2o Διεθνές Συνέδριο. «Δημιουργική Γραφή» Κέρκυρα, Ελλάδα 1-4 Οκτωβρίου 2015 ΤΟΜΟΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ

Transcript

1 2o Διεθνές Συνέδριο «Δημιουργική Γραφή» Κέρκυρα, Ελλάδα 1-4 Οκτωβρίου 2015 ΤΟΜΟΣ ΠΕΡΙΛΗΨΕΩΝ Επιμέλεια Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος, Βασιλική Νάνου Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Δημιουργική Γραφή» ΦΛΩΡΙΝΑ

2 2 Ο Διεθνές Συνέδριο «Δημιουργική Γραφή» Κέρκυρα, Ελλάδα Διοργάνωση: Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Δημιουργική Γραφή» Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ιονίων Νήσων Εκδόθηκε από το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Δημιουργική Γραφή» Επιμελητές: Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος Βασιλική Νάνου Γραμματεία Π.Μ.Σ. "Δημιουργική Γραφή" Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Παιδαγωγική Σχολή 3ο χλμ. Εθνικής Οδού Φλώρινας - Νίκης Τ.Θ. 21, 53100, Φλώρινα τηλ: mfa.cw.secretariat@gmail.com website: 2

3 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Πρόεδρος: Αντιπρόεδροι: ΚΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Η. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ (Επιστημονικά Υπεύθυνος Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», Επίκουρος Καθηγητής Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας) ΠΑΠΠΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ (Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, Διευθυντής του Εργαστηρίου Τεκμηρίωσης Ιστορικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Ιόνιο Πανεπιστήμιο) ΓΚΟΥΣΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ (Περιφερειακός Διευθυντής Πρωτοβάθμιας & Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ιονίων Νήσων) Μέλη HARPER GRAEME (Πρύτανης Honors College, Πανεπιστήμιο Oakland, Διευθυντής του Michigan Center for Undergraduate Research) COWAN ANDREW (Καθηγητής, Υπεύθυνος Δημιουργικής Γραφής, Διευθύνων Σύμβουλος Σχολής Λογοτεχνίας, Δράματος και Δημιουργικής Γραφής, Πανεπιστήμιο East Anglia, Η.Β. MELROSE ANDREW (Καθηγητής Παιδικής γραφής, Σχολή τεχνών, Πανεπιστήμιο Winchester) KHOURY-GHATA VENUS (Συγγραφέας) ΒΑΛΤΙΝΟΣ ΘΑΝΑΣΗΣ (Ακαδημαϊκός Συγγραφέας) ΠΑΤΡΙΚΙΟΣ ΤΙΤΟΣ (Ποιητής) ΠΑΠΑΓΓΕΛΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ (Ακαδημαϊκός, Καθηγητής Λατινικής Φιλολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) ΚΕΧΑΓΙΟΓΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (Ομότιμος Καθηγητής Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) ΝΤΙΝΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ (Καθηγητής, Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας) 3

4 ΑΚΡΙΤΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ (Αναπληρωτής Καθηγητής Ελληνικής Λογοτεχνίας και Ελληνικής Παιδικής Λογοτεχνίας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας) ΑΡΒΑΝΙΤΗ ΙΩΑΝΝΑ (διδάσκουσα Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», Σχολική Σύμβουλος Δημοτικής Εκπαίδευσης 1ης Περιφέρειας Κιλκίς) ΒΑΜΒΑΚΙΔΟΥ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ (Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Παιδαγωγική Σχολή, Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας) ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΣΟΦΙΑ (Επίκουρη Καθηγήτρια Παιδικής Λογοτεχνίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) ΓΑΡΑΝΤΟΥΔΗΣ ΕΥΡΥΠΙΔΗΣ (Καθηγητής Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Τμήμα Φιλολογίας, Τομέας Νεοελληνικής Φιλολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) ΓΡΟΣΔΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ (Σχολικός Σύμβουλος Δημοτικής Εκπαίδευσης Περιφέρειας Θεσσαλονίκης) ΖΑΝΤΙΔΗΣ ΕΥΡΥΠΙΔΗΣ (Πρόεδρος Τμήματος Πολυμέσων και Γραφικών Τεχνών, Εργαστηρίου Σημειωτικής και Οπτικής Επικοινωνίας, Αναπληρωτής Καθηγητής Γραφιστικής Επικοινωνίας, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου) ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΤΣΑΝΤΑΚΗ ΜΑΡΙΑ (Σχολική Σύμβουλος Προσχολικής Προσχολικής Αγωγής 35ης Περιφέρειας Πέλλας) ΙΩΣΗΦΕΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ (Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Κινηματογράφου, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ ΤΖΙΝΑ (Καθηγήτρια Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και της Διδακτικής της, Σχολή Επιστημών της Αγωγής, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) ΚΑΝΑΤΣΟΥΛΗ ΜΕΝΗ (Καθηγήτρια Παιδικής Λογοτεχνίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) ΚΑΠΙΔΑΚΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ (Καθηγητής Ψηφιακών Βιβλιοθηκών και Ηλεκτρονικής Δημοσίευσης, Τμήμα Αρχειονομίας Βιβλιοθηκονομίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο) ΚΑΡΑΚΙΤΣΙΟΣ ΑΝΤΡΕΑΣ (Καθηγητής, Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης) ΚΟΚΟΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ (Eπίκουρος Kαθηγητής φιλολογικών και φιλοσοφικών διαστάσεων της νεοελληνικής γραμματείας, Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης). 4

5 ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΗ ΆΛΚΗΣΤΙΣ (Καθηγήτρια, Τμήμα Θεατρικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου) ΛΟΥΚΙΔΟΥ ΕΥΤΥΧΙΑ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ (Ποιήτρια, δοκιμιογράφος) ΜΠΑΣΚΟΖΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ (Δημοσιογράφος, συγγραφέας) ΜΠΡΑΤΙΤΣΗΣ ΘΑΡΡΕΝΟΣ (Επίκουρος Καθηγητής, Διευθυντής Εργαστηρίου Δημιουργικότητας, Καινοτομίας και Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση, Παιδαγωγική Σχολή, τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας) ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ ΣΟΦΙΑ (Συγγραφέας, φιλόλογος) ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (Διδάσκων Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», συγγραφέας) ΠΑΠΑΔΗΜΑ ΑΣΠΑΣΙΑ (Υπεύθυνη Ερευνητικού Εργαστηρίου για τη Γλώσσα και τη Γραφιστική Επικοινωνία, Συντονίστρια του ΜΑ Γραφιστική Επικοινωνία, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου) ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΝΤΑΔΑΚΗ ΣΜΑΡΑΓΔΑ (Aναπληρώτρια καθηγήτρια Διδακτικής της Νεοελληνικής Γλώσσας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης -λογοτέχνις) ΠΑΠΑΝΤΩΝΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (τ. Αναπληρωτής Καθηγητής Λογοτεχνίας, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Διδάσκων Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή») ΣΑΡΑΦΙΔΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ (Σχολική Σύμβουλος 39 ης Περιφέρειας Προσχολικής Αγωγής Δράμας) ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ ΣΩΤΗ (Συγγραφέας, ιστορικός) ΤΣΙΛΙΜΕΝΗ ΤΑΣΟΥΛΑ (Aναπληρώτρια Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Υπεύθυνη της Κατεύθυνσης «Σχεδιασμός Έντυπου Παιδαγωγικού Υλικού» του ΠΜΣ του Παν. Θεσσαλίας) ΦΑΙΣ ΜΙΣΕΛ (Συγγραφέας) ΦΥΛΑΚΤΑΚΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ (Θεατρική Συγγραφέας, Διδάσκουσα Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ (Επίκουρος Καθηγητής, Παιδαγωγική Σχολή, Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας) ΧΑΤΖΗΝΙΚΗΤΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ (Καθηγήτρια, Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο) 5

6 ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Πρόεδρος: Αντιπρόεδρος: Μέλη ΚΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Η. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ (Επιστημονικά Υπεύθυνος Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», Επίκουρος Καθηγητής Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας) ΤΖΙΜΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ (Διευθυντής Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κέρκυρας) ΚΑΛΟΓΕΡΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ (Υπεύθυνος Σχολικών Δραστηριοτήτων Α βάθμιας Εκπαίδευσης Κέρκυρας) ΒΑΚΑΛΗ ΑΝΝΑ (Φιλόλογος, Διδάκτορας Τμήματος Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας) ΚΡΕΜΜΥΔΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ (Εκδότης) ΜΑΥΡΟΥΔΗΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ (Απόφοιτος Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας) ΝΑΝΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ (Πολιτισμική Πληροφορικός, Υποψήφια Διδάκτορας Δημιουργικής Γραφής, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας) ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΑ (Ε.Ε.ΔΙ.Π. Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας) 6

7 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ CONFERENCE PROGRAMME ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ο Διεθνές Συνέδριο «Δημιουργική Γραφή» 2 nd International Conference 15:00 16:00 ΠΡΟΣΕΛΕΥΣΗ ΣΥΝΕΔΡΩΝ - ΕΓΓΡΑΦΕΣ DELEGATE REGISTRATIONS 16:00 16:15 ΕΝΑΡΞΗ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ CONFERENCE OPENING 16:15 17:00 ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΟΙ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ OPENING CEREMONY Creative Writing ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΙΟΝΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΘΟΥΣΕΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΑΙΘΟΥΣΑ Α ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ «ΝΙΚΟΣ ΣΒΟΡΩΝΟΣ», ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ (ΙΩΑΝΝΗ ΘΕΟΤΟΚΗ 72, ΙΣΟΓΕΙΟ) ΑΙΘΟΥΣΑ Β ΑΙΘΟΥΣΑ Γ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ «EMILE LEGRAND», ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ (ΙΩΑΝΝΗ ΘΕΟΤΟΚΗ 72, ΙΣΟΓΕΙΟ) ΑΙΘΟΥΣΑ 239, ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ, ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΟΛΟΓΙΑΣ, ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ (ΙΩΑΝΝΗ ΘΕΟΤΟΚΗ 72, 2 ΟΣ ΟΡΟΦΟΣ) 7

8 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00-18:30 ΩΡΑ ΠΡΟΕΔΡ ΕΙΟ 17:00 17:15 17:15 17:30 17:30 17:45 17:45 18:00 18:00 18:15 18:15 18:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δ.Γ. ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΚΑΛΗ ANNA ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΙΣΑΑΚ ΘΕΟΛΟΓΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ-ΠΕΪΟΥ ΒΑΡΒΑΡΑ ΓΟΥΖΙΩΤΗ ΔΗΜΗΤΡΑ* Developing FL skills and motivated students within a creative writing context: a pilot project in primary education ΒΑΪΤΣΑΚΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ* Ενεργητική ανάγνωση: προϋπόθεση δημιουργικής γραφής ΜΑΡΤΙΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ* ANTI-NARRATIVE Project. A Community Text Short Presentation ΤΣΑΝΤΣΑΝΟΓΛΟΥ ΟΛΓΑ Διδακτικές ασκήσεις δημιουργικής γραφής ΑΙΘΟΥΣΑ Β Δ.Γ. ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΚΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΤΖΙΜΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΑΝΑΣΟΥΛΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ* Από το φυσικό στο κοινωνικό τοπίο Δραματουργία και σκηνοθεσία στο έργο του T. Williams Small Craft Warnings (Οδηγίες προς ναυτιλομένους) ΦΩΚΙΑΛΗ ΕΛΙΤΑ* Συγγραφείς εξ αγχιστείας: Ο θαυμαστός, καινούριος και δημιουργικός κόσμος του fan fiction ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΕΤΤΑ* Πώς να βοηθήσεις ένα άρθρο να γίνει ποίημα: μια εφαρμογή της Black-out Poetry στην εκπαίδευση ενηλίκων ΣΚΟΠΕΤΕΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ* Τόσα λίγα είδη τόσες πολλές ταινίες ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δ.Γ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΝΑΝΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΠΕΧΛΙΒΑΝΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΝΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ* «Η Ζητιάνα του Λοκάρνο»: Δημιουργική Γραφή και ψηφιακή αφήγηση με αφορμή το διήγημα του Heinrich von Kleist. IORDANOPOULOS DIMITRIOS* Creating leading characters for characterdriven cinematic longform storytelling ΒΑΪΤΣΑΚΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΚΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ* O δημιουργικός αναγνώστης ΦΡΑΓΚΟΣΤΕΦΑΝΑΚΗ ΙΩΑΝΝΑ ΠΕΧΛΙΒΑΝΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ* Η ποίηση συναντά την τεχνολογία: Η τέχνη της βιντεοποίησης ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ 8

9 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΩΡΑ ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δ.Γ. ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ ΠΑΠΠΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ - ΚΩΤΟΥΛΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ 18:30 18:45 18:45 19:00 19:00 19:15 19:15 19:30 19:30 19:45 19:45 20:00 ΠΑΠΠΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ποιητική του Αριστοφάνη και Δημιουργική Γραφή ΒΑΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ ΛΙΝΑ Λογοτεχνία, εκφραστικός λόγος και ιδιόλεκτος. (Η φωνή της Νίναςαναβίωση της ηρωίδας με αφορμή το Τρίτο Στεφάνι του Κ. Ταχτσή) ΑΡΒΑΝΙΤΗ ΙΩΑΝΝΑ - ΚΩΤΟΥΛΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Απόψεις μαθητών και μαθητριών των δύο τελευταίων τάξεων του δημοτικού σχολείου για τη δημιουργικότητα ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ - ΚΟΥΝΤΗ ΜΑΡΙΑ - ΜΑΥΡΙΔΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ - ΜΕΤΑΞΩΤΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ - ΡΟΥΒΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ* «Η δημιουργική γραφή είναι το αντίθετο της έκθεσης»: η συστηματική διδασκαλία της δημιουργικής γραφής στο Πρότυπο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ( ). ΓΚΟΡΑ ΕΛΕΝΗ* Η Δημιουργική Γραφή και Αφήγηση στην Τρίτη Ηλικία. Μελέτη Περίπτωσης: Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων ΑΙΘΟΥΣΑ Β ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΜΕΘΟΔΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΦΡΥΔΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΚΟΥΝΑΛΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΦΡΥΔΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ To τραγικό ιδωμένο ανάποδα: Η παρωδία ως μηχανισμός μεταγραφής του τραγικού σε κωμικό στον Αριστοφάνη ΜΑΥΡΟΥΔΗΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ ΚΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΜΠΑΛΑΗ ΕΥΑΝΘΙΑ Δημιουργική Γραφή και Φυλακές ΜΙΖΑΜΙΔΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΖΑΓΚΛΑΡΑ ΜΑΡΙΑ ΚΑΣΤΑΝΑΡΑΣ ΠΑΥΛΟΣ Λεξητανίλ και Ψηφιακό Βιβλίο: οι δημοσιεύσεις των φοιτητών του Π.Μ.Σ. ΚΟΥΝΑΛΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Δημιουργική γραφή και παιδική ποίηση: ξεκλειδώνοντας την παιδική δημιουργικότητα ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Η παρωδία ως τρόπος δημιουργικής γραφής ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δ.Γ. ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΔΕΜΕΡΟΥΤΗ ΑΣΗΜΙΝΑ ΤΣΑΤΣΟΥ ΝΙΚΟΛΟΥΛΗ ΣΟΦΙΑ ΔΕΜΕΡΟΥΤΗ ΑΣΗΜΙΝΑ Εξέλιξη λέγεται ΣΠΑΘΑΡΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Ετεροτοπίες και συγκρότηση ταυτοτήτων στο πεζογραφικό έργο του Γ. Βιζυηνού ΤΣΑΤΣΟΥ ΝΙΚΟΛΟΥΛΗ ΣΟΦΙΑ Δημιουργική Γραφή και Νέες Τεχνολογίες : η περίπτωση ενός προγράμματος etwinning ΝΑΚΑ ΜΑΛΑΜΑΤΗ- ΙΩΑΝΝΑ* Δημιουργική Γραφή, μητρική και ξένη γλώσσα: Παράδειγμα εφαρμογής σε πρόγραμμα E- twinning στο Γυμνάσιο ΜΕΛΗ ΑΝΝΑ Από τα βιβλία καλλιτεχνών στο τρισδιάστατο βιβλίο εικονικής πραγματικότητας 9

10 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00-11:15 ΩΡΑ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ 10:00 10:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δ.Γ. ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΚΑΛΗ ΑΝΝΑ ΔΡΟΥΓΚΑ ΚΛΕΟΝΙΚΗ ΚΑΚΚΑΛΟΥ ΙΩΑΝΝΑ Η ποίηση των εφήβων : γλωσσική επιτομή και επανάσταση στο διαδίκτυο* ΑΙΘΟΥΣΑ Β ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΜΕΘΟΔΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΒΛΑΒΙΑΝΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΗ- ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΕΧΛΙΒΑΝΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ Ο ενιαίος δημιουργικός λόγος: η περίπτωση του Χάρη Βλαβιανού ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δ.Γ. ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΝΑΝΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ ΝΟΡΑ ΓΕΡΑΚΙΝΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ* Η καλλιέργεια της δημιουργικής γραφής με όχημα τις νέες τεχνολογίες. 10:15 10:30 10:30 10:45 ΔΟΥΖΙΝΑ ΜΑΡΙΛΗ* Γραφείον Ιδεών του Α. Σαμαράκη: πρόταση διδασκαλίας του κειμένου μέσω της δημιουργικής γραφής και ανάγνωσης ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ ΝΟΡΑ ΔΡΟΥΓΚΑ ΚΛΕΟΝΙΚΗ Η Δημιουργική Γραφή στο e Twinning: οι «Ποληλογάδες» ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Η δυστοπία ως υπόβαθρο της μυθοπλασίας ΚΑΡΑΚΙΤΣΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Η Ιστορική Μέθοδος και οι εφαρμογές της στη Δημιουργική Γραφή ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ ΣΟΦΙΑ* «Τότε τανκς, τώρα μπανκς». Όταν η γραφή συναντά τη ζωή. Παραδείγματα από το εργαστήρι του συγγραφέα: 1. Λογοτεχνία και Ιστορία, 2. Μυθιστόρημα και Κρίση. ΜΟΥΤΑΦΙΔΟΥ ΑΝΝΑ - ΜΠΡΑΤΙΤΣΗΣ ΘΑΡΡΕΝΟΣ* Δημιουργική Γραφή στο Νηπιαγωγείο: Με αφορμή ένα παραμύθι. 10:45 11:00 11:00 11:15 11:15 11:45 ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ - ΞΑΝΘΟΠΟΥΛΟΣ ΔΑΜΙΑΝΟΣ ΒΑΚΑΛΗ ΑΝΝΑ Η δημιουργική Γραφή σε πολιτιστικά προγράμματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης: Από τον Kafka στον Kadinski. ΒΛΑΒΙΑΝΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Πώς ο Προυστ μπορεί να κάνει δημιουργική τη μεταγραφή σου ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΟΛΛΙΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΣΤΑΘΑΚΗ ΣΤΑΜΑΤΙΝΑ* Γράφω-εκφράζομαιαπελευθερώνομαι ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ 10

11 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΩΡΑ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ 11:45 12:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δ.Γ. ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΑΤΕΡΑΚΗ- ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ ΟΛΓΑ ΤΑΝΙΔΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΛΥΚΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΤΣΙΛΙΜΕΝΗ ΤΑΣΟΥΛΑ Με αντικλείδι τη φαντασία, μέσα απ τα κείμενα πάω ταξίδια: Δραστηριότητες δημιουργικής γραφής στο δημοτικό σχολείο. ΑΙΘΟΥΣΑ Β Δ.Γ. ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΣΟΥΛΙΩΤΗ ΔΑΝΑΗ - ΚΥΡΙΤΣΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΚΑΝΑΤΣΟΥΛΗ ΜΕΝΗ ΣΟΥΛΙΩΤΗ ΔΑΝΑΗ Δραστηριότητες δημιουργικής γραφής στο πλαίσιο ενός λογοτεχνικού ερευνητικού προγράμματος του Α.Π.Θ.: παραδείγματα από τα εκπαιδευτικά ημερολόγια ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δ.Γ. ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ ΦΕΛΕΚΙΔΟΥ ΡΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΜΗΝΑΣ ΡΕΝΤΖΕΠΕΡΗ ΑΝΝΑ Μελετώντας τον εσωτερικό μονόλογο στη Λογοτεχνία δημιουργούμε ένα θεατρικό μονόπρακτο με ηρωίδες του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη 12:00 12:15 12:15 12:30 12:30 12:45 12:45 13:00 13:00 13:15 ΤΑΝΙΔΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ «Σαν παραμύθι»: ένα project δημιουργικής συν-γραφής ανάμεσα στο νηπιαγωγείο και το λύκειο ΠΑΤΕΡΑΚΗ - ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ ΟΛΓΑ Δημιουργική γραφή και écriture créative ΚΑΔΟΓΛΟΥ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ H Δημιουργική Γραφή, το θέατρο και η ξενόγλωσση εκπαίδευση ειδικότερα στη διδασκαλία της γαλλικής ως ξένης γλώσσας ΡΩΜΑΝΟΥ ΑΓΓΕΛΙΝΑ Εκκολαπτόμενοι παραμυθάδες. Από το γνωστό στο άγνωστο κι απ το πέρα στο εδώ ΠΕΝΝΑ ΑΛΕΞΙΑ Φιλαναγνωσία και δημιουργική γραφή στη σχολική πράξη. Από την καινοτομία στο βίωμα. ΚΥΡΙΤΣΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ Το Παιδικό Θέατρο και το Παιδικό βιβλίο ως παιδαγωγικό εργαλείο οικολογικής ευαισθητοποίησης των παιδιών. ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΔΡΟΓΓΙΤΗ ΜΑΡΙΑ- ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Η δημιουργική γραφή στο θεατρικό κείμενο σε συνδυασμό με το επτανησιακό γλωσσικό ιδίωμα ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΜΗΝΑΣ Η δημιουργική γραφή στην εκπαίδευση με χρήση εργαλείων ψηφιακής αφήγησης. ΦΕΛΕΚΙΔΟΥ ΡΙΑ Ζει ο θεατρικός συγγραφέας; ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ 11

12 ΩΡΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δ.Γ. ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ ΚΑΡΑΚΙΤΣΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΒΑΚΑΛΗ ΑΝΝΑ 13:15 13:30 13:30 13:45 13:45 14:00 14:00 14:15 ΚΑΛΑΪΤΖΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ- ΚΑΡΑΚΙΤΣΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ «Εικονογραφημένη Μικροαφήγηση: φιλαναγνωστικές και δημιουργικές δράσεις σε παιδιά προσχολικής ηλικίας»- Πιλοτικό Πρόγραμμα ΒΑΚΑΛΗ ΑΝΝΑ Έκθεση, Παραγωγή λόγου και Δημιουργική Γραφή στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: βίοι παράλληλοι ή συμπληρωματικοί; ΦΑΣΟΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ - ΜΑΚΡΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Ασκήσεις για επίδοξους συγγραφείς στον Όμιλο Δημιουργικής γραφής του Π.Π. Γυμνασίου της Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά ΑΙΘΟΥΣΑ Β ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΜΕΘΟΔΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΚΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗ ΜΑΡΙΑ ΠΑΤΕΡΙΔΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ «και τι ναι αυτές οι λέξεις;»: ψηλαφώντας τις διαδρομές της ποιητικής δημιουργίας ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ ΝΟΡΑ - ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΚΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Η παιδαγωγική της Δημιουργικής Γραφής ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗ ΜΑΡΙΑ Η ιστορία και ο θεσμός των εργαστηρίων Δημιουργικής Γραφής στο γαλλόφωνο χώρο: θεωρίες γραφής, εκπαιδευτικές και πολιτισμικές πρακτικές, σύγχρονη λογοτεχνική εντοπιότητα ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ Α ΙΘΟΥΣΑ Γ Δ.Γ. ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ ΡΑΠΤΟΥ ΘΕΟΔΟΣΙΑ ΓΑΚΟΣ ΣΩΤΗΡΗΣ ΡΑΠΤΟΥ ΘΕΟΔΟΣΙΑ Μουσείο και Δημιουργική Γραφή ΓΑΚΟΣ ΣΩΤΗΡΗΣ Δημιουργική γραφή και Μουσείο : Όψεις της βιωματικής μάθησης Σχεδιασμός και Εφαρμογή Εκπαιδευτικού προγράμματος ενηλίκων στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. : «Μικρό βιβλίο για μεγάλα όνειρα» με αφορμή την έκθεση «Τιμή στον Teriade» ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Δημιουργική γραφή στο μουσείο και το σχολείο. Έφηβοι μαθητές διαβάζουν δημιουργικά το παρελθόν στο σχολείο και το μουσείο. 12

13 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:15 ΩΡΑ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ 17:00 17:15 17:15 17:30 17:30 17:45 17:45 18:00 18:00 18:15 18:15 18:45 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δ.Γ. ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΝΤΑΛΤΑΓΙΑΝΝΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΛΩΛΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΣΦΗΚΑ ΜΑΡΙΑ ΝΤΑΛΤΑΓΙΑΝΝΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Δημιουργική Γραφή και Παιδική Λογοτεχνία. Οικο-παραμύθια: Μια φορά υπήρχε το... Περιβάλλον! ΙΑΣΟΝΙΔΟΥ ΦΩΣΤΗΡΑ Δημιουργική Γραφή και ξένη γλώσσα στο Δημοτικό. Τρεις τάξεις Δημοτικού γράφουν το δικό τους παραμύθι. ΑΚΡΙΤΙΔΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Ο Μικρός Πρίγκιπας συναντά : Μια πρόταση δημιουργικής γραφής για μαθητές Γυμνασίου ΛΩΛΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ «Ο κύκλος του χρόνου» με την πένα του ομίλου Δημιουργικής Γραφής Γ Τάξης ΑΙΘΟΥΣΑ Β ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΜΕΘΟΔΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΠΕΧΛΙΒΑΝΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ- ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Αν η λογοτεχνία είναι παιχνίδι ΠΕΧΛΙΒΑΝΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΚΩΤΟΠΟΥΛΟΣ Ο περί ποιητικής Μίμης Σουλιώτης ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Όταν οι μαθητές συνάντησαν την οικογένεια Σάμσα ΠΑΡΑΣΥΡΗ ΜΑΡΙΖΑ Η θρησκευτικότητα της ποίησης έως τα νεωτερικά χρόνια ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δ.Γ. ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΛΕΡΑΝΤΕ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΠΑΔΕΛΗ ΧΡΥΣΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΚΑΛΕΡΑΝΤΕ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Δημιουργική γραφή και δημοκρατικός πολιτικός λόγος: Κοινωνικές ρηματικές και πολιτικές διαδικασίες ενσωματωμένες στις «τάξεις του λόγου» ΓΙΑΝΝΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ Όταν ο δημιουργικός δημοσιογραφικός λόγος συνυφαίνεται με την πολιτική πρακτική. Το παράδειγμα της γραφής του Ιωσήφ Μομφερράτου. ΠΑΠΑΔΕΛΗ ΧΡΥΣΑ - ΚΑΡΑΚΙΤΣΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΟΝΤΟΛΕΤΑ ΜΑΡΙΑ - ΚΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΠΑΠΑΔΕΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Δημιουργική Γραφή: εργαστηριακό μάθημα ή «εργαστήρι δημοκρατίας»; ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΙΝΑ Φιλοσοφικές αναζητήσεις και οπτικές στην ποίηση του Τίτου Πατρικίου 13

14 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:45-19:45 ΩΡΑ ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δ.Γ. ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΙΘΟΥΣΑ Β Δ.Γ. ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΕΝΤΟΠΙΟΤΗΤΑ ΑΙΘΟΥΣΑ Γ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ ΑΝΤΙΟΠΗ ΒΛΑΧΟΥ ΜΑΡΙΑ 18:45 ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΟΥ ΑΝΤΙΟΠΗ 19:00 Ο θαυμάσιος κίνδυνος: Πού βρισκόμαστε όταν γράφουμε ή μεταφράζουμε ποίηση; 19:00 19:15 19:15 19:30 19:30 19:45 19:45 20:00 ΒΛΑΧΟΥ ΜΑΡΙΑ Η δημιουργική γραφή στην προσχολική εκπαίδευση μέσω της δημιουργίας διαπολιτισμικού παραμυθιού. ΑΛΕΞΙΟΥ ΑΘΗΝΑ Από το αναγνωστικό δίκτυο στη δημιουργική γραφή: Μια υποστηρικτική διαδικασία για τη διδασκαλία της δημιουργικής γραφής στην εκπαίδευση στο πλαίσιο του μαθήματος της Λογοτεχνίας ΠΑΠΠΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΙΣΙΔΩΡΑ ΜΠΙΛΛΙΑ ΧΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΥΣΗ Η γραφή και ο λόγος στις τοιχογραφίες των εκκλησιών (16ος -19ος) του πεδινού τμήματος της Καρδίτσας (Θεσσαλία). Πηγή της Ιστορίας. ΑΒΟΥΡΗ ΠΗΝΕΛΟΠΗ Γράφοντας ιστορίες με αφορμή το περιεχόμενο της βιτρίνας του Ι. Τσακασιάνου στο Μουσείο Σολωμού και επιφανών Ζακυνθίων. ΜΠΙΛΛΙΑ ΙΣΙΔΩΡΑ ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΑ Τοπική Ιστορία και Δημιουργική Γραφή ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΑΠΙΔΑΚΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΟΡΝΣΤΑΙΝ ΑΓΓΕΛΙΝΑ ΚΑΠΙΔΑΚΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΠΙΠΕΡΙΔΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Ανοιχτά γλωσσικά δεδομένα: Η Υποδομή Γλωσσικών Πόρων και Υπηρεσιών clarin:el ΟΡΝΣΤΑΙΝ ΑΓΓΕΛΙΝΑ E-learning στη Δημιουργική Γραφή: Προσέγγιση ή Απόκλιση των Δημιουργικών Δυνάμεων ΝΑΝΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Θεωρία Λογοτεχνίας και Νέες Ηλεκτρονικές Μορφές Βιβλίου ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ 14

15 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 20:00 21:00 ΩΡΑ ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δ.Γ. ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ ΣΑΡΑΦΙΔΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ - ΦΑΚΙΔΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ 20:00 20:15 20:15 20:30 20:30 20:45 20:45 21:00 ΣΑΜΑΡΤΖΙΔΟΥ ΑΝΘΗ ΣΑΡΑΦΙΔΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ H Δημιουργική γραφή στο Νηπιαγωγείο μέσα από τα Ημερολόγια Παιγνιδιού ΘΕΟΧΑΡΙΔΟΥ ΑΝΤΩΝΙΑ - ΧΡΗΣΤΟΜΑΤΗ ΕΥΔΟΚΙΑ - ΛΑΤΙΝΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ - ΖΕΡΒΑΚΗ ΜΑΡΙΑ - ΤΖΑΜΠΑΖΗ ΧΡΥΣΑ - ΝΑΟΥΜ ΦΩΤΕΙΝΗ - ΜΠΟΥΓΙΑΛΑ ΖΩΗ Εκπαιδεύοντας τους δασκάλους στη συγγραφή ενός παραμυθιού με τις τεχνικές της δημιουργικής γραφής ΦΑΚΙΔΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΠΑΛΑΝΤΖΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ποιήματα-εικόνες της φύσης: Η διδασκαλία των χαϊκού στο δημοτικό σχολείο ΑΙΘΟΥΣΑ Β ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΜΕΘΟΔΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΧΟΝΔΡΟΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΙΑ ΖΑΧΟΥ ΒΙΧΕΛΜΙΝΑ ΖΑΧΟΥ ΒΙΧΕΛΜΙΝΑ Η δημιουργία της Λατινικής Γραφής ΓΑΡΓΑΛΙΑΝΟΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΑΡΙΑ ΧΟΝΔΡΟΓΙΑΝΝΗ Η κριτική θεάτρου ως δημιουργική γραφή: κανόνες, μέθοδοι, διαδικασίες ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Η κρισιμότητα της Δημιουργικής Γραφής στην Έκθεση Ιδεών και Απόψεων στο Λύκειο ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΙΘΟΥΣΑ Γ ΖΗΤΗΜΤΑ ΜΕΘΟΔΟΥ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΚΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ ΤΖΙΝΑ ΚΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ Η λογοτεχνική γενιά των εργαστηρίων δημιουργικής γραφής ΑΝΔΡΙΑΝΑΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ «Παρωδία: ένα χρήσιμο εργαλείο δημιουργικής ανάγνωσης και γραφής» ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ ΤΖΙΝΑ Στάχτη και Χιόνι, Σκυλάκια και Φαντάσματα: Η δημιουργική γραφή στην υπηρεσία της διδασκαλίας του ποιητικού λόγου «Η ποίηση είναι για όποιον την χρειάζεται» ( Αντόνιο Σκάρμετα, Ο Ταχυδρόμος του Νερούδα) 15

16 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΩΡΑ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ 10:00 10:15 10:15 10:30 10:30 10:45 10:45 11:00 11:00 11:15 11:15 11:45 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δ.Γ. ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΟΥΣΙΟΥ ΜΥΛΩΝΑ ΟΛΓΑ ΣΦΗΚΑ ΜΑΡΙΑ ΣΦΗΚΑ ΜΑΡΙΑ- ΝΤΑΛΤΑΓΙΑΝΝΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Η Δημιουργική Γραφή στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση- Ξαναβάφοντας πράσινες τις λέξεις: «Ο μύθος του Ερυσίχθονα» ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ ΣΕΒΑΣΤΗ Μαθαίνω γράφοντας Ιστορίες. Δημιουργική Γραφή πάνω στην παραβολή του σπλαχνικού Σαμαρείτη ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΗ ΔΩΡΑ Από τη Δημιουργική γραφή στην Εμψύχωση κούκλας ΜΟΥΣΙΟΥ ΜΥΛΩΝΑ ΟΛΓΑ ΠΟΥΓΑΡΙΔΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Τα Χριστούγεννα των παραμυθιών: ένα project για τα Χριστούγεννα στον όμιλο Δ.Γ. του Πειραματικού Δ.Σ. Φλώρινας ΑΙΘΟΥΣΑ Β - Δ.Γ. ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΑΛΕΥΡΙΑΔΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΠΑΠΑΝΤΩΝΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΧΡΗΣΤΙΔΗ ΦΩΤΕΙΝΗ - ΠΕΧΛΙΒΑΝΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ - ΚΑΡΑΡΙΖΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ «Νάρκες του άλγους δοκιμές, εν Φαντασία και λόγω»: Η θεραπευτική χρήση της γραφής ΑΛΕΥΡΙΑΔΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΟΥΣΛΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Σύνδρομο Asperger: Τεχνικές παρέμβασης -ευαισθητοποίησης μέσα από κείμενα δημιουργικής γραφής ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ - ΝΤΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ - ΠΑΤΑΡΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ - ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Η Τέχνη της δημιουργικής ανάγνωσης και γραφής ως μέσο θεραπευτικής προσέγγισης, ως μέσο διαχείρισης της συναισθηματικής ανθεκτικότητας. ΠΑΠΑΝΤΩΝΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΩΤΗ ΠΑΠΑΝΤΩΝΑΚΗ ΔΕΣΠΟΙΝΑ Γράφοντας ένα ελληνικό εικονογραφημένο βιβλίο με βάση την παράμετρο «Σκηνικό» ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΙΘΟΥΣΑ Γ - Δ.Γ. ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ ΑΡΤΕΜΙΣ ΝΑΛΠΑΝΤΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΑΛΠΑΝΤΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Το Υπερκείμενο ως εργαλείο «ηλεκτρονικής δημοσίευσης» στο εργαστήρι Δημιουργικής Γραφής ΠΑΤΣΙΟΔΗΜΟΥ ΑΝΤΩΝΙΑ - ΚΑΡΑΚΙΤΣΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Γράφοντας υπερκείμενα στην τάξη ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ ΑΡΤΕΜΙΣ - ΛΟΥΒΡΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Δημιουργική «Προαγωγή» ή ατυχής «Προδοσία»; Η χρήση των νέων τεχνολογιών στην ποίηση του Charles Bukowski ΝΑΝΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Δημιουργική Γραφή και Ψηφιακή Αφήγηση: ένα μέλλον μονοδιάστατο ή πολυδιάστατο; ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ 16

17 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΩΡΑ ΑΙΘΟΥΣΑ Α ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ ΑΥΔΙΚΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ PASCHALIS NIKOLAOU 11:45 12:00 12:00 12:15 12:15 12:30 12:30 12:45 12:45 13:00 13:00 13:15 AVDIKOS EVAGGELOS From ethnography to fiction the example of Mika s shadow NIKOLAOY PASCHALIS Encounters of Creative Writing and Literary Translation: From shared poetic spaces to didactic perspectives ΓΕΩΡΓΟΤΑ ΑΓΓΕΛΙΚΗ Εξομολογητική ποίηση: η περίπτωση της Αν Σέξτον. Κατερίνα Γώγου: η ελληνίδα εκπρόσωπος; ΣΠΥΡΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Φοβικός Ρεαλισμός ΑΙΘΟΥΣΑ Β CREATIVE WRIING ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ ΚΩΤΟΠΟΥΛΟΣ HOLLY HOWITT- DRING Science fiction and science fact: on the use of science in literary fiction. KOTOPOULOS TRIANTAFYLLOS - NANOY VASSILIKI Alumni of the Postgraduate Programme Creative Writing in Greece: a qualitative and quantitative analysis ALYSON MORRIS- TIM KELLY Creative Writing as Cross- Disciplinary Assessment REMMY SHIENDU BARASA - Reflections on writing strategies in Ezekel Alembi s Fiction For Children ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δ.Γ. ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΤΕΧΝΕΣ ΙΩΣΗΦΕΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΦΥΛΑΚΤΑΚΗ ΠΕΝΥ ΙΩΣΗΦΕΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ο χαρακτήρας σε αφηγήσεις μικρού μήκους FYLAKTAKI PENNY Creative Writing and Theatrical Writing ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΦΕΙΔΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ TV and Movie Characters: Generation Next ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ ΠΗΝΕΛΟΠΗ Το θέμα των εξαρτήσεων στα έργα του Τεννεσί Ουίλιαμς- Δημιουργική γραφή και το χτίσιμο ενός εξαρτημένου θεατρικού χαρακτήρα. 17

18 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΩΡΑ ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δ.Γ. ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΛΑΣΚΑΣ ΣΩΤΗΡΗΣ 13:15 13:30 13:30 13:45 13:45 14:00 14:00 14:15 14:15-14:30 ΦΑΦΟΥΤΟΠΟΥΛΟΥ ΗΛΙΑΝΑ ΤΣΙΛΙΜΕΝΗ ΤΑΣΟΥΛΑ Η κατανόηση της μεταφορικής γλώσσας από παιδιά μέσης σχολικής ηλικίας μέσα από παιχνίδια Δημιουργικής Γραφής ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ Η μικρομυθοπλασία (microfiction, flash fiction, minificción) ως πολιτισμικό φαινόμενο: μια κοινωνιολογική και λογοτεχνική προσέγγιση της πολύ σύντομης πεζογραφικής φόρμας ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ Οι συντεταγμένες της ποιητικής γραφής: το παράδειγμα του καλλιμαχικού Catullus (Carmina 43 και 86). ΠΑΛΑΣΚΑΣ ΣΩΤΗΡΗΣ Δημιουργική γραφή στο σχολείο: γράφοντας με τους μαθητές ένα κινηματογραφικό σενάριο ΑΙΘΟΥΣΑ Β Δ.Γ. ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΤΣΙΛΙΜΕΝΗ ΤΑΣΟΥΛΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ Ιπποκράτειος Όρκος «Το περί Ιατρού ποίημα» ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΥΡΙΔΗΣ ΑΡΓΥΡΗΣ ΠΑΠΟΥΤΖΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Kοινωνιοσημειωτικές αφηγήσεις σε video διεθνών οργανισμών. ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Η δημιουργική γραφή στις κοινωνικές επιστήμες: διερευνώντας τον «ιδεότυπο» ενός κριτικού Λόγου απέναντι στον εργαλειακό Λόγο της μαζικής κουλτούρας ΤΣΙΛΙΜΕΝΗ ΤΑΣΟΥΛΑ Εξομολογήσεις, αποκαλύψεις, «μυστικά και ψέματα»: Σχολιάζοντας τη στήλη «Θαμμένοι σε λέξεις» ή ξεφυλλίζοντας το εγχειρίδιο του συγγραφέα ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δ.Γ. ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΑΡΑΚΙΤΣΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΤΣΟΥΡΑ ΟΛΓΑ ΚΑΡΑΚΙΤΣΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ - ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΝΑΤΑΣΑ - ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΠΑΧΤΣΙΑΒΑΝΟΥ Γλώσσα και Δημιουργική Γραφή και Ι Pad: Ιστορία με εικόνες ΓΑΜΒΡΟΥ ΕΙΡΗΝΗ Διαδικτυακές κοινότητες: μηχανισμοί ενίσχυσης της δημιουργικής έκφρασης ΠΑΤΣΟΥΡΑ ΟΛΓΑ - ΜΠΡΑΤΙΤΣΗΣ ΘΑΡΡΕΝΟΣ Η Βιντεο - Ποίηση συναντά την Ψηφιακή Αφήγηση ΣΤΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ Δημιουργική γραφή μέσω social media 18

19 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ CONFERENCE PROGRAMME 17:00 17:30 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ POLΙTICAL AND ACADEMIC SALUTATIONS 2 ο Διεθνές Συνέδριο «Δημιουργική Γραφή» 2 nd International Conference Creative Writing ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΙΟΝΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 17:30 19:00 19:00-19:15 19:15 20:15 20:15 21:15 21:15 21:45 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ANDREW MELROSE CENTRAL PRESENTATION BY PROFESSOR ANDREW MELROSE ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΠΑΠΑΓΓΕΛΗ CENTRAL PRESENTATION BY PROFESSOR THEODORE PAPAGGELIS ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΠΑΠΠΑ CENTRAL PRESENTATION BY PROFESSOR THEODORE PAPPAS ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ- ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΡΕΜΜΥΔΑ CENTRAL PRESENTATION BY RESEARCHERS PANAGIOTOPOULOY AIKATERINI-KONSTATNTINOS KREMMYDAS ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ VENUS KHOURY-GHATA CENTRAL PRESENTATION BY AUTHOR VENUS KHOURY- GHATA ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗ GRAEME HARPER CENTRAL PRESENTATION BY PROFESSOR GRAEME HARPER ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΙΜΗΤΙΚΗΣ ΠΛΑΚΕΤΑΣ ΣΤΟΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ AWARD CEREMONY FOR PANAGIOTIS GIANNAKIS ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΙΜΗΤΙΚΗΣ ΠΛΑΚΕΤΑΣ ΣΤΟΝ ΤΙΤΟ ΠΑΤΡΙΚΙΟ AWARD CEREMONY FOR TITOS PATRIKIOS ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΙΜΗΤΙΚΗΣ ΠΛΑΚΕΤΑΣ ΣΤΟΝ ΘΑΝΑΣΗ ΒΑΛΤΙΝΟ AWARD CEREMONY FOR TITOS PATRIKIOS ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΕ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΕΡΚΥΡΑΣ 19

20 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΩΡΑ ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δ.Γ. ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ ΝΟΡΑ ΓΡΟΣΔΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ 10:00 ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ ΝΟΡΑ 10:15 ΚΙΟΣΣΕΣ ΣΠΥΡΟΣ Δημιουργική Γραφή και αξιολόγηση, ή: επιχειρώντας μια δημιουργική αξιολόγηση 10:15 10:30 10:30 10:45 10:45 11:00 11:00 11:15 11:15 11:45 ΓΟΥΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ Οι αφηγήσεις των απόντων: δημιουργικές ανασυνθέσεις του παρελθόντος μιας γειτονιάς μέσα από το αρχειακό υλικό του σχολείου της. ΗΜΕΛΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ - ΠΑΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ - ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ - ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ Συν-διαμορφώνοντας αφηγηματικές ιστορίες με τη συνδρομή της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου: ένα παράδειγμα με μαθητές Γυμνασίου ΓΡΟΣΔΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Το παιδί δημιουργός και κριτικός αναγνώστης των κειμένων του. Ένα μοντέλο (αυτό)κριτικής προσέγγισης/αξιολόγησης και επανακατασκευής των κειμένων που προέρχονται από διαδικασίες δημιουργικής γραφής ΑΙΘΟΥΣΑ Β Δ.Γ. ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΡΒΑΝΙΤΗ ΙΩΑΝΝΑ ΣΠΥΡΕΛΗ ΧΡΥΣΟΥΛΑ ΣΠΥΡΕΛΗ ΧΡΥΣΟΥΛΑ- ΥΦΑΝΤΗΣ ΗΛΙΑΣ Δημιουργική Γραφή και Τοπική Ιστορία: Ο μύθος του Ανήλιαγου στο Κάστρο του Χλεμουτσίου Ηλείας ΧΡΗΣΤΙΔΗ ΦΩΤΕΙΝΗ ΠΕΧΛΙΒΑΝΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ Όταν η ποιητική δημιουργία συναντά την εγκεφαλική δραστηριότητα ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΥΣΑΝΑ ΚΟΚΛΑ ΜΑΡΙΑ Δημιουργική Γραφή και Αρχαία Τραγωδία. Μια απόπειρα ενναλακτικής διδακτικής προσέγγισης. ΑΡΒΑΝΙΤΗ ΙΩΑΝΝΑ - ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ Δάσκαλοι και νηπιαγωγοί επιμορφούμενοι και στη συνέχεια εμψυχωτές σε εργαστήρια δημιουργικής γραφής στην τάξη τους ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δ.Γ. ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ ΠΑΤΕΡΙΔΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΒΑΝΟΖΗΣ ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ Η στάση των μαθητών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης απέναντι στα κόμικς ΤΣΙΑΡΒΟΥΛΑ ΣΤΕΡΓΙΑΝΗ Η κριτική της τέχνης της φωτογραφίας ως αρθρογραφία γνώμης. Τα κείμενα του Ηρακλή Παπαϊωάννου στο περιοδικό ΦΩΤΟγράφος ΜΑΚΡΟΓΙΩΡΓΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ Δημιουργική γραφή, Erasmus plus και e- twinning στο 4ο Δημοτικό Σχολείο Πεύκων ΚΑΒΑΝΟΖΗΣ ΚΩΣΤΑΣ Διαδικτυακά μαθήματα Δημιουργικής Γραφής: διδάσκοντας εξ αποστάσεως το μυθιστόρημα σε 10 ενότητες. ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ 20

21 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:15 ΩΡΑ ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δ.Γ. ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ ΠΑΣΙΑ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΨΥΧΟΓΥΙΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ 11:45 ΠΑΣΙΑ ΚΑΛΛΙΟΠΗ 12:00 Το σύγχρονο ιαπωνικό μυθιστόρημα και η στροφή του προς την Δύση. Περίπτωση Χαρούκι Μουρακάμι 12:00 12:15 12:15 12:30 12:30 12:45 12:45 13:00 13:00 13:15 ΑΛΕΞΑΚΗ ΛΗΤΩ Ο Ιάκωβος Πολυλάς και ο Δεκατρισύλλαβος Ιαμβικός Στίχος: μία γλωσσική επιλογή που λειτούργησε ως υπόδειγμα δημιουργικής γραφής ΒΕΚΡΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΣΥΡΜΟΥ ΕΥΑΝΘΙΑ Διδασκαλία γλωσσικών φαινομένων με την αξιοποίηση της δημιουργικής γραφής στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο ΑΒΡΑΜΙΔΟΥ ΚΑΛΛΙΦΡΟΝΗ- ΨΥΧΟΓΥΙΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Δημιουργική γραφή με αφορμή την ασπίδα του Αχιλλέα ΑΙΘΟΥΣΑ Β Δ.Γ. ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΦΗ ΜΕΓΑ ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΦΗ Η χειροποίητη βιβλιοδεσία στην υπηρεσία της Δημιουργικής Γραφής:οι δράσεις βιβλιοδεσίας στην Α/θμια Εκπαίδευση από το Εργαστήριο Αγωγής για το Βιβλίο και πώς παράγουν κείμενα. ΣΟΥΛΤΑΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Τυπογραφική τεχνική Γουτεμβέργιου: Διερευνητική προσέγγιση στην εκδοχή της εργαλειομηχανής και μορφολογικής υπόστασης του πρότυπου πιεστήριου ΣΤΑΪΚΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ ΒΑΚΑΛΗ ΑΝΝΑ ΣΤΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ Στίχοι και ήχοι του Αλκίνοου Ιωαννίδη: Από τον Δρόμο, τον Χρόνο και τον Πόνο στη Μικρή Βαλίτσα ΜΕΓΑ ΧΑΡΙΣ ΓΙΩΤΑΚΗ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ Εικαστικά και Δημιουργική Γραφή ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δ.Γ. ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ ΤΣΙΩΤΣΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ - ΓΕΩΡΓΟΥΛΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΜΑΡΙΑ ΓΚΑΤΣΩΝΙΔΟΥ ΖΩΗ ΚΑΡΥΔΗΣ ΘΩΜΑΣ- ΚΕΦΑΛΑ ΑΝΝΑ Δημιουργικός λόγος στο νηπιαγωγείο: μία συνεργατική δράση νηπιαγωγείων με τη συμβολή των Νέων Τεχνολογιών. ΤΣΙΩΤΣΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Δυνητική Λογοτεχνία και Γραφή. Χρησιμοποιώντας τους Περιορισμούς του Επίπεδου Χώρου στη Συγγραφή Γεωμετρικών Αφηγημάτων για Παιδιά. ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ Ανάπτυξη συνεργατικής δημιουργικής γραφής στην Προσχολική Ηλικία μέσα από Πρόγραμμα e-twinning «Ήρωες φανταστικοί σε διαδρομή μαγευτική» ΓΕΩΡΓΟΥΛΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ετεροτοπία και Δημιουργική Γραφή 21

22 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:30 ΩΡΑ ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ 13:15 13:30 13:30 13:45 13:45 14:00 14:00 14:15 14:15-14:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δ.Γ. ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΨΥΧΟΓΥΙΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΚΑΜΑΡΟΥΔΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΧΡΗΣΤΙΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΚΑΜΑΡΟΥΔΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Give place to imagination, two examples: Schools of Humanities and Engineering, University of Western Macedonia. Creative Writing as an alternative teaching method ΚΑΙΣΑΡΗ ΕΥΓΕΝΙΑ Aπό τη Δουλεία στην Ελευθερία δοῦλος δὲ βοηθήσας μὲν ἐλεύθερος γιγνέσθω, και ο δούλος που θα βοηθήσει, ας κερδίζει την ελευθερία του ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ - ΨΥΧΟΓΥΙΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Εργαστήρι Δημιουργικής Ποίησης: Διαβάζω, Νιώθω, Εκφράζομαι στην A/θμια Εκπαίδευση ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Λέσχη Ανάγνωσης και Δημιουργική Γραφή ΑΙΘΟΥΣΑ Β Δ.Γ. ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΑΡΓΑΡΩΝΗ ΜΑΙΡΗ ΟΡΝΣΤΑΙΝ ΑΓΓΕΛΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΑ ΓΕΩΡΓΙΑ ΑΓΡΑΦΙΩΤΗΣ ΘΩΜΑΣ Σύγχρονες τάσεις γραφής στη δραματουργία παραστάσεων του νεοελληνικού θεάτρου σκιών, όπως αυτές αποτυπώνονται στο έργο «Ο Καραγκιόζης το χασε». ΟΡΝΣΤΑΙΝ ΑΓΓΕΛΙΝΑ Δημιουργική Γραφή και Μαθησιακές Δυσκολίες: Μετατόπιση Βάρους στην Ικανότητα και όχι στην Αδυναμία. ΜΑΡΓΑΡΩΝΗ ΜΑΙΡΗ Ταξίδι και δημιουργική γραφή: Το παράδειγμα των Ν. Καζαντζάκη και Κ. Ουράνη για την προεμφυλιακή και εμφυλιακή Ισπανία. ΚΟΥΜΑΣΙΔΗΣ ΔΑΝΗΣ (Ψευδο)ετερογραφίες του εαυτού: Κουτσίε και Μπινέ ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δ.Γ. ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ ΝΑΝΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΜΑΚΡΑΚΗ ΝΑΥΣΙΚΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΠΟΥΜΠΟΥΡΗΣ ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ Ζεύγη άδιμων μεταφράσεων για το ίδιο τραγούδι σε σύγκριση Pairs of singable translations for the same song in comparison ΜΑΚΡΑΚΗ ΝΑΥΣΙΚΑ Δημιουργική Γραφή και Μουσική ΠΟΥΜΠΟΥΡΗΣ ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ Μερικές παρατηρήσεις στη Δομή Επιφάνειας άδιμων μεταφράσεων τραγουδιών του Γκαίτε από τον Βίλχελμ Μάιστερ Some observations on the Surface Structure of singable translations for song texts from Goethe s Wilhelm Meister ΝΤΙΝΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Λογοτεχνικές «ανορθογραφίες»: εφαρμογή του γλωσσικού κανόνα ή παρέκκλιση - και πόση; 22

23 ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ 23

24 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Developing FL skills and motivated students within a creative writing context: a pilot project in primary education Isaak Papadopoulos, PhD Candidate, Aristotle University of Thessaloniki, isaakpapad@itl.auth.gr Evangelia Theologou, Aristotle University of Thessaloniki, evatheologou@gmail.com Varvara Peiou, Center of Greek Education Larissa, Barbara-calling@hotmail.com Dimitra Gouzioti, English Language Teacher, trainer@hotmail.gr This paper outlines the rational for and the purpose of designing and implementing a pilot project aiming at developing EFL students motivation and foreign language skills within a creative writing context. Studies have demonstrated the lack of students motivation both in the typical school subjects and in the foreign language courses as well (Griva et al. 2012). Meanwhile, creative writing environments provide people with engagement, motivation and inspiration vital elements for the language development. This pilot project aimed at developing students motivation and FL skills, being engaged in creative writing tasks. This project was implemented to Sixth grade students of a primary school of Larissa (Central Greece) and its duration was the first five school months (September February 2015) with 3 weekly educational interventions. During this project, students participated in activities of creative writing and expression such as stories continuation and changing, poems, own stories based on a title or a painting etc., based on everyday topics that were familiar to them while they created their personal portfolios with their work throughout the intervention. For the evaluation of the project, the researcher/teacher used a) a Pre-/post language test, b) the researcher's journal, c) portfolio of students with their creative writing works and d) questionnaires of satisfaction for each student individually. The quantitative and qualitative data processing exhibited an improvement in students positive attitude towards learning a foreign language and in their motivation to collaborate with their classmates and taking up a proactive role in the EFL class. 24

25 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Ενεργητική ανάγνωση: προϋπόθεση δημιουργικής γραφής Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας tkotopou@gmail.com, tkotopou@uowm.gr Αθανάσιος Θ. Βαϊτσάκης, Ε.Ε.ΔΙ.Π. Βιβλιοθηκονόμος abaitsakis@uowm.gr, baitsak10@gmail.com Η ανάγνωση συνιστά τον μύχιο χώρο της δημιουργικής συγγραφικής πράξης, τη ριζοσπαστικότερη ίσως εμπειρία του ανθρώπου. Διανοητική εργασία σύνθετη και κοπιαστική αποτελεί ικανότητα επίκτητη και χρονοβόρα. Ανάγνωση σημαίνει αποκρυπτογράφηση των σημείων του κειμένου, αναγωγή σε έννοιες, σύγκριση, συνειρμούς και ερμηνεία, ανάλυση και σύνθεση. Οι άνθρωποι διαβάζουν για διαφορετικούς λόγους και με διαφορετικούς τρόπους για να ψυχαγωγηθούν, να αναζητήσουν πληροφορίες, να ακολουθήσουν οδηγίες, να προετοιμαστούν για μία συζήτηση, να συγγράψουν. Η αναγνωστική πράξη έρχεται να εισχωρήσει απ όλους τους επιστημονικούς και λογοτεχνικούς πόρους στο κοινωνικό σώμα και να το κατακτήσει εξ ολοκλήρου. Η ενεργητική ανάγνωση συνδυάζει την ανάγνωση με την κριτική σκέψη, τη μάθηση, και τη λήψη αποφάσεων σε αντίθεση με την παθητική, όπου απαιτείται λιγότερη προσοχή και προσπάθεια. Γραφή και ανάγνωση δεν είναι μόνο μέσα επικοινωνίας, γνωριμίας και συγκρότησης του κόσμου αλλά και μέσα έκφρασης και αυτογνωσίας. Στο παρόν άρθρο παρουσιάζουμε τρόπους, τεχνικές και στρατηγικές ενεργητικής ανάγνωσης της Λογοτεχνίας, που αποδεσμεύουν τους αναγνώστες από στερεότυπες παθητικές αναγνωστικές στάσεις, τους βοηθούν να απολαύσουν αισθητικά το κείμενο, να αντιληφθούν τις δομικές του συνιστώσες και να προσεγγίσουν κριτικά ζητήματα και προβληματισμούς που θέτει ή να ανακαλύψουν συγκεκριμένες μειονεξίες του. Ταυτόχρονα αναδεικνύουμε ότι η ενεργητική ανάγνωση αποτελεί προϋπόθεση της ουσιαστικής εμπλοκής του ατόμου στον πολυδιάστατο χώρο της δημιουργικής γραφής. 25

26 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Α ANTI-NARRATIVE Project A Community Text Short Presentation Christos Martinis, Post-Graduate Student MA Creative Writing martinis.christos@gmail.com Anti-Narrative is a text created by a community and a literary text in development. Ιt is an open document which is being modified by many writers in real time, a projector and the reader. In other words is a simple structure and, at the same time, an innovative narrative platform which requires an internet connection instead of a pencil. The aim of the Anti-Narrative Project is to explore literature possibilities through new technologies. Through the use of a free Open document it tries to overcome the obstacles of writing, such as the isolation of the author, by seeking an outcome shaped by both the authors and the reader. It is an open text the writers create, develop and edit in front of their reader s eyes, a text that is imprinted to the reader from the very first to the last moment. The nature of the Anti-Narrative Project progresses in an Open Google Document free for reading by every internet user.during the performance, the timeframes that previously separated the writer from the reader are now minimized. The reader can now see how literature is converted from something vague and elusive into concrete words, how it brings the reader into the literary production while forcing the author to expose himself by highlighting their inherent weaknesses. 26

27 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Διδακτικές ασκήσεις δημιουργικής γραφής Όλγα Τσαντσάνογλου, φιλόλογος olgatsantsanoglou@gmail.com Η δημιουργική γραφή έχει καθιερωθεί τελευταία ως διδακτική πρακτική στη διδασκαλία της λογοτεχνίας σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Η αξία της έγκειται όχι μόνο στο ότι αξιοποιεί το γνωστικό αντικείμενο παράλληλα με την κριτική του προσέγγιση από τους μαθητές, αλλά ενθαρρύνει την αυτενέργειά τους, ανοίγει δρόμους μελέτης της λογοτεχνίας εκ των έσω, ενισχύει εν τέλει στο μέγιστο την επικοινωνιακή λειτουργία της διδακτικής πρακτικής που αναβαθμίζει την ίδια την ανάγνωση πέρα από την παραγωγή του μαθητικού κειμένου. Τα τελευταία χρόνια εφαρμόζω συγκεκριμένες ασκήσεις διδακτικής προσέγγισης σε τάξεις Γυμνασίου και Λυκείου με τις οποίες άλλοτε το αποτέλεσμα είναι η μελέτη και η συγγραφή ποιητικού λόγου και άλλοτε η συγγραφή διηγήματος. Περιστασιακά χρησιμοποιώ τις ΤΠΕ για την ενίσχυση της διδασκαλίας. Η παρούσα εισήγηση συμπεριλαμβάνει δύο ασκήσεις που εφαρμόστηκαν στην ολομέλεια της τάξης, με στόχο τη διδασκαλία του Οδυσσέα Ελύτη στη Β Λυκείου και τη διδασκαλία της Κικής Δημουλά στη Γ Λυκείου Θεωρητικής κατεύθυνσης. Στην 1 η περίπτωση δημιουργική γραφή συνιστά η ανάθεση «Γράφω ένα χαϊκού εμπνευσμένο από τη Μαρίνα των βράχων» ενώ στη δεύτερη συμπεριλαμβάνεται η ανάλυση της μετωνυμικής μεταφοράς ως ιδιότυπης ποιητικής ρητορικής της Δημουλά και οι μαθητές γράφουν από κοινού ποιήματα ανάλογου ύφους (a la maniere de). Ακολούθως, παρουσιάζονται ασκήσεις συγγραφής διηγήματος συγκεκριμένων προδιαγραφών με στόχο τη συμμετοχή σε μαθητικούς διαγωνισμούς. Και στις δύο περιπτώσεις οι εφαρμογές έλαβαν χώρα σε όμιλο δημιουργικής γραφής, η 1 η στη Β Λυκείου (3 ο βραβείο και έπαινος) και η 2 η στην α και β γυμνασίου για τη συγγραφή αστυνομικού διηγήματος (1 ο βραβείο και έπαινος). 27

28 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Από το φυσικό στο κοινωνικό τοπίο Δραματουργία και σκηνοθεσία στο έργο του T. Williams Small Craft Warnings (Οδηγίες προς ναυτιλομένους) Ανδρέας Θανασούλας, Μεταπτυχιακός φοιτητής Συγγραφέας antiploros@gmail.com Ο Tennessee Williams ως δραματουργός εντάσσεται στο ευρύτερο πεδίο του ρεαλισμού. Στα έργα του είναι διάχυτο τόσο το στοιχείο του αμερικάνικου νότου όσο και επιβεβαιωμένα βιογραφικά στοιχεία, επεξεργασμένα σαφώς με μια ποιητική διάθεση. Το παιχνίδι φυγής ως αέναη τάση ή ως ατελέσφορη επιθυμία είναι στοιχείο που κυριαρχεί στα γραπτά του, ενώ έχει επισημανθεί ότι αποτυπώνει ποιητικά το κοινωνικό τοπίο. Το ρόλο δηλαδή του ανθρώπου ως μέλος ενός κοινωνικού συνόλου και τη μετουσίωση αυτής της συμμετοχής σε πηγή έμπνευσης. Μελετώντας το έργο του Small Craft warnings διαπιστώσαμε και καταγράψαμε μια αντιστροφή σε όσα προαναφέρθηκαν. Το φυσικό τοπίο συνιστά αφορμή και στοιχείο έμπνευσης για να αποδοθεί θεατρικά το κοινωνικό, γεγονός που αποτελεί ένα ιδιαίτερο στοιχείο δημιουργικότητας το οποίο προσφέρει μια ευκαιρία ειδικής αντιμετώπισης για τα πεδία της σύλληψης, της δραματουργίας όσο και της σκηνοθεσίας, αφού προορίζεται να παρασταθεί. 28

29 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Συγγραφείς εξ αγχιστείας : Ο θαυμαστός, καινούριος και δημιουργικός κόσμος του fan fiction Ελίτα Φώκιαλη, Διδάκτορας ΤΕΑΠΗ-ΕΚΠΑ, elitafo@yahoo.gr Προϊόν του συμμετοχικού πολιτισμού (participatory culture), της σύγκλισης των μέσων (media convergence) και της συλλογικής νοημοσύνης (collective intelligence) το φαινόμενο 'fan fiction' περιλαμβάνει τις μυθοπλασίες που γράφονται από αναγνώστες, ακροατές και θεατές με βάση ένα γνωστό λογοτεχνικό ή κινηματογραφικό έργο, κόμικς ή ακόμα και σήριαλ (Jenkins, 2006, Hill 2001, Gray, 2010). Οι ερασιτέχνες συγγραφείς, συγγενείς εξ αγχιστείας με το δημιουργό του αυθεντικού έργου, αποδομούν το κείμενο και δανείζονται θραύσματα από το σκηνικό, την πλοκή ή και τους χαρακτήρες προκειμένου να δημιουργήσουν μία ιστορία που δεν αποτελεί συνέχεια ή ένα πρόσθετο επεισόδιο της αρχικής, αλλά είναι καινούρια, μη οικεία και προπαντός διαφορετική από τις προθέσεις του αρχικού δημιουργού. Η μη εμπορευματοποιημένη λογοτεχνική παραγωγή που στηρίζεται σε ήδη υπαρκτούς μυθοπλαστικούς κόσμους, αναδεικνύει το μετασχηματισμό των φαν σε επαρκείς αναγνώστες που χρησιμοποιώντας το έργο ως αφετηρία προσωπικής έμπνευσης, απελευθερώνουν τη φαντασία καθώς και τις άλλες δημιουργικές τους ικανότητες για να παράγουν συγγραφικό έργο και κάποτε να διατυπώσουν εκδοτικές προτάσεις (Jamison, 2013) Η μελέτη αυτή προσεγγίζει τη λογοτεχνία των οπαδών ως ένα καινοτόμο 'μοντέλο συγγραφής', αλλά και ως μία κατεξοχήν δημιουργική διαδικασία που αντικατοπτρίζει την επιθυµία του κοινού να συµπληρώσει τα κενά που έχει ανακαλύψει στο επίσημο υλικó, να γνωρίσει βαθύτερα τους χαρακτήρες και να κατανοήσει ουσιαστικά τα μηνύματά μιας αγαπημένης τους ιστορίας. Αυτό το γόνιμο οικοσύστημα στο πλαίσιο του οποίου οι αναγνώστες δεν αναπαράγουν το αρχικό κείμενο, αλλά το 'επισκευάζουν' απορρίπτοντας τις αδύναμες πτυχές του και το ξαναγράφουν δημιουργικά επεκτείνοντας τομείς που δεν έχουν επαρκώς αναπτυχθεί, προσφέρεται για πολλαπλή αξιοποίηση από διαφορετικές λειτουργίες και αποδέκτες. 29

30 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Πώς να βοηθήσεις ένα άρθρο να γίνει ποίημα: μια εφαρμογή της Black-out Poetry στην εκπαίδευση ενηλίκων Μαρέττα Σιδηροπούλου, Δρ. Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Απόφοιτος Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» maretta.s@gmail.com Στο πλαίσιο εναλλακτικών τρόπων προσέγγισης της Δημιουργικής Γραφής η εισήγηση ασχολείται με μια συγκεκριμένη μορφή ποίησης (Black-out Poetry) που οφείλει το όνομά της στην τεχνική της. Παρουσιάζεται η εφαρμογή της Black-out Poetry στο πλαίσιο της διδασκαλίας Δημιουργικής Γραφής σε δύο τμήματα ενηλίκων (ΚΔΒΜ Αθηνών και Δυτικής Αττικής) το Στην εισήγηση διερευνώνται οι διαστάσεις της και παρουσιάζονται όψεις του σχετικού εργαστηρίου. Στόχος είναι να αναδειχθούν τα οφέλη μίας μορφής ποίησης που τροφοδοτείται από την καθημερινότητα, βασίζεται στην αφαίρεση και χρησιμοποιεί απλά εργαλεία για τη δημιουργία της. Διερευνώνται, επίσης, εναλλακτικές αναγνώσεις και χρήσεις των κειμένων παρουσιάζοντας πώς μπορεί κανείς να διαβάσει την επικαιρότητα με διάθεση ποιητική, να αμφισβητεί και να μετασχηματίζει δίνοντας πρόταγμα στην καθημερινή έμπνευση και έκφραση. Η Black-out Poetry μπορεί να αποτελεί ένα ανεξάρτητο εργαστήριο που καταλήγει σε λογοτεχνική και καλλιτεχνική δημιουργία, ή ακόμα μέρος μίας ευρύτερης ενότητας με στόχο ναι απελευθερώσει εκφραστικά τους συμμετέχοντες. Και ναι, Black out σημαίνει συσκο τιση, ποιος φοβα ται το σκοτα δι όμως, ο ταν το φως βγαι νει απο τις λε ξεις; 30

31 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Τόσα λίγα είδη για τόσες πολλές ταινίες Ιωάννης Σκοπετέας, Επ. Καθηγητής Σεναριογραφίας και Σκηνοθεσίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου yskopeteas@ct.aegean.gr Η Δημιουργική Γραφή στις οπτικοακουστικές τέχνες αφορά στη συγγραφή του κειμένου της απαρχής των ταινιών, δηλαδή στο σενάριο. Ο διαχωρισμός των κινηματογραφικών σεναρίων και, κατ επέκταση, των ταινιών, σε Είδη (Genres, Κατηγορίες, Γένη) αναφέρεται στη «σύμβαση», τη συμφωνία, που γίνεται μεταξύ των δημιουργών της ταινίας και του θεατή σχετικά με το τι παρακολουθεί, τι πρέπει να περιμένει και πως πρέπει να το αντιληφθεί. Τέτοιες συμβάσεις υπάρχουν ως προς το στυλ των ταινιών, την εικονογραφία, τους ηθοποιούς που χρησιμοποιούνται, και φυσικά ως προς τα βασικά χαρακτηριστικά της αφήγησής τους (χαρακτήρες, πλοκή, ιδέα κλπ) στοιχεία τα οποία περιλαμβάνονται στο σενάριο. Τι συμβαίνει όμως με την κατηγοριοποίηση σε Είδη των 2400 ταινιών του Ελληνικού Κινηματογράφου, τόσο του Παλαιού όσο και του Νέου και του Σύγχρονου; Γιατί από τα δεκάδες Είδη και υποκατηγορίες ο Ελληνικός Κινηματογράφος των τελευταίων 45 χρόνων έχει καλλιεργήσει σοβαρά μόλις τρια (κωμωδία, κοινωνική και αστυνομική ταινία), πλέον του κινηματογράφου Τέχνης; Είναι κυρίως οικονομικοί, τεχνολογικοί ή και πολιτιστικοί οι παράγοντες που οδηγούν τους συγγραφείς των οπτικοακουστικών (σεναριογράφους) να υπηρετούν αυτά τα Είδη; Και ποια είναι η σημασία της προσωπικότητα του συγγραφέα και της ενασχόλησης του με άλλες τέχνες στο τελικό Είδος του σεναρίου; Η παρούσα εισήγηση εξετάζει τους παράγοντες που οδήγησαν στη καλλιέργεια αυτών των Ειδών και των χαρακτηριστικών τους στην Ελληνική Κινηματογραφική Βιομηχανία, χρησιμοποιώντας παραδείγματα προς μελέτη που αφορούν πασίγνωστες ταινίες. 31

32 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00-18:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ «Η Ζητιάνα του Λοκάρνο»: Δημιουργική Γραφή και ψηφιακή αφήγηση με αφορμή το διήγημα του Heinrich von Kleist. Δρ Στέλλα Σπ. Νάκη, Φιλόλογος, Α Αρσάκειο Γυμνάσιο Ψυχικού stellanaki@yahoo.gr Θέμα της εισήγησης είναι η αξιοποίηση του διηγήματος του Heinrich von Kleist «Η Ζητιάνα του Λοκάρνο» στο πλαίσιο διδασκαλίας της δημιουργικής γραφής. Πρόκειται για ένα διδακτικό σενάριο που εφαρμόστηκε σε τμήμα δημιουργικής γραφής στη Β Γυμνασίου στο Α Αρσάκειο Γυμνάσιο Ψυχικού. Αρχικά, αξιοποιείται διδακτικά η θεωρία της πρόσληψης, ώστε οι μαθητές να προσεγγίσουν το διήγημα με άξονα τον ορίζοντα προσδοκιών τους και να καταθέσουν τη δική τους ερμηνευτική εκδοχή για την εξέλιξη και το τέλος του. Στη συνέχεια, οι μαθητές αξιοποιώντας τις ερμηνευτικές τους εκδοχές και προσδοκίες συνθέτουν το δικό τους κείμενο δημιουργικής γραφής μεταβάλλοντας το τέλος της ιστορίας, παραλλάσσοντας τον τίτλο και φωτίζοντας διαφορετικά τους ήρωες της ιστορίας. Αφού ολοκληρωθεί η δημιουργία του δικού τους κειμένου, παρουσιάζουν στους συμμαθητές τους τις ιστορίες τους. Έπειτα μετατρέπουν την γραπτή αφήγηση σε ψηφιακή (digital storytelling) και την παρουσιάζουν στους συμμαθητές τους. Ακολουθεί στην τάξη συζήτηση για τις διαφορές γραπτής και ψηφιακής αφήγησης, ενώ οι μαθητές εκφράζουν την άποψή τους για την ιστορία που τους άρεσε περισσότερο αιτιολογώντας την επιλογή τους. Δείγματα των εργασιών των μαθητών παρουσιάζονται στο τέλος της εισήγησης. 32

33 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00-18:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Creating leading characters for character-driven cinematic long-form storytelling Dimitrios Iordanopoulos, PhD candidate Aristotle University of Thessaloniki, iordande@yahoo.gr Most of the stories are only as good as the characters within them. Therefore, it is very important for writers to make sure that their characters can attract and maintain the audience s interest. Especially in character-driven stories, the leading characters are the most deadly arrows in the writer s quiver. Audience will engage with them, listen to them, and follow them till the edge of the world and even further. Sturdy characters may also develop the super-power to reveal the plot of the story themselves. The power of narration in television series is exceptional. During the last decade scriptwriters forced their audiences to sympathize with drug kingpins (Breaking Bad), cheer for serial killers (Dexter), or share the craving for power with irreverent careerist politicians (House of Cards).For the purpose of writing several episodes for television series, the ninetyminute cinematic narration has been extended and long-form cinematic narration has prevailed. Character-driven narration focuses more on inner conflict, characterization, and relationships between characters. The story progresses through decisions and actions of the characters, instead of the characters reacting to events beyond their control. Creating leading characters for character-driven cinematic long-form storytelling - Likeable or intriguing. The alluring attraction of leading characters, magnetizes the viewers, seduces them and drags them into unexpected adventures. They can be likeable ordinary people such as the struggling lawyer who fights for both his and his wacky brother s survival in Better call Saul. Or they can be less likeable but yet intriguing extraordinary individuals like the determined blonde agent of anti-terrorism in Homeland. -The morality of a character (based on Aristotle s opinion about character s qualities, ethics and McKee s research about characters) -Placing the character in the worst possible situation -The leading character s ability to influence the side characters -Finding the perfect balance between comedy and drama 33

34 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00-18:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ O δημιουργικός αναγνώστης Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας tkotopou@gmail.com, tkotopou@uowm.gr Αθανάσιος Θ. Βαϊτσάκης, Ε.Ε.ΔΙ.Π. Βιβλιοθηκονόμος abaitsakis@uowm.gr, baitsak10@gmail.com Το κείμενο απέναντι στον αστερισμό των ερεθισμάτων, των κανόνων και των εντάσεων που προτείνει αφήνει ανοιχτούς ωστόσο τους προβληματισμούς για τη νοηματοδότηση που θα δεχτεί με δημιουργικό τρόπο μέσω της ανάγνωσης. Η ανάγνωση συνιστά μια ικανότητα που μπορεί να διδαχτεί και να αξιοποιηθεί ως μία δημιουργική τέχνη που αιχμαλωτίζει τη φαντασία του αναγνώστη. Τα χωρία ενός κειμένου διατηρούν ταυτόχρονα την αυτονομία τους και την μεταξύ τους επικοινωνία όσο και τις διακειμενικές τους αναφορές σε άλλα προγενέστερα έργα. Ο χώρος του νοήματος δεν προϋπάρχει της ανάγνωσης. Τον διατρέχουμε και τον χαρτογραφούμε, τον κατασκευάζουμε, τον καθιστούμε εν ενεργεία υπαρκτό σε μια δυνητικά διαρκώς επαναλαμβανόμενη διαδικασία προσέγγισης. Η δημιουργική ανάγνωση ως ο χώρος του ανοιχτού ορίζοντα της υπέρβασης, των ερωτηματικών, όργανο αφύπνισης και αναζήτησης, δίνει τη δυνατότητα στη γραφή να «ακουστεί». Ο δημιουργικός αναγνώστης είναι αυτός που καλείται να σχεδιάσει μέσα και «έξω» από τις σελίδες ένα σημασιακό τοπίο ευμετάβολο και τραχύ, εγγράψιμο ανά πάσα στιγμή. Είναι αυτός που παράγει νέες αυθεντικές ιδέες όχι, απαραίτητα προερχόμενες από τα κείμενα που διαβάζει, καθώς επιστρατεύει την κριτική σκέψη και τη φαντασία, ενεργοποιεί το εγγενές δυναμικό του και τοποθετεί αναγνωστικές διαδρομές που έχουν κατακτηθεί στον ζωντανό κύκλο της επικαιρότητάς μας. Στην εισήγησή μας επιχειρούμε να συνδυάσουμε και να αξιοποιήσουμε στην εκπαιδευτική πράξη, αλλά και ευρύτερα, τις πρωτότυπες ιδέες και τεχνικές δημιουργικής ανάγνωσης που έχουν προταθεί από σύγχρονους διανοητές (Padgett, Adams, κ.ά.), έτσι ώστε να βοηθηθεί η ανάπτυξη αναγνωστικών δημιουργικών δεξιοτήτων, οι οποίες μετατρέπουν την αναγνωστική πράξη σε μία διαδραστική ευφάνταστη περιπέτεια. 34

35 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00-18:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Η ποίηση συναντά την τεχνολογία: Η τέχνη της βιντεοποίησης Ιωάννα Φραγκοστεφανάκη, Φωτογράφος, MA in Photojournalism, jfragostefanaki@hotmail.com Αγγελική Πεχλιβάνη, Φιλόλογος, Απόφοιτος Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», apechlivani@gmail.com Τα video «H Aπόδραση» και «Μήνυμα ελήφθη» εντάσσονται σε ένα νέο σχετικά- είδος τέχνης, τη βιντεοποίηση. μια ανοιχτή καλλιτεχνική φόρμα στην οποία συνδυάζονται λεκτικά, οπτικά και ηχητικά στοιχεία. Δεν πρόκειται για μια απλή οπτικοποίηση και μουσική επένδυση του κειμένου που θα περιόριζε την εικόνα και τον ήχο σε περιφερικό ρόλο, ούτε για ένα εμφατικό εικαστικό δημιούργημα που θα αφάνιζε το κείμενο. Το κείμενο, με τη συνδρομή της τεχνολογίας, μεταμορφώνεται σε ένα καινούριο σώμα και αποκτά άλλη δυναμική. Νότες, λέξεις και εικόνες αυτοαναιρούνται ως αυτόνομο «μέρος» και συγχωνεύονται σε ένα οργανικό, διαδραστικό, ασύνορο «όλον». «H Aπόδραση» έχει διμερή δομή. Στο πρώτο μέρος η πρωτοπρόσωπη αφήγηση εκτυλίσσεται σε μαύρο φόντο αλλά ο αφηγητής παραμένει άγνωστος. Στο δεύτερο μέρος, με την τεχνική stop motion, το αφηγηματικό υποκείμενο αποκαλύπτεται μέσω μιας παράδοξης-ευρηματικής ανατροπής. Το απαισιόδοξο κείμενο της «Απόδρασης» αναιρείται μερικώς από την μουσική ένταση και την εικαστική ζωντάνια του δεύτερου μέρους προκαλώντας τελικώς αμφιθυμικά συναισθήματα. Το «Μήνυμα ελήφθη» συνδυάζει μηνύματα, ringtones και φωτογραφίες από κινητό τηλέφωνο. Τα μηνύματα -που παρατίθενται όπως ελήφθησανλειτουργούν ως ημερολόγιο των αποστολέων αλλά και του παραλήπτη χωρίς κειμενικές διαμεσολαβήσεις. Επιπλέον, οι φωτογραφίες που τα συνοδεύουν (από προσωπικό φωτογραφικό αρχείο στο κινητό) συνιστούν ένα είδος εικαστικού ημερολογίου. Το αποσπασματικό, σύντομο, αιφνίδιο και ευθύβολο στοιχείο ενός μηνύματος που αποτυπώνει σε λίγες λέξεις μια σκέψη ή ένα συμβάν και συχνά εκφράζει μια αλήθεια αδιαμεσολάβητη και αντανακλαστική, χαρακτηρίζει και τη φωτογραφική πράξη. Τόσο το μήνυμα όσο και η φωτογραφία αποτυπώνουν μια πραγματικότητα εκκρεμή, μια πραγματικότητα στο όριο, στην αιχμή του χρόνου. 35

36 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Λογοτεχνία, εκφραστικός λόγος και ιδιόλεκτος. (Η φωνή της Νίνας- αναβίωση της ηρωίδας με αφορμή το Τρίτο Στεφάνι του Κ. Ταχτσή) Βαλετοπούλου Λίνα, Συγγραφέας-Φιλόλογος-Μουσικός, lina_koutougia@yahoo.gr Στα λογοτεχνικά κείμενα-μυθιστορήματα, των οποίων ο αφηγητής είναι πρωτοπρόσωπος και ομοδιηγητικός, αναφερόμαστε σε ομιλούντα υποκείμενα, δηλαδή σε ένα λόγο που επιδιώκει να μιμηθεί τον προφορικό, παρότι συγκροτείται σε γραπτό από τον συγγραφέα. Ο μυθιστορηματικός λόγος περιέχει αυτά τα δύο επίπεδα, τον αφηγημένο λόγο του πρωτοπρόσωπου ομοδιηγητικού αφηγητή και την πρόθεση του υπονοούμενου συγγραφέα. Αυτός ο «διαφορετικός» λόγος, τον οποίο θα πρέπει να αναπαράγει πειστικά ο συγγραφέας, επιχειρεί να προβάλλει και να μεταφέρει στο γραπτό την προφορικότητα του ήρωα που αφηγείται. Ο συγγραφέας τοποθετείται «υπεράνω» του προσώπου το οποίο υποδύεται και αφηγείται. Με την χρήση αυτού του εκφραστικού λόγου θα πρέπει να εισάγει τον αναγνώστη στο λογοτεχνικό σύμπαν της ιστορίας, να σκιαγραφήσει με αμεσότητα το προφίλ του υποκειμένου-μέσα από τα ίδια του τα λόγια- και να εξαντλήσει τις πτυχές της ιστορίας που θέλει να διηγηθεί. Ο μονόλογος σε αυτές τις περιπτώσεις είναι το κατ εξοχήν εργαλείο για να επιτύχει ο συγγραφέας την υπαινιχτική αφήγηση. Και γράφοντας σε πρώτο πρόσωπο κατασκευάζει ένα «εναλλακτικό εγώ»: ο αφηγητής-ήρωας χρησιμοποιεί γλώσσα αυτοαναφορική, βλέπει και περιγράφει μέσα από το πρίσμα της προσωπικής του αντίληψης. Η γλώσσα προσομοιάζει με την προφορική, γίνεται συχνά βερμπαλιστική και ο λόγος ρέει γρήγορα, με κοφτές μεταβάσεις. Αυτό γίνεται γιατί ο συγγραφέας επιδιώκει να δώσει στο κείμενο του την αίσθηση μιας συναισθηματικής μαρτυρίας. Στο «Τρίτο στεφάνι» του Κώστα Ταχτσή, η ιδιόλεκτος του ομιλούντος υποκειμένου, στην περίπτωσή μας της Νίνας, επιδιώκει να φανερώσει τη γυναίκα στη μεταπολεμική Ελλάδα και η φωνή της γίνεται μια μορφή υβριδικής έκφρασης με κοινωνιολογικές προεκτάσεις. Ο Ταχτσής, με τις επιλογές του, στοχεύει να δομήσει το χαρακτήρα της Νίνας με σκοπό να γνωρίσει στο αναγνωστικό κοινό το ιστορικό γίγνεσθαι της εποχής, το ρόλο της κοινωνίας, τα πιστεύω και τις σχέσεις της ηρωίδας του με το φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον. Τίθεται λοιπόν το ερώτημα, με τη βοήθεια των τρόπων της Δημιουργικής Γραφής, πώς μπορούμε να αναβιώσουμε τη φωνή της Νίνας δίνοντας τη σκυτάλη σε μια άλλη γυναίκα, την Ανθούλα. Η διαδικασία παραγωγής ενός τέτοιου κειμένου μπορεί ταυτόχρονα να αναμοχλεύσει τις συντεταγμένες των παραπάνω θεωρητικών προβληματισμών. 36

37 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Απόψεις μαθητών και μαθητριών των δύο τελευταίων τάξεων του δημοτικού σχολείου για τη δημιουργικότητα Δρ Ιωάννα Αρβανίτη, Σχολική Σύμβουλος 1 ης Περιφέρειας Δημοτικής Εκπαίδευσης Κιλκίς, arvaniti.ioanna@gmail.com Δρ Βασίλειος Κωτούλας, Σχολικός Σύμβουλος 2 ης Περιφέρειας Δημοτικής Εκπαίδευσης Καρδίτσας, vaskotoulas@gmail.com Το ενδιαφέρον γύρω από τη δημιουργικότητα είναι ιδιαίτερο τα τελευταία χρόνια σε κάθε τομέα της καθημερινότητας τόσο στο χώρο της εκπαίδευσης, όσο και στην ευρύτερη κοινωνία, καθώς είναι αποδεκτό πως η διαφορετική οπτική στα θέματα εμπλουτίζει τη διαπραγμάτευσή τους και βελτιώνει τη δυναμική του συστήματος. Στο πλαίσιο αυτό θεωρήσαμε ότι έχει ενδιαφέρον να διερευνήσουμε το πώς την αντιλαμβάνονται οι μαθητές και μαθήτριες των δύο τελευταίων τάξεων του δημοτικού σχολείου ως έννοια. Για το σκοπό αυτό μαθήτριες και μαθητές των δύο τελευταίων τάξεων δημοτικών σχολείων της Θεσσαλονίκης, της Καρδίτσας και του Κιλκίς, κλήθηκαν να γράψουν σε χρόνο μίας διδακτικής ώρας κείμενο με θέμα «Τι σημαίνει για σένα η λέξη δημιουργικότητα;». Δόθηκε η οδηγία πως μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν το χαρτί όπως ήθελαν και πως μπορούσαν συμπληρωματικά με το κείμενο να ζωγραφίσουν κάτι σχετικά με το θέμα. Η ποιοτική ανάλυση περιεχομένου 85 κειμένων έδειξε ότι οι απόψεις για την έννοια της δημιουργικότητας περιγράφουν μια πράξη που χαρακτηρίζεται από ελευθερία στη σκέψη, φαντασία, επιμονή και υπομονή, σιγουριά στον εαυτό, προσήλωση στο στόχο, έμπνευση και ομαδική προσπάθεια και εστιάζει κυρίως σε θέματα που σχετίζονται με καλές τέχνες, εφευρέσεις και γενικότερα έργα που διευκολύνουν την καθημερινότητα. Ανάμεσα στα κείμενα των μαθητών καταγράφηκαν ελάχιστες αναφορές που συνδέουν τη δημιουργικότητα με τα υπόλοιπα μαθήματα του σχολείου, πλην των μαθημάτων αισθητικής αγωγής. Ειδικότερα καμία αναφορά τους δεν συνδέει τη δημιουργικότητα με τη γραφή. Η απουσία τέτοιων αναφορών οδηγεί στην κατάθεση προτάσεων ανάδειξης της διάστασης της δημιουργικότητας και στη γραφή στους μαθητές του δημοτικού σχολείου. 37

38 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Α «Η δημιουργική γραφή είναι το αντίθετο της έκθεσης»: η συστηματική διδασκαλία της δημιουργικής γραφής στο Πρότυπο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ( ). Σοφία Νικολαΐδου, συγγραφέας, φιλόλογος, δρ Παιδαγωγικής, συντονίστρια του Ομίλου Δημιουργικής Γραφής Π.Π.Σ.Π.Θ. plagona@otenet.gr Κωνσταντίνα Ηλιοπούλου, φιλόλογος, δρ Γλωσσολογίας, διδάσκουσα στον Όμιλο Δημιουργικής Γραφής Π.Π.Σ.Π.Θ. k.iliopoulou@live.com Μαρία Κούντη, φιλόλογος, ΜΑ, διδάσκουσα στον Όμιλο Δημιουργικής Γραφής Π.Π.Σ.Π.Θ. kounti.m@gmail.com Αλεξάνδρα Μαυρίδου, φιλόλογος, απόφοιτος Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή»,, διδάσκουσα στον Όμιλο Δημιουργικής Γραφής Π.Π.Σ.Π.Θ. alexandra.mauridou@gmail.com Κατερίνα Μεταξωτού, δασκάλα, ΜΑ, διδάσκουσα στον Όμιλο Δημιουργικής Γραφής Π.Π.Σ.Π.Θ. katmetax@yahoo.gr Γιώργος Ρουβάς, πληροφορικός, ΜΑ, εξωτερικός συνεργάτης Ομίλου Δημιουργικής Γραφής Π.Π.Σ.Π.Θ. gsrouvas@yahoo.co.uk Στην προτεινόμενη εισήγηση παρουσιάζεται η συστηματική διδασκαλία της δημιουργικής γραφής στο Π.Π.Σ.Π.Θ. κατά την τετραετία και συζητώνται τα αποτελέσματά της. Πιο συγκεκριμένα, παρουσιάζονται: 1. Το πιλοτικό πρόγραμμα δημιουργικής γραφής για τη διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων, το οποίο ξεκίνησε στο Π.Π.Σ.Π.Θ. με τη συνεργασία του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Δημιουργική Γραφή» κατά το διδακτικό έτος και, λόγω των θετικών αποτελεσμάτων του, συνεχίστηκε για την επόμενη τριετία. 2. Ο Όμιλος Δημιουργικής Γραφής του Π.Π.Σ.Π.Θ., μαζί με τις παράλληλες δράσεις του: πολιτιστικά προγράμματα, επιμορφώσεις εκπαιδευτικών, μαθητικούς 38

39 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Α διαγωνισμούς, εκδοτική δραστηριότητα, αξιοποίηση των ΤΠΕ για τη διδασκαλία της δημιουργικής γραφής. Από το 2011 ως το 2015 η δημιουργική γραφή αξιοποιήθηκε συστηματικά στο Π.Π.Σ.Π.Θ. ως εργαλείο παραγωγής λόγου, γραπτού και προφορικού. Η διδασκαλία της δημιουργικής γραφής χρησιμοποιήθηκε σε τμήματα μαθητών που προέρχονται από κλήρωση (16), αλλά και σε τμήματα μαθητών που προέρχονται από εξετάσεις (4). Σημειώνονται τα αποτελέσματα σε τυχαίο δείγμα του μαθητικού πληθυσμού (που προέρχεται από κλήρωση) και στα τμήματα αρίστων μαθητών (που δημιουργήθηκαν με τις εισαγωγικές εξετάσεις στα ΠΠΣ κατά την τελευταία διετία). Επειδή το σχολείο είναι ενιαίο (νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο, λύκειο), υπάρχει η δυνατότητα να παρακολουθήσουμε την πορεία των μαθητών σε όλο το άνυσμα της μαθητικής τους ζωής και να μετρήσουμε τα αποτελέσματα της εισαγωγής μιας καινοτομίας σε βάθος χρόνου. 39

40 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Η Δημιουργική Γραφή και Αφήγηση στην Τρίτη Ηλικία Μελέτη Περίπτωσης: Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων Ελένη Γκόρα, Φιλόλογος, Τελειόφοιτη Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», el-gora@hotmail.com Η θέση της Τρίτης Ηλικίας στην κοινωνία έχει αλλάξει. Πολλές οικογένειες επιλέγουν να αφήσουν τη γιαγιά ή τον παππού - ακόμα κι αν είναι σωματικά και ψυχικά υγιής- σε Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων. Οι ηλικιωμένοι που αισθάνονται ακόμα δραστήριοι, ακμαίοι και έχουν όρεξη για ζωή είναι σημαντικό να απασχολούνται δημιουργικά. Η Δημιουργική Γραφή και η Αφήγηση λοιπόν, μπορεί και πρέπει να βοηθήσει τα άτομα της Τρίτης Ηλικίας να έχουν μία καθημερινότητα γεμάτη και ενδιαφέρουσα. Η παρούσα εισήγηση μελετά τα χαρακτηριστικά των ατόμων αυτών, ενώ παράλληλα εξηγεί το αντικείμενο της Δημιουργικής Γραφής και πώς μπορεί αυτό να εφαρμοστεί σε μία Μονάδα Φροντίδας Ηλικιωμένων. Τα οφέλη που προκύπτουν είναι πολλά. Η θέση των ατόμων της Τρίτης Ηλικίας δεν είναι να μείνουν στο περιθώριο, αλλά να νιώσουν το σεβασμό από την πλευρά των νέων ως ελάχιστη αναγνώριση της προσφοράς τους. 40

41 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ B Το τραγικό ιδωμένο ανάποδα: Η παρωδία ως μηχανισμός μεταγραφής του τραγικού σε κωμικό στον Αριστοφάνη Ευαγγελία Φρυδά, lifryd@yahoo.fr Ο Αριστοφάνης μέσα από τις κωμωδίες του μιλά για το θέατρο και τα θεατρικά είδη. Τα κείμενά του βρίσκονται σε διαλογική σχέση με την τραγωδία και ο αυτοπροσδιορισμός της κωμωδίας, μέσα από αυτόν τον διακειμενικό διάλογο που παίρνει τη μορφή της παρωδίας, θέτει εκ νέου το ζήτημα της μίμησης. Στόχος της παρούσας εισήγησης είναι η μελέτη της παρωδίας μέσα από το δίπτυχο της δια-κειμενικότητας και της δια-φυλικότητας, και η ανάδειξη του προσδιορισμού της ταυτότητας των θεατρικών γενών (genres) πάνω στη σκηνή και η συσχέτισή τους με την ταυτότητα των κοινωνικών φύλων (gender) που αναπαρίστανται σε αυτήν, ως μηχανισμού κατασκευής του κωμικού και πρόκλησης του γέλιου στην αριστοφανική κωμωδία. Αποτελεί η κωμωδία την άλλη όψη του νομίσματος, αυτό που ο Jean Genette ονομάζει «το τραγικό ειδωμένο από την ανάποδη»; Με την πραγμάτευση αυτού που ο Genette θεωρεί την πιο αυστηρή και εκλεπτυσμένη μορφή παρωδίας, και την ονομάζει «ελάχιστη παρωδία», θα μελετηθεί το διακείμενο ως στοιχείο δημιουργικής μεταγραφής του τραγικού σε κωμικό, καθώς και η σημασία του για τη δημιουργία ενός σκηνικού χώρου με δύο όψεις, μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα. Με την παρώδηση του τραγικού, ο κωμικός λόγος καλύπτει, επικαλύπτει, αποκαλύπτει με εκτροπές νοήματος, σχήματα λόγου, ασυμβατότητες, γλωσσικά ολισθήματα, αμφισημίες, αντιφάσεις. Η συμβολή της απομίμησης, της μεταφοράς, της γλωσσικής, λεκτικής και υφολογικής «παρενδυσίας» του τραγικού, σε συνδυασμό με την ενδυματολογική παρενδυσία, στην πρόκληση του γέλιου και στη διατήρηση των καθαρτικών ιδιοτήτων του τραγικού λόγου στον κωμικό, θα αποτελέσει επίσης στοιχείο διερεύνησης στην μελέτη αυτή. 41

42 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ B Δημιουργική Γραφή και Φυλακές Αστέριος Μαυρουδής, απόφοιτος Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», asterismavroudis@yahoo.gr Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας tkotopou@gmail.com, tkotopou@uowm.gr Ευανθία Μπαλαή, φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», evabalai@gmail.com Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Δημιουργική Γραφή» του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας σε συνεργασία με το 3 ο Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας Θεσσαλονίκης πραγματοποιεί τα τελευταία χρόνια σειρά μαθημάτων δημιουργικής γραφής σε εβδομαδιαία βάση και σε ολόκληρη τη διάρκεια του εκπαιδευτικού έτους. Φοιτητές, απόφοιτοι και συνεργάτες του Προγράμματος αφιλοκερδώς συνεργάζονται με τους μαθητές και το προσωπικό του 3 ου Σ.Δ.Ε. για την πραγματοποίηση μαθημάτων βασισμένων στις αρχές, τις απαιτήσεις και τις προτάσεις του χώρου της Δημιουργικής Γραφής, επιδιώκοντας να δημιουργήσουν ένα δημιουργικό περιβάλλον ώστε οι μαθητές να εκφράσουν και να εξωτερικεύσουν τις δημιουργικές τους δυνάμεις συγγράφοντας ποίηση, διήγημα, στίχους κ. ά. 42

43 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ B Λεξητανίλ και Ψηφιακό Βιβλίο: οι δημοσιεύσεις των φοιτητών του Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» Κυριακή Μιζαμίδου, φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» mizki4@yahoo.gr Μαρία Ζαγκλαρά, φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» mzagklara@gmail.com Παύλος Καστανάρας, φοιτητής Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» kastanaraspavlos@ymail.com Το Λεξητανίλ, το λογοτεχνικό «περιοδικό των ασκούμενων συγγραφέων», δημιουργήθηκε μέσα από την επιτυχημένη συνεργασία μεταπτυχιακών φοιτητών και Καθηγητών του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Δημιουργική Γραφή» του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και πρωτοκυκλοφόρησε το 2009 σε έντυπη μορφή. Εμπνευστής της έντυπης έκδοσης υπήρξε ο αείμνηστος ποιητής και Kαθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας Μίμης Σουλιώτης ( 2012), πρώτος Διευθυντής και Επιστημονικά Υπεύθυνος του Προγράμματος. Έχουν ήδη εκδοθεί 4 τεύχη του Λεξητανίλ (2009, 2011, 2012, 2013). Η καινοτομία και η διαφορετικότητα του περιοδικού έγκειται στο γεγονός ότι υπεύθυνοι για την έκδοση του εκάστοτε τεύχους και μέλη της συντακτικής ομάδας είναι οι δευτεροετείς φοιτητές του Μεταπτυχιακού Προγράμματος με τη συνεργασία και την καθοδήγηση του Επιστημονικά Υπεύθυνου. Το 2015 η καινούρια συντακτική επιτροπή προχωρά για πρώτη φορά στην ηλεκτρονική έκδοση του περιοδικού υπό την καθοδήγηση του Επίκουρου Καθηγητή Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και Επιστημονικά Υπεύθυνου του Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» Τριαντάφυλλου Η. Κωτόπουλου. Ο τρόπος λειτουργίας του περιοδικού παραμένει ο ίδιος, αλλά εμπλουτίζεται πλέον η θεματολογία του και αναβαθμίζεται η επικοινωνία που επιτυγχάνεται, μέσα από το διαδικτυακό περιβάλλον, με ένα πολύ ευρύτερο κοινό. Επιπλέον, οι φοιτητές προχωρούν στην έκδοης ηλεκτρονικού βιβλίου με επιλεγμένα κείμενά τους. 43

44 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ B Δημιουργική γραφή και παιδική ποίηση: ξεκλειδώνοντας την παιδική δημιουργικότητα Εμμανουήλ Κουναλάκης, δάσκαλος MSc, mkounalakis@edc.uoc.gr Το παρόν άρθρο στοχεύει να αναδείξει καινοτόμες πρακτικές στη διδασκαλία της ποίησης για μαθητές Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, με άξονα την ανάδειξη των a priori δημιουργικών τους ικανοτήτων. Αρχικά παρουσιάζεται πολύ ευσύνοπτα το προς εξέταση λογοτεχνικό είδος. Εν συνεχεία αξιοποιούμε τα πορίσματα από τη διεθνή βιβλιογραφία για τη δημιουργικότητα, όπως αυτή έχει εξεταστεί σε ψυχολογικό επίπεδο, και επιχειρούμε να οριοθετήσουμε το κατάλληλο (υποστηρικτικό) πλαίσιο για το σχεδιασμό διδακτικών πρακτικών στο χώρο της ποίησης για παιδιά. Ακολουθεί μια σύντομη κριτική αποτίμηση της δεύτερης θεωρητικής βάσης πάνω στην οποία στηρίζονται οι προτεινόμενες πρακτικές, δηλαδή το φάσμα των λογοτεχνικών θεωριών της πρόσληψης ή αναγνωστικής ανταπόκρισης. Στόχος μας είναι να συνδυάσουμε όψεις από τις θεωρίες αυτές και κυρίως να ερευνήσουμε στην πράξη τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία τους, πάντα σε σχέση με την περιοχή της δημιουργικής γραφής. Το άρθρο παρουσιάζει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δημιουργικής γραφής στην ποίηση για παιδιά, όπως εφαρμόστηκε στην τάξη. Καταληκτικά επισημαίνονται τα αποτελέσματα από αυτή την έρευνα και κατατίθενται προτάσεις για την ενίσχυση αντίστοιχων προγραμμάτων σε επίπεδο σχολικής μονάδας και εκπαιδευτικής περιφέρειας. 44

45 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ B Η παρωδία ως τρόπος δημιουργικής γραφής Γιώργος Παναγιωτίδης, συγγραφέας, ποιητής, υποψήφιος διδάκτορας yiorgospandis@gmail.com Ο συνήθης ορισμός της παρωδίας αναφέρει πως πρόκειται για κωμική μίμηση ενός έργου ενώ με μια ευρύτερη έννοια του όρου, περιλαμβάνει και την υπέρβαση της κωμικής μίμησης και προσδιορίζεται ως επανάληψη με διαφορά: όχι μόνο περιπαικτική και ευτράπελη αλλά και ομόλογη και εμπλουτιστική που περιλαμβάνει δηλαδή και έργα τα οποία χαρακτηρίζονται με τη φράση à la manière de. Ο John Gross ( ), άγγλος συγγραφέας και κριτικός λογοτεχνίας, θεωρεί ότι η παρωδία φαίνεται να κινείται κάπου ανάμεσα σε ένα χώρο όπου τα δύο άκρα είναι το pastiche και το burlesque. Στο λεξικό της Οξφόρδης η παρωδία ορίζεται ως μίμηση που έχει σκοπό να παράγει ένα κωμικό αποτέλεσμα. Αρχικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι παρωδία είναι η τέχνη που επιχειρεί τη μίμηση της σκέψης και του ύφους που έχει ένα μυθικό ή ιστορικό σχήμα, θεατρικό ή λογοτεχνικό κείμενο, συγγραφέας, ύφος, σχολή, εποχή, παράδοση κλπ. με στόχο ένα νέο κείμενο, όχι απαραίτητα διακωμωδώντας το αρχικό κείμενο. Στην παρωδία το ζητούμενο είναι η ισορροπία μεταξύ εξάρτησης και ανεξαρτησίας ανάμεσα στα δύο κείμενα έτσι ώστε να επιβεβαιώνεται η εγγύτητα προς το κείμενο-στόχο και να διατηρούνται τα ουσιαστικά χαρακτηριστικά του. Στις βασικές λειτουργίες τις παρωδίας εντάσσονται η κριτική μέσω της διακωμώδησης, η άσκηση ύφους και η παιγνιώδης ενασχόληση, η υπέρβαση και η αναδημιουργία, σε ένα διάλογο με τη λογοτεχνική παράδοση και όχι με στόχο την ενδοκειμενική ή εξωκειμενική κριτική αλλά την επαναδραστηριοποίηση και την επανακωδικοποίηση, την ανάπλαση δηλαδή, μιας λογοτεχνικής γραφής με σκοπό ν αποτελέσει μέρος της. Η παρωδία δηλαδή μπορεί να αποτελέσει έναν τρόπο διερεύνησης ή προσδιορισμού των ορίων της γραφής και επιπλέον έναν τρόπο, μία μέθοδο, δημιουργικής γραφής. Εξάλλου, η παρωδία, παρότι θεωρήθηκε δεύτερης κατηγορίας λογοτεχνία, συχνά υπήρξε πόλος έλξης για σημαντικούς λογοτέχνες. Τελικά, η παιγνιώδης διάθεση και οι τρόποι της παρωδίας μπορούν να βοηθήσουν τον ασκούμενο συγγραφέα να αντλήσει από τα παραδειγματικά κείμενα, να τα μετατρέψει σε καλούπια στα οποία θα δοκιμάσει τεχνικές και θα πειραματιστεί με υλικά, τεχνικές και μεθόδους εγνωσμένων συγγραφέων, ασκούμενος δημιουργικά. 45

46 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Εξέλιξη λέγεται Ασημίνα Δεμερούτη, Φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» demerouti@rocketmail.com Εξέλιξη λέγεται Για την ακρίβεια οικονομική, δια κοινωνική, πολιτισμική εξέλιξη, η ψηφιοποίηση του κειμένου μ αυτές τις νέες γλώσσες. Γνώσεις, αξίες και εργαλεία που μεταδίδονται μέσω της κουλτούρας δημιουργούν μείζονες καινοτομίες. Μας είναι άλλωστε αδύνατο να χρησιμοποιήσουμε την νοημοσύνη μας ανεξάρτητα από γλώσσες, ειδικές γλώσσες, και συστήματα σημείων που μας κληροδοτήθηκαν από την πολιτιστική παράδοση και που χιλιάδες ή εκατομμύρια άλλοι άνθρωποι χρησιμοποιούν όπως κι εμείς. Η εμφάνιση του αλφαβήτου αρχικά. Η τυπογραφία αργότερα κατέστησε δυνατή τη διάδοση των βιβλίων και μάλιστα την ύπαρξη των εφημερίδων, θεμέλιο της κοινής γνώμης. Τα οπτικοακουστικά μέσα του 20ού αιώνα ραδιόφωνο, τηλεόραση, δίσκοι, ταινίες συνέβαλαν στη διαφοροποίηση της πολιτικής, πολιτιστικής και οικονομικής ζωής. Νέα τάξη πραγμάτων. Αφηγήσεις, δεξιότητες, μορφές σοφίας μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά. Πρόοδος λέγεται η πληροφορία που είναι πια διαθέσιμη on line. Ολόκληρες βιβλιοθήκες, εγκυκλοπαίδειες, ενημέρωση. Κείμενα, εικόνες, ήχοι, ψηφιακά υποδείγματα διαθέσιμα για κάθε προσομοίωση. Η δημιουργική γραφή κράμα λογοτεχνικής γνώσης και παραγωγής μ οδηγό την φαντασία και εξυπηρετητή τις γλώσσες προγραμματισμού, java, Pascal κτλ έχει την δυνατότητα όπως και κάνει να φτάσει τον πολιτισμό στο επόμενο επίπεδο. Εφαρμογές διαφόρων ειδών βάζουν το παιδί να σκεφτεί, ν αποχτήσει νέες δεξιότητες όχι στείρα γνώσει και οριοθετημένο iq, το νέο συγγραφέα σ έναν κόσμο χωρίς χώρο και χρόνο να γράψει, να σβήσει, να τσαλακώσει, να χρωματίσει, να δημιουργήσει μέλλον. Ας φτιάξουμε μια εφαρμογή κι ας την τρέξουμε στις νέες ταχύτητες δημιουργίας. Σ ένα χαρτί που η ποίηση γίνεται τραγούδι, το σενάριο ταινία και το παραμύθι ζωντανό. 46

47 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Ετεροτοπίες και συγκρότηση ταυτοτήτων στο πεζογραφικό έργο του Γ. Βιζυηνού Εύα Σπαθάρα, Φιλόλογος, Κοινωνιολόγος Β/θμιας Εκπ/σης, Med, Msc evaspathara@yahoo.gr Η συγκρότηση των υποκειμένων και οι μεταξύ τους σχέσεις είναι σχέσεις χωρικές. Ο Αριστοφάνης στις Όρνιθές του, αναφέρεται στη δημιουργία ενός τόπου στο διάκενο μεταξύ ουρανού, του τόπου των πουλιών, και γης, του τόπου των ανθρώπων, που θα μπορεί να ονομαστεί και χώρος, επειδή όλα μέσα του χωρούν, προ-χωρούν, υποχωρούν, απo-χωρούν, στενο-χωρούν. Αυτό το διάκενο, τον ενδιάμεσο χώρο, το ρευστό, στον οποίο τα υποκείμενα αναζητούν ανάσες ελευθερίας έρχεται η παρούσα εργασία να αναδείξει με εστίαση στο έργο του Βιζυηνού. Να φωτίσει το χώρο, τα καινούργια περάσματα που τα υποκείμενα προσπαθούν να ανοίξουν ώστε να υπονομεύσουν ετεροκανονικότητες και αδιάρρηκτες διχοτομίες. Η περίφραξη του χώρου, η διαλεκτική εντός κι εκτός των ορίων κίνηση, η απόκλιση κι η νόρμα στη σχέση με και στη θέση στον χώρο, καθορίζει αντιστοίχως την ταυτότητα των υποκειμένων, όχι ως μια αμετάβλητη σταθερά, αλλά ως μια διαρκή διαδρομή με ρητές ή υπόρρητες ρηγματώσεις ως προς το τι ορίζεται κάθε φορά ως κανονικότητα και ως παγιωμένος χώρος και ταυτότητα. Ο Βιζυηνός είναι ένας ετεροτοπικός συγγραφέας. Οι χώροι που κατοικούν οι ήρωές του εξελίσσονται σε πεδία μάχης κι εγκαθίδρυσης ζωνών κυριαρχίας. Η διαρκής κίνηση σηματοδοτεί και τη διαρκή προσπάθεια του υποκειμένου να προσδιορίσει την ταυτότητά του, ένα κυνήγι μιας εν εξελίξει ταυτοτικής ρύθμισης κι απορρύθμισης ταυτόχρονα, έμφυλης, εθνικής, πολιτισμικής, θρησκευτικής. Προς αυτή την κατεύθυνση υιοθετείται η φουκωική πρόσληψη της ετεροτοπίας σε συνδυασμό με την υιοθέτηση του φύλου ως αναλυτική και μεθοδολογική κατηγορία. 47

48 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δημιουργική Γραφή και Νέες Τεχνολογίες : η περίπτωση ενός προγράμματος etwinning Σοφία Τσάτσου-Νικολούλη, Δασκάλα, Φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», sofitsatsou@gmail.com Στην παρούσα περίληψη παρουσιάζουμε ένα πρόγραμμα etwinning, με τίτλο Creative Writing, το οποίο υλοποιήθηκε κατά το τρέχον σχολικό έτος , στη Δ τάξη του 2 ου Δημοτικού Σχολείου Περαίας. Με το συγκεκριμένο πρόγραμμα επιχειρήσαμε τη σύζευξη της Δημιουργικής Γραφής με τις Νέες Τεχνολογίες, θεωρώντας πως και τα δύο πεδία προσφέρονται για δημιουργικές προεκτάσεις και μπορούν από κοινού να υποστηρίξουν και να εμπλουτίσουν τόσο δραστηριότητες δημιουργικής γραφής, όσο και εγγραμματισμού στις ΤΠΕ. Τη θέση αυτή ενίσχυσε το πλαίσιο του προγράμματος etwinning, καθώς ωθούσε στη συγγραφή λογοτεχνικών κειμένων με νέους τρόπους και μέσα αφήγησης. Επιπλέον, η αδελφοποίηση με σχολεία και η συνεργασία με μαθητές και εκπαιδευτικούς από άλλες χώρες της Ευρώπης, έδωσε τη δυνατότητα στους μαθητές να παρουσιάσουν σε ψηφιακή μορφή τις εργασίες τους, να επικοινωνήσουν ασύγχρονα με συνομηλίκους και να πειραματιστούν με τη δημιουργική γραφή. Έτσι, παρήγαγαν ποικίλα προφορικά και γραπτά κείμενα στην τάξη (ενδεικτικά: κόμικς, ποιήματα, τραγούδια, ιστορίες και παραμύθια) αλλά και σε συνεργασία με μαθητές των άλλων σχολείων, χρησιμοποιώντας το forum της πλατφόρμας ως χώρο κατάθεσης και ανταλλαγής ιδεών για το δημιουργικό γράψιμο. Με τον τρόπο αυτό η Δημιουργική Γραφή κατέστη χρήσιμο και δυναμικό εκπαιδευτικό εργαλείο. Ανέδειξε τις δυνατότητες των μαθητών, ενίσχυσε το ενδιαφέρον τους για τη γραφή, προώθησε τη γλωσσομάθεια, την αναγνωστική και τη συγγραφική τους ικανότητα κι όλα αυτά σε ένα ευχάριστο και παιγνιώδες πλαίσιο, ζητούμενο στην εκπαιδευτική διαδικασία. 48

49 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δημιουργική Γραφή, Μητρική και Ξένη Γλώσσα: Παράδειγμα Εφαρμογής σε Πρόγραμμα E-Twinning στο Γυμνάσιο Μαλαματή-Ιωάννα Νάκα, Καθηγήτρια Αγγλικής Φιλολογίας, Νομικός Μεταπτυχιακή φοιτήτρια «Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας και Πολιτισμού» Α.Π.Θ. m-naka@hotmail.com Στην παρούσα εργασία διερευνάται η σχέση της δημιουργικής γραφής με την μητρική και την ξένη γλώσσα. Πώς μπορεί να αναπτυχθεί ο γραπτός λόγος των παιδιών μέσα από τη συγγραφή ιστοριών; Πώς βοηθά την απόκτηση της ξένης γλώσσας η μετάφραση ιστοριών από τη μητρική γλώσσα; Η αφορμή για τη μελέτη αυτή δόθηκε κατά την υλοποίηση προγράμματος E- Twinning στο 2 ο Γυμνάσιο Φαρσάλων, στη διάρκεια του οποίου Έλληνες και Γάλλοι μαθητές συνεργάστηκαν για να γράψουν αστυνομικές ιστορίες στην αγγλική γλώσσα. Κάποιες από τις ιστορίες γράφοντας στα ελληνικά και μεταφράζοντας στα αγγλικά, κάποιες γράφονταν στα αγγλικά και άλλες μισές στα ελληνικά (με ανάγκη μετάφρασης) και μισές στα αγγλικά. Στην εργασία παρουσιάζονται τα συμπεράσματα που εξήχθησαν από την αποτίμηση του αποτελέσματος. 49

50 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Από τα βιβλία καλλιτεχνών στο τρισδιάστατο βιβλίο εικονικής πραγματικότητας Άννα Μελή, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών & Πανεπιστήμιο Paris 8 (UFR Arts, philosophie, esthétique-arts et technologies de l'image) annimeli@gmail.com Η θεματική της έρευνας μου είναι τα καλλιτεχνικά βιβλία και η σχέση τους με την δημιουργική γραφή και την τέχνη. Μέσα από την αναζήτηση και το ιστορικό πλαίσιο των βιβλίων, της γραφής, της τέχνης και της τεχνολογίας, προτείνω μία νέα μορφή τρισδιάστατης χωρο-γραφής που ο αναγνώστης μπορεί να ανακαλύψει μέσω μίας ψηφιακής ταμπλέτας. Παράλληλα δημιουργώ μια νέα πρωτότυπη γραμματοσειρά ειδικά σχεδιασμένη για το έργο, που εκμεταλλεύεται την τρίτη διάσταση. Το κείμενο που χρησιμοποιείται στο έργο είναι ένα σύνολο αποσπασμάτων από σκέψεις που γράφτηκαν το τελευταίο έτος στο Παρίσι. Σημειώσεις από διαδρομές μέσα στην πόλη, από συζητήσεις με νέα πρόσωπα, από όνειρα και από σκέψεις. Μια σειρά από σύντομες περιγραφές, εικόνες, συμβουλές και αποφάσεις. Ο λόγος είναι αντιστρόφως ανάλογος από την πόλη, φρέσκος, πηγαίος, σύντομος και συμπυκνωμένος, σε αντίθεση με το παλιό, πελώριο και πλούσιο σε ιστορία κέντρο της Ευρώπης. Η γεωγραφία, ο χάρτης της πόλης γίνεται το υπέδαφος για να αναπτυχθεί η πορεία της αφήγησης. Με το ελικοειδές σχήμα των είκοσι διαμερισμάτων του κέντρου του Παρισιού, στήνεται μια βάση με είκοσι αντίστοιχους όγκους, στο σχήμα του πραγματικού χάρτη σε κλίμακα 1/100. Κάθε διαμέρισμα ορίζει ένα αυτόνομο χώρο που παραπέμπει σε μια ξεχωριστή σελίδα, και έχει αντιμετωπιστεί αυτόνομα ως ένα τυπογραφικό δισέλιδο. Από τα πρώτα έτη των σπουδών μου, με ενδιέφερε η γραφή και πως θα καταφέρω να παράγω ένα εικαστικό έργο μέσα από τις διαφορετικές μορφές των γραμμάτων, των υλικών και της αλλαγής της κλίμακας. Από την εκτύπωση με έναν οικιακό εκτυπωτή σε χαρτιά Α4, την γιαπωνέζικη καλλιγραφία, το χάραγμα πάνω σε επιφάνειες, το κολάζ με λέξεις και προτάσεις, τα αποτυπώματα γραμμάτων σε μικρά πλακάκια, μέχρι αυτοσχέδιες σφραγίδες και τρισδιάστατα γράμματα. Δημιούργησα μία σειρά από έργαβιβλία όπως χειροποίητα καρνέ για ζωγραφική και σημειώσεις, βιβλία σαν ημερολόγια ταξιδιού, ένα διαδραστικό ημερολόγιο μέσα από μία οθόνη αφής, ένα βιβλίο στον χώρο και έπειτα μία θεατρική παράσταση, ένα βιβλίο-κάρτες που εκδόθηκε σε 200 αντίτυπα και τελευταίο το παιδικό βιβλίο Δεν φοβάμαι πια. Ψάχνω διαρκώς να βρω την ιδανική μορφή που ένα έργο μπορεί να έχει με μόνο υλικό τα γράμματα και το νόημά των λέξεων. Να μην είναι καθαρή γραφή αλλά ούτε και μία περιγραφική εικόνα. Με ενδιέφερε πάντα 50

51 ΠΕΜΠΤΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:30-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ η μορφή των γραμμάτων και πίστευα ότι το πιο σημαντικό έργο που μπορούσα να κάνω ήταν αυτό το παιχνίδι με τις λέξεις. Η τεχνολογία και η τεχνογνωσία, η νέα πραγματικότητα, που ότι και αν σκεφτείς μπορείς να το αναλύσεις σε βήματα εντολές και με τον προγραμματισμό να το υλοποιήσεις, η ελευθερία στην έκφραση και στις δυνατότητες, το να μην υπάρχουν όρια, είναι τα χαρακτηριστικά της νέας δημιουργίας. Δεν είναι πια ένα κείμενο τυπωμένο, αλλά μία οντότητα, ένα μαγικό αντικείμενο που είναι εμπλουτισμένο με την έννοια του χρόνου και τις διάδρασης. Μέσα από την επαφή του με τον θεατή κάθε φορά να είναι είναι ένα νέο ξεχωριστό έργο. 51

52 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Η ποίηση των εφήβων : γλωσσική επιτομή και επανάσταση στο διαδίκτυο Ιωάννα Κάκαλου, Dipl.Eng.,MSc Eκπαιδευτικός Δ/θμιας Εκπ/σης Ioanna_kakalou@sch.gr Η δημιουργική γραφή-ποίηση αποτελεί ελεύθερη έκφραση της προσωπικότητας του παιδιού που γραπτά, αλλά και προφορικά αποτυπώνει ιδέες, συναισθήματα και εντυπώσεις με τον δικό του τρόπο. καλλιεργεί πολύπλευρα το παιδί, αυξάνει την αυτοπεποίθησή του, ενώ ταυτόχρονα δρα ως υποστήριξη σε άλλα γνωστικά αντικείμενα, βελτιώνοντας κατά πολύ τη γλωσσική, διανοητική και συναισθηματική εξέλιξη του μαθητή(κωτόπουλος Τ.Η.). Οι έφηβοι σήμερα στρέφονται στο διαδίκτυο όπου μπορούν να εκδόσουν τα ποιήματα τους εύκολα, χωρίς χρήματα και να επωμισθούν τα επικοινωνιακά οφέλη με το κοινό τους. Η γλωσσική επιτομή της εφηβικής ποίησης του διαδικτύου ενισχύεται μέσα από το πρίσμα της αμεσότητας, της καθολικότητας και του υψηλού βαθμού επικοινωνίας που τη συνοδεύει. 52

53 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Γραφείον Ιδεών του Α. Σαμαράκη: πρόταση διδασκαλίας του κειμένου μέσω της δημιουργικής γραφής και ανάγνωσης Μαρίλη Δουζίνα, Φιλόλογος, ΜΑ, Υποψ. Διδ. ΕΚΠΑ marilidouzinas@yahoo.gr Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Α Γυμνασίου στο Α Αρσάκειο Γυμνάσιο Ψυχικού επιχειρήθηκε η προσέγγιση του αποσπάσματος του διηγήματος του Α. Σαμαράκη Γραφείον Ιδεών, που ανθολογείται στο σχολικό εγχειρίδιο, μέσω της δημιουργικής γραφής και ανάγνωσης. Στόχος της εναλλακτικής αυτής προσέγγισης ήταν να διερευνηθεί κατά πόσο η εμπλοκή των μαθητών σε δημιουργικές, βιωματικές και κριτικές δραστηριότητες προσέγγισης του λογοτεχνικού κειμένου μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση των αναγνωστικών τους δεξιοτήτων και να λειτουργήσει ως ερέθισμα φιλαναγνωσίας. Οι μαθητές αρχικά προσέγγισαν το ανθολογημένο απόσπασμα μέσω της δημιουργικής ανάγνωσης, καθοδηγούμενοι ήπια και διακριτικά από ερωτήσεις του διδάσκοντος μέσω της δημιουργικής γραφής οι μαθητές εστίασαν σε πτυχές του κειμένου (αφηγηματολογία, ηθογράφηση κ.ά.), προκειμένου να τις αφομοιώσουν δημιουργώντας. Την προσέγγιση του ανθολογημένου αποσπάσματος διαδέχτηκε η προσέγγιση ολόκληρου του διηγήματος και το «ξεκλείδωμά» του εκ νέου μέσω της δημιουργικής ανάγνωσης και της δημιουργικής γραφής. Στόχος αυτής της διευρυμένης αναγνωστικής δραστηριότητας ήταν οι μαθητές να κατανοήσουν καλύτερα το λογοτεχνικό σύμπαν του Σαμαράκη. Η αποτελεσματικότητα της δημιουργικής ανάγνωσης και γραφής ως προς την πρόσληψη και ερμηνεία του λογοτεχνικού κειμένου «μετρήθηκε» με δοκιμασία αξιολόγησης που αφορούσε σε αδίδακτο διήγημα του Σαμαράκη (το Ζητείται Ελπίς) η αξιολόγηση δόθηκε και σε μαθητές άλλου τμήματος, οι οποίοι είχαν προσεγγίσει το ανθολογημένο απόσπασμα «παραδοσιακά». Τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για τους μαθητές που προσέγγισαν δημιουργικά τον Α. Σαμαράκη. 53

54 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Η Δημιουργική Γραφή στο e Twining: οι «Πολη-λογάδες» Νόρα Αναγνώστου, απόφοιτος Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» analenora@gmail.com Κλεονίκη Δρούγκα niki@nured.auth.gr Aυτή η εισήγηση παρουσιάζει την πρώτη μαθητική προσπάθεια διαδικτυακής, συνεργατικής λογοτεχνικής γραφής. Για την υλοποίησή της συνεργάστηκαν τρεις φιλόλογοι και ισάριθμοι μαθητικοί όμιλοι Δημιουργικής Γραφής από τρία σχολεία, δύο Λύκεια και ένα Γυμνάσιο, στο πλαίσιο του προγράμματος e Twinning, για να συνγράψουν ένα σπονδυλωτό διήγημα. Ως σκηνικό επιλέχτηκε η πόλη στην οποία συνβιώνουν οι μαθητές και των τριών σχολείων και ως ήρωες, οι άνθρωποι της πόλης εναλλασσόμενοι επιβάτες του ίδιου ταξί, την ίδια ημέρα. «Πολη-λογάδες» ήταν ο τίτλος του εγχειρήματος με τη σκέψη ότι η πόλη είναι ένα είδος καθρέφτη, που καλεί τους μαθητές να κοιτάξουν, για να δημιουργήσουν εικόνα για τον άνθρωπο και για τον ίδιο τους τον εαυτό. Η εισήγηση επιχειρεί να παρουσιάσει την εμπειρία και το προϊόν της : πώς επιχειρείται από τους μαθητές η διάπλαση ενός λογοτεχνικού χαρακτήρα, πώς ο ήρωας γίνεται πλοκή, πώς επιλέγεται και επιλέγει η φράση, πώς αλλάζουν οι αφηγητές και οι οπτικές τους, πώς γράφεται ο διάλογος, πώς και αν μπορεί να διαμορφωθεί κοινό ύφος. 54

55 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Η Δημιουργική Γραφή σε πολιτιστικά προγράμματα της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης: Από τον Kafka στον Kandinsky Γεώργιος Γεωργιάδης, Φοιτητής Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», Φιλόλογος Δαμιανός Ξανθόπουλος, Μαθηματικός Άννα Βακάλη, Φιλόλογος, Διδάκτορας, avakali@otenet.gr Τα σχολικά έτη και εκπονήθηκαν στο ΓΕΛ Φιλώτα του νομού Φλώρινας από δύο πολιτιστικά προγράμματα κάθε χρονιά: Μαθηματικά και Τέχνες 1, Παραστατικές τέχνες και ΜΜΕ ( ), Μαθηματικά και Τέχνες 2, Δημιουργική Γραφή ( ). Στο πλαίσιο αυτό υλοποιήθηκαν δραστηριότητες Δημιουργικής Γραφής τόσο από καθηγητές που είχαν αναλάβει τα προγράμματα, όσο και από καλεσμένους συγγραφείς, ποιητές και επαγγελματίες του καλλιτεχνικού χώρου. Στην εισήγηση αυτή θα παρουσιάσουμε σύντομα τις δραστηριότητές μας και θα ερευνήσουμε τη στάση των μαθητών και τις απόψεις για τη συμμετοχή τους στα πολιτιστικά προγράμματα. Συγκεκριμένα, τα παραπάνω διερευνήθηκαν με ερωτηματολόγια που δόθηκαν στους μαθητές σχετικά με τη λειτουργία, υλοποίηση και την αποτελεσματικότητα αυτών των προγραμμάτων. Τέλος, με τη μέθοδο της ανάλυσης περιεχομένου στις απαντήσεις των μαθητών, θα παρουσιαστούν οι απόψεις και οι προτάσεις των μαθητών για την θέση της Δημιουργικής Γραφής στο ελληνικό σχολείο. 55

56 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Ο ενιαίος μεταμοντερνιστικός λόγος: Η περίπτωση του Χάρη Βλαβιανού Αγγελική Πεχλιβάνη, Φιλόλογος, Απόφοιτος ΠΜΣ «Δημιουργική Γραφή», apechlivani@gmail.com Ο Χάρης Βλαβιανός, ποιητής της αχαρτογράφητης -ακόμα- γενιάς του 80, με σταθερή εκδοτική και ποιητική παρουσία, αποτελεί μια ιδιάζουσα περίπτωση ποιητικού μεταμοντερνισμού. Είναι ο κατεξοχήν «υβριδικός» ποιητής της γενιάς του, δεδομένου ότι επιχειρεί μια γραφή χωρίς ειδολογικούς περιορισμούς. Είναι ειδολογικά ετερογενής καθώς τα κείμενά του συναιρούν στοιχεία ποίησης, σπονδυλωτής αφήγησης, ημερολογιακής καταγραφής και αυτοβιογραφίας, δοκιμίου, αφοριστικού μανιφέστου, εσωτερικού μονολόγου, θεατρικών σκηνών και κινηματογραφικών πλάνων. Το έργο του Χ.Βλαβιανού είναι έργο αποσπασματικό, ένα έργο εν προόδω, διότι επανέρχεται επεξεργαζόμενος εκ νέου πολλά από τα ποιήματα του αλλά και ποιήματα άλλων. ένα παλίμψηστο μεταγραφικού, διασκευαστικού και επανεγγραφικού χαρακτήρα. Μολονότι τελευταία πειραματίζεται με αυστηρές ποιητικές μορφές, η ποιητική του δομή είναι ανοιχτή ένα ανοιχτό ποίημα όπου συμπλέκονται ο φιλοσοφικός, κοινωνικός και μεταγλωσσικός στοχασμός με τη δραματική αυτοβιογραφία, η αισθητική ποιητική θεωρία με την παρωδία, την ειρωνεία, το χιούμορ, το lifestyle, το κιτς και την ευφυή, συχνά αυτοσαρκαστική αποστροφή προς τον αναγνώστη αλλά και εις εαυτόν. Υπέρμαχος μιας κοσμοπολίτικης ποίησης, εισάγει τον γλωσσικό και λογοτεχνικό διεθνισμό. Ταυτόχρονα, επιχειρεί ένα διάλογο με όλες σχεδόν τις μορφές τέχνης σε ένα πλαίσιο διευρυμένης διακειμενικότητας (ο πιο διακειμενικός ποιητής-poeta doctus της γενιάς του και ίσως της μεταπολεμικής περιόδου). Φυσικά μια ποίηση με τόσες διακειμενικές και αυτοδιακειμενικές αναγωγές θα κινδύνευε να απονευρωθεί από τη διανοητικότητα εάν δεν υπήρχε ένα δραματικό βιωματικό υπόστρωμα που την γειώνει και ταυτοχρόνως απογειώνει συγκινησιακά. Ο Χ.Βλαβιανός αφομοιώνοντας πολλές επιρροές, πότε πεζολογικά και αποστασιοποιημένα, πότε λυρικά και εξομολογητικά, «εκτιθέμενος», συχνά δημιουργώντας έναν μυθοπλαστικό εαυτό, δομεί μια από τις πλέον αναγνωρίσιμες φωνές της σύγχρονης ελληνικής ποίησης. 56

57 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Η δυστοπία ως υπόβαθρο της μυθοπλασίας Γιώργος Παναγιωτίδης, συγγραφέας, ποιητής, υποψήφιος διδάκτορας yiorgospandis@gmail.com Η συγγραφή ενός μυθιστορήματος απαιτεί άοκνη, συνεχή και παράλληλη έρευνα όσον αφορά στο πραγματολογικό του υπόβαθρο. Το ζητούμενο είναι η εξυπηρέτηση της αληθοφάνειας, εφόσον βεβαίως η ιστορία την οποία αφηγείται ο συγγραφέας, ως μυθοπλασία, ανταποκρίνεται στην ερμηνευτική οπτική της αντανάκλασης της πραγματικότητας. Εάν όμως η ιστορία επιχειρεί να αναπλάσει μία μελλοντική ή μία ουτοπική κοινωνία, μία ουτοπία ή δυστοπία, τότε η μυθοπλασία απαιτεί την έρευνα της αιχμής της τρέχουσας πραγματικότητας και να περισυλλέξει όλες εκείνες τις συνιστώσες οι οποίες θα κάνανε την δυστοπία να φαντάζει αληθοφανής μελλοντική ή εναλλακτική πραγματικότητα σε κάποιο κοντινό ή μακρινό μέλλον. Στην περίπτωση της δυστοπίας, dystopia, η οποία και αναφέρεται σε μία φανταστική ή μελλοντική κοινότητα ή κοινωνία που θα μπορούσε να είναι είτε ανεπιθύμητη είτε τρομακτική, όπως συμβαίνει στον «Θαυμαστό Νέο Κόσμο» του Huxley Aldous Leonard ή στο «1984» του George Orwell, η παράλληλη με τη συγγραφή διερεύνηση θα πρέπει να στοχεύει σε όλα εκείνα τα ουσιώδη και επουσιώδη συστατικά της σύγχρονης με τη συγγραφή κοινωνίας, των δομών της, των τάσεών της, της τεχνολογίας της και της φιλοσοφίας της, τα οποία θα μπορούσαν λογικώς και αληθοφανώς να συστήσουν τη δυστοπία ως πιθανή προβολή της σύγχρονης πραγματικότητας στο μέλλον ή να προβάλλουν πειστικά μια άλλη αόρατη παράλληλη πραγματικότητα. Η αληθοφάνεια στη δυστοπία είναι αναγνωστικό ζητούμενο καταρχήν γιατί είναι το πλαίσιο εκείνο το οποίο θα κάνει ακόμα πιο ανεπιθύμητη, ακόμα πιο τρομακτική, ακόμα πιο πιθανή την δυστοπία στα μάτια του αναγνώστη. Η δόμηση της φανταστικής κοινωνίας στην οποία θα διαδραματιστεί η ιστορία του μυθιστορήματος δεν θα μπορούσε να βασιστεί σε μιαν ανεδαφική, έωλη και ανερμάτιστη πραγματικότητα γιατί σε αυτήν την περίπτωση δεν θα επιτύγχανε κανέναν συγκινησιακό κραδασμό του αναγνώστη, καμία εμπλοκή του στο πάθος των ηρώων χαρακτήρων της ιστορίας οι οποίοι και βιώνουν τη δυστοπία. Στην περίπτωση του μυθιστορήματός διατριβής μου «Ίσος Ιησούς» αφορά στην ιστορία της ζωής ενός ανθρώπου, στου οποίου τον εγκέφαλο εμφυτεύεται πειραματικά ένας μικρό-υπολογιστής, ενώ βρίσκεται στην ηλικία των δώδεκα ετών, με σκοπό ή πρόφαση, να τον υποστηρίξει στην κοινωνικοποίησή του, καθώς είναι αυτιστικός. Με τη βοήθεια αυτού του μικρό-υπολογιστή μεταφορτώνεται σταδιακά όλη η μνήμη του σε ένα σκληρό δίσκο. Ο κυρίαρχος προβληματισμός είναι αν ένας υπολογιστής, ο οποίος μπορεί υποθετικά να περιέχει όλα τα δεδομένα ενός ανθρώπινου εγκεφάλου, μπορεί να 57

58 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ είναι ένα είδος διαιώνισης της συνείδησής του. Το γεγονός εγείρει ηθικά και φιλοσοφικά ζητήματα που αφορούν σε ένα όχι και ιδιαίτερα μακρινό μέλλον, όπου ο άνθρωπος και η μηχανή θα μπορούσαν να ενωθούν σε ένα νέο χιμαιρικό ον αν όχι μετά το βιολογικό τέλος του κάθε άνθρωπος θα μπορούσε να επιβιώνει σε έναν σκληρό δίσκο. 58

59 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Η Ιστορική Μέθοδος και οι εφαρμογές της στη Δημιουργική Γραφή Ανδρέας Καρακίτσιος, Καθηγητής, Παιδαγωγική Σχολή Α.Π.Θ, akarakit@nured.auth.gr Η σύντομη μελέτη επιδιώκει να ορίσει, να προσδιορίσει και να καταγράψει τις στα όρια του εφικτού συγκεκριμένες τεχνικές /επιλογές της ποιητικής γραφής του Κωνσταντίνου Καβάφη που ορίζονται υπό τον ευρύ όρο «ιστορική μέθοδος» και συνδέονται και με τη μυθική μέθοδο, με απώτερο στόχο την δυνητική τους χρήση τόσο στην ανάγνωση και κατανόηση του ποιητικού έργου του ποιητή, όσο και στην αναμενόμενη και πιθανή τους εφαρμογή σε πρώτα και βασικά σκαλιά /επίπεδα ποιητικής γραφής. Διαπιστώνεται ότι για ένα μεγάλο αριθμό ποιημάτων του Καβάφη αλλά και καβαφογενών ποιημάτων, όπως και ποιημάτων άλλων ποιητών του Σεφέρη και αρκετών της μεταπολεμικής γενιάς, η ιστορική μέθοδος προσφέρει ένα εργαλείο καθολικής ανάγνωσης και ταυτόχρονα μοναδικής ανίχνευσης και καταγραφής του σκελετού στον οποίο στηρίζεται μερικώς ή και συνολικά η φόρμα και η σημασία του στίχου. 59

60 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Πώς ο Προυστ μπορεί να κάνει δημιουργική τη μετα-γραφή σου Αντιγόνη Βλαβιανού, Λέκτορας vlanti@hol.gr Αν υπάρχουν σημαντικά πράγματα, κατά τον Αλαίν ντε Μποττόν, που μπορούμε να μάθουμε για τη γραφή παρατηρώντας τί ενοχλεί περισσότερο τον Μαρσέλ Προυστ στον τρόπο έκφρασης και διατύπωσης ορισμένων, υπάρχουν εξίσου σημαντικά πράγματα που μπορούμε να μάθουμε για τη μετα-γραφή ενός κειμένου σε άλλη γλώσσα, μελετώντας τί προξενεί δυσφορία ή, αντιθέτως, ευφρόσυνη αγαλλίαση στον κερκυραίο λογοτέχνη Νάσο Δετζώρτζη (περιπαθή αναγνώστη τού Προυστ και πρώτο μεταφραστή του στην Ελλάδα) στον τρόπο απόδοσης ενός τίτλου, ενός στίχου ή ενός ονόματος ήρωα στην ελληνική γλώσσα. Από τον Βικτόρ Ουγκώ και τον Μαρσέλ Προυστ ώς τον Σάμουελ Μπέκετ, τον Ρομαίν Γκαρύ και τον Πωλ Ελυάρ, κατά τον Νάσο Δετζώρτζη, το μεταφραστικό εγχείρημα απωθώντας τα κλισέ μιας «επιφανειακής διατύπωσης» που αδικεί το αρχικό ερέθισμα κάθε λογοτεχνικής γραφής μετατρέπει τη διαδικασία μεταγλώττισης ενός κειμένου σε δημιουργική διεργασία ανα-βίωσης μιας εις βάθος ανασκαφής. 60

61 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Η καλλιέργεια της δημιουργικής γραφής με όχημα τις νέες τεχνολογίες Αλεξάνδρα Γερακίνη, Φιλόλογος, μεταπτυχιακή φοιτήτρια ΑΠΘ alexgger@gmail.com Η δημιουργική γραφή είναι μία διαδεδομένη τεχνική για την καλλιέργεια της δημιουργικής σκέψης. Το μάθημα της Λογοτεχνίας αποτελεί αδιαμφισβήτητα ένα σημαντικό ερέθισμα για την ανάπτυξη δραστηριοτήτων δημιουργικής γραφής, οι οποίες στοχεύουν στην ελεύθερη έκφραση των μαθητών και στην ενεργοποίηση όλων των ψυχικών και συναισθηματικών δυνάμεων τους ώστε ο μαθητής να καταστεί ο ίδιος δημιουργός κειμένων που δεν υπόκεινται σε σχολειοποιημένους περιορισμούς. Τα τελευταία χρόνια η είσοδος των νέων τεχνολογιών στην εκπαιδευτική διαδικασία και η ανάπτυξη των πολυγραμματισμών δημιουργούν νέα δεδομένα στην καλλιέργεια της δημιουργικής γραφής την οποία ανανεώνουν, μετασχηματίζουν και εμπλουτίζουν. Η παρούσα εισήγηση εστιάζει στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων δημιουργικής γραφής στο Γυμνάσιο με αφορμή ένα λογοτεχνικό κείμενο που διαβάζουν οι μαθητές, το οποίο δίνει το έναυσμα για παραγωγή λόγου. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας οι μαθητές εντοπίζουν τις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες λέξεις του κειμένου και αυτές γίνονται η βάση και το ερέθισμα για να παράγουν το δικό τους κείμενο. Στη συνέχεια οι μαθητές, στο εργαστήριο πληροφορικής, μετασχηματίζουν το δικό τους γραπτό κείμενο σε πολυτροπικό που παίρνει τη μορφή τρισδιάστατου βιβλίου ή τη μορφή animation. Με τον τρόπο αυτό οι νέες τεχνολογίες γίνονται το όχημα που οδηγούν τη δημιουργική γραφή σε ανανεωτικές τάσεις με στόχο βέβαια πάντα την ενίσχυση της έκφρασης της μαθητικής δημιουργικότητας. 61

62 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ «Τότε τανκς, τώρα μπανκς». Όταν η γραφή συναντά τη ζωή. Παραδείγματα από το εργαστήρι του συγγραφέα: 1. Λογοτεχνία και Ιστορία, 2. Μυθιστόρημα και Κρίση. Σοφία Νικολαΐδου, Συγγραφέας, Δρ Παιδαγωγικής plagona@otenet.gr Στην εισήγηση που ακολουθεί συζητείται η σχέση Λογοτεχνίας, Ιστορίας και ζωής, με παραδείγματα από το συγγραφικό εργαστήριο της υπογράφουσας η συνομιλία των ιστορικών εποχών - αλλά και η αποτύπωση της πρόσφατης οικονομικής κρίσης στο μυθιστόρημα. Πιο συγκεκριμένα, τίθενται ερωτήματα που αφορούν την αξιοποίηση ιστορικών πηγών και βιωμένης πραγματικότητας για τη μυθοπλασία. Για παράδειγμα: Πού συναντάται η μυθοπλασία με την ιστορική αφήγηση; Πώς αντικρίζονται τα ιστορικά συμβάντα και η βιωμένη ιστορία με την επινόηση; Με ποιον τρόπο τα ιστορικά τεκμήρια και η ανθρώπινη εμπειρία μετασχηματίζονται σε αφήγηση και πλοκή; 62

63 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δημιουργική Γραφή στο Νηπιαγωγείο: Με αφορμή ένα παραμύθι Άννα Μουταφίδου, Υποψήφια διδάκτορας, amoutafidou@uowm.gr Θαρρενός Μπράτιτσης, Επίκουρος Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας bratitsis@uowm.gr Η δημιουργική γραφή αποτελεί μια διαδικασία κατά την οποία διεγείροντας τη δημιουργικότητα και τη φαντασία και συνδυάζοντας το παιχνίδι με τη μάθηση, προκαλείται η παραγωγή λόγου. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται διδακτική παρέμβαση η οποία αξιοποιεί την παραπάνω διαδικασία με στόχο την εξοικείωση των παιδιών με τη δημιουργία ιστοριών και την ανάπτυξη της δημιουργικότητας τους. Η παρέμβαση πραγματοποιήθηκε σε δημόσιο νηπιαγωγείο αγροτικής περιοχής, στο οποίο φοιτούν 8 προνήπια και 1 νήπιο. Συνολικά υλοποιήθηκαν πέντε δραστηριότητες: 1) Ποιοι είναι οι ήρωες του παραμυθιού; Ας τους γνωρίσουμε καλύτερα, 2)Μήπως το παραμύθι δεν τελειώνει εδώ; 3)Τι θα συνέβαινε αν είχαν συναντηθεί. (παραμυθοσαλάτα), 4)Μια ιστορία μέσα από εικόνες, 5) Δημιουργία μιας ιστορίας με αφορμή ένα εξώφυλλο. Ως ερευνητικό εργαλείο χρησιμοποιήθηκε η συμμετοχική παρατήρηση. Από τις καταγραφές που πραγματοποιήθηκαν διαπιστώθηκε πως τα παιδιά βαθμιαία εξοικειώθηκαν με τα βασικά δομικά στοιχεία ενός κειμένου, όπως είναι η πλοκή, οι χαρακτήρες και το χωρο-χρονικό πλαίσιο. Επίσης, αν και στην πρώτη δραστηριότητα συμμετείχαν μόνο δυο προνήπια, σταδιακά αυξήθηκε η συμμετοχή και το κίνητρο με αποτέλεσμα στις δυο τελευταίες ιστορίες να υπάρχει συμβολή από όλα τα παιδιά. Παράλληλα, κάποια από αυτά παρουσίασαν πολύ σημαντική εξέλιξη όσο αφορά τον πλούτο και την πρωτοτυπία των ιδεών. Γενικότερα, παρατηρήθηκε βελτίωση της στάσης των παιδιών ως προς τη δημιουργία των ιστοριών, αλλά και βελτίωση των ιστοριών ως προς τα δημιουργικά τους χαρακτηριστικά. 63

64 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Γράφω-εκφράζομαι-απελευθερώνομαι Χριστίνα Κόλλια, συγγραφέας, ποιήτρια, εμψυχώτρια εργαστηρίων δημιουργικής γραφής xristina.kollia@gmail.com Σταματίνα Σταθάκη, σχολική ψυχολόγος, εμψυχώτρια ομάδων stathakimatina@yahoo.gr Τα μεστά λόγια του Sigmund Freud Όπου και αν με πήγαν οι θεωρίες μου, βρήκα ότι ένας ποιητής ήδη είχε πάει εκεί έγιναν η αφορμή ώστε να ανοίξουν νέα πεδία αναζήτησης κι έρευνας στη θεραπευτική δυναμική της Δημιουργικής Γραφής, ανάμεσα στη λογοτέχνη / εμψυχώτρια εργαστηρίων δημιουργικής γραφής Χριστίνα Κόλλια και τη σχολική ψυχολόγο με ειδίκευση στις μαθησιακές δυσκολίες, Ματίνα Σταθάκη. Η φαντασία, ως μέρος της πραγματικότητας, αφυπνίζεται με εργαλεία όπως οι μύθοι και η ποίηση, ανακινώντας στους συμμετέχοντες, παιδιά και ενήλικες, την επιθυμία για δημιουργία και ευεργετική ανάπλαση της πραγματικότητας. Με την απελευθέρωση της γραπτής έκφρασης διαπιστώνεται συνεχώς ότι οι συνθετικές τεχνικές, οι οποίες εφαρμόζονται κατά τη διαδικασία της δημιουργικής γραφής και διαρκώς εμπλουτίζονται, αποκαλύπτουν νοητικές δεξιότητες και συμβάλλουν στην επούλωση ψυχικών τραυμάτων. Αποδυναμώνονται φόβοι και διαταραχές συναισθημάτων, ενισχύεται η αυτοεικόνα, εγκαθιδρύεται η αυτοεκτίμηση. Στα πλαίσια αυτών των εφαρμογών έχουν πραγματοποιηθεί και πραγματοποιούνται εργαστήρια δημιουργικής γραφής σε ομάδες παιδιών, καθώς και σε ομάδες ενηλίκων. Στην εξέλιξη της έρευνας η δημιουργική γραφή εφαρμόζεται και σε παιδιά με αυτισμό, δυσλεξία, νοητική υστέρηση, διάσπαση προσοχής, συναισθηματικές και μαθησιακές δυσκολίες καθώς και σε ομάδα ασθενών ψυχικών παθήσεων, με αξιοσημείωτα αποτελέσματα. Πεδία άρρηκτα συνδεδεμένα, το άτομο, η ομάδα, ο λόγος, ο ψυχικός κόσμος, συναντώνται και αλληλεπιδρούν θεραπευτικά στις οδούς της Δημιουργικής Γραφής 64

65 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ A Με αντικλείδι τη φαντασία, μέσα απ τα κείμενα πάω ταξίδια: Δραστηριότητες δημιουργικής γραφής στο δημοτικό σχολείο. Νικόλαος Λυκίδης, Εκπαιδευτικός, Μεταπτυχιακός φοιτητής ΠΔΜ nikoslikidis@gmail.com Τασούλα Τσιλιμένη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας tsilimeni@uth.gr Στόχος της ανακοίνωσης αυτής είναι η παρουσίαση αποτελεσμάτων, εντυπώσεων και συμπερασμάτων από την εφαρμογή προγράμματος δημιουργικής γραφής σε μαθητές της Δ και Ε Δημοτικού. Στο πλαίσιο του προγράμματος τα παιδιά ήρθαν σε επαφή με το στοιχείο της διακειμενικότητας / ανατροπής στα λογοτεχνικά κείμενα και το είδος του λίμερικ. Συμμετείχαν σε δραστηριότητες ανάγνωσης και γραφής σχετικών κειμένων. Εφαρμόστηκε η μαθητοκεντρική και ομαδοσυνεργατική μέθοδος και οι μαθητές μοιράστηκαν τις δημιουργίες τους με τους συμμαθητές τους στην τάξη και στην ευρύτερη σχολική κοινότητα μέσω blog και έκθεσης έντυπου υλικού. Διαπιστώθηκε ότι η δημιουργική γραφή εξοικειώνει με τρόπο βιωματικό τα παιδιά με τη λογοτεχνία και τα προσφέρει την ευκαιρία να διαπιστώσουν τις πολλαπλές και διαφορετικές όψεις των πραγμάτων. Η δημιουργική γραφή εμπλέκει ενεργά τους μαθητές σε μια διαδικασία που έχει νόημα για τα ίδια. Η επιθυμία τους για καταγραφή κι επικοινωνία των δικών τους ιδεών, των δικών τους ιστοριών γίνεται το εσωτερικό κίνητρο για κινητοποίηση και ενεργοποίηση της δημιουργικότητά τους. Γράφουν, διαβάζουν, ακούν, δημιουργούν, αλληλεπιδρούν, συμμετέχουν, μοιράζονται και χαίρονται. Με την υποστήριξη του εκπαιδευτικού ενεργοποιείται η συναισθηματική τους εμπλοκή σε μία δραστηριότητα με διαστάσεις ροής πραγμάτωσης και εξάπτεται το ενδιαφέρον των παιδιών για τη γραπτή έκφραση και τη λογοτεχνία γενικότερα. Παράλληλα επιχειρείται η αξιοποίηση της τεχνολογίας. 65

66 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ A «Σαν Παραμύθι»: Ένα project Δημιουργικής Συν-γραφής στο νηπιαγωγείο και το λύκειο. Αγγελική Τανίδου, Φιλόλογος, Φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», angelatanidou@gmail.com Πρόκειται για ένα project που εκπονήθηκε στα πλαίσια ενός πολιτιστικού προγράμματος τη σχολική χρονιά και στόχευε στη συνύπαρξη και τη συν-δημιουργία δυο φαινομενικά αταίριαστων ηλικιακά πάντοτε - ομάδων μαθητών (νήπια και μαθητές λυκείου). Το σημείο αναφοράς αλλά και σύγκλισης ήταν ένα παραμύθι. Οι μικροί μαθητές (του νηπιαγωγείου) έδωσαν τις ιδέες μέσα από ασκήσεις δημιουργικής γραφής και οι μεγαλύτεροι μαθητές (του Λυκείου) αξιοποιώντας αρχές του παραμυθιού αλλά και το υλικό που συγκέντρωσαν από τα νήπια συνέγραψαν ομαδοσυνεργατικά ένα παραμύθι. Ακολούθως οι μεγάλοι το διάβασαν εκφραστικά στα νήπια και σχεδόν το δραματοποίησαν, οι μικροί το ζωγράφισαν και το τελικό προϊόν ήταν: ένα παραμύθι γραμμένο δημιουργικά από τα παιδιά του Λυκείου αλλά εμπνευσμένο και εικονογραφημένο από τα νήπια. 66

67 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ A Δημιουργική γραφή και écriture créative Όλγα Πατεράκη-Χατζηαντωνίου, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο opateraki@gmail.com Η προβληματική μας εστιάζεται στο πως μπορεί να χρησιμοποιηθεί η δημιουργική γραφή (δ.γ.) στην εκπαίδευση με στόχο τη βελτίωση της γραπτής γλωσσικής έκφρασης στην ξένη γλώσσα (ξ.γ.)-γαλλική. Η γραπτή γλωσσική έκφραση -είτε στη μητρική είτε στην ξ.γ. είναι αποτέλεσμα νοητικών διεργασιών, οι οποίες όσο περισσότερο ενεργοποιούνται τόσο περισσότερο βελτιώνονται. Σε αντιπαράθεση με την παραγωγή γραπτού λόγου που στο σχολείο μεταφράζεται ως έκθεση ιδεών σε συγκεκριμένο θέμα, η δ.γ. προτείνει μια παιγνιώδη καθοδήγηση του μαθητή στην επίπονη εργασία της σύνταξης και σύνθεσης ενός γραπτού κειμένου. Συνεπώς, η δ.γ. μας ενδιαφέρει όχι από λογοτεχνική αλλά από γλωσσική άποψη: στόχος μας είναι να συνειδητοποιήσει ο μαθητής τη δυνατότητα που έχει να μετατρέπει τις σκέψεις του και τα συναισθήματά του σε λόγο, όσο πιστότερα γίνεται. Σε αυτό το νοητικό παιχνίδι εμπλέκονται πολλοί παράγοντες, όπως: Ο μαθητής Ο δάσκαλος Η σχέση μαθητή-δασκάλου Το γνωστικό αντικείμενο Συνοψίζοντας, ερευνούμε το πώς - με την προϋπόθεση της καλής σχέσης μεταξύ μαθητή-δασκάλου, που βασίζεται σε αμοιβαία συναισθήματα: κατανόηση, εμπιστοσύνη, σεβασμό, συμπάθεια, τρυφερότητα, οριοθέτηση, κ.ά. - ο μαθητής καλείται να δημιουργήσει γραπτό κείμενο βασιζόμενος σε συγκεκριμένο διδαχθέν γνωστικό αντικείμενο (π.χ. παρελθοντικοί χρόνοι, ψυχολογικά επίθετα, κλπ.) μέσω τεχνικών και παιχνιδιών που προτείνονται από το δάσκαλο, εργαζόμενος είτε μόνος είτε συλλογικά. 67

68 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ A H Δημιουργική Γραφή, το θέατρο και η ξενόγλωσση εκπαίδευση ειδικότερα στη διδασκαλία της γαλλικής ως ξένης γλώσσας Τριανταφυλλιά Καδόγλου, Δρ. Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας Α.Π.Θ., fkadoglou@yahoo.gr Το συγκεκριμένο πλαίσιο εκμάθησης της ξένης γλώσσας και ειδικότερα στη διδασκαλία της γαλλικής στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, από άποψη χρόνου, τόπου, ύλης και θεματικής προσέγγισης φαίνεται να περιορίζει τη θεατρική δραστηριότητα στα γνωστά παιχνίδια ρόλων και δραματοποίησης στην τάξη που ούτως ή άλλως υιοθετούν την παιγνιώδη χρήση της γλώσσας και προτείνονται από τους ειδικούς ως μεθοδολογικά εργαλεία που ευνοούν και εντάσσουν τη δημιουργική γραφή στη διδασκαλία της γαλλικής ως ξένης γλώσσας. Ωστόσο το θεατρικό δρώμενο, ως πολιτιστικό γεγονός στην ξενόγλωσση εκπαίδευση, ως θέαμα που απευθύνεται στην ευρύτερη εκπαιδευτική κοινότητα φαίνεται εκ πρώτης όψεως ως κάτι ανέφικτο λόγω των παραπάνω αντικειμενικών δυσκολιών. Όμως ένας δάσκαλος πρέπει να κάνει την τέχνη προσιτή σε όλους! Το δικό μου σενάριο-εκμάθησης δράσης βασίζεται σε ένα συγκεκριμένο λεξιλόγιο και σε μορφοσυντακτικές δομές εναρμονισμένες με συγκεκριμένες θεματικές ενότητες και λεκτικές πράξεις, προσαρμοσμένες στις δυνατότητες των μαθητών. Έτσι με ένα ζωντανό τρόπο κινητοποίησης του φαντασιακού τόσο σε συλλογικό όσο και σε ατομικό επίπεδο μέσα από την αυθόρμητη συνεργασία μαθητών και διδάσκοντα, μια συζήτηση πυροδοτείται στην τάξη με σκοπό τη γένεση του σεναρίου πράγμα που παραπέμπει άμεσα στη δημιουργική γραφή. Δεδομένου ότι γενικά στην εκπαίδευση δεν έχουν λειτουργήσει συστηματικά εργαστήρια δημιουργικής γραφής ή θεάτρoυ, όλη η παραπάνω διαδικασία λειτουργεί σε ένα πρωτόλειο στάδιο : σαν ένα είδος ερασιτεχνικού ατελιέ γλώσσας, θεάτρου και δημιουργικής γραφής ταυτόχρονα όπου βιωματική μάθηση και διαθεματική προσέγγιση συνεργάζονται στενά στο πλαίσιο σύγχρονων εκπαιδευτικών πρακτικών. 68

69 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δραστηριότητες δημιουργικής γραφής στο πλαίσιο ενός λογοτεχνικού ερευνητικού προγράμματος του Α.Π.Θ.: παραδείγματα από τα εκπαιδευτικά ημερολόγια Μένη Κανατσούλη, Καθηγήτρια Παιδικής Λογοτεχνίας Α.Π.Θ. menoula@nured.auth.gr Δανάη Σουλιώτη, Υποψήφια Διδάκτωρ Παιδικής Λογοτεχνίας Α.Π.Θ. danai_soul@hotmail.com Στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος του Α.Π.Θ. με τίτλο «Μελέτη των νέων προτύπων για το ανδρικό φύλο μέσα από τα παιδικά λογοτεχνικά βιβλία» (επιστημονική υπεύθυνη: Μένη Κανατσούλη, συνεργάτιδα: Δανάη Σουλιώτη, διάρκεια: Φεβρ Φεβρ. 2015) οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί (δάσκαλοι) εκπόνησαν ένα πρόγραμμα λογοτεχνίας, βασισμένο σε πέντε λογοτεχνικές ιστορίες, μέσα από το οποίο έγινε προσπάθεια να ανιχνευθούν οι απόψεις των παιδιών και οι τρόποι που αυτά προσλαμβάνουν τις λογοτεχνικές αναπαραστάσεις του ανδρικού φύλου. Αρχικά πραγματοποιήθηκαν σεμιναριακού τύπου συναντήσεις, κατόπιν οι εκπαιδευτικοί προέβησαν σε διδακτική εφαρμογή και τέλος έγιναν συναντήσεις ανατροφοδότησης. Ειδικότερα, η δεύτερη φάση του σεμιναρίου περιλάμβανε προτάσεις για τη διδακτική μεθοδολογία και τις δραστηριότητες που οι εκπαιδευτικοί θα ανέπτυσσαν στις τάξεις τους κατά την εφαρμογή του προγράμματος. Σημαντικό μέρος των εν λόγω διδακτικών προτάσεων αφορούσε ιδέες και πρακτικές δημιουργικής γραφής, οι οποίες αφενός προτιμήθηκαν από τους εκπαιδευτικούς, αφετέρου έτυχαν θετικής ανταπόκρισης από τους μαθητές. Η παρούσα ανακοίνωση εστιάζει στις δραστηριότητες δημιουργικής γραφής, που πραγματοποιήθηκαν κατά την εφαρμογή του προγράμματος στις σχολικές τάξεις, παρουσιάζοντας αποσπάσματα από τα εκπαιδευτικά ημερολόγια. Καλές πρακτικές δημιουργικής γραφής, παραγωγή ποιητικού λόγου, μεταγραφή παραμυθιών, δημιουργική έκφραση μέσα από ποικίλες δραστηριότητες είναι ορισμένα από τα στοιχεία που καταγράφονται. 69

70 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ «Εκκολαπτόμενοι παραμυθάδες. Από το γνωστό στο άγνωστο κι απ το πέρα στο εδώ». Μια προσωπική εμπειρία μέσα από βιωματικά εργαστήρια προσέγγισης στην παραμυθία. Αγγελίνα Ρωμανού, Συγγραφέας, agajim@gmail.com Παραμύθι. Ψέμα; Μη φοβάστε, μην ανησυχείτε καν. Είναι ξεκάθαρο αυτό που λέει. Ελάτε να ακούσετε μια ιστορία που δεν είναι αληθινή. Ελάτε να ακούσετε τι συμβαίνει όταν λαμβάνει χώρα το θαυμάσιο. Το μαγικό. Οι παραμυθάδες εκφράζονται με μέσον το σώμα τους. Φανερώνουν όλες τις πτυχές της ψυχής μέσα από κινήσεις, από τη φωνή, από τις ρυτίδες έκφρασης που κάνει το πρόσωπό τους όταν μιλούν. Δημιουργούν τελετουργία. Και αφήνουν την υπέρβαση να έρθει και να απλωθεί στο χώρο. Σ έναν χώρο που μπαίνουμε ξυπόλυτοι, ήσυχοι και ταπεινοί. Με τα δικά του όρια και σταθμούς. Με τις μυρωδιές, γωνιές και μουσικές του. Μπαίνουμε σε εικόνες με όλες τις αισθήσεις σε διέγερση. Αγγίζουμε και αφηνόμαστε να αγγιχτούμε. Όταν ο παραμυθάς αφηγείται με τις αισθήσεις του ανοιχτές, η μέθεξη είναι γεγονός. Υπάρχει σχέση. Η τέχνη πάει ένα βήμα πίσω. Γιατί η αλήθεια της ιστορίας είναι στη δημιουργία σωστής σχέσης με το παραμύθι και κατ επέκταση με τους ακροατές. Αυτό που κάνει έναν παραμυθά να ξεχωρίζει είναι η ειλικρίνεια με την οποία λέει την ιστορία που αγαπά. Η απλότητα, το θάρρος, η ταπεινότητά του. Έχει δεχτεί απ την αρχή πως όλα τα πρόσωπα για τα οποία μιλά, είναι κομμάτια του εαυτού του. Του εαυτού μας. Τα έχουμε μέσα μας και τα αναγνωρίζουμε. Χωρίς συγκεκριμένο τόπο, χωρίς συγκεκριμένο χρόνο, αναφέρονται υπαρξιακές ανησυχίες. Που απασχολούν όλους. Που βιώνουμε στην καθημερινότητά μας. Κι έτσι γίνεται η επιθυμητή ένωση. Του εκεί με το εδώ. Η παραμυθία ζωντανεύει και ζεσταίνει τις ψυχές. 70

71 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Φιλαναγνωσία και δημιουργική γραφή στη σχολική πράξη. Από την καινοτομία στο βίωμα. Αλεξία Πέννα alex-penna@hotmail.com Στην παρούσα εργασία εξετάζονται εννοιολογικοί προσδιορισμοί της φιλαναγνωσίας, της δημιουργικής γραφής και της καινοτομίας στην εκπαιδευτική διαδικασία. Παρουσιάζονται μέθοδοι και δραστηριότητες οι οποίες ενδυναμώνουν την αγάπη των μαθητών για την ανάγνωση βιβλίων. Αναλύονται φάσεις, μέθοδοι και διαδικασίες δημιουργικής γραφής στη σχολική τάξη ως παιχνίδια λόγου, ως διδακτικές προσεγγίσεις αλλά και ως θεραπευτικό μέσο. Επιχειρείται η παρουσίαση προτάσεων για την επιτυχημένη εφαρμογή και εγκαθίδρυση καινοτομιών στις σχολικές μονάδες. Τέλος παρουσιάζονται δράσεις και δημιουργίες μαθητών της Στ τάξης στο μάθημα της Φιλαναγνωσίας και στον Όμιλο: «Φιλαναγνωσία και e- δημιουργίες», όπως σχολική εφημερίδα, λίμερικ, χαϊκού, γραφή με μουσικά ή οπτικά ερεθίσματα κά. που πραγματοποιήθηκαν κατά το σχολικό έτος στο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Σερρών. 71

72 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Το Παιδικό Θέατρο και το Παιδικό βιβλίο ως παιδαγωγικό εργαλείο οικολογικής ευαισθητοποίησης των παιδιών. Ευαγγελία Κυρίτση, νηπιαγωγός, φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», liliakyr@gmail.com Κατερίνα Παπαστεργίου, νηπιαγωγός, φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», pedsteki@yahoo.gr Η τάση της Παιδικής Λογοτεχνίας, από τη δεκαετία του 1980 και έπειτα, να θίγει θέματα που αφορούν τα περιβαλλοντικά προβλήματα του πλανήτη με στόχο την εξοικείωση των παιδιών- από πολύ μικρή ηλικία- με την οικολογική αντίληψη στην καθημερινότητά τους, διαφαίνεται μέσα από τη μεγάλη ποσοτικά εκδοτική παραγωγή παιδικών βιβλίων και θεατρικών έργων με οικολογικό περιεχόμενο. Σύντομη παρουσίαση ενός corpus βιβλίων και θεατρικών έργων για παιδιά, με οικολογική θεματική, που συνιστούν ποιοτική εξέλιξη στην κατηγορία τους. Πως όμως διαχειρίζονται οι συγγραφείς, οι σκηνοθέτες και οι εκπαιδευτικοί το περιεχόμενο των κειμένων αυτών; Κατά πόσο η επιδίωξη της περιβαλλοντικής αγωγής μέσα από την Παιδική Λογοτεχνία είναι συνειδητός στόχος με κίνδυνο το διδακτισμό και την παρουσίαση σχηματικών λύσεων ή παράπλευρο κέρδος ενός άρτιου αισθητικά και λειτουργικά κειμένου; Ποιες άλλες μορφές τέχνης και καλλιτεχνικής έκφρασης μπορούν να λειτουργήσουν συνδυαστικά με το κείμενο και να συμβάλλουν σημαντικά στον τρόπο που η κοινωνία μαθαίνει να βλέπει τα πράγματα; Η οικολογικοποίηση της συμπεριφοράς του ατόμου είναι πολυπαραγοντική και αποτέλεσμα μιας συνεχούς και αδιάλειπτης διαδικασίας μέσα στο κοινωνικό μας γίγνεσθαι με ιδεολογικές προεκτάσεις που βοηθούν στην εσωτερίκευσή της. Το Πράσινο Καπέλο επιχειρεί την δημιουργική μύηση και ευαισθητοποίηση των παιδιών σε θέματα που σχετίζονται με την προστασία του περιβάλλοντος. Πρόκειται για ένα διαδραστικό παραμύθι επεξεργασίας συναισθημάτων όπου η καλλιτεχνική επεξεργασία (εικαστικά-μουσική) και η σωματική έκφραση στοχεύουν στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των παιδιών και την καλλιέργεια της συλλογικότητας μέσα από την ενεργή συμμετοχή τους και την εμπλοκή τους στην αφηγηματική πράξη. Παρουσίαση Video της διαδικασίας από παιδιά προσχολικής ηλικίας. 72

73 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Μελετώντας τον εσωτερικό μονόλογο στη Λογοτεχνία δημιουργούμε ένα θεατρικό μονόπρακτο με ηρωίδες του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Άννα Ρεντζεπέρη, Φιλόλογος ΔΔΕ Θεσπρωτίας arentzeperi@gmail.com Η δημιουργική γραφή στο μάθημα της λογοτεχνίας ως αναπόσπαστο τμήμα του μαθήματος, τόσο για την εμπέδωση της θεωρίας που καλούνται οι μαθητές να κατανοήσουν, όσο και για την ανίχνευση ταλέντων στη συγγραφή και για την δημιουργικότητα της τάξης. Η μελέτη μίας εκ των τεχνικών αφήγησης, ιδιαιτέρως του εσωτερικού μονολόγου του ήρωα στα διηγήματα, μυθιστορήματα και νουβέλες, μπορεί να οδηγήσει στη συγγραφή ενός θεατρικού μονόπρακτου, βασισμένου στις αρχές του σύγχρονου θεάτρου όπου κυρίως αυτή χρησιμοποιείται. Κύριος στόχος είναι να φέρει στην επιφάνεια την αδιάκοπη ροή σκέψεων, εικόνων, αναμνήσεων, συνειρμών και εντυπώσεων που διασχίζουν την ψυχή και το νου του ήρωα, σαν να ήταν δυνατόν να διατυπωθούν σε λόγο αυτόματα, τη στιγμή που γεννιούνται. Ακόμη και στη συντακτική οργάνωση του λόγου είναι σα να μιλά το υποσυνείδητο. Ο μονόλογος μας προσφέρει την ψευδαίσθηση ότι ο χρόνος που μεσολαβεί ανάμεσα στην παραγωγή και την «καταγραφή» του λόγου είναι μηδενικός. Μελετώντας τέσσερα διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη στην τάξη, φέρνουμε στην επιφάνεια βαθύτερες σκέψεις των ηρωίδων του, ανασυνθέτοντας σε θεατρικό μονόπρακτο όσα θα ήθελαν να εκφράσουν πέρα από την παρουσία τους μέσα στα πεζογραφήματα και αναζητούμε τεχνικές για να το πραγματοποιήσουμε, διερευνώντας παράλληλα τη γλωσσική - συναισθηματική έκφραση, τη διανοητική - ψυχική κατάσταση των ηρωίδων που θέλουμε να φωτίσουμε. Με αυτόν τον τρόπο καλλιεργείται η δημιουργική φαντασία, η «ενσυναίσθηση» των μαθητών, ο λογοτεχνικός γραμματισμός, και η ικανότητα παρέμβασης στο κείμενο και αναδημιουργίας του. 73

74 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Το γλωσσικό επτανησιακό ιδίωμα στη θεατρική γραφή με τους μαθητές του 2 ου Γενικού Λυκείου Ναυπάκτου Μαρία Δρογγίτη, Φιλόλογος, Πρόεδρος Συνδέσμου Φιλολόγων Ναυπακτίας, mdroggith@hotmail.com Κωνσταντίνος Δημόπουλος, Φιλόλογος, Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Φιλολόγων Ναυπακτίας Αντικείμενο της εισήγησης είναι η προβολή του ρόλου του επτανησιακού γλωσσικού ιδιώματος στη δημιουργία θεατρικών χαρακτήρων. Αφορμή υπήρξε η διδασκαλία και το ανέβασμα του θεατρικού έργου του Γρηγόρη Ξενόπουλου,<< Το Φιόρο του λεβάντε >>, με τους μαθητές του 2ου ΓΕΛ Ναυπάκτου. Αρχικά γίνεται παρουσίαση των χαρακτηριστικών του γλωσσικού ιδιώματος που επηρέασε τη θεατρική παραγωγή από τον 16ο αι. ως τις αρχές περίπου του 20ου αι. Στη συνέχεια γίνεται σύντομη αναφορά σε συγγραφείς και θεατρικά έργα ( ομιλίες, Χάσης του Γουζέλη, Ψευτογιατροί του Σ. Ρούσμελη, Φιλάργυρος της Ε.Μουτζάν Μαρτινέγκου, Βασιλικός του Α.Μάτεσι, θεατρικά Γ. Ξενόπουλου, αλλά και Δ.Βυζάντιου,θέατρο σκιών και άλλα). Τέλος,παρουσιάζονται σύντομα αποσπάσματα από τη θεατρική παράσταση των μαθητών << Το Φιόρο του λεβάντε>> στα οποία γίνεται αναφορά στο γλωσσικό ιδίωμα που μαζί με τη μουσική διαμορφώνουν τον κεντρικό ήρωα Νιόνιο Νιονιάκη. 74

75 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Η δημιουργική γραφή στην εκπαίδευση με χρήση εργαλείων ψηφιακής αφήγησης. Μηνάς Παπαδόπουλος minas_papadopoulos@yahoo.com Η εισήγηση ασχολείται με το κόμικ ως λογοτεχνικό είδος στο πλαίσιο της διδασκαλίας ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας) στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Οι μαθητές προχωρούν σε παραγωγή πρωτότυπων κείμενων με θέμα τη ετερότητα σε περιβάλλον ΤΠΕ, αξιοποιώντας τις παροχές ενός συγκεκριμένου εργαλείου ψηφιακής αφήγησης. Μέσα από την εισήγηση παρουσιάζονται όψεις από τη δουλειά που έγινε στην τάξη. Θα έχουμε την ευκαιρία να διερευνήσουμε ζητήματα όπως: Τι προσφέρει αυτό το εργαλείο και γιατί επιλέχθηκε; Ποσό δυναμικά συνδυάζουν οι μαθητές αφήγηση και εικόνα; Πόσο ευρηματικά αξιοποιούν τις δυνατότητες του προγράμματος; Παράλληλα εξετάζονται θέματα όπως: Τα κείμενα που παράγονται έχουν λογοτεχνική αξία; Πώς συνθέτουν οι μαθητές την εικόνα της ετερότητας; Ανατρέπουν τα στερεότυπα για τον Αλλο; Πως προεκτείνουν την αφήγησή τους δημιουργώντας μια ενότητα από μικρές αυτοτελείς ιστορίες; 75

76 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Ζει ο θεατρικός συγγραφέας; Ρία Φελεκίδου, εκπαιδευτικός rifelek@yahoo.gr Η ύπαρξη του θεατρικού συγγραφέα έχει τεθεί εδώ και πολλές δεκαετίες, πολλαπλώς εν κινδύνω. Οι λογοτεχνικές θεωρίες του δομισμού αλλά κυρίως του μεταδομισμού και της αποδόμησης έχουν ήδη πατήσει τη σκανδάλη. Βέβαια η πρωτοκαθεδρία του θεατρικού συγγραφέα είχε ήδη αμφισβητηθεί από άλλους εμπλεκόμενους στο θεατρικό γεγονός (βλέπε σκηνοθέτες) με έρεισμα στην ίδια την πολυσυνθετότητα του θεατρικού γεγονότος, στην ανυπαρξία αυτονομίας του θεατρικού κειμένου και στην ένταξή του στο προαναφερθέν πλαίσιο, με ενύπαρκτο στόχο να μεταγραφεί σε παραστασιακό κείμενο με τη μεσολάβηση των άλλων συντελεστών της θεατρικής πράξης. Στην αμφισβήτηση αυτή, που εν δυνάμει οδηγεί έως την πλήρη αποκαθήλωση του θεατρικού συγγραφέα, συνηγόρησε και το ιστορικό επιχείρημα της αποδέσμευσης του θεάτρου από το κείμενο, σε θεατρικές μορφές που ευδοκίμησαν στα βάθη του παρελθόντος (βλέπε commedia dell arte). Εξάλλου, δεν μπορεί να παραβλεφθεί η ανάπτυξη μορφών θεάτρου στη σύγχρονη πραγματικότητα, που περιορίζουν τη συγγραφική αυθεντία, την επαναπροσδιορίζουν και τη μεταλλάσσουν ή εξ ολοκλήρου την καταργούν (βλέπε μεταδράμα, θέατρο των καταπιεσμένων, θέατρο του αυτοσχεδιασμού κ.τ.λ.). Παράλληλα, ο επαναπροσδιορισμός της θεατρικής πράξης με στοιχεία μεταξύ άλλων τη νέα σχέση του θεάτρου με την πραγματικότητα, τη νέα διάσταση της μυθοπλασίας και την ενεργότερη εμπλοκή του θεατή, μεταβάλλουν τη θέση του θεατρικού συγγραφέα, αν δεν τον εκτοπίζουν εντελώς από το κάδρο. Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθούν οι σύγχρονοι θεατράνθρωποι που επιχειρούν να δημιουργήσουν ένα παγκόσμιο θέατρο, καταργώντας ή υποτιμώντας τις λέξεις που απευθύνονται σε όσους μπορούν να τις αποκωδικοποιήσουν αλλά και η θεοποίηση της συλλογικής δημιουργίας και όλων των μορφών νεωτερικότητας. 76

77 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α «Εικονογραφημένη Μικροαφήγηση: φιλαναγνωστικές και δημιουργικές δράσεις σε παιδιά προσχολικής ηλικίας». Πιλοτικό Πρόγραμμα Χριστίνα Καλαϊτζή, Υποψήφια Διδάκτωρ Δημιουργικής Γραφής Α.Π.Θ, ckalaitzid@nured.auth.gr Ανδρέας Καρακίτσιος, Καθηγητής, Παιδαγωγική Σχολή Α.Π.Θ, akarakit@nured.auth.gr Ο στόχος της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση των παραμέτρων που προσδιορίζουν την διδακτική αξιοποίηση της εικονογραφημένης μικροαφήγησης στο πλαίσιο ενός πιλοτικού προγράμματος φιλαναγνωστικών πρακτικών και δημιουργικών δράσεων σε παιδιά προσχολικής ηλικίας. Υποθέτουμε ότι η χρήση της εικονογραφημένης μικροαφήγησης μπορεί να συμβάλλει στην ανάπτυξη της γλώσσας και της λογοτεχνικής καλλιέργειας των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Επιπρόσθετα, υποθέτουμε ότι οι δραστηριότητες μυθοπλαστικού χαρακτήρα στο χώρο της προσχολικής εκπαίδευσης έχουν ευεργετική συμβολή σε πολλούς άλλους τομείς, καθώς η μυθοπλασία, μεταξύ άλλων λειτουργιών, κινητοποιεί τη δημιουργική σκέψη, αξιοποιεί τις υπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες των παιδιών συνδέοντας την πραγματικότητα με τη φαντασία, εξασφαλίζει συμμετοχικές και επικοινωνιακές διαδικασίες, δημιουργεί προϋποθέσεις για μελλοντικούς κριτικούς αναγνώστες, καλλιεργεί τη γλώσσα του παιδιού και παρέχει την ευκαιρία να διαπιστωθεί η σχέση προφορικής και γραπτής έκφρασης. Με βάση τις έρευνες από εγνωσμένου κύρους μελετητές (Mix, 2004 Corden, 2000 Morrow, 2000 Flower, Stein, Ackerman, Kantz, McCormick & Peck, 1990 Iser, 1978), παρουσιάζουμε ένα πιλοτικό πρόγραμμα (σχεδιασμός και εφαρμογή) σε ένα Νηπιαγωγείο της Θεσσαλονίκης. Οι εργαστηριακές δράσεις παραγωγής προφορικού λόγου που υλοποιήθηκαν μπορούν να αποτελέσουν προκλήσεις και προτάσεις δημιουργικών πειραματισμών καθώς και ασκήσεων αφηγηματικού λόγου, προφορικής έκφρασης, και εικονο-γραφής (εικονιστικού λόγου). Τέλος, η αξιολόγηση των παραγόμενων εικονογραφημένων μικροαφηγήσεων των νηπίων ενισχύει τη φιλοδοξία μας ότι η διδακτική αξιοποίηση της εικονογραφημένης μικροαφήγησης μπορεί να αποτελέσει ένα δυνητικό, επαρκές και καρποφόρο πλαίσιο πειραματισμών φιλαναγνωσίας και παραγωγής δημιουργικού λόγου στην προσχολική εκπαίδευση. 77

78 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Έκθεση, Παραγωγή λόγου και Δημιουργική Γραφή στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: βίοι παράλληλοι ή συμπληρωματικοί ; Άννα Π. Βακάλη, Φιλόλογος, Διδάκτορας avakali@otenet.gr Για την παραγωγή γραπτού λόγου στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν διαφορετικές διδακτικές προσεγγίσεις που αντανακλούν και διαφορετικές αντιλήψεις. Τα Προγράμματα Σπουδών μιλούν κατά καιρούς για «συνθέσεις», «εκθέσεις» γενικότερα ή «έκθεση ιδεών», και τώρα τελευταία για «παραγωγή γραπτού λόγου», ενώ έχουν αρχίσει να εμφανίζονται και ασκήσεις για «Δημιουργική γραφή» εννοώντας πότε κάτι ευρύτερο, πότε απλώς μετονομάζοντας την «παραγωγή γραπτού λόγου». Η εισήγησή μας ασχολείται με τη θέση της Δημιουργικής Γραφής σε θέματα σχετικά με την Παραγωγής Γραπτού Λόγου στα Αναλυτικά Προγράμματα της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης από το 1975 μέχρι σήμερα. Συγκεκριμένα, θα εξετάσουμε τις σχετικές αναφορές και ασκήσεις των σχολικών εγχειριδίων, μέσα από μια πορεία προς τη Δημιουργική Γραφή, που για πρώτη φορά εμφανίζεται ως ιδέα στα Αναλυτικά Προγράμματα του 2002 και επίσημα με προτεινόμενες δραστηριότητες στο Πρόγραμμα Σπουδών του 2011 για την Α Λυκείου. 78

79 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Ασκήσεις για επίδοξους συγγραφείς στον Όμιλο Δημιουργικής γραφής του Π.Π. Γυμνασίου της Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά. Κατερίνα Φασόη, Φιλόλογος, kfassoi@gmail.com Ευαγγελία Μακρή, Φιλόλογος, evimacri0@gmail.com Το σχολικό έτος στο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο της Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά λειτούργησε για πρώτη χρονιά Όμιλος Δημιουργικής Γραφής. Στόχος του Ομίλου ήταν η συστηματική εφαρμογή πρακτικών δημιουργικής γραφής όχι πια στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας αλλά ως ανεξάρτητη παιδαγωγική πρακτική. Στο πλαίσιο του Ομίλου πραγματοποιήθηκαν με τους μαθητές δραστηριότητες παραγωγής αφηγηματικών κειμένων αρχικά και στη συνέχεια ποιημάτων. Δόθηκαν συνταγές παρασκευής σύντομων αφηγήσεων αλλά και παρουσιάστηκαν τα υλικά της ποίησης. Οι μαθητές συμμετείχαν σε παιγνιώδεις δραστηριότητες και παρακολούθησαν την επικαιρότητα με στόχο την αφύπνιση της έμπνευσης τους, εργάστηκαν ατομικά και ομαδοσυνεργατικά και σε όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του Ομίλου δημοσιοποιούσαν τα κείμενά τους στην εκπαιδευτική ψηφιακή πλατφόρμα ασύγχρονης εκπαίδευσης Edmodo, ανατροφοδοτούμενοι από τους συμμαθητές τους και από τους διδάσκοντες. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν δραστηριότητες που συνδέονται ευρύτερα με το λογοτεχνικό γραμματισμό, όπως συναντήσεις με συγγραφείς. Τέλος οι μαθητές συγγραφείς συνεργάστηκαν για τη δημιουργία τόσο ψηφιακών αφηγήσεων όσο και του e-book του Oμόλου, στο οποίο συγκέντρωσαν και παρουσίασαν τα κείμενά τους. Η παρούσα εισήγηση έχει στόχο να παρουσιάσει τα αποτελέσματα των διδακτικών αυτών πρακτικών και να λειτουργήσει ως ένα ακόμα έρεισμα προς την αναθεώρηση της παραδοσιακά δασκαλοκεντρικής διδασκαλίας της λογοτεχνίας στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση. 79

80 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β «και τι ναι αυτές οι λέξεις;»: ψηλαφώντας τις διαδρομές της ποιητικής δημιουργίας Γεωργία Πατερίδου, Επίκ. Καθ. Νεοελληνικής Φιλολογίας, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο georgia_pateridou@yahoo.gr Οι προσπάθειες για ποιητική δημιουργία αποτυπώνονται συχνά ως κεντρικό θέμα της ποίησης σε διαφορετικές εποχές και ρεύματα. Ορισμένες φορές ως αγωνιώδεις απόπειρες αναζήτησης της «μούσας», άλλες φορές ως διάθεση κατάφασης για τις δυνατότητες του δημιουργού ή οριοθέτησης ενός πεδίου, το οποίο ασφαλώς για τον καθένα έχει άλλες συντεταγμένες. Συχνά η αγωνία επανέρχεται ως ερώτημα επίμονο και επαναλαμβανόμενο που μπορεί να συνυπάρχει με άλλες αγωνίες ή αναζητήσεις. Στην ανακοίνωση αυτή θα επιχειρηθούν μικρές καταθέσεις σκέψεων και αναλύσεις, παρουσιάζοντας κάποια ποιήματα της σύγχρονής μας ποίησης (τέλος του 20ού, αρχές του 21ου αιώνα) που πραγματεύονται αυτά τα ζητήματα. Στόχος της είναι η κεντρική συζήτηση για τη φύση και τη λειτουργία της ποίησης να σταθμεύσει για λίγο στο κανάλι της δημιουργικής γραφής. 80

81 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Η παιδαγωγική της Δημιουργικής Γραφής Νόρα Αναγνώστου, Απόφοιτος Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», analenora@gmail.com Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας tkotopou@gmail.com, tkotopou@uowm.gr Η άσκηση στη γραφή ως αυτόνομου και πρωτογενούς λόγου απαιτεί μια ειδική παιδαγωγική. Η παιδαγωγική της Δημιουργικής γραφής, ήτοι η φιλοσοφία, η μεθοδολογία και οι πρακτικές της διδασκαλίας της, συνιστά ένα επιστημονικό πεδίο που μόλις ενηλικιώνεται. Μιλάει αγγλικά, ανθίζει στα πανεπιστημιακά εργαστήρια γραφής και υπόκειται σε «γονεϊκές» σχεδόν επιδράσεις από την παιδαγωγική της γλωσσικής διδασκαλίας αλλά και από τη Θεωρία της λογοτεχνίας. Aν η παιδαγωγική συνολικά δεν είναι παρά μια ιδεολογικά και κοινωνικά προσδιορισμένη πολιτισμική πρακτική, στην παιδαγωγική της Δημιουργικής γραφής ασφαλώς εγγράφονται και οι τρόποι με τους οποίους θεωρητικά νοηματοδοτείται η λογοτεχνία. Η συγκεκριμένη εισήγηση διερευνά τις παιδαγωγικές αντιλήψεις για τη διδασκαλία της Δημιουργικής γραφής και εστιάζει σε όσες από αυτές απορρέουν από: 1.Την παιδαγωγική της αντικειμενικότητας, που πηγάζει από τη θεώρηση της σχολής της Νέας Κριτικής και θεάται το λογοτεχνικό κείμενο ως αυτόνομο φορέα νοήματος. 2.Την παιδαγωγική της αυτοέκφρασης, που συγγενεύει με τη Ρομαντική αντίληψη για τη λογοτεχνία. 3. Την παιδαγωγική της μίμησης, που εστιάζει στη δουλειά του συγγραφέα και στην αναπαραγωγή των μιμητικών τεχνικών συγγραφής. 4. Την παιδαγωγική της αναγνωστικής ανταπόκρισης, που εστιάζει στην πρόσληψη του αναγνώστη. 81

82 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Η ιστορία και ο θεσμός των εργαστηρίων Δημιουργικής Γραφής στο γαλλόφωνο χώρο: θεωρίες γραφής, εκπαιδευτικές και πολιτισμικές πρακτικές, σύγχρονη λογοτεχνική εντοπιότητα Μαρία Κατσαντώνη, ΣΕΠ Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιo markatsantoni@hotmail.com Η παρούσα εισήγηση επιχειρεί μία εμπεριστατωμένη αναδρομή στην ιστορία των εργαστηρίων Δημιουργικής Γραφής, τα οποία έκαναν την εμφάνιση τους ήδη από τα μέσα της δεκαετίας 1980 στο γαλλόφωνο και πολύ αργότερα ελληνικό χώρο. Στη Γαλλία αποτέλεσαν ορόσημο που σημαδεύει σύμφωνα με διάφορους μελετητές το πέρασμα σε μία νέα αφηγηματική εποχή, μετατρέποντας ωστόσο τη γραφή όχι μόνο σε εκπαιδευτική πρακτική, αλλά και πολιτιστικό δρώμενο (θεσμοθέτηση των λογοτεχνικών βραβείων, δράση των συμμετασχόντων σε εκδοτικούς μηχανισμούς, περιοδικά και σαλόνια, στέγες συγγραφέων κ.ά.). Ο θεσμός των εργαστηρίων Δημιουργικής Γραφής εδραιώθηκε και επεκτάθηκε πολύ γρήγορα σε τομείς της κοινωνικής, εκπαιδευτικής και πολιτισμικής ζωής (πανεπιστήμια, σχολεία, πολιτιστικά κέντρα και μουσεία, δήμους, κέντρα κοινωνικής και επαγγελματικής ένταξης ατόμων με ειδικές ανάγκες). Κατά τη διάρκεια της εισήγησης θα γίνει αναφορά σε Σχολές και τάσεις με στόχο να αναδυθεί η πολυμορφία και η ετερογένεια των εργαστηρίων (από το εργαστήρι δυνητικής λογοτεχνίας OULIPO και τη Σχολή της ιδρύτριας των σύγχρονων εργαστηρίων στη Γαλλία και γνωστής ψυχοθεραπεύτριας Εlisabeth Bing, έως την ανάπτυξη των εργαστηρίων μέσα από γνωστούς ιδιωτικούς φορείς και επαγγελματικές ιστοσελίδες με έμφαση στη λογοτεχνική γραφή). Eπιπλέον, σημείο αναφοράς θα αποτελέσει η εδραίωση τους στην πανεπιστημιακή κοινότητα με πρωτεργάτες την Αnne Roche, την Claire Bonniface, την Claude Oriol-Boyer, με τη συμβολή παράλληλα γνωστών συγγραφέων (π.χ. ateliers François Bon). Στη χώρα μας αξιοσημείωτη είναι η παρουσία τους σε διάφορα πανεπιστημιακά ιδρύματα στον τομέα της παιδαγωγικής, της εφαρμοσμένης ανάλυσης του λόγου και της διδασκαλίας της λογοτεχνίας αναφορικά με τις διαφορετικές φάσεις εξέλιξης και πλοκής ενός αφηγήματος. Η θεσμοποίηση τους συνδέεται με την κυρίαρχη κουλτούρα και με σύγχρονες εκπαιδευτικές πρακτικές όπως βιωματική μάθηση, μέθοδος project, διαθεματική προσέγγιση, διαφοροποιημένη παιδαγωγική. 82

83 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Τέλος, η παρούσα εισήγηση θα επικεντρωθεί στις πιο σημαντικές θεωρίες της γραφής και της αφηγηματικής οργάνωσης, από την τέχνη της αφήγησης, αλλά και την αφήγηση ιστοριών (storytelling) με διεπιστημονικές αναφορές γύρω από τη γλωσσολογία, τη ρητορική, την αφηγηματολογία, και τη θεωρία της επικοινωνίας. Τύποι προτεινόμενων δραστηριοτήτων θα αναδείξουν τη γραφή στον παραγωγικό της μηχανισμό. 83

84 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Μουσείο και Δημιουργική Γραφή Θεοδοσία Ράπτου, Δασκάλα, Μουσειοπαιδαγωγός, M.ed. στη Δημιουργκή Γραφή thraptou@gmail.com Ο χώρος του Μουσείου και γενικότερα οι χώροι πολιτισμικής αναφοράς έχουν αποτελέσει προσφιλείς επιλογές για εναλλακτικές προσεγγίσεις στη μάθηση, τόσο από τη μεριά της τυπικής, όσο και της άτυπης εκπαίδευσης. Το σύγχρονο μουσείο στοχεύει στην επίτευξη διαρκούς συνομιλίας του κοινού με τα αντικείμενα και τις συλλογές του. Ένας από τους τρόπους για την ιδιαίτερη αυτή επικοινωνία, την κατανόηση του παρελθόντος, του εαυτού και του κόσμου γενικότερα, είναι και η Δημιουργική Γραφή. Ο χώρος του μουσείου αποτελεί «αυθεντικό σκηνικό για θαυμαστές ιστορίες» οι οποίες μπορούν να ξετυλίγονται σαν την κόκκινη κλωστή του παραμυθιού. Η επίσκεψη μιας σχολικής ομάδας στο μουσείο φέρνει τους μαθητές σε επαφή με τα αντικείμενα τα οποία λειτουργούν ως ίχνη για την προσέγγιση του παρελθόντος που τα δημιούργησε. Η Δημιουργική Γραφή αξιοποιώντας το μουσειακό χώρο, δίνει τη δυνατότητα της απόκρισης τόσο από τη μεριά του εκπαιδευτικού, ο οποίος σχεδιάζει την επίσκεψη, όσο και -κυρίως- από τη μεριά των μαθητών για την δημιουργία θαυμαστών ιστοριών. Ακολουθώντας την τριμερή πορεία επίσκεψης στο μουσείο (πριν, κατά τη διάρκεια και μετά) θα προταθούν δραστηριότητες δημιουργικής γραφής, με σκοπό να αναδείξουν αφενός την επίσκεψη ως μοναδική βιωματική εμπειρία και αφετέρου να δημιουργήσουν τις δυνατότητες προσωπικής γραπτής έκφρασης ως απόκριση στα ερεθίσματα που προκύπτουν από την επίσκεψη. 84

85 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δημιουργική γραφή και Μουσείο : Όψεις της βιωματικής μάθησης. Σχεδιασμός και Εφαρμογή Εκπαιδευτικού προγράμματος ενηλίκων στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ. : «Μικρό βιβλίο για μεγάλα όνειρα» με αφορμή την έκθεση «Τιμή στον Teriade» Σωτήρης Γάκος, υπ. Διδάκτωρ Συγκριτικής Γραμματολογίας, φοιτητής Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», gakos1980@windowslive.com Στόχος της συγκεκριμένης εισήγησης είναι η ανάδειξη της δημιουργικής γραφής ως εκπαιδευτικού μέσου και εργαλείου μουσειοπαιδαγωγικής εφαρμογής στο πλαίσιο δραστηριοτήτων άμεσης επικοινωνίας ανάμεσα σε ομάδες επισκεπτών του μουσείου και της πραγματικότητάς του. Μπορεί η δημιουργική γραφή να αποτελέσει τμήμα μουσειοπαιδαγωγικού σχεδιασμού; Η δημιουργική γραφή, ως γνωστικό αντικείμενο, προσφέρει ένα ευρύ πλαίσιο δραστηριοτήτων και πρακτικών εφαρμογών, ασκήσεων που προσαρμόζονται και συμβάλλουν στις εκπαιδευτικές μουσειακές ανάγκες και στόχους. Τα μουσεία σήμερα ως ένας χώρος μη τυπικής εκπαίδευσης και πολιτισμικής αναφοράς απευθύνονται σε ένα ευρύ κοινό, ανηλίκων και ενηλίκων επισκεπτών, με ποικίλες ανάγκες, κριτήρια, γνώσεις και κίνητρα. Η κριτική φύση της δημιουργικής γραφής και η θεμελιακή επικοινωνιακή της διάσταση κατά την εφαρμογή της στη διδασκαλία μπορούν να συναντηθούν και να διευκολύνουν την προσέγγιση των μουσειακών εκθεμάτων συλλογών. Η δημιουργική έκφραση, το αντικείμενο της δημιουργικής γραφής, αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία της βιωματικής μάθησης, η γραφή μετουσιώνοντας στη διδασκαλία της βιωματικούς τρόπους μάθησης μπορεί να βοηθήσει στην ενεργητική πρόσληψη των αντικειμένων και των διαφόρων κωδίκων (εικαστικών, ιστορικών, λαογραφικών, τεχνολογίας) μιας μουσειακής έκθεσης στην επιδιωκόμενη σύμπραξη μουσείου - επισκέπτη. Με αφορμή την έκθεση (14/11/ /4/2015) για το μεγάλο έλληνα εκδότη, τεχνοκριτικό και συλλέκτη Στρατή Ελευθεριάδη (Teriade) στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του Α.Π.Θ. παρουσιάζεται ένα εφαρμοσμένο πρόγραμμα δημιουργικής γραφής και εικαστικής έκφρασης για ενήλικες με βασικό στόχο τη δημιουργία ενός χειροποίητου βιβλίου με κείμενα και εικόνες από τους ίδιους τους συμμετέχοντες. Το εκπαιδευτικό υλικό, οι θεματικές ενότητες, οι τεχνικές και οι ασκήσεις που εφαρμόστηκαν παρακολουθούν βασικές ενότητες της έκθεσης και έχουν ως αφορμή την έκδοση των Μεγάλων Βιβλίων του Στρατή Ελευθεριάδη. 85

86 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δημιουργική γραφή στο μουσείο και το σχολείο Έφηβοι μαθητές διαβάζουν δημιουργικά το παρελθόν στο σχολείο και το μουσείο. Μαρίνα Παπασωτηρίου, Επιμελήτρια Εθνικής Πινακοθήκης, Παράρτημα Κέρκυρας, Υποψήφια Διδάκτωρ Τμήματος Ιστορίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Κέρκυρα marinapapasotiriou@nationalgallery.gr Από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας ακούμε ιστορίες, δημιουργούμε νοήματα και εικόνες από αυτές. Οι πηγές για αυτές τις ιστορίες βρίσκονται παντού γύρω μας. Ειδικά τα μουσεία μπορούν να είναι πολύ ιδιαίτερα μέρη για αφηγήσεις, προσωπικές και συλλογικές. Τα αντικείμενα ενός μουσείου, όπως για παράδειγμα οι μόνιμες συλλογές του Παραρτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης στην Κέρκυρα, αφηγούνται ιστορίες των δημιουργών τους, των γεγονότων που απεικονίζουν και των επισκεπτών που τα θαυμάζουν. Ξυπνούν συναισθήματα και σκέψεις που πολύ συχνά συμπυκνώνουν τις προσωπικές ερμηνείες των θεατών για αυτά και μπορούν να τους παρακινήσουν να συνθέσουν την προσωπική τους ιστορία, δίνοντας μία νέα διάσταση στο έργο τέχνης. Στην προτεινόμενη ανακοίνωση θα εξεταστεί η σχέση μεταξύ της προφορικής, της γραπτής και της ψηφιακής αφήγησης στο περιβάλλον του μουσείου και του σχολείου. Θα συζητηθούν τρόποι με τους οποίους οι έφηβοι μαθητές μπορούν να εμπνευστούν από τα έργα ιστορικής ζωγραφικής της Εθνικής Πινακοθήκης και να δημιουργήσουν τις δικές τους προσωπικές αφηγήσεις. Η δράση έχει δομηθεί σε τρία εργαστήρια: της προφορικής αφήγησης, της δημιουργικής γραφής και της ψηφιακής αφήγησης. Κάθε εργαστήριο αποτελείται από δραστηριότητες στην τάξη, επισκέψεις σε σχετικούς οργανισμούς, συναντήσεις με συγγραφείς, σκηνοθέτες και εικαστικούς. Τα ερωτήματα που προκύπτουν στο πλαίσιο της ανακοίνωσης είναι: 1. Με ποιους τρόπους η δημιουργική γραφή ενισχύει τα επίπεδα εγγραμματισμού των εφήβων μαθητών; 2. Ποιο ρόλο μπορούν να παίξουν τα μουσεία ώστε να υποστηρίξουν δραστηριότητες δημιουργικής γραφής στις εκθέσεις και τα εκπαιδευτικά τους προγράμματα; 3. Ποιος είναι ο ρόλος της διδασκαλίας των τεχνών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και πώς η έλλειψή της μπορεί να επηρεάσει τη σχέση των παιδιών με τη δημιουργικότητα. 86

87 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δημιουργική Γραφή και Παιδική Λογοτεχνία. Οικο- παραμύθια: Μια φορά υπήρχε το... Περιβάλλον! Δρ. Μεταξούλα Μανικάρου, Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων manikarou.m@gmail.com, Αναστασία Νταλταγιάννη, Φιλόλογος, φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», anadalt@yahoo.gr Σφήκα Μαρία, Φιλόλογος, φοιτήτριαπ.μ.σ. «Δημιουργική Γραφή»,, msfika@yahoo.com Το αίτημα για την προστασία του περιβάλλοντος συνειδητοποιήθηκε εντονότερα από τη δεκαετία του 1970, όπως μαρτυρούν η σχετική αρθρογραφία, η έκδοση βιβλίων, η σύγκληση συνεδρίων, η ίδρυση οικολογικών οργανώσεων και η εισαγωγή της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στα σχολεία. Παράλληλα, οι προβληματισμοί και τα μηνύματα οικολογικού χαρακτήρα περνούν και στο παιδικό βιβλίο, πράγμα το οποίο γίνεται φανερό από την αυξητική πορεία στην έκδοση και συγγραφή βιβλίων για το οικοσύστημα, την καθιέρωση ειδικών εκδοτικών σειρών, το εύρος των οικολογικών θεμάτων σε όλα τα είδη του λόγου και τη θέσπιση σχετικού βραβείου. Στο πλαίσιο αυτό κινείται και η παρούσα εργασία, η οποία αποτελεί μια διδακτική πρόταση αξιοποίησης του οικολογικού παιδικού βιβλίου μέσα από δραστηριότητες δημιουργικής γραφής. Συγκεκριμένα, επιλέγεται η σειρά «Οικο-παραμύθια» (έξι βιβλία για τον «οίκο» μας) της συγγραφέως παιδικών λογοτεχνικών βιβλίων Τζέμης Τασάκου και προτείνονται ενδεικτικές πρακτικές δημιουργικής γραφής. Η διδακτική αυτή πρόταση μπορεί να αξιοποιηθεί στο Δημοτικό (Δ έως Στ τάξη) και στο Γυμνάσιο (Α τάξη) είτε με γνώμονα την τυπική εκπαίδευση είτε στην κατεύθυνση της άτυπης εκπαίδευσης (φιλαναγνωσία, ευέλικτη ζώνη, περιβαλλοντική εκπαίδευση). Συνεπώς, επιδιώκεται αφενός μεν, μέσω της παιδικής λογοτεχνίας με οικολογική διάσταση, η καλλιέργεια του σεβασμού προς τη φύση ήδη από την παιδική ηλικία κατά την οποία διαμορφώνεται ο αξιακός και ιδεολογικός κόσμος του ατόμου και αφετέρου, μέσω των δράσεων δημιουργικής γραφής, η ενεργοποίηση όλων των δυνάμεων (πνευματικών, συναισθηματικών, ψυχικών) του παιδιού, η αισθητική απόλαυση, η φαντασιακή απελευθέρωση, η παιγνιώδης διάθεση, η πολύμορφη και αβίαστη έκφραση με εμψυχωτικό, βιωματικό και ευχάριστο τρόπο. 87

88 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δημιουργική Γραφή και Ξένη Γλώσσα στο Δημοτικό. Τρεις τάξεις γράφουν το δικό τους παραμύθι. Ιασονίδου Φωστήρα, Καθηγήτρια γαλλικών, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο ΕΑΠ roula.iasonidou@gmail.com Τα παιδιά λατρεύουν τα παραμύθια. Αυτό είναι σίγουρο. Μπορούν όμως να δημιουργήσουν το δικό τους παραμύθι και μάλιστα στα γαλλικά; Σε αυτό το ερώτημα προσπαθήσαμε να απαντήσουμε με τρεις τάξεις δημοτικών σχολείων στις Σέρρες, παίρνοντας το ερέθισμα καταρχήν από το βιβλίο μας και στη συνέχεια από το παραμύθι που έγραψε ο Τζέιμς Τζόυς στα γαλλικά, «Ο γάτος και ο διάβολος». Το ενδιαφέρον των παιδιών, η χαρά τους και οι διαφορετικές ιδέες που είχαν όταν κλήθηκαν να ζωγραφίσουν και να κάνουν ένα γλωσσικό πορτρέτο της κεντρικής προσωπικότητας, μας έδωσε το θάρρος να προσπαθήσουμε να στήσουμε μια ιστορία δικιά μας κάνοντας την αρχή από το 19ο δημοτικό Σερρών, συνεχίζοντας με το 5ο και τελειώνοντας με το 12ο δημοτικό αφού πρώτα τέθηκαν κάποια βασικά ερωτήματα (ποιοι θα είναι οι πρωταγωνιστές, ποιο το βασικό πρόβλημα, ποιος και πώς θα δώσει τη λύση). Εργαστήκαμε εξ ολοκλήρου μέσα στην τάξη, με δύο διαφορετικές μεθόδους: εργασία σε ομάδες, αλλά και εργασία με το σύνολο της τάξης (brainstorming). Στην προσπάθειά μας αυτή είχαμε αρωγό την τεχνολογία, προβολή του λεξιλογίου μέσω βιντεοπροβολέα και της ιστορίας μας εν τη γενέσει της. Η συνεργασία των παιδιών υπήρξε άψογη, πράγμα που μας επέτρεψε να ολοκληρώσουμε τη μικρή μας ιστορία «Η Μάγισσα και ο Επιστήμης». Άρεσε πολύ στους μικρούς μαθητές, που θέλησαν να της δώσουμε οπτική οντότητα. Το αποτέλεσμα μπορείτε να το δείτε στον σύνδεσμο: 88

89 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α «Ο Μικρός Πρίγκιπας συναντά»: Μια πρόταση δημιουργικής γραφής για μαθητές Γυμνασίου Παρασκευή Ακριτίδου, φιλόλογος parakritidou@yahoo.gr Στην παρούσα ανακοίνωση καταγράφεται μια πρόταση δημιουργικής γραφής, η οποία ενδείκνυται για εφαρμογή στην εκπαίδευση από μαθητές Γυμνασίου. Η προτεινόμενη δραστηριότητα μπορεί να λάβει τη μορφή πολιτιστικού προγράμματος δημιουργικής ανάγνωσης και γραφής ή να ενταχθεί στο πλαίσιο της διδασκαλίας κάποιου από τα φιλολογικά μαθήματα (Νεοελληνική γλώσσα, Λογοτεχνία). Η πρόταση συνίσταται στη λογοτεχνική αξιοποίηση της περσόνας του Μικρού Πρίγκιπα από την ομώνυμη νουβέλα του Αντουάν ντε Σαιντ Εξυπερύ, προκειμένου οι μαθητές να αποτυπώσουν τις σκέψεις τους για προσωπικά και κοινωνικά προβλήματα της σύγχρονης εποχής μας, όπως είναι η εφηβεία, οι εξαρτήσεις, ο σχολικός εκφοβισμός, ο πόλεμος, η ανεργία, η μετανάστευση. Αφού, δηλαδή, έρθουν πρώτα σε επαφή με το πρωτότυπο λογοτεχνικό κείμενο, στη συνέχεια καλούνται να δημιουργήσουν νέους διαλόγους του Μικρού Πρίγκιπα με κάποια πρόσωπα που βρίσκονται κάθε φορά σε μια κατάσταση, την οποία ο ήρωας προσπαθεί να κατανοήσει. Η δραστηριότητα μπορεί να επεκταθεί περαιτέρω, εάν οι μαθητές επιλέξουν να συνομιλεί ο ήρωας με πρόσωπα άλλων εποχών (π.χ. με έναν επιστήμονα των Θετικών Επιστημών, με ιστορικά πρόσωπα από την ελληνική ή την παγκόσμια Ιστορία), με αποτέλεσμα η δημιουργική γραφή να συνδεθεί διαθεματικά και με άλλα αντικείμενα. Συνδυάζει έτσι η προτεινόμενη δραστηριότητα τη συναισθηματική με τη γνωστική ανάπτυξη των μαθητών, το παιδικό χιούμορ με την ωριμότητα όσον αφορά τη θέαση του κόσμου, την ελεύθερη δημιουργική έκφραση με την πειθαρχία σε ένα δεδομένο πλαίσιο τιθασεύοντας τις σκέψεις τους σε ένα συγκεκριμένο ύφος. 89

90 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α «Ο κύκλος του χρόνου» με την πένα του ομίλου Δημιουργικής Γραφής Γ Τάξης Ελευθερία Λώλη, Διδάκτωρ Επιστημών της Αγωγής, Εκπαιδευτικός ΠΕ70, elef67@yahoo.gr Στην εργασία αυτή παρουσιάζονται οι διδακτικές και παιδαγωγικές πρακτικές δημιουργικής γραφής που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο λειτουργίας του ομίλου Δημιουργικής Γραφής Γ Τάξης κατά το σχολικό έτος 2013/2014 καθώς και τα έργα των μαθητών. Η συγκεκριμένη διδακτική παρέμβαση είχε ως βασικό στόχο να αναπτύξει τη δημιουργική ικανότητα των παιδιών να παράγουν φυσικά και αβίαστα «λογοτεχνικά κείμενα» δουλεύοντας σε ομάδες. Ειδικότερα, επιδιώχθηκε οι μαθητές, μέσα από δραστηριότητες βιωματικής προσέγγισης έμμετρων και πεζών έργων της Νεοελληνικής Παιδικής Λογοτεχνίας, να απελευθερώσουν τη φαντασία τους, να συνεργαστούν και να εκφραστούν ελεύθερα προφορικά και γραπτά. Στο πνεύμα αυτό, πραγματοποιήθηκε καταρχήν προσέγγιση των μύθων του Αισώπου με συγγραφικές ασκήσεις ανασκευής αυτών σε κόμικς. Παράλληλα, ασχοληθήκαμε με παραδοσιακά ελληνικά παραμύθια και τα παιδιά έγραψαν παραμύθια «από την ανάποδη». Πραγματώθηκε, συνάμα, η μεταφορά του πεζού λογοτεχνικού έργου «Το έξυπνο ρομπότ» σε θεατρικό. Επεξεργαστήκαμε επίσης το ποιητικό είδος «Λίμερικ» και τα παιδιά δημιούργησαν ποιήματα τέτοιου είδους. Επιπρόσθετα, η ανάλυση επώνυμων λογοτεχνικών έργων, όπως τα «Βρέχει καρεκλοπόδαρα», «Εξοχική Λαμπρή» και «Το μυστικό του Μαυροπόδαρου», αποτέλεσε γόνιμο κίνητρο για συγγραφική δράση. Θεωρείται σκόπιμο να επισημανθεί ότι οι μαθητές του ομίλου επεδείκνυαν συνεχώς αμείωτο ενδιαφέρον συμμετέχοντας πρόθυμα σε ομαδοσυνεργατικές δράσεις. Έτσι, στις εκδηλώσεις για τη λήξη του σχολικού έτους επέλεξαν να παρουσιάσουν τις δημιουργίες τους έχοντας ως πλαίσιο αναφοράς «τον κύκλο του χρόνου», δηλαδή το ταξίδι τους «με μολύβι και χαρτί» στον κύκλο της σχολικής τους ζωής στο έτος 2013/14. Με το ίδιο σκεπτικό στην εργασία αυτή παρουσιάζονται οι δημιουργίες των μαθητών για το φθινόπωρο, την άνοιξη, το χειμώνα και το καλοκαίρι. 90

91 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Αν η λογοτεχνία είναι παιχνίδι Δημήτρης Χριστόπουλος, Φιλόλογος Μ.Ε. συγγραφέας dimichri65@gmail.com Η δημιουργική γραφή, στην ψηφιακή εποχή μας με την αξιοποίηση των Τ.Π.Ε., αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης παιδαγωγικής πρακτικής που δεν στοχεύει τόσο στην εκκόλαψη μαθητών-συγγραφέων, όσο στη βιωματική προσέγγιση του περιεχομένου κυρίως των ιστορικο-φιλολογικών μαθημάτων (συμπεριλαμβανόμενης και της Φιλοσοφίας), αλλά και στη διαρκή προαγωγή των γλωσσικών δεξιοτήτων των μαθητών του Λυκείου, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης κοινωνικής πρακτικής. Η διδακτική πράξη αποδεικνύει πως διαδικτυακές εφαρμογές (Animoto, Storybird), εφαρμογές δημιουργίας κόμικς (Pixton, Toondoo), η δημιουργία εκπαιδευτικής πλατφόρμας (wiki, moodle) ή ενός ιστολογίου με την αξιοποίηση των ψηφιακών μέσων και της ψηφιακής αφήγησης για τη συγγραφή και δημοσίευση ιστοριών δημιουργεί προσδοκίες για μια καινοτόμο και συμμετοχική ανάγνωση των λογοτεχνικών κειμένων στη σχολική τάξη, καθώς η δημιουργική γραφή προσφέρει ποικίλα σενάρια μυθοπλασίας, δηλ. κατασκευής μικροϊστοριών που απαιτούν φαντασία και επινόηση ενός αφηγηματικού πλαισίου. Πιο συγκεκριμένα: Στο μάθημα της Ιστορίας συμβάλλει στην ανάπτυξη της δεξιότητας της ενσυναίσθησης μέσα από την προσπάθεια τοποθέτησης του εαυτού στη θέση του άλλου, του ιστορικού υποκειμένου παλαιότερης εποχής (παιχνίδι ρόλων-σύνταξη σεναρίων και ιστορική προσομοίωση). Στο μάθημα της Λογοτεχνίας η δημιουργική γραφή βρίσκει πεδίο εφαρμογής κατεξοχήν στη διδασκαλία ολόκληρου λογοτεχνικού έργου αλλά και των ενδοσχολικών και εξωσχολικών κειμένων με την εφαρμογή ποικίλων κατά περίσταση ασκήσεων υφολογικού και αφηγηματικού χαρακτήρα. Στη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας είναι απαραίτητες οι ασκήσεις δημιουργικής γραφής, με σκοπό να κατανοούν οι μαθητές το συνεχές της γραφής. Ειδικότερα, η ενότητα «Είδηση» δίνει τη δυνατότητα στον διδάσκοντα να ασκήσει τους μαθητές στη σύνθεση ιστοριών με αφορμή ειδήσεις της επικαιρότητας χωρίς το ασφυκτικό και τυποποιημένο πλαίσιο παραγωγής γραπτού λόγου. Στο μάθημα της Φιλοσοφίας προσφέρει τη δυνατότητα βιωματικής προσέγγισης φιλοσοφικών ιδεών που εγκιβωτίζονται σε επινοημένες ιστορίες διαλογικής μορφής. 91

92 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Ο περί ποιητικής Μίμης Σουλιώτης Αγγελική Πεχλιβάνη, Φιλόλογος, Απόφοιτος ΠΜΣ «Δημιουργική Γραφή» Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας apechlivani@gmail.com Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας tkotopou@gmail.com, tkotopou@uowm.gr Ο ποιητής Μίμης Σουλιώτης, αν και ακολούθησε ιδιάζουσα εκδοτική πορεία, εντάσσεται στην ποιητική γενιά του 70, άλλοτε συγκλίνοντας στο «σκληρό» μορφολογικό, αισθητικό και ιδεολογικό πυρήνα της και άλλοτε αποκλίνοντας πάντα, όμως, παραμένοντας φυγόκεντρα στην τροχιά του. Ένα από τα βασικά γνωρίσματα της προαναφερθείσας γενιάς είναι η αυτοαναφορικότητα. Οι αναφορές των εκπροσώπων της γενιάς του 70 στην ποίηση αυτήν καθ αυτήν, τον ρόλο της και τη συχνά επώδυνη διαδικασία γραφής, στο «πάσχον» ποιητικό υποκείμενο, είναι σχεδόν πληθωριστικές. Ο Μ.Σουλιώτης ασχολείται επισταμένως με ζητήματα ποιητικής τέχνης ίσως και λόγω της φιλολογικής «σκευής» του. Θα μπορούσε να είναι θεωρητικός της ποίησης η ποιητική του θεωρία, εν είδει μανιφέστου, κατατίθεται με περιεκτικότητα και σαφήνεια στο έργο του. Όπως ο αγαπημένος του Καβάφης, είναι ένας θεωρητικός της λογοτεχνίας, όχι όμως με τα κριτικά του κείμενα αλλά με τα ίδια τα ποιήματά του. Καταθέτει στους στίχους του μια ποιητική θεωρία ολοκληρωμένη, μολονότι με φαινομενικές αντιφάσεις. Ο Μ.Σουλιώτης ομιλεί για ποιητικούς ρυθμούς, στιχουργική, έμπνευση, τον ρόλο της ποίησης και τη θέση του ποιητή στον κόσμο αλλά και την εμπλοκή του πεζογραφικού-δοκιμιακού στοιχείου με το ποιητικό, τη σύγχρονη ποιητική του παραγωγή και το ποιητικό κατεστημένο, τον αναγνώστη και τους ομοϊδεάτες του ποιητές. Ό,τι αξίζει για αυτόν είναι το βίωμα και η απτή πραγματικότητα που στοιχειοθετούν την αντιηρωική ανθρωπογεωγραφία του. Ταυτόχρονα, είναι λάτρης της βαθιάς γλώσσας, της εκρηκτικής αυτοδιάθεσης μιας μεμονωμένης λέξης που εκτινάσσει το ποίημα. Ο Μ.Σουλιώτης είναι ένας βιωματικός ποιητής της γλώσσας, ο δημιουργός ενός ιδιότυπου κυκλώματος λέξεων-στιγμών, στο οποίο αίρονται ακόμα και οι νιοστές αντιφάσεις. 92

93 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Όταν οι μαθητές γνώρισαν την οικογένεια Σάμσα Γεώργιος Γεωργιάδης, Φιλόλογος Στο πλαίσιο του πολιτιστικού προγράμματος «Δημιουργική Γραφή» το σχολικό έτος στο Γενικό Λύκειο Φιλώτα οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν το έργο του Φραντς Κάφκα «Η μεταμόρφωση». Η ενότητα αυτή βασίστηκε στο νέο Π.Σ. για τη λογοτεχνία στο Λύκειο, το οποίο προτείνει την ανάγνωση ολόκληρων λογοτεχνικών έργων, την εισαγωγή του project για την παραγωγή πρωτότυπου υλικού, ενώ φιλοδοξεί να δώσει τις δυνατότητες στους μαθητές να κατανοήσουν την κατασκευή των λογοτεχνικών κειμένων, επεμβαίνοντας σ αυτά με τροποποιήσεις και πειραματιζόμενοι με τη δημιουργική γραφή. Στους μαθητές παρουσιάστηκαν τα βασικά σημεία του διηγήματος και αναγνώστηκε το έργο στην τάξη στην διάρκεια τριών δίωρων συναντήσεων. Στο τέταρτο και τελευταίο δίωρο, ζητήθηκε από τους μαθητές να περάσουν στο στάδιο «μετά την ανάγνωση». Στη φάση αυτή οι μαθητές μας κλήθηκαν να παράξουν δικό τους λόγο γράφοντας ένα διήγημα βασισμένο στο έργο του Κάφκα. Πιο συγκεκριμένα, με αφορμή την ενότητα «Φύλα στη λογοτεχνία» οι μαθητές κλήθηκαν να γράψουν ατομικά ένα διήγημα αλλάζοντας τον αφηγητή. Τα διηγήματά τους γράφτηκαν από την οπτική γωνία της αδερφής του Γρηγόρη Σάμσα, ώστε να φανεί η θέση της γυναίκας όχι μόνο μέσα στην οικογένεια, αλλά και στην κοινωνία γενικότερα την εποχή που γράφτηκε το έργο. Οι εργασίες των μαθητών διαβάστηκαν στην τάξη και οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να σχολιάσουν τα κείμενα που παράχθηκαν. 93

94 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Η θρησκευτικότητα της ποίησης έως τα νεωτερικά χρόνια Παρασύρη Μαρίζα, τελειόφοιτη Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» parasyri.mariza@gmail.com Το θρησκευτικό συναίσθημα και η ποιητική δημιουργία ήταν αδιαφοροποίητες και ενοποιημένες εκφράσεις τού ανθρώπινου πνεύματος, έως και τον Μεσαίωνα. Η, έως τότε, ποίηση ήταν συνυφασμένη με την πνευματική αναζήτηση τού πολιτισμικού συνόλου στο οποίο δημιουργούνταν και αποτελούσε, έτσι, λειτουργικό κομμάτι τής κοινωνίας. Τα ποιητικά έργα που μας παραδίδονται από τις αρχαϊκές κοινωνίες τής Μεσοποταμίας και της Αιγύπτου ή αργότερα, τα ομηρικά έπη κι η τραγωδία, έχουν θρησκευτικό πυρήνα και το θείο είναι πηγή έμπνευσης και δημιουργίας. Στα έργα τού Βιργιλίου, του Λουκρήτιου και του Δάντη απηχείται το θρησκευτικό κοσμοείδωλο τής εποχής τους και διατυπώνεται η συλλογική συνείδηση τής πολιτισμικής κοινότητας στην οποία ανήκαν. Εντούτοις, στη νεωτερική και προ-νεωτερική εποχή η ποίηση αλλάζει χαρακτήρα και σκοπό. Οι ρομαντικοί ποιητές, στα τέλη τού 18ου και στις αρχές τού 19ο αιώνα, δίνουν υπερβατικό χαρακτήρα στην τέχνη, προκρίνοντάς την ως μιαν εκκοσμικευμένη μεταφυσική. Αντικαθιστούν τον Θεό με κοσμικά σύμβολα και με έρεισμα την τέχνη Τον εξορίζουν απ τον κόσμο. Τα θρησκευτικά θεμέλια τής παραδοσιακής ποίησης άρχιζαν να τρίζουν, για να καταρρεύσουν, ουσιαστικά, στη μοντέρνα σκέψη και γραφή. Η μοντέρνα ποίηση, αντιμάχεται την προσήλωση σε ένα θρησκευτικό credo, αποσπάται από την κοινότητα και δεν υπακούει, αναγκαστικά, στην συλλογική συνείδηση. Στη μοντέρνα ποιητική γραφή το αίτημα είναι η αυτονομία και η ανεξαρτησία από την παραδοσιαρχία και την καθεστηκυία αισθητική τάξη. Ο διάλογος της μοντέρνας ποίησης με το θείο στοιχείο και το ενδιαφέρον για το μεταφυσικό άξονα της ζωής και της ύπαρξης, δεν παύει, αλλά καθίσταται προσωπικός και απαγκιστρωμένος από την κηδεμονία τής θρησκευτικής εξουσίας. 94

95 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δημιουργική γραφή και δημοκρατικός πολιτικός λόγος: Κοινωνικές ρηματικές και πολιτικές διαδικασίες ενσωματωμένες στις «τάξεις του λόγου» Καλεράντε Ευαγγελία, Επίκουρη Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας ekalerante@yahoo.gr Στην εισήγηση μας προσεγγίζονται θέματα που σχετίζονται με την τυπική και άτυπη οργάνωση διαλέξεων, σεμιναρίων και εργαστηρίων δημιουργική γραφής με έμφαση στη συσχέτιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας με την κοινωνική πραγματικότητα που νοηματοδοτεί τη διαλεκτική σχέση μεταξύ της θεωρίας του λόγου και της διεύρυνσης του δικαιώματος λογο-έκφρασης. Χρησιμοποιούμε πολιτικά αναλυτικά εργαλεία για να μελετήσουμε την ενασχόληση με την δημιουργική γραφή, προκειμένου να αναδείξουμε ρηματικές και μη ρηματικές διαστάσεις μιας δημοκρατικής πολιτικής που συναρθρώνει δικαιώματα, σκέψη και δράση. Στους εννοιολογικούς ορισμούς της δημιουργικής γραφής εντάσσουμε το πολιτικό πεδίο της ρηματικότητας που καθορίζει τη μετάβαση από τα στοιχεία του λόγου στις πολιτικές στιγμές, προκειμένου να κατανοηθεί η λειτουργία του λόγου σε σχέση με τα πολιτικά σημαίνοντα διαφορετικών ατόμων που διαμορφώνουν ταυτότητα μέσα από εναλλακτικές διαδικασίες. Στην προσέγγιση μας η δημιουργική γραφή ως διαδικασία αποδεσμεύεται από λογοτεχνικές αποτιμήσεις ή προσδιορισμούς και αποτιμάται ως πολιτική διαδικασία μέσα από περιγραφές οργάνωσης και λειτουργίας των κοινωνικών υποκειμένων. Προσεγγίζονται κατασκευές της πραγματικότητας πέρα από το λόγο, ώστε να διερευνηθούν οι διαφορετικές παραστάσεις της διαφορετικότητας με επικέντρωση στα υποκείμενα και στις σχέσεις που δημιουργούνται στις οπτικές και πρακτικές που αναπτύσσονται που ρητά ή υπόρρητα αναδιαμορφώνουν ή μετασχηματίζουν ιδεολογικούς λόγους. Η πολιτική προσέγγιση εννοιολογεί τις ατομικές και ομαδικές πράξεις των υποκειμένων που εμπλέκονται στη δημιουργική γραφή, ερευνώντας το λόγο ως παραγωγικό πολιτικό πόρο στην νομιμοποίηση επιλογών και προτιμήσεων των υποκειμένων που αναπροσδιορίζουν τα πεδία δράσης τους πιθανά και πέρα από την κοινωνική τους τάξη. 95

96 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Όταν ο δημιουργικός δημοσιογραφικός λόγος συνυφαίνεται με την πολιτική πρακτική. Το παράδειγμα της γραφής του Ιωσήφ Μομφερράτου. Αγγελική Γιαννάτου, Δρ. Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης agiannat@yahoo.com Ο Ιωσήφ Μομφερράτος ήταν η κορυφαία πολιτική προσωπικότητα του Επτανησιακού Ριζοσπαστισμού. Διετύπωσε με τη δημοσιογραφική πένα του τις ιδέες της ριζοσπαστικότερης φάσης της Γαλλικής Επανάστασης στο πλαίσιο των αγγλοκρατούμενων Επτανήσων. Παράλληλα με την αρμοδιότητά του συντάκτη των εφημερίδων Η Αναγέννησις, εφημερίς εθνική και δημοκρατική ( και ) και Ο Αληθής Ριζοσπάστης, εφημερίς πολιτική ( ), υπήρξε και μαχόμενος πολιτικός. Άρθρα και επιστολές του δημοσίευσε και σε άλλα ριζοσπαστικά έντυπα εντός του κράτους των Ηνωμένων Πολιτειών των Ιονίων Νήσων, αλλά και στην Αθήνα. Συνέταξε επιστολές, άρθρα και παμφλέτια τα οποία είχαν πάντα πολιτική στόχευση, τη γαλούχηση και την διάδοση των ριζοσπαστικών ιδεών του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Η ελευθερία, η ισότητα, η αδελφοσύνη, η κοινωνική δικαιοσύνη και βελτίωση των όρων ζωής των ανθρώπων ήταν τα πολιτικά αιτήματα για τα οποία αγωνιζόταν και ως δημοσιογράφος και ως πολιτικός. Η αβασίλευτη δημοκρατία ήταν στη σκέψη του η άριστη πολιτειακή μορφή. Ενώ οραματιζόταν την πρόοδο «όλης της ανθρωπότητας» στη βάση της επίτευξης του δικαιώματος της αυτοδιάθεσης όλων των λαών. Η δριμύτητα και η κριτική με την οποία υπεράσπιζε τις πολιτικές του ιδέες ταυτόχρονα με την μάχιμη πολιτική του σταδιοδρομία, τον οδήγησαν στην εξορία. Ακόμη και από εκεί συνέχιζε να γράφει στρατευμένος στο πολιτικό του όραμα για μια καλύτερη πολιτική κοινωνία και ελπιδοφόρο μέλλον. Τι ήταν τελικά δημοσιογράφος ή πολιτικός; Ήταν ένας φορέας του ουμανιστικού ριζοσπαστικού Διαφωτισμού που η ενεργητική του πολιτική εμπλοκή συνυφάνθηκε με τον δημοσιογραφικό πολιτικό του λόγο στην υπηρεσία της ανθρωπότητας. 96

97 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δημιουργική Γραφή: εργαστηριακό μάθημα ή «εργαστήρι δημοκρατίας»; Χρυσή Παπαδέλη, Διδάκτωρ Οδοντιατρικής, Εκπαιδευτικός chrysapapadeli@gmail.com Ανδρέας Καρακίτσιος, Καθηγητής, Παιδαγωγική Σχολή Α.Π.Θ, akarakit@nured.auth.gr Μαρία Κοντολέτα, MPhil., Εκπαιδευτικός Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας tkotopou@gmail.com, tkotopou@uowm.gr Παπαδέλης Ιωάννης ΣΚΟΠΟΣ: Διερεύνηση του επιπέδου ενημέρωσης των στάσεων και απόψεων εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης φιλολογικών μαθημάτων για το αντικείμενο της Δημιουργικής Γραφής. ΥΛΙΚΟ & ΜΕΘΟΔΟΣ: Διανομή ερωτηματολογίων, μέσω της αλληλογρα-φίας των σχολείων, σε περίπου εξήντα (60) σχολικές μονάδες του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης. ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ: Ιούνιος 2015 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ: Οι ερωτήσεις αφορούν: 1. Δημογραφικά 2. Διερεύνηση γνώσεων, επιμορφώσεων και φορέων υλοποίησης αυτών 3. Διερεύνηση της κατανόησης των ειδών και χαρακτηριστικών της Δημιουργικής Γραφής 4. Διερεύνηση ιδεολογικών και παιδαγωγικών προσεγγίσεων της Δημιουργικής Γραφής 5. Διερεύνηση της ενσωμάτωσης της Δημιουργικής Γραφής στην τυπική εκπαιδευτική διαδικασία ή στις καινοτόμες δράσεις (άτυπη) 6. Διερεύνηση της διάθεσης των εκπαιδευτικών για επιμόρφωση, μετεκπαίδευση από σχετικούς φορείς ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ: Γίνεται με το SPSS ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Τα αποτελέσματα συγκρίνονται με αντίστοιχα ανάλογων ερευνών ανά την επικράτεια καθώς και στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση 97

98 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 17:00 18:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Φιλοσοφικές αναζητήσεις και οπτικές στην ποίηση του Τίτου Πατρικίου Μίνα Π. Πετροπούλου, φιλόλογος - Dr κοινωνιολογίας petropouloumina@gmail.com Ο Τίτος Πατρίκιος στην ποιητική του πορεία και ιδιαίτερα στη συλλογή «Συγκατοίκηση με το παρόν» λειτουργεί ως συνεχιστής μεγάλων Ελλήνων διανοητών αλλά και δασκάλων της ανθρωπότητας, κυρίως του Αριστοτέλη και του Θουκυδίδη. Στο έργο του ενυπάρχει η Αριστοτελική φιλοσοφία και ηθική με τη θουκυδίδεια οπτική και γραφή. Στόχος του είναι μέσω του εαυτού του να συναντήσει τον Άλλον, να συμπορευτεί μαζί του, να του δείξει πιθανούς δρόμους για την κατάκτηση της αρετής. Πάντα ο στόχος του είναι ο άνθρωπος και πέραν της ποιητικής του προσφοράς προσπαθεί να αποδείξει τους άρρηκτους δεσμούς με το παρελθόν και τις ακατάλυτες σχέσεις με το μέλλον σχέσεις που καθιστούν ισχυρό το αίσθημα της συνέχειας, που δεν αναφέρεται σε μια γενετική υπεροχή αλλά σε μια τάση έμφυτη λόγω κουλτούρας. Μια κουλτούρα που θεωρεί απαραίτητη την αγωγή, το ήθος, την αρετή, την ελευθερία, τη σκέψη και την παιδεία. Ο Τίτος Πατρίκιος ενεργοποιεί την οξύνοια του αναγνώστη και φιλοσοφικά επεξεργάζεται τον τρόπο για τη διαφύλαξη και την αξιοποίηση των αρχών που προστατεύουν και οριοθετούν την αξία της ηθικής και της αρετής. Αποδεικνύεται γνώστης της ανθρώπινης ψυχολογίας, αναζητά τρόπους πραγμάτωσης του αγαθού, ενδιαφέρεται για το κοινωνικό γίγνεσθαι, «παιδεύει» και εξελίσσει όποιον διαβάζει την ποίησή του. Με μια ήρεμη δύναμη η γραφή του Τίτοy Πατρίκιοu υπηρετεί την αριστοτελική φιλοσοφία που έχει ως στόχο, μέτρο και αποδέκτη τον άνθρωπο αλλά και ασπάζεται και υπερασπίζεται τη θουκυδίδεια αρχή περί πολιτικής υπόστασης και ευθύνης του καθενός, που συμμετέχει με την ιδιότητα του πολίτη σε οποιαδήποτε οργανωμένη κοινωνία. 98

99 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:45-19:45 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Ο Θαυμάσιος Κίνδυνος: Πού βρισκόμαστε όταν γράφουμε και μεταφράζουμε ποίηση; Αθανασιάδου Αντιόπη, Απόφοιτος Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» Athanasiadou.andiopi@gmail.com Σ αυτό το κείμενο θα προσπαθήσω να συγκεφαλαιώσω ορισμένα γύρω από την ποιητική διαδικασία που ανήκουν στην κίνηση της λέξης- τη στιγμή που ξεκινά από το σώμα προς το χαρτί. Μιλώ για την στιγμή που ο δράστης κάθεται μπρος στο χαρτί για να γράψει. Επίσης θα επαναλάβω ορισμένες αρχές- διαπιστώσεις οι οποίες είναι σε στενή σχέση με την ποιητική διαδικασία και αποτελούν ή εύχομαι να αποτελούν, σιωπηρή κοινοπολιτεία, ανάμεσα στους ποιητές. -Η γενική συνθήκη του ενανθρωπισμού είναι η γλώσσα. Η ποιητική γλώσσα διαφέρει από την γλώσσα που χρησιμοποιούμε για ιδιοτελείς καθημερινούς σκοπούς επικοινωνίας. Η ποιητική γλώσσα δημιουργεί έναν κόσμο που προσφέρεται στους άλλους για απόλαυση, σαν φαντασία, στράτευση λόγου, στοχασμό. Τι είναι και τι σχέση έχει ο φιλοσοφικός στοχασμός από τον ποιητικό; Πόσο απέχει η ποίηση από αυτό ; Ποιο διάλογο μπορεί να έχει ο ποιητής με τον στοχαστή φιλόσοφο; Όσο η γλώσσα ήταν κάλεσμα (λαλιά), φωνή το ποίημα δεν είναι εχθρός του νοήματος, αλλά γείτονας ακόμα κι αν δεν έχουν τις καλλίτερες σχέσεις. Όταν η λαλιά έγινε πρόταση, οργάνωση, σημασία, τότε ο ποιητής έγινε «τρίτος της αλήθειας». Κι ακόμα ποιόν διάλογο μπορεί να έχει ένας ποιητής μ έναν άλλο ποιητή; Τα παραπάνω ερωτήματα ισχύουν και την για την παραγωγή της ποιητικής μετάφρασης. Που βρισκόμαστε, λοιπόν όταν μεταφράζουμε ποίηση; Ποια είναι η αποστολή του μεταφραστή; Είναι πράγματι τόσο α-νόητη και αδύνατη, κατά Μπέντζαμιν, η αποστολή του μεταφραστή που μεταφράζει από μετάφραση; Θέμα που ανακινήθηκε πρόσφατα με το φετινό βραβείο μετάφρασης. Το παιχνίδι «σπασμένο τηλέφωνο», ένα πείραμα, όπου οι ποιητές (Πανεπιστήμιο Γκολντσμιθ) μετέφρασαν ποιήματα από την αρχική γλώσσα, στη γερμανική, γαλλική και ξανά στην αγγλική, έδωσε κάποια συμπεράσματα και λύσεις. Κι ακόμα η εμπειρία με την συ-γγραφή κυριολεκτικά, ποιημάτων από ομάδες, όπως εκτυλίχτηκε στην Ποιητική Κολεκτίβα Ομάδα από Ποίηση, μέσα από τον κοινό «συνειρμό» με ποικίλα αποτελέσματα στην τελική γραφή των κοινών θεμάτων αλλά και 99

100 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:45-19:45 ΑΙΘΟΥΣΑ Α ποιημάτων. Η διόρθωση, η ποιητική αντιμεταβίβαση. Ανεύρεση και αναγνώριση του Κοινού αλλά Ίδιου επί της παράγωγης των λέξεων και των νοημάτων. Οι ψεύτικοι θησαυροί, -δηλ. η εξύφανση της αναγκαία απόστασης που αποτελεί τελικά την Επικράτεια της Λογοτεχνίας, εκεί όπου ο αναγνώστης αλλά και ο ποιητής μπορεί να ξεκινήσει να διηγηθεί με ασφάλεια κάτι απίστευτο, τρομαχτικό, ιερόσυλο ή απλώς πρωτόφαντο. Η αναγκαία απομάκρυνση από την πραγματικότητα. Πως ξεχωρίζουμε το ποίημα από το νόημα; Είναι το ποίημα εχθρός του νοήματος; 100

101 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:45-19:45 ΑΙΘΟΥΣΑ Α H δημιουργική γραφή στην προσχολική εκπαίδευση μέσω της δημιουργίας διαπολιτισμικού παραμυθιού. Μαρία Βλάχου, MSc Επιστημών Αγωγής, Εκπαιδευτικός Προσχολικής Εκπαίδευσης marvlachou@hotmail.com Σκοπός της παρούσης εργασίας είναι ο προσδιορισμός της έννοιας της δημιουργικής γραφής διαμέσω του παραμυθιού, όπως αυτός προσδιορίζεται όταν τα νήπια σχεδιάζουν ομαδοσυνεργατικά τα δικά τους κείμενα αποκτώντας ρόλο συγγραφέα και παραλλήλως, τα εικονογραφούν αποκτώντας ρόλο εικονογράφου. Στα πλαίσια της θεωρητικής προσέγγισης της δημιουργικής γραφής και του παραμυθιού στην προσχολική εκπαίδευση, θα παρουσιάσουμε τις τεχνικές μεθόδους - στρατηγικές που ακολουθούνται για την ανάπτυξη της δημιουργικότητας των νηπίων, οι οποίες τα βοηθούν να συνειδητοποιήσουν, με άμεσο τρόπο, και να ευαισθητοποιηθούν απέναντι στη διαδικασία της λογοτεχνικής γραφής και γενικά της καλλιτεχνικής έκφρασης ως τρόπου με τον οποίο τα άτομα (οι δημιουργοί) δεν περιγράφουν απλώς το περιβάλλον τους, αλλά παρεμβαίνουν δυναμικά σε αυτό και το αναδημιουργούν. Θα διερευνήσουμε εξειδικευμένα τα χαρακτηριστικά στοιχεία του παραμυθιού ως λογοτεχνικού είδους, και σε πρακτικότερο επίπεδο θα παρουσιάσουμε τα ερεθίσματα, τα μέσα, τους τρόπους ενεργοποίησης και τις μεθόδους δημιουργίας ενός διαπολιτισμικού παραμυθιού που αποτέλεσε μέρος ενός βιβλίου που εκδόθηκε με αυτοέκδοση από το 2/θ Ολοήμερο Νηπιαγωγείο Κεραμειών Νομού Κεφαλληνίας το Παραλλήλως, θα προσδιορίσουμε τους σκοπούς της δράσης και θα αξιολογήσουμε τα αποτελέσματα του εγχειρήματος. 101

102 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:45-19:45 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Από το αναγνωστικό δίκτυο στη δημιουργική γραφή: Μια υποστηρικτική διαδικασία για τη διδασκαλία της δημιουργικής γραφής στην εκπαίδευση στο πλαίσιο του μαθήματος της Λογοτεχνίας Αθηνά Αλεξίου, εκπαιδευτικός ΠΕ02, μεταπτυχιακή φοιτήτρια, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών alex3ath@gmail.com Στα ισχύοντα αναλυτικά προγράμματα στην Ελλάδα εισάγεται άτυπα η δημιουργική γραφή, μεταξύ άλλων και στο μάθημα της Λογοτεχνίας. Εξάλλου, στο πλαίσιο της διδασκαλίας της Λογοτεχνίας αναπτύσσονται διδακτικές στρατηγικές, που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν υποστηρικτικά για τη διδασκαλία της δημιουργικής γραφής. Τέτοια στρατηγική, πολύ σύγχρονη, είναι το αναγνωστικό δίκτυο: αποτελείται από κείμενα της ίδιας θεματικής, που συνεξετάζονται και που διαλέγονται μεταξύ τους, κατά τη θεωρία του Bakhtin, ως προς την οπτική τους ή τις ιδιαιτερότητες της γραφής ή και τα δύο. Με το αναγνωστικό δίκτυο οι μαθητές εύκολα οικειώνονται νοήματα και τεχνικές, αλλά και διαλέγονται κριτικά με αυτά, προσδιορίζοντας τον δικό τους κόσμο. Έτσι, το αναγνωστικό δίκτυο μπορεί να λειτουργήσει ως υποστηρικτικό εφαλτήριο για την ανταπόκρισή τους σε απλούστερες ή απαιτητικότερες ασκήσεις δημιουργικής γραφής. Στην εισήγηση παρουσιάζεται ένα διδακτικό παράδειγμα. Το πέρασμα από το αναγνωστικό δίκτυο στη δημιουργική γραφή γίνεται με βάση τη θεματική που προσέγγισαν οι μαθητές και με την αρχή της φθίνουσας καθοδήγησης, κατά τη θεωρία του Vygotsky. Τα μαθητικά κείμενα, ποιητικού ή πεζού λόγου, συντίθενται αρχικά από κάθε μαθητή ξεχωριστά, ακολουθεί δημοσιοποίηση και συζήτηση επί των κειμένων στην ομάδα και στη συνέχεια στην ολομέλεια της τάξης. Η όλη διαδικασία στοιχεί στη φιλοσοφία του αναγνωστικού δικτύου: οι μαθητές διαλέγονται τροποποιώντας και διορθώνοντας τα δικά τους πλέον κείμενα. 102

103 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:45-19:45 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Η γραφή και ο λόγος στις τοιχογραφίες των εκκλησιών (16ος -19ος) του πεδινού τμήματος της Καρδίτσας(Θεσσαλία). Πηγή της Ιστορίας. Χηροπούλου Χρυσή, Φιλόλογος στο 2ο ΓΕΛ Καρδίτσας hhiropoulou@gmail.com Η επιλογή ως θέμα έρευνας των πιο παλιών εκκλησιών της πεδινής Θεσσαλίας σχετίζεται αρχικά, με τις πολύ ενδιαφέρουσες γραφές. Εμπλέκονται : μεγαλογράμματη, μικρογράμματη, βυζαντινή, μικτή(αρχαία, λαϊκή), προσωπική. Είναι ταυτόχρονα ικανότητα του νου, δεξιότητα-τεχνική και τέχνη. Σημαντικό ενδιαφέρον επίσης, παρουσιάζει ο λόγος των επιγραμμάτων των τοιχογραφιών(ποιητική-φιλοσοφική διάθεση). Έχει δομή, ορθογραφημένος με ανορθόγραφη εμπλοκή. Σχετικός με το θέμα απεικόνισης ή άσχετος(λαϊκός). Κυρίως, δείχνει την αγωνία του γράφοντα να εκλαϊκεύσει ζητήματα αφορώντα τις καταβολές του χριστιανισμού(ιουδαϊσμός- πρόσωπα της βίβλου), την αγιοσύνη του εικονιζόμενου προσώπου και ζητήματα αμαρτίας-τιμωρίας. Βασική επιδίωξη δε, μέσα από την εικόνα, γραφή-λόγο, αρχιτεκτονική των εκκλησιών αυτών (κτήμα ες αιεί), να διαφωτιστεί όσο είναι δυνατό το ιστορικό γίγνεσθαι. Μολονότι η μεταπτυχιακή εργασία αφορούσε την ιστορία της Θεσσαλίας μέσα από χειρόγραφα των Γ.Α.Κ(γραφές-εξέλιξη τους τέλη 19ου, η ιστορία και το πολιτιστικό επίπεδο στη Θεσσαλία), στράφηκα στο θέμα αυτό έχοντας την πρόκληση των λίγων τμημάτων γραφής-λόγου(σημαντικές βεβαιώσεις ιστορίας). Βάρυνε επιπλέον, στη σκέψη η αισθητική δύναμη της τέχνης(αγιογράφηση, ξυλόγλυπτο τέμπλο, αρχιτεκτονική), και ως βοήθεια στη ανάγνωση της ιστορίας. Ενδιαφέρον επίσης στοιχείο η απεικόνιση του λαϊκού ανθρώπου(τουρκοκρατία, απελευθέρωση) και τη θέση του(αν μπορεί να γίνει ανάγνωση) στη διαμόρφωση των εκκλησιών πέραν της βαριάς φορολόγησης. Επιπρόσθετα, ασχοληθήκαμε με το θέμα αυτό, γιατί η πληροφόρηση από την Ι.Ε.Ε αφορά τις εκκλησίες των Αγράφων και όχι του πεδινού τμήματος, εξίσου σημαντικές. 103

104 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:45-19:45 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Γράφοντας ιστορίες με αφορμή το περιεχόμενο της βιτρίνας του Ι. Τσακασιάνου στο Μουσείο Σολωμού και επιφανών Ζακυνθίων Πηνελόπη Αβούρη, Εκπαιδευτικός - Θεατρολόγος, Μ.Α. στο Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, Υπεύθυνη Λειτουργίας του ΚΠΕ Λιθακιάς Ζακύνθου penelopeavouri@hotmail.com Η παρούσα πρόταση βιωματικού εργαστηρίου, στοιχειοθετήθηκε στο πλαίσιο της εργασίας το «βαλιτσάκι του εμψυχωτή» του Μ.Π.Σ. «Δραματική Τέχνη και Παραστατικές Τέχνες στην Εκπαίδευση και διά Βίου Μάθηση» του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Οι ομάδες μαθητών που επισκέπτονται το Μουσείο καλούνται να εστιάσουν στη βιτρίνα του Τσακασιάνου και κατόπιν να παραλάβουν φακέλους υλικού οι οποίοι εμπεριέχουν: 1. Ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα του Ι. Τσακασιάνου. 2. Το ποίημα του Τσακασιάνου «Στην ευεργετική της Μπόνεϋ» που παρουσιάζει και σχολιάζει την κοινωνία της Ζακύνθου το Υλικό για τους πολλαπλούς κοινωνικούς ρόλους του Ι. Τσακασιάνου: κουρέας, ιδιοκτήτης καταστήματος νεωτερισμών, ποιητής, εκδότης φιλολογικού περιοδικού, ερασιτέχνης ηθοποιός, θεατρικός συγγραφέας, ιμπρεσάριος, τελώνης. Μετά την επεξεργασία του πραγματολογικού υλικού, χρησιμοποιούν τη μέθοδο της ιδεοθύελλας για να στοιχειοθετήσουν τους κοινωνικούς ρόλους του Τσακασιάνου με την τεχνική «ρόλος στον τοίχο» και να τοποθετήσουν την ιστορία του σε χρονολογική σειρά με την τεχνική «χάρτης της ιστορίας». Στην συνέχεια εκφράζουν τις προσωπικές ιδέες και τα συναισθήματα τους δημιουργώντας μικτές αφηγήσεις πραγματικών και πλασματικών γεγονότων της ζωής του Τσακασιάνου με δοσμένο θεματικό άξονα, χρησιμοποιώντας διαφορετικές οπτικές γωνίες και διαφορετικές αφηγηματικές φωνές. Στη συνέχεια καλούνται να συνεχίσουν μια σελίδα από το προσωπικό ημερολόγιο ή ένα γράμμα του ποιητή, να πλάσουν μια διήγηση στην οποία αφηγητής είναι ένα από τα αντικείμενα της βιτρίνας, να γράψουν την φανταστική συνέντευξη που πήραν από τον ποιητή. Έτσι, χρησιμοποιώντας δημιουργικά το Μουσείο εμπλέκονται στην περιπέτεια της συν γραφής. 104

105 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:45-19:45 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Τοπική Ιστορία και Δημιουργική Γραφή στην Εκπαίδευση Ισιδώρα Μπίλλια isbi1@hotmail.gr Ιουστίνα Φλεμοτόμου iflemotomou@gmail.com Η διδασκαλία της Τοπικής Ιστορίας εντάσσεται από το 2011, σύμφωνα με το ΑΠΣ, στη ζώνη των Βιωματικών Δραστηριοτήτων της τυπικής εκπαίδευσης -Α/θμιας και Β/θμιαςστο πλαίσιο «Σχολείο του 21ου αιώνα». Συνδέεται με την Περιβαλλοντική και Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και ως πεδίο μελέτης και έρευνας «αναδεικνύει την ιστορικότητα του τόπου και τη σχέση του με τον άνθρωπο». Ο μεγάλος Κύκλος, η Γενική Ιστορία, διαρθρώνεται έτσι σε επιμέρους ενότητες, αποκτά συμπαγές περιεχόμενο και συνοχή. Παραμένει στο δρόμο της σηματοδότης των ενεργών πολιτών, που μεταβολίζουν τα βιώματα και τις γνώσεις τους σε στάσεις και αξίες. Η Δημιουργική Γραφή στη σύζευξή της με την Εκπαίδευση, τυπική και άτυπη, μεταποιεί την ιστορική αφήγηση με τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της Λογοτεχνίας και αναπτύσσει συνδέσεις ανάμεσα στις πολιτισμικές ρίζες και στο διάλογο της εποχής, διαμέσου της εκπαιδευτικής λειτουργίας. Η Δημιουργική Γραφή ως ανατρεπτική σταθερά σχηματίζει νέα περιβάλλοντα, για τα αποκαλυφθούν οι Μεγάλες Ουσίες στη μικρότητα του τόπου. Παρουσιάζονται δύο απόπειρες σύμπλεξης της Τοπικής Ιστορίας με το νήμα της Δημιουργικής Γραφής των μαθητών δύο σχολείων, κατά τα έτη και , με θέματα -αντίστοιχα- «Αμπελάκια Σαλαμίνας - μύθος, ιστορία, πολιτισμός» και «Εγκώμιο για την ελιά και το αμπέλι στη Ζάκυνθο» και μια τρίτη, όπως σχεδιάζεται την τρέχουσα σχολική χρονιά, με θέμα «Ανεμοκίνητοι υδρόμυλοι (water windmills) στη Σαλαμίνα». Τέλος, στο τρίτο θέμα θα αναπτυχθεί ένα σχέδιο "δημιουργικής γραφής με 1:1 χρήση tablet στην σχολική τάξη", θα διερευνηθούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του εγχειρήματος με όρους συνεργασίας και εξατομίκευσης, θα διαμορφωθούν ρεαλιστικές προσδοκίες και θα καταγραφούν οι σχετικές ενδείξεις. 105

106 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:45-19:45 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Ανοιχτά γλωσσικά δεδομένα: Η Υποδομή Γλωσσικών Πόρων και Υπηρεσιών clarin:el Στέλιος Πιπερίδης, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, ΙΕΛ/ΕΚ "Αθηνά", spip@ilsp.gr Μαρία Γαβριηλίδου, Γλωσσολόγος, ΙΕΛ/ΕΚ "Αθηνά", maria@ilsp.gr Παναγιώτης Λαμπροπούλου, Γλωσσολόγος, ΙΕΛ/ΕΚ "Αθηνά", penny@ilsp.gr Σαράντος Καπιδάκης, Καθηγητής, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, sarantos@ionio.gr Η διαρκώς αυξανόμενη διαθεσιμότητα ψηφιακού γλωσσικού περιεχομένου καθιστά τις μεθόδους της Γλωσσικής Τεχνολογίας (ΓΤ) που βασίζονται σε δεδομένα (γλωσσικούς πόρους) όλο και πιο αποτελεσματικές. Δεδομένου ότι η γλώσσα αποτελεί ταυτόχρονα φορέα γνώσης και πολιτισμικού περιεχομένου, εργαλείο επικοινωνίας και έκφρασης, συστατικό ταυτότητας και αντικείμενο μελέτης, η ΓΤ μπορεί να προσφέρει πολλά σε όλους τους επιστημονικούς τομείς. Οι νέες ερευνητικές μέθοδοι αξιοποιούν εξελιγμένους υπολογιστικούς πόρους, συλλογές δεδομένων και γλωσσικά εργαλεία. Ωστόσο, η συγκέντρωση και διάθεση γλωσσικών πόρων, τεχνολογιών και υπηρεσιών παρουσιάζει δυσκολίες σε επιστημονικό, τεχνικό, νομικό αλλά και επιχειρησιακό επίπεδο. Η εθνική υποδομή clarin:el ( είναι ένα δίκτυο οργανισμών μέσω του οποίου συγκεντρώνονται, τεκμηριώνονται, συντηρούνται και διαμοιράζονται Γλωσσικοί Πόροι, Τεχνολογίες και δικτυακές Υπηρεσίες επεξεργασίας, για την υποστήριξη κάθε ερευνητικής δραστηριότητας που βασίζεται σε γλωσσικό υλικό (ανεξαρτήτως επιστημονικού αντικειμένου). Έχει τη μορφή δικτύου αποθετηρίων και περιλαμβάνει ψηφιακά γλωσσικά δεδομένα (κειμενικά, ηχητικά, οπτικά ή πολυτροπικά) διαφόρων τύπων (γραπτός/προφορικός λόγος, λεξικά, γλωσσάρια κ.λπ.), καθώς και τεχνολογίες και εργαλεία που αναζητούν, ανακτούν, επισημειώνουν, αναλύουν και ποικιλοτρόπως μελετούν τα δεδομένα αυτά. Η ταυτόχρονη πρόσβαση σε δεδομένα και τεχνολογίες επεξεργασίας μέσω ενός ολοκληρωμένου περιβάλλοντος αποτελεί την ουσιαστική προσφορά της υποδομής, δεδομένου ότι παρέχει στους χρήστες τη δυνατότητα όχι απλώς να εντοπίζουν πόρους αλλά και να τους επεξεργάζονται με τη βοήθεια των εργαλείων και υπηρεσιών επεξεργασίας που διαθέτει η υποδομή. Οι πόροι και οι τεχνολογίες που διαθέτει η υποδομή παρέχονται από τα μέλη του δικτύου. Αναπτύσσεται έτσι μια διαφορετική προσέγγιση στη δημιουργία πόρων, που βασίζεται στη συνεργατική ανάπτυξη και βελτίωση πόρων και εργαλείων. 106

107 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:45-19:45 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ E-learning στη Δημιουργική Γραφή, Προσέγγιση ή Απόκλιση των Δημιουργικών Δυνάμεων; Αγγελική-Βιλελμίνη Ορνστάιν, φοιτήτρια ΜΠΣ «Δημιουργική Γραφή» agelinaornstein@yahoo.gr Τα e-learning μαθήματα Δημιουργικής Γραφής διασφαλίζουν και περιορίζουν σε ένα μέτριο επίπεδο την απόδοση του μαθητή. Τα σχόλια του καθηγητή, ακριβώς επειδή μεταφέρονται στον γραπτό λόγο, έχουν αυξημένη συγκρότηση και συνέπεια καθώς και δυνατότητα αποθήκευσης για μελλοντικές αναγνώσεις. Η αλληλεπίδραση με άλλους μαθητές είναι μηδενική σε διαπροσωπικό επίπεδο και ο σχολιασμός των κειμένων τους δεν κοινοποιείται. Τελικά οι μαθητές, ενήλικοι ή ανήλικοι, δεν συνδημιουργούν, ούτε μαθαίνουν από τις παρατηρήσεις πάνω στα κείμενα των συμμαθητών τους. Τα διά ζώσης σεμινάρια άνω των 15 ωρών ενδέχεται να δημιουργήσουν περιβάλλον εύφορο σε ίντριγκες και ανταγωνισμό αρνητικό για τη γραφή. Σε αντίθετη περίπτωση πρόκειται για μία μικροσκοπική κοινότητα που συνεχίζει την γαλουχία μέχρι και μετά το τέλος του μαθήματος ή των μαθημάτων. 107

108 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 18:45-19:45 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Θεωρία Λογοτεχνίας και Νέες Ηλεκτρονικές Μορφές Βιβλίου Βασιλική Nάνου, Πολιτισμική Τεχνολόγος, Φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» nanou.vassiliki@gmail.com Ο 21 ος αιώνας σημαίνει την ισχυροποίηση και εδραίωση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας (Τ.Π.Ε.) σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνίας, της επιστήμης, της εκπαίδευσης αλλά και της καθημερινότητας του ανθρώπου. Η δυνατότητα πρόσβασης σε πολλαπλής φύσης, ουσίας και είδους περιεχομένου αποτελεί πρόκληση για όλες τις βιομηχανίες παραγωγής περιεχομένου και ακόμα περισσότερο για την παραγωγή βιβλίου. Η επέλαση του ηλεκτρονικού βιβλίου σε πολλαπλές μορφές έρχεται να αμφισβητήσει, υποσκάψει, αναιρέσει αλλά και να ισχυροποιήσει απόψεις και θεωρίες που έχουν εκφραστεί κατά καιρούς σχετικά με την ανάγνωση, τη λογοτεχνία και τη συγγραφή. Η παρούσα εισήγηση επιχειρεί να διακρίνει δεσμούς, συγκλίσεις και αποκλίσεις ανάμεσα στις υπάρχουσες Θεωρίες Λογοτεχνίας και στο νέο περιβάλλον που δημιουργείται από το βιβλίο σε ψηφιακή μορφή. 108

109 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 20:00 21:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Α H Δημιουργική γραφή στο Νηπιαγωγείο μέσα από τα Ημερολόγια Παιγνιδιού Ανθή Σαμαρτζίδου, εκπαιδευτικός Κατερίνα Σαραφίδου, Σχολική Σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής katrinsaraf@hotmail.com Τα «ημερολόγια παιχνιδιού» αποτελούν μια παιδαγωγική πρόταση βασισμένη στις κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες μάθησης. Σε αυτά αποτυπώνονται μέσω φωτογραφιών και σχολίων, σκηνές από τις καθημερινές δραστηριότητες της τάξης. Στόχος μας είναι η δημιουργία μιας «αφήγησης» που αναπτύσσει, αλλά και σέβεται τις ταυτότητες των δημιουργών των αφηγήσεων των ημερολογίων και ενεργοποιεί τη δημιουργική, την κριτική σκέψη, τη φαντασία των παιδιών, μέσα από την υποστήριξη και τη συμμετοχής τους στην κοινότητα μάθησης της τάξης, αναλαμβάνοντας πραγματικούς αλλά και φανταστικούς ρόλους. Τα «ημερολόγια παιγνιδιού» εφαρμόστηκαν στο 4ο νηπιαγωγείο Δράμας, το και περιέχουν ένα πλούσιο δείγμα δημιουργικής γραφής, ως προϊόν των αλληλεπιδράσεων της συγκεκριμένης κοινότητας μάθησης. 109

110 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 20:00 21:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Εκπαιδεύοντας τους δασκάλους στη συγγραφή ενός παραμυθιού με τις τεχνικές της δημιουργικής γραφής Αντωνία Θεοχαρίδου, εκπαιδευτικός, συγγραφέας, εμψυχώτρια εργαστηρίων ΔΓ. theoanti@gmail.com Ευδοκία Χρηστομάτη, εκπαιδευτικός echristomati@yahoo.gr Ανδρέας Λατίνης, εκπαιδευτικός latinisandreas@yahoo.gr Μαρία Ζερβάκη, εκπαιδευτικός zervakim@fre .gr Χρύσα Τζαμπάζη, εκπαιδευτικός xrysatzam@hotmail.gr Φωτεινή Ναούμ, εκπαιδευτικός faynaioan@yahoo.gr Ζωή Μπουγιάλα zinada@gmail.com Η παρούσα εισήγηση αποτελεί πρόταση διαθεματικής προσέγγισης ως πλαίσιο μάθησης, μέσα από τις τεχνικές της ΔΓ και πιο συγκεκριμένα μέσα από τη συγγραφή ενός παραμυθιού. Στη συγκεκριμένη πρόταση καταλήξαμε μετά την υλοποίηση ενός βιωματικού σεμιναρίου ΔΓ διάρκειας 20 ωρών για 12 εκπαιδευτικούς, καθώς και δυο (2) εργαστηρίων ΔΓ για παιδιά εκτός σχολείου, έξι (6) εντός σχολείου, διάρκειας 20 ωρών το καθένα, Επιλέχθηκε το παραμύθι σαν εργαλείο ΔΓ, διότι θεωρείται βασικό μέρος της προσχολικής και σχολικής εκπαιδευτικής διαδικασίας χάρη στη συμβολή του στη νοητική και συναισθηματική εξέλιξη καθώς και στην ψυχολογική συγκρότηση του παιδιού. Στο πρώτο μέρος της εισήγησης παρουσιάζεται μια συγκεκριμένη και δομημένη πρόταση συγγραφής παραμυθιού μέσα από τεχνικές, ασκήσεις και δραστηριότητες της ΔΓ. Στο δεύτερο μέρος, οι δάσκαλοι που συμμετείχαν στο βιωματικό σεμινάριο δημιουργικής γραφής με τίτλο «Ας γράψουμε το δικό μας παραμύθι» μιλούν για την εμπειρία τους, καταθέτουν την άποψή τους σχετικά με τα οφέλη της εφαρμογής του παραπάνω 110

111 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 20:00 21:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Α εγχειρήματος. Επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις σε ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο του δασκάλου, τον ρόλο του μαθητή, τους επιδιωκόμενους στόχους και τους παράγοντες που συντελούν στην επιτυχία της ένταξης της δημιουργικής γραφής στην εκπαιδευτική διαδικασία. Στο τρίτο μέρος, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα από την εφαρμογή των παραπάνω πρακτικών σε μαθητές. Τέλος, συνάγεται το συμπέρασμα ότι η ένταξη της δημιουργικής γραφής στην εκπαιδευτική διαδικασία συμβάλλει στη βελτίωση της γλωσσικής, διανοητικής και συναισθηματικής εξέλιξης του μαθητή. 111

112 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 20:00 21:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Ποιήματα-εικόνες της φύσης: Η διδασκαλία των χαϊκού στο δημοτικό σχολείο Αναστασία Φακίδου, Σχολική Σύμβουλος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης afakidou@uth.gr Γεώργιος Παλάντζας, Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης gpalant@sch.gr Αποσκοπούμε στην παρουσίαση μιας πρότασης για τη διδασκαλία των χαϊκού σε μαθητές/ριες δημοτικού. Βάσει του Προγράμματος Σπουδών της Γλώσσας τα χαϊκού διδάσκονται από την Γ τάξη δημοτικού. Θεωρητικό πλαίσιο της διδακτικής προσέγγισης αποτελεί η αρχή της Συναλλακτικής Θεωρίας περί του πρωταρχικού ρόλου του αναγνώστη στη νοηματοδότηση του κειμένου και το αντίστοιχο διδακτικό μοντέλο των τεσσάρων σταδίων (προετοιμασία περιβάλλοντος για τη συνάντηση με την ποίηση, αρχική απόκριση, επεξεργασία της απόκρισης, έκφραση). Σκοποί του προγράμματος είναι η εξοικείωση των μαθητών/ριών με το περιεχόμενο και τη δομή των χαϊκού, η γνωριμία με πολιτισμικά σύμβολα του ιαπωνικού πολιτισμού, η ανάπτυξη δεξιοτήτων τόσο στην προσέγγιση-κατανόηση όσο και στη δημιουργία ποιημάτων για την επικοινωνία εντυπώσεων και συναισθημάτων και η καλλιέργεια θετικής στάσης. Η συνάντηση με τα χαϊκού Ιαπώνων (Μπασό, Κικάκου, Ίσσα, Σίκι) συνοδεύεται από στοιχεία της ιαπωνικής κουλτούρας (γλώσσα, γραφή, ζωγραφική, μουσική, αποσπάσματα ταινίας, φωτογραφίες τοπίων) για να παρουσιαστεί το πολιτισμικό περιβάλλον προέλευσης. Μελετώνται χαϊκού Ελλήνων παλαιότερων και σύγχρονων ποιητών (Σεφέρη, Αντωνίου, Σαβίνα). Αξιοποιείται το μοντέλο της φθίνουσας καθοδήγησης κατά την απόκριση στα υπό μελέτη ποιήματα και στη συγγραφή ποιημάτων, και η ομαδοσυνεργατική μορφή διδασκαλίας. Το πρόγραμμα εφαρμόστηκε σε ένα τμήμα Γ τάξης σε δημοτικό σχολείο αγροτικής περιοχής το β τρίμηνο του έτους Παρουσιάζονται τα χαϊκού που συνέγραψαν οι μαθητές/ριες. Την αποτελεσματικότητα του προγράμματος υποδεικνύει η ποιότητα ως προς τη δομή και τις ιδέες των ποιημάτων που δημιούργησαν και η θετική στάση που ανέπτυξαν έκτοτε να συγγράφουν χαϊκού αυτοβούλως είτε στο ημερολόγιό τους είτε ως ευχές σε ευχετήριες κάρτες. 112

113 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 20:00 21:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Η δημιουργία της Λατινικής Γραφής Βιχελμίνα Ζάχου, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, vzahou@ionio.gr Με τον όρο λατινική γραφή δηλώνεται η αλφαβητική γραφή που χρησιμοποιεί το λατινικό αλφάβητο, ανεξάρτητα τη γλώσσα την οποία εκφράζει (κλασική, λατινική, μεσαιωνική λατινική, λαϊκή ιταλική, γαλλική, γερμανική, αγγλοσαξονική κλπ.). Εν τούτοις ο όρος γραφή μπορεί να σημαίνει και ιδιαίτερους τύπους γραφής, όπως π.χ. λατινική γραφή, αλλά και γραφικά υποσύνολα στο εσωτερικό της λατινικής γραφής, όταν αναφερόμαστε σε ειδικότερες γραφές, όπως η βενεβεντανή, βησιγοτθική, καρολίδεια, γοτθική γραφή. Περαιτέρω, στο εσωτερικό μιας γραφής υπό την τελευταία αυτή έννοια, χρησιμοποιούμε όρους όπως μικρογράμματη, μεγαλογράμματη, επισεσυρμένη γραφή, κλπ.). Θα εξετάσουμε επίσης την καταγωγή της λατινικής γραφής. Ελληνική ή ετρουσκική είναι η προέλευση του λατινικού αλφαβήτου; Συνοψίζοντας τις σχετικές απόψεις, παρατηρούμε ότι το ετρουσκικό αλφάβητο διαμορφώθηκε κάτω από την άμεση ή έμμεση ελληνική επίδραση, είτε δηλ. υπό την επίδραση των Ελλήνων αποίκων της περιοχής της ιταλικής Κύμης, είτε από τη Βοιωτία, ήδη πριν από τον ελληνικό εποικισμό της Ιταλίας. 113

114 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 20:00 21:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Η κριτική θεάτρου ως δημιουργική γραφή: κανόνες, μέθοδοι, διαδικασίες Σταμάτης Γαργαλιάνος, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας sgargalianos@uowm.gr Χονδρογιάννη Μαρία, νηπιαγωγός, mariahondrogianni2510@gmail.com Στην παρούσα εισήγηση μελετάται η σχέση της κριτικής θεάτρου με τις υπάρχουσες μεθόδους Δημιουργικής Γραφής. Εξετάζονται οι προσπάθειες γραφής από πλευράς κριτικών και οι μέθοδοι που ακολουθούν για να καταλήξουν στο τελικό αποτέλεσμα. Αναλύεται η γραφή τους τόσο στα επί μέρους ζητήματα (σύνταξη, μορφολογία κειμένου, λεκτικοί νεολογισμοί) όσο και στην απόδοση των γενικών νοημάτων τους. Επιχειρείται η εύρεση κανόνων που διέπουν τις μεθόδους δημιουργικής γραφής στην κριτική θεάτρου, καθώς και η επιρροή τυχόν λεκτικών νεολογισμών. Τέλος, το συνολικό αποτέλεσμα της γραφής τους μελετάται σε σχέση με τα σκηνικά δρώμενα. 114

115 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 20:00 21:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Η δημιουργική Γραφή στην εκπαίδευση: Η κρισιμότητας της δημιουργικής γραφής στην Έκθεση Ιδεών και Απόψεων στο Λύκειο Αναστασία Κανελλοπούλου, Εκπαιδευτικός tkanelo@otenet.gr Ο/Η μαθητής/τρια καλείται μέσα από την εξέτασή του στο μάθημα της Έκθεσης Ιδεών κατά τις Πανελλαδικές εξετάσεις, να αναλύσει και να αναπτύξει με δημιουργικό τρόπο τις απόψεις του για συγκεκριμένα σύγχρονα ζητήματα προκειμένου η αξιολόγηση της νοητικής και εκφραστικής του επάρκειας να του επιτρέψει να προκριθεί στην μετεξέλιξή του σε Ακαδημαϊκό πολίτη. Στην κρίσιμη αυτή δοκιμασία αξιολογείται η εκφραστική του επάρκεια, η συγκρότηση της σκέψης του, η πρωτοτυπία της έκφρασης του, ο συνειρμικός του λόγος και η τεχνική του επάρκεια. Με άλλα λόγια ο υποψήφιος θα πρέπει για να κριθεί επαρκής και άρα εισακτέος στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση, να έχει αναπτύξει κατά την διάρκεια της μαθητικής του ζωής δεξιότητες δημιουργικής γραφής που θα του επιτρέψουν να προχωρήσει στο 3ο από πλευράς εκπαιδευτικής δυσκολίας πεδίο της ζωής του. Ο λόγος για τον οποίον επιβάλλεται η παραπάνω επάρκεια είναι το γεγονός ότι θα κληθεί στην πορεία να κατανοήσει, να συνεννοηθεί, να συνεργαστεί, να αναπτύξει ερευνητικό έργο, να συγγράψει και πιθανόν και να διδάξει, να εργαστεί και να παράξει μέσα στο κοινωνικό σύνολο. Κατά συνέπεια αυτή η μελλοντική του δραστηριότητα προϋποθέτει δυνατότητα συνεννόησης και συνεργασίας, άρα συγκροτημένη και παραγωγική σκέψη από την μία πλευρά και ικανότητα απόδοσης συγκεκριμένου και ξεκάθαρου περιεχομένου στο λόγο του από την άλλη. Η παρουσίαση στοχεύει στο να αναδείξει πόσο το σχολικό περιβάλλον συμβάλει στην τροφοδότηση και ενίσχυση αυτών των δεξιοτήτων καθώς και τον πολυπαραμετρικό χαρακτήρα της παραπάνω λειτουργίας. 115

116 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 20:00 21:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Η λογοτεχνική γενιά των εργαστηρίων δημιουργικής γραφής. Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας tkotopou@gmail.com, tkotopou@uowm.gr Οι Ιστορίες της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας θα πρέπει στο εξής να συμπεριλάβουν τον όρο «η γενιά των εργαστηρίων δημιουργικής γραφής», όταν θα αναφέρονται στη λογοτεχνική γενιά που συγγράφει πεζογραφία και ποίηση μετά το Μέσα σ αυτόν τον επικοινωνιακό ορυμαγδό της κυρίαρχης ιδεολογίας περί του ρόλου και της λειτουργίας της Λογοτεχνίας, το πολιτιστικό παράδειγμα της Δημιουργικής Γραφής ξεπερνά προκαταλήψεις και στερεότυπα, κυτταρικά στοιχεία της νεοελληνικής λογοτεχνικής παθολογίας, και συναποτελεί μέρος των ριζικών μεταρρυθμίσεων που αιμοδοτεί την προβολή ενός νέου λογοτεχνικού παραδείγματος. 116

117 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 20:00 21:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Παρωδία: ένα χρήσιμο εργαλείο δημιουργικής ανάγνωσης και γραφής Αικατερίνη Ανδριανάκη, Φιλόλογος, Εκπαιδευτικός Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, andrian.katerina@gmail.com Η παρωδία έχοντας πια κατακτήσει τη θέση της στο χώρο της λογοτεχνίας και την αναγνώριση της αισθητικής της αξίας προτείνεται ως ένας δόκιμος και συνάμα παιγνιώδης τρόπος πρόσληψης της λογοτεχνίας στο ευρύ πεδίο της διδασκαλίας της Λογοτεχνίας. Η παρούσα εργασία προτείνει την παρωδία ως ένα ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο δημιουργικής ανάγνωσης. Ο Καβάφης, ο πλέον παρωδημένος Έλληνας ποιητής, αποτέλεσε ένα πρόσφορο έδαφος για το εγχείρημά μας. Μέσα από μια σειρά διδακτικών προσεγγίσεων η «δημιουργική παρωδία» μοιάζει να επιτυγχάνει τελικά έναν ειδικό τρόπο πρόσληψης της ποίησης του Καβάφη, να ανιχνεύει και να παράγει «διακείμενα» και τελικά να αποτελεί μια πρόταση διδασκαλίας της Λογοτεχνίας στην εκπαίδευση. 117

118 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 20:00 21:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Στάχτη και Χιόνι, Σκυλάκια και Φαντάσματα: Η δημιουργική γραφή στην υπηρεσία της διδασκαλίας του ποιητικού λόγου «Η ποίηση είναι για όποιον τη χρειάζεται» ( Αντόνιο Σκάρμετα, Ο Ταχυδρόμος του Νερούδα) Τζίνα Καλογήρου, Καθηγήτρια ΠΤΔΕ/ΕΚΠΑ gkalog@primedu.uoa.gr Σήμερα έχουμε όλοι αποδεχτεί την αναγκαιότητα, αφενός, εισαγωγής του παιχνιδιού στην ίδια τη διαδικασία της μάθησης και, αφετέρου, διδακτικής επεξεργασίας του ποιήματος μέσω ποικίλων δραστηριοτήτων παιγνιώδους χαρακτήρα. Η δημιουργική γραφή χρησιμοποιείται συχνά ως δραστηριότητα παιγνιώδης και δημιουργική,με ποικιλία τρόπων και μορφών, στη διδασκαλία του ποιητικού λόγου, ενώ η αναγκαιότητα της μύησης των μαθητών σχολικής ηλικίας στη διαδικασία της ποιητικής γραφής έχει υποστηριχθεί από πολλούς θεωρητικούς στο χώρο της εκπαίδευσης. Στην εισήγηση παρουσιάζονται τρόποι και δραστηριότητες δημιουργικής γραφής( γραπτής, ψηφιακής, οπτικοακουστικής, μείξης λεκτικού και εικαστικού κώδικα, κ.ά.) με αφορμή την ανάγνωση και ανάλυση συγκεκριμένων ποιημάτων από την ελληνική αλλά και την παγκόσμια ποίηση. Θα δούμε με ποιους τρόπους οι μαθητές- αναγνώστες μετασχηματίζουν την εμπειρία της ποιητικής ανάγνωσης σε πολύμορφο δημιουργικόποιητικό λόγο. Το υλικό μας αναφέρεται σε ποιητικές δημιουργίες πραγματικών αναγνωστών, μαθητών Δημοτικών Σχολείων της Αττικής αλλά και της Βαλένθια στην Ισπανία.* *(Πολλά από τα ποιήματα γράφτηκαν απευθείας και παρουσιάζονται στην αγγλική γλώσσα) 118

119 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Η Δημιουργική Γραφή στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση- Ξαναβάφοντας πράσινες τις λέξεις: Ο μύθος του Ερυσίχθονα Μαρία Σφήκα (ΠΕ06), m.sfika@yahoo.com Αναστασία Νταλταγιάννη (ΠΕ 02) anadalt@yahoo.gr Yπάρχει χώρος άραγε για τη Δημιουργική Γραφή στις άτυπες μορφές διδασκαλίας και μάλιστα στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, όπως εφαρμόζεται στο σύγχρονο δημόσιο σχολείο; Θεωρητικά η Δ.Γ. θα έπρεπε να είναι ένας από τους πρωταρχικούς και θεμελιώδεις στόχους της Π.Ε., αφού αποτελεί τη σαφέστερη απόδειξη ότι έχει πραγματωθεί η εκπαιδευτική διαδικασία. Ο μαθητής, δηλαδή, όχι απλά έχει πάρει και αφομοιώσει γνώση, αλλά και μπορεί κατά βούληση να τη χρησιμοποιήσει δημιουργικά μπορεί να παράξει πρωτότυπο και αυθεντικό κείμενο στη μητρική του γλώσσα ἠ στη γλώσσα στόχο (target language). Ωστόσο, η καθιερωμένη πρακτική άλλα μαρτυρά. Συνήθως αυτόματα συνδέουμε την Π.Ε. με εκδρομές, με χαρούμενες ομαδικές και βιωματικές δραστηριότητες, με επισκέψεις και παιχνίδια στο πεδίο. Αντίθετα, η Δ.Γ. έχει μια ελαφρά μυρωδιά μούχλας κλειστού χώρου. Δε θα ήταν συναρπαστικό όμως να παντρεύαμε αυτά τα δύο, φέρνοντας τη χαρά της βιωματικής μάθησης και ό,τι κουβαλάει μαζί της η Π.Ε. μέσα στον αποστειρωμένο χώρο της τάξης; Είναι μια πρόκληση και ένα στοίχημα για τον καθηγητή που αναλαμβάνει να τρέξει ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα, να εμπλέξει τα παιδιά ενεργά στη δημιουργική διαδικασία και να μην κάνει ο ίδιος το editing, αποκόπτοντας τα παιδιά από το τελικό προϊόν. Ανιχνεύοντας τις ολέθριες συνέπειες της υπερτροφίας του εγώ πάνω στη φύση, πέσαμε πάνω στο μύθο του Ερυσίχθονα, το αρχαιότερο οικολογικό-πολιτικό μήνυμα στην ιστορία της ανθρωπότητας και ασχοληθήκαμε δημιουργικά μ αυτόν. Αυτό σήμαινε ότι έπρεπε όχι μόνο να κινητοποιήσουμε φαντασιακά τα παιδιά, αλλά και να εμπλέξουμε και τις ειδικότητές μας, με στόχο τη Δ.Γ. και στις δύο γλώσσες. 119

120 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Μαθαίνω γράφοντας ιστορίες, Δημιουργική γραφή πάνω στην παραβολή του σπλαχνικού Σαμαρείτη Σεβαστή Κωνσταντινίδου, Φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» sevakonsta@sch.gr Όλα ξεκίνησαν από μια μικρή διαπίστωση. Μαθαίνω καλύτερα όταν παίζω και όταν δημιουργώ. Και επειδή η δημιουργία εμπεριέχεται στο «καθ ομοίωσιν» που καλείται ο άνθρωπος να επιτύχει δημιουργός γαρ ο Θεός και καλείται ο άνθρωπος να τον μοιάσει- σκεφτήκαμε να παίξουμε και να δημιουργήσουμε δικές μας ιστορίες εμπνεόμενοι από την παραβολή του σπλαχνικού Σαμαρείτη. Ένας άνθρωπος κάποτε- χθες, σήμερα, αύριο- ένα πρόβλημα, κάποιοι άλλοι άνθρωποι που αδιαφορούν ή βοηθούν Ποιος μπορεί να γίνει ποιος, τι μπορεί λοιπόν να συμβεί, ποια η λύση που θα εμφανιστεί; Κάπως έτσι οι μαθητές πήραν μολύβι και χαρτί και έφεραν στο φως τις δικές τους εκδοχές. Και η αλήθεια είναι πως τα κατάφεραν καλά, καλύτερα από ότι περίμεναν Εδώ θα φανερώσουμε το μονοπάτι που ακολουθήσαμε για να αποκτήσουμε τις πρώτες συγγραφικές μας εμπειρίες και θα τολμήσουμε να διαβάσουμε μερικές από αυτές. 120

121 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Από τη Δημιουργική γραφή στην Εμψύχωση κούκλας Δώρα Καραθανάση, Ηθοποιός Συγγραφέας, dorakara@gmail.com Η Δημιουργική γραφή μέσα από τα παιχνίδια και της ασκήσεις της θεατρικής γραφής, αναδεικνύει τις ικανότητες των παιδιών. Τα παιδιά εκφράζονται, πλάθουν ιστορίες, δημιουργούν θεατρικά κείμενα και μονολόγους. Η διαδικασία της δημιουργίας ενός θεατρικού κειμένου ολοκληρώνεται με την εμψύχωση της κούκλας. Κατασκευάζουν με ανακυκλώσιμα υλικά κούκλες και τις ζωντανεύουν. Με την κίνηση, τη φωνή και τη γραφή, το παιδί εκφράζει μόνο του ή σε συνεργασία με άλλα παιδιά, τα συναισθήματά του και τις ιδέες του. Τα θεατρικά κείμενα που παράγονται, τους δίνουν τη δυνατότητα να μοιράζονται τους φόβους, τις επιθυμίες τους, να συνεργάζονται και να απελευθερώνονται, κάτω από την προστασία των ρόλων. 121

122 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Τα Χριστούγεννα των παραμυθιών: ένα project για τα Χριστούγεννα στον όμιλο δημιουργικής γραφής του Πειραματικού Δ.Σ. Φλώρινας Όλγα Μούσιου-Μυλωνά, Σύμβουλος 1ης σχολικής περιφέρειας νομού Φλώρινας, mousiou.olga@gmail.com Παρασκευή Πουγαρίδου, Εκπαιδευτικός, ppougari@yahoo.gr Η δημιουργική γραφή προσδιορίζεται ως ένα «παιχνίδι και πειραματισμός» με τη συγγραφή (Καλογεροπούλου, 2006: 72-73) ή ως μια γραφή ελεύθερη μια μεταμόρφωση που δημιουργεί ένα ευχάριστο συναίσθημα, κάποιες φορές ενθουσιασμό (Γρόσδος, 2014: 22). Η βιβλιογραφία των τελευταίων χρόνων περιγράφει πλήθος τεχνικών ικανών να καλλιεργήσουν τη δημιουργική σκέψη σε παιδιά και ενήλικες. Στον χώρο της εκπαίδευσης, η δημιουργική γραφή αντιμετωπίζεται περισσότερο σαν μια ελεύθερη έκφραση της προσωπικότητας του παιδιού (Κωτόπουλος, 2011), ως μια στροφή των μαθητών στον εσωτερικό τους κόσμο, στις σκέψεις και στα συναισθήματά τους. Ο εκπαιδευτικός που στοχεύει στην ενίσχυση των δημιουργικών δυνάμεων των μαθητών του επιδιώκει να δημιουργήσει ένα κλίμα ευέλικτο και ανοιχτό, που με την παροχή των κατάλληλων ερεθισμάτων, θα δώσει διεξόδους στο συναίσθημα, στον ψυχισμό και στις ιδέες τους, θα τους βοηθήσει να τις μετατρέψουν σε φορτία λόγου και σκέψης. Η συγκεκριμένη διαδικασία δεν είναι μηχανιστική, είναι πάνω από όλα, παιδαγωγική, αφού προϋποθέτει ένα κλίμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στον δάσκαλο και στον μαθητή. Αντικείμενο της παρούσας εργασίας αποτελεί ένα project που έλαβε χώρα στον όμιλο δημιουργικής γραφής του Πρότυπου Πειραματικού Δ.Σ. Φλώρινας και αφορούσε στα Χριστούγεννα. Οι μαθητές με τη χρήση των ΤΠΕ, γνώρισαν λογοτεχνικά έργα κορυφαίων δημιουργών (Παλαμάς, Τριβιζάς, Τολστόι), αναζήτησαν στο διαδίκτυο και άκουσαν παραδοσιακά κάλαντα, δημιούργησαν τα δικά τους χριστουγεννιάτικα διακοσμητικά με τη χρήση του λογισμικού Revelation Natural Art, ενώ τέλος, με τη χρήση διαδραστικών καρτών του διαδικτύου έγραψαν τις δικές τους χριστουγεννιάτικες και πρωτοχρονιάτικες ιστορίες, τις οποίες και εικονογράφησαν. δημιουργικά. Τα αποτελέσματα ήταν αναμφίβολα 122

123 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β «Νάρκης του άλγους δοκιμές, εν Φαντασία και Λόγω»: Η θεραπευτική χρήση της γραφής Χρηστίδη Φωτεινή, Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Αγγελική Πεχλιβάνη, Γενικό Λύκειο Νέας Περάμου Αττικής apechlivani@gmail.com Φωτεινή Καραρίζου, Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Στην «Μελαγχολία του Ιάσονος Κλεάνδρου. Ποιητού εν Κομμαγηνή. 595 μ.χ», ο Καβάφης εκφράζει την ένταση του πόνου που του προκαλεί η φθορά του χρόνου, και στρέφεται στην τέχνη της ποίησης, προσδοκώντας με τη δημιουργική δύναμη της ποιητικής τέχνης να απομακρύνει τη σκέψη του από τη φθορά που τον πληγώνει. Ο χρόνος δεν φθείρει, όμως, μόνο το σώμα αλλά και το νου. ενίοτε μάλιστα η φθορά αυτή οδηγεί σε μια σοβαρή μεταβολή της πρότερης λειτουργικής ικανότητας του ανθρώπου, καθιστώντας τον ανίκανο να αντεπεξέλθει στις καθημερινές του δραστηριότητες, κατάσταση που συχνά περιγράφεται με τον όρο «άνοια». Στα χρονικά όρια αυτής της παρουσίασης, θα προσπαθήσουμε -ανασκοπώντας πολύ πρόσφατες έρευνες- να παρουσιάσουμε την ευεργετική επίδραση ατομικών και ομαδικών προγραμμάτων δημιουργικής γραφής και συγκεκριμένων ποιητικών ειδών, όπως το χάικου, σε ομάδες ηλικιωμένων με ή χωρίς σοβαρή έκπτωση των γνωστικών τους λειτουργιών αλλά και στις οικογένειες και τους φροντιστές των ηλικιωμένων. Μια ευεργετική επίδραση που, όπως φαίνεται, αφενός εντοπίζεται στη λεκτική επικοινωνία και συνδιαλλαγή και στην έκφραση συναισθημάτων, αφετέρου ανιχνεύεται σε γνωστικές διεργασίες, όπως η μνήμη, η λεκτική ευφράδεια, η υιοθέτηση κανόνων και η νοητική ευελιξία, που ο χρόνος δεν αφήνει άφθαρτες. Και η φαντασία και ο λόγος της δημιουργικής γραφής πιθανώς αναδεικνύονται ως ένα ακόμα όπλο μη-φαρμακευτικής προσέγγισης αυτής της φθοράς. 123

124 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Σύνδρομο Asperger: Τεχνικές παρέμβασης - ευαισθητοποίησης μέσα από κείμενα δημιουργικής γραφής Αναστασία Αλευριάδου, Αναπληρώτρια καθηγήτρια alevriadou@uowm.gr Χρήστος Κούσλης, Εκπαιδευτικός christos_kouslis@hotmail.com Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να διερευνήσει τη σημασία της δημιουργικής γραφής ως μέσο παρέμβασης και ευαισθητοποίησης σε άτομο με σύνδρομο Asperger. Το σύνδρομο συγκαταλέγεται σε μία υποομάδα διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών που αναφέρονται στο φάσμα του αυτισμού. Διακρίνεται για τις χαμηλές επιδόσεις στην κοινωνική και συναισθηματική αλληλεπίδραση, τις δυσκολίες στις επικοινωνιακές δεξιότητες, καθώς και από αυξημένη στερεοτυπική συμπεριφορά σε διάφορες δραστηριότητες και ενδιαφέροντα. H κοινωνική απομόνωση, η αδέξια αλληλεπίδραση με τους συνομηλίκους, και η έλλειψη συνειδητοποίησης των «κοινωνικών» κανόνων σκιαγραφούν το κοινωνικό προφίλ των ατόμων αυτών, δημιουργώντας μια αίσθηση κοινωνικής αδεξιότητας. Επιπρόσθετα, χαρακτηρίζονται από έλλειψη ενσυναίσθησης, καθώς αδυνατούν να κατανοήσουν τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων. Στην παρούσα μελέτη παρατίθενται κείμενα δημιουργικής γραφής, οι οποίες, ως τεχνικές παρέμβασης, εφαρμόστηκαν σε περίπτωση μαθήτριας με Asperger (σύντομη παρουσίαση του προφίλ της) για τη βελτίωση της ενσυναίσθησης, πτυχών της πραγματολογίας και του λόγου. Για τον τομέα της ενσυναίσθησης δημιουργήθηκαν θεατρικά κείμενα βραχείας φόρμας και ιστοριούλες βασισμένες στα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του παιδιού, έτσι ώστε να κατακτήσει τη νοητικο-συναισθηματική διαδικασία του «μπαίνω στη θέση του άλλου». Για τη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων στον τομέα της πραγματολογίας αξιοποιήθηκε η βασική ιδέα των Κοινωνικών Ιστοριών της K. Gray, με κείμενα πολλαπλών στόχων για την αντιμετώπιση σύνθετων καταστάσεων. Για την κατανόηση του μεταφορικού λόγου και των ιδιωτισμών δημιουργήθηκαν ιστορίες που αισθητοποιούν τη φράση συνδέοντάς την, είτε με το κοινωνικο-πολιτιστικό πλαίσιο που τη διαμόρφωσε, είτε με όρους της καθημερινής εμπειρίας. Τα αποτελέσματα συζητούνται στα πλαίσια των σύγχρονων προγραμμάτων παρέμβασης σε άτομα με διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού. 124

125 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Η Τέχνη της δημιουργικής ανάγνωσης και γραφής ως μέσο θεραπευτικής προσέγγισης, ως μέσο διαχείρισης της συναισθηματικής ανθεκτικότητας. Ελένη Κυριακοπούλου, Δασκάλα, Απόφοιτος Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», lena.kiriakopoulou@gmail.com Παναγιώτα Ντανοπούλου, Κοινωνιολόγος, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια, Εκπαίδευση Ενηλίκων, Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Giwtada088@hotmail.com Ελένη Παταρίδου, Δασκάλα, Απόφοιτος Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», lenapakar@yahoo.gr Ευαγγελία Χατζηδημητρίου, Νηπιαγωγός, Απόφοιτος Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», echatzidim@sch.gr Κεντρικός άξονας της εισήγησης είναι ο προσδιορισμός της σχέσης της Βιβλιοθεραπευτικής Ανάγνωσης και της Δημιουργικής Γραφής κατά την εκπαιδευτική διαδικασία, μέσα από ομάδες Ανάγνωσης και Δημιουργικά Εργαστήρια Γραφής στο Δημοτικό σχολείο και της εκπαιδευτικής διεργασίας για την προαγωγή της συναισθηματικής ανθεκτικότητας των μαθητών/τριών του Δημοτικού σχολείου στη διαχείριση των κρίσεων αλλά και στην ανάπτυξη τεχνικών διαμεσολάβησης της ενδοσχολικής βίας. Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται μια πρόταση δημιουργικής διαδικασίας μέσα από σειρά ασκήσεων παιγνιώδους μορφής, με αφετηρία παραμυθοϊστορίες ως μαγικού τρόπου σκέψης με παράλληλη χρήση εικόνων, πολυμεσικών εφαρμογών και οπτικοακουστικών αφηγήσεων με κοινό θέμα τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο μαθητής στο σύγχρονο σχολείο της κρίσης και την Ανάγνωση τους ως εργαλείο για την προαγωγή της παρρησιακής συμπεριφοράς και της συναισθηματικής αγωγής των μαθητών/τριών μας. Επίσης μελετάται πώς με τη διεύρυνση της έννοιας του λογοτεχνικού κειμένου(πολυσημία-πολυτροπικότητα), «Ο Φεγγαροσκεπαστής», ένα ποιητικό παραμύθι για τη δύναμη της φιλίας και της αλληλεγγύης, του Έρικ Πιμπάρε και «Ο τσικοποντικούλης» Λαϊκό παραμύθι προάγεται ο κριτικός και δημιουργικός στοχασμός, μέσα από ειδικές τεχνικές παρατήρησης (Perkins,1994-Olson, 2000)που τους επιτρέπουν να αποκτήσουν κριτική στάση απέναντι στη διαφορετικότητα του ήρωά τους και τη δική τους με την τεχνική της διαμεσολάβησης. Τέλος παράγουν τα δικά τους κείμενα, «συνομιλώντας» με την εποχή τους, αντιμετωπίζουν τις αρνητικές και αγχογόνες σκέψεις τους και τα προβλήματα της σχολικής καθημερινότητας όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά. 125

126 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Γράφοντας ένα ελληνικό εικονογραφημένο βιβλίο με βάση την παράμετρο «Σκηνικό» Δέσποινα Κώτη-Παπαντωνάκη Γεώργιος Παπαντωνάκης gepaparho@gmail.com Στην εργασία αυτή θα επιχειρήσουμε να καταθέσουμε κάποιες σκέψεις- «κατευθυντήριες» οδηγίες που πιστεύουμε ότι είναι χρήσιμες σε συγγραφείς εικονογραφημένων βιβλίων με μυθοπλαστικούς χαρακτήρες παιδιά (ή και ενήλικες) με ειδικές ανάγκες με άξονα τη λογοτεχνική συνιστώσα «Σκηνικό». Αρχικά, παρακολουθούμε πώς διαγράφεται το σκηνικό στα εικονογραφημένα που ήδη κυκλοφορούν στην Ελλάδα με μια κριτική ανάγνωση. Στη συνέχεια, το ενδιαφέρον και η προσπάθειά μας θα περιστραφεί στη δημιουργία μας συγγραφικής τυπολογίας σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα καθώς είναι σχεδόν παραγκωνισμένο ακόμα και από την κριτική προσέγγιση παιδικών/ νεανικών λογοτεχνικών κειμένων, η οποία θα στηρίζεται σε στοιχεία λογοτεχνικά, αποφεύγουμε τον σχεδόν ασαφή όρο «λογοτεχνικότητα», για να υπερκεράσουμε ενδεχόμενα προβλήματα από ένα μη μοναδικό ορισμό του ως εφαρμογή σε λογοτεχνικό κείμενο. Οι κατευθυντήριες γραμμές με τις οποίες θα ασχοληθούμε ερείδονται στους τύπους του σκηνικού, σε μια πιθανή μεταβλητότητά του, στις σχέσεις των μυθοπλαστικών χαρακτήρων με ειδικές ανάγκες με το σκηνικό και κυρίως στις λειτουργίες που μπορεί να εμπεριέχει ένα σκηνικό, προκειμένου να βρίσκεται σε αρμονία με την ιδιαιτερότητα των ατόμων με ειδικές ανάγκες. Καθώς η εργασία μας εμπεριέχει προτάσεις δημιουργικής γραφής, διευκρινίζουμε ότι σε καμιά περίπτωση δεν έχει στόχο να χειραγωγήσει εκκολαπτόμενους συγγραφείς, αλλά να παρουσιάσει δυνατότητες αξιοποίησης του σκηνικού χώρου και χρόνου εποικοδομητικότερα για τα άτομα με ιδιαίτερα δεξιότητες, τις οποίες μπορούν να λάβουν υπόψη προαιρετικά όσοι γράφουν ή όσοι έχουν στόχο να συνθέσουν παρεμφερή κείμενα της «λογοτεχνίας της αναπηρίας», καθώς οι μέχρι τούδε έρευνές μας έχουν δείξει ότι ελάχιστα οι συγγραφείς έχουν αξιοποιήσει το σκηνικό. 126

127 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Το Υπερκείμενο ως εργαλείο «ηλεκτρονικής δημοσίευσης» στο εργαστήρι Δημιουργικής Γραφής Γιώργος Ναλπαντίδης, Σκηνοθέτης, Εκπαιδευτής Δημιουργικής Γραφής, Απόφοιτος Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» gnalpan@gmail.com Το υπερκείμενο είναι ένα δίκτυο κειμένων που συνδέονται μεταξύ τους μέσω υπερδεσμών. Η παρούσα εισήγηση προτείνει το υπερκείμενο (hypertext) ως μία ηλεκτρονική λογοτεχνική μορφή που μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμη ως εκπαιδευτικό εργαλείο ενός εργαστηρίου δημιουργικής γραφής για τους εξής λόγους: 1. Πρόκειται για μία λογοτεχνική μορφή εξαιρετικά συμβατή με την ομαδική λειτουργία του εργαστηρίου δημιουργικής γραφής, καθώς δίνει τη δυνατότητα συνύπαρξης διαφορετικών κειμένων. Τα επιμέρους κείμενα συνδιαλέγονται μεταξύ τους συνθέτοντας ένα ευρύτερο κειμενικό σύνολο. 2. Λόγω του μηδενικού κόστους του, αποτελεί μία εύκολη -αλλά όχι πρόχειρη- λύση ικανοποίησης των αναγκών των εκπαιδευόμενων για «δημοσίευση» (και κατά συνέπεια έλεγχο και αναστοχασμό επί) των κειμένων τους. 3. Δεν πρόκειται απλώς για τη δημοσίευση κάποιων κειμένων στο διαδίκτυο (όπου συνήθως υιοθετείται η φόρμα του παραδοσιακού, έντυπου κειμένου) αλλά για μία δομή που ενσωματώνει τα κείμενα στη λογική του μέσου εντός του οποίου παρουσιάζονται. Ως παράδειγμα παρουσιάζεται το υπερκείμενο που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια ενός εργαστηρίου διάρκειας 80 ωρών, το οποίο έλαβε χώρα στο Πολιτιστικό Κέντρο Εξαρχείων του Δήμου Αθηναίων, την άνοιξη και το φθινόπωρο του Παρουσιάζεται επίσης συνοπτικά- η διαδικασία κατασκευής του (σε ότι αφορά στο «λογοτεχνικό» αλλά και το «τεχνικό» της μέρος). 127

128 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Γράφοντας υπερκείμενα στην τάξη Ανδρέας Καρακίτσιος, Καθηγητής, Παιδαγωγική Σχολή Α.Π.Θ, akarakit@nured.auth.gr Αντωνία Πατσιοδήμου, apatsiodi@nured.auth.gr Τα υπερκείμενα είναι κείμενα που αποτελούνται από μικρότερα άλλα, τα οποία ο αναγνώστης διαβάζει με μη γραμμική ροή, επιλέγοντας διαδρομές ανάγνωσης. Η μορφή τους μπορεί να είναι ψηφιακή ή έντυπη και απαντώνται πια και στην ελληνική παιδική λογοτεχνία. Τα πιο γνωστά κείμενα αυτού του είδους είναι «Τα 88 ντολμαδάκια» και «Τα 33 ροζ ρουμπίνια» του Ευγένιου Τριβιζά. Αυτά και άλλα έργα έγιναν αντικείμενο μελέτης στο σχολείο και στη συνέχεια αξιοποιήθηκαν διακειμενικά για την παραγωγή ενός υπερκειμένου από μαθητές της Ε τάξης. Το υπερκείμενο γράφτηκε συνεργατικά, ενώ κάποια από τα κομμάτια που το αποτελούν ατομικά. Σημαντικό πόρισμα της έρευνας δράσης είναι η κατάδειξη της θετικής σχέσης που υπάρχει μεταξύ των αφηγηματικών τεχνικών που χρησιμοποιούν οι μαθητές του δημοτικού, όταν γράφουν και εκείνων που είχαν εντοπίσει σε αφηγήσεις που είχαν διαβάσει «εκ του σύνεγγυς». Επίσης, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η μελέτη του τρόπου με τον οποίο αναπτύσσεται αυτή η σχέση. Η συλλογή των πληροφοριών έγινε με ομαδικές συζητήσεις και ατομικές συνεντεύξεις, οι οποίες οργανώθηκαν σε άξονες βασισμένους στις κεντρικές έννοιες της θεωρίας της Ριζικής Αλλαγής που αναπτύχθηκε το 1997 από την Eλίζα Ντρέσανγκ. 128

129 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δημιουργική «Προαγωγή» ή ατυχής «Προδοσία»; Η χρήση των νέων τεχνολογιών στην ποίηση του Charles Bukowski Δρ. Άρτεμις Μιχαηλίδου, Επίκουρη Καθηγήτρια Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, enpgpster@gmail.com Νικόλαος Λούβρος, Εκπαιδευτικός Πληροφορικής, nloybros@yahoo.gr Η εισήγηση αυτή θα ασχοληθεί με τη χρήση και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στην παραδοσιακή, έντυπη ποίηση. Με αφορμή τρία φιλμ μικρού μήκους που βασίζονται σε ισάριθμα ποιήματα του Αμερικανού λογοτέχνη Charles Bukowski ( The Man with the Beautiful Eyes, σκηνοθεσία Jonathan Hodgson, Bluebird, σκηνοθεσία Monika Umba, The Laughing Heart, σκηνοθεσία Bradley Bell), θα εξετασθούν τόσο οι δημιουργικές διέξοδοι που ανοίγονται στην (επανα)πρόσληψη και ερμηνεία ενός οικείου, προϋπάρχοντος λογοτεχνικού κειμένου, όσο και οι περιορισμοί που θέτουν οι νέες τεχνολογίες προκειμένου το νέο καλλιτεχνικό προϊόν να «προάγει» και να μην «προδίδει» το αρχικό κείμενο. Μέσα από λεπτομερή ανάλυση κομβικών αισθητικών στοιχείων όπως ο ήχος, η εικόνα, η παρουσία ή απουσία μουσικής επένδυσης, η επιλογή της γραμματοσειράς ή ο ρυθμός της αφήγησης, θα διερευνηθεί ο βαθμός στον οποίο τα παραπάνω φιλμ αξιοποιούν τις βασικές αρχές της ψηφιακής αφήγησης (π.χ. οπτική γωνία, δραματικό πρόβλημα, αφηγηματική οργάνωση, κλπ), σε συνάρτηση με το πνεύμα και τις προθέσεις του Bukowski. Εν κατακλείδι, η παρούσα εισήγηση θα προσπαθήσει να απαντήσει στο αν οι νέες τεχνολογίες μπορούν να προσφέρουν κάτι δημιουργικά ρηξικέλευθο στο έργο καταξιωμένων λογοτεχνών, επιτρέποντάς τους να κερδίσουν παράλληλα και νέες γενιές φανατικών, ενίοτε αναγνωστών. 129

130 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δημιουργική Γραφή και Ψηφιακή Αφήγηση: ένα μέλλον μονοδιάστατο ή πολυδιάστατο; Βασιλική Nάνου, Πολιτισμική Τεχνολόγος, Φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» nanou.vassiliki@gmail.com Η ψηφιακή αφήγηση ή digital storytelling ως η αλληλεπιδραστική τέχνη της χρήσης λέξεων και δράσεων για την αναπαράσταση των στοιχείων και των εικόνων μιας ιστορίας με τρόπο που να κεντρίζει τη φαντασία του ακροατή με τη χρήση νέων τεχνολογιών αποτελεί ένα από τα πολλά υποσχόμενα εργαλεία μάθησης στον σύγχρονο εκπαιδευτικό κόσμο. Παράλληλα, η δημιουργική γραφή ή creative writing αποτελεί μια ενεργή εναλλακτική πρακτική διδακτικών προτάσεων με διάθεση αυτενέργειας, ελευθερίας και αυτοέκφρασης. Οι λογικές αυτές δεν περιορίζονται στο εκπαιδευτικό χώρο, αντιθέτως αποτελούν ισχυρά εργαλεία έκφρασης απόψεων, ιδεών και συναισθημάτων μέσα σε ένα πλαίσιο ζωής που ολοένα και «εμπλουτίζεται» από ψηφιακά μέσα. Πώς μπορεί κανείς όμως να εκμεταλλευθεί και τα δύο; Μπορούμε να έχουμε μια δημιουργικά γραφόμενη ψηφιακή αφήγηση ή μια ψηφιακά αφηγούμενη δημιουργική γραφή (creatively written digital storytelling or digitally told creative writing); 130

131 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Α From ethnography to fiction: the example of "Mika's shadow"* Evangelos Avdikos, Professor, University of Thessaly, avdikos@uth.gr By no means does literary creation come by a carte blanche. The meaning of inspiration does not have any metaphysical dimensions. It draws its material from personal and cultural experiences, which could be the result of readings or social experiences as members of a social group. However, what goes without saying for any person of letters may act as a trap or an Achilles' heel for a folklorist or an anthropologist who draws his/her material from personal and cultural experiences, especially during his/her scientific term in the fieldwork. There is a risk for the ethnographic material, a story, to be considered a sufficient parameter leading to a literary creation. In art, history is not enough. What counts is the narrative form and its fundamental interaction with the story that is being told, as well as the characters. In this paper I will try to investigate the relationship between the ethnographer-ethnographic material and the writing of a novel. The roles of the ethnographer/folklorist and the novelist overlap. This is a self-defining relationship of the speaker who is making an attempt to investigate the limits of the shift from ethnographic material to fiction. * Original novel title: H Σκιά της Μίκας 131

132 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Encounters of Creative Writing and Literary Translation: From shared poetic spaces to didactic perspectives Paschalis Nikolaou, Ionian University paschalis.nikolaou@gmail.com From creative, poetic translations to interpreters and translators featuring as characters within fiction, the meeting points of writing creatively and translating literary texts have proven to be multiple and fruitful across the centuries. In fact, what at first may appear to us to be curious hybrids, infrequent events inside a gray zone can be traced to the core of producing literature; to essential psychologies and imperatives shared by both creative writers and literary translators. This paper will survey some of their outcomes, from Borges tale of Pierre Menard, Author of the Quixote, to Cervantes own practice of pseudotranslation; from poetic books by modernist poets like Pound or Lowell, consisting of versions and re-voicings, to the meaningful selftranslations of Samuel Beckett or Vassilis Alexakis. Recognizing the part such textual practices play within a history and an understanding of literature requires, at the same time, investigations into what truly takes place in the mind of the poet and the translator; not least as they are often, one and the same person. This also means recognizing the necessity for common spaces in the teaching of creative writing and literary translation: practitioners of both stand only to gain from awareness of what their other, does. For this reason, in the Dept of Foreign Languages, Translation and Interpreting of the Ionian University, starting from the academic year , a creative writing workshop is being offered to undergraduate students who also follow literary translation courses; while, at postgraduate level, there is now a seminar now titled Literary Translation and Creative Writing. In these classes we explore the range of creative possibilities between original and translation: we search for voices from the field, we attend the changing dialogue between authors and translators as they influence each other. The second part of this paper will thus proceed to discuss the materials given, the exercises and experience from teaching these courses along with feedback from students and some ideas for going forward. 132

133 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Εξομολογητική ποίηση: η περίπτωση της Αν Σέξτον. Κατερίνα Γώγου: η ελληνίδα εκπρόσωπος; Αγγελική Γεωργοτά, Φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» angiegeorgota@yahoo.gr Η εξομολογητική ποίηση παρουσιάστηκε ως ύφος στην Αμερική τις δεκαετίες 1950 και 1960 με κύριους εκπροσώπους τον Robert Lowell,τη Σύλβια Πλαθ, τον John Berryman,την Anne Sexton, τον Άλεν Γκίνσμπεργκ, και τον WD Snodgrass. Καταγράφεται ως η ποίηση του πρώτου προσώπου και συνδέεται με τη γραφή ως θεραπευτική και καθαρτήρια μέθοδο. Γιαυτό πολλοί κριτικοί επιτίθενται στους ποιητές της σχολής αυτής με το επιχείρημα ότι οι στίχοι τους αποτελούν συναισθηματικές και ψυχολογικές υπερβολές, ενώ η ποίηση χρειάζεται ένα ποσοστό πειθαρχίας,μακριά από απελπισμένες κραυγές(patricia Spacks). H Louise Borgan εξάλλου ασκεί δριμεία κριτική στην Ann Sexton ισχυριζόμενη ότι μπορεί κανείς να αρρωστήσει διαβάζοντας την ποίησή της. Στην παρούσα εργασία εξετάζεται η έννοια της εξομολογητικής ποίησης υπό το πρίσμα της άποψης του Μ. Φουκώ «η αλήθεια (στην εξομολόγηση) ενισχύεται από τα εμπόδια και τις αντιστάσεις που πρέπει να ξεπεράσει το υποκείμενο για να μπορέσει να τη διατυπώσει». Αυτό που τελικά παράγει ανησυχία και φόβο στο υποκείμενο είναι το κοινό και ο τρόπος που θα το αντιμετωπίσει. Έτσι, εξετάζεται η περίπτωση της Αμερικανίδας ποιήτριας που αποτελεί σημαντική εκπρόσωπο της confessional poetry και αναζητείται η συγγένεια της Κατερίνας Γώγου με το είδος αυτό της γραφής. Στόχος είναι να διαφανεί ότι πέρα από την κυρίαρχη ιδεολογία στην ποίηση και το στενό περιορισμό του λογοτεχνικού κανόνα η γραφή μπορεί να αφομοιώσει ερωτήματα, αναζητήσεις, αγωνίες και συναισθήματα αναζητώντας νέους τρόπους έκφρασης μακριά από τις νόρμες. 133

134 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Φοβικός Ρεαλισμός Γιώργος Σπυράκης [ε.γώ], Δικηγόρος Συγγραφέας locoego@gmail.com Η παρούσα εισήγηση αφορά αποκλειστικά την οριοθέτηση, προσδιορισμό και εισαγωγή ενός «νέου» λογοτεχνικού ρεύματος κινήματος, το οποίο ονομάζεται «Φοβικός Ρεαλισμός». Σκοπός της είναι να παρουσιαστούν τα βασικά στοιχεία χαρακτηριστικά του ως άνω λογοτεχνικού ρεύματος - κινήματος, οι πηγές και επιρροές του από την παγκόσμια λογοτεχνία, η συνάφεια με άλλα λογοτεχνικά ρεύματα κινήματα, αλλά και τα θεμελιώδη στοιχεία και σημεία που το διακρίνουν από τα υφιστάμενα λογοτεχνικά ρεύματα κινήματα. Αποσκοπεί στην απόδοση και ανάλυση του ορισμού «Φοβικού Ρεαλισμού», οριοθετώντας την εννοιολογική του βάση σε γλωσσολογικό, θεματικό και ρεαλιστικό επίπεδο, την εφαρμογή του (ή και αναγνώρισή του) στα διάφορα λογοτεχνικά είδη (μυθιστόρημα, διήγημα, νουβέλα, ποίηση, δοκίμιο κ.λπ.), το εύρος της θεματολογίας του, όπως επίσης και η διαφορετικότητα του τρόπου απόδοσης μέσω των λογοτεχνικών τεχνικών - θεωριών που υφίστανται. Τέλος, θα δοθεί έμφαση στην συνάρτηση, εφαρμογή και προοπτική που δύναται να έχει ο «Φοβικός Ρεαλισμός» στην Ελληνική Λογοτεχνία, ποια είδη κειμένων τον προσεγγίζουν, πώς αντιμετωπίζεται απ το λογοτεχνικό κοινό της Ελλάδας (σε σύγκριση με τα άλλα λογοτεχνικά είδη), την βάση της θεματολογίας του (μυθοπλασία ή αμιγώς ρεαλισμός), τις προθέσεις και αντιμετώπιση ενός τέτοιου είδους από τους Έλληνες εκδότες (λόγω κριτηρίου εμπορικότητας κ.λπ.) και τον τρόπο προσέγγισης του ελληνικού αναγνωστικού κοινού. «Φοβικός ρεαλισμός» ως μια νέα αρχή στη Διεθνή και Ελληνική λογοτεχνία, και πώς οι λέξεις, η δομή του λόγου και η λογοτεχνία μπορούν να παράγουν συναισθήματα στον αναγνώστη που να αγγίζουν τις φοβίες όλων μας 134

135 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Science fiction and science fact: on the use of science in literary fiction. Dr Holly Howitt-Dring, University of Portsmouth holly.howitt-dring@port.ac.uk. My most recent novel, Beyond the Moon, is a tale which involves a large portion of popular science, as well as conspiracy theories, which link to the moon landing of In writing the novel, it became clear that my knowledge of science in the 1960s, and the race to the moon (which was a part of both popular and scientific culture), was limited. Although it can be argued that there is not generally much pure science in science fiction, I needed some key theories and histories to be presented correctly, and intact, to create a degree of verisimilitude in an otherwise rather fantastical tale. I therefore created a network of astrophysics and physicists who verified (or not) the fact in this scientific fiction, meeting with me, discussing my work, and allowing me insight into their own. My findings were perhaps surprising: these chosen scientists were extremely open to the idea that science was not an answer to everything, and that creativity in science was as important as fact, therefore the fact here could be seen as relatively subjective. This paper will demonstrate these findings and show them applied to my creative process through the refining of my novel. 135

136 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Alumni of the Postgraduate Programme Creative Writing in Greece: a qualitative and quantitative analysis Triantafyllos Kotopoulos, Associate Professor, University of Western Macedonia, tkotopou@uowm.gr Vassiliki Nanou, Cultural Informatics, University of Western Macedonia nanou.vasssiliki@gmail.com During the summer of 2015, a multilateral survey was conducted among the alumni f the postgraduate Programme in Creative Writing in the University of Western Macedonia concerning their view and opinions about the Programme that had been studying for. The survey, covering a broad range of questions concerning the courses taught, professors, general opinions as well as the curriculum revealed several areas of distinction for the Programme. Our alumni reported the high level of teaching provided by the Programme, highlighting areas that can be improved. All the results converge in the notion that the Postgraduate Programme in Creative Writing is characterised by its uniqueness, providing alternative teaching methods, diversified and high level of its teaching staff. 136

137 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Creative Writing as Cross-Disciplinary Assessment Ms Alyson Morris bsx305@coventry.ac.uk Mr Tim Kelly aa8774@coventry.ac.uk As Senior Lecturers in English and Creative Writing in the Department of English and Languages at Coventry University, Alyson Morris and Tim Kelly have been working with members of staff in the Law School, the Department of Geography Environment and Disaster Management, the Department of International Studies and Social Science, and the Faculty of Health and Life Sciences, to introduce creative writing as an alternative to conventional forms of assessment (such as the essay, the report and the case study) into the following subject areas: Human Rights and Civil Liberties; International Comparative Social Work; Law, Ethics and Policy; Comparative Research in Disaster Management; Management and Team Working in a Large Organisations; A History of International Organised Crime; Nursing and its Fields of Practice. Our investigations have found that creative assessment has proved not only a powerful and popular medium, but has had positive effects on student motivation, engagement and literacy. Dr Foster (Coventry Law School) said that students who choose to write a story as opposed to a conventional case study appeared to have developed a much deeper understanding and appreciation of their chosen case than we have come to expect from law students in general. This talk, which falls neatly within two thematic foci of the conference (2: Creative Writing in Education and 8: Creative Writing and other sciences) aims to document the spread of creative assessment across the disciplines and highlight our research findings. 137

138 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Reflections on Writing Strategies in Ezekel Alembi s Fiction for children Remmy Shiundu Barasa, PhD., Pwani University, Kilifi, Kenya r.shiundu@pu.ac.ke/remmybarasa@yahoo.com Childhood is a critical phase in the cognitive, affective and psychomotor development of children. At this stage, the child s mind is vacuous but very receptive and malleable to new experiences learnt from his immediate environment. This is an important time for character formation, a responsibility which society must discharge to ensure the formation is virtuous and meaningful to protect the child from malformation. The material children read at this level, therefore, etches itself deep into their memory, influencing their character and personality, to their adult life. The creative writer is part of that society that shares in the responsibility of child upbringing through nourishing their young mind with reading material. Consequently, the objective of this study is to evaluate the writing strategies employed by one of Kenya s prolific and acclaimed authors for children, Ezekiel Alembi ( ), in his fiction for children. The analysis examines Alembi s style in the context of theoretical formulations on writing for children within the context of the societal realities which threaten children s moral and upbringing. The methodology used will be close reading of purposively selected children stories by Alembi. I will then make reflections on the writing strategies used by the author against developmental theories as postulated by William Crain (2014) who updates the thinking of earlier theorists such Jean Piaget, Erik Erikson, Lawrence Kohlberg and Lev Vytgotsky. 138

139 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ O χαρακτήρας σε αφηγήσεις μικρού μήκους Παναγιώτης Ιωσηφέλης, Σεναριογράφος, Επίκουρος Καθηγητής Σεναρίου, Τμήμα Κινηματογράφου, Σχολή Καλών Τεχνών, Α.Π.Θ., pan7774@yahho.com Ο χαρακτήρας είναι ιδιαίτερα σημαντικός στις μικρού μήκους ταινίες καθώς αυτές έχουν μια σειρά από εγγενείς αφηγηματικούς, τεχνικούς και οικονομικούς περιορισμούς. Πιο σημαντικός από τους περιορισμούς αυτούς, ο χρόνος. Όπως σε όλα τα δομικά στοιχεία μιας κινηματογραφικής μικροαφήγησης, έτσι και στο χαρακτήρα, ο χρόνος υπαγορεύει μια λογική εξοικονόμησης στην κατασκευή και την παρουσίασή του. Την ίδια στιγμή, και καθώς οι μικρού μήκους ταινίες δεν έχουν τη δυνατότητα ανάπτυξης σύνθετων πλοκών και εντυπωσιακών τεχνικών εφέ, ο χαρακτήρας καταλήγει να είναι το βασικό εργαλείο των σεναριογράφων η δύναμή του πρέπει όχι μόνο να αντισταθμίζει τους ποικίλους περιορισμούς που ήδη αναφέρθηκαν αλλά και να προωθεί την ιστορία. Στην πραγματικότητα, ο χαρακτήρας σε μια μικρού μήκους ταινία αποτελεί ένα παράδοξο. Αυτό το παράδοξο επιδιώκει να μελετήσει η παρούσα εισήγηση. Πιο συγκεκριμένα τις τεχνικές σύνθεσης ενός τέτοιου χαρακτήρα αλλά και μια σειρά από άλλα ζητήματα που συνδέονται στενά με το θέμα : τους τρόπους ταχείας εγκατάστασής του στο κείμενο, τις τεχνικές συναισθηματικής εμπλοκής του κοινού με το χαρακτήρα ώστε να επιτευχθεί το δίπολο Empathy/ Sympathy και το τόξο μεταβολής των χαρακτήρων αυτών. Πλην της βιβλιογραφικής έρευνας (που για το συγκεκριμένο ζήτημα είναι μάλλον περιορισμένη) θα γίνει απόπειρα ο χαρακτήρας μιας μικρού μήκους ταινίας να μελετηθεί συγκριτικά τόσο σε σχέση με αντίστοιχους μεγάλου μήκους ταινιών όσο και σε σχέση με λογοτεχνικούς χαρακτήρες διηγήματος και μυθιστορήματος. Πρόθεση είναι τα συμπεράσματα που θα παραχθούν να διαθέτουν μια πρακτική ενάργεια να μπορούν να λειτουργήσουν ως μια μεθοδολογία σύνθεσης ενός χαρακτήρα μικρού μήκους αφήγησης. 139

140 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ All the world's a stage but the stage is not a page: playwriting vs. prose writing. Penny Fylaktaki, Playwright, PhD in Translation and Cultural Studies, penyfyl@gmail.com The playwright and the prose writer share common writing ingredients: character, plot, time, place, language. They also share the same goal: to transfer their message in the most catholic manner possible in order to reach the collective subconscious on a pragmatic as well psychological level offering at the same time the delight of highquality literary aesthetics. Yet, despite the inherent common ground between these two genres, the use of writing tools, the writing methodology and the way a theatre play and a work of prose head towards completion present significant differences, which at times follow a diametrically opposite course. The paper wishes to investigate the different writing codes applying in playwriting and prose writing and study the diverse writer s perspective in these two literary worlds in order to facilitate a writer s transition from one genre to the other against the same horizon: communication with the audience, deep enough to make the literary work survive in Time. 140

141 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:00 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Το θέμα των εξαρτήσεων στα έργα του Τεννεσί Ουίλιαμς- Δημιουργική γραφή και το χτίσιμο ενός εξαρτημένου θεατρικού χαρακτήρα. Πηνελόπη Βασιλειάδου, Φιλόλογος- Θεατρολόγος, vasilpinelop.gmail.com Σε πρώτο επίπεδο, γίνεται αναφορά στον διάσημο Αμερικανό συγγραφέα που έκανε τη ζωή του θέατρο και έντυσε τους ήρωες και τις ηρωίδες των έργων του με τις δικές του εξαρτήσεις. Τα μοτίβο των καταχρήσεων επαναλαμβάνεται τόσο στα πολύπρακτα όσο και τα μονόπρακτα έργα του (νικοτίνη, αλκοόλ, ναρκωτικά, ψυχοδραστικά φάρμακα).οι κοινωνικοπολιτισμικοί παράγοντες συνυφαίνονται με το διαταραγμένο οικογενειακό περιβάλλον του δημιουργού. Η τραγική κατάληξη των περισσοτέρων θεατρικών χαρακτήρων του προοικονομεί το θλιβερό τέλος του ιδίου. Καθοριστικό στοιχείο του έργου του η καταγωγή του. Οι Ηνωμένες πολιτείες την εποχή της ποτοαπαγόρευσης αλλά και μέχρι σήμερα θεωρούνται ως ένα πολιτισμός χρήσης ουσιών. Σε δεύτερο επίπεδο υποδεικνύονται τρόποι κατασκευής ηρώων με ανάλογο υπόβαθρο. Επινόηση και συγκεκριμενοποίηση θεατρικών χαρακτήρων που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα των εξαρτήσεων. Προτάσεις δημιουργικές για να λειτουργήσουν πειστικά μέσα στο κείμενο. 141

142 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Η κατανόηση της μεταφορικής χρήσης της γλώσσας από παιδιά μέσης σχολικής ηλικίας μέσα από παιχνίδια δημιουργικής γραφής. Ηλιάνα Φαφουτοπούλου, Νηπιαγωγός στο Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιού-ΚΔΑΠ Ρευματιάς Κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος του ΠΤΠΕ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας fafoutop@ece.uth.gr, iliana.fafout@yahoo.gr Τασούλα Τσιλιμένη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΠΤΠΕ, Πανεπιστημίου Θεσσαλίας tsilimeni@uth.gr, tsilimeni@gmail.com Η Δημιουργική γραφή είναι μια μέθοδος που συνεχώς κερδίζει έδαφος στο χώρο της εκπαίδευσης. Τα νέα προγράμματα σπουδών προτείνουν την αξιοποίηση της για την υλοποίηση μαθησιακών και άλλων στόχων. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να ερευνηθούν οι αντιλήψεις, οι στάσεις και η κατανόηση των παιδιών Δ τάξης Δημοτικού σχολείου σε ζητήματα μεταφορικής γλώσσας χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της Δημιουργικής Γραφής. Η μέθοδος που επιλέχτηκε για την υλοποίηση της εφαρμογής είναι η έρευνα δράσης και τα δεδομένα συλλέχθηκαν μέσα από την συμμετοχική παρατήρηση και με χρήση των ομάδων εστίασης. Με την εφαρμογή αυτή υποθέτουμε ότι τα παιδιά θα κατανοήσουν τη μεταφορική γλώσσα και θα τη χρησιμοποιήσουν σε κείμενα που θα δημιουργήσουν. Τα αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύουν ότι η προσέγγιση της Δημιουργικής Γραφής ενισχύει στα παιδιά την πεποίθηση ότι μπορούν να γράψουν πεζές ιστορίες και ποιήματα με τη χρήση μεταφορικών εκφράσεων μέσα από παιγνιώδεις δράσεις, καθώς και να επωφεληθούν από τις γνώσεις που προσφέρονται μέσω αυτών, όπως η ενίσχυση του γραμματισμού και της καλλιτεχνικής έκφρασης, της κριτικής σκέψης και της λογοτεχνικής αξίας των κειμένων που παράγονται. Στα αποτελέσματα προστίθεται και το ότι χρησιμοποιώντας και κατανοώντας τη μεταφορική γλώσσα πλουτίζει το λεξιλόγιο των μαθητών, αναπτύσσεται η δημιουργική σκέψη και οξύνεται η φαντασία. Μέσω των ιστοριών που έγραψαν τα παιδιά αποδεικνύεται η παρουσία των πλούσιων βιωμάτων τους και η ποικιλία θεμάτων που επιλέχθηκαν, οι προσωπικές και αυτό-βιογραφικές εμπειρίες τους σε φανταστικές ή ονειρικές καταστάσεις. Επιπλέον, άλλαξε η άποψη των παιδιών να θεωρούν ανιαρό το γράψιμο, ενώ τους δημιουργήθηκε έντονο ενδιαφέρον για περαιτέρω ενασχόληση με αυτό. 142

143 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Η μικρομυθοπλασία (microfiction, flash fiction, minificción) ως πολιτισμικό φαινόμενο: μια κοινωνιολογική και λογοτεχνική προσέγγιση της πολύ σύντομης πεζογραφικής φόρμας Δήμητρα Ι. Χριστοδούλου, Μεταπτυχιακή ειδίκευση στην Πολιτιστική Διαχείριση, ερευνήτρια, μεταφράστρια christdimi@yahoo.com Σκοπός της εισήγησης είναι η ανάδειξη του πολιτισμικού φαινομένου της μικρομυθοπλασίας, ως ένα νέο διεθνές κι εθνικό είδος λόγου που προσιδιάζει σε έναν κόσμο μέσα σε μία φράση, ή μέσα σε ένα ιδιαίτερα σύντομο λογοτεχνικό κείμενο και που εμφανίζεται ταυτόχρονα στο πεδίο της σύγχρονης έντυπης και ηλεκτρονικής λογοτεχνίας. Θα παρουσιαστεί η θεωρητική πολυφωνία και η συστηματική επιδίωξη της επιστημονικής και κοινωνικής του υπόστασης, εμπλέκοντας στη διατύπωση των σχετικών προβληματισμών τη λογοτεχνική, κοινωνιολογική και αφηγηματική κριτική. Θα εντοπιστούν ενδεικτικοί γεωγραφικοί πυρήνες, με απώτερο σκοπό να αναδειχθεί η ελληνική περίπτωση. Επιπλέον, θα παρουσιαστούν οι παράμετροι που το καθιστούν νεοφανές είδος και σηματοδοτούν αλλαγή στη σκέψη, είτε μέσω προγραμμάτων Δημιουργικής Γραφής, είτε μέσω προσωπικής αναζήτησης και έκφρασης, που συνάδει με το πνεύμα της εποχής: η σύγχρονη μικρομυθοπλασία αποτελεί δίκτυο και μέσο δικτύωσης σε επιστημονικά και κοινωνικά επίπεδα. Αποτελεί έναν καίριο δείκτη δημιουργικότητας και της στροφής στην πολυπλοκότητα, αφήνοντας πίσω μας σχεδόν έναν αιώνα αναλυτικής σκέψης. Η σύνθετη φύση του παραπέμπει στον επαναπροσδιορισμό της δημιουργικότητας που απασχολεί τις ανθρωπιστικές σπουδές σήμερα και στο storytelling, ή τον αφηγηματικό ιμπεριαλισμό που βιώνουμε, όπου από την πολιτική και την ιατρική μέχρι τις διαπροσωπικές σχέσεις τα πάντα είναι μια ιστορία. 143

144 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Οι συντεταγμένες της ποιητικής γραφής: το παράδειγμα του καλλιμαχικού Catullus (Carmina 43 και 86). Παναγιώτης Σταματόπουλος Φιλόλογος (Μ.Δ.Ε. Κλασικής Φιλολογίας Ε.Κ.Π.Α.) pan_stam@hotmail.com Στα Carmina 43 και 86 ο νεωτερικός Ρωμαίος λυρικός ποιητής Gaius Valerius Catullus, εμπλεκόμενος σε ένα διειδολογικό παιχνίδι (σε έναν λογοτεχνικό διάλογο) με την αλεξανδρινή/ ελληνιστική ποιητική Μούσα, δίνει σε προγραμματικό ύφος τις συντεταγμένες της ποιητικής του τεχνοτροπίας και υμνεί την ποιητική του τέχνη, και μάλιστα μέσω μίας ευφυούς αλληγορικής ποιητικής μεταφοράς, με όρους ειλημμένους από τον χώρο του ανθρώπινου σώματος, του νεανικού κάλλους και της αισθητικής. Η ποιητική πραγμάτευση του σώματος -στο πλαίσιο ευρύτερων μετα-ποιητικών και προγραμματικών συμφραζομένων- ανάγεται από τον Catullus σε επίπεδο ποιητολογικό: η κατούλλεια puella formosa (το καθαυτό ποιητικό υλικό του ποιητή), η Lesbia, και κυρίως το γυναικείο αντι-πρότυπο, όπως αυτό απαντά στα Carmima 43 και 86, αποκτούν διαστάσεις μετα-ποιητικές και αυτό-αναφορικές για την (ερωτική και προσωπική λυρική) ποίηση και την ποιητική πράξη. Χαρακτηριστική είναι για τούτο και η ιδιαιτερότητα του Catullus να δίνει εμμέσως κι εκ του αντιθέτου τα σωματικά χαρακτηριστικά και το σωματικό κάλλος της αγαπημένης του Lesbia, μέσω της δυσφημιστικής περιγραφής της Ameana (Carmen 43) και της Quintia (Carmen 86). Οι δύο αυτές γυναίκες αποτελούν και ορίζουν από κοινού το ερωτικό και ποιητικό αντιπρότυπο για τη νεωτερική αλεξανδρινή/ ελληνιστική καλλιμαχική και κατούλλεια αισθητική και ποιητική, ενώ η Lesbia ενσαρκώνει το αισθητικό, ερωτικό και ποιητικό πρότυπο. Έτσι, ο λόγος για το σώμα μεταφράζεται σε μία καλλιμαχική-κατούλλεια νεωτερική ars poetica. 144

145 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δημιουργική γραφή στο σχολείο: γράφοντας με τους μαθητές ένα κινηματογραφικό σενάριο Σωτήρης Παλάσκας Δρ. Παιδαγωγικής, Κινηματογραφιστής, Εκπαιδευτικός ΠΕ02 sotirisgp@yahoo.gr Ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια γίνεται φανερή η ανάγκη εισαγωγής στην εκπαίδευση ενός νέου αντικειμένου, της Οπτικοακουστικής Παιδείας, βασική παράμετρος της οποίας είναι η τέχνη του Κινηματογράφου. Στο πλαίσιο αυτό, ο γράφων συγκρότησε στο σχολείο όπου εργάζεται κινηματογραφική ομάδα με την εθελοντική συμμετοχή μαθητών/ριών. Η εισήγηση είναι καταγραφή της διαδικασίας μέσα από την οποία η ομάδα κατέληξε στη δημιουργία σεναρίου για μια μικρού μήκους ταινία, η οποία βραβεύθηκε με το 2ο βραβείο καλύτερης ταινίας στον 5ο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Μαθητικών Ταινιών. Η γραφή του σεναρίου ήταν το αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης διαδικασίας, η οποία περιλάμβανε τα ακόλουθα στάδια: 1. Θεωρία Σεναρίου Παρακολούθηση και σεναριακή ανάλυση ταινιών μικρού μήκους 2. Δημιουργία χαρακτήρων. 3. Προσδιορισμό του θέματος και ένταξη των χαρακτήρων σε διάφορες συνθήκες. 4. Περίγραμμα (outline) της ιστορίας σε τρεις προτάσεις με αρχή, μέση και τέλος. 5. Ομαδική επεξεργασία. 6. Γραφή της σύνοψης. 7. Εκ νέου ομαδική επεξεργασία. 8. Γραφή του σεναρίου. 9. Και πάλι ομαδική επεξεργασία. 10. Γραφή του τελικού σεναρίου. Η εισήγηση κλείνει με την εξαγωγή συμπερασμάτων γύρω από τα παιδαγωγική οφέλη της διαδικασίας. 145

146 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Ιπποκράτειος Όρκος «Το περί ιατρού ποίημα» Ελένη Ν. Βασιλοπούλου, Επιστημονικός Συνεργάτης του Εργαστηρίου Ιστορίας της Ιατρικής, της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ elvasilop@med.uoa.gr Ανάμεσα στα πλέον διαδεδομένα γραπτά κείμενα ανά τους αιώνες, μεταξύ της Βίβλου και του Κορανίου, ισάξια δεσπόζει το βραχύτερο των κειμένων που έχουν σωθεί με το όνομα του Ιπποκράτη, ο «Ιπποκράτειος Όρκος». Ξεκινά και ολοκληρώνεται ακολουθώντας το τυπικό των αρχαίων ελληνικών όρκων. Διασώθηκε λόγω της υπερχρονικής ομορφιάς και αξίας των βασικών αρχών που πηγάζουν από τις λίγες γραμμές του. Έχει τα γνωρίσματα ενός πρότυπου κειμένου, όπως του σεβασμού προς την επιστήμη και τους εργάτες της, της επιθυμίας για διάκριση στην επιστήμη και την κοινωνία μόνο με έντιμα και αξιοπρεπή μέσα, της άρνησης κάθε εκμετάλλευσης. Στο πρώτο μέρος, ο ορκιζόμενος απαριθμεί για τον εαυτό του μια σειρά από συγκεκριμένες υποχρεώσεις. Όλες σχετίζονται με τη θέση του μέσα στην οικογένεια των ιατρών ενώ στο δεύτερο, ο αυριανός ιατρός μιλάει πλέον για τα καθήκοντά του απέναντι στους αρρώστους του. Πολλά στοιχεία του αρχαίου όρκου τα συναντούμε σε παραλλαγμένες μορφές, σε πεζό και ποιητικό λόγο με τις οποίες παρουσιάζεται στους Ελληνιστικούς, στους Αυτοκρατορικούς, στους Ρωμαϊκούς και στους Χριστιανούς χρόνους, στους Άραβες, στον Μεσαίωνα και τέλος στις δικές μας ημέρες. Έτσι, ένα «ιστορικό» έντεχνο κείμενο μπόρεσε να προβάλει ένα διαχρονικό ιδεώδες, έναν τρόπο (ιατρικής) συμπεριφοράς αναλλοίωτο στους αιώνες. 146

147 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Kοινωνιοσημειωτικές αφηγήσεις σε video διεθνών οργανισμών. Αναστασία Χριστοδούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΑΠΘ, nata@itl.auth.gr Αργύρης Κυρίδης, Καθηγητής ΑΠΘ, akiridis@nured.auth.gr Λάζαρος Παπουτζής, Υποψήφιος Διδάκτορας ΑΠΘ., sfinas3@gmail.com H παρούσα έρευνα έχει ως σκοπό τη διερεύνηση του αξιακού φορτίου και των σημασιολογικών δομών σε αφηγήσεις βίντεο διεθνών οργανισμών (Unesco, Διεθνής Αμνηστία, WWF). Στόχος της έρευνας είναι (α) η διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο οι αξίες των διεθνών οργανισμών κωδικοποιούνται σε εικονικά και γλωσσικά διαφημιστικά ηλεκτρονικά μηνύματα και (β) ο συσχετισμός αυτών των μηνυμάτων με τους στόχους τους οποίους πρεσβεύουν οι διεθνείς οργανισμοί. Η εργασία είναι προσανατολισμένη σε μια κειμενική ανάλυση (γλώσσα και εικόνα) με τη χρήση της κοινωνιοσημειωτικής θεωρίας ως συστηματικού μεθοδολογικού και τεχνικού εργαλείου. Για τη σημειωτική, το κείμενο αποκτά μία διευρυμένη έννοια, καθώς κείμενο θεωρείται οποιαδήποτε ενότητα είναι φορέας σημασίας είτε πρόκειται για τη ζωγραφική είτε για διαφημιστικά βίντεο. Επίκεντρο της ανάλυσης αποτελεί η "αξία", θεμελιώδης έννοια στη φιλοσοφία αλλά και στις αφηγήσεις στα βίντεο των διεθνών οργανισμών. Η σημειωτική προσέγγιση μετακωδικοποιεί τις αξίες σε κώδικες, όρος της δομικής σημαντικής θεωρίας του A-J. Greimas. Αρχή της δομικής σημαντικής είναι ότι οι βασικές σημασιολογικές δομές διαπερνούν όλα τα σημειωτικά συστήματα του πολιτισμού. Έτσι, η ανάλυση στα βίντεο των διεθνών οργανισμών δείχνει τον τρόπο δόμησης και οργάνωσης των αξιών στα δύο συστήματα σημασίας, καθώς και το συσχετισμό των κωδίκων μεταξύ τους. Ο τρόπος άρθρωσης των κωδίκων, σε συνδυασμό με το σημασιολογικό περιεχόμενο τους, επιτρέπει στον ερευνητή να διαχειριστεί συγχρόνως το επιφανειακό, δηλωμένο, αλλά και το βαθύτερο, άδηλο, νόημα των βίντεο, από την πλευρά της ιδεολογίας, στην επικοινωνιακή θέση του πομπού και του μηνύματος. Το ενδιαφέρον των ερευνητών δεν εστιάζει μόνο στην εγκυρότητα και ορθότητα της επιστημονικής σημασίας των αξιών, αλλά ανεξάρτητα από τον ορισμό τους, θεώρησαν τις αξίες ως εμπειρικές μεταβλητές μέσα στην κοινωνική ζωή. 147

148 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Η δημιουργική γραφή στις κοινωνικές επιστήμες: διερευνώντας τον «ιδεότυπο» ενός κριτικού Λόγου απέναντι στον εργαλειακό Λόγο της μαζικής κουλτούρας. Nίκος Φωτόπουλος Επίκουρος Καθηγητής των Πολιτισμικών και Εκπαιδευτικών Πρακτικών ΠΤΝ/ΠΔΜ nfotopoulos@uowm.gr Στην εποχή της κρίσης και της παγκοσμιοποίησης το νεωτερικό πρόταγμα του ορθού Λόγου αμφισβητείται περισσότερο από ποτέ. Παράλληλα, μεμονωμένα και ετερογενή ιδεολογικά, πολιτικά και αισθητικά ρεύματα της κοινωνικής σκέψης και της πολιτισμικής έκφρασης ήρθαν αντιμέτωπα με το φορμαλισμό και το θετικισμό της τεχνολογικής ορθολογικότητας καθώς και με τις κυρίαρχες δομές και πρακτικές μέσα από τις οποίες διαμορφώθηκε η ρητορική της κυρίαρχης ιδεολογίας. Οι κοινωνικές επιστήμες σε συγκεκριμένες περιπτώσεις επιχείρησαν το πρόταγμα ενός «άλλου Λόγου» απέναντι στις κυρίαρχες αισθητικές, πολιτικές και ιδεολογικές δομές και πρακτικές μέσα από τις οποίες το πρόταγμα του εργαλειακού Λόγου εδραιώθηκε στην εποχή της μαζικής κουλτούρας. Η διερεύνηση του «ιδεότυπου» ενός σύγχρονου κριτικού Λόγου απέναντι στον εργαλειακό Λόγο της μαζικής κουλτούρας μέσα από τη δυναμική της δημιουργικής γραφής αποτελεί τον κεντρικό προβληματισμό της εν λόγω ανακοίνωσης. 148

149 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Εξομολογήσεις, αποκαλύψεις, «μυστικά και ψέματα»: Σχολιάζοντας τη στήλη «Θαμμένοι σε λέξεις», ή ξεφυλλίζοντας το εγχειρίδιο του συγγραφέα Τασούλα Τσιλιμένη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας tsilimeni@uth.gr tsilimeni@gmail.com Η συγγραφική τέχνη ασκεί μια γοητεία στους αναγνώστες. Το ενδιαφέρον τους, από θαυμασμό ή περιέργεια, εστιάζει στο πρόσωπο του συγγραφέα, στο κίνητρο που τον ωθεί στη γραφή, στις συγκρούσεις που αντιμετωπίζει, στα υλικά και στις τεχνικές που χρησιμοποιεί όταν στήνει το λογοτεχνικό οικοδόμημά του. Στον ίδιο παρονομαστή της εξιχνίασης του μυστηρίου της γραφής εδράζει και η επιθυμία αρκετών προκειμένου να μυηθούν οι ίδιοι στη μυθοπλασία. Το ενδιαφέρον αυτό αποτέλεσε στη χώρα μας, δυνητικά από τη δεκαετία του 1990, την αιτία έναρξης ενός διαλόγου περί της τέχνης της συγγραφής, με αποτέλεσμα μια πληθώρα από δημοσιεύματα για τη μυθοπλασία σε έντυπα, μέσα ενημέρωσης, σε σειρές βιβλίων με σχετικούς τίτλους, καθώς και μια έκρηξη εργαστηρίων δημιουργικής γραφής. Στο πλαίσιο αυτό το ένθετο «Βιβλιοθήκη» της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία», σε επιμέλεια του Μισέλ Φάις, υιοθέτησε τη στήλη «Θαμμένοι σε λέξεις». Η παρούσα μελέτη ασχολείται με τις «εξομολογήσεις και αποκαλύψεις» σαράντα συγγραφέων που φιλοξενούνται στη στήλη αυτή, ξεκλειδώνουν το εργαστήριό τους και εξομολογούνται τα μυστικά της τέχνης τους. Μέσα από τις απαντήσεις τους αναδύονται τα σημεία που τους απασχολούν και που αφορούν τη σύνθεση μια λογοτεχνικής αφήγησης. Δίδονται απαντήσεις στο ερώτημα, εάν εν τέλει ένα λογοτεχνικό έργο είναι αποκλειστικά ένα σύνολο υφολογικών και άλλων συμβάσεων ή μια διαρκής αναζήτηση του εγώ ή της σχέσης μεταξύ πραγματικότητας(του συγγραφέα) και της πραγματικότητας του κειμένου. 149

150 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Γλώσσα, Δημιουργική Γραφή και Ι Pad Ιστορία με εικόνες Ανδρέας Καρακίτσιος, Καθηγητής, Παιδαγωγική Σχολή Α.Π.Θ, akarakit@nured.auth.gr Νατάσα Κωστοπούλου, Δασκάλα, natkosto@anatolia.edu.gr Γεωργία Μπαχτσιαβάνου, Δασκάλα, georgiab@anatolia.edu.gr Ως κεντρικός στόχος της εργασίας προσδιορίστηκε η ανίχνευση και καταγραφή των προϋποθέσεων και παραμέτρων της ανάπτυξης δημιουργικότητας και φαντασίας, καθώς και της κατάκτησης αφηγηματικών δεξιοτήτων, που συνδέονται με την τυπική ανάγνωση εικόνων ενός εικονοβιβλίου σε 29 παιδιά τετάρτης Δημοτικού. Η έρευνα υλοποιήθηκε σε πλαίσια κανονικής τυπικής σχολικής τάξης και χρησιμοποιήθηκε η τεχνική keynote [power point] για το περιβάλλον του ipad. Επιλέχτηκαν ορισμένες εικόνες από το βιβλίο της Μarianne Dubuc The lion and the bird. Με αφορμή την εποχή του φθινοπώρου ζητήθηκε από τα παιδιά να αφηγηθούν την ιστορία μέσα από τις εικόνες, με σκοπό να ευνοηθεί η ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της φαντασίας τους. Κάθε μαθητής είχε το δικό του tablet [διδασκαλία 1 προς 1] και δημιούργησε τη δική του ιστορία. Με βάση την πρώτη ανάγνωση των αποτελεσμάτων διαπιστώθηκε ότι τα περισσότερα παιδιά μετέφεραν και χρησιμοποίησαν τη φόρμουλα του λαϊκού παραμυθιού, αλλά και ορισμένες παραλλαγές του, τόσο στην έναρξη όσο και στο κλείσιμο της ιστορίας. Στους διάφορους τύπους γραπτών που εμφανίστηκαν, υπήρχε η αιτιολογική και χρονική συσχέτιση, η χρήση εικονιστικών στοιχείων καθώς και η τριτοπρόσωπη αφήγηση σε αόριστο χρόνο και χώρο. 150

151 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Διαδικτυακές κοινότητες: μηχανισμοί ενίσχυσης της δημιουργικής έκφρασης Ειρήνη Γαμβρού, Φιλόλογος, Υποψήφια Διδάκτορας Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης ΑΠΘ egamvrou@otenet.gr Το ηλεκτρονικό μέσο εμφανίζεται να αναμορφώνει την έννοια του εργαλείου του ίδιου. Η δυνατότητα που προσφέρει στο χρήστη να πλοηγηθεί μέσα στο κείμενο, να ορίσει το δικό του δρόμο μέσα σε αυτό και τελικά να το επηρεάσει πολύ πιο σοβαρά από ό,τι μπορούσε γυρίζοντας απλώς τις σελίδες ενός βιβλίου, αποτελεί αξιόλογη πτυχή της παραπάνω παραδοχής. Δεν κάνει όμως μόνον αυτό επανανοηματοδοτεί και τις σχέσεις των αναγνωστών μεταξύ τους αφού κανένας δεν είναι πλέον τόσο απομακρυσμένος από τους άλλους αναγνώστες όσο παλαιότερα. Οι διαδικτυακές κοινότητες είναι ένας τόπος συνάντησης με αφορμή το κείμενο. Η συνύπαρξη πολλών διαφορετικοτήτων μέσα σε αυτές εγείρει μηχανισμούς αλληλόδρασης που λαμβάνουν χώρα σε πραγματικό χρόνο. Η παρατήρηση αυθόρμητων διαδικτυακών κοινοτήτων όπου συζητείται η Λογοτεχνία, αναδεικνύει μηχανισμούς που ενισχύουν τη δημιουργικότητα, μηχανισμούς που μπορούν να λειτουργήσουν δημιουργικά και εντός του σχολικού πλαισίου. Οι παρατηρήσεις μας προέρχονται από δύο κατηγορίες διαδικτυακών κοινοτήτων: μιας αυθόρμητης και μιας σχολικής. Έχοντας πάντα κατά νου ότι ο ιδιότυπος χαρακτήρας των διαδικτυακών κοινοτήτων προϋποθέτει τη συλλειτουργία δύο διαφορετικών μέσων (υπολογιστής-χαρτί) και απαιτεί την κάλυψη της ψευδωνυμίας, θα παρουσιαστούν οι τρόποι μέσω των οποίων συσχετίζεται η ανάγνωση με τη γραφή, θα περιγραφεί η μετάβαση από την εντός στην εκτός σύνδεσης πραγματικότητα και το αντίστροφο, θα συζητηθεί η ενίσχυση της διαλογικότητας μεταξύ των συμμετεχόντων. Τελικά η κοινότητα ικανοποιώντας τους σημερινούς και ορίζοντας τους μελλοντικούς επικοινωνιακούς της στόχους, οικοδομεί σταδιακά το αυτοβιογραφικό αφήγημά της μέσω της δημιουργικότητας των μελών της. 151

152 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Η Βίντεο-Ποίηση συναντά την Ψηφιακή Αφήγηση Όλγα Πατσούρα, Φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», olgapa20@yahoo.gr Θαρρενός Μπράτιτσης, Επίκουρος Καθηγητής, Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, bratitsis@uowm.gr Η Βίντεο-Ποίηση (VideoPoetry) είναι, σύμφωνα με τον Tom Konyves, μια εναλλακτική μορφή ποίησης που παρουσιάζεται σε μια οθόνη και διακρίνεται για τη χρονική παράθεση συνδυασμού εικόνων με ήχο και κείμενο σε μια ποιητική απόδοση. Με τη μετρούμενη ανάμιξη αυτών των τριών στοιχείων, υλοποιείται στο θεατή μια ποιητική εμπειρία. Η Βιντεο-Ποίηση μπορεί να υλοποιηθεί μέσω μιας σειράς τεχνικών, ανάλογα με το ύφος, το συναίσθημα και το μήνυμα που θέλει να επικοινωνήσει ο καλλιτέχνης. Έτσι, απαντώνται βιντεο-ποιήματα που εστιάζουν σε κινούμενες ή ακίνητες λέξεις και γράμματα, σε χρώματα, σε αφηρημένα σχήματα ή ακόμα και σε πιο ρεαλιστική αναπαράσταση του ποιήματος με τη μορφή βιντεοσκόπησης με πραγματικά πρόσωπα. Η Ψηφιακή Αφήγηση είναι μια προσέγγιση απόδοσης μιας ιστορίας με την αξιοποίηση πολυμεσικού υλικού και πλούσιων οπτικοακουστικών εφέ. Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται και η διαδικασία σχεδιασμού και υλοποίησης μια ψηφιακής ιστορίας αποσκοπούν στην ανάδειξη στοιχείων της ιστορίας, που αποτελεί τη βάση της προσέγγισης, με πολυαισθητηριακά στοιχεία. Όπως τονίζει ο γνωστός αφηγητής (storyteller) Ben Haggarty, ο στόχος είναι να μπει ο δημιουργός στο μυαλό του ακροατή του, να τον ταξιδέψει σε διάφορα μέρη, είτε το θέλει είτε όχι, δημιουργώντας «μαγεία». Σε κάθε περίπτωση όμως, σημαντική συνιστώσα είναι η ιστορία. Στην παρούσα εργασία, οι δύο προσεγγίσεις συναντούνται στην προσπάθεια οπτικοακουστικής απόδοσης όχι μόνο του ποιήματος, αλλά και ανάδειξης της ιστορίας που αυτό θέλει να περιγράψει. Η εργασία αποπειράται να αναδείξει ένα δημιουργικό πάντρεμα των τεχνικών που προτείνουν οι δύο προσεγγίσεις για την επίτευξη ενός κοινού στόχου που υπηρετείται από τις αντίστοιχες, δύο οπτικές γωνίες. 152

153 ΣΑΒΒΑΤΟ 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ 17:00 22:00 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ANDREW MELROSE ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΠΑΠΑΓΓΕΛΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΕΡΕΥΝΗΤΩΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ- ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΡΕΜΜΥΔΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ VENUS KHOURY-GHATA ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗ GRAEME HARPER ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΙΜΗΤΙΚΗΣ ΠΛΑΚΕΤΑΣ ΣΤΟΝ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΙΜΗΤΙΚΗΣ ΠΛΑΚΕΤΑΣ ΣΤΟΝ ΤΙΤΟ ΠΑΤΡΙΚΙΟ ΒΡΑΒΕΥΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΙΜΗΤΙΚΗΣ ΠΛΑΚΕΤΑΣ ΣΤΟΝ ΘΑΝΑΣΗ ΒΑΛΤΙΝΟ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΕ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΚΕΡΚΥΡΑΣ 153

154 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Δημιουργική Γραφή και αξιολόγηση, ή: επιχειρώντας μια δημιουργική αξιολόγηση Νόρα Αναγνώστου, Απόφοιτος Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή», analenora@gmail.com Σπύρος Κιοσσές, Εκπαιδευτικός, Kiosses.spiros@gmail.com Το ζήτημα της αξιολόγησης ενέχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο πλαίσιο της διδακτικής μετάθεσης της λογοτεχνίας, ευρύτερα, καθώς η λογοτεχνία αντίκειται εξ ορισμού στους παραδοσιακούς ελεγκτικούς μηχανισμούς του εκπαιδευτικού πλαισίου, με την ανάγνωσή της να βασίζεται στο βίωμα, το συναίσθημα και την αισθητική απόλαυση. Η αξιολόγηση, ειδικότερα, των δραστηριοτήτων της Δημιουργικής Γραφής εντάσσεται, έτσι, αφενός στο ευρύτερο ζήτημα αξιολόγησης της λογοτεχνίας και στην προσπάθεια αναθεώρησής της, ώστε να ανταποκρίνεται στην ιδιαιτερότητα του λογοτεχνικού «μαθήματος». Η διαδικασία της αξιολόγησης, αφετέρου, αποτελεί ζωτικό στοιχείο της διδασκαλίας της Δημιουργικής Γραφής, καθώς κάθε απόπειρα γραφής απαιτεί συνεχή επιλογή, απόρριψη ή σύνθεση, άρα αξιολόγηση και αυτοαξιολόγηση, που οδηγεί δυνητικά σε επιβεβαίωση, διόρθωση ή επαναγραφή. Τα κριτήρια αξιολόγησης όμως διαφοροποιούνται ανάλογα με την παιδαγωγική αντίληψη, το είδος και τους στόχους των μαθημάτων, την ηλικία των εκπαιδευόμενων, ενώ αξιολογητική ευθύνη μπορεί να αναλάβει όχι μόνο ο διδάσκων αλλά και οι συνεκπαιδευόμενοι ακροατές, όπως και ο ίδιος ο γράφων. Η προτεινόμενη εισήγηση διερευνά τους τρόπους με τους οποίους αξιολογούνται τα κείμενα που παράγονται στα μαθήματα και τα εργαστήρια Δημιουργικής Γραφής, καθώς και την επίδραση και την αποτελεσματικότητά τους. Στο παραπάνω πλαίσιο θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα έρευνας ερωτηματολογίου σε διδάσκοντες Δημιουργική Γραφή: απ τη μια, σε φιλολόγους που διδάσκουν δημιουργική γραφή σε ομίλους ή ως μέρος του μαθήματος της Νεοελληνικής λογοτεχνίας στην Ελλάδα και την Κύπρο απ την άλλη, σε συγγραφείς, διδάσκοντες Δημιουργική Γραφή σε πανεπιστημιακό επίπεδο ή σε ιδιωτικά συγγραφικά εργαστήρια. 154

155 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Οι αφηγήσεις των απόντων: δημιουργικές ανασυνθέσεις του παρελθόντος μιας γειτονιάς μέσα από το αρχειακό υλικό του σχολείου της. Δημήτρης Γουλής, Δρ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Δ/ντής 67ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης dgoulis@gmail.com Η παρούσα ανακοίνωση αφορά τη δημιουργία αφηγήσεων με αφετηρία τις πρωτογενείς πηγές, που αποτελούν τα αρχεία ενός σχολείου. Μέσα από την ανάληψη του ρόλου του ιστορικού-ερευνητή οι μαθητές/τριες της Στ τάξης προσεγγίζουν το παρελθόν, που αναδεικνύεται από το αρχειακό υλικό (τόπος, χρόνος, οι άνθρωποι και οι δραστηριότητές τους), και αποτυπώνουν τα ίχνη της ερμηνείας του με αφηγήσεις, που επιχειρούν την ανασύστασή του δίνοντας φωνή στους απόντες. Η δημιουργικότητα των αφηγήσεων εκφράζεται μέσα από επιλογές, οι οποίες αφορούν τόσο το περιεχόμενο των κειμένων όσο και το είδος, τη μορφή, την ποιότητα και την έκταση των αλληλεπιδράσεων, που δομούνται σε σχέση με το αρχειακό υλικό. Το παραγόμενο αφηγηματικό υλικό, το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί ως μία εναλλακτική, παράπλευρη δραστηριότητα για τη διδασκαλία της τοπικής ιστορίας στην πρωτοβάθμια αλλά και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, συντελεί στην ανάπτυξη του αφηγηματικού γραμματισμού (narrative literacy) και -εμμέσως- στη καλλιέργεια του ιστορικού γραμματισμού (historical literacy), μια και σύμφωνα με την μεταμοντέρνα ιστοριογραφική οπτική ο ιστορικός χρόνος ταυτίζεται με το χρόνο της αφήγησης και οι αφηγήσεις των μαθητών/τριών μετατρέπουν το παρελθόν της γειτονιάς τους από εξιστορούμενο αντικείμενο σε εξιστορούν υποκείμενο. 155

156 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Συν-διαμορφώνοντας αφηγηματικές ιστορίες με τη συνδρομή της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου: ένα παράδειγμα με μαθητές Γυμνασίου Αικατερίνη Ημέλλου, μεταπτ. φοιτήτρια ΕΚΠΑ, katiaimellou@yahoo.gr, Δημήτριος Πάνος, επιστ. συνεργάτης Τμήματος Φ.Π.Ψ. ΕΚΠΑ Σπυριδούλα Δημητρακοπούλου, μεταπτ. φοιτήτρια ΕΚΠΑ Χριστίνα Γιαννοπούλου, μεταπτ. φοιτήτρια ΕΚΠΑ Η δημιουργική γραφή, που σταδιακά εισάγεται στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, αποτελεί πρόκληση για εκπαιδευτικούς και μαθητές: το απελευθερωμένο γράψιμο, το δημιουργικό σβήσιμο, η πορεία προς την ανακάλυψη και την κατάκτηση των μυστικών του γραπτού λόγου, αρχίζουν να νοηματοδοτούνται με έναν διαφορετικό τρόπο στη σχολική πράξη. Από την άλλη, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ότι στις περισσότερες εκδοχές άσκησης της δημιουργικής γραφής, η απόπειρα παραγωγής κειμένου από τα παιδιά αποτελεί ιδιωτικό στόχο και ατομικό επίτευγμα. Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζεται μία δοκιμή συγγραφής αφηγηματικών κειμένων από ομάδες μαθητών Γυμνασίου. Η προσπάθειά μας αποσκοπούσε α) στο να καλλιεργήσει την ενεργητική προσέγγιση των συγγραφικών πρακτικών από τους μαθητές μέσα από τη συγγραφή δικών τους ιστοριών βασισμένων σε ερεθίσματα, εμπειρίες, ενδιαφέροντα του δικού τους παραστατικού κύκλου, β) στην αξιοποίηση της «ομάδας» ως πλαισίου για την καλλιέργεια της αποδοχής του διαφορετικού και της ανταλλαγής απόψεων. Έτσι, θα μπορούσαμε να οδηγηθούμε στη διαμόρφωση μιας κοινότητας ανταλλαγής «λόγων», βιωμάτων και παραστάσεων, που καταλήγει στη συλλογική, δημιουργική συγγραφική πράξη. Τα αποτελέσματα της προσπάθειας έδειξαν ότι, πέρα από τα παιδαγωγικά και εκπαιδευτικά οφέλη της δημιουργικής δραστηριοποίησης των μαθητών, αναδείχθηκαν μια σειρά από ανταλλαγές σε επίπεδα διαφορετικά από αυτά που αρχικά αναμέναμε. 156

157 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Το παιδί δημιουργός και κριτικός αναγνώστης των κειμένων του. Ένα μοντέλο (αυτό)κριτικής προσέγγισης/αξιολόγησης και επανακατασκευής των κειμένων που προέρχονται από διαδικασίες δημιουργικής γραφής Σταύρος Γρόσδος, Σχολικός Σύμβουλος Π.Ε. stavgros@gmail.com Στην παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζεται ένα μοντέλο (αυτό)κριτικής προσέγγισης/αξιολόγησης και επανακατασκευής των κειμένων που προέρχονται από διαδικασίες δημιουργικής γραφής από το ίδιο το παιδί-συγγραφέα. Σε πρακτικό επίπεδο, η διδακτική της δημιουργικής γραφής στοχεύει, εκτός από τη συγγραφή, να εμπλέξει το παιδί-συγγραφέα σε μία διαδικασία κριτικής προσέγγισης της γραφής και των αποτελεσμάτων της, έτσι ώστε να προσεγγίσει κριτικά το κείμενό του ως προς τα δημιουργικά του χαρακτηριστικά. Το παιδί-συγγραφέας λαμβάνει ανατροφοδότηση με την ανακοίνωση/δημοσιοποίηση του γραπτού κειμένου. Στο ξεκίνημα, το παραγόμενο κείμενο γίνεται αντικείμενο επεξεργασίας, στην οποία ο συγγραφέας καταθέτει και ο ίδιος -ομού με όλα τα μέλη της κοινότητας/ομάδας- τις απόψεις του και ανακοινώνει κυρίως τις διαδικασίες (εσωτερικές διεργασίες) παραγωγής του κειμένου. Στη συνέχεια, η διαπραγμάτευση του κειμένου και η κριτική αναθεώρησή του οδηγεί σε πιθανή επανεγγραφή του. Στο προτεινόμενο μοντέλο ο εμψυχωτής-εκπαιδευτικός παροτρύνει τα παιδιά-συγγραφείς να επιλέξουν ανάμεσα σε τρεις αξιολογικές οπτικές: (α) Το παιδί ως αναγνώστης του κειμένου. Αυθόρμητη προσέγγιση η οποία στηρίζεται στην έκφραση συναισθημάτων. Το παιδί συγγραφέας (ή το παιδί αναγνώστης) ουσιαστικά καλείται να εισχωρήσει στο κείμενο. (β) Το παιδί ως δημιουργός του κειμένου. Μεταγνωστική προσέγγιση με έμφαση στη διαδικασία συγγραφής του κειμένου. (γ) Το παιδί ως συγγραφέας του κειμένου. Η αξιολογική προσέγγιση περιλαμβάνει πλήθος δεικτών στους τομείς της οργάνωσης (δομή κειμενικού είδους, ισορροπία, χρονικές και άλλες ακολουθίες, σαφήνεια κ.ά.), της πρωτοτυπίας στα βασικά αφηγηματικά στοιχεία (επιλογή θέματος, πλοκή, σκηνικό, χαρακτήρες, απρόοπτα επεισόδια, λύση-έκπληξη, χιούμορ κ.ά.) και της φαντασίας (δομική ή υψηλή). Η επιλογή της αξιολογικής οπτικής κατευθύνει σε συγκεκριμένα εργαλεία που χρησιμοποιούνται για την επεξεργασία του κειμένου. 157

158 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Τοπική Ιστορία και Δημιουργική γραφή. Ο μύθος του Ανήλιαγου στην Αρχαία Πλευρώνα και στο Χλεμούτσι Δρ. Χρυσούλα Σπυρέλη, Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων spyreli@yahoo.gr Ηλίας Υφαντής, Φιλόλογος, Επιμορφωτής ΤΠΕ. linosyfantis@yahoo.gr Στόχος της παρούσας εισήγησης είναι να καταστεί φανερό ότι στο μάθημα της τοπικής ιστορίας η βιωματική επαφή των μαθητών με το μνημειακό χώρο που αντιπροσωπεύει συμβολικά την αντίστοιχη ιστορική ή μυθική αφήγηση είναι ο πλέον καθοριστικός σπινθήρας για το δημιουργικό γράψιμο. Για να επιτευχθεί αυτό θεωρούμε απαραίτητη πρωτίστως την ενεργό συμμετοχή των μαθητών στην ανάγνωση, ακρόαση ή θεατρική απόδοση της παραπάνω αφήγησης και μετά να ακολουθήσει η γραφή. Η διάδραση προφορικού και γραπτού λόγου είναι το αρχικό έναυσμα για τη δημιουργική γραφή πόσο μάλλον, όταν αυτό συμβαίνει στο περιβάλλον του μνημείου όπου εξάπτεται ιδιαιτέρως η δημιουργική φαντασία. Συμπληρώνεται στη συνέχεια με στοχευμένα φύλλα εργασίας στα οποία μπορούν να ενταχθούν και ασκήσεις ψηφιακού περιεχομένου (π.χ. ψηφιακή αφήγηση). Ως παράδειγμα καταθέτουμε το Μύθο του Ανήλιαγου στο Ιστορικό Κάστρο του Χλεμουτσίου Ηλείας, όπου έγινε η εφαρμογή της παραπάνω πρότασης. Με τεκμηριωμένη τέλος πρότασή μας για διασχολική συνεργασία προτείνουμε ανάλογη εφαρμογή και στο Κάστρο της Πλευρώνας Αιτωλοακαρνανίας (ήδη οι παραλλαγές του ίδιου μύθου απασχόλησαν τη νεοελληνική ποίηση) αποτελέσματα θα είναι ακόμα πιο ικανοποιητικά. καθώς θεωρούμε ότι τα 158

159 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Όταν η ποιητική δημιουργία συναντά την εγκεφαλική δραστηριότητα Φωτεινή Χρηστίδη, Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Αγγελική Πεχλιβάνη, Γενικό Λύκειο Νέας Περάμου Αττικής apechlivani@gmail.com Με διαφορά στιγμών στο χρόνο, οι Ε. Turner & E. Poeppel (1983) σημείωναν ότι η ποίηση «αντιπροσωπεύει για τον εγκέφαλο ένα σύστημα οργανωμένο χρονικά και ρυθμικά, όπως και γλωσσολογικά, και ως εκ τούτου συνδεδεμένο με την ιεραρχική οργάνωση του ίδιου του εγκεφάλου» και ο Ν. Βαγενάς (1985) έγραφε ότι η «ποιητική ικανότητα οφείλεται κυρίως στη μεγαλύτερη ευαισθησία ορισμένων ανθρώπων όχι τόσο ως προς τη βίωση της εμπειρίας τους όσο ως προς το υλικό με το οποίο η βίωση αυτή μπορεί να γίνει τέχνη». Και το υλικό αυτό δεν είναι άλλο από τη γλώσσα. Μια γλώσσα που ταξιδεύει πάνω σε λέξεις και εικόνες, παλεύει μεταξύ κυριολεξίας και μεταφοράς, συγκινείται και ειρωνεύεται, «έχει μια γεύση τρικυμίας στα χείλη». Μια γλώσσα που η αποκλειστικότητα της σχέσης της με το αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου δύο αιώνες πριν φαίνεται να μην είναι πλέον δεδομένη. Μέσα από θέσεις και αντιθέσεις, γνωρίσματα του ποιητικού λόγου τοποθετούνται στα δίκτυα του εγκεφάλου και η ποιητική δημιουργία και απόλαυση συναντούν τα εισιόντα και εξιόντα του εγκεφάλου. 159

160 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Δημιουργική Γραφή και Αρχαία Τραγωδία. Μια απόπειρα εναλλακτικής διδακτικής προσέγγισης Σουσάνα Ζαχαροπούλου, Σχολική Σύμβουλος ΠΕ02 souzahar@gmail.com Μαρία Κόκλα, Φιλόλογος mariakokla79@gmail.com Το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας θέτει ως σκοπούς της διδασκαλίας της την γνωριμία των μαθητών με το συγκεκριμένο γραμματειακό είδος, τις ιστορικές και πολιτιστικές συνθήκες της εποχής γένεσής της καθώς και την άντληση ιδεών, αξιών και στάσεων απέναντι στον κόσμο. Αν και η διδασκαλία της τραγωδίας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση γίνεται με δύο τραγικά έργα, δεν ελκύει το ενδιαφέρον των μαθητών και δεν επιτυγχάνει πλήρως τους στόχους της. Σύμφωνα με μία μικρής έκτασης ανεπίσημη έρευνα που διεξαγάγαμε στους μαθητές της Γ Λυκείου όλων των κατευθύνσεων του Πρότυπου Πειραματικού ΓΕΛ Πάτρας (Λάγγουρα) η πρόσληψη της τραγωδίας από τους μαθητές παρουσιάζεται αδύναμη και οι γνώσεις τους γι αυτήν ελλιπείς. Θεωρώντας ότι η ουσιαστική μάθηση προέρχεται από τη βιωματική προσέγγιση του διδακτικού αντικειμένου και τη δημιουργικότητα, η διδάσκουσα την τραγωδία Αντιγόνη του Σοφοκλή στη Β Λυκείου του ΠΠ ΓΕΛ Πάτρας ενθάρρυνε και καθοδήγησε την πρωτοβουλία ορισμένων μαθητών της τάξης να παραγάγουν ένα πρωτότυπο κείμενο επάνω στα ίχνη της γνωστής τραγωδίας ακολουθώντας τις θεωρητικές αρχές της Δημιουργικής Γραφής. Οι μαθητές εργάστηκαν με ενθουσιασμό, με αποτέλεσμα το κείμενο το οποίο συνέθεσαν να διατηρεί τους κύριους χαρακτήρες και το ύφος της τραγωδίας, αλλά και να παρουσιάζει μία νέα εκδοχή για την έκβαση της πλοκής και την ψυχολογική μεταστροφή των ηρώων. 160

161 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Δάσκαλοι και νηπιαγωγοί επιμορφούμενοι και στη συνέχεια εμψυχωτές σε εργαστήρια δημιουργικής γραφής στην τάξη τους Δρ Ιωάννα Κ. Αρβανίτη, Σχολική Σύμβουλος 1ης Περιφέρειας Δημοτικής Εκπαίδευσης Κιλκίς arvaniti.ioanna@gmail.com Μαρία Ν. Παπαδοπούλου, Σχολική Σύμβουλος 38ης Περιφέρειας Προσχολικής Εκπαίδευσης papadoma@hotmail.com Η παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζει, ένα μοντέλο επιμόρφωσης 27 εκπαιδευτικών προσχολικής και δημοτικής εκπαίδευσης, με θέμα: «Παιδί και Βιβλίο», το οποίο σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από τις εισηγήτριες Σχολικές Συμβούλους στο Κιλκίς, το σχολικό έτος Σκοπός του προγράμματος ήταν η συστηματοποίηση και η επέκταση των γνώσεων των συμμετεχόντων εκπαιδευτικών ώστε να επικοινωνήσουν στους μαθητές τους ελκυστικούς δρόμους προσέγγισης του βιβλίου, της ανάγνωσης και της δημιουργικής γραφής σε συνθήκες όσμωσης ανάμεσα στις δυο βαθμίδες εκπαίδευσης. Το πρόγραμμα περιλάμβανε: πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος, διερεύνηση αναγκών, επιμόρφωση 35 ωρών εργαστηριακής, κυρίως, μορφής, εφαρμογή στην τάξη, αναστοχασμό και ανατροφοδότηση και τέλος αποτίμηση του προγράμματος. Στο πλαίσιο του προγράμματος, αναπτύχθηκε και η διδασκαλία τεχνικών δημιουργικής γραφής. Στην παρούσα ανακοίνωση παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της ανάλυσης των δύο ερωτηματολογίων σχετικά με τη δημιουργική γραφή στο σχολείο, που συμπλήρωσαν οι εκπαιδευτικοί, πριν και μετά την επιμόρφωση, καθώς και η διαδικασία και το αποτέλεσμα της συγγραφής ιστορίας, τόσο από τους επιμορφούμενους όσο και από τους μαθητές τους, με την αξιοποίηση της τεχνικής 5W και 1H, η οποία χρησιμοποιήθηκε ως 4Πι 1Τι και 1Γιατί. Οι ιστορίες που παρήχθησαν μεταπλάστηκαν σε ηχοϊστορίες και παρουσιάστηκαν στην επιμορφούμενη ομάδα. Η ανάλυση περιεχομένου των απαντήσεων στα δύο ερωτηματολόγια, έδειξε ότι στο σύνολό τους οι εκπαιδευτικοί, μετά την επιμόρφωση συστηματοποίησαν και εμπλούτισαν τις γνώσεις τους και θεωρούν απαραίτητη την εισαγωγή τη δημιουργικής γραφής στο σχολείο. Όσον αφορά στη συγγραφή της ιστορίας, οι εκπαιδευτικοί ανέφεραν ότι οι μαθητές τους διευκολύνθηκαν πολύ στη συγγραφή της ιστορίας με τη συγκεκριμένη τεχνική, απελευθερώθηκαν στην έκφραση των ιδεών τους, ενθουσιάστηκαν και «απόλαυσαν» την όλη διαδικασία. 161

162 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Η στάση των μαθητών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης απέναντι στα κόμικς Στέφανος Παπαδόπουλος, εκπαιδευτικός, stefblue21@yahoo.gr Μέσα από τη συγκεκριμένη έρευνα έγινε προσπάθεια να ανιχνευτούν και να καταγραφούν οι γνώσεις, οι εμπειρίες και οι προτιμήσεις των μαθητών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης αναφορικά με τα κόμικς. Τα αποτελέσματα της έρευνας αναμένεται να αποτελέσουν εφαλτήριο για τη διατύπωση και εφαρμογή διδακτικών σεναρίων ενδοσχολικά με τη χρήση κόμικς μέσα από το πρίσμα του οπτικού γραμματισμού και της πολυτροπικότητας. Ο απώτερος σκοπός είναι η βελτίωση του σχολικού γραμματισμού των μαθητών. Στην έρευνα έλαβαν μέρος πεντακόσιοι τριάντα έξι (536) μαθητές και μαθήτριες ελληνικών δημοτικών σχολείων των περιοχών Ημαθίας, Καβάλας, Κέρκυρας και Ξάνθης. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο. Για την επεξεργασία και την παρουσίαση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα SPSS- Statistical Package for the Social Science. Τα αποτελέσματα της έρευνας κατέδειξαν ότι οι μαθητές γνωρίζουν τον όρο κόμικς, τον συνδέουν συνειρμικά με μια αστεία ιστορία και φαίνεται να αποτελεί δημοφιλές εξωσχολικό ανάγνωσμα, ενώ προκύπτει πως ασχολούνται συχνά με τη δημιουργία κόμικς. Τα «Αστερίξ και Οβελίξ», «Μίκυ Μάους», «Λούκυ Λουκ» και «Φρουτοπία» αναδείχθηκαν τα πιο δημοφιλή κόμικς. Επιπλέον, οι μαθητές, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, προτιμούν ένα συνδυασμό από λέξεις και εικόνες, επειδή υποστηρίζουν ότι «βοηθάει να κατανοήσει κανείς καλύτερα». 162

163 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Η κριτική της τέχνης της φωτογραφίας ως αρθρογραφία γνώμης. Τα κείμενα του Ηρακλή Παπαϊωάννου στο περιοδικό ΦΩΤΟγράφος Στεργιανή Τσιαρβούλα, Υποψήφια Διδάκτωρ Τμήματος Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ, ΑΠΘ stella.tsiarvoula@gmail.com Η παρούσα μελέτη εκπονήθηκε το 2012 στο Τμήμα Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ του ΑΠΘ, στο πλαίσιο μεταπτυχιακών σπουδών με ειδίκευση στην Επικοινωνία & στον Πολιτισμό. Αποτελεί μία διεξοδική παρουσίαση των ευρημάτων της ανάλυσης των εικοσιτεσσάρων (24) κριτικών κειμένων του Ηρακλή Παπαϊωάννου (Δρ φωτογραφίας/επιμελητή Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης) που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό ΦΩΤΟγράφος τη διετία , ένα περιοδικό για την τέχνη και την τεχνική της εικόνας σε όλες της τις διαστάσεις, που παρακολουθεί παράλληλα στενά και τις νέες τεχνολογίες που σχετίζονται με το πεδίο αυτό. Στην περιπτωσιολογική αυτή μελέτη αποτυπώνεται μία οπτική-τυπογραφική ανάλυση της στήλης του Παπαϊωάννου, καταγράφεται το εύρος της θεματολογίας του, διερευνώνται οι επικοινωνιακές του προθέσεις, σκιαγραφείται η συνδηλωτική προσέγγισή του στις εικόνες. Κατά βάση, μελετάται το πώς ο Παπαϊωάννου χειρίζεται συγγραφικά και πώς αποτυπώνει στο χαρτί την κρίση του: γλώσσα, μορφή, δομή, λεξιλόγιο, τρόπος γραφής, επιχειρηματολογία, αφετηρία, στόχευση. Μέσα από τον εντοπισμό, την αποτύπωση και την κριτική προσέγγιση των ανωτέρω, καταδεικνύεται η συμβολή του Παπαϊωάννου στην αξιολογική προσέγγιση της τέχνης της φωτογραφίας, την οποία επιτυγχάνει διά της ερμηνείας και της ανάλυσης του σύγχρονου οπτικού πολιτισμού μας. 163

164 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δημιουργική γραφή, Erasmus plus και e-twinning στο 4ο Δημοτικό Σχολείο Πεύκων Γεωργία Μακρογιώργου, εκπαιδευτικός Αγγλικής γλώσσας (ΠΕ06), φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» giorginamak@hotmail.com Η παρούσα εργασία έχει στόχο να αποτελέσει παράδειγμα καλής πρακτικής όσον αφορά τη δημιουργική γραφή με τη χρήση τεχνολογίας στο πλαίσιο διδασκαλίας Αγγλικών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Ερευνά τον αντίκτυπο που έχουν συνεργατικές δραστηριότητες δημιουργικής γραφής στα πλαίσια του Erasmus plus και του e-twinning σε μαθητές του δημοτικού. Συμμετέχοντες ήταν 30 μαθητές και μαθήτριες της έκτης τάξης του 4ου Δημοτικού σχολείου Πεύκων. Μέσα από τη σύμπραξη Erasmus plus United in diversity through stories in Europe και με τη χρήση του διαδικτύου, τα παιδιά είχαν τη δυνατότητα να αλληλεπιδράσουν με παιδιά από έξι χώρες, να γράψουν ιστορίες χρησιμοποιώντας επτά κοινές λέξεις, να αφηγηθούν ιστορίες ψηφιακά και να ακούσουν αφηγήσεις άλλων παιδιών από τις χώρες της σύμπραξης. Τα τελικά προϊόντα που παρήχθησαν ήταν κοινά περιοδικά σε ηλεκτρονική μορφή (PDF) και σε έντυπη μορφή, ραδιοφωνικές εκπομπές (με τη χρήση audacity) και βίντεο (με τη χρήση picasa και movie maker). Για τη διάχυση των αποτελεσμάτων χρησιμοποιήθηκε η πλατφόρμα e-twinning. Για την αξιολόγηση επιλέχθηκε η παρατήρηση και η συμπλήρωση ερωτηματολογίου με ερωτήσεις ανοιχτού και κλειστού τύπου. Τα δεδομένα που συλλέχτηκαν κατέδειξαν ότι μέσα από αυτές τις δραστηριότητες οι μαθητές ανέπτυξαν θετικά συναισθήματα και διαθέσεις ως προς τη δημιουργική γραφή τις ώρες των Αγγλικών αναπτύσσοντας παράλληλα και άλλες δεξιότητες (κατανόηση και παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου). Επίσης αντιλήφθηκαν τη σημασία του διαδικτύου και της Αγγλικής γλώσσας στην πολυπολιτισμική κοινωνία της πληροφορίας, γεγονός που υπογραμμίζει τους στόχους των αναλυτικών προγραμμάτων ως προς τη διδασκαλία ξένων γλωσσών. 164

165 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 10:00 11:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Διαδικτυακά μαθήματα Δημιουργικής Γραφής: διδάσκοντας εξ αποστάσεως το μυθιστόρημα σε 10 ενότητες. Κώστας Καβανόζης, Συγγραφέας, kabano@ymail.com Στον χώρο της λογοτεχνικής γραφής, το μυθιστόρημα είναι το είδος εκείνο που απαιτεί τον μεγαλύτερο όγκο δουλειάς. Η πράξη της συγγραφής δεν μπορεί να ακολουθήσει κανόνες και τεχνικές παρά σε ένα αρχικό ίσως μόνο, επιφανειακό στάδιο. Τα σκαλιά, ωστόσο, της δημιουργίας, από την χειρωνακτική τους τουλάχιστον πλευρά, είναι δυνατόν να προσπελαστούν. Ο όγκος δουλειάς ενός συγγραφέα μπορεί να μελετηθεί. Οι τεχνικές και οι στρατηγικές του επίσης. Η προτεινόμενη εισήγηση θα επιχειρήσει να καταδείξει τον τρόπο με τον οποίο, μέσω των δέκα μαθημάτων που ξεκλειδώνουν ανά εβδομάδα σε ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα, επιτυγχάνεται η επικοινωνία διδάσκοντος και διδασκομένων και επιτελείται το έργο της διδασκαλίας ενός τόσο σύνθετου αντικειμένου. Για τον σκοπό αυτό θα γίνει αναφορά τόσο στη λογική δόμησης των μαθημάτων, τις συγκεκριμένες ενότητες και το υλικό που τα απαρτίζουν (επί παραδείγματι την πλοκή, το σκηνικό, τον αφηγητή και την οπτική γωνία της αφήγησης, τη γλώσσα και το ύφος κ.α.), όσο και στις ασκήσεις στις οποίες καλούνται να ασκηθούν οι διδασκόμενοι, τον ηλεκτρονικό διάλογο που διεξάγουν με τον διδάσκοντα αλλά και μεταξύ τους και τα σχόλιά τους για το τι αποκομίζουν από τη μαθητεία τους αυτή. Θα διαφανεί εντέλει, ελπίζουμε, η μέθοδος με την οποία οι διδασκόμενοι, δοκιμάζοντας οι ίδιοι έμπρακτα τις δικές τους δυνάμεις, αποκτούν σταδιακά κατά τη διάρκεια των μαθημάτων ένα εργαλείο μελέτης του είδους αλλά και έναν εύχρηστο «οδηγό χρήσης» προκειμένου να τον αξιοποιήσει ο καθένας τους όπως εκείνος επιθυμεί στη δική του συγγραφική ή αναγνωστική πορεία. 165

166 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:15 ΑΙΘΟΥΣΑ A Το σύγχρονο ιαπωνικό μυθιστόρημα και η στροφή του προς την Δύση. Περίπτωση Χαρούκι Μουρακάμι Καλλιόπη Πασιά, Φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» kalliopi_pasia@yahoo.gr Θα πραγματοποιηθεί μια σύντομη επισκόπηση στην ιστορία της ιαπωνικής λογοτεχνίας, με τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής, καθώς και ειδικότερη αναφορά στο σύγχρονο ιαπωνικό μυθιστόρημα, τη θεματική και τους κυριότερους εκπροσώπους αυτού. Θα ακολουθήσει μία διεξοδική παρουσίαση των έργων του Χαρούκι Μουρακάμι, με επιμέρους αναφορές ανά έργο των αποχρώσεων αυτών, οι οποίες προσιδιάζουν στο δυτικό ύφος. Θα επιχειρηθεί μία ερμηνεία των επιρροών του συγγραφέα από το Δυτικό κόσμο, μια αναφορά στη στάση του λογοτεχνικού κόσμου της Ανατολής αλλά και της Δύσης απέναντι στο φαινόμενο Μουρακάμι, καθώς το έργο του έχει ανοίξει μέγα διάλογο. Θα περιγραφεί η επικοινωνιακή τακτική του συγγραφέα και ο τρόπος προβολής του έργου του, προς διαπίστωση της προσέγγισής του αυτής. Κατά βάση, μελετάται το πώς ο Μουρακάμι εμπνέεται και λειτουργεί συγγραφικά : γλώσσα, μορφή, δομή, λεξιλόγιο, τρόπος γραφής, ειδικότερες αναφορές και επικλήσεις αλλά και πώς λειτουργεί επικοινωνιακά τα έργα του με τη χρήση των social media και την προδημοσίευση κειμένων. Τέλος η συγκεκριμένη εισήγηση ευελπιστεί να αποτελέσει μέρος της διπλωματικής εργασίας. 166

167 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:15 ΑΙΘΟΥΣΑ A Ο Ιάκωβος Πολυλάς και ο Δεκατρισύλλαβος Ιαμβικός Στίχος: μία γλωσσική επιλογή που λειτούργησε ως υπόδειγμα δημιουργικής γραφής Λητώ Σ. Αλεξάκη, Διδάσκουσα Ιονίου Πανεπιστημίου, Τμήμα Ιστορίας lito_alexaki@yahoo.gr Η ανακοίνωσή μας θα παρουσιάσει το έργο του Ιακώβου Πολυλά σφαιρικά, σε μια προσπάθεια να αναδείξουμε τη δημιουργικότητα αυτής της πολυσχιδούς προσωπικότητας. Ο Ιάκωβος Πολυλάς, πρώτος εκδότης του σολωμικού έργου, υπήρξε και ο πρώτος Ελληνας μεταφραστής του Σαίξπηρ, και συγκεκριμένα της Τρικυμίας (1855), αργότερα ακολούθησε και ο Άμλετ (1889). Η συμβολή του είναι επίσης σημαντικότατη όσον αφορά στη μετάφραση του Ομηρού, της Οδύσσειας ( ) και της Ιλιάδας (1890), η οποία διδάσκεται ακόμη στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ο Κερκυραίος λόγιος μετέφρασε Σαίξπηρ και Όμηρο κατά την επιταγή του Διονυσίου Σολωμού, σε γλώσσα μικτή, αλλά νόμιμη, in modo misto genuino, η κλασική συνιστώσα της οποία είναι ο Όμηρος και η ρομαντική ο Σαίξπηρ. Αναμφίβολα, το δημιουργικό πνεύμα του Ιακώβου Πολυλά, έτσι όπως αποτυπώνεται στο μεταφραστικό, αλλά και το πρωτότυπο έργο του, συνέβαλε στη διαμόρφωση και εξέλιξη της νεοελληνικής γλώσσας, καθώς και στη δημιουργία ενός πολιτιστικού ρεπερτορίου, άξιου να σταθεί και να ασυγκριθεί με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά. Το γλωσσικό του σύστημα και ο δεκατρισύλλαβος ιαμβικός στίχος που εφάρμοσε στον Αμλέτο του, λειτούργησαν καταλυτικά και αν είχαν τύχει καλύτερης αποδοχής την εποχή εκείνη, θα είχαν αποτρέψει την κακή εξέλιξη του γλωσσικού ζητήματος στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος. Εν κατακλείδι, θεωρούμε ότι επιβάλεται να βγει από την αφάνεια το σημαντικότατο έργο αυτού του σπουδαίου κριτικού, μεταφραστή, λογοτέχνη, πολιτικού και δημοσιογράφου, και να αναδειχθεί η συμβολή του στη διαμόρφωση της Νεοελληνικής, αναδεικνύοντας παράλληλα τις γλωσσικές του επιλογές ως υπόδειγμα δημιουργικής γραφής. 167

168 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:15 ΑΙΘΟΥΣΑ A Διδασκαλία γλωσσικών φαινομένων με την αξιοποίηση της δημιουργικής γραφής στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας στο Γυμνάσιο Ελευθέριος Βεκρής, Δρ. Επιστημών της Αγωγής, Εκπαιδευτικός, levekris@yahoo.gr Ευανθία Σύρμου, Μsc. Εκπαιδευτικός, evansyrm@yahoo.gr Η παραγωγή λόγου συχνά στη σχολική πρακτική μετατρέπεται σε αναπαραγωγή του λόγου των κειμένων που παρατίθενται στο Α μέρος κάθε ενότητας του εγχειριδίου στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας του Γυμνασίου. Οι μαθητές/τριες ερανίζονται απόψεις, κρίσεις, πληροφορίες από τα κείμενα που τους δίνονται και τα αξιοποιούν ως υλικό για την παραγωγή των δικών τους κειμένων. Τα κείμενα στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας λειτουργούν ως «δεξαμενή» υλικού από το οποίο αντλούν οι μαθητές ό,τι κρίνουν κατάλληλο για τη δραστηριότητα που τους ζητείται. Η παραγωγή λόγου, με αυτό τον τρόπο, συχνά αποσυνδέεται από τους στόχους των άλλων μερών της ενότητας. Τα γλωσσικά φαινόμενα που περιλαμβάνονται στους διδακτικούς στόχους κάθε ενότητας δεν έχουν συνάφεια με τις δραστηριότητες παραγωγής λόγου της ίδιας ενότητας. Με αυτό τον τρόπο η αποσπασματικότητα στη διδασκαλία του γλωσσικού μαθήματος, που έχει παρατηρηθεί στο παρελθόν ως ένα από τα προβληματικά χαρακτηριστικά του μαθήματος, δεν αποφεύγεται στο Πρόγραμμα Σπουδών και στα εκπαιδευτικά βιβλία που χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα. Στην ανακοίνωσή μας παρατίθενται παραδείγματα διδασκαλίας γλωσσικών φαινομένων σε ενότητες της Νεοελληνικής Γλώσσας Β Γυμνασίου, που αφορούν στους χρόνους και τις εγκλίσεις του ρήματος και βασίζονται σε δραστηριότητες δημιουργικής γραφής. Στα συγκεκριμένα παραδείγματα επιδιώκεται η κειμενοκεντρική προσέγγιση των γλωσσικών φαινομένων και η συνεκτική γλωσσική διδασκαλία, με την αξιοποίηση της δημιουργικότητας των μαθητών. 168

169 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:15 ΑΙΘΟΥΣΑ A Δημιουργική γραφή με αφορμή την ασπίδα του Αχιλλέα Καλλιφρόνη Αβραμίδου, φιλόλογος Πρότυπου Πειραματικού Γυμνασίου Πανεπιστημίου Πατρών noniavram@sch.gr Παναγιώτα Ψυχογυιοπούλου, φιλόλογος, Σχολική Σύμβουλος Αχαΐας ppsixo1@gmail.com Στην εισήγηση που ακολουθεί περιγράφεται η διδασκαλία της ραψωδίας Σ της Ιλιάδας και συγκεκριμένα η ενότητα «Η ασπίδα του Αχιλλέα», με την αξιοποίηση της δημιουργικής γραφής όπως εφαρμόστηκε στη Β τάξη του Πρότυπου Πειραματικού Γυμνασίου Πανεπιστημίου Πατρών κατά το σχολικό έτος Στόχος ήταν η συναισθηματική εμπλοκή των μαθητών/τριών στην εκπαιδευτική διαδικασία με τη χρήση της δημιουργικής γραφής, η οποία, με βιωματικό τρόπο, τους παρακινεί και τους αναδεικνύει ως ενεργά υποκείμενα, καλλιεργώντας παράλληλα ποικίλες δεξιότητες. Επιχειρείται μια αναλυτική περιγραφή των επιμέρους βημάτων από την προαναγνωστική φάση, την κυρίως διδασκαλία έως και την παραγωγή γραπτών κειμένων με βάση τα φύλλα εργασίας που τους δόθηκαν. Παρουσιάζονται εργασίες που εκπονήθηκαν από τους μαθητές/τριες στο πλαίσιο της διαθεματικής προσέγγισης του μαθήματος, σύμφωνα με τη λογική που διέπει το γνωστικό αντικείμενο της «δημιουργικής γραφής», η οποία αφενός προάγει τη δημιουργικότητα και την κριτική σκέψη των μαθητών/τριών μέσα σ ένα πλαίσιο συνεργασίας αφετέρου δίνει την ευκαιρία σε όλους τους μαθητές για συνεργατική αλληλεπίδραση. Τα αποτελέσματα από την εφαρμογή της συγκεκριμένης διδασκαλίας καταγράφονται ως θετικά, καθώς οι μαθητές/τριες έδειξαν αυξημένο ενδιαφέρον και προσήλωση στο έργο τους, διάθεση για συνεργασία κα ενεργητική συμμετοχή στη μαθησιακή διαδικασία. 169

170 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Η χειροποίητη βιβλιοδεσία στην υπηρεσία της Δημιουργικής γραφής: οι δράσεις βιβλιοδεσίας στην Α/θμια Eκπαίδευση από το Εργαστήριο Αγωγής για το βιβλίο και πώς παράγουν κείμενα Ευθυμία Παπαγεωργίου, Ε.Ε.ΔΙ.Π. /ΠΔΜ epapageorgiou@uowm.gr Η διδασκαλία της παραδοσιακής, χειροποίητης βιβλιοδεσίας στην νεοελληνική εκπαίδευση ( ) καθώς και η ένταξή της σε ποικίλα σύγχρονα εκπαιδευτικά προγράμματα σχολείων της Ευρώπης και της Αμερικής, έχουν αποδείξει ότι η χειροποίητη βιβλιοδεσία ως εφαρμοσμένη τέχνη συμβάλει ουσιαστικά στην νοητική, γλωσσική, κινητική ανάπτυξη του μαθητή, ενισχύοντας πολλαπλές δεξιότητες και ικανότητες της σύνολης ανάπτυξής του (κρίση, φαντασία, γλωσσική ακρίβεια, μαθηματική σκέψη, επιμονή, υπομονή, οπτικοκινητική αντίληψη, παρατήρηση, λογική ακολουθία κλπ). Οι δράσεις βιβλιοδεσίας του Εργαστηρίου Αγωγής για το βιβλίο της Παιδαγωγικής Σχολής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, σε μαθητές της Α/θμιας Εκπαίδευσης, απέδειξε ότι η ιστορική αυτή τέχνη του βιβλίου, εκτός όλων των άλλων προαναφερθέντων, μπορεί να οδηγήσει αβίαστα στη δημιουργική γραφή. Κατά τη διαδικασία της βιβλιοδεσίας, οι μαθητές αντιλαμβάνονται το βιβλίο στην ολότητά του, δηλαδή ως πνευματική και υλική υπόσταση και επιμένουν στην παραγωγή κειμένων προσωπικής έμπνευσης, τα οποία κατασκεύασαν. φιλοξενούν, ως περιεχόμενο, στο βιβλίο που 170

171 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Τυπογραφική τεχνική Γουτεμβέργιου: Διερευνητική προσέγγιση στην εκδοχή της εργαλειομηχανής και μορφολογικής υπόστασης του πρότυπου πιεστήριου Κωνσταντίνος Δ. Σουλτάνης, Δάσκαλος ΠΕ70 ksoultanis@gmail.com Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζεται τμήμα μελέτης διπλωματικής εργασίας που υποβλήθηκε στο Π.Δ.Μ- Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή». Στόχος του επιμέρους τμήματος η ανάδειξη προγενέστερων τεχνολογικών παραδειγμάτων πιεστικών συστημάτων ως πρόδρομων εφαρμογών και τεχνογνωσιακών προαπαιτούμενων στην ανακαλυπτική εφεύρεση της τυπογραφικής τεχνικής Γουτεμβέργιου. Πραγματεύεται στην τύπου διαχρονικού ερωτήματος ιστορική αμφιβολία, για το πως ενδεχομένως ήταν η αρχέτυπη υπόσταση του χειροκίνητου μηχανικού τυπογραφικού πιεστήριου του Γουτεμβέργιου. Η ακολουθούμενη μέθοδος που αφορά σε εμπειρική διαδικασία σύγκρισης επιλεγμένων τεχνολογικών παραδειγμάτων, φαίνεται να μεταστρέφει την εικασία σε συμβατή πραγματικότητα για μία εγγύτερη θεώρηση της σχεδιαστικής εκδοχής του ενδεχόμενα πρότυπου, καθότι δεν σώζεται πιεστήριο της τυπογραφικής τεχνικής Γουτεμβέργιου. Αξιοποιεί ερευνητικά δεδομένα από τεχνήματα κοινών πιεστηρίων αρχαιοελληνικής τεχνολογίας, αφελείς και από μνήμης απεικονίσεις (γκραβούρες) σύγχρονων του Γουτεμβέργιου, και σύγχρονες κατασκευαστικές προτάσεις εκδοχής ενός πρότυπου πιεστηρίου που είναι προϊόν σύνθεσης εργαλειομηχανικών και μορφολογικών χαρακτηριστικών που διακρίνονται στις γκραβούρες. Στην από βιβλιογραφίας διαμορφούμενη άποψη διατυπώνει ότι η κατασκευαστική εκδοχή του Alan May που βασίζεται σε συγκεκριμένη γκραβούρα, αποδίδει επαρκώς τα αναπαριστώμενα μηχανικά και δομικά χαρακτηριστικά, ανεξάρτητα από το αν συνιστά και ιδανική προσομοίωση του αρχέτυπου πιεστηρίου. Σύμφωνα με τα ευρήματα της παρούσας μελέτης που υπαγορεύουν την περί προτύπου θεώρηση, εκτιμάται ότι το πιεστήριο του Γουτεμβέργιου αφορά σε τροποποιητική προσαρμογή του μεσαιωνικού βιβλιοδετικού πιεστηρίου που προσιδιάζει στα κοινά πιεστήρια ελαιοτριβείων με άμεση αναφορά στο αρχαιοελληνικό μοντέλο, στο μεσαιωνικό τέχνημα του Jón Matthíasson και ασφαλώς στο ελαφρού τύπου «Κ.Τ.Γ.» πιεστήριο που εκτίθεται στο Μουσείο Grębocin και αποτελεί συμβατή εξέλιξη του ενδεχομένως πρότυπου χειροκίνητου μηχανικού πιεστηρίου που συμπεριέλαβε ο Γουτεμβέργιος στην τυπογραφική του τεχνική. 171

172 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Στίχοι και ήχοι του Αλκίνοου Ιωαννίδη: Από τον Δρόμο, τον Χρόνο και τον Πόνο στη Μικρή Βαλίτσα Μαρία Σταϊκοπούλου, φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» mariastaiko@gmail.com Άννα Π. Βακάλη, Φιλόλογος, Διδάκτορας avakali@otenet.gr Μαρία Στύλου, Ραδιοφωνική Παραγωγός stylou@eroticos.gr Η δισκογραφική πορεία του Αλκίνοου Ιωαννίδη ξεκινά το 1993 με την κυκλοφορία του δίσκου του "Στην αγορά του κόσμου". Δύο χρόνια αργότερα ακολουθεί ο επόμενος με τίτλο "Όπως μυστικά και ήσυχα". Η μουσική και οι στίχοι των προαναφερθέντων δίσκων ανήκουν στο Νίκο Ζούδιαρη. Η πρώτη εμφάνιση του Αλκίνοου Ιωαννίδη ως τραγουδοποιού στην δισκογραφία πραγματοποιείται το 1997 με τον δίσκο "Ο δρόμος, ο χρόνος και ο πόνος". Έκτοτε ακολουθούν άλλες τέσσερις προσωπικές δισκογραφικές δουλειές με πρωτότυπο μουσικό υλικό του οποίου οι στίχοι και η μουσική είναι δημιουργήματα του ιδίου. Μελετήσαμε τα τραγούδια που εμπεριέχονται σε αυτούς τους πέντε δίσκου και δώσαμε έμφαση στην στιχουργική. Με τη μέθοδο της ανάλυσης περιεχομένου εντοπίσαμε τους βασικούς θεματικούς πυλώνες πάνω στους οποίους θεμελιώνεται το μουσικό έργο του Ιωαννίδη και παρατηρήσαμε την συχνότητα εμφάνισής τους. Πέραν αυτών, εξετάστηκαν οι διάφορες επιρροές που δέχτηκε ο δημιουργός από την ροκ και την κλασσική μουσική, το ρεμπέτικο, τη λογοτεχνία, τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας, της Κύπρου και των Βαλκανίων, την θρησκεία, το πολιτικό γίγνεσθαι και τα προσωπικά του βιώματα και πως όλα αυτά ενσωματώνονται στους στίχους του και στις μουσικές του. 172

173 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Β Σύνδεση σημείων στίξης, ήχου και εικόνας Μέγα Χάρις, φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» charis_mega@yahoo.gr Γιωτάκη Μαγδαληνή mgiotaki@yahoo.com Το σημείο είναι η δήλωση της ύπαρξης στο χώρο-χρόνο. Η ύπαρξη αυτή μπορεί να είναι ελάχιστη, δηλαδή μικρή ή μεγάλη, δηλαδή απέραντη. Η ύπαρξή του δηλώνεται ανάλογα με τη διάσταση που το τοποθετούμε. Κάθε σημείο υπάρχει τυχαία στη φύση αλλά και κάθε σημείο που σκόπιμα τοποθετείται από τον άνθρωπο σε μια επιφάνεια, μπορεί να τραβήξει την προσοχή. Στη ζωγραφική στη μουσική και στον γραπτό λόγο είναι η πρωταρχική φόρμα(απλούστερη μορφή). Το σημείο μεταμορφώνεται ανάλογα με αυτό που θέλει να δείξει. Συναντάμε σημεία που εξυπηρετούν το λόγο, τον ήχο και την εικόνα. Σημεία με διαφορετική αντήχηση π.χ ήχος οξύς, ήχος αμβλύς, σημεία αιχμηρά, σημεία στρογγυλά, σημεία που εμφανίζουν δυνατότητα κίνησης και δίνουν άλλη διάσταση στο λόγο. Η χρήση ποικιλίας σημείων κάνουν το λόγο ενδιαφέρον δίνοντάς του μουσικότητα και εικόνα. Τα σημεία στίξης δεν είναι νεκρές μαύρες κουκίδες τυχαία τοποθετημένες στο χώρο καθορίζουν το λόγο και δημιουργούν ένα ηχητικό τοπίο. Η επανάληψη τους δίνει ρυθμό, άλλοτε αρμονικό και άλλοτε βίαιο. Η φόρμα με τη στενή έννοια του όρου οριοθετεί μια επιφάνεια από μια άλλη. Η φόρμα των σημείων στίξης(σχήμα, μέγεθος, υφή) περιέχει κάτι εσωτερικά. Επομένως η φόρμα δηλώνει την εξωτερίκευση του εσωτερικού περιεχομένου π.χ το θαυμαστικό, το ερωτηματικό, εξωτερικεύουν μια έννοια που δεν είναι τίποτε άλλο από την ένωση διαφορετικών σημείων σχηματικά. Ο λόγος έχει την ιδιότητα να δονεί τόσο οπτικά όσο και ακουστικά. Μια τέτοια δημιουργική συνύπαρξη προσπαθήσαμε να επιτύχουμε. 173

174 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δημιουργικός λόγος στο νηπιαγωγείο: μία συνεργατική δράση νηπιαγωγείων με τη συμβολή των Νέων Τεχνολογιών. Μαρία Ζωγράφου, zografou.maria@gmail.com Ζωή Γκατζωνίδου Θωμάς Καρύδης Άννα Κεφαλά Στην προσχολική αγωγή, σύμφωνα με το Διαθεματικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΔΕΠΠΣ), υποστηρίζεται η μάθηση των μικρών παιδιών με την αλληλεπίδραση, τη συνεργασία, την επικοινωνία. Δεδομένου ότι οι Νέες Τεχνολογίες μπορούν να αξιοποιηθούν ως διδακτικό εργαλείο με σημαντικά αποτελέσματα και στην προσχολική ηλικία, μπορούν εξίσου να συμβάλουν στην ανάπτυξη δραστηριοτήτων που προάγουν τον δημιουργικό λόγο των παιδιών θεμελιώνοντας στοιχεία και αρχές της Δημιουργικής Γραφής. Επίσης, οι επικοινωνιακές δεξιότητες των παιδιών καλλιεργούνται με τη μορφή εργασίας σε μικρές ομάδες, και με τη μεθοδολογία των σχεδίων εργασίας, καθώς αυτά ερμηνεύουν, συνεργάζονται, σκέφτονται κριτικά και εκφράζουν ελεύθερα τις ιδέες τους παράγοντας αυθεντικό δημιουργικό λόγο. Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε μια συνεργατική δράση μεταξύ τριών δημόσιων νηπιαγωγείων (Π.Ε. Πέλλας), συνεργαζόμενων ως τοπικό δίκτυο, στοχεύοντας στην ανάπτυξη δημιουργικού λόγου με την παραγωγή πολυτροπικών κειμένων. Ως μέσα χρησιμοποιήθηκαν φωτογραφίες, εικονογραφημένα παραμύθια και ο Η/Υ. Αρχικά πραγματοποιήθηκε συλλογή κι επεξεργασία φωτογραφιών από τα παιδιά, με στόχο την αντίληψη της χρονικής ακολουθίας γεγονότων και την παραγωγή προφορικού και γραπτού κειμένου. Ακολούθησε επεξεργασία, αναπαράσταση και φωτογράφηση των σκηνών τριών κλασικών παραμυθιών και καλλιεργήθηκε η προφορική έκφραση ενώ έγιναν καταγραφές γραπτού δημιουργικού λόγου. Ακολούθησε η δημιουργία νέου σεναρίου, βασισμένου στη διασκευή των παραμυθιών, το οποίο εξελίσσονταν με αξιολογική ανατροφοδότηση από τα παιδιά, μέσα από την κυκλική ακολουθία δραματοποιημένων σκηνών. Τα στάδια των δράσεων, όπως εξελίχτηκαν και ολοκληρώθηκαν με πλούσιες δημιουργικές παραγωγές, καθώς και τη διαδικτυακή επικοινωνία και ανταλλαγή ιδεών ανάμεσα στα τρία νηπιαγωγεία, παρουσιάζουμε στην εισήγησή μας αναδεικνύοντας την επιλογή κατάλληλων σημειωτικών μέσων που υποβοηθούν την ανάδυση και την ανάπτυξη δημιουργικού λόγου των παιδιών οδηγώντας τα στα μονοπάτια Δημιουργικής Γραφής. της 174

175 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Ανάπτυξη συνεργατικής δημιουργικής γραφής στην Προσχολική Ηλικία μέσα από Πρόγραμμα e-twinning «Ήρωες φανταστικοί σε διαδρομή μαγευτική». Καλλιόπη Παπουτσάκη, Νηπιαγωγός, popi.papoutsaki@gmail.com Αριάδνη Ευαγγελοπούλου, Νηπιαγωγός, xelonitsa1@gmail.com Νίκη Βαφειάδου, Νηπιαγωγός, nikh.vaf@gmail.com Αθηνά Ζησοπούλου, Νηπιαγωγός, atzisop@yahoo.gr Αικατερίνη-Ειρήνη Καλαϊτζάκη, Νηπιαγωγός, kathykala@yahoo.gr Διονυσία Κανερνή, Νηπιαγωγός, dionandr@yahoo.gr Χρυσάνθη Καρπάτση, Νηπιαγωγός, chkarpatsi@sch.gr Σταυριανή Λιβαθινού, Νηπιαγωγός, melinaki2004@yahoo.gr Κυριακή Μιχαλάρου, Νηπιαγωγός, kiriakimirou@gmail.com Φωτεινή Ναούμ, Νηπιαγωγός, faynaioan@yahoo.gr Δέσποινα Παρταλά, Νηπιαγωγός, despartala@gmail.com Σεβαστή Τριανταφύλλου, Νηπιαγωγός, sevatrianta@gmail.com Άννα Τσιγγερλιώτη, Νηπιαγωγός, atsiggerlioti@gmail.com Η δημιουργική γραφή τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να γίνεται αντικείμενο και μέσο «πειραματισμού» του προφορικού και γραπτού λόγου στα σχολεία και ακόμα πιο πρόσφατα στο νηπιαγωγείο, όπου οι μηχανισμοί της λειτουργίας της γλώσσας ανακαλύπτονται αβίαστα μέσα από το παιχνίδι, τη βιωματική προσέγγιση της μάθησης και την ποικιλία γλωσσικών ερεθισμάτων, όπως επιτάσσει και το ΑΠΣ στο Νηπιαγωγείο από το 1999 και το ΔΕΠΠΣ λίγο αργότερα. Η παρούσα εισήγηση εστιάζεται στην ανάπτυξη ενός συνεργατικού προγράμματος δημιουργικής γραφής, κάνοντας χρήση εργαλείων τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών, μέσω πειραματισμού και εξοικείωσης με διάφορες τεχνικές γραφής. Συνεργάστηκαν έντεκα νηπιαγωγεία σε όλη την Ελλάδα (212 παιδιά, 13 νηπιαγωγοί) στο έργο «Ήρωες φανταστικοί σε διαδρομή μαγευτική», το οποίο οργανώθηκε μέσω του προγράμματος e-twinning στα πλαίσια του εθνικού δικτύου Κατά τη διάρκεια του προγράμματος υλοποιήθηκαν διαθεματικές, συνεργατικές δραστηριότητες επικεντρωμένες στη δημιουργική γραφή και την ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας, ακολουθώντας συγκεκριμένες τεχνικές. Τα παιδιά προσέγγισαν βιωματικά τη διαδικασία των φάσεων συγγραφής ενός παραμυθιού και απόρροια του προγράμματος αποτέλεσε η συγγραφή και εικονογράφηση ενός παραμυθιού από τα παιδιά και των έντεκα νηπιαγωγείων. Οι νέες τεχνολογίες και τα σύγχρονα εργαλεία τους έκαναν εφικτή 175

176 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ την υλοποίηση ενός εξ αποστάσεως απόλυτα συνεργατικού και συμμετοχικού εγχειρήματος δημιουργικής γραφής από παιδιά προσχολικής ηλικίας. 176

177 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 11:45-13:15 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Ετεροτοπία και Δημιουργική Γραφή Γεωργούλας Γεώργιος, Φοιτητής Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» Kagio23@yahoo.gr Οι ετεροτοπίες, σύμφωνα με τον Φουκώ, είναι οι τόποι στους οποίους εκτοπίζεται το ανήθικο, το παράλογο και το άσχημο έτσι ώστε να αναδειχθούν ως κυρίαρχες αξιολογικές κατηγορίες της νεωτερικής κοινωνίας: το ηθικό, το λογικό και το ωραίο. Ο τρόπος που επιτυγχάνεται αυτό, είναι μέσω της υιοθέτησης αυστηρών περιορισμών, που οργανώνουν τα υποκείμενα στο χώρο και ρυθμίζουν την κίνηση, τις δραστηριότητες και τις πράξεις τους. Οι ετεροτοπίες έτσι, αποτελούν ουσιαστικό μηχανισμό για τη διαμόρφωση της σύγχρονης ταυτότητας. Στην παρούσα εισήγηση θα παρουσιάσουμε τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Δημιουργική Γραφή ως τρόπος διεξόδου και μετάβασης από το «έτερο» προς το κανονικό. Καθώς ετεροτοπία είναι οι φυλακές, ένας οίκος ευγηρίας, ένα στρατόπεδο, ένα νοσοκομείο, η Δημιουργική Γραφή ως ένας τρόπος να προσεγγίσεις τη ζωή και τα ανθρώπινα συναισθήματα, αποτελεί ταυτόχρονα και ένα μέσο να συναντάς τους ανθρώπους, ένα μονοπάτι επικοινωνίας. Επικοινωνία ανάμεσα στον κυρίαρχο τρόπο οργάνωσης της κοινωνίας, με το άλλο, το διαφορετικό. Υπό το πρίσμα όμως του παιχνιδιού της γλώσσας με τη ζωή, που η Δημιουργική Γραφή μπορεί να προσφέρει. 177

178 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Give place to imagination, two examples: Schools of Humanities and Engineering, University of Western Macedonia. Creative Writing as an alternative teaching method Σοφία Χρηστίδου, Καθηγήτρια Αγγλικής, Δρ Μεταφρασεολογίας, Μεταφράστρια-Διερμηνέας, ΕΕΠ Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών και Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, sochris@otenet.gr Σταύρος Καμαρούδης, Αναπληρωτής Καθηγητής Γλωσσολογίας, Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, Παιδαγωγική Σχολή, Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, sicar.kamaroudis@voila.fr With this paper we aim to refer to the speculation on innovating university students teaching styles in ESP (English for Specific Purposes) classes of the School of Fine Arts of the University of Western Macedonia in Florina and the School of Engineering, Department of Mechanical Engineering and Department of Informatics and Telecommunications Engineering in Kozani by introducing creative writing. Within this framework, we tried to stir the students imagination and create an interest in writing. Our aim was to encourage students to produce their own texts by using knowledge from their own scientific field, express their thoughts and themselves on paper in the English language. We wanted to motivate students to live more of their lives in English, communicate their thoughts, find their own voices and thus improve their language skills while being at the same time free from restrictions or stress of producing texts for purely scientific or academic purposes. To this end we attempted to apply creative writing as a new learning method in teaching and conducted an amount of experimentation described in this paper. 178

179 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Aπό τη Δουλεία στην Ελευθερία δοῦλος δὲ βοηθήσας μὲν ἐλεύθερος γιγνέσθω, και ο δούλος που θα βοηθήσει, ας κερδίζει την ελευθερία του Ευγενία Καίσαρη, Εκπαιδευτικός ΠΕ02 eugeniakaisari@yahoo.gr Εργάζομαι ως φιλόλογος σε ένα γυμνάσιο της ορεινής Ηλείας, στο Γυμνάσιο Γουμέρου. Το σχολείο έχει λίγους μαθητές τριες και τα τμήματα, ένα για κάθε τάξη, είναι ολιγομελή. Η κοινωνία από την οποία προέρχονται οι μαθητές και οι μαθήτριες είναι μάλλον ένα κλειστό κοινωνικό σύνολο, καθώς ζουν μακριά από τα αστικά κέντρα. Οι μαθητές τριες συχνά ζουν σε ένα περιβάλλον σχετικά στερημένο από μορφωτικά ερεθίσματα. Η επαφή επομένως, με την τέχνη ήταν ευχάριστη, αν όχι και επιβεβλημένη. Ο θεματικός άξονας στον οποίο εντάσσεται η εργασία είναι: «Δημιουργική Γραφή και Τέχνες». Πιο συγκεκριμένα, κατά το σχολικό έτος , στο μάθημα «Αρχαία Ελληνικά» της Β τάξης και με αφορμή την 11η Ενότητα Πλάτων, Νόμοι 88 1b-e, αναλάβαμε τις εξής δράσεις: *Καταγραφή απόψεων για τη δουλεία. Η καταγραφή αυτή ήταν σκόπιμο να απαντά σε ένα ανοικτό ερώτημα: «Τι σκεφτόμαστε για τη δουλεία;», *Επιλογή έργων τέχνης. Επελέγησαν τα έργα [ Του νεκρού Αδερφού ( από τη δημοτική ποίηση ) -Ο Βάνκας, Άντων Τσέχωφ - Ο Ταύρος, Ναταλία Μελά - Τα στοιχειώδη, Χρήστος Μποκόρος], *Ανάλυση των έργων τέχνης και συσχέτιση τους με το αρχικό ερώτημα, *Απάντηση στο ερώτημα και καταγραφή των απαντήσεων - Δημιουργία κειμένου.*αξιολόγηση της δράσης μας ως προς τις γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις. 179

180 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Εργαστήρι Δημιουργικής Ποίησης: Διαβάζω, Νιώθω, Εκφράζομαι στην A/θμια Εκπαίδευση Φωτεινή Βασιλοπούλου, εκπαιδευτικός ΠΕ06, A/θμιας Εκπαίδευσης, 3ο Δημοτικό Σχολείο Καλαμάτας, foteinivasilo@gmail.com Παναγιώτα Ψυχογυιοπούλου, φιλόλογος, Σχολική Σύμβουλος Αχαΐας ppsixo1@gmail.com Στόχος της εισήγησή μας είναι η παρουσίαση των παιδαγωγικών και διδακτικών αποτελεσμάτων της αρμονικής σύζευξης της ποίησης με τη δημιουργική γραφή μέσα από καινοτόμες διδακτικές πρακτικές προσέγγισης, οι οποίες συνδυάζουν την ευφάνταστη ανάγνωση, απαγγελία και διδασκαλία ποίησης σε παιδιά δημοτικού και τη δημιουργική παραγωγή μορφών ποίησης. Στη διδακτική πράξη και μεθοδολογία εφαρμόστηκαν ομαδοσυνεργατικές μορφές διδακτικής παρέμβασης, βιωματική μάθηση, διερευνητική ανακαλυπτική προσέγγιση, μέθοδος project, με τις οποίες οι μαθητές, συμμετέχοντας σε παιγνιώδεις δράσεις, απόλαυσαν τη μαγεία της ποιητικής γλώσσας και φαντασίας, κατέκτησαν το μηχανισμό παραγωγής γραπτού λόγου αφομοιώνοντας δημιουργικά και παραγωγικά τις λέξεις και τα σχήματα των ποιημάτων, εμπλουτίζοντας το λεξιλόγιό τους, εκφράζοντας τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους με τρόπο ποιητικό, συνθέτοντας ποιητικές φόρμες όπως χαϊκού, δίστιχα, λίμερικ, σονέτα ή ποιήματα σε ελεύθερο στίχο. Πέρα από την αισθητική απόλαυση και τη δημιουργικότητα των μαθητών, ενισχύθηκε η αυτοπεποίθησή τους, καλλιεργήθηκε η κοινωνικότητά τους και το αίσθημα εμπιστοσύνης στην ομάδα, καθώς οι μαθητές εργάστηκαν σε ζευγάρια ή σε ομάδες υπό τη διακριτική καθοδήγηση του δασκάλου υποστηρικτή-εμψυχωτή. 180

181 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Α Λέσχη Ανάγνωσης και Δημιουργική Γραφή Γιάννης Σ. Παπαδάτος Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΠΑΕΣ Πανεπιστημίου Αιγαίου jpapadatos@aegean.gr Συνήθως η Λέσχη Ανάγνωσης με παιδιά λειτουργεί με την ανάγνωση ενός βιβλίου και τη συζήτησή του με διάφορους εναλλακτικούς τρόπους που προσιδιάζουν στις συγκεκριμένες ηλικίες. Στην εισήγηση, προτείνεται ένα σχέδιο, θεωρητικά και πρακτικά τεκμηριωμένο, το οποίο αναφέρεται σε τεχνικές και δραστηριότητες δημιουργικής γραφής στο πλαίσιο της Λέσχης Ανάγνωσης. Σε αυτό, τα συμμετέχοντα παιδιά, κυρίως μεγάλων τάξεων Δημοτικού Σχολείου, με εφαλτήριο τις καθορισμένες αναγνώσεις τους βιβλίων της παιδικής λογοτεχνίας βαδίζουν στα βήματα κειμένων μεγάλης φόρμας. μικρής αλλά και 181

182 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:30 ΑΙΘΟΥΣΑ B Σύγχρονες τάσεις γραφής στη δραματουργία παραστάσεων του Νεοελληνικού θεάτρου σκιών όπως αυτές αποτυπώνονται στο έργο ο «Ο Καραγκιόζης το χασε» (πρωτότυπο έργο, κωμωδία, της Γεωργίας Καρατζά) Γεωργία Καρατζά, Φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» georgiaka1@yahoo.gr Αγραφιώτης Θωμάς, εκπαιδευτικός Παρουσιάζεται η δραματουργική φόρμα και το θεματικό υλικό του έργου της ομιλούσας καθώς επίσης και αλλαγές που συντελέστηκαν πάνω στο παλαιότερο λειτουργικό χνάρι της παραδοσιακής δραματουργίας του Καραγκιόζη. Παράλληλα παρουσιάζονται τα καινοτόμα στοιχεία της συγκεκριμένης παράστασης ως προς τις συμβάσεις της δραματουργίας του Ν.Θ.Σ, ως προς το χρόνο, το χώρο και τους χαρακτήρες. Παρουσίαση των νέων τύπων ηρώων του έργου μέσα από τις φιγούρες τους όπως αυτές συλλήφθηκαν από τον καραγκιοζοπαίχτη και ζωγράφο Κώστα Μακρή. Προβάλλονται αλλαγές ως προς τις λειτουργίες των δρώντων προσώπων όπως επιτελούνται στο συγκεκριμένο έργο σε σύγκριση με τις τυπικές λειτουργίες τις όποιες κάνουν οι τυπικοί ήρωες του μπερντέ και η εισαγωγή νέων λειτουργιών. Εκθέτονται στατικά στοιχεία του έργου πχ ιδιόλεκτος ηρώων μέσα από αποσπάσματα διαλόγων όπως αυτοί μετουσιώνονται μέσα από τις φωνές δύο σύγχρονων καραγκιοζοπαιχτών. Συμπερασματικά τα νέα αυτά χνάρια πλοκής οδήγησαν σε νέες καταστάσεις όπως αυτές έλαβαν χώρα στους 5ους Αγώνες Ελληνικού Θεάτρου Σκιών με την παράσταση (κωμωδία) «Ο Καραγκιόζης το χασε!». 182

183 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:30 ΑΙΘΟΥΣΑ B Δημιουργική Γραφή και Μαθησιακές Δυσκολίες: Μετατόπιση Βάρους στην Ικανότητα και όχι στην Αδυναμία. Αγγελική-Βιλελμίνη Ορνστάιν, φοιτήτρια Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» agelinaornstein@yahoo.gr Η Δημιουργική Γραφή μπορεί να βρει εφαρμογή σε κέντρα για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες, στη δυσκολία συγκέντρωσης ή στη λογοθεραπεία. Ο προφορικός σχηματισμός του σκελετού μιας ιστορίας, ο ερεθισμός της δημιουργίας με προεπιλεγμένες λέξεις και η παντομίμα μπορούν να αναδείξουν μία ξεχωριστή εμπειρία μάθησης. Η μη λεκτική επικοινωνία της προφορικής αφήγησης και η διαδραστικότητα αιχμαλωτίζουν το ενδιαφέρον των ανήλικων μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες. Μια κίνηση ή ένα ύφος μπορούν να περιγραφούν με απεριόριστους τρόπους. Αλλαγή ροπής από την αδυναμία στην φαντασία. 183

184 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:30 ΑΙΘΟΥΣΑ B Ταξίδι και δημιουργική γραφή: Το παράδειγμα των Ν. Καζαντζάκη και Κ. Ουράνη για την προεμφυλιακή και εμφυλιακή Ισπανία Μαίρη Μαργαρώνη, Υπ. Δρ Κοινωνικής Ιστορίας Zentrum für Antisemitismusforschung mary.margaroni@hotmail.com Η προτεινόμενη εργασία προσεγγίζει συγκριτικά το ταξιδιωτικό έργο των Ν. Καζαντζάκη και Κ. Ουράνη, που αφορά την Ισπανία σε μια κρίσιμη περίοδο της ιστορίας της: πριν την εμφύλια σύρραξη ( ) κατά την οποία η Ισπανία χωρίστηκε στην επονομαζόμενη «Δημοκρατική» ή «Ερυθρά Ισπανία» του κυβερνώντος αριστερού συνασπισμού του Λαϊκού Μετώπου και στην αυτοαποκαλούμενη «Εθνική Ισπανία» του κινήματος του Φράνκο. Επιπλέον επίσης υπό το πρίσμα της συγκριτικής προσέγγισης με άξονα τη νοητική χρονογραμμή πριν και μετά την έναρξη της εμφύλιας ισπανικής σύρραξης η εργασία εξετάζει τα δημοσιογραφικά κείμενα που δημοσίευσε κατά το διάστημα ο Ν. Καζαντζάκης ως απεσταλμένος πολεμικός ανταποκριτής για την έναρξη του ισπανικού εμφυλίου στην Καθημερινή. Τα κείμενα αυτά αποτελούν τη μεγάλη ενότητα Viva la muerte! στην πρόσφατη έκδοση του βιβλίου του Καζαντζάκη, Ταξιδεύοντας: Ισπανία από τις ομώνυμες εκδόσεις. Συγκεκριμένα συζητούνται μεταξύ άλλων ζητήματα που αφορούν: - Το ταξίδι (ακόμη και στην ιδιαίτερη μορφή του των πολεμικών ανταποκρίσεων) ως αφόρμηση για παραγωγή αφηγηματικού (λογοτεχνικού με στοιχεία δημοσιογραφικού) λόγου. - Εννοιολογικές προσλήψεις και κατ επέκταση νοητικές κατασκευές των συγγραφέων σχετικά με το αντικείμενο αναφοράς τους (προεμφυλιακή και εμφυλιακή ισπανική κοινωνία). - Αφηγηματικές και ρητορικές τεχνικές που χρησιμοποιούν οι συγγραφείς, προκειμένου να αρθρώσουν λόγο για μια «μυθοποιημένη» και «εξωτικοποιημένη» κοινωνία στο κατώφλι ενός πολέμου, ο οποίος δεν αποτέλεσε μόνο την πιο αιματηρή ευρωπαϊκή εμφύλια σύρραξη του προηγούμενου αιώνα αλλά πολύ περισσότερο συνέβαλε στην πυροδότηση της αντιπαράθεσης των δύο βασικών πολιτικών ιδεολογιών του 20ού αιώνα: του κομμουνισμού και του φασισμού. 184

185 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:30 ΑΙΘΟΥΣΑ B (Ψευδο)ετερογραφίες του εαυτού: Κουτσίε και Μπινέ Ιορδάνης Κουμασίδης danis_koumassidis@yahoo.com Σε αυτή την ανακοίνωση θα παρουσιάσουμε συνοπτικά μια αφηγηματική τεχνική που θα την ονομάσουμε προσωρινά και για λόγους επικοινωνιακής οικονομίαςψευδοετερογραφία του εαυτού, εκλαμβάνοντας ως παραδειγματικά δύο μυθιστορήματα της τελευταίας δεκαετίας που προκάλεσαν μια σχετική συζήτηση, το Θέρος του Τ. Κουτσίε και το ΗhHH του Λοράν Μπινέ. Βασικά μας επιχειρήματα είναι πως τα δύο μυθιστορήματα μοιράζονται, παρά τις διαφορές τους, μια κοινότητα που συνίσταται α) στη χρησιμοποίηση του ίδιου του συγγραφικού εαυτού ως υλικό προς διερεύνηση εντός της πλοκής του λογοτεχνήματος και β) στην κατάταξή του, όσο είναι δυνατόν να μιλήσει κανείς για κατατάξεις σε αυτό το πλέγμα, στο ρεύμα ενός θετικά προσδιορισμένου μεταμοντερνισμού. 185

186 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Ζεύγη άδιμων μεταφράσεων για το ίδιο τραγούδι σε σύγκριση Pairs of singable translations for the same song in comparison Χριστάκης Πουμπουρής, Christakis Poumbouris chrispou@spidernet.com.cy Ζεύγη άδιμων μεταφράσεων για ένα τραγούδι που έγιναν από τον ίδιο μεταφραστή σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα τίθενται κάτω από το φακό της σύγκρισης. Τα ευρήματα της σύγκρισης οριοθετούν το είδος της Άδιμης Μετάφρασης και αποτελούν στοιχεία εισαγωγής στην επιστήμη της. Το φιλί 2006 Στης Χλόης που μουν μοναχός, Πεθύμησα φιλί. Μου λέγει αυτή: Θα ν μάταιο, Αφού θα βγει κραυγή. Το φιλί 2008 Ζητώ κει που ταν μοναχή Της Χλόης το φιλί. Και μ απειλεί: Θα βγει κραυγή, Αφού δεν θέλει / θέλ αυτή. Το τόλμησα, την φίλησα, Κι ας βρήκα αντίσταση. Βγήκε κραυγή; Ναι, φυσικά. Μετά π ώρα πολλή. Weisse/Beethoven: der Kuss Το τόλμησα με το φιλί / φιλώντας την, Κι ας βρήκα αντίσταση. Βγήκε κραυγή; Ω ναι, κραυγή. Μα σ ώρα πιο στερνή. Μα ναι μα σ ώρα πιο στερνή. Ναι, σ ώρα πιο στερνή. 186

187 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Δημιουργική γραφή και μουσική Ναυσικά Μακράκη, Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, Μουσικός, nafsikamak@hotmail.com Σκοπός της εισήγησης είναι να εξετάσει το πώς η μουσική μπορεί να επηρεάσει με γόνιμο τρόπο τη δημιουργική γραφή. Η εισήγηση θα περιλαμβάνει ένα θεωρητικό και ένα πρακτικό μέρος. Το θεωρητικό μέρος θα επικεντρωθεί στους παρακάτω θεματικούς άξονες: - Λίγα λόγια για τη μουσική. Πώς επιδρά η ακρόαση και η εκμάθηση μουσικής στη σκέψη, τη φαντασία και το συναίσθημα. - Ορισμός της δημιουργικής γραφής. Αντικειμενικές και υποκειμενικές συνθήκες που είναι απαραίτητες για την καλλιέργειά της. - Πώς μπορεί η μουσική να βοηθήσει έναν νέο συγγραφέα. Το πρακτικό μέρος θα εστιαστεί στον τρόπο με τον οποίο η μουσική μπορεί να συνδυαστεί με δραστηριότητες δημιουργικής γραφής, ώστε οι τελευταίες να γίνουν ακόμα πιο ευχάριστες και αποδοτικές. Θα περιλαμβάνει την παρουσίαση τουλάχιστον μίας εργασίας δημιουργικής γραφής στην οποία η μουσική είχε βασικό λειτουργικό ρόλο (δηλαδή περιγραφή της δραστηριότητας, γραπτά δείγματα των συμμετεχόντων, απόψεις των συμμετεχόντων για την εν λόγω δραστηριότητα, συμπεράσματα). 187

188 ΚΥΡΙΑΚΗ 4 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015 ΠΑΡΑΛΛΗΛΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ 13:15 14:30 ΑΙΘΟΥΣΑ Γ Μερικές παρατηρήσεις στη Δομή Επιφάνειας άδιμων μεταφράσεων τραγουδιών του Γκαίτε από τον Βίλχελμ Μάιστερ Some observations on the Surface Structure of singable translations for song texts from Goethe s Wilhelm Meister Χριστάκης Πουμπουρής, Christakis Poumbouris chrispou@spidernet.com.cy Οι άδιμες μεταφράσεις στα Ελληνικά αντιπαραβάλλονται με το πρωτότυπο. Από τη σύγκριση εξάγονται πρώτα γλωσσολογικά συμπεράσματα στο επίπεδο της γλωσσικής επιφάνειας αυτού του εξαιρετικά απαιτητικού είδους μετάφρασης με διπλή πιστότητα, δηλαδή με πλήρη πιστότητα στο νόημα του ποιητικού κειμένου και απόλυτη πιστότητα στην παρτιτούρα. Singable translations into Greek are compared with the original, whereby preliminary results are derived at the level of the surface structure of this highly demanding type of translation with dual fidelity, i.e. with full fidelity to the sense of the poetic text and absolute fidelity to the score. Mignon Nur wer die Sehnsucht kennt, Weiß, was ich leide! Allein und abgetrennt Von aller Freude, Seh ich ans Firmament Nach jener Seite. Ach, der mich liebt und kennt, Ist in der Weite. Es schwindelt mir, es brennt Mein Eingeweide. Nur wer die Sehnsucht kennt, Weiß, was ich leide! Μινιόν Μόν όποιος λαχταρά, Πώς πάσχω ξέρει! Έρμη, κι από χαρά Αποκομμένη, Προς το στερέωμα Κοιτώ μην έρθει Αυτός που μ αγαπά Απ τ άλλα μέρη. Ζαλίζομαι, βαθιά Με καίν τα μέλη. Με καίν τα σωθικά, Κι η ζάλη μένει. Μόν όποιος λαχταρά, Πώς πάσχω ξέρει! 188

189 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ 189

190 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΑΒΟΥΡΗ ΠΗΝΕΛΟΠΗ Πτυχιούχος της Παιδαγωγικής Ακαδημίας Μυτιλήνης και του τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Πτυχιούχος του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών. Μ.Α. στο Αρχαίο Ελληνικό Θέατρο. Θέμα: «O ρόλος της Ηλέκτρας σε σχέση με το θέμα της μητροκτονίας όπως αναπτύσσεται σκηνικά στις προσεγγίσεις των Δ. Ροντήρη, Κ. Κουν, Α. Βουτσινά, Μ. Μαρμάρινου και Δ. Μαυρίκιου». Μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο πρόγραμμα «Δραματική Τέχνη και Παραστατικές Τέχνες στην Εκπαίδευση και διά Βίου Μάθηση» του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Εκπαιδευτικός Α/θμιας Εκπαίδευσης. Υπεύθυνη Λειτουργίας του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λιθακιάς Ζακύνθου. ΑΒΡΑΜΙΔΟΥ ΚΑΛΛΙΦΡΟΝΗ Η Καλλιφρόνη Αβραμίδου είναι φιλόλογος στο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Πανεπιστημίου Πατρών. Έχει τελειώσει το Ιστορικό -Αρχαιολογικό τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών, έχει μεταπτυχιακό δίπλωμα (Master of Arts) Κλασσικής Φιλολογίας (Αρχαία Ελληνικά και Λατινικά) στο Πανεπιστήμιο Boston College, ΗΠΑ. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια αφήγησης παραμυθιού, δημιουργικής γραφής, θεάτρου, τοπικής ιστορίας, νέων τεχνολογιών, διδασκαλίας της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας. Έχει διατελέσει λέκτορας στο τμήμα κλασικών σπουδών του University of Massachusetts, ΗΠΑ και έχει διδάξει επί 15 έτη ελληνική γλώσσα, ιστορία και πολιτισμό σε ελληνικά σχολεία των ΗΠΑ. Παράλληλα, έχει ασχοληθεί με την παιδαγωγική αξιοποίηση της αφήγησης και της δημιουργικής γραφής στο σχολείο. Έχει λάβει Βραβείο Αριστείας και Καινοτομίας για το πρόγραμμα «The Virtual Museum at School το ΑΓΡΑΦΙΩΤΗΣ ΘΩΜΑΣ Ο Θωμάς Αθ. Αγραφιώτης γεννήθηκε το 1976 στην Κοζάνη. Είναι δάσκαλος και καραγκιοζοπαίκτης. Ασχολήθηκε με τον Καραγκιόζη από μικρή ηλικία, και μαθήτευσε στη Θεσσαλονίκη κοντά στο μεγάλο καραγκιοζοπαίχτη Μιχάλη Χατζάκη ( ). Έδωσε πολλές παραστάσεις με το «Θέατρο Σκιών Κοζάνης» από το 1997 μέχρι το 2006 και με το «Μακεδονικό Θέατρο Σκιών» από το 2007 μέχρι και σήμερα. Έχει εκπονήσει διδακτορική διατριβή στο Α.Π.Θ. για την παιδαγωγική διάσταση της τέχνης του νεοελληνικού Καραγκιόζη και την αξιοποίησή της στο χώρο της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, ενώ είναι μέλος του Πανελληνίου Σωματείου Θεάτρου Σκιών με την ιδιότητα του καραγκιοζοπαίχτη. Το Σεπτέμβριο του 2008 κέρδισε το βραβείο πρωτότυπου σεναρίου στους 4ους Ελληνικούς Αγώνες Θεάτρου Σκιών στην Πάτρα με την παράσταση «Ο Καραγκιόζης και ο Θησαυρός του Θεού», το Νοέμβριο του ίδιου έτους διοργάνωσε σεμινάριο για τους εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του Νομού Κοζάνης με θέμα «Η Τέχνη του Θεάτρου Σκιών» και την άνοιξη του 2009 συμμετείχε 190

191 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ με δύο παραστάσεις στο πρώτο Διεθνές Φεστιβάλ Αφήγησης και Τεχνών του Λόγου που διεξήχθη στην πόλη της Κοζάνης. ΑΘΑΝΑΣΙΑΣΟΥ ΑΝΤΙΟΠΗ Η Αθανασιάδου Αντιόπη σπούδασε Νομικά και είναι απόφοιτος του Προγράμματος Μεταπτυχιακού Προγράμματος Δημιουργικής Γραφής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Ήταν μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού Λεξητανίλ. Έχει δημοσιεύσει διηγήματα, κριτικές και ποίησης σε λογοτεχνικά έντυπα και έχει δύο συμμετοχές στις συλλογές της ομάδας από Ποίηση 2010 /2012. Το 2012 εκδόθηκε το ποιητικό της βιβλίο «Τέττιξ ο ψιθυριστής», Εκδόσεις Γαβριηλίδη. Το 2015 εκδόθηκες η ψυχολογική της νουβέλα «Η ζωή μου σαν μάγισσα» ΑΚΡΙΤΙΔΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Η Παρασκευή Ακριτίδου κατάγεται από την Καλαμάτα νομού Μεσσηνίας. Έχει πτυχίο Φιλολογίας και Δίπλωμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Ειδίκευσης «Γλωσσολογία» από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και πτυχίο Αρχειονομίας και Βιβλιοθηκονομίας του Ιονίου Πανεπιστημίου Κέρκυρας. Έχει πτυχίο Αγγλικών (Proficiency), Γερμανικών (Kleines Sprachdiplom), πτυχίο Πιάνου και πιστοποίηση Α και Β επιπέδου στις ΤΠΕ. Έχει εκδώσει: α) τη διπλωματική εργασία του Μεταπτυχιακού της με τίτλο «Η λειτουργία των εισαγωγικών στον δημοσιογραφικό και στον λογοτεχνικό λόγο», β) το θεατρικό «Παρωδία της τραγωδίας Ελένη του Ευριπίδη» και γ) την ποιητική συλλογή «Μια σταλιά ποιήματα». Εργάζεται ως μόνιμη εκπαιδευτικός στη Μεσσηνία. ΑΛΕΞΑΚΗ ΛΗΤΩ H Λητώ Αλεξάκη γεννήθηκε στην Πρέβεζα το 1976, αλλά κατάγεται από την Κέρκυρα. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Κατέχει Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης από το ίδιο Τμήμα και επίκειται η υποστήριξη της διατριβής της, στη Σχολή Ιστορίας, Μετάφρασης και Διερμηνείας με θέμα «Η Μεταφρασιολογική Προσέγγιση της Τραγωδίας Άμλετ του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ με βάση τη Νεοελληνική Μετάφραση του Ιακώβου Πολυλά». Η επαγγελματική και διδακτική της εμπειρία περιλαμβάνει την παροχή μεταφραστικών υπηρεσιών από το 2003, την διδασκαλία στο ΤΕΙ Ηπείρου ( ), καθώς και στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο από το Είναι εισηγήτρια σε συνέδρια που αφορούν θέματα εκπαίδευσης και μετάφρασης, και έχει επιστημονική συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. ΑΛΕΞΙΟΥ ΑΘΗΝΑ Η Αθηνά Αλεξίου είναι εκπαιδευτικός ΠΕ 02. Σπούδασε κλασική φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εργάστηκε επί 25ετία ως στέλεχος σε παιδικές, εφηβικές και φοιτητικές κατασκηνώσεις. Αρθρογραφεί, ασχολείται με τη φιλολογική επιμέλεια κειμένων και την παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού. Έχει εισηγηθεί επιστημονικά και εκπαιδευτικά θέματα σε συνέδρια. Από το 1997 υπηρετεί 191

192 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ως φιλόλογος στα εκπαιδευτήρια Αθηνών «Η Ελληνική Παιδεία». Είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια του ΠΜΣ «Θεωρία, πράξη και αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου» της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. ΑΛΕΥΡΙΑΔΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Η κ. Αλευριάδου Αναστασία αναγορεύτηκε διδάκτορας Ψυχολογίας του Τμήματος Ψυχολογίας του Α.Π.Θ. το Πραγματοποίησε μεταδιδακτορική έρευνα στο Johns Hopkins University και Οhio State University σε θέματα Ειδικής Αγωγής και Γνωστικής Ψυχολογίας. Σήμερα εργάζεται ως Αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Παν/μίου Δυτικής Μακεδονίας. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στη γνωστική ανάπτυξη των παιδιών με σοβαρές δυσκολίες μάθησης (νοητική αναπηρία), στην ψυχοκινητική ανάπτυξη των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και στα προγράμματα παρέμβασης για παιδιά και εφήβους με γενετικά σύνδρομα. Έχει δημοσιευμένες πάνω από 120 εργασίες σε ξένα και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους βιβλίων. Έχει πάρει μέρος με ανακοινώσεις σε πάνω από 100 διεθνή και ελληνικά επιστημονικά συνέδρια. Συνσυγγραφέας δύο επιστημονικών βιβλίων με θέματα που σχετίζονται με τη νοητική αναπηρία και το σύνδρομο Down. Διευθύντρια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Επιστήμες της Αγωγής» και συντονίστρια της Κατεύθυνσης Δίγλωσση Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του ΠΔΜ. Επιστημονικά Υπεύθυνη των Προγραμμάτων Δια Βίου Εκπαίδευσης για την Ειδική Αγωγή. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΥ ΕΛΕΟΝΟΡΑ Ελεονόρα Αναγνώστου. Ζω στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασα στη Φιλοσοφική Σχολή του ΑΠΘ και εργάζομαι ως φιλόλογος στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Είμαι απόφοιτη του μεταπτυχιακού τμήματος Δημιουργικής Γραφής, στο οποίο εκπόνησα διπλωματική εργασία με θέμα «Sms poetry» υπό την εποπτεία του κ. Μίμη Σουλιώτη. Στο ίδιο τμήμα εκπονώ διδακτορική διατριβή με θέμα «Η Δημιουργική Γραφή (πεζογραφία) στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση» με επιβλέποντα καθηγητή τον κ. Τριαντάφυλλο Κωτόπουλο. Στη λογοτεχνική γραφή προτιμώ συνήθως να μην είμαι η γραφίδα ή η φωνή αλλά το αυτί. ΑΝΔΡΙΑΝΑΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ Η Αικατερίνη Ανδριανάκη είναι φιλόλογος και εργάζεται στη δημόσια δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Έχει ολοκληρώσει το μεταπτυχιακό κύκλο σπουδών του Διαπανεπιστημιακού - Διατμηματικού Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών με τίτλο «Ψυχοπαιδαγωγική της ένταξης: ένα σχολείο για όλους» στο Α.Π.Θ., με κατεύθυνση «Ψυχοπαιδαγωγικές συνιστώσες της πολυπολιτισμικότητας». Τα τελευταία δύο χρόνια ασχολείται συστηματικά με τη δημιουργική γραφή στην εκπαίδευση μέσα από τη λειτουργία «Ομίλου Δημιουργικής Γραφής» στο σχολείο που υπηρετεί. ΑΡΒΑΝΙΤΗ ΙΩΑΝΝΑ 192

193 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Η Ιωάννα Αρβανίτη εργάζεται, από το 2003, ως Σχολική Σύμβουλος Δημοτικής Εκπαίδευσης. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στα Παιδαγωγικά και είναι διδάκτορας Παιδαγωγικών Επιστημών. Είναι συγγραφέας δύο αυτόνομων εκδόσεων και αρκετών επιστημονικών άρθρων. Στο πλαίσιο των επιστημονικών και ερευνητικών της ενδιαφερόντων από το 2003 μέχρι σήμερα έχει συντονίσει τη δημιουργία 10 πρότυπων σχολικών βιβλιοθηκών, που υλοποιήθηκαν σε συνεργασία με τον καθηγητή του Α.Π.Θ. Δ. Γερμανό, εκπαιδευτικούς των σχολείων, τους συλλόγους γονέων και τοπικούς φορείς. Παράλληλα, στα σχολεία ευθύνης της προωθεί προγράμματα καλλιέργειας της φιλαναγνωσίας και της δημιουργικής γραφής. Διδάσκει στο Μ.Π.Σ «Δημιουργική Γραφή» του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και συμμετέχει στα επιμορφωτικά προγράμματα που διοργανώνει το τμήμα. ΑΥΔΙΚΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Γεννήθηκε στην Πρέβεζα, με καταγωγή από το Συρράκο. Υπηρετεί ως Καθηγητής Λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Διετέλεσε πρόεδρος του τμήματος ( ) και διευθυντής του Τομέα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας. Έχει λάβει μέρος σε πολλά συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό(ριο ντε Τζανέιρο, Άνκορατζ Αλάσκας, Κωνσταντινούπολη, Σόφια, κ.λπ.). Άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα περιοδικά (Journal of American Folklore). ΒΑΪΤΣΑΚΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Γεννήθηκα στην Φλώρινα το Από το 1997 εργάζομαι ως βιβλιοθηκονόμος στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Η συγγραφική μου προσφορά περιορίζεται σε μερικές αράδες που και ο ποιο πρωτόπειρος χειριστής του διαδικτύου μπορεί να εντοπίσει στο ηλεκτρονικό βιβλιοθηκονομικό περιοδικό «Συνεργασία». Έχω επίσης μιλήσει σε 2-3 ημερίδες και συνέδρια. Ως αναγνώστης αποκηρύσσω την πολιτική κενολογία και αμετροέπεια και προσπαθώ εναγωνίως να ανακαλύψω το αληθινό νόημα της ζωής μέσα από την αποτυπωμένη λογοτεχνική γραφή, της ανώτερης έκφρασης των αξιών ενός πολιτισμού. Το σπουδαιότερο, είμαι πατέρας δύο τέκνων, της Ελενίτσας και του Θοδωρή. ΒΑΚΑΛΗ ΑΝΝΑ Γεννήθηκε τη μεγαλύτερη νύχτα του χειμώνα, σε πόλη βόρεια και βαριά χειμωνιάτικη, όπου και ζει μέχρι σήμερα. Φιλόλογος από πεποίθηση, λαχτάρα και κέφι, με ένα Μεταπτυχιακό σε Παιδαγωγικό Τμήμα για τις Ανθρωπιστικές Σπουδές, με ένα ακόμα σε εξέλιξη για την Εκπαιδευτική Πολιτική και με Διδακτορικό για την Παραγωγή Λόγου και τη Δημιουργική Γραφή. Εργάζεται στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, για σειρά ετών ήταν αποσπασμένη στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και συνεργάζεται με το ΠΜΣ Δημιουργική Γραφή ως Υπεύθυνη Πρακτικών Ασκήσεων. Συμμετέχει σε ελληνικά και 193

194 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ διεθνή συνέδρια, και σε διάφορες ημερίδες με θέματα περί γλώσσας κυρίως και περί Δημιουργικής Γραφής συχνά. ΒΑΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ ΛΙΝΑ Γεννήθηκε στο Βόλο. Σπούδασε κλασική φιλολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι διπλωματούχος πιάνου. Εργάστηκε πάνω από εικοσαετία στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση ως καθηγήτρια μουσικής. Κάνει σπουδές στο Μεταπτυχιακό Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Γνωρίζει αγγλικά και γαλλικά. Διηγήματά της δημοσιεύτηκαν στη συλλογική έκδοση «Οδός Δημιουργικής Γραφής 2» (εκδ. Οσελότος, Αθήνα 2013), στην Ανθολογία Σύντομου Διηγήματος (Διαδρομή 2014), εκδόσεις Γραφομηχανή, στο λογοτεχνικό περιοδικό Μανδραγόρας και σε διαδικτυακούς τόπους. Διακρίθηκε στον 4ο πανελλήνιο ηλεκτρονικό διαγωνισμό διηγήματος «Λόγω τέχνης». Το πρώτο προσωπικό της βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Γαβριηλίδης με τίτλο «Ζωές σε αναδίπλωση» (Αθήνα 2014). Ζει στη Λάρισα κι έχει τρία παιδιά. ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ ΠΗΝΕΛΟΠΗ Απόφοιτος της φιλολογίας και αριστούχος απόφοιτος της Θεατρολογίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Τελειόφοιτος του μεταπτυχιακού προγράμματος Δημιουργική γραφή του τμήματος νηπιαγωγών του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Εργάζεται ως μόνιμη καθηγήτρια στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Εκπονεί πολιτιστικά προγράμματα και ανεβάζει θεατρικές παραστάσεις με σχολεία. Έχει εκδώσει τρεις τόμους παραμυθιών με τίτλο «Ο κρυφός θησαυρός των παραμυθιών»,εκδόσεις Κατσιμίγα,1998. Το 2014 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ίαμβος το πρώτο ιστορικό μυθιστόρημά της με τίτλο : «Κουρσάρος της Ανατολής». Δημοσιεύει άρθρα και διηγήματα σε λογοτεχνικά περιοδικά. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ Η Βασιλοπούλου Ελένη είναι πτυχιούχος Θεολογικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α., πτυχιούχος Φιλοσοφικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α. και Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Ε.Κ.Π.Α.. Από το 1997 εργάζεται ως Διοικητική υπάλληλος του Ε.Κ.Π.Α. και είναι επιστημονική συνεργάτης του εργαστηρίου Ιστορία της Ιατρικής. ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ Η Φωτεινή Βασιλοπούλου έχει σπουδάσει Αγγλική (Α.Π.Θ.) και Ελληνική Φιλολογία (Πα.Πελ.) και εργάζεται στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση τα τελευταία 15 χρόνια. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια αφήγησης παραμυθιού, δημιουργικής γραφής και θεάτρου. Παράλληλα, έχει ασχοληθεί με την παιδαγωγική αξιοποίηση της αφήγησης και της δημιουργικής γραφής στο σχολείο. ΒΑΦΕΙΑΔΟΥ ΝΙΚΗ Σπούδασα στην Παιδαγωγική Σχολή Φλώρινας στο Τμήμα Νηπιαγωγών. Από τον Σεπτέμβριο του 2006 εργάζομαι στη δημόσια εκπαίδευση ως μόνιμη νηπιαγωγός. Από 194

195 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ το 2002 έως και σήμερα έχω παρακολουθήσει σχετικές επιμορφωτικές ημερίδεςσεμινάρια καθώς και το ταχύρυθμο επιμορφωτικό πρόγραμμα Σύγχρονες Διδακτικές προσεγγίσεις για την ανάπτυξη της Κριτικής-Δημιουργικής Σκέψης, διάρκειας 64 ωρών. Από τον Οκτώβριο του 2014 συμμετέχω σε ένα πρόγραμμα δημιουργικής γραφής μέσω του E Twinning, με τίτλο «Ήρωες φανταστικοί σε διαδρομή μαγευτική». Μέσα στην τάξη δουλεύω τη δημιουργική γραφή οργανωμένα και παροτρύνω τα παιδιά να το κάνουν και μόνα τους, δίνοντάς τους τα κατάλληλα ερεθίσματα. ΒΕΚΡΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Ο Ελευθέριος Βεκρής είναι απόφοιτος της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών και Διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής Κρήτης, του τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών. Υπηρετεί στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ως φιλόλογος στο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Αναβρύτων. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα είναι: α) διδακτικές πρακτικές στο πλαίσιο του κριτικού γραμματισμού και ιδιαίτερα, πρακτικές κριτικής ανάγνωσης με σκοπό την κατανόηση στο μάθημα των Νέων Ελληνικών, β) κριτική έρευνα δράσης. Στο παρελθόν έχει ασχοληθεί με την Εκπαίδευση Ενηλίκων και τα Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας. ΒΛΑΒΙΑΝΟΥ ΑΝΤΙΓΟΝΗ Η Αντιγόνη Βλαβιανού είναι Λέκτορας Ιστορίας της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ). Από το 1996 έως το 2006 δίδαξε Νεοελληνική Λογοτεχνία με συγκριτικές προεκτάσεις στο Κέντρο Ανοιχτής και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (CFOAD) του Πανεπιστημίου της Βουργουνδίας. Το σύνολο των δημοσιεύσεων και το ερευνητικό της έργο εστιάζονται στη συγκριτική μελέτη της νεοελληνικής & ευρωπαϊκής λογοτεχνίας (19ος-20ός αι), στον αστικό χώρο στην πεζογραφία και στην ποίηση, στη διηγηματογραφία και στην εξ Αποστάσεως διδασκαλία της Λογοτεχνίας. Μεταξύ άλλων, έχει επιμεληθεί τρεις επανεκδόσεις έργων του Γιώργου Ιωάννου. Είναι Γενική Γραμματέας στο ΔΣ της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής & Συγκριτικής Γραμματολογίας (ΕΕΓΣΓ). ΒΛΑΧΟΥ ΜΑΡΙΑ Η Μαρία Βλάχου σπούδασε στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών της Σχολής Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, απ` όπου αποφοίτησε το 2000 εκπονώντας διπλωματική εργασία στην Παιδική Λογοτεχνία. Το 2005 έλαβε Μεταπτυχιακό Δίπλωμα της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Τμήματος Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι εκπαιδευτικός προσχολικής εκπαίδευσης και υπηρετεί στην Α/θμια Εκπ/ση Νομού Κεφαλληνίας και Ιθάκης από το Έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια και σεμινάρια ως εισηγήτρια για τη διαπολιτισμική εκπαίδευση και τη δημιουργική γραφή στο νηπιαγωγείο. Το 2015 εξέδωσε την πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο «Λίγα μέτρα πιο πέρα». 195

196 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΜΑΡΙΑ Η Μαρία Γαβριηλίδου είναι γλωσσολόγος, ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου/ΕΚ "Αθηνά". Έχει εκτεταμένη εμπειρία σε θέματα γλωσσικών πόρων και μεταδεδομένων, καθώς σε ερευνητικές υποδομές διαχείρισης και διάθεσης γλωσσικών πόρων. Έχει συντονίσει τη σύνταξη λεξικών για ανθρώπους-χρήστες, και έχει καταρτίσει εκπαιδευτικό υλικό για τη διδασκαλία της ελληνικής ως μητρικής. Έχει δημοσιεύσεις στο πεδίο της Υπολογιστικής Λεξικογραφίας, της Ορολογίας, των Σωμάτων Κειμένων και των Μεταδεδομένων. Έχει διδάξει Υπολογιστική Λεξικογραφία σε Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών, έχει δώσει διαλέξεις σε θέματα Υπολογιστικής Λεξικογραφίας και Σωμάτων Κειμένων και έχει δημοσιεύσεις σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια, επιστημονικά περιοδικά και βιβλία. ΓΑΚΟΣ ΣΩΤΗΡΗΣ Ο Γάκος Σωτήρης αποφοίτησε από το τμήμα Φιλοσοφίας & Παιδαγωγικής του Α.Π.Θ. Είναι υποψήφιος διδάκτωρ Γενικής & Συγκριτικής Γραμματολογίας του Α.Π.Θ. και μεταπτυχιακός φοιτητής στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Δημιουργική Γραφή & Εκπαίδευση» του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Συνεργάζεται με πολιτιστικούς φορείς και μουσεία της Θεσσαλονίκης οργανώνοντας εκπαιδευτικά προγράμματα δημιουργικής γραφής, λέσχες ανάγνωσης σε παιδιά & ενήλικες. Έχει εκδώσει μια ποιητική συλλογή με τίτλο «Επί σκηνής» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ars Poetica. Συνεργάζεται με εκδοτικούς οίκους ως διορθωτής επιμελητής εκδόσεων, αρθρογραφεί και ασχολείται ερασιτεχνικά με το ραδιόφωνο. ΓΑΜΒΡΟΥ ΕΙΡΗΝΗ Η Ειρήνη Γαμβρού (Θεσσαλονίκη, 1974) σπούδασε Νεοελληνική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο ( ). Έλαβε Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης από το Τμήμα Φιλολογίας και από το Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στις Επιστήμες της Γλώσσας και της Επικοινωνίας του ίδιου πανεπιστημίου. Οι Διαδικτυακές κοινότητες και η επιρροή των ψηφιακών μέσων στο βιβλίο και το κείμενο είναι οι κύριοι θεματικοί άξονες της υπό εκπόνηση Διδακτορικής της Διατριβής. Ως ερευνήτρια φιλόλογος συνέβαλε στη χαρτογράφηση της χρήσης της Τεχνολογίας στα ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά συστήματα και στο σχεδιασμό των Προγραμμάτων Σπουδών για τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας στη Β και Γ Λυκείου. Εργάζεται ως φιλόλογος, είναι παντρεμένη και μητέρα δύο παιδιών. ΓΑΡΓΑΛΙΑΝΟΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ Ο Σταμάτης Γαργαλιάνος είναι Επίκουρος Καθηγητής στο γνωστικό αντικείμενο «Θεατρική Αγωγή-Διοργάνωση Θεατρικών Παραστάσεων» στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας, Π.Δ.Μ. Είναι κάτοχος Διδακτορικού από το Πανεπιστήμιο Ντωφίν Γαλλίας PARIS-IX, κάτοχος μεταπτυχιακού στο Πανεπιστήμιο Sorbonne Nouvelle-Censier-PARIS-III, κάτοχος μεταπτυχιακού στο 196

197 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Πανεπιστήμιο Pantheon-PARIS-II. Είναι πτυχιούχος Θεατρολογίας στο Πανεπιστήμιο Sorbonne Nouvelle-Censier-PARIS-III και πτυχιούχος Οικονομικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (πρώην Α.Β.Σ.Θ.). Είναι κριτικός θεάτρου, σκηνοθέτης, ηθοποιός, έχει γράψει περίπου 20 θεατρικά έργα. Εχει γράψει 6 μονογραφίες σχετικές με το Θέατρο και 35 άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά και διεθνή συνέδρια. ΓΕΡΑΚΙΝΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ Ονομάζομαι Αλεξάνδρα Γερακίνη και κατάγομαι από την Καβάλα. Είμαι φιλόλογος, απόφοιτος της Φιλοσοφικής σχολής Ιωαννίνων και εργάζομαι στο 3ο Γυμνάσιο Καβάλας. Μιλώ άπταιστα Αγγλικά και πολύ καλά Γαλλικά και από πέρυσι παρακολουθώ το μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών "Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία και πολιτισμός" στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Εδώ και τρία χρόνια συνεργάζομαι με το κέντρο ελληνικής γλώσσας στο πρόγραμμα συγγραφής και εφαρμογής διδακτικών σεναρίων στη Λογοτεχνία με αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Συμμετέχω τακτικά με εισηγήσεις και παρουσιάσεις μου σε ημερίδες του συνδέσμου φιλολόγων Καβάλας,σε ημερίδες που οργανώνονται από του σχολικούς συμβούλους Καβάλας και σε πανελλήνια εκπαιδευτικά συνέδρια. ΓΕΩΡΓΟΤΑ ΑΓΓΕΛΙΚΗ Γεννήθηκα το 1977 στην Κέρκυρα. Σπούδασα στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, στο τμήμα της Ελληνικής Φιλολογίας. Εργάζομαι στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση από το 2013 ως καθηγήτρια και παράλληλα ανεβάζω θεατρικές παραστάσεις με τους μαθητές μου, ενώ διοργανώνω μαθητικό ποιητικό διαγωνισμό τα τελευταία πέντε έτη. Ποιήματά μου έχουν δημοσιευτεί στο περιοδικό Μανδραγόρας, ενώ έχω βραβευτεί σε ποιητικούς διαγωνισμούς. Ολοκλήρωσα τη φοίτησή μου στο μεταπτυχιακό «Δημιουργικής Γραφής» του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και βρίσκομαι στο στάδιο εκπόνησης της διπλωματικής μου εργασίας. ΓΕΩΡΓΟΥΛΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Γεννήθηκα και μεγάλωσα στα Ιωάννινα. Εργάζομαι ως υπάλληλος του Πυροσβεστικού Σώματος. Παράλληλα έχω κάνει σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό(Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΕΑΠ) και τώρα είμαι μεταπτυχιακός φοιτητής του Προγράμματος Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Συμμετέχω ενεργά σε πολιτιστικούς φορείς της πόλης μου αλλά προκρίνω όλων, την εθελοντική μου δράση για τα δικαιώματα των μεταναστών και των προσφύγων. ΓΙΑΝΝΑΤΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ H Αγγελική Γιαννάτου είναι πτυχιούχος του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του ΕΚΠΑ, με μεταπτυχιακές σπουδές στην Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνική Θεωρία και διδακτορικό δίπλωμα από το ΕΚΠΑ με θέμα Επτανησιακός Ριζοσπαστισμός Έχει εργαστεί σε ερευνητικά προγράμματα για το Φύλο στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Επίσης, στην τεκμηρίωση και ιστορική έρευνα σε 197

198 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ προγράμματα στην Κοργιαλένειο Βιβλιοθήκη Αργοστολίου. Έχει συμμετάσχει στη διδασκαλία μαθημάτων για το Φύλο στο Τμήμα ΠΕΔΔ, Τοπικής Ιστορίας στο Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων, και ως Επιστημονικό Συνεργάτης στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων. Έχει συμμετάσχει σε δημοσιεύσεις- ερευνητικά πορίσματα καθώς και σε συνέδρια και ημερίδες. Οι ατομικές της δημοσιεύσεις αφορούν κυρίως τον Επτανησιακό Ριζοσπαστισμό. ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ Η Χριστίνα Ι. Γιαννοπούλου αποφοίτησε με βαθμό λίαν καλώς από το Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Αυτήν την περίοδο πραγματοποιεί μεταπτυχιακές σπουδές στο ΠΜΣ "Θεωρία, Πράξη και Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Έργου" στην κατεύθυνση "Εκπαιδευτικός Σχεδιασμός και Διδασκαλία", από το οποίο τιμήθηκε με υποτροφία επίδοσης. Τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν στη διδακτική των φιλολογικών μαθημάτων, στις υποστηρικτικές στρατηγικές, στη διδασκαλία και στην παραγωγή πολυτροπικού εκπαιδευτικού υλικού. ΓΚΑΤΣΩΝΙΔΟΥ ΖΩΗ Απόφοιτος του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και κάτοχος των Πιστοποιήσεων Τ.Π.Ε. (Επίπεδα 1-2). Εργάζεται ως νηπιαγωγός από το 1997 έως σήμερα σε ιδιωτικά και δημόσια Νηπιαγωγεία. Συμμετείχε ως εισηγήτρια σε επιμορφωτικά σεμινάρια για νηπιαγωγούς. Εφαρμόζει διδακτικά καινοτόμα προγράμματα υλοποιώντας δραστηριότητες με τη συμβολή των νέων τεχνολογιών του αναδυόμενου γραμματισμού, της φιλαναγνωσίας και της Δημιουργικής Γραφής. Επιδιώκει την προσωπική κι επαγγελματική ανάπτυξη συμμετέχοντας σε επιμορφωτικά σεμινάρια κι Επιχειρησιακά Προγράμματα Εκπαίδευσης και Δια Βίου Μάθησης, όπως Επιμόρφωση σε θέματα διαχείρισης της Αναπηρίας, σύστημα Braille,σπουδές με ειδίκευση στις Εφαρμογές Πληροφορικής. ΓΚΟΡΑ ΕΛΕΝΗ Γεννήθηκα το 1988 στην Κοζάνη όπου ζω, εργάζομαι και συμμετέχω εθελοντικά σε διάφορες δράσεις. Σπούδασα Κλασική Φιλολογία στο Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του Δ.Π.Θ. και είμαι τελειόφοιτη φοιτήτρια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. ΓΟΥΛΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Τέλειωσε το 1987 την Παιδαγωγική Ακαδημία της Αλεξανδρούπολης και πήρε το πτυχίο του Π.Τ.Δ.Ε. Ιωαννίνων το Το 2001 απέκτησε μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών από το Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο και το 2010 ολοκλήρωσε τη διατριβή του στη παιδική λογοτεχνία στο ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Το 2013 ξεκίνησε δεύτερη διδακτορική διατριβή πάνω σε ζητήματα διδασκαλίας τοπικής ιστορίας και μελέτης αρχειακού υλικού. Εργάστηκε ως δάσκαλος 198

199 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ στη Σχολή Κωφών από το 1989 έως το 1993 και υπηρέτησε σε σχολεία της Κατερίνης, της Κέρκυρας, του Κιλκίς και της Θεσσαλονίκης από το 1995 μέχρι σήμερα. Έχει διδάξει ως επιμορφωτής στην εισαγωγική επιμόρφωση των Π.Ε.Κ., την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών για τα νέα βιβλία, το Μείζον Πρόγραμμα Επιμόρφωσης αλλά και το Πρόγραμμα Φιλαναγνωσίας του ΕΚΕΒΙ. Δίδαξε, επίσης, σε σειρά μαθημάτων για την παιδική λογοτεχνία στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης και στο Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής & Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ. Έχει λάβει μέρος σε συνέδρια, με ανακοινώσεις που σχετίζονται με ζητήματα διδακτικής της γλώσσας, της λογοτεχνίας και της χρήσης των Τ.Π.Ε. στη σχολική πράξη. Σήμερα είναι Διευθυντής στο 67ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης. ΓΡΟΣΔΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Ο Σταύρος Γρόσδος είναι Σχολικός Σύμβουλος Π.Ε., με μεταπτυχιακές σπουδές στη Διδακτική της Γλώσσας και διδάκτορας Δημιουργικής Γραφής στην Εκπαίδευση (Τ.Ε.Π.Α.Ε. - Παιδαγωγική Σχολή Α.Π.Θ). Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα στρέφονται γύρω από τα ζητήματα της διδακτικής της γλώσσας, της διδακτικής της τέχνης, της δημιουργικής γραφής και του οπτικοακουστικού γραμματισμού. Βιβλία: Γλώσσα και Τέχνη (2003) (συλ.), Παιχνίδια φιλαναγνωσίας και αναγνωστικές εμψυχώσεις (2011) (συλ.), Δημιουργικότητα και Δημιουργική Γραφή. Από το παιδί γραμματέα στο παιδί δημιουργό κειμένων (2014) κ.ά. ΔΕΜΕΡΟΥΤΗ ΑΣΗΜΙΝΑ 2008: Πτυχιούχος της Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου : Φοιτήτρια του μεταπτυχιακού Δημιουργικής γραφής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας : Δημιουργία ιστοσελίδων / διαφημίσεων/ εφαρμογών στην εταιρία Kalamata stores.gr -2012: Στην εφημερίδα, ραδιόφωνο, τηλεόραση Αλήθεια ως δοκιμιογράφος, δημοσιογράφος και παραγωγός διαφήμισης -2012: Στην εταιρία Air Mediterrane- Hermes Airlines με έδρα το Παρίσι ως πλήρωμα καμπίνας -2010: Στην εταιρία Lector (Εκπαιδευτική- Συμβουλευτική) ως επικοινωνιολόγος- σύμβουλος οργάνωσης επιχειρησιακών συνεδρίων- σεμιναρίων : Στην Εταιρική Μονάδα Εμπορικής Πολιτικής της Ολυμπιακής Αεροπορίας : Ιδρυτικό μέλος του «Κέντρου Ελεύθερης Πολιτιστικής Αναζήτησης» με έδρα την Κηφισιά ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ Η Σπυριδούλα Γ. Δημητρακοπούλου αποφοίτησε με βαθμό λίαν καλώς από το Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Αυτήν την περίοδο πραγματοποιεί μεταπτυχιακές σπουδές στο ΠΜΣ "Θεωρία, Πράξη και Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Έργου" στην κατεύθυνση "Εκπαιδευτικός Σχεδιασμός και Διδασκαλία", από το οποίο τιμήθηκε με υποτροφία επίδοσης. Τα εκπαιδευτικά και ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν στη διδακτική των φιλολογικών μαθημάτων, στη διαφοροποιημένη διδασκαλία, στην παραγωγή πολυτροπικού 199

200 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ εκπαιδευτικού υλικού και στην προσωπική θεωρία του εκπαιδευτικού. Τα τελευταία χρόνια αποτελεί ενεργό μέλος του Λυκείου Ελληνίδων και της Αιτωλικής Πολιτιστικής Εταιρείας ΔΟΥΖΙΝΑ ΜΑΡΙΛΗ Η Μαρίλη Δουζίνα είναι φιλόλογος (απόφοιτος του Τμήματος Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κατεύθυνση Κλασικής Φιλολογίας) και κάτοχος ΜΑ του τμήματος Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών με ειδίκευση στην Επικοινωνία. Είναι Υποψήφια Διδάκτωρ του ΕΚΠΑ με ερευνητικό προσανατολισμό στην αξιοποίηση της δημιουργικής γραφής στη διδασκαλία της Λογοτεχνίας. Ασκεί διδακτικό έργο στο Α Αρσάκειο Γυμνάσιο Ψυχικού. Έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε επιστημονικά συνέδρια με θέμα τη Διδακτική των Αρχαίων Ελληνικών, της Νέας Ελληνικής ως μητρικής και ως ξένης γλώσσας και της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας μέσω εναλλακτικών πρακτικών, όπως της δημιουργικής γραφής και της ψηφιακής αφήγησης.ι.πο.ε.). ΔΡΟΥΓΚΑ ΚΛΕΟΝΙΚΗ Η Κλεονίκη Δρούγκα σπούδασε στο Τμήμα Ιστορίας - Αρχαιολογίας ΑΠΘ, έλαβε Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Αρχαία Ιστορία στο ίδιο Τμήμα και το 2009 αναγορεύτηκε διδάκτορας του Τμήματος Παιδαγωγικής, Α.Π.Θ. Εργάστηκε στην Ιδιωτική και στη Δημόσια Εκπαίδευση ως φιλόλογος και παρακολούθησε σειρά επιμορφωτικών σεμιναρίων, συνεδρίων και ημερίδων. Το είχε την αυτοδύναμη διδασκαλία του μαθήματος Ιστορία Νεοελληνικής Εκπαίδευσης (σύμφωνα με το Π.Δ. 407/80) στο ΑΠΘ. Συμμετείχε σε πληθώρα συνεδρίων, δημοσίευσε σε ξένα και ελληνικά περιοδικά, πήρε μέρος σε διάφορα συνέδρια ελληνικά και ξένα. Σήμερα εργάζεται ως φιλόλογος στη μέση εκπαίδευση, στο 2ο πρότυπο πειραματικό γυμνάσιο Θεσσαλονίκης, και τα ενδιαφέροντά της αφορούν τη Ρητορική και τη Δημιουργική Γραφή. ΕΥΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ ΑΡΙΑΔΝΗ Σπούδασα στην Σχολή Νηπιαγωγών Θεσσαλονίκης και στο Τμήμα Νηπιαγωγών του Α.Π.Θ. Από τον Σεπτέμβριο του 1992 εργάζομαι στη δημόσια εκπαίδευση ως αναπληρώτρια νηπιαγωγός και από το 1997 ως μόνιμη Νηπιαγωγός.. Από τον Οκτώβριο του 2014 συμμετέχω σε ένα πρόγραμμα δημιουργικής γραφής μέσω του E Twinning, με τίτλο «Ήρωες φανταστικοί σε διαδρομή μαγευτική». Μέσα στην τάξη δουλεύω τη δημιουργική γραφή οργανωμένα και παροτρύνω τα παιδιά να το κάνουν και μόνα τους, δίνοντάς τους τα κατάλληλα ερεθίσματα. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΟΥΣΑΝΑ Γεννήθηκα στην Πάτρα, όπου τελείωσα το Γυμνάσιο και το Λύκειο. Σπούδασα Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του ΕΚ Πανεπιστήμιου Αθηνών (τμήμα Κλασικών Σπουδών). Είμαι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος (D.E.A.) και Διδακτορικού Διπλώματος από το Πανεπιστήμιο Paris 7 του Παρισιού στον τομέα της Γλωσσολογίας. Έχω άριστη γνώση της Γαλλικής και της Αγγλικής Γλώσσας. Διορίστηκα και υπηρέτησα ως εκπαιδευτικός 200

201 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ φιλόλογος στη Μέση εκπαίδευση από το 1986 μέχρι το 2012 που τοποθετήθηκα ως Σχολική Σύμβουλος στον Πύργο του Ν. Ηλείας. Είμαι μέλος του Επιστημονικού Εποπτικού Συμβουλίου του Πειραματικού ΓΕΛ Πάτρας (Λάγγουρα). Είμαι παντρεμένη και μητέρα δύο παιδιών. ΖΑΧΟΥ ΒΙΧΕΛΜΙΝΑ Γεννήθηκα στις 7 Αυγούστου 1972 στην Κέρκυρα, φοίτησα στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μπάρι Ιταλίας και έλαβα το πτυχίο μου με βαθμό άριστα 110/110. Κατά τα ακαδημαϊκά έτη 1997/98, 1998/99 και 1999/2000 ολοκλήρωσα με επιτυχία τριετές πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών στο ίδιο πανεπιστήμιο στα ακόλουθα γνωστικά αντικείμενα «Ιστορία στο Μεσαιωνικό νότο», «Ιστορία και διδακτική της Ιστορίας» και «Βυζαντινή Ιστορία και Τέχνη στη νότια Ιταλία» αντίστοιχα. Το 2006 άρχισε η εκπόνηση της διδακτορικής μου διατριβής στη Βυζαντινή και Μεσαιωνική Ιστορία μέσω της μελέτης παλαιογραφικών εγγράφων και της διπλωματικής τους ανάλυσης. Τη διατριβή μου με θέμα «Ο νορμανδο-βυζαντινός ανταγωνισμός στην Αδριατική και το Ιόνιο τον 11ο και 12ο αιώνα» εξεπόνησα υπό την εποπτεία του αείμνηστου καθηγητή της Μεσαιωνικής Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου Σπυρίδωνος Ασωνίτη. Τον Οκτώβριο του 2010 αναγορεύθηκα διδάκτορας του Τμήματος Αρχειονομίας και Βιβλιοθηκονομίας του Ιονίου Πανεπιστημίου με βαθμό Άριστα. Από το 1996 έως το 2000 συνεργάστηκα με την έδρα της Βυζαντινής Ιστορίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μπάρι Ιταλίας, όσον αφορά στο διδακτικό και επιστημονικό πρόγραμμα. Από διδακτικής άποψης διεξήγαγα μια σειρά ασκήσεων για τους φοιτητές και συμμετείχα, ως μέλος της Επιτροπής, στις προφορικές εξετάσεις Βυζαντινής Ιστορίας και Φιλολογίας στο ίδιο Πανεπιστήμιο. Κατά τα ακαδημαϊκά έτη 1997/98, 1998/99, 1999/2000 δίδαξα Αρχαία Ελληνικά στην Οικουμενικο-Πατρολογική Ελληνο-Βυζαντινή Σχολή «San Nicola» του Μπάρι Ιταλίας. Κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2002/3, 2003/4, 2004/5, 2005/6 δίδαξα σαν ωρομίσθια καθηγήτρια στο Διδασκαλείο Ξένων Γλωσσών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Κατά τα έτη δίδαξα στη Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων (ΚΕΕ). Κατά το ακαδημαϊκό έτος 2010/11 δίδαξα με συνδιδασκαλία με τον καθηγητή Σπύρο Ασωνίτη τα ακόλουθα προπτυχιακά μαθήματα «Βυζαντινή Διπλωματική, «Λατινική Διπλωματική», «Λατινική Παλαιογραφία» του Τμήματος Αρχαιονομίας και Βιβλιοθηκονομίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Κατά το ίδιο έτος δίδαξα, για το άνωθεν Τμήμα, με ανάθεση έργου από τη Γ.Σ.Ε.Σ., στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα το μάθημα της «Διπλωματικής και Εκδοτικής Αρχειακών Πηγών». Κατά το έτος 2011/12 δίδαξα με ανάθεση έργου από τη Γ.Σ.Ε.Σ. το προπτυχιακό μάθημα «Ιστορία των Μεσαιωνικών Χρόνων στον δυτικό ελλαδικό χώρο». Από το 2011 έως το 2015 δίδαξα τα προπτυχιακά υποχρεωτικά μαθήματα «Λατινική Διπλωματική», «Λατινική Παλαιογραφία» και «Ιστορία των Μεσαιωνικών Χρόνων στον δυτικό ελλαδικό χώρο» καθώς και το μεταπτυχιακό μάθημα «Διπλωματική και Εκδοτική Αρχειακών Πηγών» με 201

202 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ σύμβαση Π.Δ. 407/80. Επίσης κατά τα ακαδημαϊκά έτη 2008/9, 2009/10 και 2010/11 ανέλαβα τη διοικητική υποστήριξη της Πρακτικής Άσκησης των φοιτητών του παραπάνω Τμήματος. Τέλος, από άποψη επιστημονικής έρευνας συμμετείχα σε συνέδρια, ημερίδες και ανακοινώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. ΖΕΡΒΑΚΗ ΜΑΡΙΑ Η Μαρία Ζερβάκη εργάζεται ως δασκάλα στο Πειραματικό Σχολείο Σερρών. Λειτούργησε όμιλο δημιουργικής γραφής με τίτλο «Εργαστήρι Δημιουργικής Γραφής», σε παιδιά ηλικίας 8-12 ετών. Από τον όμιλο παρήχθη εκπαιδευτικό υλικό, με τη μορφή ψηφιακού βιβλίου, με τίτλο «Δείγματα Δημιουργικής Γραφής». ( Με τους μαθητές του ομίλου συμμετείχε στο 6ο Μαθητικό Συνέδριο Πληροφορικής Κ. Μακεδονίας με τίτλο εισήγησης «Δημιουργία παραμυθιού δημιουργία κινούμενης εικόνας με το πρόγραμμα RNA». ( Ασχολείται ερασιτεχνικά με το γράψιμο. Έχει γράψει 2 παραμύθια για παιδιά με τίτλο: Μια πεταλούδα στην κυψέλη, Ο μαγικός καθρέφτης (Ένα παραμύθι για την αυτογνωσία διασκευή) ΖΗΣΟΠΟΥΛΟΥ ΑΘΗΝΑ Σπούδασα στην Σχολή Νηπιαγωγών Θεσσαλονίκης και στο Τμήμα Νηπιαγωγών του Α.Π.Θ. Από τον Σεπτέμβριο του 1990 εργάζομαι στη δημόσια εκπαίδευση, ως αναπληρώτρια νηπιαγωγός και από το 1997, ως μόνιμη Νηπιαγωγός. Από τον Οκτώβριο του 2014 συμμετέχω σε ένα πρόγραμμα δημιουργικής γραφής μέσω του E Twinning, με τίτλο «Ήρωες φανταστικοί σε διαδρομή μαγευτική». Μέσα στην τάξη δουλεύω τη δημιουργική γραφή οργανωμένα και παροτρύνω τα παιδιά να το κάνουν και μόνα τους, δίνοντάς τους τα κατάλληλα ερεθίσματα. ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΤΣΑΝΤΑΚΗ ΜΑΡΙΑ Η Μαρία Ζωγράφου-Τσαντάκη είναι Σχολική Σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής στην 35η Περιφέρεια (Π.Ε. Πέλλας), Διδάκτωρ Παιδαγωγικής του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας, έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στις Επιστήμες της Αγωγής στην Παιδαγωγική Σχολή Φλώρινας του ΠΔΜ και στην Εκπαίδευση Ενηλίκων του ΕΑΠ, είναι απόφοιτος Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ και Διδασκαλείου Νηπιαγωγών Θεσ/νίκης. Διδάσκει στα ΠΕΚ σε εκπαιδευτικούς, σε φορείς εκπαίδευσης ενηλίκων και στο ΑΤΕΙ Θεσσαλονίκης θέματα διδακτικής μεθοδολογίας, προσχολικής εκπαίδευσης και εκπαίδευση ενηλίκων. Έχει πάρει μέρος ως εισηγήτρια σε συνέδρια ελληνικά και διεθνή με θέματα έρευνας παιδαγωγικής και διδακτικής και σε διάφορα σεμινάρια νηπιαγωγών. Έχει εκδώσει βιβλία («Μουσειακή Εκπαίδευση», «Νηπιαγωγείο-Γλώσσα-Σχέδια Εργασίας») και έχει συνεργαστεί στη συγγραφή βιβλίων διδακτικής, γλώσσας και δημιουργικής γραφής με πρόσφατο το βιβλίο «Δημιουργική Γραφή στο Νηπιαγωγείο». 202

203 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ Η Ηλιοπούλου Κωνσταντίνα είναι κάτοχος πτυχίου Ελληνικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π.Θ. Έχει μεταπτυχιακό δίπλωμα ιστορικής Γλωσσολογίας του τμήματος Ελληνικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π.Θ. και διδακτορικό δίπλωμα Εφαρμοσμένης Γλωσσολογίας του τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Α.Π.Θ. Εργάζεται ως φιλόλογος στο Πρότυπο Πειραματικό Σχολείο του Α.Π.Θ. και είναι επιστημονική συνεργάτης του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ) και του Κέντρου Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης Πανεπιστημίου Πατρών (ΚΕΔΕΚ). Τα επιστημονικά και ερευνητικά της ενδιαφέροντα και αντίστοιχα το συγγραφικό έργο και οι δημοσιεύσεις της εστιάζονται στη διδασκαλία των προσληπτικών και παραγωγικών δεξιοτήτων προφορικού και γραπτού λόγου της ελληνικής ως μητρικής και ως ξένης/δεύτερης, σε μεθόδους (εναλλακτικής) αξιολόγησης των μαθητών και στην επιμόρφωση εκπαιδευτικών. ΗΜΕΛΛΟΥ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ Η Κατερίνα Στ. Ημέλλου είναι φιλόλογος. Αφού ολοκλήρωσε τις προπτυχιακές σπουδές της στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, άσκησε διδακτικό έργο στο Α' Αρσάκειο Γυμνάσιο Ψυχικού. Αυτήν την περίοδο πραγματοποιεί μεταπτυχιακές σπουδές στο ΠΜΣ "Θεωρία, Πράξη και Αξιολόγηση Εκπαιδευτικού Έργου", κατεύθυνση "Εκπαιδευτικός Σχεδιασμός και Διδασκαλία". Έχει συγγράψει άρθρα λαογραφικού και ιστορικού ενδιαφέροντος και έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια με εισηγήσεις σχετικές με τις κλασικές σπουδές και τους Νέους Γραμματισμούς. Τα εκπαιδευτικά της ενδιαφέροντα αφορούν στην αξιοποίηση Νέων Γραμματισμών στη διδακτική πράξη, όπως αυτών της δραματοποίησης, των ΤΠΕ κλπ. HOWITT-DRING HOLLY I am Course Leader, MA Creative Writing for University of Portsmouth. My research interests include short fiction, and in particular microfiction. My PhD was a study of the novella and microfiction, and how these forms could be construed as somehow incomplete and yet were whole. This study has led to a collection of microfictions, Dinner Time and Other Stories (2008), and two edited collections. I am also a writer of novellas, including The Schoolboy (2009), and novels, including Beyond the Moon (forthcoming). My current research project discusses the use of science in fictional worlds. ΘΑΝΑΣΟΥΛΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Ο Ανδρέας Θανασούλας γεννήθηκε στη Βάρδα Ηλεία και κατοικεί στην Πάτρα. Σπούδασε υποκριτική στη Δραματική Σχολή Αθηνών και στο εργαστήρι του Βασίλη Διαμαντόπουλου, Παιδαγωγικά στην ΑΣΠΑΙΤΕ, Θεατρολογία στο Πανεπιστήμιο Πατρών και έκανε Μεταπτυχιακό στη Δημιουργική Γραφή στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Εργάστηκε ως ηθοποιός, σκηνοθέτης και καθηγητής δραματικής τέχνης, έχει 203

204 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ καταπιαστεί με όλες τις μορφές του γραπτού λόγου και έχει διακριθεί τόσο στον πεζό όσο και στον ποιητικό λόγο. ΘΕΟΧΑΡΙΔΟΥ ΑΝΤΩΝΙΑ Συνεργάζεται με την Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών ως εμψυχώτρια εργαστήριων ΔΓ για παιδιά και ενήλικες, καθώς και με σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Συμμετέχει ενεργά στα πολιτιστικά δρώμενα των Σερρών και σε διαφορές εθελοντικές δράσεις. ΙΑΣΟΝΙΔΟΥ ΦΩΣΤΗΡΑ Η Ιασονίδου Φωστήρα είναι απόφοιτος του Α.Π.Θ. ( Φιλοσοφική Σχολή), με πτυχίο Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας και εξειδίκευση Maitrise en FLE, Université de Rouen. Είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο ΕΑΠ (Μεταπτ. ειδίκευση καθηγητών γαλ. Γλώσσας) και εργάζεται ως εκπαιδευτικός του Institut français de Thessalonique (Annexe de Serres)rks. ΙΟΡΔΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ο Δημήτρης Ιορδανόπουλος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το Είναι απόφοιτος του Τμήματος Κινηματογράφου, της Σχολής Καλών Τεχνών, στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με ειδίκευση το Σενάριο. Έγραψε πολλές ταινίες μικρού μήκους, με σημαντικότερη το «Όλα είναι στο μυαλό» (2014). Η πτυχιακή του εργασία με τίτλο «Άλκης» έλαβε έπαινο στον πρώτο Πανελλήνιο Διαγωνισμό Συγγραφής Σεναρίου της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδος. Η ερευνητική του εργασία είχε τίτλο "Η απεικόνιση των γκάνγκστερς στον Κινηματογράφο". Εργάστηκε ως αθλητικογράφος και ρεπόρτερ του Ηρακλή Θεσσαλονίκης. Φοίτησε στο μεταπτυχιακό Δημιουργικής Γραφής του Παιδαγωγικού Νηπιαγωγών στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και είναι υποψήφιος διδάκτορας στο Τμήμα Κινηματογράφου του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. ΙΩΣΗΦΕΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Ο Ιωσηφέλης Παναγιώτης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το Έχει γράψει σενάρια ταινιών μεγάλου και μικρού μήκους, τηλεοπτικών σειρών και ντοκιμαντέρ. Επίσης, έχει δημοσιεύσει μια συλλογή διηγημάτων και δύο παιδικά παραμύθια. Από το 2005 διδάσκει σενάριο στο Τμήμα Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ. και συνεργάζεται συστηματικά με το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Δημιουργική Γραφή». ΚΑΒΑΝΟΖΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ο Κώστας Καβανόζης γεννήθηκε στην Κομοτηνή το Είναι φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση, υποψήφιος διδάκτορας Δημιουργικής Γραφής και διδάσκει στα διαδικτυακά σεμινάρια Δημιουργικής Γραφής της αλυσίδας πολιτισμού «Ιανός» και σε σεμιναριακά μαθήματα του ΠΜΣ «Δημιουργική Γραφή» του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Έχει εκδώσει τα βιβλία «Χοιρινό με λάχανο» (νουβέλες, Κέδρος, 2004), «Του κόσμου ετούτου» (μυθιστόρημα, Κέδρος, 2009), «Όλο το φως απ' τα φεγγάρια» (διηγήματα, Πατάκης, 204

205 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ 2011, βραχεία λίστα Κρατικού Βραβείου Διηγήματος και Βραβείου Διηγήματος περιοδικού Διαβάζω) και «Το χαρτόκουτο» (μυθιστόρημα, Πατάκης, 2015). Το 2012 τιμήθηκε από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου της Γαλλίας (CNL) με υποτροφία συγγραφής. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. ΚΑΔΟΓΛΟΥ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΑ Η Καδόγλου Τριανταφυλλιά σπούδασε στο Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. Συνέχισε στο ίδιο Τμήμα τις μεταπτυχιακές σπουδές της απó όπου έλαβε με άριστα το Δίπλωμα του Τμήματος Μεταπτυχιακών Σπουδών κλάδου Γαλλικής Λογοτεχνίας και το Διδακτορικό Δίπλωμα αντίστοιχα. Πρόσφατα δημοσιεύθηκε στη Γαλλία, στις Εκδόσεις Le Bord de L Eau (2009), η διατριβή της με τίτλο : Au nom de la mère dans l œuvre de Simone de Beauvoir. Δίδαξε το μάθημα της Γαλλικής Λογοτεχνίας 19ου και 20ου αιώνα (Licence, Lettres Modernes) στο Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Paris III- Sorbonne Nouvelle. Εργάστηκε για πολλά χρόνια ως αποσπασμένη καθηγήτρια στο Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. ΚΑΙΣΑΡΗ ΕΥΓΕΝΙΑ Η Καίσαρη Ευγενία φοίτησε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών με την υποτροφία Παπαδάκη του Τμήματος Κληροδοτημάτων, στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, στο Τμήμα Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, καθώς και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, όπου και έκανε Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (Master) με σπουδές στην Εκπαίδευση. Εργάζεται ως εκπαιδευτικός. ΚΑΚΑΛΟΥ ΙΩΑΝΝΑ Δίπλωμα Μηχ.Η/Υ & Πληροφορικής Τμήματος Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής, Πολυτεχνικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών και ΜSc, MS από το Τμήμα Πληροφορικής Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εκπαιδευτικός Δ/θμιας Εκπ/σης- Πληροφορικός. Έχει εκδόσει την ποιητική συλλογή «Ημερολόγιο Ενός Μάρτη» 2008 Εκδόσεις Ηριδανός. ΚΑΛΑΪΤΖΑΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΕΙΡΗΝΗ Σπούδασα στο Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Κρήτης. Από τον Σεπτέμβριο του 2009 εργάζομαι στη δημόσια εκπαίδευση ως αναπληρώτρια νηπιαγωγός. Τα έτη , εργάστηκα στο Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης του Δήμου Ιεράπετρας. Από τον Οκτώβριο του 2014 συμμετέχω στο πρόγραμμα δημιουργικής γραφής μέσω του E Twinning, με τίτλο «Ήρωες φανταστικοί σε διαδρομή μαγευτική». Παρακολούθησα εργαστήριο θεατρικής γραφής και διδάχτηκα τις βασικές αρχές του θεατρικού λόγου, βασισμένο στη μεθοδολογία του Royal Court Theatre και ROYAL HOLLOWAY (Πανεπιστήμιου Λονδίνου). Για ένα χρόνο παρακολούθησα το Σεμινάριο Θεατρικού Παιχνιδιού και Αυτοσχεδιασμού με τη Θεατρική Ομάδα του Δήμου Ιεράπετρας. 205

206 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΚΑΛΑΪΤΖΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ Η Χριστίνα Καλαϊτζή σπούδασε Παιδαγωγός Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλική και Αμερικάνικη Παιδική Λογοτεχνία στο University of Reading της Αγγλίας και Δημιουργική Γραφή στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας στη Φλώρινα. Είναι υποψήφια Διδάκτωρ Δημιουργικής Γραφής, στην Παιδαγωγική Σχολή του Α.Π.Θ. Έχει εργαστεί στον ιδιωτικό εκπαιδευτικό τομέα ως νηπιαγωγός και ως δασκάλα δημιουργικής γραφής. Διδάσκει παιδική λογοτεχνία, μυθοπλασία παιδικής μικροαφήγησης και δημιουργική γραφή σε ιδιωτικά κέντρα σεμιναρίων, σε μη κυβερνητικές οργανώσεις Αθήνας & Θεσσαλονίκης και στα κέντρα Κ.Δ.Β.Μ (Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης). Γράφει παιδική λογοτεχνία, αφηγήματα μικρής φόρμας (short story) & θεατρικά έργα για σχολικές παραστάσεις. Έχει εκδώσει παιδική λογοτεχνία στον εκδοτικό οίκο POLARIS, και αφηγήματα μικρής φόρμας στα λογοτεχνικά περιοδικά ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ & ΛΕΞΗTANIL. Ασχολείται με πειραματικό animation μικρού μήκους. ΚΑΛΕΡΑΝΤΕ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Η Ευαγγελία Καλεράντε είναι Επίκουρη Καθηγήτρια της Εκπαιδευτικής Πολιτικής, στο Πανεπιστήμιο της Δ. Μακεδονίας. Είναι απόφοιτος του Πολιτικού Τμήματος της Νομικής Σχολής Αθηνών, της Παιδαγωγικής Σχολής Αθηνών και της Σχολής Νηπιαγωγών. Έχει πραγματοποιήσει Μεταπτυχιακές Σπουδές στην Κοινωνιολογία και το θέμα του διδακτορικού της είναι στον τομέα της Εκπαιδευτικής Πολιτικής, στην εκτενή μελέτη της εκπαιδευτικής περιόδου Ασχολείται με ζητήματα Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Κοινωνιολογίας της Εκπαίδευσης και Πολιτικής Κοινωνιολογίας. Είναι μέλος Ελληνικών Επιστημονικών Συλλόγων και αντίστοιχων Παγκοσμίων της ειδικότητάς της. Έχει εργαστεί σε ερευνητικές ομάδες για τη διερεύνηση ζητημάτων αναφορικά με την Εκπαιδευτική Πολιτική για τη μετανάστευση και την ισότητα. Την ενδιαφέρει η μελέτη της Ιστορίας της Εκπαιδευτικής Πολιτικής, με αξιοποίηση αρχειακού υλικού και βιογραφικής ανάλυσης. Επικεντρώνεται στη σύνδεση πολιτικής, εκπαίδευσης και δομημένης κοινωνικής πραγματικότητας. Μελέτες και άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε ελληνικά και ξένα περιοδικά και επιστημονικούς τόμους. Έχει συμμετάσχει σε επιμορφώσεις εκπαιδευτικών σε θέματα Ηγεσίας και Διοίκησης (ΙΠΕΜ ). Έχει διδάξει Μεθοδολογία Έρευνας στην ΑΣΠΑΙΤΕ ( ). Επίσης, έχει συνεργαστεί σε ειδικά θέματα με το Ινστιτούτο Εκπαίδευσης της ΓΕΣΕΕ ( ). ΚΑΛΗ ΕΛΕΝΗ Γεννήθηκε στην Πάτρα το Πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με ειδίκευση στην Κλασσική Φιλολογία (1992). Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης με θέμα «Σπουδές στο Αρχαίο Θέατρο» στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών. Ζει και εργάζεται στην Πάτρα ως φιλόλογος στη Δευτεροβάθμια 206

207 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Εκπαίδευση. Έχει διδάξει σε δημόσια Ι.Ε.Κ. Έχει παρακολουθήσει συνέδρια και σεμινάρια με θέμα τη Διδακτική των Φιλολογικών μαθημάτων, τη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση και την Ειδική Αγωγή, συμμετέχει σε Προγράμματα Πολιτιστικά και Αγωγής Υγείας, σε Μαθητικά Ψηφιακά Φεστιβάλ. Κείμενά της έχουν εκδοθεί σε δύο συλλογικούς τόμους. Στα ενδιαφέροντά της συμπεριλαμβάνονται η λογοτεχνία, το αρχαίο θέατρο και η πρόσληψή του. ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ ΤΖΙΝΑ Η Καλογήρου Τζίνα είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στον Τομέα Ανθρωπιστικών Σπουδών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, στο γνωστικό αντικείμενο «Νεοελληνική Λογοτεχνία και η Διδακτική της». Τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα στρέφονται στους τομείς της διδακτικής της λογοτεχνίας, της θεωρίας της λογοτεχνίας και της μελέτης των κειμένων, της παιδικής λογοτεχνίας, καθώς και σε ζητήματα φιλαναγνωσίας και αξιοποίησης του λογοτεχνικού βιβλίου στην εκπαίδευση. Έχει εκδώσει αυτοτελείς τόμους/μονογραφίες και έχει επιμεληθεί την έκδοση ακαδημαϊκών βιβλίων και συλλογικών τόμων. Μελέτες της στην ελληνική, αγγλική και γαλλική γλώσσα έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά,συλλογικούς τόμους και πρακτικά συνεδρίων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Συμμετέχει με μελέτη της στον τόμο, Ε. Γαραντούδης, Τζ. Καλογήρου, Κ. Κωστίου, Θ. Πυλαρινός, Το Αειθαλές Παιδί. Τέσσερεις Κριτικές Προσεγγίσεις στο έργο του Μανόλη Πρατικάκη, εκδ. Καστανιώτης, Αθήνα Σε συνεργασία με τη Δ. Μπεχλικούδη έχει μεταφράσει και επιμεληθεί το βιβλίο των M.Benton- G.Fox, Διδακτική της Λογοτεχνίας από εννέα έως δεκατεσσάρων ετών(υπό έκδοση). ΚΑΜΑΡΟΥΔΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη (1956). Πατέρας φιλόλογος, μητέρα δασκάλα. Εγκύκλια γράμματα: Πειραματικό Σχολείο. Σπούδασε: Φιλοσοφική Σχολή, Πανεπιστήμιο René Descartes, Paris V. Διατριβή: «Τα Σαμοθρακίτικα» (1983). Δίδαξε στα Πανεπιστήμια: Ιόνιο (ΤΞΓΜΔ), Ιωαννίνων, Δημοκρίτειο, Αριστοτέλειο, Δυτικής Μακεδονίας, Σορβόννη (επισκέπτης). Ενδιαφέροντα: ελληνική γλώσσα, διδακτική πολυγλωσσία, γαλλοφωνία. Παντρεμένος με τη γαλλίδα Νεοελληνίστρια Isabelle Ταμπρέν, έχουν τρεις θυγατέρες. ΚΑΝΑΤΣΟΥΛΗ ΜΕΝΗ H Mένη Kανατσούλη σπούδασε Φιλολογία στο Aριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και συνέχισε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο Παρίσι. Tο 1984 πήρε το διδακτορικό της δίπλωμα στην Iστορική και Kοινωνική Aνθρωπολογία της École des Hautes Études en Sciences Sociales του Παρισιού. Aπό το 1988 διδάσκει Παιδική Λογοτεχνία στο Aριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και από το 2001 μέχρι σήμερα, διδάσκει Παιδική Λογοτεχνία ως Καθηγήτρια στο Tμήμα Eκπαίδευσης και Aγωγής στην Προσχολική Hλικία (TEAΠH) του Πανεπιστημίου Aθηνών. Oι επιστημονικοί της προβληματισμοί στρέφονται κυρίως σε θεωρητικές προσεγγίσεις της Παιδικής 207

208 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Λογοτεχνίας και σε ζητήματα ιδεολογίας καθώς επίσης σε ειδικότερα θέματα όπως οι τρόποι παρουσίασης του γυναικείου φύλου στην Παιδική Λογοτεχνία ή η σχέση ελληνικότητας και πολυπολιτισμικότητας στην Παιδική Λογοτεχνία. Eίναι συγγραφέας των βιβλίων: O μεγάλος περίπατος του γέλιου. Tο αστείο στην Παιδική Λογοτεχνία, Έκφραση, Aθήνα 1993-Eισαγωγή στη θεωρία και κριτική της παιδικής λογοτεχνίας, University Studio Press, Θεσσαλονίκη 1997-Πρόσωπα γυναικών στην παιδική λογοτεχνία. Όψεις και απόψεις, Πατάκης, Iδεολογικές διαστάσεις της Παιδικής Λογοτεχνίας, Tυπωθήτω-Δαρδανός, Πίτερ Xαντ: Kριτική, Θεωρία και Παιδική Λογοτεχνία (μετάφρ. E.Σακελαριάδου & M.Kανατσούλη, πρόλογος και σχόλια M.Kανατσούλη), Πατάκης, 2000-C.Mitakidou - A. Manna - M. Kanatsouli: Folktales from Greece. A Treasure of Deligths, Libraries Unlimited, Greenwood Village-Colorado, Aμφίσημα της παιδικής Λογοτεχνίας. Aνάμεσα στην ελληνικότητα και την πολυπολιτισμικότητα, Σύγχρονοι ορίζοντες, ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Η Αναστασία Κανελλοπούλου είναι πτυχιούχος Τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών και Κλασικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει κάνει Μεταπτυχιακές Σπουδές (MA) στην Οργάνωση και Διοίκηση των Δημοσίων Υπηρεσιών, Οργανισμών και Επιχειρήσεων. Εργάζεται ως εκπαιδευτικός. Έχει εκδώσει τα εξής: «Δημόσιος Τομέας και Περιφερειακή Ανάπτυξη: Το Σύστημα Αδειοδοτήσεων.», Σειρά εκδόσεων για την υποστήριξη των μαθητών στην πορεία προς τις εισαγωγικές εξετάσεις στο Πανεπιστήμιο. Κάθε τίτλος που ακολουθεί αντιστοιχεί σε ένα ξεχωριστό τεύχος.(παιδεία.,- Τεχνολογία, Πολιτισμός, Σύγχρονη Κοινωνία, Το άτομο μέσα στην Κοινωνία, Επάγγελμα- Εργασία, Οικονομία, Ενημέρωση, Νέα Γενιά, Δίκαιο, Ελευθερία-Δίκαιο, Ιστορία Παράδοση, Βιβλίο Έκθεσης Β Γυμνασίου, Βιβλίο Έκθεσης Γ Γυμνασίου, Λατινικά Γ Λυκείου, Θεματογραφία Α Λυκείου, Θεματογραφία Γ Λυκείου, Επισημάνσεις στην Γραμματική, Ασκήσεις Γραμματικής Β Γυμνασίου» και «ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ Τόπος και ποίηση». Έκδοση αφιερωμένη στους Ευρυτάνες λογοτέχνες και πνευματικούς ανθρώπους. ΚΑΝΕΡΝΗ ΔΙΟΝΥΣΙΑ Σπούδασα στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Ιωαννίνων. Από τον Σεπτέμβριο του 2007 εργάζομαι στη δημόσια εκπαίδευση ως αναπληρώτρια νηπιαγωγός και από το 2008 ως μόνιμη Νηπιαγωγός. Από τον Οκτώβριο του 2014 συμμετέχω σε ένα πρόγραμμα δημιουργικής γραφής μέσω του E Twinning, με τίτλο «Ήρωες φανταστικοί σε διαδρομή μαγευτική». Έχω παρακολουθήσει βιωματικά σεμινάρια της OMEP για τη δημιουργική γραφή και αφήγηση παραμυθιών στην τάξη. Μέσα στην τάξη δουλεύω τη δημιουργική γραφή οργανωμένα και παροτρύνω τα παιδιά να το κάνουν, δίνοντάς τους τα κατάλληλα ερεθίσματα. 208

209 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΚΑΠΙΔΑΚΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ Ο Σαράντος Καπιδάκης είναι Καθηγητής στο Τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, με γνωστικό αντικείμενο Πληροφορική με έμφαση στις Ψηφιακές Βιβλιοθήκες και την Ηλεκτρονική Δημοσίευση και διδάσκει σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο. Είναι, επίσης, κοσμήτορας της Σχολής Επιστήμης της Πληροφορίας και Πληροφορικής και διευθυντής του Εργαστηρίου Ψηφιακών Βιβλιοθηκών και Ηλεκτρονικής Δημοσίευσης. Κατά το παρελθόν έχει εργασθεί για το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Ίδρυμα Έρευνας και Τεχνολογίας στην Ελλάδα, καθώς και για το Μ.Ι.Τ. των Η.Π.Α. Κατέχει μεταπτυχιακό (1987) και διδακτορικό (1990) τίτλο σπουδών σε Computer Science από το Πανεπιστήμιο του Princeton και δίπλωμα Ηλεκτρολόγου Μηχανικού από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Συμμετείχε στο DELOS Network of Excellence on Digital Libraries, και σε πολλά άλλα ερευνητικά προγράμματα, και διετέλεσε Πρόεδρος του 13ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Ψηφιακών Βιβλιοθηκών (ECDL2009). Είναι επίσης μέλος της Εφορείας των Γενικών Αρχείων του Κράτους. ΚΑΡΑΘΑΝΑΣΗ ΔΩΡΑ Η Δώρα Καραθανάση, είναι απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και της Scuola Internationale di Commedia dell Arte ( Italia ).Έπαιξε και σκηνοθέτησε θεατρικά έργα και έχει διδάξει Commedia dell Arte και υποκριτική σε δραματικές σχολές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ είναι εμψυχώτρια της Θεατρικής Αγωγής στο δημόσιο Ελληνικό σχολείο. ΚΑΡΑΚΙΤΣΙΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Ο Ανδρέας Καρακίτσιος σπούδασε Φιλολογία και Ψυχολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Θεωρία της Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου. Το 1992 διορίστηκε στο Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ., και διδάσκει Θεωρία και Κριτική της Παιδικής Λογοτεχνίας. Στα πλαίσια της διδασκαλίας της λογοτεχνίας στην Εκπαίδευση διδάσκει δημιουργική γραφή για παιδιά και μεγάλους. Τα κυριότερα πρόσφατα επιστημονικά του συγγράμματα είναι: Σύγχρονη Παιδική Ποίηση, εκδόσεις Ζυγός, Θεσσαλονίκη, Πέντε βήματα για δράση: από τη λογοτεχνία στη δραματοποίηση, Διάπλαση, Αθήνα, Παιδική Λογοτεχνία και μορφές ετερότητας, Ζυγός, Θεσσαλονίκη, Παιδική Μικροαφήγηση: ειδολογικές εξελίξεις, Ζυγός, Θεσσαλονίκη, Παιγνίδια Φιλαναγνωσίας και Αναγνωστικές Εμψυχώσεις, Gutenberg, Αθήνα, Περί Παιδικής Λογοτεχνίας, Ζυγός, Θεσσαλονίκη, Διδασκαλία Λογοτεχνίας και Δημιουργική Γραφή, Ζυγός, Θεσσαλονίκη, Εκπαιδευτικές Παρεμβάσεις μέσω του Θεάτρου, της Μουσικής, των Εικαστικών και της Παιδικής Λογοτεχνίας σε Νηπιαγωγεία με παιδιά Ρομά, Copycity, Θεσσαλονίκη, (υπό έκδοση)

210 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΚΑΡΑΤΖΑ ΓΕΩΡΓΙΑ Η Καρατζά Γεωργία είναι βρεφονηπιοκόμος, προϊσταμένη Δημοτικού Παιδικού Σταθμού. Έχει πτυχίο Βρεφονηπιοκομίας, Τ.Ε.Ι Αθήνας και είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο «ΠΜΣ- ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΓΡΑΦΗ» Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια δημιουργικής γραφής «Μικρό Πολυτεχνείο», (Καμινάκης), «Δημιουργική και αυτοματική γραφή» (Μπάλιου), Κέντρο Σεμιναρίων, Θεατρική γραφή -ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας (Τσεκούρας). Οι εκδόσεις της συμπεριλαμβάνουν: «Της ζωής τα παραμύθια» (Εμπειρία Εκδοτική), εκδόθηκε το παραμύθι «Τι μεγάλο ταξίδι και κουραφέξαλα!». Έχει διακριθεί: (2012) 7o story telling festival (Πανελλήνιος διαγωνισμός του Μ.Π.) το παραμύθι «Βρήκα τον άνθρωπο μου» - δεύτερη θέση. Το ομαδικό παραμύθι με παιδιά του σχολείου - τρίτη θέση. (2014) 5οι Αγώνες Ελληνικού Θεάτρου Σκιών πρωτότυπου σεναρίου με την παράσταση «Ο Καραγκιόζης το χασε!» Συγγραφή παραστάσεων για το θέατρο σκιών Κώστα Μακρή. ΚΑΡΠΑΤΣΗ ΧΡΥΣΑΝΘΗ Σπούδασα στο Τμήμα Νηπιαγωγών της Παιδαγωγικής Σχολής του Α.Π.Θ. ( ) και είμαι μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο ΠΜΣ-ΜΒΑ στο Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων του Τ.Ε.Ι. Κεντρικής Μακεδονίας. Εργάζομαι στη δημόσια εκπαίδευση, ως μόνιμη νηπιαγωγός, 14 χρόνια. Τη σχολική χρονιά συμμετείχα στην εκπόνηση προγράμματος δημιουργικής γραφής «Ήρωες φανταστικοί σε διαδρομή μαγευτική» μέσω του E Twinning. Συμμετείχα, επίσης, σε πλήθος σεμιναρίων-συνεδρίων και πρόσφατα στο βιωματικό σεμινάριο δημιουργικής γραφής 20 ωρών για εκπαιδευτικούς «Ας γράψουμε το δικό μας παραμύθι», που πραγματοποιήθηκε στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών. Είμαι υπέρμαχος της δημιουργικής-βιωματικής μάθησης και της ανάπτυξης της πολλαπλής νοημοσύνης των παιδιών. ΚΑΡΥΔΗΣ ΘΩΜΑΣ Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και ξεκίνησε την ενεργό διδασκαλία σε δημόσια νηπιαγωγεία της Κρήτης το Διδακτικά επικεντρώνεται σε βιωματικές δραστηριότητες που στηρίζονται στο παιχνίδι, στην ομαδο-συνεργατική και στη χρήση και αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Επιδιώκει την ανάπτυξη δημιουργικών προγραμμάτων, με τη συμμετοχή και των γονέων, όπως φιλαναγνωσίας, δημιουργικής γραφής, τα οποία έχει εισηγηθεί σε επιμορφωτικά σεμινάρια νηπιαγωγών. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα στρέφονται στη γονεϊκή εμπλοκή στις δραστηριότητες του νηπιαγωγείου και στα σύγχρονα μοντέλα επιτυχημένης ηγεσίας και διοίκησης των σχολικών μονάδων. ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗ ΜΑΡΙΑ H Mαρία Kατσαντώνη είναι απόφοιτος του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Paris ΙΙΙ-Sorbonne Nouvelle όπου έλαβε το μεταπτυχιακό δίπλωμα (DEA) 210

211 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ στις Γλωσσικές Επιστήμες και στη Μεταφρασεολογία. Κατέχει επίσης δεύτερο μεταπτυχιακό τίτλο επαγγελματικών σπουδών (DESS) από το Πανεπιστήμιο Paris X- Nanterre, στον Τομέα των Κοινωνικών Επιστημών και της Διοίκησης (Ιστορίας, Κοινωνιολογίας και Γεωγραφίας) με ειδίκευση την Κοινωνιολογία του Πολιτισμού και τον Πολιτιστικό Σχεδιασμό. Το 2003 απέκτησε Διδακτορικό Δίπλωμα από το Πανεπιστήμιο Paris ΙΙΙ στον τομέα των Γλωσσικών Επιστημών με αντικείμενο τη Θεωρία Ανάλυσης του λόγου. Μεγάλο μέρος της διδακτορικής της διατριβής εκπονήθηκε με υποτροφία (ΟΙP Fellow) που χορηγήθηκε από το Γαλλικό κράτος στο Πανεπιστήμιο Brown του Rhode Island των ΗΠΑ (2001) με ειδίκευση τις μεταμοντέρνες αφηγηματικές πρακτικές γραφής (πολυφωνία- υβριδικές γραφές). Έχει διδάξει επί σειρά ετών ( ) σε διάφορα πανεπιστημιακά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού (Παν. Κύπρου και Παν. Αθηνών) και έχει συμμετάσχει ως έμμισθη επιστημονική συνεργάτιδα σε εκπαιδευτικά και ερευνητικά προγράμματα της Ακαδημίας Αθηνών (Χρηστικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής, εκδ. 2014) και του Υπουργείου Παιδείας (Αξιολόγηση & Πιστοποίηση Γλωσσομάθειας- Κπγ). Έχει επίσης συμμετάσχει σε έρευνες-δράσης του Υπουργείου Πολιτισμού της Γαλλίας σχετικά με την ανάπτυξη ανθρωπίνων πόρων μέσα από πολιτικές προγραμμάτων δια βίου μάθησης στον κλάδο του Πολιτισμού. Συνεργάζεται ως μέλος ΣΕΠ με το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και με το Τμήμα Μορφωτικής και Εκπαιδευτικής Συνεργασίας των Πανεπιστημιακών Τμημάτων του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος. Από το 2007 διοργάνωσε το μάθημα της Δημιουργικής Γραφής και Ανάγνωσης στο Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και συνεχίζει μέχρι και σήμερα να συντονίζει εργαστήρια Δημιουργικής Γραφής σε ευρύτερο γαλλόφωνο κοινό και σε καθηγητές της μέσης εκπαίδευσης σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος. Πολυάριθμες μελέτες της έχουν δημοσιευθεί σε ξένα και ελληνικά επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων. Εστιάζονται στη μελέτη της γλώσσας μέσα από ετερόκλητα είδη λόγου, με έμφαση την ανάλυση του λογοτεχνικού αφηγήματος από τη νέο-μυθιστορηματική λογοτεχνία μέχρι τις μέρες μας μέσα από διεπιστημονικές θεωρήσεις που συνάδουν αφηγηματολογικών, γλωσσοδιδακτικών και κοινωνιολογικών προσεγγίσεων. Έχει πολύ συχνά προσκληθεί να εμψυχώσει εργαστήρια Δημιουργικής Γραφής σε σχολεία και πανεπιστήμια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Έχει επιμεληθεί και εκδόσει τον συλλογικό τόμο «Μονοπάτια Γραφής/Sentiers d écriture» 2013 (σ. 205) όπου περιλαμβάνονται τα παιδαγωγικά σχέδια εργασίας και οι πρακτικές γραφής εμπειρικών δημιουργικών δραστηριοτήτων των συμμετασχόντων των εργαστηρίων Δημιουργικής Γραφής των ετών KELLY TIM Tim Kelly is Associate Head of the Department of English and Languages, and Senior Lecturer in English and Creative Writing at Coventry University. He has worked in the UK, Europe and the Far East and has taught at the universities of Lancaster, Sheffield, St 211

212 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Andrews, Warwick and Doshisha University in Japan. He holds a national award for 'innovation in education' and is the writer and director of a number of award-winning short films. He writes poetry, fiction and screenplays, and his short story, The Girlfriend, was recently published by Kouinta Publishing House. He is currently working on his first novel. ΚΕΦΑΛΑ ΑΝΝΑ Αποφοίτησε από το Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του ΑΠΘ το 2005 κερδίζοντας το βραβείο ΑΕΙΝ ΑΡΙΣΤΕΥΕΙΝ από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών για τη διάκριση στις σπουδές και το ήθος( ). Από το 2007 εργάζεται σε ιδιωτικά και δημόσια Νηπιαγωγεία. Τα διδακτικά της ενδιαφέροντα προσανατολίζονται στην ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, τη βιωματική μάθηση, την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και την εφαρμογή καινοτόμων προγραμμάτων, τη δημιουργική γραφή. Επιδιώκει την επαγγελματική εξέλιξη με τη συμμετοχή της σε σεμινάρια για την εκπαίδευση και με προγράμματα δια βίου μάθησης (σύστημα Braille και Ιταλική Γλώσσα). ΚΙΟΣΣΕΣ ΣΠΥΡΟΣ Ο Σπύρος Κιοσσές εργάζεται ως φιλόλογος στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Απέκτησε πτυχίο ελληνικής φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στα κλασικά γράμματα (Ληντς, Μ. Βρετανία) και στην εκπαιδευτική έρευνα (Οξφόρδη, Μ. Βρετανία). Είναι διδάκτορας νεοελληνικής λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στη θεωρία και στη διδακτική της λογοτεχνίας, καθώς και στη μελέτη της λογοτεχνίας για εφήβους, θέματα με τα οποία ασχολήθηκε με δημοσιεύσεις σε περιοδικά και συλλογικούς τόμους και με ανακοινώσεις σε συνέδρια. ΚΟΚΛΑ ΜΑΡΙΑ Εργάζομαι ως φιλόλογος σε σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από το σχ. έτος Έχω τελειώσει τη Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων (2001) και κατέχω μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών (2004). Από το σχ. έτος διδάσκω στο Πρότυπο Πειραματικό ΓΕΛ Πατρών και από το σχ. έτος κατέχω 5ετή θέση επί θητεία στο εν λόγω σχολείο. Έχω άριστη γνώση της αγγλικής γλώσσας και κατέχω πιστοποίηση β επιπέδου στους H/Y. Στα ερευνητικά μου ενδιαφέροντα υπάγονται η παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ όπως επίσης και η ενσωμάτωση της δημιουργικής γραφής στην εκπαιδευτική πράξη. ΚΟΛΛΙΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ Η Χριστίνα Κόλλια είναι συγγραφέας και ποιήτρια. Έχει κάνει σπουδές στα ομαδικά δυναμικά και εμψυχώνει εργαστήρια δημιουργικής γραφής παιδιών και ενηλίκων. Στις συνεργασίες της συγκαταλέγονται το Μουσείο Ηρακλειδών και το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, στη θέση της υπεύθυνης παιδικού/εφηβικού εργαστηρίου Δημιουργικής 212

213 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Γραφής. Συνεπικουρεί στην Ομάδα Λογοτεχνίας και Μελοποιημένης Ποίησης του ΕΠΙΨΥ που απευθύνεται σε ασθενείς του Κ.Ε.Π. της Α Ψυχιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών Αιγινήτειο Νοσοκομείο. Είναι ιδρυτικό μέλος και επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας για τη θεραπευτική επίδραση της Δημιουργικής Γραφής της Ακαδημίας Φωτόστατο. Έργα της έχουν λάβει τιμητικές διακρίσεις και έχουν ανέβει σε παραστάσεις. ΚΟΥΜΑΣΙΔΗΣ ΙΟΡΔΑΝΗΣ Ο Ιορδάνης Κουμασίδης γεννήθηκε το 1979 στη Θεσσαλονίκη. Eίναι διδάκτωρ φιλοσοφίας του Α.Π.Θ. και συγγραφέας. Έχει δημοσιεύσει έως τώρα τέσσερα βιβλία, ενώ τρία κείμενά του έχουν μεταφερθεί στο θέατρο. Ασχολείται με τη μετάφραση, επιμέλεια και κριτική λογοτεχνίας και φιλοσοφίας. Συνεργάζεται με τα περιοδικά "The Book's Journal", "Νέα Εστία" και την εφημερίδα "Μακεδονία". ΚΟΥΝΑΛΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Ο Κουναλάκηςς Εμμανουήλ έχει σπουδάσει στο Π.Τ.Δ.Ε Παν/μιο Κρήτης, Μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών «Η λογοτεχνία στο σχολείο» Παν/μιο Κρήτης. Έχει συμμετάσχει με εισήγηση στα διεθνή εκπαιδευτικά συνέδρια με τίτλο: Discovering Nikos Kavvadias through one of his poems (Hellenic and Turkish Culture, international Symposium, Π.Τ.Δ.Ε., Πάν/μιο Κρήτης). Presenting Tasos Livaditis through a poem (Turkish and Hellenic Perspectives on Intercultural Issues: Reflections in Education and Culture (Gazi University). Διδασκαλία της παιδικής ποίησης: αξιοποίηση της παιδικής δημιουργικότητας (Παιδαγωγική της Χαράς: προς ένα αντισυμβατικό σχολείο, Διεθνές συνέδριο, Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μιο Κρήτης). Επίσης, έχει συμμετάσχει στα πρακτικά επιστημονικού συλλογικού τόμου:.τα μολυβένια στρατιωτάκια: προσεγγίζοντας την παιδική ποίηση στο Δημοτικό σχολείο. Στο Φιλαναγνωσία και Σχολείο (υπό έκδοση). Πατάκης. Διδασκαλία της παιδικής ποίησης: αξιοποίηση της παιδικής δημιουργικότητας. Στο Παιδαγωγική της Χαράς: προς ένα αντισυμβατικό σχολείο, (υπό έκδοση) ΚΟΥΝΤΗ ΜΑΡΙΑ Η Μαρία Κούντη γεννήθηκε και κατοικεί στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στη Φιλοσοφική Σχολή (Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας) και στη Θεολογική Σχολή (Τμήμα Θεολογίας). Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο τμήμα της Θεολογίας. Aπό το 2006 εργάζεται ως φιλόλογος στη δημόσια εκπαίδευση, από τον Σεπτέμβριο του 2013 στο Πρότυπο Πειραματικό Σχολείο του Α.Π.Θ. Διδάσκει στον Όμιλο Δημιουργικής Γραφής του Σχολείου. ΚΟΥΣΛΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Γεννήθηκα στη Φλώρινα στις 12/2/1988. Το 2009 έλαβα το πτυχίο μου από το τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας με βαθμό «Άριστα». Το 2014 ολοκλήρωσα τη φοίτησή μου στο Μεταπτυχιακό Δημιουργικής Γραφής του Τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και εκπονώ τη διπλωματική μου εργασία με θέμα: «Σύνδρομο Asperger: Τεχνικές παρέμβασης - 213

214 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ αισθητοποίηση μέσα από κείμενα δημιουργικής γραφής». Έχω γνώσεις Αγγλικής γλώσσας και χρήσης προγραμματισμού Η/Υ. Υπηρέτησα ως αναπληρωτής δάσκαλος στο Δημοτικό Σχολείο Θυάμου Αιτωλοακαρνανίας ( ), στον Σοκαρά Ηρακλείου ( ) και ως αναπληρωτής Παράλληλης Στήριξης στα Τρίκαλα Ημαθίας ( ) και στην Πτολεμαΐδα Κοζάνης ( ). ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΕΛΕΝΗ Η Κυριακοπούλου Ελένη γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στη Ράλλειο Παιδαγωγική Ακαδημία Πειραιά και στο Παιδαγωγικό τμήμα του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Παρακολούθησε διετή μετεκπαίδευση στο Μαράσλειο Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης και είναι απόφοιτος του μεταπτυχιακού τμήματος Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Εργάζεται 26 χρόνια ως δασκάλα σε δημοτικά σχολεία της Α Αθήνας. Σήμερα είναι Δ/ντρια στο 73ο Δημοτικό Σχολείο Αθήνας. ΚΥΡΙΔΗΣ ΑΡΓΥΡΗΣ Γεννήθηκα στην Αθήνα το Εργάζομαι στο Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από τον Αύγουστο του 2011 κατόπιν μετακλήσεως μου από το Π.Τ.Ν. του Π.Δ.Μ. Εργάστηκα στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Π.Δ.Μ. από το 1994, στην αρχή ως ειδικός επιστήμονας του Ν. 407/80, από το 1997 ως λέκτορας και από το 2007 ως καθηγητής της κοινωνιολογίας του σχολείου και της εκπαιδευτικής πράξης. Από τον Φεβρουάριο του 2004 έως τον Μάρτιο του 2007 ήμουν προεδρεύων στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών. Τον ίδιο μήνα και έτος εκλέχτηκα πρώτος πρόεδρος στο αυτοδύναμο πλέον Π.Τ.Ν. και παραιτήθηκα από το αξίωμά μου το Ιούνιο του ιδίου έτους. Διετέλεσα προεδρεύων της προσωρινής Γ.Σ. του Τμήματος Βαλκανικών Σπουδών του Π.Δ.Μ. ( ). Επίσης διετέλεσα Διευθυντής Μεταπτυχιακών Σπουδών στο Π.Τ.Ν. του Π.Δ.Μ. ( ). Διετέλεσα μέλος της Επιτροπής για την Ακαδημαϊκής αναδιοργάνωση του ΑΠΘ στο πλαίσιο του σχεδίου «ΑΘΗΝΑ». ( ) και Διευθυντής του Τομέα Παιδαγωγικής του ΤΕΠΑΕ/ΑΠΘ ( ). Είμαι πτυχιούχος του Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1988), όπου και αναγορεύτηκα διδάκτορας της Κοινωνιολογίας (1994). Επίσης έκανα μεταπτυχιακές σπουδές στην Κοινωνιολογία και στην Πολιτική Επιστήμη στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (University of London Birkbeck College) ( ). Διδάσκω ή έχω διδάξει σε προπτυχιακό επίπεδο, εκτός από το Τ.Ε.Π.Α.Ε. του Α.Π.Θ., στο Τμήμα Νηπιαγωγών, στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, στο Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών, στο Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του Π.Δ.Μ. και στο Ε.Α.Π. τη Θεματική Ενότητα ΕΠΟ41. Σε μεταπτυχιακό επίπεδο έχω διδάξει στο Π.Τ.Ν. του Π.Δ.Μ. ( ) στο Π.Τ.Δ.Ε. του Π.Δ.Μ. ( ), Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών του Π.Δ.Μ. ( ), στο Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Αθηνών ( ,

215 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ και ) και στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Κατεύθυνση Διδακτική της Βιολογίας) του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών ( ). Επέβλεψα 110 πτυχιακές εργασίες, 38 μεταπτυχιακές εργασίες ως κύριος επόπτης και συμμετείχα σε 32 τριμελείς επιτροπές επίβλεψης διδακτορικών διατριβών σε 5 εξ αυτών ως επιβλέπων. Εξ αυτών έχουν ολοκληρωθεί 2 δ.δ. στις οποίες ήμουν ο επιβλέπων και 14 στις οποίες ήμουν μέλος της τριμελούς επιτροπής. Υπήρξα διευθυντής Μ.Σ. του Π.Τ.Ν. του Π.Δ.Μ. ( ) και μέλος των Συντονιστικών Επιτροπών των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών του Π.Τ.Ν. και του Π.Τ.Δ.Ε. του Π.Δ.Μ, καθώς και του ΤΕΠΑΕ του Α.Π.Θ. Είμαι μέλος Συντακτικών Επιτροπών ελληνικών και ξενόγλωσσων επιστημονικών περιοδικών. Επίσης υπήρξα μέλος επιστημονικών επιτροπών και κριτής εισηγήσεων 12 διεθνών - παγκοσμίων συνεδρίων και 14 πανελλήνιας εμβέλειας. Είμαι συνεργάτης του Κέντρου Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΚΑΝΕΠ) της ΓΣΕΕ από το Έχω συμμετάσχει σε 30 επιδοτούμενα ερευνητικά προγράμματα. Το συγγραφικό μου έργο και τα ερευνητικά μου ενδιαφέροντά επικεντρώνονται σε ζητήματα που αφορούν την κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, την κοινωνιολογία του πολιτισμού, την κοινωνιολογία του εθνικισμού, την κοινωνιολογία των νέων τεχνολογιών και την πολιτική κοινωνιολογία. Έχω εκδώσει 5 βιβλία ως μοναδικός συγγραφέας καθώς και 18 βιβλία με άλλους συνεργάτες. Είκοσι οκτώ εργασίες μου έχουν συμπεριληφθεί σε συλλογικούς τόμους τέσσερις εξ αυτών σε ξενόγλωσσους. Έχω δημοσιεύσει 220 άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων 98 εξ αυτών σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά ή πρακτικά διεθνών συνεδρίων. Έχουν καταγραφεί 430 περίπου ετεροαναφορές στο έργο μου 152 εξ αυτών σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά ή πρακτικά συνεδρίων. Επίσης συμμετέχω στις εκδοτικές επιτροπές 7 διεθνών περιοδικών και είμαι κριτής άρθρων σε 14 διεθνή περιοδικά και 9 ελληνικά. ΚΥΡΙΤΣΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Η Ευαγγελία (Λίλια) Κυρίτση γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Λάρισα. Σπούδασε παιδαγωγικά και εργάζεται ως νηπιαγωγός στο Δήμο Τυρνάβου. Είναι τελειόφοιτη φοιτήτρια του μεταπτυχιακού Δημιουργικής γραφής στη Φλώρινα. Γράφει ιστορίες, ποιήματα και θεατρικά έργα για παιδιά. Έχει βραβευτεί από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά για το παραμύθι της «Κόκκινη κλωστή, βοήθεια!». Από το 1997 είναι μέλος της Συντροφιάς. Έχει συνεργαστεί μαζί τους, ως μέλος κριτικών επιτροπών στους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς που προκηρύσσει, αλλά και στην παραγωγή διηγημάτων σε συλλογικά έργα τους. Από τις εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορεί το έργο της, σε συνεργασία με την κυρία Παπαστεργίου Κατερίνα, «Άκατα-Μάκατα» (τέσσερα τεύχη) για παιδιά προσχολικής ηλικίας, ενώ κείμενά της βρίσκονται σε πολλά Λογοτεχνικά Ημερολόγια και Συλλογικούς τόμους διηγημάτων γνωστών εκδοτικών οίκων. 215

216 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΟΥ ΣΕΒΑΣΤΗ Η Σέβη Κωνσταντινίδου δουλεύει ω εκπαιδευτικός και είναι φοιτήτρια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Δημιουργική Γραφή. ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Η Κωστοπούλου Αναστασία είναι εκπαιδευτικός με πολλές συμμετοχές σε σεμινάρια. ΚΩΤΗ ΠΑΠΑΝΤΩΝΑΚΗ ΔΕΣΠΟΙΝΑ Η Δέσποινα Κώτη-Παπαντωνάκη είναι δασκάλα και υπηρετεί σε σχολείο της Ρόδου. Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και υποψήφια διδακτόρισσα. Έχει λάβει μέρος στην οργάνωση σεμιναρίων και συνεδρίων και συμμετέχει σε συνέδρια με ανακοίνωση. Κείμενά της έχουν δημοσιευθεί σε Πρακτικά συνεδρίων και σε περιοδικά. Ενδεικτικά, «Θαλάσσιοι τόποι στη λογοτεχνία για παιδιά και νέους. Η περίπτωση των σχολικών εγχειριδίων» έχει δημοσιευθεί στα Πρακτικά Συμποσίου (Αθήνα: Πατάκης 2003: ), «Γράφοντας ένα εικονοβιβλίο με παιδιά με αναπηρίες» ( proceedings/themes-ordering/cw-writng-method), «Το παιδί με ειδικές ανάγκες στην ελληνική παιδική-νεανική λογοτεχνία», f σσ ΚΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΣ Ο Τριαντάφυλλος Η. Κωτόπουλος είναι Επίκουρος "Δημιουργικής Γραφής και Νεοελληνικής Λογοτεχνίας" στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και Επιστημονικά Υπεύθυνος του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Δημιουργική Γραφή» του ίδιου Πανεπιστημίου. Είναι πτυχιούχος και διδάκτορας φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Το συγγραφικό του έργο και τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν τη μελέτη και τη διδακτική της Δημιουργικής Γραφής, της Λογοτεχνίας και της Θεωρίας της Λογοτεχνίας. Έχει εκδώσει έξι (6) επιστημονικά συγγράμματα: Η Θεσσαλονίκη στο έργο των Θεσσαλονικέων πεζογράφων (Κώδικας 2006 και Επίκεντρο 2014), Σκηνικό Χαρακτήρες Πλοκή (Ίων 2011) και Τα Ετεροθαλή. Μελέτες για την Παιδική, τη Νεανική και τη Λογοτεχνία για Ενήλικες (Ίων 2012) σε συνεργασία με τον Γ. Παπαντωνάκη, Η Δημιουργική Γραφή στο Νηπιαγωγείο (Επίκεντρο 2013) σε συνεργασία με τις Α. Βακάλη Άννα - Μ. Ζωγράφου, Προσαρμογές των Αναλυτικών Προγραμμάτων για το μάθημα της Γλώσσας στο Γυμνάσιο. Διαθεματικό πλαίσιο και σχέδια διδασκαλίας. Τεύχος Α.Υποστηρικτικό υλικό. Τεύχος Β (ΥΠΕΠΘ-Π.Ι. 2008) σε συνεργασία με τους Σ. Χατζησαββίδη - Ε. Αναγνωστοπούλου. Στο ενεργητικό του συμπεριλαμβάνονται τέσσερις (4) ποιητικές συλλογές: Πορτολάνος (Παρατηρητής 1999), Εδουάρδοι και Αλφρέδοι (Μανδραγόρας 2012), Άνω τελείες και τέτοια (Μανδραγόρας 2013), Σημαδούρες (Δίγαμμα 2015) και μία (1) συλλογή διηγημάτων Μία νουβέλα σε 11 Μικρές και μεγάλες ιστορίες (Γραφομηχανή 2015). Άρθρα του έχουν 216

217 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ συμπεριληφθεί σε συλλογικούς τόμους, ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά διεθνών συνεδρίων. Έχει συμμετάσχει και συμμετέχει σε διάφορα ερευνητικά ελληνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα (ενδεικτική αναφορά στο TSTORY Storytelling Applied to Training ). Είναι μέλος πολιτιστικών φορέων και διεθνών εταιρειών. Προκρίνει όμως, ανεπιφύλακτα, όλων τη συμμετοχή του ως ιδρυτικό μέλος στην πολιτιστική ομάδα του Πανελληνίου Συλλόγου Παραπληγικών παράρτημα βόρειας Ελλάδας. ΚΩΤΟΥΛΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Δάσκαλος με Μετεκπαίδευση στην ειδική αγωγή και Διδάκτορας Επιστημών του Ανθρώπου του Παιδαγωγικού Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις Μαθησιακές Δυσκολίες στο χειρισμό του γραπτού λόγου. Εργασίες του έχουν παρουσιαστεί σε συνέδρια, επιστημονικά περιοδικά και βιβλία. Έχει διδάξει στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση σε προπτυχιακό (Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας) και μεταπτυχιακό επίπεδο (ΠΜΣ «Ψυχολογικές & Εκπαιδευτικές Προσεγγίσεις της Διαφορετικότητας» - Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας). Έχει διδάξει σε αλλά και έχει οργανώσει μεγάλο αριθμό σεμιναρίων προς εκπαιδευτικούς κάθε βαθμίδας, θέματα που αφορούν στη διδακτική πράξη. Υπηρετεί στη Δημόσια Εκπαίδευση ως Σχολικός Σύμβουλος της 2ης Περιφέρειας Δημοτικής Εκπαίδευσης Καρδίτσας. ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ ΠΕΝΥ Η Πένυ Λαμπροπούλου είναι ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου/ΕΚ "Αθηνά". Οι κύριοι ερευνητικές της δραστηριότητες είναι στους τομείς ερευνητικών υποδομών για τη διαχείριση και διάθεση γλωσσικών πόρων, υπολογιστικής λεξικογραφίας και λεξικολογίας, υπολογιστικής ορολογίας, καθώς και δημιουργίας, οργάνωσης και έρευνας σε Σώματα Κειμένων. Έχει συνεργασθεί ως λεξικογράφος στη σύνταξη έντυπων και πολυμεσικών λεξικών και έχει διδάξει θέματα Υπολογιστικής Λεξικογραφίας σε κύκλους μεταπτυχιακών σπουδών. ΛΑΤΙΝΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ Ο Ανδρέας Λατίνης είναι δάσκαλος στο 13ο Δημοτικό Σχολείο Σερρών. Αποφοίτησε από το Παιδαγωγικό τμήμα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια θεατρικής παιδείας, καραγκιόζη, κινηματογράφου, φωτογραφίας και χρήσης νέων τεχνολογιών στο θέατρο. Οργάνωσε κινηματογραφικά εργαστήρια για τους μαθητές και δημιούργησε μαζί τους ταινίες που πήραν μέρος στο διαγωνισμό μαθητικών ταινιών της Α/θμιας Εκπ/σης Σερρών με τίτλο: «Ένας Πλανήτης μια ευκαιρία» στον οποίο πρόσφατα κατέκτησαν την Α θέση. Πήρε μέρος ως εισηγητής σε ημερίδες εκπαιδευτικής καινοτομίας. Ως υπεύθυνος φιλαναγνωσίας οργάνωσε σχολική βιβλιοθήκη και Λέσχη Ανάγνωσης συνεργαζόμενος με το ΕΚΕΒΙ. 217

218 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΛΙΒΑΘΙΝΟΥ ΣΤΑΥΡΙΑΝΗ Σπούδασα στη σχολή Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Πάτρας. Από τον Σεπτέμβριο του 2003 εργάζομαι στη Δημόσια Εκπαίδευση ως μόνιμη Νηπιαγωγός, ύστερα από επιτυχία μου στον ΑΣΕΠ ΤΟΥ Από τον Οκτώβριο του 2014 συμμετέχω σε ένα πρόγραμμα δημιουργικής γραφής μέσω του E-Twinning,με τίτλο «Ήρωες φανταστικοί σε διαδρομή μαγευτική». Φέτος, είμαι και στην ομάδα της Σχολικής μας Συμβούλου για την «Αξιοποίηση του portfolio του νηπίου στην εκπαιδευτική διαδικασία». ΛΟΥΒΡΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Κέρκυρα. Σπούδασα ηλεκτρονικός μηχανικός και μηχανικός υπολογιστών στο Πολυτεχνείο Κρήτης, απ' όπου αποφοίτησα το Από το 2012 είμαι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στη Δημιουργική Γραφή, του τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Εργάζομαι ως εκπαιδευτικός πληροφορικής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, ενώ έχω επίσης εργαστεί ως στέλεχος εκπαίδευσης ενηλίκων. Αγαπημένη δημιουργική απασχόληση είναι η ποίηση και η γραφή, την οποία κατά καιρούς διδάσκω σε παιδιά και ενήλικες. ΛΥΚΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ο Νίκος Λυκίδης είναι πτυχιούχος του Τμήματος Χημείας, της Σχολής Θετικών Επιστημών, του Α.Π.Θ. και του Π.Τ.Δ.Ε., της Παιδαγωγικής Σχολής, του Π.Δ.Μ., ενώ το διάστημα αυτό συνεχίζει και διευρύνει τις σπουδές του στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του Π.Τ.Δ.Ε. της Παιδαγωγικής Σχολής του Π.Δ.Μ., με τίτλο «Επιστήμες της Αγωγής και Νέες Τεχνολογίες». Εργάζεται στο χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης από το Στο πλαίσιο των ενδιαφερόντων του για την καινοτομία στην εκπαίδευση, εφάρμοσε πρόγραμμα δημιουργικής γραφής υπό την επιστημονική επίβλεψη της κ. Τσιλιμένη, Αναπληρώτριας Kαθηγήτριας στο Π.Τ.Π.Ε. του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. ΛΩΛΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Διδάκτωρ Επιστημών της Αγωγής, Εκπαιδευτικός ΠΕ70 με 16 χρόνια υπηρεσίας, έτος γέννησης 1967, έγγαμη μητέρα δύο παιδιών. Είμαι πτυχιούχος τριών σχολών, Φιλολογίας, Π.Τ.Δ.Ε. και Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας. Είμαι, επίσης, κάτοχος διδακτορικού διπλώματος στις Επιστήμες της Αγωγής που μου χορηγήθηκε το 2005 από το Π.Τ.Δ.Ε. του Παν/μίου Ιωαννίνων. Εργάζομαι ως Επιστημονικός Συνεργάτης στο Τ.Ε.Ι. Ηπείρου, στο οποίο διδάσκω το γνωστικό αντικείμενο της Διδακτικής της Παιδικής Λογοτεχνίας. Έχω 8 δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά και 10 δημοσιευμένες εισηγήσεις στα πρακτικά διεθνών συνεδρίων. Επίσης, έχω εκδώσει μία μονογραφία με τίτλο «Οι παιδαγωγικές και διδακτικές πρακτικές του εκπαιδευτικού έργου». 218

219 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΜΑΚΡΑΚΗ ΝΑΥΣΙΚΑ Γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης. Είναι απόφοιτος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Αθηνών. Σπούδασε μουσική στα Ωδεία Φίλιππος Νάκας και Athenaeum με καθηγητές τον Ιωσήφ Παπαδάτο, τον Παναγιώτη Αδάμ και τη Χρυσή Παρθενιάδη Φλώρου. Έχει Πτυχίο και Δίπλωμα Πιάνου, Πτυχίο Αρμονίας, Αντίστιξης και Φούγκας. Τον Οκτώβριο του 2015 έγινε δεκτή στο Π.Μ.Σ. «Δημιουργική Γραφή» του Τμήματος Νηπιαγωγών της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας. Σήμερα ζει στην Αθήνα και εργάζεται ως εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στο 3ο Δημοτικό Σχολείο Γαλατσίου. ΜΑΚΡΟΓΙΩΡΓΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ Γεννήθηκα στη Νάουσα το 1966 και είμαι έγγαμη με δύο παιδιά. Σπούδασα Αγγλική Φιλολογία στο ΑΠΘ και είμαι κάτοχος μεταπτυχιακού - Μεταπτυχιακή Εξειδίκευση Καθηγητών Αγγλικής Γλώσσας του ΕΑΠ. Εδώ και είκοσι χρόνια διδάσκω Αγγλικά σε δημοτικά σχολεία. Έχω ασχοληθεί με Ευρωπαϊκές συμπράξεις Comenius. Για τη διετία συντονίζω τη σύμπραξη Erasmus plus και e-twinning United in Diversity through Stories in Europe του 4ου Δημοτικού Πεύκων με τις χώρες Ιταλία, Τουρκία, Ισπανία, Λιθουανία, Πορτογαλία, Βουλγαρία. Είμαι μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο τμήμα Δημιουργικής Γραφής (συγγραφή) του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. ΜΑΝΙΚΑΡΟΥ ΜΕΤΑΞΟΥΛΑ Η Μεταξούλα Μανικάρου γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Έζησε και μεγάλωσε στην Αθήνα, όπου ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές της. Σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ζει και εργάζεται στο Αγρίνιο, όπου υπηρέτησε, ως καθηγήτρια φιλόλογος, σε σχολεία της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του νομού Αιτωλοακαρνανίας. Από το 2012 υπηρετεί ως Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων. Είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης της Σχολής των Επιστημών Αγωγής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Είναι Διδάκτωρ της Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Είναι κάτοχος Πιστοποιητικού Παιδαγωγικής και Διδακτικής Επάρκειας από το «Ετήσιο Πρόγραμμα Παιδαγωγικής Κατάρτισης» (Ε.Π.ΠΑΙ.Κ.) της «Ανώτατης Σχολής Παιδαγωγικής και Τεχνολογικής Εκπαίδευσης» (Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.), στα Ιωάννινα. Είναι Επιμορφώτρια Εκπαιδευτικών, κλάδου ΠΕ02 (Φιλολόγων), στις Νέες Τεχνολογίες (Β Επίπεδο). Συμμετέχει ως ομιλήτρια σε επιστημονικά συνέδρια, σεμινάρια, επιστημονικές ημερίδες, σε παρουσιάσεις βιβλίων και είναι μέλος της επιστημονικής ομάδας εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Έχει υλοποιήσει εκπαιδευτικά προγράμματα και έχει εφαρμόσει καινοτομίες σχετικά με την εκπαίδευση (Πολιτιστικά προγράμματα και προγράμματα Αγωγής Υγείας), εκδίδοντας ημερολόγια και άλλα έντυπα. Στο συγγραφικό της έργο συγκαταλέγονται βιβλία, άρθρα και μελέτες, σε περιοδικά και εφημερίδες, βιβλιοκρισίες, ανακοινώσεις σε επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες με 219

220 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ θέματα ποικίλου περιεχομένου (ιστορικά, λογοτεχνικά, φιλολογικά, παιδαγωγικά, λαογραφικά, χρήση των Νέων Τεχνολογιών). ΜΑΡΓΑΡΩΝΗ ΜΑΙΡΗ Η Μαίρη Μαργαρώνη σπούδασε Ελληνική Φιλολογία στο Α.Π.Θ., στο Freie Universität Βερολίνου και στο Αμβούργο Γερμανίας, Γερμανική Φιλολογία στο Ε.Κ.Π.Α. και το Πανεπιστήμιο της Caen στη Γαλλία, Ιστορία, Αρχαιολογία και Κοινωνική Ανθρωπολογία και Ειδική Αγωγή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Κοινωνική Ανθρωπολογία και την Ιστορία στο Π.Θ., στην Εκπαίδευση Ενηλίκων στο Ε.Α.Π., στη Θεατρική Αγωγή στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου και στην Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία και Πολιτισμό στο ΑΠΘ. Είναι υποψήφια διδάκτωρ στη σύγχρονη Κοινωνική Ιστορία στο Κέντρο Ερευνών για τον αντισημιτισμό στο Βερολίνο. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται σε ζητήματα γλώσσας, εκπαίδευσης και κοινωνικού βίου μειονοτικών ομάδων. ΜΑΡΤΙΝΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ Christos Martinis was born in 1985 in Athens. He is a post graduate-student in Creative Writing at the University of Western Macedonia. He is a member of the Poetic Centre of Takis Sinpoulos and his work includes publications in literature magazines. He participated with individual literature works in the Macedonian Museum of Contemporary Art,in the Museum of Contemporary Art Alex Mylona and in the Photobiennalle Logos 2015 at the Museumof Photography. ΜΑΥΡΙΔΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ Η Αλεξάνδρα Μαυρίδου σπούδασε Φιλολογία στο Α.Π.Θ., Ευρωπαϊκό Πολιτισμό στο ΕΑΠ και Δημιουργική Γραφή στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Τα επιστημονικά και ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στην Νεοελληνική Λογοτεχνία, την Δημιουργική Γραφή και την αξιοποίηση των ΤΠΕ για τη διδασκαλία της, καθώς και για την διδασκαλία των φιλολογικών μαθημάτων. Έχει επιμεληθεί και προλογίσει ποιητικές συλλογές, έχει δημοσιεύσει άρθρα και κριτικές. Συνεργάζεται με το ηλεκτρονικό περιοδικό 24 ΓΡΑΜΜΑΤΑ, το λογοτεχνικό ένθετο ΕΑΝ και έχει δημοσιεύσει κείμενα σε λογοτεχνικά και φιλολογικά περιοδικά (ΛΕΞΗTANIL, ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, ΜΑΝΔΡΑΓΟΡΑΣ κ.ά.). Από το 2004 εργάζεται ως φιλόλογος στη μέση εκπαίδευση. Διδάσκει δημιουργική γραφή στον Όμιλο του Πρότυπου Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Σχεδιάζει και υλοποιεί εργαστήρια Δημιουργικής Γραφής για νέους στο Κέντρο Διά Βίου Μάθησης Οξυγόνο των εκδόσεων Μεταίχμιο. Γράφει ποίηση και πεζά σύντομης φόρμας. ΜΑΥΡΟΥΔΗΣ ΑΣΤΕΡΙΟΣ Γεννήθηκε το 1954 στη Θεσσαλονίκη, μεγάλωσε στο Αδάμ και ζει στη Σουρωτή. Σπούδασε Θέατρο, Ελληνικό Πολιτισμό και Δημιουργική Γραφή. Εργάστηκε ως ηθοποιός και αργότερα ως τεχνικός στον ΟΤΕ. «Η κλεψιά» είναι το πρώτο του βιβλίο. 220

221 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΜΕΓΑ ΧΑΡΙΚΛΕΙΑ Η Χάρις Μέγα είναι φοιτήτρια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Δημιουργική Γραφή του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. ΜΕΛΗ ΑΝΝΑ Η Άννα Μελή γεννήθηκε στην Αθήνα το 1986, είναι καλλιτέχνις των νέων μέσων και κεραμίστρια. Το έργο της είναι ένας συνδυασμός μεταξύ τυπογραφίας και νέα μέσα, βασισμένο στην αφήγηση και την διάδραση. Έχει δημιουργήσει πολλές διαφορετικές μορφές γραμμάτων, βιβλίων και το Ενδυμα μία διαδραστική βιντεο-εγκατάσταση που παρουσιάστηκε ως θεατρικό στο Θέατρο Φούρνος το Είναι δευτεροετής φοιτήτρια στο Ελληνογαλλικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Τέχνη, Εικονική Πραγματικότητα και Πολυχρηστικά Συστήματα Καλλιτεχνικής Έκφρασης» (ΑΣΚΤ και Paris8) και ερευνά τα βιβλία καλλιτεχνών, προτείνοντας μία νέα μορφή μετά-ψηφιακού βιβλίου στον εικονικό χώρο. Το 2010 αποφοίτησε από το τμήμα Ζωγραφικής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. ΜΕΤΑΞΩΤΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ Η Κατερίνα Μεταξωτού σπούδασε Νομικά και Παιδαγωγικά και το μεταπτυχιακό της αφορούσε τη Συγκριτική Εκπαίδευση και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Από το 1991 δουλεύει ως δασκάλα. Τα τελευταία 12 χρόνια διδάσκει στο Πειραματικό σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, όπου έχει αναλάβει τον Όμιλο Δημιουργικής Γραφής του Δημοτικού. ΜΙΖΑΜΙΔΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ Η Κυριακή Μιζαμίδου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Βρέθηκε να σπουδάζει στην Παιδαγωγική Ακαδημία της Φλώρινας. Αργότερα συνέχισε στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο, μετά στο Διδασκαλείο Διετούς Μετεκπαίδευσης στη "Γενική Αγωγή" "Δ. Γληνός" του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και τώρα, στο Μεταπτυχιακό "Δημιουργικής γραφής" του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στη Φλώρινα. Μαθήτευσε στη ζωγραφική δίπλα στους ζωγράφους Κώστα Ξανθόπουλο και Λίτα Μαυρογένη. Δούλεψε ως εκπαιδευτικός - εμψυχώτρια στο Εθνικό Ίδρυμα Υποδοχής & Αποκατάστασης Αποδήμων & Παλιννοστούντων Ομογενών Ελλήνων, και σε διάφορα σχολεία. Στη συνέχεια, αποσπάστηκε στο Υπουργείο Μακεδονίας - Θράκης, ως υπεύθυνη στο πρόγραμμα "Κινητών Βιβλιοθηκών Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης". Είναι μέλος του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και ένα από τα ιδρυτικά μέλη του "Δικτύου Παραμυθίας". ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ ΑΡΤΕΜΙΣ Γεννήθηκα στην Αθήνα και σπούδασα Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ως υπότροφος του Ι.Κ.Υ., έκανα μεταπτυχιακό στην Αγγλική Λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο του Warwick και διδακτορικό στη Μοντέρνα Αμερικανική Ποίηση στο Πανεπιστήμιο του Exeter. Είμαι επίσης κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στη Δημιουργική 221

222 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Γραφή από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Έχω δημοσιεύσει άρθρα και κριτικές για τη σύγχρονη αγγλόφωνη ποίηση και πεζογραφία σε γνωστά ακαδημαϊκά έντυπα της Ελλάδας και του εξωτερικού. Το 2013 εκδόθηκε η ποιητική μου συλλογή με τίτλο Αόριστος Διαρκείας (Αθήνα: Μανδραγόρας). ΜΙΧΑΛΑΡΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ Σπούδασα στην Παιδαγωγική Σχολή Θεσσαλονίκης στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών. Από το 1998 μέχρι και το 2003 δούλεψα ως νηπιαγωγός σε διάφορους ιδιωτικούς παιδικούς σταθμούς. Τον Σεπτέμβριο του 2005 εργάστηκα στη δημόσια εκπαίδευση ως αναπληρώτρια και από το Σεπτέμβριο του 2006 εργάζομαι ως διορισμένη με οργανική στο νομό Χαλκιδικής. Από τον Οκτώβριο του 2014 συμμετέχω σε ένα πρόγραμμα δημιουργικής γραφής μέσω του E Twinning, με τίτλο «Ήρωες φανταστικοί σε διαδρομή μαγευτική». Παρακολούθησα το σεμινάριο δημιουργικής γραφής για εκπαιδευτικούς, που διοργάνωσε η Δ/νση Π.Ε Ν Χαλκιδικής και το τμήμα Σχολικών Δραστηριοτήτων με τίτλο «Συνταγές για παραμύθιa». MORRIS ALYSON Alyson Morris is Senior Lecturer and Course Director for BA English and Creative Writing at Coventry University. She writes poetry and short stories, and has published materials for education and marketing. Alyson recently published an anthology of poetry, a short story for Cutalongstory, and publishes Coventry Words, a yearly creative writing magazine for students. Alyson has a BA Ed. teaching degree with Design and Computer Studies, an English as a Secondary Language teaching qualification, and received a distinction for her MA in Creative Writing. She is currently working on a PhD in creative non-fiction. ΜΟΥΣΙΟΥ- ΜΥΛΩΝΑ ΟΛΓΑ Η Όλγα Μούσιου Μυλωνά είναι Σχολική Σύμβουλος στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Φλώρινας από το 1999 και Υποδιευθύντρια του Π.Ε.Κ. Κοζάνης. Είναι πτυχιούχος της Παιδαγωγικής Ακαδημίας και του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης (Π.Τ.Δ.Ε.) Φλώρινας. Έχει Μεταπτυχιακό στα «Παιδαγωγικά» από το Π.Τ.Δ.Ε. Φλώρινας και Διατμηματικό Μεταπτυχιακό στη «Διδασκαλία της νέας ελληνικής ως μητρικής και ως δεύτερης/ξένης γλώσσας» του Τομέα Γλωσσολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. Επίσης, είναι Διδάκτορας της Διδακτικής της Νεοελληνικής γλώσσας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Είναι συγγραφέας τριών βιβλίων και πολλών ερευνητικών εργασιών και έχει πλούσια συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα και σε Συνέδρια και Ημερίδες. Τέλος, είναι αξιολογήτρια των βιβλίων της Γλώσσας Δ και Στ τάξης Δημοτικού. ΜΟΥΤΑΦΙΔΟΥ ΑΝΝΑ Η Άννα Μουταφίδου είναι νηπιαγωγός και υπηρετεί σε δημόσιο νηπιαγωγείο στην περιφέρεια της Δυτικής Θεσσαλονίκης. Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών 222

223 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ στη σχολική παιδαγωγική και τις νέες τεχνολογίες και υποψήφια διδάκτορας του ΠΤΝ- ΠΔΜ. Έχει δημοσιεύσει εργασίες σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια και τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στη χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση, στην ανάπτυξη της δημιουργικής και κριτικής σκέψης, στην ψηφιακή αφήγηση και στη δημιουργική γραφή. ΜΠΑΛΑΗ ΕΥΑΝΘΙΑ Η Ευανθία Μπαλαή είναι φοιτήτρια του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Δημιουργική Γραφή του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Εργάζεται ως μόνιμη υπάλληλος Υποθηκοφυλακείου Θεσσαλονίκης. ΜΠΑΧΤΣΙΑΒΑΝΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ Η Μπαχτσιαβάνου Γεωργία είναι απόφοιτος τουπαιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Εργάζεται ως εκπαιδευτικός στην ιδιωτική εκπαίδευση. ΜΠΙΛΛΙΑ ΙΣΙΔΩΡΑ Η Ισιδώρα Μπίλλια είναι φιλόλογος. Εργάζεται στη Β/θμια Εκπαίδευση και είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια του Tμήματος Νηπιαγωγών στο Παν/μιο Δυτικής Μακεδονίας. Αποσπασμένη στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, ασχολείται με τη μελέτη της Τοπικής Ιστορίας. ΜΠΟΥΓΙΑΛΑ ΖΩΗ Είμαι πτυχιούχος της Παιδαγωγικής Ακαδημίας και του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών του ΑΠΘ, και εργάζομαι ως εκπαιδευτικός στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Σερρών. Έχω παρακολουθήσει το σεμινάριο Δημιουργικής γραφής στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο Σερρών που πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Παιδαγωγικού τμήματος του πανεπιστημίου Μακεδονίας. Τα τελευταία χρόνια υλοποιώ προγράμματα φιλαναγνωσίας με τους μαθητές μου στο χώρο του σχολείου και διοργανώνω δράσεις με τους μαθητές για την παγκόσμια ημέρα Βιβλίου. Επίσης, συμμετέχω εθελοντικά στις δράσεις φιλαναγνωσίας που διοργανώνει η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών. ΜΠΡΑΤΙΤΣΗΣ ΘΑΡΡΕΝΟΣ Ο Θαρρενός Μπράτιτσης είναι Επίκουρος Καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Η Ψηφιακή Αφήγηση και ο συσχετισμός της με τη Δημιουργική Γραφή είναι ένα από τα κύρια ερευνητικά του ενδιαφέροντα, έχοντας επιβλέψει πτυχιακές-διπλωματικές εργασίες στο πεδίο, δημοσιεύσει εργασίες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά και συνέδρια, αλλά και συμμετέχοντας ως επιστημονικός υπεύθυνος σε ερευνητικό πρόγραμμα που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση που μελετά την εκπαιδευτική αξιοποίηση της Ψηφιακής Αφήγησης. 223

224 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΝΑΚΑ ΜΑΛΑΜΑΤΗ ΙΩΑΝΝΑ Η Μαλαματή Ιωάννα Νάκα είναι Καθηγήτρια Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας & Νομικών Μαθημάτων, καθώς και μεταπτυχιακή φοιτήτρια του προγράμματος «Σπουδές Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας και Πολιτισμού» στο Α.Π.Θ. Έχει συμμετάσχει σε πολλά σεμινάρια, συνέδρια και ευρωπαϊκά προγράμματα. ΝΑΚΗ ΣΤΕΛΛΑ Η Στέλλα Σπ. Νάκη είναι φιλόλογος, Διδάκτωρ Διδακτικής της Λογοτεχνίας και διδάσκει στο Α Αρσάκειο Γυμνάσιο Ψυχικού. Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών ακολούθησε, ως υπότροφος του Ι.Κ.Υ., μεταπτυχιακές σπουδές στο Τμήμα Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο θεματικό πεδίο «Θεωρία και Πράξη της Διδασκαλίας και της Αξιολόγησης». Στη συνέχεια εκπόνησε διδακτορική διατριβή με θέμα «Η Ευρωπαϊκή Λογοτεχνία ως μάθημα επιλογής στο Ενιαίο Λύκειο». Έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις σε πολλά επιστημονικά συνέδρια, ενώ πρόσφατα συμμετείχε ως αξιολογήτρια στην εκπόνηση των Νέων Προγραμμάτων Σπουδών του Ι.Ε.Π. στο γνωστικό αντικείμενο της Λογοτεχνίας Λυκείου. ΝΑΛΠΑΝΤΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο Γιώργος Ναλπαντίδης έχει σπουδάσει Σκηνοθεσία Κινηματογράφου στη Σχολή Σταυράκου, Οικονομικά στο Α.Π.Θ. και Δημιουργική Γραφή στο ομώνυμο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Στο πλαίσιο των σπουδών του στη «Δημιουργική Γραφή» εκπόνησε τη διπλωματική εργασία: «Η Λογοτεχνία στην εποχή των Νέων Mέσων: Ηλεκτρονική Λογοτεχνία». Η καλλιτεχνική του δουλειά εστιάζει στη σχέση μεταξύ εικόνας, γλώσσας και «πραγματικότητας». Ταινίες του έχουν προβληθεί σε περισσότερα από 50 φεστιβάλ (κυρίως πειραματικού) κινηματογράφου, σε 21 χώρες του κόσμου. Διδάσκει Δημιουργική Γραφή στο Πολιτιστικό Κέντρο Εξαρχείων του Δήμου Αθηναίων. ΝΑΝΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Η Νάνου Βασιλική είναι απόφοιτη του τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και φοιτήτρια του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Δημιουργικής Γραφής. Γνωρίζει Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Ισπανικά, Πορτογαλικά και ασχολείται με την εκμάθηση άλλων ξένων γλωσσών. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα είναι η εφαρμογή των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών στο σχολικό περιβάλλον, αλλά και έξω από αυτόν με εναλλακτικό τρόπο, η Δημιουργική Γραφή ως συγγραφική πρακτική με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογιών, η χρήση της Δημιουργικής Γραφής στην Παιδική Λογοτεχνία, η σύγκλιση των νέων τεχνολογιών και το νέο ψηφιακό περιβάλλον και η λογοτεχνική μετάφραση. Εργάζεται ως εξωτερική συνεργάτης του Πανεπιστημίου 224

225 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Δυτικής Μακεδονίας, στο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Δημιουργικής Γραφής υποστηρίζοντας τη Γραμματεία, Προγράμματα Δια Βίου, Ευρωπαϊκά Προγράμματα, διαχείριση ιστοσελίδων και κοινωνικών δικτύων. ΝΑΟΥΜ ΦΩΤΕΙΝΗ Σπούδασα στην Παιδαγωγική Σχολή Φλώρινας στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών. Από τον Σεπτέμβριο του 2008 εργάζομαι στη δημόσια εκπαίδευση ως αναπληρώτρια νηπιαγωγός. Κατά τη διάρκεια των ετών , εργάστηκα εθελοντικά στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών, στη δράση του FutureLibrary που είχε τίτλο «Στις βιβλιοθήκες ο κόσμος είναι πολύχρωμος». Από τον Οκτώβριο του 2014 συμμετέχω σε ένα πρόγραμμα δημιουργικής γραφής μέσω του E Twinning, με τίτλο «Ήρωες φανταστικοί σε διαδρομή μαγευτική». Παρακολούθησα το βιωματικό σεμινάριο δημιουργικής γραφής για εκπαιδευτικούς, διάρκειας 20 ωρών, που πραγματοποιήθηκε στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σερρών με τίτλο «Ας γράψουμε το δικό μας παραμύθι». ΝΙΚΟΛΑΙΔΟΥ ΣΟΦΙΑ H Σοφία Νικολαΐδου έχει εκδώσει μυθιστορήματα, συλλογές διηγημάτων, μελέτες, μεταφράσεις. Σπούδασε κλασική φιλολογία (προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές) και αξιοποίηση των ΤΠΕ για τη διδασκαλία της Λογοτεχνίας (διδακτορική διατριβή). Έχει διδάξει δημιουργική γραφή στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Δημιουργικής Γραφής στο Π.Δ.Μ. ( ), στο Εργαστήρι Βιβλίου του Ε.ΚΕ.ΒΙ. ( ), στα Κέντρα Διά Βίου Μάθησης Οξυγόνο και Πολυχώρος των εκδόσεων Μεταίχμιο (2013 κ.ε.), σε σεμινάρια του Α.Π.Θ., του Π.Δ.Μ., του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (2002 κ.ε.). Διηγήματά της έχουν μεταφραστεί σε οκτώ γλώσσες. Το Χορεύουν οι ελέφαντες κυκλοφόρησε το 2015 στις ΗΠΑ (The Scapegoat, εκδ. Melville House). Το Απόψε δεν έχουμε φίλους έλαβε το Athens Prize of Literature (2011). Από το 2001 συνεργάζεται με την εφημερίδα Τα Νέα ως κριτικός ξενόγλωσσης πεζογραφίας. Τα δύο τελευταία της βιβλία [Πώς έρχονται οι λέξεις, Η δημιουργική γραφή στο σχολείο (επιμέλεια)] αφορούν τη διδασκαλία της δημιουργικής γραφής. NIKOLAOY PASCHALIS Paschalis Nikolaou (b. 1979) is Lecturer in Literary Translation at the Ionian University in Corfu, Greece, where he lives. Studies in English Literature at the University of Hertfordshire were followed by an M.A. and a Ph.D ( ) at the University of East Anglia s School of Literature and Creative Writing under an Alexander S. Onassis Foundation scholarship. Articles on aspects of translation studies and especially on the diverse relationships between translation and creative writing have appeared in journals and edited volumes, among them Translation and Creativity: Perspectives on Creative Writing and Translation Studies (Continuum, 2006) and Translating and Interpreting Conflict (Rodopi, 2007). Reviews, translations and poetry in English have been published in The London Magazine, In Other Words, MPT, Notre Dame Review, 225

226 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Parnassus, TraduzioneTradizione, Metamorphoses and The Wolf. Appearances in Greek publications include Nea Estia, Poiein, Porfyras, To Dentro and Poeticanet. Paschalis Nikolaou is reviews editor of the translation journal mtm(2009 ; see: mtmjournal.gr). With Maria-Venetia Kyritsi he co-edited Translating Selves: Experience and Identity between Languages and Literatures (Continuum, 2008) and with Richard Berengarten, the Selected Poems of Nasos Vayenas (Anvil 2010), a volume shortlisted for the Criticos Prize. A bilingual selection of 12 Greek Poems After Cavafy will be published by Shearsman Books (Bristol) in the summer Profile: ΝΤΑΛΤΑΓΙΑΝΝΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Η Αναστασία Νταλταγιάννη γεννήθηκε το 1974 στην Πάτρα. Σπούδασε φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και από το 1996 εργάζεται ως φιλόλογος στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Είναι παντρεμένη και έχει τρία παιδιά. Έχει ασχοληθεί με τη φιλολογική επιμέλεια βιβλίων διαφόρων συγγραφέων της Δυτικής Ελλάδας (Χάρη Σταματίου, Θ. Αθανασιάδη Νόβα, Γ. Αρτινόπουλο, Γ. Ηλιόπουλο, κ.ά). Από το 2014 είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στο τμήμα Δημιουργική Γραφή. Για την καλύτερη επικοινωνία με τους μαθητές και τους συναδέλφους της, διατηρεί τα τελευταία χρόνια προσωπικό ιστολόγιο (tobukino.blogspot.gr). ΝΤΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Η Παναγιώτα Ντανοπούλου είναι πτυχιούχος του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου του τμήματος, Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής, της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών(2012) και Μεταπτυχιακή φοιτήτρια του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου «Εκπαίδευση Ενηλίκων». Έχει εργαστεί ως εκπαιδεύτρια ενηλίκων σε Κ.ΔΒ.Μ. και σε Σχολές Γονέων. ΝΤΙΝΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ο Κώστας Δημ. Ντίνας σπούδασε Γλωσσολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του οποίου αναγορεύτηκε διδάκτορας το Παράλληλα με τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή Βαλκανικών Γλωσσών του Ινστιτούτου Μελετών Χερσονήσου του Αίμου (ΙΜΧΑ) στα ρουμανικά, βουλγαρικά και τουρκικά. Είναι επίσης διπλωματούχος Βυζαντινής Μουσικής. Υπηρέτησε ως Καθηγητής σε διάφορα σχολεία της περιοχής Κοζάνης καθώς και στο Περιφερειακό Επιμορφωτικό Κέντρο Κοζάνης και διετέλεσε σχολικός σύμβουλος φιλολόγων στη Φλώρινα. Σήμερα είναι καθηγητής Γλωσσολογίας - Ελληνικής Γλώσσας και Διδακτικής της στην Παιδαγωγική Σχολή του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και πρόεδρος του Τμήματος Νηπιαγωγών Φλώρινας. Δίδαξε ή/και διδάσκει σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο μαθήματα γλώσσας και γλωσσολογίας σε Πανεπιστήμια της Ελλάδας και της Κύπρου. Το ερευνητικό και συγγραφικό του έργο αφορά τη διδακτική 226

227 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ της νεοελληνικής γλώσσας με έμφαση στις νέες τεχνολογίες και θέματα σχετικά με τη νεοελληνική (διαλεκτολογία-ονοματολογία) και τις βαλκανικές γλώσσες. ΟΡΝΣΤΑΙΝ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΒΙΛΕΛΜΙΝΗ Η Αγγελική-Βιλελμίνη Ορνστάιν γεννήθηκε στην Αθήνα το Σήμερα παρακολουθεί το ΜΠΣ «Δημιουργική Γραφή» στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας από όπου έλαβε τιμητική διάκριση στον Α Λογοτεχνικό Διαγωνισμό «Μίμης Σουλιώτης». Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια Δημιουργικής Γραφής με τον Στρατή Πασχάλη και τον Μισέλ Φάις. Νωρίτερα τιμήθηκε με διάκριση στον Δ Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ποίησης της Εταιρίας Γραμμάτων και Τεχνών Πειραιά στη μνήμη του Στέλιου Γεράνη. Επιτυχούσα του διαγωνισμού «Θαλής 2006» της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρίας, βρίσκει ενδιαφέρον στη λογοτεχνία, τον αθλητισμό και τον εθελοντισμό. ΠΑΪΖΗ ΟΛΓΑ Η κ. Όλγα Παΐζη είναι φιλόλογος στο 3ο ΓΕΛ Κηφισιάς, πτυχιούχος του τμήματος Φιλολογίας του ΕΚΠΑ με κατεύθυνση κλασική και λατινική φιλολογία, κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στην «Εκπαίδευση και Πολιτισμό» με κατεύθυνση «Αγωγή και Πολιτισμός και κάτοχος δεύτερου μεταπτυχιακού διπλώματος στις Επιστήμες της Αγωγής με κατεύθυνση «Θεωρία, Πρακτική και Αξιολόγηση της Διδασκαλίας». Επίσης, σπουδάζει στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ και βρίσκεται στο τελευταίο έτος των σπουδών της. Έχει πιστοποίηση Α και Β Επιπέδου. Γνωρίζει αγγλικά και ιταλικά. Τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στη διδακτική των φιλολογικών μαθημάτων, στην αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδακτική διαδικασία και σε θέματα πολιτισμού. ΠΑΛΑΝΤΖΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο Γεώργιος Παλάντζας είναι εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Π.Ε. Καρδίτσας. Στα ενδιαφέροντά του συγκαταλέγονται οι τέχνες (λογοτεχνία, εικαστικά, θέατρο) και η λαογραφία. Έχει επιμεληθεί πλήθος θεατρικών εκδηλώσεων συγγράφοντας τα κείμενα και αναλαμβάνοντας τη σκηνογραφία. Συμμετείχε ως εισηγητής σε επιμορφωτικά σεμινάρια για τη διδακτική των Εικαστικών. Οι δημοσιεύσεις του σε πρακτικά διεθνών συνεδρίων αφορούν σε μοντέλα επιμόρφωσης εκπαιδευτικών (έρευνα-δράση, ενδοσχολική επιμόρφωση). ΠΑΛΑΣΚΑΣ ΣΩΤΗΡΗΣ Ο συγγραφέας είναι διδάκτωρ του τομέα Παιδαγωγικής του τμήματος Φιλοσοφίας & Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. και απόφοιτος του τμήματος Κινηματογράφου της Σχολής Καλών Τεχνών του ίδιου πανεπιστημίου, με ειδίκευση στο Σενάριο. Εργάζεται ως φιλόλογος στο Εσπερινό Γυμνάσιο-Λύκειο Κω. ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο Γιώργος Παναγιωτίδης γεννήθηκε το 1965 στην Αλεξανδρούπολη. Έχει μεταπτυχιακό δίπλωμα στη δημιουργική γραφή, είναι υποψήφιος διδάκτορας του ΜΠΣ «Δημιουργική 227

228 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Γραφή», του Παν/μίου Δυτικής Μακεδονίας, στο οποίο και διδάσκει. Συντάχτηκε με το λογοτεχνικό περιοδικό «Μανδραγόρας» για μια δεκαετία, έως το 2005, απ όπου παρουσίασε κυρίως ποιητές. Το ίδιο έκανε και στο Συμπόσιο Ποίησης του Πανεπιστημίου Πατρών. Από τις εκδόσεις «Μανδραγόρας» εξέδωσε τρεις ποιητικές συνθέσεις, Ρύνια, α έκδοση το 1985 και β έκδοση το 2002, Τα όντα εκεί και Ονόματα μόνο υπό τον τίτλο Τα δύο όλα το 1996 και Δι οδών το 2002, Το πρώτο του μυθιστόρημα, Ερώτων και Αοράτων (Βραβείο Μυθιστορήματος του περιοδικού Διαβάζω του 2008) κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Γαβριηλίδης» το Επίσης από τις εκδόσεις «Γαβριηλίδης», κυκλοφόρησαν οι ποιητικές του συλλογές Ομορφιές αφόρητες το 2012 και Κύμα άλμα το 2014 και το βιβλίο του Γιώργος Σεφέρης Βίος και παρωδία το Κείμενά του υπάρχουν σε έντυπα λογοτεχνικά περιοδικά (Μανδραγόρας, Πόρφυρας, Δέλεαρ, Συμπόσιο, Ποιητική, Άνευ) και σε ηλεκτρονικά λογοτεχνικά περιοδικά (e-poema, poeticanet, vakxikon, bonsaistoriesflashfiction) καθώς και στο blog του Ε.ΚΕ.ΒΙ. Γράφει σε λογοτεχνικά περιοδικά. ΠΑΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ο Δημήτρης Πάνος είναι φιλόλογος με μεταπτυχιακές σπουδές στα Παιδαγωγικά και τη Διδακτική. Ερευνητής - συνεργάτης του Τομέα Παιδαγωγικής του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ασχολείται συστηματικά με την εκπαίδευση των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών σε θέματα διδακτικής μεθοδολογίας και πράξης. Στα κύρια επιστημονικά του ενδιαφέροντα συγκαταλέγονται η Διδακτική της Λογοτεχνίας και της Γλώσσας, η Θεωρία της Αγωγής, και η Εκπαιδευτική Πολιτική. Έχει συμμετάσχει σε πολλά συνέδρια εκπαιδευτικού και παιδαγωγικού ενδιαφέροντος και έχει δώσει ομιλίες με ανάλογη θεματική. Από τις εκδόσεις Αρμός κυκλοφορεί η μελέτη του «Η διδασκαλία της πεζογραφίας στη Μέση Εκπαίδευση: Μια πρόταση διδακτικής αξιοποίησης για το Τέλος της μικρής μας πόλης του Δημήτρη Χατζή» (1998). ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΑ H Ευθυμία Παπαγεωργίου υπηρετεί ως μόνιμο ειδικό εργαστηριακό-διδακτικό προσωπικό (Ε.Ε.ΔΙ.Π.) στην Παιδαγωγική Σχολή του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας από το Είναι υπεύθυνη για το Εργαστήριο Αγωγής για το Βιβλίο «Βιβλιολογείον Μίμης Σουλιώτης» και κατά κύριο λόγο καλύπτει τις ανάγκες εκτέλεσης εργαστηριακών και πρακτικών ασκήσεων των φοιτητών (προπτυχιακών μεταπτυχιακών)στα πλαίσια των μαθημάτων και των δράσεων του οικείου εργαστηρίου. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο Γιάννης Σ. Παπαδάτος είναι Επίκουρος Καθηγητής του ΤΕΠΑΕΣ του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Ήταν δάσκαλος και Σχολικός Σύμβουλος. Παράλληλα είναι κριτικός της Παιδικής και Εφηβικής Λογοτεχνίας. Έχει συμμετάσχει στη συγγραφή των Ανθολογίων των Γ - Δ και Ε - Στ τάξεων του Δημοτικού Σχολείου. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα είναι η 228

229 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ θεωρία και η κριτική της παιδικής λογοτεχνίας, η διδακτική προσέγγιση της λογοτεχνίας και ειδικότερα του ποιήματος και η φιλαναγνωσία. Βιβλία του: Διδακτικό υλικό Γλώσσας, Α - Β τόμοι (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2000), Παιδικό Βιβλίο και Φιλαναγνωσία: Θεωρητικές αναφορές- διδακτικές προσεγγίσεις-δραστηριότητες (Πατάκης, 2009, Το Παιδικό Βιβλίο στην εκπαίδευση και στην κοινωνία ( Παπαδόπουλος, 2014). ΠΑΠΑΔΕΛΗ ΧΡΥΣΑ Η Χρύσα Παπαδέλη γεννήθηκε το 1966 στην Κοζάνη. Είναι πτυχιούχος της Οδοντιατρικής Σχολής ΑΠΘ, του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών ΑΠΘ, καθώς και της Σχολής Νηπιαγωγών Θεσ/νίκης. Το 2004 αναγορεύτηκε Διδάκτωρ της Οδοντιατρικής Σχολής ΑΠΘ. Έχει σειρά δημοσιεύσεων σχετικά με τα Παιδαγωγικά και την Ιατρική σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά, καθώς και πληθώρα ανακοινώσεων σε πανελλήνια και διεθνή συνέδρια. Έχει διδάξει στην Α/θμια, Β/θμια, Γ/θμια και Δια Βίου Εκπαίδευση για περισσότερα από 20 χρόνια. Έχει συνεργαστεί με το Τ.Ε.Π.Α.Ε. Α.Π.Θ. και έχει υπηρετήσει ως Υπεύθυνη Αγωγής Υγείας Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Είναι εκπαιδευτικός και Διδάσκουσα (ΠΔ 407) της Οδοντιατρικής Σχολής ΑΠΘ. Σήμερα φοιτά στο ΠΜΣ Δημιουργικής Γραφής του Π.Δ.Μ και είναι Υποψήφια Διδάκτωρ Εκπαιδευτικής και Κοινωνικής Πολιτικής. Ομιλεί Γαλλικά και Αγγλικά. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΙΣΑΑΚ Isaak Papadopoulos has been a FL teacher & Oral examiner for the Department of Education of Ireland while he is currently working as a Teachers Trainer. He holds a bachelor in Primary School Education (University of Western Macedonia, Greece), a master degree in Dyslexia and Foreign Language learning (University Roma 3, Italy) and he is a researcher in the field of Applied Linguistics and Pedagogy in Greece. His research and publication interests include the teaching of the second/foreign language, the development of critical literacy, language teachers development and the evaluation of the language skills. He has participated and attended many conferences while coordinating several projects about innovative practices in language acquisition and the training of oral examiners. He has published many papers in international journals and he has published his first coursebook for elementary EFL learners. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΜΗΝΑΣ Ο Μηνάς Παπαδόπουλος έχει βασικές σπουδές στους Η/Υ και τις εφαρμογές τους, με μεταπτυχιακό στη Δημιουργική Γραφή. Διδάσκει το μάθημα Νέες Τεχνολογίες (ΤΠΕ) στην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδευση και Εφαρμογές των Υπολογιστών στο τμήμα Προσχολικής Αγωγής του ΤΕΙ Αθήνας. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει μεταξύ άλλων σχέδια μαθήματος με εφαρμογή στη διδασκαλία της Δημιουργικής Γραφής. 229

230 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ Ο Παπαδόπουλος Στέφανος-Παναγιώτης είναι μόνιμος εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΠΕ 70) και εργάζεται στο νομό της Κέρκυρας. Έχει αποφοιτήσει από το Π.Τ.Δ.Ε. του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης, ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών του Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και φοιτά στο προπτυχιακό τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Τα ερευνητικά του ενδιαφέρονται αφορούν στη διδακτική μεθοδολογία των γλωσσικών μαθημάτων, στις στρατηγικές γλωσσικής εκμάθησης και επικοινωνίας, καθώς και στην ιστορική έρευνα. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ Η Μαρία Παπαδοπούλου γεννήθηκε, ζει στο Κιλκίς όπου υπηρετεί ως Σχολική Σύμβουλος Προσχολικής Εκπαίδευσης. Είναι νηπιαγωγός, πτυχιούχος τεχνολόγος μηχανικός, κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος Παιδαγωγικών Επιστημών και διπλώματος Διδασκαλείου του Α.Π.Θ. Υπήρξε Υπεύθυνη Κ.Π.Ε. Κιλκίς, Υπεύθυνη Αγωγής Υγείας Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κιλκίς. Τα επιστημονικά και ερευνητικά της ενδιαφέροντα σχετίζονται με τις τέχνες, το περιβάλλον και τις σύγχρονες μεθόδους διδασκαλίας και μάθησης. Διετέλεσε στην Εφορευτική Επιτροπή της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Κιλκίς, στο Δ.Σ. της Πολιτιστικής Εταιρίας Εκπαιδευτικών Κιλκίς, της "Τέχνης Κιλκίς", είναι ιδρυτικό μέλος του Ομίλου για την Ιστορία και τον Πολιτισμό του Κιλκίς, κ.ά.. Άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων. ΠΑΠΑΝΤΩΝΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο Γεώργιος Παπαντωνάκης είναι τ. Αναπληρωτής καθηγητής στο Π.Τ.Δ.Ε. Πανεπιστημίου Αιγαίου όπου δίδασκε Λογοτεχνία και Παιδική Λογοτεχνία. Είναι συγγραφέας πολλών άρθρων και βιβλίων. Ενδεικτικά: Η μορφολογία της σαχτουρικής μεταμόρφωσης, 2000, Εισαγωγή στην παιδική ποίηση του Γιάννη Ρίτσου 1996, Κώδικες και αφηγηματικά προγράμματα σε κείμενα της Παιδικής Λογοτεχνίας, 2000, Εισαγωγή στο ελληνικό παιδικό μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, 2001, Πίνακες Χρωμάτων στην ποίηση Νεοελλήνων ποιητών, 2007, Θεωρίες λογοτεχνίας και ερμηνευτικές προσεγγίσεις κειμένων για παιδιά και για νέους, 2009, Οι ιδέες των παιδιών για την παιδική λογοτεχνία. Έρευνα και θεωρία της Αναγνωστικής ανταπόκρισης, 2010, Γεώργιος Παπαντωνάκης Τριαντάφυλλος Κωτόπουλος. Σκηνικό, Χαρακτήρες. Πλοκή. Διαβάζοντας ένα λογοτεχνικό κείμενο για παιδιά και νέους, ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Λάρισα. Φοίτησε με υποτροφία στη Παιδαγωγική Σχολή Νηπιαγωγών του Α.Π.Θ.. Είναι τελειόφοιτη φοιτήτρια του μεταπτυχιακού Δημιουργικής γραφής στη Φλώρινα. Ασχολείται με τη συγγραφή παιδικών κυρίως παραμυθιών, ποιημάτων και θεατρικών έργων (συγγραφή παιδικού θεατρικού έργου, σε συνεργασία με την Κυρία Λίλια Κυρίτση, «Των Παιδιών τα όνειρα, των Χριστουγέννων θαύματα», ανέβηκε από τη θεατρική σκηνή Λάρισας «Ονείρων Θαύματα» το 2000). Επίσης σε 230

231 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ συνεργασία με τη Λίλια Κυρίτση κυκλοφορεί από τον εκδοτικό οίκο Πατάκη η παιδαγωγική σειρά βιβλίων δραστηριοτήτων «Άκατα-Μάκατα». Είναι από το 1998 μέλος της Γυναικείας Λογοτεχνικής συντροφιάς με διηγηματικές συμμετοχές σε λογοτεχνικά Ημερολόγια και Συλλογές που κυκλοφορούν από τους εκδοτικούς οίκους ΑΣΤΗΡ, ΚΕΔΡΟΣ, ΛΙΒΑΝΗ, ΠΑΡΡΗΣΙΑ και μέλος της επιτροπής κρίσης σε λογοτεχνικούς διαγωνισμούς της Γυναικείας Λογοτεχνικής συντροφιάς. Ασκεί εκπαιδευτικόπαιδαγωγικό έργο από το 1995 (ως ιδιοκτήτρια ιδιωτικού νηπιαγωγείου στη Λάρισα ( ) και τώρα ως διορισμένη νηπιαγωγός στη δημόσια εκπαίδευση από το ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΜΑΡΙΝΑ Η Μαρίνα Παπασωτηρίου σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και κατέχει Μεταπτυχιακό τίτλο στη Μουσειολογία από το Πανεπιστήμιο του Λέστερ στη Μεγάλη Βρετανία. Είναι υποψήφια διδάκτωρ στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου στην Κέρκυρα με θέμα τη δημιουργική ανάγνωση του παρελθόντος από εφήβους μαθητές στο μουσείο και το σχολείο. Έχει εργαστεί στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης ενώ τα τελευταία έξι χρόνια είναι επιμελήτρια του Παραρτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης στην Κέρκυρα. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα στρέφονται γύρω από τη χρήση της ψηφιακής αφήγησης στα μουσεία, τη σχέση εγγραμματισμού μουσείου σχολείου, την προσέλκυση εφήβων στα μουσεία, τη διδασκαλία της ιστορίας μέσα από την τέχνη. ΠΑΠΟΥΤΖΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο Λάζαρος Παπουτζής γεννήθηκε το 1983 στην Κοζάνη, είναι κάτοικος Φλώρινας και αποφοίτησε από το Τμήμα Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης το 2006 και από το Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας το Τον Δεκέμβριο του 2010 αποφοίτησε από το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών με κατεύθυνση Πολιτισμικές Σπουδές: Σημειωτικές Δομές και Πρακτικές, έχοντας παρουσιάσει μεταπτυχιακή εργασία με τίτλο «Ποδόσφαιρο και νεανικές υποκουλτούρες: Μελέτη των οπαδών του ΑΡΗ Θεσσαλονίκης». Είναι υποψήφιος Δρ. του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και εκπονεί την διδακτορική του διατριβή με τίτλο: "Σημειωτικές αναγνώσεις της οπαδικής υποκουλτούρας. Μελέτη των πρακτικών που ακολουθούν οι φίλαθλοι των ομάδων της Θεσσαλονίκης". Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα αφορούν, στην Σημειωτική του Αθλητισμού, της εικόνας, την ποδοσφαιρική κουλτούρα, τις ταυτότητες, την ιδιότητα του πολίτη και εκπαίδευση. Από το 2009, εργάζεται ως εξωτερικός συνεργάτης στην Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, συντονίζοντας και υποστηρίζοντας γραμματειακά, Προγράμματα Δια Βίου Εκπαίδευσης και Μεταπτυχιακά. 231

232 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΠΑΠΟΥΤΣΑΚΗ ΚΑΛΛΙΟΠΗ Σπούδασα στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών στο Παιδαγωγικό τμήμα νηπιαγωγών. Από τον Οκτώβριου του 1996 μέχρι τον Αύγουστο του 2001 εργαζόμουν στον ιδιωτικό τομέα ως νηπιαγωγός. Από τον Σεπτέμβριο του 2001 εργάζομαι στη δημόσια εκπαίδευση ως μόνιμη Νηπιαγωγός. Από τον Οκτώβριο του 2014 συμμετέχω σε ένα πρόγραμμα δημιουργικής γραφής μέσω του E Twinning, με τίτλο «Ήρωες φανταστικοί σε διαδρομή μαγευτική». Μέσα στην τάξη δουλεύω τη δημιουργική γραφή οργανωμένα και παροτρύνω τα παιδιά να το κάνουν και μόνα τους, δίνοντάς τους τα κατάλληλα ερεθίσματα. ΠΑΠΠΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ Ο Θεόδωρος Παππάς, διδάκτωρ κλασικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Μονπελιέ, υπηρετεί ως καθηγητής της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας στο Τμήμα Αρχειονομίας και Βιβλιοθηκονομίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και διευθύνει το Εργαστήριο Τεκμηρίωσης Ιστορικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Είναι συγγραφέας των βιβλίων "Anthropologie de la comedie grecque ancienne" (Αθήνα, 1990), "Ο Φιλόγελως Αριστοφάνης" (Αθήνα, 19962), "Θεατρικές Παραστάσεις στην Αρχαία Κέρκυρα. Ίδρυση των Διονυσίων" (Αθήνα, 2001), "Η Μεθοδολογία της Επιστημονικής Έρευνας στις Ανθρωπιστικές Επιστήμες" (Αθήνα, 2002), και "Προσεγγίσεις στην Αρχαία Ελληνική Παιδεία. Από τον Όμηρο ως τον Ισοκράτη" (Αθήνα, 2007). Επίσης, έχει εκπονήσει σειρά μελετών σχετικά με ποικίλα αρχαιογνωστικά θέματα και έχει συμμετάσχει με ανακοίνωση σε ελληνικά και διεθνή συνέδρια. Μεταξύ των μελλοντικών ερευνητικών δραστηριοτήτων του περιλαμβάνεται η εκπόνηση υπομνηματισμένης έκδοσης επιλεγμένων αποσπασμάτων του Αριστοφάνη. ΠΑΡΑΣΥΡΗ ΜΑΡΙΖΑ Η Μαρίζα Παρασύρη γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης. Σπούδασε Πολιτικός Μηχανικός στην Αθήνα όπου ζει και εργάζεται. Είναι τελειόφοιτη του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Δημιουργική Γραφή» και πρωτοετής στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα «Ορθόδοξη Θεολογία», του Ε.Α.Π. Το 2012 εξέδωσε την ποιητική σύλλογή, «ο αυτο- νοητος», απ τις εκδόσεις Οσελότος. Ποιήματά της δημοσιεύονται σε έντυπα και ηλεκτρονικά περιοδικά. ΠΑΡΤΑΛΑ ΔΕΣΠΟΙΝΑ Σπούδασα στο Παιδαγωγικο Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Από τον Οκτώβριο του 2006 εργάζομαι στη δημόσια εκπαίδευση ως αναπληρώτρια νηπιαγωγός και από το 2008 ως μόνιμη Νηπιαγωγός. Από τον Οκτώβριο του 2014 συμμετέχω σε ένα πρόγραμμα δημιουργικής γραφής μέσω του E Twinning, με τίτλο «Ήρωες φανταστικοί σε διαδρομή μαγευτική». Μέσα στην τάξη δουλεύω τη δημιουργική γραφή οργανωμένα και παροτρύνω τα παιδιά να το κάνουν και μόνα τους, δίνοντάς τους τα κατάλληλα ερεθίσματα. 232

233 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΠΑΣΙΑ ΚΑΛΛΙΟΠΗ Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Δημιουργικής Γραφής, κατεύθυνση Συγγραφή, στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Απόφοιτος Νομικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια. Σπούδασε στο Μεταπτυχιακό Τμήμα Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ του ΑΠΘ, με ειδίκευση στην Επικοινωνία & στον Πολιτισμό. Ζει μεταξύ Αθήνας και Θεσσαλονίκης, όπου δραστηριοποιείται στον χώρο της δικηγορίας αλλά και στον ευρύτερο χώρο της επικοινωνίας και της διαχείρισης κρίσεων, στον οποίο επίσης έχει πραγματοποιήσει σπουδές. Παράλληλα συνεργάζεται ως freelancer μεταφράστρια με εκδοτικούς οίκους της πόλης και ετοιμάζει το πρώτο της βιβλίο. ΠΑΤΑΡΙΔΟΥ ΕΛΕΝΗ Η Ελένη Παταρίδου γεννήθηκε στην Κατερίνη το Σπούδασε Παιδαγωγικά στη Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία(1985), στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ (1999) και στο Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης «Δημήτριος Γληνός» του Α.Π.Θ( ).Είναι απόφοιτος του μεταπτυχιακού προγράμματος Δημιουργικής Γραφής στο Π.Μ.Σ Δυτικής Μακεδονίας.( ). Έχει ασχοληθεί με την Τοπική Ιστορία, την Ιστορία της Εκπαίδευσης καθώς και με τη διδακτική της Ιστορίας και τη διδακτική της Λογοτεχνίας. Εργάζεται στην Α/Θμια Εκ/ση ΠΕ Πιερίας ως Δ/ντρια στο Δ.Σ.Παραλίας Κατερίνης. Έχει εκδόσει: «Με το σφουγγάρι και την κιμωλία», Ελένη Παταρίδου, Εκδόσεις μάτι, ISBN , τοπική εκπαιδευτική ιστορία μελέτη περίπτωσης 4ο Δημοτικό Σχολείο Κατερίνης( ) «Μονόλογοι γυάλινης σιωπής», Ελένη Παταρίδου, Εκδόσεις μάτι, ποιητική συλλογή, Κατερίνη «Διαβάζοντας με τους μαθητές μου», Ελένη Παταρίδου, Εκδόσεις μάτι, ISBN ,Mάιος 2008,διαθεματικές προσεγγίσεις γλώσσας, τέχνης και πολιτισμού. ΤΟΠΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ «Δάσκαλοι και δασκάλες μιλούν για την ιστορία των σχολείων τους», Πρακτικά συνεδρίου Α.Π.Θ Νοεμβρίου 2006, Συλλογικό έργο,επίκεντρο,2009, ISBN Λογοτεχνικές εκδόσεις-μαρτυρίες και αφηγήσεις στην Πιερία( )-Αντώνης Κάλφας, Οργανισμός Δήμου Κατερίνης ISBN: ,Κατερίνη, 2011(Συλλογικό-ποίηση) Λεξηtanil-ISBN ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ σ και σ ΠΑΤΕΡΑΚΗ- ΧΑΤΖΗΑΝΤΩΝΙΟΥ ΟΛΓΑ Βασικές σπουδές στο Τμήμα Γαλλικής και Ελληνικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής ΕΚΠΑ (1978), και μεταπτυχιακές στη Γενική Γλωσσολογία στο Πανεπιστήμιο Paris 7 (DEA και Doctorat 3e cycle). Έχει σπουδάσει μετάφραση και διερμηνεία στο ΚΕ.ΜΕ.ΔΙ. (νυν Ιόνιο Πανεπιστήμιο) και επιμορφωθεί σε: διδακτική της γαλλικής, αξιολόγηση, παιδαγωγικά θέματα, δημιουργική γραφή, νέες τεχνολογίες, κ.ά. Έχει διδάξει τη γαλλική γλώσσα σε σχολεία της Δ/θμιας Εκπ/σης και στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση: Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας ΕΚΠΑ, Ανώτατη Σχολή Καλών 233

234 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Τεχνών Αθήνας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης. Σήμερα, διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (μέλος ΣΕΠ) και στο 2ο Πειραματικό Γυμνάσιο Αθήνας. Έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμα σεμινάρια επιμόρφωσης και σε συνέδρια Γενικής και Εφαρμοσμένης Ελληνικής και Γαλλικής Γλωσσολογίας, με ανάλογες δημοσιεύσεις. Είναι μέλος συλλόγων της ειδικότητάς της στην Ελλάδα και τη Γαλλία. ΠΑΤΕΡΙΔΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ Η Γεωργία Πατερίδου είναι πτυχιούχος γαλλικής φιλολογίας του Α.Π.Θ. (1990). Από το 1996 έως το 2005 έζησε και εργάστηκε στην Αγγλία. Πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές σπουδές της στη νεοελληνική φιλολογία στο King s College London (Master of Arts, 1998) και εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή: Yannis Psycharis s Greek Novels ( ): Didactic Narratives, Cultural Views and Self-referentiality, στο Πανεπιστήμιο του Birmingham με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. Είναι διδάκτωρ νεοελληνικής φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Birmingham (Δεκέμβριος 2004) και υπήρξε μεταδιδακτορική ερευνήτρια του ίδιου Πανεπιστημίου. Κατά το ακαδημ. έτος 2013 υπήρξε μεταδιδακτορική ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του Princeton (Stanley J. Seeger Visiting Fellow) με την ερευνητική πρόταση: "The Formation of the Intellectual Field in Modern Greek Literature: National Identity and Cultural Production ( )". Από το 2005 διδάσκει ως μέλος του εκπαιδευτικού προσωπικού του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου. Έχει διδάξει ως επισκέπτρια λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Κύπρου και ως ειδικός επιστήμονας στα Πανεπιστήμια των Ιωαννίνων, της Θεσσαλονίκης και της Θεσσαλίας μαθήματα νεοελληνικής και συγκριτικής φιλολογίας. Τον Ιούλιο του 2013 εκλέχτηκε επικ. καθήγητρια νεοελληνικής φιλολογίας στο ΕΑΠ. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν τη νεοελληνική και ευρωπαϊκή πεζογραφία του ύστερου 19ου και του 20ού αιώνα και τη λογοτεχνία της διασποράς. Έχει εκδώσει το 2009 σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, Α.Π.Θ. ένα άγνωστο μυθιστόρημα του Γιάννη Ψυχάρη (H Nίκη του πόνου και της αγάπης). Το τελευταίο της βιβλίο με τίτλο Για νάρθω σ άλλη ξενιτειά. Αφηγήσεις του τόπου στην πεζογραφία της Γενιάς του 1880 κυκλοφόρησε το Μάιο του 2012 από τις εκδόσεις Opportuna. Συνεργάζεται ερευνητικά με το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας στη Θεσσαλονίκη και με το Πανεπιστήμιο του Birmingham ως Honorary Research Fellow. ΠΑΤΣΙΟΔΗΜΟΥ ΑΝΤΩΝΙΑ Η Αντωνία Πατσιοδήμου είναι δασκάλα. Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στη Δημιουργική Γραφή (Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας) και σήμερα είναι υποψήφια διδάκτωρ στο Τμήμα Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται σε ζητήματα μεθόδου και συγγραφής, όπως η ποιητική των χαρακτήρων και η διδακτική αξιοποίηση της διακειμενικότητας. 234

235 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΠΑΤΣΟΥΡΑ ΟΛΓΑ Η Όλγα Πατσούρα Λένη, τελείωσε το σχολείο στα Γιάννενα. Έζησε στην Πάτρα τα φοιτητικά της χρόνια και απέκτησε πτυχίο ηλεκτρολόγου μηχανικού και τεχνολογίας υπολογιστών. Είναι καθηγήτρια πληροφορικής στο λύκειο της Πάργας. Έχει δύο παιδιά και είναι παντρεμένη. ΠΕΝΝΑ ΑΛΕΞΙΑ Είμαι Διδάκτωρ Παιδαγωγικής του Π.Τ.Δ.Ε. της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Αποφοίτησα από την Παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου Κρήτης, το Π.Τ.Δ.Ε. του Α.Π.Θ. και το Τμήμα Ειδικής Παιδαγωγικής Διαταραχών Λόγου - Magister Artium Ειδικής Παιδαγωγικής - του LMU Μονάχου με δευτερεύοντες κλάδους σπουδών: Ψυχολογία και Επιστήμη της Ομιλίας- Ψυχογλωσσολογία. Έχω εργαστεί ως δασκάλα σε σχολικές μονάδες ειδικής και γενικής εκπαίδευσης της Ελλάδας. Έχω συμμετάσχει σε συνέδρια στην Ελλάδα και στην Κύπρο, καθώς και σε Προγράμματα Επαγγελματικής Ανάπτυξης Εκπαιδευτικών ως επιμορφούμενη και επιμορφώτρια. Χόμπι μου είναι η ζωγραφική. ΠΕΧΛΙΒΑΝΗ ΑΓΓΕΛΙΚΗ Η Αγγελική Πεχλιβάνη γεννήθηκε στον Πειραιά και σπούδασε Ιστορία-Αρχαιολογία και Νεοελληνική Φιλολογία στο Ρέθυμνο, Πανεπιστήμιο Κρήτης. Είναι απόφοιτος του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Δημιουργική Γραφή» του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Εργάζεται ως φιλόλογος στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και διδάσκει στο Γενικό Λύκειο Νέας Περάμου Αττικής. ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΙΝΑ Η Μίνα Π. Πετροπούλου είναι Dr Κοινωνιολογίας και φιλόλογος. Εργάζεται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και ασχολείται με τη γλώσσα και τη λογοτεχνία πολλά χρόνια. Έχει συμμετάσχει με εισηγήσεις της για την παιδεία και τη γλώσσα σε πανελλήνια και διεθνή συνέδρια, έχει παρουσιάσει Έλληνες λογοτέχνες και ποιητές και οι μεταδιδακτορικές της έρευνες αφορούν στην παιδεία και τη γλώσσα. Είναι μέλος του Εργαστηρίου Κοινωνικών και Πολιτικών Θεσμών του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Παν/μιου Αιγαίου και γραμματέας του Συνδέσμου Φιλολόγων Πατρών. ΠΙΠΕΡΙΔΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ Ο Στέλιος Πιπερίδης είναι υπεύθυνος του Τμήματος Επεξεργασίας Φυσικής Γλώσσας και Εξαγωγής Γνώσης του ΙΕΛ / Ε. Κ. " Αθηνά ". Υπήρξε ο Επιστημονικός Υπεύθυνος των έργων Translearn/LRE, Musa/IST και Reveal This/IST, και ηγήθηκε της συμμετοχής του ΙΕΛ σε περισσότερα από 20 έργα Ε & Α στις περιοχές της επεξεργασίας μονο / πολύγλωσσης και πολυτροπικής πληροφορίας. Είναι ο Πρόεδρος της European Language Resources Association ( μέλος της Επιτροπής Προγράμματος των συνεδρίων LREC, Εθνικός Συντονιστής της ευρωπαϊκής 235

236 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Ερευνητικής Υποδομής Clarin. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν στατιστικές και επαγωγικές μεθόδους στην επεξεργασία και κατανόηση φυσικής γλώσσας, γλωσσικούς πόρους και αυτόματη εξαγωγή γλωσσικής γνώσης, μηχανική μετάφραση και φιλοσοφία της γλώσσας. Διδάσκει μεταπτυχιακά μαθήματα Γλωσσικής Τεχνολογίας και Λογικής. Έχει δημοσιεύσει περισσότερα από 100 άρθρα σε διεθνή επιστημονικά βιβλία, περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων. ΠΟΥΓΑΡΙΔΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Η Πουγαρίδου Παρασκευή είναι εκπαιδευτικός του Πειραματικού Δ.Σ. Φλώρινας. Είναι απόφοιτη του Τμήματος Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Στο ίδιο τμήμα πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές αναφορικά με τις ανθρωπιστικές επιστήμες και τις νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση, ενώ τώρα εκπονεί τη διδακτορική της διατριβή που αφορά στην Ιστορία της Εκπαίδευσης. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζονται στον χώρο της ιστορίας της εκπαίδευσης, της δημιουργικής γραφής, της ιστορίας του ποντιακού ελληνισμού και της τοπικής ιστορίας. ΠΟΥΜΠΟΥΡΗΣ ΧΡΙΣΤΑΚΗΣ Ο Χριστάκης Πουμπουρής γεννήθηκε το 1954 και αποφοίτησε το 1972 από το Παγκύπριο Γυμνάσιο, κατεύθυνση Θετικών Επιστημών, με διακρίσεις στα Νεοελληνικά Γράμματα, Γαλλικά και σε διαγωνισμούς ποίησης και διηγήματος Σπούδασε με κυβερνητική υποτροφία Γερμανική Φιλολογία με διδασκαλία Αγγλικών και Ολλανδικά στο Πανεπιστήμιο Λειψίας στη Γερμανία. Κατέχει Δίπλωμα Γαλλικών 3ης βαθμίδας της Σορβόννης. Εργάστηκε σε δημόσια σχολεία της Κύπρου μέχρι Συλλογές άδιμων μεταφράσεων κατατέθηκαν την περασμένη δεκαετία στην Κυπριακή Βιβλιοθήκη. Νεώτερα δείγματα δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα Το σύνολο πολλών εκατοντάδων προορίζεται για προσωπική ιστοσελίδα. Ερευνητικά ενδιαφέροντα: Διδακτική και Γλωσσολογία της Άδιμης Μετάφρασης. ΡΑΠΤΟΥ ΘΕΟΔΟΣΙΑ Η Θεοδοσία Ράπτου γεννήθηκε στο Βόλο. Σπούδασε παιδαγωγικά στην Παιδαγωγική Ακαδημία Ρόδου και στο Π.Τ.Δ.Ε του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Μουσειοπαιδαγωγική στο Π.Τ.Π.Ε του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και Δημιουργική Γραφή στο Π.Μ.Σ του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Έχει συμμετάσχει σε συνέδρια και ημερίδες με ανακοινώσεις και βιωματικά εργαστήρια. Συμμετείχε στον σχεδιασμό, την οργάνωση και την εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος Αγώνες και Αθλήματα στην αρχαία Θεσσαλία. Συνεργάστηκε για θέματα μουσειοπαιδαγωγικής με το ΠΤΔΕ του Π.Θ και με σχολικούς συμβούλους της Μαγνησίας και της Καρδίτσας. Δίδαξε δημιουργική γραφή 236

237 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ σε σχολεία της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Από το 2011εφαρμόζει στο Ίδρυμα Λασκαρίδη το εκπαιδευτικό πρόγραμμα Η περιπέτεια της Γραφής. ΡΕΝΤΖΕΠΕΡΗ ΑΝΝΑ Υπηρετώ στο Εσπερινό Λύκειο Ηγουμενίτσας. Πτυχιούχος Κλασικής Φιλολογίας Ιωαννίνων και σπουδάστρια ΔΙΕΚ Ηγουμενίτσας Υποκριτικής Τέχνης. Παρακολούθησα επιμορφώσεις ΤΠΕ 1, 2. Γνωρίζω καλά Αγγλικά. Από 2012 ως 2015 ανέλαβα πολιτιστικά προγράμματα σε σχολεία που υπηρέτησα για τον Καβάφη, Βρεττάκο, Παπαδιαμάντη, Ελληνίδες Λογοτέχνιδες του 18ου και 19ου αιώνα. Συμμετείχα ως εισηγήτρια με επιστημονικές εργασίες στα Πανελλήνια Συνέδρια της ΠΕΣΣ, και σε ημερίδες που διοργάνωσε η ΔΔΕ Θεσπρωτίας. Ως επιμόρφωση, παρακολούθησα ημερίδες, σεμινάρια και συνέδρια. Εξέδωσα βιβλίο για τις ξεχασμένες Ελληνίδες ποιήτριες του 18ου και 19ου αιώνα υπό την αιγίδα του Εσπ. ΓΕΛ Ηγουμενίτσας. ΡΟΥΒΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ο Γιώργος Ρουβάς σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων σε προπτυχιακό επίπεδο και Πληροφοριακά Συστήματα σε μεταπτυχιακό επίπεδο στο Πανεπιστήμιο του Σέφιλντ της Μεγάλης Βρετανίας. Τα ερευνητικά του ενδιάφεροντα εστιάζουν στην αξιοποίηση των ΤΠΕ για τη διδασκαλία της Δημιουργικής Γραφής. Έχει παρακολουθήσει προγράμματα επιμόρφωσης και σεμινάρια με θέμα την διδασκαλία της δημιουργικής γραφής στο Α.Π.Θ. και σε ιδιωτικούς φορείς. Είναι εξωτερικός συνεργάτης του Ομίλου Δημιουργικής Γραφής του Πρότυπου Πειραματικού Σχολείου του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και υπεύθυνος για τον σχεδιασμό, την υλοποίηση και την διαχείριση της ιστοσελίδας του Ομίλου. Σχεδιάζει και υλοποιεί εργαστήρια Δημιουργικής Γραφής για νέους στο Κέντρο Διά Βίου Μάθησης Οξυγόνο των εκδόσεων Μεταίχμιο. Ασχολείται ερασιτεχνικά με την μουσική. Γράφει ποίηση και μυθιστορία. ΡΩΜΑΝΟΥ ΑΓΓΕΛΙΝΑ Έχουν εκδοθεί οκτώ τίτλοι της με παραμύθια για παιδιά, τρία μυθιστορήματα και μια ποιητική συλλογή. Έχει συμμετάσχει με διηγήματά της σε συλλογικές εκδόσεις και ορθογραφούσε σε έντυπα και εφημερίδες. Είναι μέλος του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, του Ε.ΚΕ.ΒΙ και της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς. Είναι Καλλιτεχνική Δ/ντρια του καλλιτεχνικού σωματείου «Ελευσις & Υδράνη» (Γκάζι) και συντονίζει εργαστήρι συγγραφής και αφήγησης παραμυθιού. Έχει πτυχίο Διοίκησης Επιχειρήσεων, και master στην Πολιτιστική Επικοινωνία. Επίσης, έχει υπάρξει ραδιοφωνική παραγωγός καθώς και υποψήφια δημοτική σύμβουλος του Δήμου Μοσχάτου. Επί σειρά ετών ήταν υπεύθυνη δημοσίων και διεθνών σχέσεων στο Εθνικό Κέντρο Αποκατάστασης έως την παραίτησή της. 237

238 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΣΑΜΑΡΤΖΙΔΟΥ ΑΝΘΗ Η Ανθή Σαμαρτζίδου γεννήθηκε στη Δράμα το Το 1993 ολοκλήρωσε της σπουδές της στο τμήμα Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του Α. Π. Θ. Σπούδασε πιάνο, σενάριο και εικονογράφηση κόμικ σε ιδιωτικές σχολές. Κατέχει μεταπτυχιακό δίπλωμα στην εκπαίδευση (Master of Education) από το Open University της Αγγλίας. Έχει συνεργασθεί με εκδοτικούς οίκους και δημοτικές πολιτιστικές επιχειρήσεις για τη συγγραφή και εικονογράφηση παιδικών βιβλίων και κόμικ. Συμμετείχε σε σεμινάρια εικονογράφησης στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 2000 έλαβε υποτροφία ως εικονογράφος από τη Διεθνή Νεανική Βιβλιοθήκη του Μονάχου. Εργάσθηκε ως επιμορφώτρια ενηλίκων σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (Ι. Δ. Ε. Κ. Ε) και έχει λάβει μέρος σε παιδαγωγικά σεμινάρια ως επιμορφώτρια νηπιαγωγών. Από το 2001 εργάζεται ως μουσικός και νηπιαγωγός στη δημόσια εκπαίδευση. ΣΑΡΑΦΙΔΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ Η Κατερίνα Σαραφίδου είναι Σχολική Σύμβουλος Προσχολικής Αγωγής στη Δράμα από το Είναι απόφοιτος της Σχολής Νηπιαγωγών Θεσσαλονίκης, του Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών και του Φιλολογικού Τμήματος της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης. Επίσης, είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στις Επιστήμες της Αγωγής του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής της Παιδαγωγικής Σχολής και Διπλώματος Μετεκπαίδευσης του ίδιου Πανεπιστημίου, αλλά και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στη Διαχείριση και Αξιολόγηση Εκπαιδευτικών Μονάδων του Τμήματος Μοντέλα Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Εκπαιδευτικών Μονάδων, του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι Διδάκτωρ Παιδαγωγικής του Τμήματος Νηπιαγωγών της Παιδαγωγικής Σχολής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Έχει εργαστεί ως διδάσκουσα στο Δημοκρίτειο και Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, σε ΠΕΚ και ΙΕΚ. Είναι διευθύντρια του ΠΕΚ Καβάλας από το 2012 μέχρι σήμερα. Είναι συγγραφέας τεσσάρων βιβλίων. Έχει ανακοινώσεις σε πολλά διεθνή συνέδρια και δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων. ΣΙΔΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΕΤΤΑ Η Μαρέττα Σιδηροπούλου έχει βασικές σπουδές στη Φιλοσοφία και Παιδαγωγική του ΑΠΘ, μεταπτυχιακές σπουδές Φύλου στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και Δημιουργικής Γραφής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Στο διδακτορικό της, στην Κοινωνική Ανθρωπολογία του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ασχολήθηκε με την ανάγνωση και τις χρήσεις των βιβλίων. Έχει διδάξει δημιουργική γραφή σε σχολεία, συμμετέχει σε ερευνητικά προγράμματα και είναι συγγραφέας επιστημονικών άρθρων. ΣΚΟΠΕΤΕΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ Ασχολείται με τη φωτογραφία από το 1989, την πολιτιστική δημοσιογραφία από το 1990, την καλλιτεχνική κριτική από το 1993, τη σκηνοθεσία από το 1995, τη σεναριογραφία από το 1996 και την ακαδημαϊκή έρευνα σε όλα τα προαναφερόμενα από το 1997 (ΜΑ, 238

239 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Goldsmiths University of London, Ph.D, University of Westminster). Έχει συγγράψει και σκηνοθετήσει δεκάδες ντοκιμαντέρ και διαφημιστικά και έχει εργαστεί ως σύμβουλος σεναρίου στο Λονδίνο ως τo Σήμερα είναι Επίκουρος Καθηγητής Σεναριογραφίας και Σκηνοθεσίας στο τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Μυτιλήνη. ΣΟΥΛΙΩΤΗ ΔΑΝΑΗ Η Δανάη Σουλιώτη γεννήθηκε στη Φλώρινα, διαμένει στη Θεσσαλονίκη και εργάζεται ως δασκάλα. Οι προπτυχιακές της σπουδές ολοκληρώθηκαν στο Τμήμα Ιστορίας- Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. και κατόπιν στο Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης της Παιδαγωγικής Σχολής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Κατέχει μεταπτυχιακό δίπλωμα στην ειδίκευση «Λαογραφία- Κοινωνική Ανθρωπολογία» της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. και παρακολουθεί το μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Σπουδές στην Εκπαίδευση» του Ε.Α.Π. Είναι υποψήφια διδάκτορας Παιδικής Λογοτεχνίας στο Τμήμα Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης της Παιδαγωγικής Σχολής του Α.Π.Θ. Έχει συμμετάσχει με ανακοίνωση σε επιστημονικά συνέδρια και στην επιμέλεια Πρακτικών συνεδρίων, καθώς και σε ένα λογοτεχνικό ερευνητικό πρόγραμμα του Α.Π.Θ. ως επιστημονική συνεργάτιδα. ΣΟΥΛΤΑΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Ο Κώστας Δ. Σουλτάνης γεννήθηκε στο Τσεπέλοβο το 1960 και ζει στην Έδεσσα. Είναι δάσκαλος ΠΕ70, με δίπλωμα μετεκπαίδευσης στη γενική αγωγή και μεταπτυχιακό δίπλωμα στη δημιουργική γραφή. Έχει συμμετάσχει με ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια γενικής αγωγής και οργάνωσηςδιοίκησης της εκπαίδευσης, καθώς επίσης με ειδικό ενδιαφέρον στα συνέδρια που διοργανώνουν οι Παιδαγωγικές Σχολές σε θέματα διδακτικής φυσικών επιστημών και νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση, ενώ υπήρξε μέλος ερευνητικής ομάδας του Π.Δ.Μ. στο ερευνητικό και αναπτυξιακό ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Materials Science». ΣΠΑΘΑΡΑ ΕΥΑ Η Εύα Σπαθάρα είναι απόφοιτη της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Τμήμα ΦΠΨ, και του Πάντειου Πανεπιστήμιου, Τμήμα Κοινωνιολογίας. Ακολούθησε Μεταπτυχιακές Σπουδές στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στο ΠΜΣ «Κοινωνικός Αποκλεισμός, Μειονότητες και Φύλο» και στο Πανεπιστήμιο Δ. Μακεδονίας στο ΠΜΣ «Δημιουργική Γραφή». Εργάζεται στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στη Θεωρία της Λογοτεχνίας, Κοινωνική, Πολιτισμική και Φεμινιστική Θεωρία. Έχει συμμετάσχει ως εισηγήτρια σε σεμινάρια επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, συνέδρια και ημερίδες με θέματα που άπτονται των πεδίων έρευνάς της σε συσχέτιση με την εκπαιδευτική πράξη. Συμμετείχε επίσης ως συντονίστρια και διδάσκουσα στο πιλοτικό πρόγραμμα Δημιουργική Γραφή, που εκπονήθηκε απ το ΠΜΣ και τη Δ/νση ΔΔΕ Α Αθήνας. 239

240 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΣΠΥΡΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Είναι απόφοιτος της Νομικής Σχολής Αθηνών και διατηρεί ιδιωτικό γραφείο με συνεργάτες του. Παράλληλα ασκεί ποινική δικηγορία για λογαριασμό τραπεζικού ιδρύματος. Είναι μέλος ΔΣ, ως Γενικός Αρχηγός, του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου Αχαρνών, όπου απασχολείται εθελοντικά. Ασχολείται με την συγγραφή μυθιστορημάτων και διηγημάτων και έχει εκδώσει τη συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Μικρές Φοβίες» (εκδ. Ίαμβος). Αρθρογραφεί στο περιοδικό «Κορφές», σε διάφορα sites και blogs. Ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο ακόμα και ποδηλατικά, είναι διπλωματούχος skydinving, αρχηγός ορειβατικών αποστολών σε Ελλάδα και εξωτερικό και κυρίως «γράφει για όλα εκείνα που δεν βρίσκει να διαβάσει». ΣΠΥΡΕΛΗ ΧΡΥΣΩ Σπυρέλη Χρυσούλα (Χρυσώ). Νεοελληνίστρια φιλόλογος και ποιήτρια. Το διδακτορικό της στη νεοελληνική λογοτεχνία εκπόνησε στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (2003) και συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές στη Δημιουργική γραφή στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (2012). Υπηρετεί στη Μέση Εκπαίδευση ως σχολική Σύμβουλος φιλολόγων στην Περιφέρεια Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδας από το Έχει πλούσιο συγγραφικό έργο. Έχει δημοσιεύσει μελέτες για τα λογοτεχνικά περιοδικά του μεσοπολέμου Η Βίγλα (1923) και Νέα Γράμματα (1924) καθώς και κείμενα για το έργο σύγχρονων ποιητών όπως: Κατερίνα Αγγελάκη- Ρουκ, Νίκο Αντωνάτο, Γιώτα Αργυροπούλου, Σταύρο Βαβούρη, Τάσο Γιανναρά, Θωμά Γκόρπα, Γιάννη Δάλλα, Μαρία Καραγιάννη, Τάκη Καρβέλη, Γιάννη Κουφό, Μάρκο Μέσκο, Βασίλη Νιτσιάκο, Θανάση Παπαθανασόπουλο, Τάσο Πορφύρη, Κώστα Ριζάκη, Σωτήρη Σαράκη, Μαρία Σφήκα, Γιάννη Υφαντή, Ελένη Χωρεάνθη, Νίκο Ψημμένο, κ. ά ΣΤΑΘΑΚΗ ΣΤΑΜΑΤΙΝΑ Η Σταματίνα Σταθάκη είναι σχολική ψυχολόγος. Έχει εξειδικευθεί στη διάγνωση και αποκατάσταση μαθησιακών δυσκολιών. Στις περισσότερες μελέτες της είχε ασχοληθεί με τις μαθησιακές δυσκολίες και πώς αυτές επηρεάζουν τα κίνητρα μάθησης, την αυτοεκτίμηση και τη συναισθηματική προσαρμογή παιδιών και εφήβων. Εργάζεται από το 2007 με παιδιά με αυτισμό, δυσλεξία και συναισθηματικές δυσκολίες. Έχει παρακολουθήσει πληθώρα εκπαιδεύσεων σχετικών με θεραπευτικά θέματα καθώς και σεμινάρια δημιουργικής γραφής, παραμυθιού, αυτόματης γραφής, ποίησης και θεατρικού παιχνιδιού. Τα τελευταία χρόνια εκπονεί έρευνα για τη δημιουργική γραφή, ως εργαλείο αποκατάστασης μαθησιακών δυσκολιών, και την εφαρμόζει ως θεραπευτική παρέμβαση. Μέλος της ερευνητικής ομάδας και υπεύθυνη του τομέα Συμβουλευτικής Γονέων και Παιδιών της Ακαδημίας Φωτόστατο. ΣΤΑΪΚΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ Πρωτοετής φοιτήτρια στο Μ.Σ.Π. "Δημιουργική Γραφή", απόφοιτος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης. 240

241 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Γεννήθηκα το 1989 στη Σπάρτη. Το 2007 αποφοίτησα από το Μουσικό Σχολείο Σπάρτης και εισήχθην στο Τμήμα Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Ε.Κ.Π.Α., απ όπου έλαβα το Πτυχίο Φιλολογίας (Κατεύθυνση Κλασικής Φιλολογίας) το 2011 και το Δίπλωμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Κλασικής Φιλολογίας (Ειδίκευση Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας) το Υπήρξα υπότροφος του Ι.Κ.Υ., του Κληροδοτήματος Αντ. Παπαδάκη του Ε.Κ.Π.Α., του Καθιδρύματος Αθ. Ματάλα του Λακεδαιμονίου κ.ά. Διδάσκω φιλολογικά μαθήματα σε φροντιστήριο και κατ οίκον, γράφω άρθρα, δοκίμια και ποίηση και συμμετέχω σε συνέδρια, σεμινάρια και ημερίδες (του Ε.Κ.Π.Α., της Π.Ε.Φ., του Κέντρου Οδυσσειακών Σπουδών κ.ά.). Γνωρίζω αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά. ΣΤΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ Η Μαρία Στύλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Είναι μια από τις πιο γνώριμες κι αγαπητές, φωνές της πόλης από το 1988 που ξεκίνησε το ραδιοφωνικό της ταξίδι στο Ράδιο Θεσσαλονίκη και μετέπειτα στο Ράδιο Ερωτικός. Στο ταξίδι αυτό που κρατά περισσότερα από 25 χρόνια γνώρισε αυτούς που αποκαλεί Αγίους των Υπογείων. Μαζί με αυτήν τους γνώρισαν και οι ακροατές της ακούγοντας τις ιστορίες που μοιράστηκαν εκείνοι μαζί της. Το πρώτο της βιβλίο με τίτλο: «Να σε χαζεύω», που εκδόθηκε το 2014 από τις εκδόσεις Ζήτη, θα μπορούσε να είναι ένα άλμπουμ με στιγμιότυπα από αυτό το ταξίδι. Μια συλλογή από μικρές προσωπικές ιστορίες που αν τις αθροίσει κάποιος θαρρείς πως θα διαβάσει ή μάλλον καλύτερα, θα ακούσει την ιστορία μιας πόλης. Οι αναγνώστες του θα αναγνωρίσουν στις ιστορίες αυτές σημεία της πόλης, γεγονότα, πρόσωπα γνωστά και πρόσωπα που θα άξιζε να γνωρίσουν. Ίσως μάλιστα σε κάποια από αυτές αναγνωρίσουν και τον εαυτό τους. ΣΥΡΜΟΥ ΕΥΑΝΘΙΑ Η Ευανθία Σύρμου σπούδασε κλασσική φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και υπηρετεί στη δευτεροβάθμια εκαπίδευση ως φιλόλογος στα ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΚΩΣΤΕΑ- ΓΕΙΤΟΝΑ. Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο πρόγραμμα «Φύλο και νέα Εκπαιδευτικά και Εργασιακά Περιβάλλοντα στην Κοινωνία της Πληροφορίας» του τμήματος Επιστημών της Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου του Αιγαίου. Ασχολείται επίσης με τη λογοτεχνική μετάφραση από την αγγλική γλώσσα. Τα τελευταία πέντε χρόνια είναι μέλος της Παιδαγωγικής Συντονιστικής Ομάδας του «Λογοτεχνικού Εργαστηρίου: οι μαθητές γράφουν» που οργανώνει η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής. Έχει παρακολουθήσει κύκλο μαθημάτων δημιουργικής γραφής στο Εργαστήριο Πειραματικής Παιδαγωγικής του ΕΚΠΑ και στο σχολείο που εργάζεται είναι υπεύθυνη του ομίλου Δημιουργικής Γραφής. 241

242 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΣΦΗΚΑ ΜΑΡΙΑ Η Μαρία Σφήκα γεννήθηκε το 1969 στη Λαμία. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο ΑΠΘ και από το 1997 εργάζεται σαν καθηγήτρια στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Έχει εκδώσει δύο ποιητικές συλλογές, Ο Υποκειμενικός Κήπος (2006) και Εισαγωγή στις πονηρίες της χαράς (2011), ενώ η τρίτη είναι υπό έκδοση. Έχει διακριθεί με το Α βραβείο της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών (2010), με το Β βραβείο του Δ Πανελλήνιου Διαγωνισμού Κώστας Χατζόπουλος (2011) και με το Α βραβείο του 3ου Πανελλήνιου Ποιητικού Διαγωνισμού Ελικών (2014). Από το 2014 είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια του Τμήματος «Δημιουργική Γραφή» του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Ζει και εργάζεται στη Ναύπακτο. ΤΑΝΙΔΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ Ονομάζομαι Αγγελική Τανίδου. Αποφοίτησα το 1994 από το τμήμα Φιλολογίας του Α.Π.Θ και είμαι μάχιμη φιλόλογος εδώ και 21 χρόνια. Έχω εργαστεί παλιότερα ως φιλόλογος στον ιδιωτικό τομέα, υπήρξα ιδιοκτήτρια φροντιστηρίου μέσης εκπαίδευσης αλλά τα τελευταία δώδεκα χρόνια υπηρετώ στο δημόσιο σχολείο. Παρακολουθώ σεμινάρια σχετικά με τη διδακτική των φιλολογικών μαθημάτων, συμμετείχα ως εισηγήτρια σε ημερίδες φιλολόγων και έχω εκπονήσει με επιτυχία σχολικά προγράμματα πολιτιστικού περιεχομένου. Εδώ και τρια χρόνια διατηρώ στο σχολείο μια ομάδα μαθητών δημιουργικής γραφής και από το 2014 παρακολουθώ το μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών του τμήματος δημιουργικής γραφής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ ΣΕΒΑΣΤΗ Σπούδασα στην Σχολή Νηπιαγωγών Θεσσαλονίκης και στο Τμήμα Νηπιαγωγών του πανεπιστημίου Αιγαίου [Πτυχίο Σχολής Ελληνικών και Μεσογειακών Σπουδών, Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών, ΠΔ (130/90)(Εξομοίωση)]. Από τον Φεβρουάριο του 1987 εργάζομαι στη δημόσια εκπαίδευση ως αναπληρώτρια νηπιαγωγός και από το 2000 ως μόνιμη Νηπιαγωγός. Από τον Οκτώβριο του 2014 συμμετέχω σε ένα πρόγραμμα δημιουργικής γραφής μέσω του E Twinning, με τίτλο «Ήρωες φανταστικοί σε διαδρομή μαγευτική». Συμβουλεύω και ενθαρρύνω τους μαθητές μου να απελευθερώσουν τις δημιουργικές τους ικανότητες, προσφέροντας τους εναλλακτικές λύσεις και βοηθώντας τους να ξεπεράσουν τα εμπόδια χωρίς να κατευθύνω τη φαντασία τους. ΤΣΑΜΠΑΖΗ ΧΡΥΣΑ Η Χρύσα Τζαμπάζη είναι πτυχιούχος του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ. Έχει εργαστεί από το 2001 στην ιδιωτική και τη δημόσια εκπαίδευση σε σχολεία της Θεσσαλονίκης, της Πάτρας, της Λέσβου ( όπου συμμετείχε με τους μαθητές της σε διαγωνισμό συγγραφής παραμυθιού παιδικού περιοδικού 242

243 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ )και του Ν. Ροδόπης. Από το 2013 ζει και εργάζεται ως δασκάλα στις Σέρρες. Είναι μέλος της Λέσχης Ανάγνωσης Δασκάλων της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σερρών. ΤΣΑΝΤΣΑΝΟΓΛΟΥ ΟΛΓΑ Όλγα Τσαντσάνογλου: φιλόλογος, εκπαιδευτικός. Απόφοιτος ΑΠΘ, Μεταπτυχιακός τίτλος στην Ιστορία της Τέχνης. ΤΣΑΤΣΟΥ ΝΙΚΟΛΟΥΛΗ ΣΟΦΙΑ Γεννήθηκε τον Μάιο του 1975 στη Θεσσαλονίκη κι εργάζεται ως δασκάλα σε δημοτικό σχολείο. Είναι φοιτήτρια του ΠΜΣ «Δημιουργική Γραφή» του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας κι απόφοιτος του Παιδαγωγικού Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΑΠΘ. Γνώστης της αγγλικής Γλώσσας και χειρισμού Η/Υ. Διετέλεσε εισηγήτρια ενδοσχολικών επιμορφώσεων και διαχειρίστρια ευρωπαϊκού προγράμματος etwinning λαμβάνοντας Εθνική κι Ευρωπαϊκή Ετικέτα Ποιότητας για το έργο «A recipe Book and Traditional Food». Συμμετείχε στο Θεσμό «Αριστεία» του Υπουργείου Παιδείας με το έργο «Παιχνιδογράμματα». Παρακολούθησε σεμινάρια Δημιουργικής Γραφής στο ΑΠΘ και έλαβε μέρος σε εκπαιδευτικά προγράμματα και σχολικούς διαγωνισμούς. ΤΣΙΓΓΕΡΛΙΩΤΗ ΑΝΝΑ Σπούδασα στην Παιδαγωγική Σχολή του τμήματος Νηπιαγωγών του Α.Π.Θ. Από τον Σεπτέμβριο του 2002 εργάζομαι στο δημόσιο ως νηπιαγωγός και τα τελευταία τρία χρόνια είμαι προϊσταμένη. Από τον Οκτώβριο του 2014 συμμετέχω σε ένα πρόγραμμα δημιουργικής γραφής μέσω του E Twinning, «Ήρωες φανταστικοί σε διαδρομή μαγευτική». Τον Απρίλιο του 2015 παρακολούθησα το σεμινάριο «Γλωσσική έκφραση και επικοινωνία. Προσπελάζοντας όλα τα είδη του επικοινωνιακού λόγου μέσα από διάφορες τεχνικές», 12 ωρών από το 2ο ΠΕΚ Θεσ/νίκης. Στην τάξη ενισχύω τη δημιουργική γραφή οργανωμένα και παροτρύνω τα παιδιά στην ελεύθερη απασχόληση, δίνοντάς τους τα κατάλληλα ερεθίσματα. ΤΣΙΑΡΒΟΥΛΑ ΣΤΕΡΓΙΑΝΗ Σπούδασε Συστηματική Φιλοσοφία στο ΑΠΘ. Από το Τμήμα Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ του ΑΠΘ απέκτησε δίπλωμα με ειδίκευση στην Επικοινωνία & στον Πολιτισμό. Στο ίδιο Τμήμα εκπονεί διδακτορική διατριβή με θέμα «Η πολιτισμική πολιτική των ελληνικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων». Ζει στη Θεσσαλονίκη, όπου δραστηριοποιείται στον ευρύτερο χώρο του cultural management ως σύμβουλος επικοινωνίας/πολιτιστικής διαχείρισης. Έχει εργαστεί σε μουσεία της πόλης (Μουσείο Αρχαίων, Βυζαντινών & Μεταβυζαντινών Μουσικών Οργάνων της Τράπεζας Μακεδονίας Θράκης / Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης / Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης / Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ). Παράλληλα, συνεργάζεται ως freelancer με γραφεία γραφικών τεχνών, δημιουργικά ατελιέ και εκδοτικούς οίκους της πόλης αναλαμβάνοντας την επιμέλεια έκδοσης νέων τίτλων ή έντυπου πληροφοριακού υλικού. 243

244 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΤΣΙΛΙΜΕΝΗ ΤΑΣΟΥΛΑ Η Τασούλα Τσιλιμένη είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στο οποίο διδάσκει Παιδική Λογοτεχνία: Αφήγηση και Μυθοπλασία. Είναι επιστημονική υπεύθυνη της Κατεύθυνσης Λογοτεχνίας και Παιδικού Βιβλίου, του Εργαστηρίου Λόγου και Πολιτισμού και υπεύθυνη της ενότητας «Έντυπο Παιδαγωγικό υλικό: Σχεδιασμός και Αξιολόγηση» του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών του Π.Τ.Π.Ε. του ομώνυμου Πανεπιστημίου. Διευθύνει το ηλεκτρονικό διαπανεπιστημιακό περιοδικό για τη θεωρία, μελέτη και διδακτική της παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας ΚΕΙΜΕΝΑ( και είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του ηλ. περιοδικού Διαδρομές. Παράλληλα με τα δοκίμια και δημοσιεύματα για το αντικείμενό της, ασχολείται με τη συγγραφή λογοτεχνικών βιβλίων. Ήταν υπεύθυνη σχεδιασμού του Ανθολογίου Α&Β Δημοτικού Το Δελφίνι. ΥΦΑΝΤΗΣ ΗΛΙΑΣ Ο Ηλίας (Λίνος) Υφαντής του Γεωργίου γεννήθηκε στο Αγρίνιο το Έχει πτυχίο Φιλοσοφικής σχολής Αθηνών, τμήμα Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής Ψυχολογίας, Μεταπτυχιακό με ειδίκευση "Συστηματική Φιλοσοφία" του τομέα Φιλοσοφίας του τμήματος Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής Ψυχολογίας και είναι επιμορφωτής στη χρήση Τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνίας (ΤΠΕ). Το 2004 δίδαξε Ελληνικά σε αλλοδαπούς, παλιννοστούντες, μετανάστες στα πλαίσια εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Το 2005 πέτυχε στο γραπτό διαγωνισμό του ΑΣΕΠ των εκπαιδευτικών και από το 2006 εργάζεται στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ως φιλόλογος. Έχει συγγράψει κείμενα στον Τουριστικό Οδηγό Αιτωλοακαρνανίας, εκδόσεις Αιτωλοακαρνανικός Τύπος, Αθήνα 2009 και έχει αρθρογραφία στον ηλεκτρονικό αλλά και έντυπο Τύπο από το 2001.Επιπλέον, είναι συνιδρυτής και συντάκτης της ιστοσελίδας -blog agrinionews.gr ΦΑΚΙΔΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Η Αναστασία Φακίδου είναι Σχολική Σύμβουλος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Καρδίτσας, κάτοχος πτυχίων προσχολικής και δημοτικής εκπαίδευσης, μεταπτυχιακού τίτλου στον Σχεδιασμό-Αξιολόγηση Σύγχρονων Περιβαλλόντων Μάθησης, υποψήφια διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Έχει τριακονταετή υπηρεσία σε όλες της βαθμίδες εκπαίδευσης. Αποτέλεσε μέλος της συγγραφικής ομάδας του σχολικού εγχειριδίου των Εικαστικών για την Ε & ΣΤ Δημοτικού. Συμμετείχε σε πλήθος ημερίδων, σεμιναρίων ως επιμορφώτρια εκπαιδευτικών. Οι δημοσιεύσεις της σε πρακτικά διεθνών συνεδρίων, επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους μεταξύ άλλων αφορούν στη διδακτική των Εικαστικών και της Λογοτεχνίας, την αξιοποίηση πολυτροπικών κειμένων στη διδασκαλία, την ενιαιοποίηση (integration) λογοτεχνίας και εικαστικών τεχνών, τη συναισθηματική αγωγή, την εκπαίδευση-επιμόρφωση εκπαιδευτικών. 244

245 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΦΑΣΟΗ ΚΑΤΕΡΙΝΑ Η Κατερίνα Φασόη αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (Τμήμα Φιλολογίας, Κατεύθυνση Γλωσσολογίας) το Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο ίδιο Πανεπιστήμιο με αντικείμενο τη Διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας το Παρακολούθησε παράλληλα επίσης το πρόγραμμα μεταπτυχιακής ειδίκευσης στο Πανεπιστήμιο Paris Dauphine (VII) με θέμα Πολιτική και διαχείριση του πολιτισμού από το οποίο αποφοίτησε το Εργάστηκε στο Διδασκαλείο της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του ΕΚΠΑ διδάσκοντας τη Νέα Ελληνική σε ξενόγλωσσους φοιτητές. Από το 2002 εργάζεται ως φιλόλογος στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση και από το 2011 έως σήμερα υπηρετεί στο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο της Ιωνιδείου Σχολής Πειραιά. ΦΑΦΟΥΤΟΠΟΥΛΟΥ ΗΛΙΑΝΑ Η Ηλιάνα Φαφουτοπούλου εργάζεται ως νηπιαγωγός στο Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών Ρευματιάς (Κ.Δ.Α.Π.) του Δήμου Φαρσάλων. Αποφοίτησε από το Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης του ΑΠΘ εκπονώντας διπλωματική προπτυχιακή εργασία για τις κοινωνιολογικές σχέσεις στο νηπιαγωγείο. Συνέχισε με τις μεταπτυχιακές τις σπουδές στο ΠΘ στο ΠΜΣ «Παιδαγωγικό Παιχνίδι και Παιδαγωγικό Υλικό στην Πρώτη Παιδική Ηλικία» και εκπόνησε μεταπτυχιακή εργασία με τίτλο «Η κατανόηση της μεταφορικής χρήσης της γλώσσας μέσα από παιχνίδια εμψύχωσης Δημιουργικής Γραφής». Εκπόνησε ακόμη, εκπαιδευτικό υλικό για το Κέντρο Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Μουζακίου- σε συνεργασία με το ΠΘ. Εργάστηκε εθελοντικά στο 2ο Ανταλλακτικό Παζάρι της Τράπεζας Χρόνου στα πλαίσια της Πράξης «ΑΝΘΡΩΠΟΜΑΝΙΑ» γράφοντας ιστορίες για παιδιά. ΦΕΙΔΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε στη Νομική του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και στο Vrije Universiteit στις Βρυξέλλες (LLM στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο) και σενάριο στο London Screenwriter s Workshop ( ). To 2009 ολοκλήρωσε το Film&Digital Filmmaking Course του New York Film Academy στη Νέα Υόρκη. Οι δουλειές του περιλαμβάνουν την τηλεοπτική σειρά S1NgLEs (MEGA, ), τη σειρά animation «ουκ αν λαβοις παρά του μη έχοντος», τις ραδιοφωνικέςσειρές «Τα Κορίτσια της Διπλανής Πόρτας» και «Δικηγόροι του Διαβόλου» (ΕΡΑ ΚΟΜΟΤΗΝΗ) και το κόμιξ «s1ngles: ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΜΕΤΡΗΣΗ» (ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, 2007). Λατρεύει τις μεταμεσονύκτιες ώρες, τα περιπετειώδη laptop και να γράφει για τον εαυτό του στο τρίτο πρόσωπο. ΦΕΛΕΚΙΔΟΥ ΡΙΑ Η Ρία Φελεκίδου σπούδασε Νομική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Δημοσιογραφία στο Εργαστήριο Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας στην Αθήνα. 245

246 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Είναι απόφοιτος του Μεταπτυχιακού ετήσιου Προγράμματος Παιδαγωγικής Κατάρτισης της ΑΣΠΑΙΤΕ και πτυχιούχος του Μεταπτυχιακού Δημιουργικής Γραφής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Έχει ασχοληθεί επαγγελματικά με τη δικηγορία και τη δημοσιογραφία, ενώ σήμερα δουλεύει ως εκπαιδευτικός στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Έχει εκδώσει πέντε παιδικά βιβλία (Εκδόσεις Σύγχρονοι Ορίζοντες, Κέδρος και ένα αυτοέκδοση) και δύο ποιητικές συλλογές (Εκδόσεις Γαβριηλίδη). Ποιήματά της φιλοξενούνται σε ποιητικές ανθολογίες και διαδικτυακά λογοτεχνικά περιοδικά. Είναι βασικό μέλος της ομάδας Subrosa, η οποία παρουσιάζει αφηγήσεις παραμυθιών και παραστάσεις μικτής τεχνικής (αφήγηση, θέατρο, κουκλοθέατρο, κινούμενο σχέδιο) σε σχολεία και άλλους χώρους. ΦΛΕΜΟΤΟΜΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΑ Η Ιουστίνα Φλεμοτόμου είναι Φυσικός, στη Δημόσια Β/θμια Εκπαίδευση, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις Νέες Τεχνολογίες στην Εκπαίδευση. Τα 3 τελευταία χρόνια είναι αποσπασμένη στο Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. ΦΡΑΓΚΟΣΤΕΦΑΝΑΚΗ ΙΩΑΝΝΑ Ονομάζομαι Ιωάννα Φραγκοστεφανάκη. Σπούδασα Φωτογραφία από το στο Τμήμα Φωτογραφίας του ΤΕΙ Αθήνας. Το 2001 με την υποτροφία ERASMUS παρακολούθησα εξάμηνο κύκλο σπουδών στο University of Art and Design of Helsinki (UIAH) στην Φινλανδία. Tο 2007 έλαβα την υποτροφία του ΙΚΥ για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό, όπου και ολοκλήρωσα το MA Photojournalism του University of Westminster στο Λονδίνο. Το 2008 συμμετείχα σε ομαδική έκθεση στην Host Gallery Λονδίνου. Το 2003 πήρα μέρος σε ομαδική έκθεση με θέμα «όλα για το λιμάνι» στον ΟΛΠ Πειραιά. Φωτοδημοσιογραφικό project μου με θέμα τις δημοτικές εκλογές του Λονδίνου έχει παρουσιαστεί στο BHMagazinο. ΦΡΥΔΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Καθηγήτρια Αγγλικών (Α.Π.Θ.), θεατρολόγος (Maitrise/D.E.A., Université Paris III), με εξειδίκευση στο Aρχαίο Δράμα. Υπεύθυνη Αγωγής Υγείας της Δ.Δ.Ε. Β Αθήνας έχει εντάξει το Θέατρο, τη Λογοτεχνία και τη Δημιουργική Γραφή στα προγράμματα Αγωγής Υγείας. Μόνιμη συνεργάτης της Εταιρείας Θεάτρου Παίκτες, (επιλογή κειμένων, μετάφραση, δραματουργική επεξεργασία: Αγόρασα ένα φτυάρι από το ΙΚΕΑ για να σκάψω τον τάφο μου, βοηθός σκηνοθέτη: Pinter s People ). Συνεργάστηκε με το Θέατρο του Ήλιου (Αριάν Μνούσκιν) (μετάφραση/υπερτιτλισμός: Οι Ναυαγοί της Τρελής Ελπίδας, Οι Εφήμεροι, προσαρμογή μετάφρασης/υπερτιτλισμός: Το τελευταίο Καραβάν Σεράι (Φεστιβάλ Αθηνών). Ασχολείται με τη μετάφραση σεναρίων, λογοτεχνικών και θεατρικών έργων και τη συγγραφή θεατρικών έργων. Είναι μέλος του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου Θεατρολόγων. ΦΥΛΑΚΤΑΚΗ ΠΕΝΥ 246

247 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Η Πένυ Φυλακτάκη είναι θεατρική συγγραφέας και μεταφράστρια. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είναι αριστούχος του Τμήματος Αγγλικής Γλώσσας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κάτοχος Μεταπτυχιακού Διπλώματος στη Μετάφραση (MA in Translation) από το Πανεπιστήμιο του Surrey και Διδακτορικού Διπλώματος στη Θεατρική Μετάφραση από το Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Παρακολούθησε μαθήματα Δημιουργικής Γραφής (Creative Writing) στο College of Creative Arts, Manchester, UK, το σεμινάριο «Γραφή Κινηματογραφικού Σεναρίου» στο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας και το Εργαστήριο Θεατρικής Γραφής του Ελληνικού Κέντρου του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου στην Αθήνα. Από το δίδαξε Δημιουργική Γραφή και Μετάφραση στο Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ από το 2009 διδάσκει Λογοτεχνική Μετάφραση και Θεατρική γραφή στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Δημιουργικής Γραφής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στη Φλώρινα. Από το 2006 διευθύνει το Εργαστήρι Συγγραφικής Τέχνης στη Θεσσαλονίκη. Έχει τιμηθεί με Κρατικό Βραβείο Θεατρικού Έργου από το Υπουργείο Πολιτισμού (2004) και έχει εκπροσωπήσει την Ελλάδα στο Φόρουμ Σύγχρονης Δραματουργίας «Αφιέρωμα στα Βαλκάνια» του Ελληνικού Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου (2014). Έργα της έχουν ανέβει σε Αθήνα (Εθνικό Θέατρο, Χώρος Τέχνης «Βρυσάκι», Όμιλος Ζηρίδη), Θεσσαλονίκη (ΚΘΒΕ, Θέατρο «3ος Όροφος», Θέατρο «Έξω από τα Τείχη», Θέατρο «ΕΓΝΑΤΙΑ») Ιωάννινα και Αγγλία (London Tristan Bates Theatre, Oxford Patton Theatre Studio). Τα έργα της Το Πρωτάθλημα, Το Κτίριο, Ε Και; και Μαθήματα Νεοελληνικής Ιστορίας έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά και στα Ισπανικά. ΦΩΚΙΑΛΗ ΕΛΙΤΑ Διδάκτορας του Τμήματος Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία του Πανεπιστημίου Αθηνών, Εκπαιδευτικός της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Τα ερευνητικά της ενδιαφέρονται εστιάζονται στις περιοχές της διαμεσικής αφήγησης και του fan fiction. Ενδεικτικό συγγραφικό έργο: Το εικονογραφημένο παιδικό βιβλίο στο σύγχρονο ψηφιακό περιβάλλον, Κείμενα, τ.10, Διάλειμμα για Διαφημίσεις Τα παραμύθια ξανά στην εκπαίδευση(συνεργασία), Νέος Παιδαγωγός, τ1, Από τη σελίδα στην οθόνη: Είδη κειμένων ηλεκτρονικής λογοτεχνίας (συνεργασία). Στο Π. Παπούλια-Τζελέπη & Α. Φτερνιάτη (επιμ.) Γραφή και Γραφές στον 21ο Αιώνα: Η Πρόκληση για την Εκπαίδευση. Πρακτικά συνεδρίου, Πανεπιστήμιο Πατρών, Νοεμβρίου Το εφηβικό μυθιστόρημα στην ηλεκτρονική εποχή (συνεργασία). Στο Μ. Κανατσούλη & Δ. Πολίτης (επιμ.) Σύγχρονη Εφηβική Λογοτεχνία: Από την Ποιητική της Εφηβείας στην Αναζήτηση της Ερμηνείας της. Αθήνα: εκδόσεις Πατάκη ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΣ Ο Νίκος Φωτόπουλος γεννήθηκε στην Αμαλιάδα το Είναι διδάκτορας κοινωνιολογίας και ασχολείται επαγγελματικά με την εκπαίδευση. Έχει σπουδάσει 247

248 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Κοινωνιολογία και Επιστήμες της Εκπαίδευσης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών και το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο αντίστοιχα. Το 2002 ανακηρύχθηκε διδάκτορας στο Γενικό Τμήμα Δικαίου του Παντείου Πανεπιστήμιου. Από το 2005 απασχολείται ως ερευνητής σε θέματα δια βίου μάθησης και εκπαιδευτικής πολιτικής στο Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΚΑΝΕΠ/ΓΣΕΕ), ενώ έχει διδάξει στη μέση ιδιωτική εκπαίδευση, στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο καθώς και στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας όπου σήμερα είναι μέλος ΔΕΠ. Τα ερευνητικά και συγγραφικά του ενδιαφέροντα κινούνται στο χώρο της κοινωνιολογίας της εκπαίδευσης και της εκπαιδευτικής πολιτικής, της κοινωνιολογίας του πολιτισμού και της Κριτικής Θεωρίας. Εκτός από το κοινωνιολογικό και παιδαγωγικό σκέλος του έργου του ασχολείται με την ποίηση και τη δημιουργική γραφή. Στα ελληνικά γράμματα εμφανίστηκε το 1994 στο περιοδικό "Αλφειός" μετά από παρότρυνση του ποιητή Γιώργη Παυλόπουλου. Ποιήματά του έχουν δημοσιευτεί σε λογοτεχνικά περιοδικά και έχουν συμπεριληφθεί στην ποιητική ανθολογία της γενιάς του '90 με τίτλο: "Η γεωμετρία μιας Αθέατης Γενιάς", εκδ. Μανδαγόρας, 2002, καθώς και στην ανθολογία "Η Αθέατη Γενιά του '90", εκδ. Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Ποίησή του παρουσιάστηκε από το Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Επίσης το 2004 παρουσιάστηκε από τον ιταλό ελληνιστή Maurizio De Roza στον τόμο "Voci dall' agora" που κυκλοφόρησε στην Ιταλία με θέμα την ελληνική λογοτεχνία στον 20ό αιώνα. Το 2006 γυρίστηκε από τον καθηγητή φωτογραφίας Πάνο Βαρδόπουλο το φιλμ μικρού μήκους "Ευρετήριο Χαμένων Ονομάτων", βασισμένο στην ομώνυμη ποιητική συλλογή του Ν.Φ., το οποίο βραβεύτηκε στο "8ο Διεθνές Πανόραμα Ανεξάρτητων Δημιουργών Φιλμ και Βίντεο" (Πάτρα 2006). ΧΑΤΖΗΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ Η Ευαγγελία Χατζηδημητρίου είναι νηπιαγωγός με 21 χρόνια διδακτική εμπειρία στη δημόσια εκπαίδευση. Είναι απόφοιτος του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών «Δημιουργική Γραφή» του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα εστιάζουν στη χρήση των ΤΠΕ στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και στην εφαρμογή της δημιουργικής γραφής στη σχολική τάξη. ΧΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΧΡΥΣΗ Είμαι μόνιμη καθηγήτρια φιλόλογος από το 1987 έως σήμερα Τελείωσα με υποτροφία το Ιστορικό Κρήτης και Μεταπτυχιακό στο Τμήμα της Ιστορίας του Ιόνιου Πανεπιστήμιου με θέμα «Τα ΔΑΝΕΙΑ Χ. ΖΩΓΡΑΦΟΥ» στους κολλήγους των χωριών ΜΕΣΔΑΝΙ και ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ (η γαιοκτησία Ζωγράφου στη Δ. ΘΕΣΣΑΛΙΑ) Από το 2000 έως σήμερα διδάσκω στο 2ο Λύκειο Καρδίτσας αρχαία ελληνικά και ιστορία στη θεωρητική κατεύθυνση καθώς και γλώσσα (έκφραση-έκθεση) στη Γ Λυκείου. 248

249 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ ΧΟΝΔΡΟΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΙΑ Η Μαρία Χονδρογιάννη είναι απόφοιτος του τμήματος Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας. ΧΡΗΣΤΙΔΟΥ ΣΟΦΙΑ Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Αγγλική Γλώσσα και Φιλολογία στο ΑΠΘ κι έλαβε το Μεταπτυχιακό με τίτλο «Επιστήμες της Γλώσσας και της Επικοινωνίας στο Νέο Οικονομικό Περιβάλλον» με Κατεύθυνση Μεταφρασεολογία από το ΔΠΜΣ του ΑΠΘ. Καθηγήτρια Αγγλικής με 27ετή διδακτική πείρα σε όλες τις βαθμίδες της δημόσιας εκπαίδευσης, επαγγελματικής κατάρτισης και ενδουπηρεσιακής επιμόρφωσης αλλά και στην ιδιωτική εκπαίδευση. Μεταφράστρια/ διερμηνέας με 24ετή εμπειρία, μεταφρασεολόγος με Διδακτορικό στη μεταφρασεολογία από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ΠΤΔΕ Φλώρινας και Μεταπτυχιακό στη Δημόσια Διοίκηση από το Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου: Κατεύθυνση Εκπαιδευτική Διοίκηση. Μιλάει πιστοποιημένα 4 ξένες γλώσσες και έχει ειδικευτεί στην εκπαίδευση ενηλίκων, τη διδασκαλία της Αγγλικής για ειδικούς, ακαδημαϊκούς σκοπούς και την εκπαίδευση ατόμων με μαθησιακές δυσκολίες και προβλήματα όρασης. ΧΡΗΣΤΟΜΑΤΗ ΕΥΔΟΚΙΑ Η Χρηστομάτη Ευδοκία αποφοίτησε από την Παιδαγωγική Ακαδημία Ηρακλείου το 1985, από το πρόγραμμα Επαγγελματικής Αναβάθμισης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το 2000 και από το Διδασκαλείο του Παιδαγωγικού τμήματος Θεσσαλονίκης «Δημήτρης Γληνός» το Ως εκπαιδευτικός το 2012 και για δύο έτη οργάνωσε Λέσχη Ανάγνωσης μαθητών στο 20ο Δημοτικό Σερρών. Σήμερα είναι διευθύντρια στο 6ο Δημοτικό Σχολείο Σερρών. Από το 2011 είναι μέλος του Ελληνικού τμήματος της IBBY και εθελόντρια στη Κεντρική Δημόσια Βιβλιοθήκη Σερρών. Συντονίζει τη Λέσχη Ανάγνωσης Παιδικού Βιβλίου για Δασκάλους της Α/θμιας Εκπ/σης Σερρών. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια Δημιουργικής γραφής στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο Σερρών, αλλά και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ Η Αναστασία Χριστοδούλου είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια στο ΑΠΘ με γνωστικό αντικείμενο Σημειωτική. Το συγγραφικό έργο και τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται σε ζητήματα που αφορούν την σημειωτική ανάλυση κειμένων και εικόνας στο χώρο της εκπαίδευσης (ανάλυση εγχειριδίων, εκπαιδευτικοί νόμοι) και σε πεδία του ευρύτερου κοινωνικού χώρου (διαφήμιση, εκπαίδευση αξιών, προσιτή πολυτέλεια, διεθνείς οργανισμοί). Έχει εκδώσει τρία βιβλία αυτόνομα, ένα σε συνεργασία και μία μετάφραση σε συνεργασία. Έχει δημοσιεύσει πενήντα εργασίες σε επιστημονικά περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων και συλλογικούς τόμους, και συμμετείχε στη συγγραφή ερευνητικών πακέτων, στην Επικαιροποίηση Διδακτικού Υλικού του ΕΑΠ, στην παραγωγή υλικού σχετικά με τις αξίες και την εκπαίδευση για χρήση στα Προγράμματα 249

250 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Εκπαιδευτικής Κατάρτισης (ΠΕΚ). Ανήκει στο Μητρώο Αξιολογητών των επιτροπών Αξιολόγησης και Πιστοποίησης της εκπαιδευτικής επάρκειας, ανήκει στο Μητρώο Πιστοποιημένων Εκπαιδευτών Ενηλίκων, Υπουργείο Παιδείας, ΕΟΠΠΕΠ, έχει επιλεγεί ως Εμπειρογνώμονας για τις ξένες γλώσσες από το Υπουργείο Παιδείας για το Νέο Σχολείο και έχει διατελέσει Πρόεδρος του Βαθμολογικού Κέντρου Ειδικών Μαθημάτων Θεσσαλονίκης του Υπουργείου Παιδείας για τρία έτη. Υπήρξε μέλος Eπιστημονικών και Oργανωτικών Eπιτροπών Συνεδρίων και έχει συμμετάσχει σε 15 επιδοτούμενα ερευνητικά προγράμματα. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ Μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης: «Πολιτιστική Διαχείριση», Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Σχολή Διεθνών Σπουδών Επικοινωνίας και Πολιτισμού, Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού. Διπλωματική εργασία με τίτλο: «Η μικρομυθοπλασία (microfiction, flash fiction, minificción) ως πολιτισμικό φαινόμενο: μελέτη για ένα νέο διεθνές κι εθνικό είδος λόγου», Πτυχίο ΕΑΠ, Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών, Ευρωπαϊκός Πολιτισμός, Δίπλωμα Ισπανικής Γλώσσας και Πολιτισμού, Πανεπιστήμιο UIMP, Menendez Pelayo, Santander, Diploma in Translation, Institute of Linguists, London, Ερευνητικά ενδιαφέροντα: μετα-κλασική αφηγηματολογία, αφηγηματική στροφή, storytelling, δημιουργική γραφή, λογοτεχνικός υβριδισμός, λογοτεχνία και φιλοσοφία, λογοτεχνία και δημιουργικότητα. ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Ονομάζομαι Δημήτρης Χριστόπουλος. Γεννήθηκα το 1965 στην Αθήνα, ζω και εργάζομαι στον Πειραιά ως φιλόλογος στη Μέση Εκπαίδευση. Διατηρώ το εκπαιδευτικό ιστολόγιο «e-τραπεζα ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ», με κριτικές βιβλίων και ποικίλο εκπαιδευτικό υλικό σε θέματα Γλώσσας και Λογοτεχνίας. Έχω συγγράψει 12 εκπαιδευτικά βιβλία καθώς και μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο «δημόσιες ιστορίες» (2013, εκδ. Πηγή). Διακρίθηκα στον διαγωνισμό «Παράξενες Μέρες» το 2013, με το διήγημα «Κίτρινο σχολικό λεωφορείο». Διηγήματά μου φιλοξενούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα στο ηλεκτρονικό περιοδικό Fractal. Κατά το παρελθόν παρακολούθησα μαθήματα Δημιουργικής Γραφής στη «Σχόλη» των εκδ. Πατάκη με επικεφαλής τον Μισέλ Φάις. Στα Πρότυπα Πειραματικά Λύκεια (Ιωνίδειος και Ζάννειο) εργάστηκα σε ομίλους δημιουργικής γραφής (με αξιοποίηση ΤΠΕ) με ανάγνωση σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων (Χρήστος Οικονόμου, Θανάσης Βαλτινός, Δημήτρης Χατζής) και θεατρική διασκευή λογοτεχνικών κειμένων («Με το βλέμμα στη φυγή»). Την τρέχουσα σχολική χρονιά, παρουσίασα σε εργαστήρια φιλολόγων Πειραιά πρόταση διδασκαλίας της Φιλοσοφίας με εργαλείο τη δημιουργική γραφή. ΨΥΧΟΓΥΙΟΠΟΥΛΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ Η Παναγιώτα Ψυχογυιοπούλου είναι Σχολική Σύμβουλος φιλολόγων Π.Ε. Αχαΐας με έδρα την Πάτρα. Έχει σπουδάσει Βυζαντινή & Νεοελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο 250

251 ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΩΝ Αθηνών, Βιβλιοθηκονομία & Συστήματα Πληροφόρησης στο ΤΕΙ Αθηνών, έχει μεταπτυχιακό που αφορά τη διοίκηση σχολικών μονάδων στο Πανεπιστήμιο ROMA TRE της Ιταλίας και από το 2014 παρακολουθεί το μεταπτυχιακό Δημιουργικής Γραφής στη Φλώρινα. Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια, συνέδρια αφήγησης παραμυθιού, δημιουργικής γραφής, θεάτρου, τοπικής ιστορίας, νέων τεχνολογιών και έχει διδάξει τα μαθήματα: δημιουργική γραφή, λαογραφία και λαϊκός πολιτισμός, τοπική ιστορία, βιβλίαβιβλιοθήκες στα Κέντρα Εκπαίδευσης Ενηλίκων. Παράλληλα έχει ασχοληθεί με την παιδαγωγική αξιοποίηση της αφήγησης και της δημιουργικής γραφής στο σχολείο. 251

252 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 3 Ο ΧΛΜ. ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΔΟΥ ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΝΙΚΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑ 252