστικά της βιόσφαιρας. Για το σκοπό αυτό, οι τρεις στόχοι του CORINE (Coordination of Information on the Environment), πρόγραµµα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είναι: * Να συγκεντρώνουν πληροφορίες σχετικά µε την κατάσταση του περιβάλλοντος σε σχέση µε ορισµένα θέµατα που έχουν προτεραιότητα για όλα τα κράτη µέλη της Κοινότητας, * Να συντονίσει τη συλλογή των στοιχείων και την οργάνωση των πληροφοριών εντός των κρατών µελών ή σε διεθνές επίπεδο, * Για να εξασφαλιστεί ότι οι πληροφορίες είναι αξιόπιστες και ότι τα στοιχεία είναι συµβατά.

12 Το Ευρωπαϊκό πρόγραµµα CORINE Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εφαρµόζει το πρόγραµµα CORINE από το 1985 (συντονισµός: EEA, JRC). Οι καλύψεις γης του CORINE προέρχονται από ανάλυση των δορυφορικών εικόνων του LANDSAT και SPOT και ερµηνεία τους µε τη χρήση επικουρικών δεδοµένων (όπως αεροφωτογραφίες, τοπογραφικοί χάρτες, κλπ). Εκδόσεις του CORINE: 1990, 2000, 2006 (όχι GR & UK), Κλίµακα 1: , ελάχιστη χαρτογραφική µονάδα (MMU): 25 εκτάρια, ελάχιστο πλάτος γραµµικών στοιχείων: 100 µέτρα. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι κοινά σε όλες τις εκδόσεις CLC1990, CLC2000, CLC2006 και CLC2012 (αναµένεται). European Environment Agency, CORINE land cover technical guides Το Ευρωπαϊκό πρόγραµµα CORINE Νοµός Αχαΐας: Κάλυψη γης κατά CORINE (1990), σύνθεση χάρτη 1998

13 Το Ευρωπαϊκό πρόγραµµα CORINE Πελοπόννησος και Στερεά Ελλάδα: CORINE 2000 Άξονας Αθηνών Πατρών Οπτικοποίηση αστικής διάχυσης κατά CORINE, 2000

14 Το Ευρωπαϊκό πρόγραµµα CORINE CLC CLC Forest and Forest and Artificial Agricultura semi Water Artificial Agricultura semi Water Wetlands Wetlands surfaces l areas natural bodies surfaces l areas natural bodies areas areas AD Andorra IT Italy 5,0% 52,1% 41,6% % 1,1% AL Albania 2,7% 27,5% 67,3% 0,4% 2,2% KV Kosovo 2,4% 40,7% 56,8% % % AT Austria 4,9% 32,4% 61,6% % 0,8% LI Liechtenstein 12,1% 21,4% 64,6% 1,0% 0,9% BA Bosnia & Herzegovina 1,5% 36,6% 61,1% % 0,6% LT Lithuania 3,3% 60,9% 32,2% 0,9% 2,6% BE Belgium 20,6% 57,4% 21,1% % 0,7% LU Luxembourg 9,3% 54,0% 36,3% % 0,4% BG Bulgaria 5,0% 51,7% 42,3% % 0,9% LV Latvia 1,3% 43,8% 50,6% 2,4% 1,8% CH Switzerland ME Montenegro 1,1% 16,5% 79,6% 0,9% 1,8% CY Cyprus 8,6% 47,8% 43,2% % % MK FYR of Macedoni 1,6% 36,7% 59,5% % 2,1% CZ Czech Republic 6,4% 57,2% 35,6% % 0,7% MT Malta 29,4% 54,2% 16,3% % % DE Germany 8,3% 58,8% 3% 1,2% 1,5% NL Netherlands 12,8% 61,4% 1% 7,0% 8,5% DK Denmark 7,4% 74,9% 12,6% 3,2% 1,9% NO Norway 0,8% 5,2% 83,0% 6,7% 4,3% EE Estonia 2,1% 32,4% 56,4% 4,4% 4,6% PL Poland 4,0% 62,7% 31,2% % 1,7% ES Spain 2,0% 5% 47,0% % 0,7% PT Portugal 3,5% 46,9% 47,8% % 1,4% FI Finland 1,4% 8,8% 73,8% 6,6% 9,3% RO Romania 6,3% 56,7% 33,6% 1,5% 1,9% FR France 5,1% 59,5% 33,9% 0,7% 0,8% RS Serbia 3,4% 57,2% 38,1% % 1,1% GR Greece SE Sweden 1,4% 8,8% 75,1% 6,4% 8,3% HR Croatia 3,1% 40,4% 55,2% 0,4% 1,0% SI Slovenia 2,8% 34,8% 61,9% % 0,4% HU Hungary 6,0% 66,8% 24,3% 0,9% 1,9% SK Slovakia 5,5% 48,3% 45,6% % 0,6% IE Ireland 2,3% 66,4% 12,8% 16,2% 2,3% SM San Marino IM Isle of Man TR Turkey 1,6% 42,4% 54,0% 0,4% 1,6% IS Iceland 0,4% 2,4% 88,1% 6,9% 2,2% UK United Kingdom VA Vatican City Total of above 3,6% 42,2% 49,4% 2,2% 2,6% CORINE Land cover (2006) Level 1 Το Ευρωπαϊκό πρόγραµµα CORINE Hellas Sum of area_ha level1 label1 Total (%) 1 Artificial surfaces ,86 2,17% 2 Agricultural areas ,60 39,87% 3 Forests and semi-natural areas ,90 56,51% 4 Wetlands ,29 0,48% 5 Water bodies ,43 0,96% Grand Total ,08 100%

15 Το Ευρωπαϊκό πρόγραµµα CORINE Sum of area_ha level2 label2 Total (%) 11 Urban fabric ,49 1,37% 12 Industrial, commercial and transport units ,47 0,43% 13 Mine, dump and construction sites ,80 0% 14 Artificial non-agricultural vegetated areas 9.146,11 7% 21 Arable land ,69 16,55% 22 Permanent crops ,01 6,19% 23 Pastures ,32 0,53% 24 Heterogeneous agricultural areas ,58 16,61% 31 Forests ,83 18,39% 32 Shrub and/or herbaceous vegetation associations ,52 36,29% 33 Open spaces with little or no vegetation ,55 1,83% 41 Inland waters ,43 0,82% 42 Coastal wetlands ,11 0% 51 Inland wetlands ,18 8% 52 Marine waters % Grand Total ,08 100% Το Ευρωπαϊκό πρόγραµµα CORINE Sum of area_ha level3 label3 Total (%) 111 Continuous urban fabric ,21 3% 112 Discontinuous urban fabric ,28 1,24% 121 Industrial or commercial units ,91 7% 122 Road and rail networks and associated land 9.701,64 7% 123 Port areas 1.499,74 1% 124 Airports 9.725,19 7% 131 Mineral extraction sites ,77 1% 132 Dump sites 537,54 0% 133 Construction sites ,49 9% 141 Green urban areas 1.080,60 1% 142 Sport and leisure facilities 8.065,50 6% 211 Non-irrigated arable land ,72 11,58% 212 Permanently irrigated land ,73 4,75% 213 Rice fields ,24 2% 221 Vineyards ,81 0,65% 222 Fruit trees and berry plantations ,92% 223 Olive groves ,09 4,62% 231 Pastures ,32 0,53% 241 Annual crops associated with permanent crops 2.340,99 2% 242 Complex cultivation patterns ,67 5,82% 243 Land principally occupied by agriculture, with significant areas of natural vege ,92 10,77% 311 Broad-leaved forest ,84 9,62% 312 Coniferous forest ,26 5,68% 313 Mixed forest ,73 3,08% 321 Natural grassland ,13 9,04% 322 Moors and heathland ,73 0,40% 323 Sclerophyllous vegetation ,30 17,51% 324 Transitional woodland-shrub ,36 9,35% 331 Beaches, dunes, and sand plains ,97 3% 332 Bare rock ,63 2% 333 Sparsely vegetated areas ,87 1,42% 334 Burned areas 8.426,08 6% 411 Inland marshes ,18 8% 421 Salt marshes ,21 6% 422 Salines 5.312,90 4% 511 Water courses ,77 7% 512 Water bodies ,66 0,65% 521 Coastal lagoons ,87 4% 522 Estuaries 409,13 0% Grand Total ,08 100%

16 Το Ευρωπαϊκό πρόγραµµα CORINE: Raster vs. Vector Datasets Περιοχή Πατρών, Καλύψεις γης κατά CORINE (2000) Το πρόγραµµα GMES URBAN ATLAS Οι αστικές περιοχές του UA (επεξεργασµένη εικόνα από το Ο Αστικός άτλαντας (Urban Atlas) είναι µία επιχειρησιακή υπηρεσία που προσφέρει µεγάλης ανάλυσης (5 εκτάρια) χάρτες καλύψεων γης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (EU 27). Η υπηρεσία αποτελεί µία πανευρωπαϊκή προσπάθεια χρηµατοδοτούµενη από την Ε.Ε. ως τοπική συνιστώσα του GMES (Global Monitoring for Environment and Security). Η πρώτη προσπάθεια του UA ξεκίνησε το 2008 και ολοκληρώθηκε το 2010 και αφορά περισσότερες από 300 αστικές περιοχές µε πληθυσµό άνω των κατοίκων σύµφωνα µε το Urban Audit. Η δεύτερη προσπάθεια ξεκίνησε το 2012 και πέραν των προηγούµενων αστικών περιοχών συµπεριλαµβάνει 394 νέες αστικές περιοχές µε πληθυσµό άνω των κατοίκων. PanGeo, Urban Atlas, product Description

17 Το πρόγραµµα GMES URBAN ATLAS Οι αστικές περιοχές του UA (επεξεργασµένη εικόνα από το ορυφορικές εικόνες (Earth Observetion) µε 2.5 µ. χωρική ανάλυση πολυφασµατικές ή πανχρωµατικές. Τύπος δορυφορικών εικόνων VHR: SPOT 5 (Pansharpened, 2.5m Ground Sample Distance) ALOS (Panchromatic 2.5m + multispectral 10m GSD) QUICK BIRD (multispectral, 2.6m GSD) RAPIDEYE (multispectral, 5m GSD) Τοπογραφικοί και άλλοι χάρτες σε διάφορες κλίµακες. Εµπορικά δεδοµένα (COTS) πλοήγησης οδικού δικτύου. Βαθµός σφράγισης εδάφους για 11 κατηγορίες βασισµένες στο GMES FTS (Fast Track Service - Soil Sealing Layer specifications). Βοηθητικά δεδοµένα (ψηφιακοί /έντυποι χάρτες, Google Earth, Bing, κλπ). Υπάρχει περιγραφή µεταδεδοµένων σύµφωνα µε την οδηγία INSPIRE. PanGeo, Urban Atlas, product Description Το πρόγραµµα GMES URBAN ATLAS GREECE ITALY SPAIN 110 gr001l Athina 133 it001l Roma 245 es001l Madrid 111 gr002l Thessaloniki 134 it002l Milano 246 es002l Barcelona 112 gr003l Patrai 135 it003l Napoli 247 es003l Valencia 113 gr004l Iraklion 136 it004l Torino 248 es004l Sevilla 114 gr005l Larisa 137 it005l Palermo 249 es005l Zaragoza 115 gr006l Volos 138 it007l Firenze 250 es006l Malaga 116 gr007l Ioannina 139 it008l Bari 251 es007l Murcia 117 gr008l Kavala 140 it009l Bologna 252 es008l Las_palmas 118 gr009l Kalamata 141 it010l Catania 253 es009l Valladolid 142 it011l Venezia 254 es010l Palma_di_mallorca 143 it012l Verona 255 es011l Santiago_de_compostela 144 it013l Cremona 256 es012l Vitoria_gasteiz 145 it014l Trento 257 es013l Oviedo 146 it015l Trieste 258 es014l Pamplona_iruna 147 it016l Perugia 259 es015l Santander 148 it017l Ancona 260 es016l Toledo 149 it018l Laquila 261 es017l Badajoz 150 it019l Pescara 262 es018l Logrono 151 it020l Campobasso 263 es019l Bilbao 152 it021l Caserta 264 es020l Cordoba 153 it022l Taranto 265 es021l Alicante 154 it023l Potenza 266 es022l Vigo 155 it024l Catanzaro 267 es023l Gijon 156 it025l Reggio_di_calabria 268 es025l Santa_cruz_de_tenerife 157 it026l Sassari 158 it027l Cagliari 159 it028l Padova 160 it029l Brescia 161 it030l Modena 162 it031l Foggia 163 it032l Salerno είγµα διαθέσιµων γεωσυνόλων,

18 Το πρόγραµµα GMES URBAN ATLAS Παρέχει εναρµονισµένα γεωσύνολα καλύψεων / χρήσεων γης σε κλίµακα 1: και µε κοινή κατηγοριοποίηση. Σχεδιάστηκε για τη µέτρηση των αστικών χρήσεων γης σε υψηλή ανάλυση και για υψηλό / χαµηλό επίπεδο σφράγισης εδάφους. Καλύπτει 305 µεγάλα αστικά συγκροτήµατα σύµφωνα µε τον ορισµό των µεγάλων αστικών περιοχών του Urban Audit. Οι θεµατικές κατηγορίες στηρίζονται κυρίως στο CORINE LC. Χρόνος αναφοράς των εικόνων: 2006 (+/- 1 έτος). ιάρκεια του προγράµµατος: (τελευταία ενηµέρωση 27/4/2013). Η περιοχή αναφοράς του καθορίζεται από την Ε.C.(DG REGIO). Nέα προσπάθεια από το 2012 (διαθέσιµα δεδοµένα από το 2015). PanGeo, Urban Atlas, product Description Το πρόγραµµα GMES URBAN ATLAS A. Earth Observation (EO) satellite images with 2.5 m spatial resolution multispectral or pan-sharpened (multispectral merged with panchromatic). Multispectral data includes near-infrared band. Type of satellite VHR Images used: SPOT 5 (Pansharpened, 2.5m Ground Sample Distance) ALOS (Panchromatic 2.5m + multispectral 10m GSD) QUICK BIRD (multispectral, 2.6m GSD) RAPIDEYE (multispectral, 5m GSD) About 2 TB of satellite imagery processed and analysed B. Topographic and cartographic maps at different scales C. Commercial off the shelf (COTS) navigation data for the road network. D. Degree of sealing for classes 11 based on GMES FTS (Fast Track Service) Soil Sealing Layer specifications E. Ancillary data (local digital/paper maps, Google Earth, Bing, etc.) All input data described by metadata according to the INSPIRE metadata profile specifications and guidelines. PanGeo, Urban Atlas, product Description

19 Το πρόγραµµα GMES URBAN ATLAS Product features: Digital thematic map. Thematic classes based on CORINE LC nomenclature and GUS Legend. Input data sources: Earth Observation (EO) Data with 2.5 m spatial resolution multispectral or pan-sharpened (multispectral merged with panchromatic) data. Multispectral data includes near-infrared band. Topographic Maps at a scale of 1: or larger. COTS navigation data for the road network. (Methodology applied will be defined) Areas of Interest for Urban Atlas Mapping are determined by DG REGIO. Sealing layer based on FTS specifications for degree of sealing for level 3 classes 111 and 112 and level 4 classes ( , , , ) All input data should be described by metadata according to the INSPIRE metadata profile specifications and guidelines. Ancillary data optional for all classes: COTS navigation data: points of interest, land use, land cover, water areas Google Earth (only for interpretation, not for delineation) Local city maps Ancillary data required for certain classes: Local zoning data (e.g. cadastral data) Field check (on-site visit) Very high resolution imagery (better than 1m ground resolution, e.g. aerial photographs) Geometric resolution (Scale): 1: ; MinMU = 5 ha Geographic projection / Reference system : As per user request but uniform within project area. Positional accuracy: + / - 5 m Thematic accuracy (in %): Minimum overall accuracy for level 1 class 1 Artificial Surfaces : 85% Minimum overall accuracy (all classes): 80 % Methodology for quality control has to be performed according to RD[1]. The Minimum Overall accuracy for level 1 class 1 Artificial Surfaces must include both omission and commission errors with other classes within the larger urban zone (LUZ). Data type : Vector Mapping Guide for European Urban Atlas, GMES, 2010 Το πρόγραµµα GMES URBAN ATLAS Τα γεωσύνολα του URBAN ATLAS, Πάτρα, 2006

20 Το πρόγραµµα GMES URBAN ATLAS Τα γεωσύνολα του URBAN ATLAS, Ιωάννινα, 2006 Το πρόγραµµα GMES URBAN ATLAS Τα γεωσύνολα του URBAN ATLAS, Ιωάννινα, 2012

21 URBAN ATLAS, 2006: Οι κατηγορίες καλύψεων / χρήσεων γης CODE ITEM ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Continuous Urban Fabric (S.L. > 80%) Συνεχής αστικός ιστός (S.L. > 80%) Discontinuous Dense Urban Fabric (S.L. : 50% - 80%) Ασυνεχής πυκνός αστικός ιστός (S. L. : 50% - 80%) Discontinuous Medium Density Urban Fabric (S.L. : 30% - 50%) Ασυνεχής, µέσης πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. : 30% - 50%) Discontinuous Low Density Urban Fabric (S.L. : 10% - 30%) Ασυνεχής, χαµηλής πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. : 10% - 30%) Discontinuous Very Low Density Urban Fabric (S.L. < 10%) Ασυνεχής, πολύ χαµηλής πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. < 10%) Isolated Structures Αποµονωµένες (µεµονωµένες) κατασκευές Green urban areas Πράσινες αστικές περιοχές Sports and leisure facilities Εγκαταστάσεις αθλητισµού και Αναψυχής Industrial, commercial, public, military and private units Βιοµηχανικές, Εµπορικές, ηµόσιες, Στρατιωτικές και Ιδιωτικές µονάδες (εκτάσεις) Fast transit roads and associated land ρόµοι ταχείας κυκλοφορίας και σχετικές εκτάσεις Other roads and associated land Λοιποί δρόµοι και σχετικές εκτάσεις Railways and associated land Σιδηρόδροµοι και σχετικές εκτάσεις Airports Αεροδρόµια Port areas Περιοχές λιµένων Mineral extraction and dump sites Λατοµεία και Χωµατερές Construction sites Εργοτάξια Agricultural + Semi-natural areas + Wetlands Αγροτικές και Ηµιαγροτικές περιοχές + Υγρότοποι Forests άση Water bodies Ύδατα Land without current use Εκτάσεις χωρίς τρέχουσα χρήση S.L. = Average degree of soil sealing S.L. = Μέσος βαθµός "σφράγισης εδάφους" URBAN ATLAS, 2012: Οι κατηγορίες καλύψεων / χρήσεων γης CODE ITEM ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Continuous Urban Fabric (S.L. > 80%) Συνεχής αστικός ιστός (S.L. > 80%) Discontinuous Dense Urban Fabric (S.L. : 50% - 80%) Ασυνεχής πυκνός αστικός ιστός (S. L. : 50% - 80%) Discontinuous Medium Density Urban Fabric (S.L. : 30% - 50%) Ασυνεχής, µέσης πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. : 30% - 50%) Discontinuous Low Density Urban Fabric (S.L. : 10% - 30%) Ασυνεχής, χαµηλής πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. : 10% - 30%) Discontinuous Very Low Density Urban Fabric (S.L. < 10%) Ασυνεχής, πολύ χαµηλής πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. < 10%) Isolated Structures Αποµονωµένες (µεµονωµένες) κατασκευές Green urban areas Πράσινες αστικές περιοχές Sports and leisure facilities Εγκαταστάσεις αθλητισµού και Αναψυχής Industrial, commercial, public, military and private units Βιοµηχανικές, Εµπορικές, ηµόσιες, Στρατιωτικές και Ιδιωτικές µονάδες (εκτάσεις) Fast transit roads and associated land ρόµοι ταχείας κυκλοφορίας και σχετικές εκτάσεις Other roads and associated land Λοιποί δρόµοι και σχετικές εκτάσεις Railways and associated land Σιδηρόδροµοι και σχετικές εκτάσεις Airports Αεροδρόµια Port areas Περιοχές λιµένων Mineral extraction and dump sites Λατοµεία και Χωµατερές Construction sites Εργοτάξια Arable land (annual crops) Καλλιεργήσιµη γη (ετήσιες καλλιέργιες) Pastures Βοσκότοποι Forests άση Herbaceous vegetation associations (natural grassland, moors,...) Συµπλέγµατα ποώδους βλάστησης (φυσικά λιβάδια, χερσότοποι, ) Open spaces with little or no vegetation (beaches, dunes, bare rocks, glaciers) Ανοιχτοί χώρου µε λίγη ή καθόλου βλάστηση (ακτές, αµµοθίνες, γυµνά βράχια, παγετώνες) Wetlands Υγρότοποι Water Ύδατα Land without current use Εκτάσεις χωρίς τρέχουσα χρήση No data (Clouds and shadows) Χωρίς δεδοµένα (σύννεφα και σκιές) S.L. = Average degree of soil sealing S.L. = Μέσος βαθµός "σφράγισης εδάφους"

22 URBAN ATLAS: Σύγκριση των κατηγοριών καλύψεων / χρήσεων γης 2006, ITEM ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Continuous Urban Fabric (S.L. > 80%) Συνεχής αστικός ιστός (S.L. > 80%) Discontinuous Dense Urban Fabric (S.L. : 50% - 80%) Ασυνεχής πυκνός αστικός ιστός (S. L. : 50% - 80%) Discontinuous Medium Density Urban Fabric (S.L. : 30% - 50%) Ασυνεχής, µέσης πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. : 30% - 50%) Discontinuous Low Density Urban Fabric (S.L. : 10% - 30%) Ασυνεχής, χαµηλής πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. : 10% - 30%) Discontinuous Very Low Density Urban Fabric (S.L. < 10%) Ασυνεχής, πολύ χαµηλής πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. < 10%) Isolated Structures Αποµονωµένες (µεµονωµένες) κατασκευές Green urban areas Πράσινες αστικές περιοχές Sports and leisure facilities Εγκαταστάσεις αθλητισµού και Αναψυχής Industrial, commercial, public, military and private units Βιοµηχανικές, Εµπορικές, ηµόσιες, Στρατιωτικές και Ιδιωτικές µονάδες (εκτάσεις) Fast transit roads and associated land ρόµοι ταχείας κυκλοφορίας και σχετικές εκτάσεις Other roads and associated land Λοιποί δρόµοι και σχετικές εκτάσεις Railways and associated land Σιδηρόδροµοι και σχετικές εκτάσεις Airports Αεροδρόµια Port areas Περιοχές λιµένων Mineral extraction and dump sites Λατοµεία και Χωµατερές Construction sites Εργοτάξια Agricultural + Semi-natural areas + Wetlands Αγροτικές και Ηµιαγροτικές περιοχές + Υγρότοποι Arable land (annual crops) Καλλιεργήσιµη γη (ετήσιες καλλιέργιες) Pastures Βοσκότοποι Forests άση Herbaceous vegetation associations (natural grassland, moors,...) Συµπλέγµατα ποώδους βλάστησης (φυσικά λιβάδια, χερσότοποι, ) Open spaces with little or no vegetation (beaches, dunes, bare rocks, glaciers) Ανοιχτοί χώρου µε λίγη ή καθόλου βλάστηση (ακτές, αµµοθίνες, γυµνά βράχια, παγετώνες) Wetlands Υγρότοποι Water (or Water bodies) Ύδατα Land without current use Εκτάσεις χωρίς τρέχουσα χρήση No data (Clouds and shadows) Χωρίς δεδοµένα (σύννεφα και σκιές) εν υπάρχει άµµεση αντιστοίχηση GMES URBAN ATLAS εδοµένα για την Ελλάδα, τ.χλµ. Καβάλα Θεσσαλονίκη Λάρισα Βόλος Ιωάννινα Αθήνα Πάτρα Καλαµάτα Ηράκλειο

23 Ποσοτικά δεδοµένα από τα γεωσύνολα του URBAN ATLAS, 2006 UA: Ορισµός των αστικών συγκροτηµάτων Patras Iraklion

24 Το αστικό συγκρότηµα της Πάτρας µέσα από το GMES URBAN ATLAS, 2006 Οπτικοποίηση του πλήρους γεωσυνόλου Πηγή: GMES Urban Atlas, /βπ, 2013 Το αστικό συγκρότηµα της Πάτρας µέσα από το GMES URBAN ATLAS, 2006 Μεγέθυνση της κεντρικής περιοχής Πηγή: GMES Urban Atlas, /βπ, 2013

25 Η αστική διάχυση στην Πάτρα Όπως αποτυπώνεται από το Urban Atlas, 2006 Πηγή: GMES Urban Atlas, /βπ, 2013 Η αστική διάχυση στην Πάτρα GMES Urban Atlas, 2006 CORINE, 2000

26 Πάτρα: CORINE vs. URBAN ATLAS, 2006 Το γεωσύνολο CLC έχει αποκοπεί (clipped ) στα διοικητικά όρια του ήµου Πάτρα: CORINE vs. URBAN ATLAS, 2006 Τα γεωσύνολα UA και CLC έχουν αποκοπεί (clipped ) στα διοικητικά όρια του ήµου

27 Πάτρα: CORINE VS. URBAN ATLAS, 2006 level1 CLC label1 Ha (%) Urban Atlas Ha (%) 1 Artificial surfaces 2.990,84 8,95% Artificial surfaces 4.822,09 14,45% 2 Agricultural areas ,77 41,36% Agricultural + Semi-natural areas + Wetlands ,72 76,37% 3 Forests and semi-natural areas ,38 49,69% Forests 2.809,56 8,42% 4 Wetlands 5 Water bodies Port areas + Water bodies 152,03 0,46% Land without current use 100,47 0% Grand Total ,98 100% Grand Total ,86 100% Sum of area_ha level2 CLC label2 Ha (%) Urban Atlas Ha (%) 11 Urban fabric 2.405,54 7,20% Urban fabric 2.511,76 7,53% 12 Industrial, commercial and transport units 537,46 1,61% Industrial, commercial and transport units 1.859,00 5,57% 13 Mine, dump and construction sites 47,84 4% Mine, dump and construction sites 139,40 0,42% 14 Artificial non-agricultural vegetated areas Green urban areas + Sports and leisure facilitie 311,92 0,93% 21 Arable land 272,48 0,82% Agricultural + Semi-natural areas + Wetlands ,72 76,37% 22 Permanent crops 4.400,96 13,17% 23 Pastures 11,05 3% 24 Heterogeneous agricultural areas 9.134,28 27,34% 31 Forests 2.356,97 7,05% Forests 2.809,56 8,42% 32 Shrub and/or herbaceous vegetation associations ,26 37,88% 33 Open spaces with little or no vegetation 1.588,15 4,75% 41 Inland waters 42 Coastal wetlands 51 Inland wetlands 52 Marine waters Port areas + Water bodies 152,03 0,46% Land without current use 100,47 0% Grand Total ,98 100% Grand Total ,86 100% Υφιστάµενες Χρήσεις γης: Urban Atlas, 2006 vs. Γ.Π.Σ., 2008

28 Urban Atlas: Κατανοµή καλύψεων γης, 2006 UA Km 2 351, , , ,04 304,26 512,63 441,72 604, ,23 ΚΑΛΥΨΗ ΓΗΣ (%) ΚΑΒΑΛΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΙΩΑΝΝΙΝΑ ΛΑΡΙΣΑ ΒΟΛΟΣ ΠΑΤΡΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΑΘΗΝΑ Συνεχής αστικός ιστός (S.L. > 80%) 0,90% 2,20% 4% 0,68% 2,13% 0,89% 0,42% 0,68% 3,56% Ασυνεχής πυκνός αστικός ιστός (S. L. : 50% - 80%) 1,11% 2,84% 1,22% 1,10% 1,77% 1,58% 0,57% 1,31% 4,12% Ασυνεχής, µέσης πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. : 30% - 50%) 0,55% 0,76% 0,59% 0,40% 0,78% 1,68% 0,65% 2,00% 3,14% Ασυνεχής, χαµηλής πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. : 10% - 30%) 5% 6% 7% 7% 1,02% 0,92% 0,73% 1,12% 2,46% Ασυνεχής, πολύ χαµηλής πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. < 10%) 2% 0% 7% 1% 2% 3% 7% 3% 6% Βιοµηχανικές, Εµπορικές, ηµόσιες, Στρατιωτικές και Ιδιωτικές µονάδες 1,28% 3,64% 1,67% 1,50% 3,28% 1,59% 1,08% 1,91% 4,32% Αποµονωµένες (µεµονωµένες) κατασκευές 1% 0,63% 0% 3% 0,63% 4% 8% 7% 0,67% Πράσινες αστικές περιοχές 1% 3% 9% 7% 7% 0,45% 9% 5% 0,92% Εγκαταστάσεις αθλητισµού και Αναψυχής 4% 8% 8% 7% 2% 8% 8% 1% 0,62% ρόµοι ταχείας κυκλοφορίας και σχετικές εκτάσεις 5% 1% 5% 2% 0% 3% 0% 3% 2% Λοιποί δρόµοι και σχετικές εκτάσεις 1,09% 2,20% 1,43% 2,33% 2,28% 1,96% 1,35% 1,50% 4,64% Σιδηρόδροµοι και σχετικές εκτάσεις 0% 6% 0% 1% 0% 5% 7% 0% 0% Αεροδρόµια 8% 8% 9% 9% 0% 0% 0,54% 8% 0,42% Περιοχές λιµένων 6% 4% 0% 0% 3% 7% 3% 3% 0,42% Εργοτάξια 6% 9% 3% 7% 8% 4% 3% 7% 1% Λατοµεία και Χωµατερές 0,58% 0,42% 0,66% 5% 0,69% 4% 9% 3% 0,48% Αγροτικές και Ηµιαγροτικές περιοχές + Υγρότοποι 73% 73,72% 61,78% 88,42% 72,21% 79,05% 81,32% 88,80% 63,07% άση 22,31% 10,77% 29,40% 3,73% 13,79% 9,24% 12,31% 0,50% 9,62% Ύδατα 0,43% 1,27% 1,76% 6% 4% 0,97% 2% 0,48% 0,44% Εκτάσεις χωρίς τρέχουσα χρήση 4% 1% 4% 9% 5% 0% 8% 9% 2% Σύνολο 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% Σύµφωνα µε τα όρια του Urban Atlas (Urban Audit) Urban Atlas: Αναλογία καλύψεων γης, 2006 UA Km 2 351, , , ,04 304,26 512,63 441,72 604, ,23 Πραγµατικός Πληθυσµός, Πραγµατικός Πληθυσµός, Πραγµατικός Πληθυσµός, ΚΑΛΥΨΗ ΓΗΣ (κατά κεφαλή, 2011) ΚΑΒΑΛΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΙΩΑΝΝΙΝΑ ΛΑΡΙΣΑ ΒΟΛΟΣ ΠΑΤΡΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΑΘΗΝΑ Συνεχής αστικός ιστός (S.L. > 80%) 44,7 32,3 34,0 54,5 47,7 21,1 26,9 18,7 28,9 Ασυνεχής πυκνός αστικός ιστός (S. L. : 50% - 80%) 55,2 41,8 121,8 88,0 39,7 37,1 36,2 35,9 33,4 Ασυνεχής, µέσης πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. : 30% - 50%) 27,5 11,1 59,3 32,2 17,5 39,4 41,4 54,8 25,5 Ασυνεχής, χαµηλής πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. : 10% - 30%) 12,5 0,9 27,0 5,7 22,9 21,6 46,6 30,5 2 Ασυνεχής, πολύ χαµηλής πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. < 10%) 0,8 7,5 0,5 7,2 0,6 17,1 3,7 2,9 Βιοµηχανικές, Εµπορικές, ηµόσιες, Στρατιωτικές και Ιδιωτικές µονάδες 63,7 53,4 167, ,3 37,5 69,1 52,3 35,1 Αποµονωµένες (µεµονωµένες) κατασκευές 15,6 9,2 2 26,7 14,1 8,0 11,7 1 5,4 Πράσινες αστικές περιοχές 5,5 3,4 9,5 5,9 3,8 10,7 5,5 1,3 7,5 Εγκαταστάσεις αθλητισµού και Αναψυχής 7,1 4,2 8,3 5,9 5,0 4,3 5,0 5,6 5,0 ρόµοι ταχείας κυκλοφορίας και σχετικές εκτάσεις 12,6 1,6 5,5 9,9 7,7 3,5 1,8 Λοιποί δρόµοι και σχετικές εκτάσεις 54,4 32,3 143,2 187,1 51,0 46,0 86,3 41,1 37,6 Σιδηρόδροµοι και σχετικές εκτάσεις 0,9 8,8 2,2 3,4 4,5 0,8 Αεροδρόµια 18,8 5,6 9,2 23,6 34,2 7,7 3,4 Περιοχές λιµένων 2,9 2,0 2,9 1,7 2,0 0,7 3,4 Εργοτάξια 2,9 2,8 23,0 5,5 4,1 1,0 1,8 4,6 1,7 Λατοµεία και Χωµατερές 28,8 6,1 66,4 19,7 15,4 8,0 5,8 6,3 3,9 Αγροτικές και Ηµιαγροτικές περιοχές + Υγρότοποι 3.494, , , , , , , ,9 511,3 άση 1.111,7 158, ,7 299,6 308,3 217,5 787,1 13,7 78,0 Ύδατα 21,5 18,7 175,9 29,1 3,2 22,7 7,6 13,1 3,6 Εκτάσεις χωρίς τρέχουσα χρήση 2,1 1,6 4,3 7,0 3,2 4,7 5,2 2,5 1,8 Σύνολο 4.982, , , , , , , ,9 810,7 Σύµφωνα µε τα όρια του Urban Atlas (Urban Audit)

29 Urban Atlas: κέντρο και αστική διάχυση, 2006 Συνεχής αστικός ιστός (S.L. > 80%) Ασυνεχής πυκνός αστικός ιστός (S. L. : 50% - 80%) Ασυνεχής, µέσης πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. : 30% - 50%) Ασυνεχής, χαµηλής πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. : 10% - 30%) Ασυνεχής, πολύ χαµηλής πυκνότητας, αστικός ιστός (S. L. < 10%) Αποµονωµένες (µεµονωµένες) κατασκευές Πράσινες αστικές περιοχές Εγκαταστάσεις αθλητισµού και Αναψυχής Βιοµηχανικές, Εµπορικές, ηµόσιες, Στρατιωτικές και Ιδιωτικές µονάδες (εκτάσεις) ρόµοι ταχείας κυκλοφορίας και σχετικές εκτάσεις Λοιποί δρόµοι και σχετικές εκτάσεις Σιδηρόδροµοι και σχετικές εκτάσεις Αεροδρόµια Περιοχές λιµένων Λατοµεία και Χωµατερές Εργοτάξια Αγροτικές και Ηµιαγροτικές περιοχές + Υγρότοποι άση Ύδατα Εκτάσεις χωρίς τρέχουσα χρήση Καβάλα Ιωάννινα Βόλος Καλαµάτα Αθήνα Θεσσαλονίκη Λάρισα Πάτρα Ηράκλειο Urban Atlas: κέντρο και αστική διάχυση, ,56 0,64 1,84 0,72 1,32 0,56 2,53 0,73 1, ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ 4 1 3,40 2,37 0,74 0,59 0,43 1,32 0,87 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ 0, Καβάλα Ιωάννινα Βόλος Καλαµάτα Αθήνα Θεσσαλονίκη Λάρισα Πάτρα Ηράκλειο

30 Urban Atlas, 2006: απόδοση και οπτικοποίηση Λάρισα Urban Atlas, 2006: απόδοση και οπτικοποίηση Αθήνα

31 Urban Atlas, 2006: απόδοση και οπτικοποίηση Θεσσαλονίκη Urban Atlas, 2006: απόδοση και οπτικοποίηση Βόλος

32 Urban Atlas, 2006: απόδοση και οπτικοποίηση Πάτρα, το ανάγλυφο από το OpenDem (ισοδιάσταση 25 µέτρα)