ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ

Transcript

1 Δ ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΚΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΤΠΗΡΔΙΩΝ ΤΓΔΙΑ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ΘΔΜΑ: ύζηημα Ππομηθειών. Σο παπάδειγμα ηος Δθνικού ςζηήμαηορ Τγείαρ ηηρ Μ. Βπεηανίαρ (NHS). Αξιοποίηζη βέληιζηων ππακηικών ζηο Δθνικό ύζηημα Τγείαρ ζηην Δλλάδα. Δπιβλέποςζα: Μπαλαζοπούλος Αναζηαζία ποςδάζηπια: ηπαθιώηη Δςαγγελία ΑΘΗΝΑ

2 ΠΔΡΙΛΗΦΗ Σν ζχζηεκα πξνκεζεηψλ ζην ρψξν ηεο πγείαο απνηειεί δηαρξνληθή παζνγέλεηα ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο ζηε ρψξα καο. πληζηά έλα κείδνλ ζέκα κε απνηέιεζκα λα βξίζθεηαη ζην επίθεληξν ησλ κεηαξξπζκίζεσλ ρσξίο σζηφζν λα επηηπγράλνληαη νη ζηφρνη γηα δηαθάλεηα, πνηφηεηα θαη νηθνλνκηθή απνηειεζκαηηθφηεηα. Η παξνχζα εξγαζία πξαγκαηεχεηαη ηελ νξγάλσζε ηνπ ζπζηήκαηνο πξνκεζεηψλ ζην βξεηαληθφ ζχζηεκα πγείαο θαη ηε δηεξεχλεζε ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ πνπ ην θαζηζηνχλ πξφηππν νηθνλνκηθήο απνδνηηθφηεηαο θαη πςειήο πνηφηεηαο ζηηο ππεξεζίεο πγείαο κε ζθνπφ λα γίλεη θξηηηθή δηάρπζε ησλ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ ζην ειιεληθφ ζχζηεκα πξνκεζεηψλ. ην θεθάιαην 1 αλαιχνληαη νη βαζηθέο έλλνηεο ηνπ ζπζηήκαηνο πξνκεζεηψλ, ε πεξηγξαθή ηνπ πξνκεζεπηηθνχ θχθινπ θαη ην λνκνζεηηθφ πιαίζην πνπ ζεκειηψλεη ην ζχζηεκα πξνκεζεηψλ ζηε ρψξα καο. ηε θεθάιαην 2 πεξηγξάθεηαη ε ιεηηνπξγία ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο (NHS) ζηε Μ. Βξεηαλία, ε απαξρή ηνπ θαη ηα εμειηθηηθά ηνπ ζηάδηα, ν ηξφπνο νξγάλσζεο θαη νη πεγέο ρξεκαηνδφηεζήο ηνπ ψζηε νη πιεξνθνξίεο απηέο λα απνηειέζνπλ ηε βάζε γηα ηελ εμνηθείσζε ηνπ αλαγλψζηε κε απηφ. ηε ζπλέρεηα, αληηθείκελν ηνπ θεθαιαίνπ 3 είλαη ε αλαιπηηθή πεξηγξαθή ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο πξνκεζεηψλ ζην NHS, ήηνη ην λνκνζεηηθφ πιαίζην πνπ ην ζεκειηψλεη, νη αξρέο πνπ ην δηέπνπλ, εηδηθφηεξα ε ιεηηνπξγία ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο θαη ε απνζαθήληζε βαζηθψλ ελλνηψλ ηεο επηζηήκεο ηεο Δθνδηαζηηθήο (Logistics) θαη ηέινο ε ελδειερήο αλάιπζε ηεο δηαδηθαζίαο πξνκεζεηψλ ησλ πιηθψλ, ησλ βαζηθψλ κεηφρσλ ζε απηήλ θαη ησλ νηθνλνκηθψλ ζπλζεθψλ πνπ ηελ πεξηβάιινπλ. ην ηειεπηαίν θεθάιαην επηρεηξείηαη κηα θξηηηθή αλάιπζε ηνπ ΔΤ θαη ηνπ NHS φζνλ αθνξά ηηο κεζφδνπο πξνκήζεηαο πιηθψλ, ε αληηπαξαβνιή ηνπ ζπγθεληξσηηθνχ θαη απνθεληξσηηθνχ κνληέινπ πξνκεζεηψλ αληηζηνίρσο, ε δηεξεχλεζε ησλ πιενλεθηεκάησλ θαη κεηνλεθηεκάησλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ην θαζέλα θαη ε αλαδήηεζε ησλ κεζφδσλ πνπ ζα απνθέξνπλ ηα βέιηηζηα απνηειέζκαηα. Σέινο, πξνηείλνληαη δξάζεηο νη νπνίεο ζα επηθέξνπλ αιιαγέο ζην ζχζηεκα πξνκεζεηψλ ζηε ρψξα καο κε γλψκνλα ηελ πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ πγείαο ζηνλ πνιίηε θαη ηελ νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο. 2

3 ΛΔΞΔΙ-ΚΛΔΙΓΙΑ χζηεκα πξνκεζεηψλ, πνηφηεηα, νηθνλνκηθή απνηειεζκαηηθφηεηα, Δζληθφ χζηεκα Τγείαο (NHS), Δθνδηαζηηθή, βέιηηζηεο πξαθηηθέο, ζπγθεληξσηηθφ θαη απνθεληξσηηθφ κνληέιν πξνκεζεηψλ 3

4 ABSTRACT The procurement system in the health sector constitutes a diachronic pathogeny in the National Health System of our country. It is a major issue as a result it is in the epicenter of reforms though without achieving the objects of transparency, quality and economic effectiveness. This thesis discusses the organisation of the procurement system in the British health system and explores the features which render this system an example of economic efficiency and high-quality health services so as to diffuse the best practice into the Greek procurement system in a critical manner. Chapter 1 deals with the core concepts of procurement system, the description of supply chain and the legislative framework which establishes the procurement system in our country. Chapter 2 deals with the operation of National Health System (NHS) in United Kingdom, its outset and phases of evolution, the manner of organisation and sources of funding so as to familiarize the reader with the subject. After that, the subject of chapter 3 is the detailed description of the operation of the procurement system in the NHS, namely its legislative framework, its main principles, the operation of its supply chain, and also the explanation of core concepts of Logistics and finally the thorough analysis of the procedure of the procurement of consumables, its main stakeholders and the economic conditions which frame it. In chapter 4 a critical analysis of British and Greek health system is attempted as far as the methods of consumables procurement is concerned. The last chapter also assesses the centralized and decentralized procurement model, it discusses the pros and cons of each model and explores the methods which will bring on the best practice. Finally, there are suggested actions which will provoke changes in the procurement system of our country by the criterion of delivering health services of high quality to citizens and ensuring the economic sustainability of the health system. Key-words Procurement system, quality, economic effectiveness, National Health Service (NHS), Logistics, centralized and decentralized procurement model 4

5 ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΔ CSU DRG FT NAO NHS NIC PASA PCT PICD SHA VFM ΑΔΠ ΓΤΠΔ ΔΔ ΔΚ ΔΠΤ ΔΤ ΔΤΓΑΠ ΟGC ΟΑΑ ΟΟΑ ΟΔ ΠΓ ΠΔΤ ΣΠΔ ΦΔΚ ΦΠΑ Commercial Support Unit Diagnosis Related Groups Foundation Trust National Audit Office National Health System National Insurance Contribution Purchasing and Supply Agency Primary Care Trust Procurement, Investment and Commercial Division Strategic Health Authority Value for Money Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ Γηνίθεζε Τγεηνλνκηθήο Πεξηθέξεηαο Δπξσπατθή Έλσζε Δπξσπατθέο Κνηλφηεηεο Δπηηξνπή Πξνκεζεηψλ Τγείαο Δζληθφ χζηεκα Τγείαο Δηαηξεία Όδξεπζεο θαη Απνρέηεπζεο Πξσηεχνπζαο Office of Government Commerce Οξγαληζκφο Αζηηθψλ πγθνηλσληψλ Αζελψλ Οξγαληζκφο γηα ηελ Οηθνλνκηθή πλεξγαζία θαη Αλάπηπμε Οξγαληζκφο ηδεξνδξφκσλ Διιάδνο Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα Πεξηθεξεηαθφ πκβνχιην Τγείαο Σερλνινγίεο Πιεξνθνξίαο θαη Δπηθνηλσληψλ Φχιιν Δθεκεξίδαο ηεο Κπβεξλήζεσο Φφξνο Πξνζηηζέκελεο Αμίαο 5

6 ΠΙΝΑΚΑ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΧΝ ΔΙΑΓΩΓΗ... 7 ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΛΙΚΟ... 8 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1. ΒΑΙΚΔ ΔΝΝΟΙΔ ΣΟΤ ΤΣΗΜΑΣΟ ΠΡΟΜΗΘΔΙΩΝ ΚΑΙ ΘΔΜΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ Η έλλνηα ησλ πξνκεζεηψλ Βαζηθέο αξρέο πνπ δηέπνπλ ην ζχζηεκα πξνκεζεηψλ Φάζεηο ηνπ πξνκεζεπηηθνχ θχθινπ Ννκνζεηηθφ πιαίζην ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2. ΣΟ ΠΑΡΑΓΔΙΓΜΑ ΣΟΤ NHS Ιζηνξηθφ πιαίζην Οξγαλσηηθή Γνκή Βνπιή Τπνπξγείν Τγείαο Δπνπηεπφκελνη θνξείο Υξεκαηνδφηεζε θαη Δζληθή Τπεξεζία Οηθνλνκηθνχ Διέγρνπ ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3. ΣΟ ΤΣΗΜΑ ΠΡΟΜΗΘΔΙΩΝ ΣΗ Μ. ΒΡΔΣΑΝΙΑ Ννκνζεηηθφ Πιαίζην Logistics θαη Δθνδηαζηηθή Αιπζίδα ζην NHS Έλλνηα θαη βαζηθέο ιεηηνπξγίεο Κχξηνη δξψληεο θαη νη αξκνδηφηεηέο ηνπο Βαζηθέο αξρέο πνπ δηέπνπλ ηηο πξνκήζεηεο: Απνδνηηθφηεηα, Γηαθάλεηα θαη Καηλνηνκία Πξαθηηθέο ησλ trusts ζηελ ειεχζεξε αγνξά. Απηνλνκία θαη δπλαηφηεηα επηινγήο Πψο δηελεξγείηαη ε πξνκήζεηα πιηθψλ; Πνηνο εγθξίλεη ηελ αγνξά ησλ πιηθψλ; Πνηα ε κνξθή ηεο αγνξάο ησλ πιηθψλ; Πψο δηακνξθψλνληαη νη ηηκέο; ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4. ΚΡΙΣΙΚΗ ΠΡΟΔΓΓΙΗ ΣΟΤ ΤΣΗΜΑΣΟ ΠΡΟΜΗΘΔΙΩΝ ΣΗ Μ. ΒΡΔΣΑΝΊΑ ΚΑΙ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

7 ΔΙΑΓΧΓΗ Η πνιηηηθή, νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή ζπγθπξία πνπ δηαλχνπκε θαηαδεηθλχεη ηελ έληνλε θξίζε φρη κφλν ζε επίπεδν δεκνζηνλνκηθήο δηαρείξηζεο αιιά θαη ζε επίπεδν αμηψλ. Κξίζε απνηειεί κία θαηάζηαζε αιιειεπηδξάζεσλ ζηελ νπνία παξαηεξνχληαη γεγνλφηα πνπ εθηπιίζζνληαη κε ηαρείο ξπζκνχο θαη εκπεξηέρνπλ ην ζηνηρείν ηεο έθπιεμεο θαη ηεο αλαηξνπήο, ελίνηε θαη ηελ έιιεηςε ηθαλφηεηαο γηα πξφβιεςε. ην πεξηβάιινλ απηφ ν πνιίηεο δηαθαηέρεηαη απφ έληνλε δπζπηζηία γηα ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ησλ ζεζκψλ θαη ηεο πνιηηεηαθήο νξγάλσζεο, γηα ηελ νξζή ράξαμε θαη απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ησλ δεκνζίσλ πνιηηηθψλ θαζψο θαη γηα ηε ρξεζηή δηαρείξηζε ησλ πεπεξαζκέλσλ δεκνζίσλ νηθνλνκηθψλ πφξσλ. ην πιαίζην απηφ εληάζζεηαη ν πξνβιεκαηηζκφο γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο ζπλέρεηαο ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο ζπζηαηηθφ ζηνηρείν ηνπ νπνίνπ απνηειεί έλα ζχζηεκα πγείαο πνπ δηέπεηαη απφ θαζνιηθφηεηα θαη ηζφηηκε πξφζβαζε ησλ πνιηηψλ ζε απηφ. Οη αξρέο ηεο θαζνιηθφηεηαο θαη ηεο ηζφηηκεο πξφζβαζεο είλαη κελ ζεκειηψδεηο γηα ηα ζπζηήκαηα πγείαο πνπ νξγαλψζεθαλ ζχκθσλα κε ην πξφηππν ηνπ Beveridge σζηφζν ε εμειηθηηθή πνξεία ησλ ζπζηεκάησλ απηψλ ππνδειψλεη φηη είλαη αλαγθαίν λα αλαδεηεζνχλ νη κέζνδνη θαη νη δξάζεηο πνπ ζα εμαζθαιίζνπλ ηε βησζηκφηεηά ηνπο ζε έλα πεξηβάιινλ αχμεζεο ησλ αλαγθψλ ησλ πνιηηψλ απφ ηε κηα θαη πεξηνξηζκνχ ησλ θξαηηθψλ δαπαλψλ απφ ηελ άιιε. χκθσλα κε ηελ ηππνινγία ησλ ζπζηεκάησλ, ζχζηεκα απνηειεί έλα ζχλνιν δηαθνξνπνηεκέλσλ ιεηηνπξγηψλ νη νπνίεο φκσο παξνπζηάδνπλ ζπλνρή, αιιειεμάξηεζε θαη ζρεηηθή κφλν ζηαζεξφηεηα αθνχ πάληα ππάξρεη ην ζηνηρείν ηεο κεηαβιεηφηεηαο θαη ηεο εμέιημεο θαη ην θάζε ζχζηεκα ζπλίζηαηαη ζε επηκέξνπο ππνζπζηήκαηα. Δπνκέλσο θαη έλα ζχζηεκα πγείαο κπνξεί λα δηέπεηαη απφ ζηαζεξέο αξρέο πξέπεη φκσο λα δηαζέηεη θαη ηελ ηθαλφηεηα εμέιημεο θαη πξνζαξκνγήο ζηηο κεηαβνιέο ηνπ εμσηεξηθνχ πεξηβάιινληνο. Τπφ απηφ ην πξίζκα απηφ επειέγε σο αληηθείκελν κειέηεο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο ην Δζληθφ χζηεκα Τγείαο (NHS) ζηε Μ. Βξεηαλία θαη εηδηθφηεξα έλα απφ ηα ππνζπζηήκαηά ηνπ, ην ζχζηεκα πξνκεζεηψλ. Η επηινγή απηή έγηλε κε ζπγθεθξηκέλα θξηηήξηα. Σν πξψην θξηηήξην ήηαλ ην γεγνλφο φηη ην βξεηαληθφ ζχζηεκα πγείαο νξγαλψζεθε κελ ζχκθσλα κε ηηο αξρέο ηεο θαζνιηθφηεηαο θαη ηζφηηκεο πξφζβαζεο γηα φινπο ηνπο πνιίηεο σζηφζν θαηά ηελ εμειηθηηθή ηνπ πνξεία αλέπηπμε κέζα απφ 7

8 αλαζρεκαηηζκνχο ηνπ ηνπο κεραληζκνχο εθείλνπο πνπ εμαζθάιηζαλ ηελ νηθνλνκηθή απνδνηηθφηεηα θαη βησζηκφηεηά ηνπ. Γεχηεξν θξηηήξην απνηέιεζε ην γεγνλφο φηη ε ζχζηαζε ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο κε ηνλ ηδξπηηθφ λφκν ην 1983 ζπληζηνχζε κηα απφπεηξα εηζαγσγήο θαη εθαξκνγήο ησλ αξρψλ θαη ηνπ ηξφπνπ νξγάλσζεο ηνπ NHS ζηε ρψξα καο ζχκθσλα πάληα κε ην πξφηππν Beveridge. Ωζηφζν, ηξεηο δεθαεηίεο πεξίπνπ κεηά ηίζεηαη ζε ακθηζβήηεζε ε απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ησλ αξρψλ απηψλ ζην ειιεληθφ ΔΤ. Καη απηφ γηαηί εκθαλίδνληαη ζε έληνλν βαζκφ θαηλφκελα παζνγέλεηαο ηφζν ζην ζχζηεκα πγείαο φζν θαη ζην ππνζχζηεκα δεκνζίσλ πξνκεζεηψλ ηα νπνία ζπλνςίδνληαη ζηε ρακειή πνηφηεηα ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ πγείαο ζηνπο πνιίηεο θαη ζηε κε νξζνινγηθή δηαρείξηζε ησλ νηθνλνκηθψλ αιιά θαη αλζξσπίλσλ πφξσλ ζην ρψξν ηεο πγείαο. Η γελίθεπζε απηψλ παζνγελεηψλ θαη ε δπζκελήο νηθνλνκηθή ζπγθπξία θαζηζηνχλ επηηαθηηθή ηελ αλάγθε γηα ξηδηθή αλακφξθσζε ηνπ ζπζηήκαηνο ψζηε λα δηαζθαιηζηεί ε ζπλέρεηά ηνπ θαη ε νηθνλνκηθή ηνπ βησζηκφηεηα. Η κειέηε ησλ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ θαη ε αλαδήηεζε ησλ επνηθνδνκεηηθψλ ζηνηρείσλ πνπ κπνξνχλ λα εηζαρζνχλ απφ ην βξεηαληθφ ζχζηεκα ζην ειιεληθφ απνηειεί εγρείξεκα ηεο παξνχζαο εξγαζίαο. ΜΔΘΟΓΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΛΙΚΟ Η παξνχζα εξγαζία είλαη κηα βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε ηνπ ζπζηήκαηνο πξνκεζεηψλ ζην ρψξν ηεο πγείαο θαη εηδηθφηεξα ηνπ ζπζηήκαηνο πξνκεζεηψλ ζην βξεηαληθφ ζχζηεκα πγείαο. Μεζνδνινγηθά, αξρηθψο αλαδεηήζεθαλ νη φξνη γηα ην ζχζηεκα πξνκεζεηψλ θαη γηα ηελ εθνδηαζηηθή αιπζίδα. ηε ζπλέρεηα έγηλε εθηελήο βηβιηνγξαθηθή αλαδήηεζε ζρεηηθά κε ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο πξνκεζεηψλ θαη ηελ πεξηγξαθή ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο κε ζθνπφ λα γίλνπλ θαηαλνεηέο νη έλλνηεο, νη ιεηηνπξγίεο θαη ην πεδίν εθαξκνγήο λέσλ, βέιηηζησλ πξαθηηθψλ. Οη αλαζθνπήζεηο απνηεινχλ δεπηεξνγελή δεκνζηεχκαηα θαη δηαθξίλνληαη ζε πεξηγξαθηθέο θαη ζπζηεκαηηθέο. Οη ζπζηεκαηηθέο αλαζθνπήζεηο απνηεινχλ ζεκαληηθά εξγαιεία αληηθεηκεληθήο πξνζέγγηζεο ηεο βηβιηνγξαθίαο, ηεο ζχλζεζεο θαη ηεο θξηηηθήο αλάιπζεο ησλ απνηειεζκάησλ ησλ πξσηνγελψλ κειεηψλ κε εμαηξεηηθή ζπκβνιή ζηελ απνζαθήληζε ζεκάησλ θαη ζηελ αλαδήηεζε λέσλ εξεπλεηηθψλ θαηεπζχλζεσλ. Η 8

9 δηεμαγσγή ζπζηεκαηηθήο αλαζθφπεζεο βαζίδεηαη ζε επηζηεκνληθέο αξρέο θαη δηακνξθσκέλνπο θαλφλεο, ηνπο νπνίνπο νθείινπλ λα αθνινπζνχλ νη εξεπλεηέο πξνθεηκέλνπ λα ειαρηζηνπνηνχληαη ηα ζθάικαηα, ηα νπνία ππάξρνπλ ζε θάζε επηζηεκνληθή εξγαζία, αιιά θαη λα εμάγνληαη έγθπξα ζπκπεξάζκαηα γηα ην ζπγθεθξηκέλν ζέκα (Παηειάξνπ θαη Μπξνθαιάθε, 2010). ηελ παξνχζα εξγαζία γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε θαη ηελ παξνπζίαζε ηεο ζπζηεκαηηθήο αλαζθφπεζεο αθνινπζήζεθαλ ηα ζηάδηα-βήκαηα, φπσο παξνπζηάδνληαη ζηε ζχγρξνλε βηβιηνγξαθία (Shea and al, 2010) θαη είλαη ηα εμήο: Α) Δηαηύπσζε εξεπλεηηθνύ εξσηήκαηνο : ην εξεπλεηηθφ εξψηεκα πξέπεη λα είλαη ζαθέο, δηαηππσκέλν κε αθξίβεηα, επηζηεκνληθά ηεθκεξησκέλν θαη επηζηεκνληθά ζεκαληηθφ. πλήζσο ην εξψηεκα/αξρηθή ππφζεζε ζηεξίδεηαη ζε επξήκαηα πξνεγνχκελσλ ζρεηηθψλ κειεηψλ θαη πξνθχπηεη κεηά απφ θξηηηθή ζεψξεζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζέκαηνο. Σν εξεπλεηηθφ εξψηεκα ζηελ παξνχζα εξγαζία είλαη ην ζχζηεκα πξνκεζεηψλ ζην Δζληθφ χζηεκα Τγείαο ηεο Μ. Βξεηαλίαο θαη ζπκπιεξσκαηηθά ε έλλνηα ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο κέζα ζε απηφ. Β) Καζνξηζκόο θξηηεξίσλ γηα ηελ επηινγή ησλ πεγώλ : Σα θξηηήξηα γηα ηελ επηινγή ησλ πεγψλ ήηαλ ε πνηφηεηα ηεο πεγήο, ε ζπλάθεηα κε ην αξρηθφ εξψηεκα κε ην αξρηθφ εξψηεκα θαη ε δηαρξνληθφηεηα ησλ δεδνκέλσλ. Η ινγηθή απηή είρε σο ζηφρν ηελ αμηνπνίεζε κφλν ησλ επηζηεκνληθψλ, ηεθκεξησκέλσλ θαη επίζεκσλ θξαηηθψλ πεγψλ θαζψο ιφγνπ ράξε ε αλαδήηεζε κε ηε γεληθή δηαηχπσζε «βξεηαληθφ ζχζηεκα πξνκεζεηψλ» επέθεξε απνηειέζκαηα ζην Google ( θαη 100 απνηειέζκαηα ζην Yahoo ( ελψ κε ηνλ αγγιηθφ φξν «NHS procurement system» ε αλαδήηεζε είρε απνηειέζκαηα ζην Google θαη ζην Yahoo. Γεδνκέλνπ ηνπ φγθνπ ησλ απνηειεζκάησλ επηιέγεζαλ νη πιεξνθνξίεο νη νπνίεο δελ αθνξνχζαλ πξνζσπηθέο ζέζεηο ηδησηψλ, επνκέλσο κε επηζηεκνληθά ηεθκεξησκέλεο, θαη δελ απνηεινχζαλ παξσρεκέλε γλψζε (ζηνηρεία παιαηφηεξα ησλ πέληε εηψλ). Η αλαδήηεζε ζηνηρείσλ ζπλερίζηεθε ζε βάζεηο δεδνκέλσλ εθπαηδεπηηθνχ πεξηερνκέλνπ θαη ζε άιιεο κεραλέο αλαδήηεζεο. Δπηθαηξνπνηεκέλν πιηθφ αλεπξέζεθε ζηνπο επίζεκνπο ηζηφηνπνπο ησλ βξεηαληθψλ δεκφζησλ νξγαληζκψλ. Δπίζεο, ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηελ εξγαζία πνιχηηκεο 9

10 πιεξνθνξίεο πνπ δφζεθαλ απφ ππαιιήινπο ησλ νξγαληζκψλ απηψλ κεηά απφ επηθνηλσλία καδί ηνπο κέζσ ειεθηξνληθνχ ηαρπδξνκείνπ 1. Γ) Αλαδήηεζε ζρεηηθήο βηβιηνγξαθίαο : Βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε είλαη ε εθηεηακέλε, νινθιεξσκέλε θαη ζπζηεκαηηθή εμέηαζε άξζξσλ θαη βηβιίσλ πνπ είλαη ζρεηηθά κε ην πξφβιεκα ηεο κειέηεο θαη πξαγκαηνπνηείηαη ζε δχν θάζεηο. ηελ πξψηε θάζε ν εξεπλεηήο εληνπίδεη ην κεγαιχηεξν δπλαηφ αξηζκφ άξζξσλ θαη βηβιίσλ θαη ζηε δεχηεξε εζηηάδεη ζε εθείλεο ηηο δεκνζηεχζεηο πνπ είλαη ζεκαληηθέο γηα ηε κειέηε ηνπ. Αλαγθαία πξνυπφζεζε γηα ηε ζπζηεκαηηθή αλαδήηεζε ζπλαθψλ θαη θαηάιιεισλ δεκνζηεχζεσλ είλαη ν θαζνξηζκφο φξσλ επξεηεξηαζκνχ θαη ζηε ζπλέρεηα ρξεζηκνπνηνχληαη ιέμεηοθιεηδηά (Παηειάξνπ θαη Μπξνθαιάθε 2010). ηελ παξνχζα εξγαζία ρξεζηκνπνηήζεθε ζχγρξνλε βηβιηνγξαθία θαη δφζεθε ηδηαίηεξε έκθαζε ζε εθδφζεηο θαη νδεγνχο ησλ επίζεκσλ θξαηηθψλ θνξέσλ πνπ εκπιέθνληαη ζην βξεηαληθφ ζχζηεκα πξνκεζεηψλ. Γ) Αμηνιόγεζε θαη επηινγή ησλ κειεηώλ : Μεηά απφ ηε ζπιινγή ηεο βηβιηνγξαθίαο αθνινπζεί ε αμηνιφγεζε κε βάζε θαζνξηζκέλα θξηηήξηα. Γίλεηαη απνηίκεζε ηεο κεζνδνινγηθήο αξηηφηεηαο ησλ κειεηψλ θαη επηινγή απηψλ πνπ απαληνχλ ζην εξεπλεηηθφ εξψηεκα. Δ) Καηαγξαθή ησλ δεδνκέλσλ : Σα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο κειέηεο θαηαγξάθνληαη ψζηε λα είλαη δπλαηή ε αλάιπζε θαη ε ζχγθξηζή ηνπο Σ) Παξνπζίαζε θαη εξκελεία ησλ απνηειεζκάησλ : Σέινο παξνπζηάδνληαη κε πεξηγξαθηθφ θαη αλαιπηηθφ ηξφπν ηα επξήκαηα ηεο κειέηεο. Απνηειεί πνιχ ζεκαληηθφ ζηάδην ε νξζή παξνπζίαζε, ε αμηνιφγεζε θαη ε εξκελεία ησλ απνηειεζκάησλ ηα νπνία νδεγνχλ θαη ζην ηειηθφ ζπκπέξαζκα. ην ηειεπηαίν απηφ ζηάδην αμηνινγείηαη ε ηζρχο ησλ απνηειεζκάησλ θαη κεγάιε έκθαζε δίλεηαη ζηελ δπλαηφηεηα πξαθηηθήο ηνπο εθαξκνγήο θαη γελίθεπζεο ηνπο. 1 Department of Health (DE / ), Efficiency & Reform Group, Cabinet Office (552101/ ) 10

11 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1. ΒΑΙΚΔ ΔΝΝΟΙΔ ΣΟΤ ΤΣΗΜΑΣΟ ΠΡΟΜΗΘΔΙΧΝ ΚΑΙ ΘΔΜΙΚΟ ΠΛΑΙΙΟ 1.1 Η έννοια ηων ππομηθειών χκθσλα κε ην Νφκν 2286/1995 «Πξνκήζεηεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα θαη ξπζκίζεηο ζπλαθψλ ζεκάησλ», πξνκήζεηεο ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα ή δεκφζηεο πξνκήζεηεο ή θξαηηθέο πξνκήζεηεο είλαη νη ζπκβάζεηο απφ επαρζή αηηία, πνπ ζπλάπηνληαη εγγξάθσο κεηαμχ ελφο πξνκεζεπηή θαη ηνπ Ννκηθνχ Πξνζψπνπ ηνπ Γεκνζίνπ θαη έρνπλ σο αληηθείκελν ηελ αγνξά, ηε κίζζσζε θαη ηε ρξεκαηνδνηηθή κίζζσζε αγαζψλ. Δπίζεο, πξνκήζεηεο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα ζεσξνχληαη θαη νη ζπκβάζεηο αλάζεζεο εθηειέζεσο εξγαζηψλ εγθαηάζηαζεο, ζπληήξεζεο, κεηαθνξάο ή θαη άιισλ εξγαζηψλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ πξνκήζεηα ησλ αλσηέξσ αγαζψλ, εθφζνλ φκσο ε αμία απηψλ ππεξβαίλεη ηελ αληίζηνηρε ησλ εξγαζηψλ. Αγνξέο πξαγκαηνπνηνχλ νη θνξείο θαη ππεξεζίεο ηνπ Γεκνζίνπ (Τπνπξγεία, Ννζνθνκεία, ψκαηα Αζθαιείαο θα), νη νξγαληζκνί ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, ηα Ννκηθά Πξφζσπα Γεκνζίνπ Γηθαίνπ, νη δεκφζηεο επηρεηξήζεηο θαη νξγαληζκνί (ΔΤΓΑΠ, ΟΔ, ΟΑΑ) θαη άιινη θνξείο ηνπ δεκνζίνπ κε ζπγθεθξηκέλεο δηαδηθαζίεο. Οη πξνκήζεηεο ηνπ δεκνζίνπ ηνκέα νινθιεξψλνληαη κε ηελ θαηάξηηζε θαη ππνγξαθή ζπκβάζεσλ, νη νπνίεο θαζνξίδνπλ ην πεξηερφκελν θαη ηνπο φξνπο κηαο ζπκθσλίαο κεηαμχ ησλ δχν ζπκβαιιφκελσλ κεξψλ, ελφο δεκφζηνπ θνξέα, πνπ νλνκάδεηαη ε αλαζέηνπζα αξρή ηεο ζχκβαζεο, θαη ηνπ ηδηψηε ή επηρείξεζεο, πνπ νλνκάδεηαη πξνκεζεπηήο. 1.2 Βαζικέρ απσέρ πος διέποςν ηο ζύζηημα ππομηθειών Οη βαζηθέο αξρέο πνπ δηέπνπλ ηηο δεκφζηεο πξνκήζεηεο είλαη νη εμήο : Α) Αξρή ηεο δεκνζηόηεηαο : Οη πξνκήζεηεο ηνπ Γεκνζίνπ πξέπεη λα γλσζηνπνηνχληαη ζηα ελδηαθεξφκελα κέξε κέζσ ηνπ εζληθνχ ηχπνπ θαη ηεο Δπίζεκεο Δθεκεξίδαο ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ (ΔΚ). Απφ ηελ αξρή απηή εμαηξνχληαη νξηζκέλεο θαηεγνξίεο πξνκεζεηψλ ρακειήο αμίαο, πνπ νξίδνληαη ξεηψο απφ ην Νφκν. Β) Αξρή ηεο δηαθάλεηαο ησλ δηαδηθαζηώλ : Η δηαδηθαζία εθηέιεζεο ησλ δεκνζίσλ πξνκεζεηψλ ζηεξίδεηαη ζε ζπγθεθξηκέλνπο θαη γλσζηνχο εθ ησλ πξνηέξσλ θαλφλεο ζε φιεο ηηο θάζεηο ηνπ δηαγσληζκνχ, νη νπνίνη νθείινπλ λα είλαη πιήξεηο, θαηαλνεηνί θαη 11

12 ζαθείο ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε επξχηεξε δπλαηή ζπκκεηνρή. Απαγνξεχεηαη ξεηά ε αιιαγή ησλ φξσλ ηνπ δηαγσληζκνχ κεηά ηελ πξνθήξπμή ηνπ θαη ηε γλσζηνπνίεζε απηήο ζηνπο ππνςεθίνπο πξνκεζεπηέο παξά κφλν ζηελ πεξίπησζε πνπ γίλνπλ απνδεθηέο ελζηάζεηο ή πξνζθπγέο ησλ δηαγσληδνκέλσλ. Γ) Αξρή ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο : Οη φξνη ησλ δηαγσληζκψλ γηα ηηο δεκφζηεο πξνκήζεηεο δελ επηηξέπεηαη λα εηζάγνπλ πνιηηηθή δηαθξίζεσλ έλαληη ζπγθεθξηκέλσλ επηρεηξήζεσλ ή επηρεηξήζεσλ άιισλ ρσξψλ. 1.3 Φάζειρ ηος ππομηθεςηικού κύκλος Βαζηθνί ζηφρνη ησλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ απνηεινχλ ε ζσζηή πνηφηεηα θαη πνζφηεηα ζηελ θαιχηεξε δπλαηή ηηκή, ζην ζσζηφ ρξφλν, απφ ηελ θαιχηεξε πεγή. Η επίηεπμε απηψλ ησλ ζηφρσλ πξνζδηνξίδεη θαη πξνυπνζέηεη ηηο εμήο θάζεηο ηνπ ππομηθεςηικού κύκλος : Α) Πξνζδηνξηζκφο θαη πεξηγξαθή απαηηήζεσλ: - πκπιήξσζε πξσηνγελνχο αίηεζεο αγνξάο - χληαμε πξνδηαγξαθψλ - Πξνεθηίκεζε ηηκψλ θαη ρξφλνπ αγνξάο - Καηάξηηζε πξνυπνινγηζκνχ θαη πξνγξάκκαηνο πξνκεζεηψλ - Έθδνζε ηειηθήο αίηεζεο αγνξάο (δηαθήξπμε) Β) Έξεπλα πξνκεζεπηηθψλ αγνξψλ : - Καζνξηζκφο πξνυπνζέζεσλ επηινγήο ησλ δπλεηηθψλ πξνκεζεπηψλ - Δληνπηζκφο δπλεηηθψλ πξνκεζεπηψλ - Αλάιπζε αγνξάο Γ) Δπηινγή θαη αλάζεζε - Δπηινγή ηξφπνπ δηελέξγεηαο ηεο πξνκήζεηαο - Καζνξηζκφο θξηηεξίσλ αμηνιφγεζεο πξνζθνξψλ - Γηελέξγεηα δηαγσληζκψλ - Δπηινγή πξνζθνξψλ-δηαπξαγκάηεπζε ηεο επηθξαηνχζαο πξνζθνξάο - Σειηθή επηινγή ηνπ πξνκεζεπηή 12

13 - χληαμε θαη ππνγξαθή ηεο ζχκβαζεο Γ) Γηεθπεξαίσζε πξνκήζεηαο - Γηνίθεζε ζπκβάζεσλ - Γηαρείξηζε πξνκεζεηψλ (κεηαθνξά, παξαιαβή) - Γηαρείξηζε απνζεκάησλ - Οηθνλνκηθφο δηαθαλνληζκφο κε ηνλ πξνκεζεπηή (απνπιεξσκή) - Μέηξεζε απφδνζεο ζηα ζπζηήκαηα πξνκεζεηψλ Ο δεκφζηνο ηνκέαο είλαη ν θαηεμνρήλ ζπιινγηθφο αγνξαζηήο γηα ηηο πεξηζζφηεξεο εζληθέο νηθνλνκίεο ελψ ν φγθνο ησλ ζπλαιιαγψλ πνπ αθνξνχλ πξνκήζεηεο κεηαμχ ησλ δεκνζίσλ δηνηθήζεσλ θαη ησλ πξνκεζεπηψλ είλαη ηεξάζηηνο. Δλδεηθηηθά, ην χςνο ησλ δεκφζησλ πξνκεζεηψλ ζηα θξάηε-κέιε ηεο ΔΔ θηάλεη ην 16% ηνπ ΑΔΠ. Η πνιηηηθή πξνκεζεηψλ ηνπ δεκνζίνπ πξέπεη λα ζηνρεχεη ζηε δεκηνπξγία ελφο ηζφηηκνπ, δηαθαλνχο θαη αληαγσληζηηθνχ, ρσξίο δηαθξίζεηο πεξηβάιινληνο, πνπ λα επηηξέπεη ηελ πξνκήζεηα πιηθψλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ γηα ινγαξηαζκφ ησλ δεκνζίσλ θνξέσλ δηαζθαιίδνληαο ηαπηφρξνλα ηελ πην ζπκθέξνπζα αμία ησλ ππφ πξνκήζεηα εηδψλ έηζη ψζηε νη πεξηνξηζκέλνη δεκφζηνη πφξνη λα αλαιψλνληαη κε ζχλεζε θαη κέζα ζην πιαίζην πξνζηαζίαο ηνπ δεκνζίνπ ζπκθέξνληνο (Κνπληδέξεο, 2007). 1.4 Νομοθεηικό πλαίζιο Η αξρή ηεο λνκηκφηεηαο δηαπεξλά θάζε έθθαλζε ηεο θπβεξλεηηθήο δξάζεο. Ωο εθ ηνχηνπ, έρνπλ ζεζπηζηεί λφκνη, θαλφλεο θαη νδεγίεο ηφζν ζε εζληθφ φζν θαη ζε επξσπατθφ επίπεδν, νη νπνίνη απνηεινχλ ηε λνκηθή βάζε γηα ην ζχζηεκα δεκνζίσλ πξνκεζεηψλ θαη πξνκεζεηψλ ζην ρψξν ηεο πγείαο εηδηθφηεξα. Οη λφκνη πνπ δηέπνπλ ην ζχζηεκα δεκνζίσλ πξνκεζεηψλ έρνπλ ηνπο εμήο βαζηθνχο ζηφρνπο : - Γηαζθάιηζε ηεο δηαθάλεηαο κέζσ ηεο αξρήο ηεο δεκνζηφηεηαο ησλ πξνθεξχμεσλ ησλ δηαγσληζκψλ θαη κέζσ ηεο ζέζπηζεο δηαδηθαζηψλ γηα ηε δηνηθεηηθή θαη δηθαζηηθή πξνζηαζία ησλ πξνκεζεπηψλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζε απηνχο - Γεκηνπξγία ζπλζεθψλ αληαγσληζκνχ ζηηο πξνκήζεηεο πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ κε ζθνπφ ηε κείσζε ηνπ θφζηνπο θαη ηαπηφρξνλα ηελ άλνδν ηεο πνηφηεηαο 13

14 - Γεκηνπξγία ζπλζεθψλ επλντθψλ γηα ηελ ελδνθνηλνηηθή ζπλεξγαζία πξνο ηελ θαηεχζπλζε ζέζπηζεο εληαίσλ θαλφλσλ δηελέξγεηαο δηαγσληζκψλ πξνκεζεηψλ Πην ζπγθεθξηκέλα, εθαξκφδεηαη είηε κφλν ην ειιεληθφ δίθαην είηε ζσξεπηηθά ην ειιεληθφ θαη ην θνηλνηηθφ αλαιφγσο ηνπ χςνπο ηνπ ππφ πξνκήζεηα πξντφληνο. Αλ ε αμία ηνπ πξντφληνο πξν ΦΠΑ είλαη ρακειφηεξε ελφο νξίνπ, ηφηε εθαξκφδεηαη κφλν ε εζληθή λνκνζεζία (πιελ ησλ θνηλνηηθψλ θαλφλσλ δεκνζηφηεηαο ζχκθσλα κε ην άξζξν 4, ηνπ ΠΓ 394/96). Σν φξην απηφ είλαη ζήκεξα ζχκθσλα κε ηελ νδεγία 18/2004/ΔΚ αιιά κεηαβάιιεηαη θαη ην χςνο ηνπ εμαξηάηαη απφ ηηο δηεζλείο ζπκθσλίεο πνπ ππνγξάθεη ε ΔΔ γηα ην ζχζηεκα δεκνζίσλ πξνκεζεηψλ ζηελ Δπξψπε. ηελ πεξίπησζε απηή, ηα βαζηθά θείκελα ηνπ εγρψξηνπ δηθαίνπ πνπ εθαξκφδνληαη είλαη ηα εμήο : - Ν2286/1995 (ΦΔΚ 19/1995, ηεχρνο Α ) «Πξνκήζεηεο ηνπ Γεκφζηνπ Σνκέα θαη ξπζκίζεηο ζπλαθψλ ζεκάησλ». Ο λφκνο απηφο αλαθέξεηαη ζε ζέκαηα φπσο είλαη ε δεκνζίεπζε πεξίιεςεο ησλ νπζησδψλ ζηνηρείσλ ηεο πξνθήξπμεο ησλ δηαγσληζκψλ ησλ θξαηηθψλ πξνκεζεηψλ, φπσο ηζρχνπλ ζην Σεχρνο Γηαθεξχμεσλ Γεκνζίσλ πκβάζεσλ ηεο Δθεκεξίδαο ηεο Κπβεξλήζεσο, επίζεο νη πξνυπνζέζεηο πνπ νη νπνίεο πξέπεη λα πιεξνχληαη γηα ηε δηαδηθαζία ηεο δηαπξαγκάηεπζεο θαζψο θαη ε δηαδηθαζία ζχλαςεο ηεο ζχκβαζεο. - Ν2362/1995 (ΦΔΚ 247/1995, ηεχρνο Α )«Πεξί Γεκνζίνπ Λνγηζηηθνχ, ειέγρνπ ησλ δαπαλψλ ηνπ Κξάηνπο θαη άιιεο δηαηάμεηο» - Πξνεδξηθφ Γηάηαγκα 394/1996 (ΦΔΚ 266/1996, ηεχρνο Α ) «Καλνληζκφο Πξνκεζεηψλ Γεκνζίνπ». Αλαθέξεηαη ζηελ εθαξκνγή ηνπ Δζληθνχ Γηθαίνπ ζηηο ζπκβάζεηο Πξνκεζεηψλ. - Ν2522/1997 (ΦΔΚ 178/1997, ηεχρνο Α ). Αλαθέξεηαη ζηε δηθαζηηθή πξνζηαζία θαηά ην ζηάδην πνπ πξνεγείηαη ηεο ζχλαςεο δεκνζίσλ έξγσλ, θξαηηθψλ πξνκεζεηψλ θαη ππεξεζηψλ. - Η Τπνπξγηθή Απφθαζε Π1-1893/98 κε ζέκα ηελ ηήξεζε κεηξψνπ πξνκεζεπηψλ - Ν2955/2001 (ΦΔΚ 256/2001, ηεχρνο Α ) «Πξνκήζεηεο Ννζνθνκείσλ θαη ινηπψλ κνλάδσλ πγείαο ησλ ΠΔΤ θαη άιιεο δηαηάμεηο». Ο λφκνο απηφο εηζήγαγε ηελ έλλνηα ησλ ζπγθεληξσηηθψλ δηαγσληζκψλ ζε επίπεδν πεξηθέξεηαο θαη φρη ζηνλ εηήζην ζπγθεληξσηηζκφ δηαγσληζκψλ απφ έλα κφλν θνξέα. 14

15 - ΠΓ 118/2007 (ΦΔΚ 150/2007, ηεχρνο Α ) «Καλνληζκφο Πξνκεζεηψλ Γεκνζίνπ». Πξφθεηηαη γηα ην λέν θαλνληζκφ πξνκεζεηψλ κε ηνλ νπνίν εηζάγνληαη δηαηάμεηο πνπ απνζθνπνχλ ζηελ απινχζηεπζε ησλ δηαδηθαζηψλ, ζηε δηεχξπλζε ηεο ζπκκεηνρήο ζηνπο θιεηζηνχο αιιά θαη αλνηρηνχο δηαγσληζκνχο, επίζεο πξνβιέπνληαη απζηεξφηεξεο πνηλέο γηα φζνπο παξαβηάδνπλ ηνπο φξνπο ησλ δηαγσληζκψλ. - Ν3580/2007 (ΦΔΚ 134/2007, ηεχρνο Α ) «Πξνκήζεηεο Φνξέσλ επνπηεπνκέλσλ απφ ην Τπνπξγείν Τγείαο θαη Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο θαη άιιεο δηαηάμεηο». Ο λφκνο απηφο πξνβιέπεη έλα νινθιεξσκέλν ζχζηεκα πξνκεζεηψλ ζχκθσλα κε ηα επξσπατθά θαη δηεζλή πξφηππα, ην νπνίν ζα εμαζθαιίζεη νηθνλνκίεο θιίκαθαο, πςειή πνηφηεηα πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ ζην ρψξν ηεο πγείαο, δηαθάλεηα θαη πγηή αληαγσληζκφ. Με ην λφκν απηφ θαζηεξψλεηαη ζην ρψξν ηεο πγείαο εθ λένπ ε ζπγθέληξσζε ησλ δηαγσληζκψλ ζε έλα θνξέα θαη πξνβιέπεηαη ε ζχζηαζε Δπηηξνπήο Πξνκεζεηψλ Τγείαο ε νπνία έρεη σο αξκνδηφηεηα ηνλ επηρεηξεζηαθφ θαη ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ ησλ πξνκεζεηψλ, ηνλ θαζνξηζκφ ησλ δηαδηθαζηψλ δηελέξγεηαο ελφο δηαγσληζκνχ θαη ηε ξχζκηζε ζπλαθψλ ζεκάησλ. Ο λφκνο πξνβιέπεη επίζεο ηε ζχζηαζε κηαο εηαηξείαο κε ηελ νλνκαζία «Δθνδηαζκφο Φνξέσλ Τγείαο ΑΔ» πνπ ζα επηβιέπεη ηε δηελέξγεηα ησλ πξνκεζεηψλ. ηελ πεξίπησζε πνπ ε αμία ηνπ ππφ πξνκήζεηα αγαζνχ ππεξβαίλεη ην φξην ησλ ηα παξαπάλσ λνκνζεηήκαηα εθαξκφδνληαη ζπκπιεξσκαηηθά πξνο ηελ θνηλνηηθή λνκνζεζία, ε νπνία έρεη ελζσκαησζεί ζηελ ειιεληθή έλλνκε ηάμε κε ηα παξαθάησ λνκηθά θείκελα : - Σν ΠΓ 370/1995 (ΦΔΚ 199/1995, ηεχρνο Α ) ην νπνίν αλαθέξεηαη ζηελ πξνζαξκνγή ηεο ειιεληθήο λνκνζεζίαο πεξί πξνκεζεηψλ ηνπ Γεκνζίνπ πξνο ην Κνηλνηηθφ Γίθαην εηδηθφηεξα πξνο ηηο δηαηάμεηο ηεο Οδεγίαο ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο 93/36 ΔΔ ηεο 14 εο Ινπλίνπ 1993 πεξί ζπληνληζκνχ ησλ δηαδηθαζηψλ γηα ηε ζχλαςε ζπκβάζεσλ δεκνζίσλ πξνκεζεηψλ. - Σν ΠΓ 346/1998 (ΦΔΚ 15/1998, ηεχρνο Α ) «Πξνζαξκνγή ηεο Διιεληθήο Ννκνζεζίαο γηα ηηο Γεκφζηεο πκβάζεηο ππεξεζηψλ πξνο ηηο δηαηάμεηο ηεο νδεγίαο 92/50 15

16 - Σν ΠΓ 57/2000 κε ην νπνίν πξνζαξκφδεηαη ην ειιεληθφ δίθαην ζηελ νδεγία 93/38 ηεο ΔΔ - Ο Ν2842/2000 ζρεηηθά κε ηε ιήςε ζπκπιεξσκαηηθψλ κέηξσλ γηα ηελ εθαξκνγή ησλ θαλνληζκψλ 1103/97, 974/98 θαη 2866/98 ηνπ πκβνπιίνπ. - Σα ΠΓ 59/2007 θαη ΠΓ60/2007 πνπ αλαθέξνληαη ζην ζπληνληζκφ ησλ δηαδηθαζηψλ ζχλαςεο ζπκβάζεσλ θαη ελζσκαηψλνπλ ζην ειιεληθφ δίθαην ηηο Οδεγίεο 2004/17/ΔΚ θαη 2004/18/ΔΚ αληηζηνίρσο. Η Οδεγία 2004/18/ΔΚ έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία δηφηη εηζάγεη ζην ζχζηεκα πξνκεζεηψλ λέεο πξαθηηθέο κε ηε ρξήζε ησλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσλίαο (ΣΠΔ) φπσο νη ειεθηξνληθνί πιεηζηεξηαζκνί (e-tender), ηα δπλακηθά ζπζηήκαηα αγνξψλ θαη ν πγηήο αληαγσληζκφο θαη επίζεο κέηξα γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο δηαθζνξάο θαη ηεο δσξνδνθίαο. Η πιεζψξα λνκνζεηεκάησλ θαη πξνεδξηθψλ δηαηαγκάησλ δείρλεη πσο ην πθηζηάκελν ζχζηεκα θξαηηθψλ πξνκεζεηψλ δηέπεηαη απφ έλα πεξίπινθν λνκηθφ θαζεζηψο. Σα λνκηθά θείκελα ηζρχνπλ φια είηε ζην ζχλνιφ ηνπο είηε κεξηθψο ελψ ζην πιαίζην ηζρχνο θάζε λφκνπ εθδίδνληαη πνιιέο ππνπξγηθέο απνθάζεηο θαη εγθχθιηνη, νη νπνίεο έρνπλ ζπρλά δηαθνξεηηθή θαηεχζπλζε. Πξφθεηηαη γηα έλα ζχλζεην λνκνζεηηθφ πιέγκα πνπ δελ επλνεί ηε δηελέξγεηα πξνκεζεηψλ κε βάζε ηηο αξρέο ηεο νηθνλνκηθφηεηαο θαη απνδνηηθφηεηαο. (Υνλδξνγηάλλε, 2008) 16

17 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2. ΣΟ ΠΑΡΑΓΔΙΓΜΑ ΣΟΤ NHS 2.1 Ιζηοπικό πλαίζιο Σν Δζληθφ χζηεκα Τγείαο ηεο Μ. Βξεηαλίαο (NHS, National Health System) ιεηηνχξγεζε γηα πξψηε θνξά ζηηο 5 Ινπιίνπ Θεκειηψδεο ζηφρνο ηεο εηζαγσγήο ηνπ NHS ήηαλ ε ηζφηηκε πξφζβαζε ζε ππεξεζίεο πγείαο γηα φινπο ηνπο πνιίηεο ρσξίο ηελ ππνρξέσζε θαηαβνιήο ακνηβήο. Απφ θνηλσληθή θαη ηζηνξηθή άπνςε, ε πξνζθνξά ηνπ NHS ήηαλ δηηηή, απφ ηε κηα πιεπξά νη πνιίηεο δελ έθεξαλ πιένλ ηελ ππνρξέσζε λα πξαγκαηνπνηνχλ άκεζεο πιεξσκέο γηα ηελ ηαηξηθή θξνληίδα θαη απφ ηελ άιιε απέθηεζαλ πξφζβαζε ζηηο ππεξεζίεο πγείαο πνιίηεο πνπ αληηκεηψπηδαλ γηα δηάθνξνπο ιφγνπο ηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ. Καηά ηηο δεθαεηίεο ηνπ 1950 θαη ηνπ 1960, νη δαπάλεο ηεο βξεηαληθήο θπβέξλεζεο γηα ην NHS απμήζεθαλ, φπσο επηηαζζφηαλ απφ ηελ αχμεζε ηεο δήηεζεο γηα ππεξεζίεο πγείαο θαη απφ ηελ αλαγλψξηζε ηεο αλάγθεο γηα επελδχζεηο ζε ππνδνκέο θαη λέεο ηερλνινγίεο. Σν 1962, ην ρέδην γηα ηα Ννζνθνκεία (Hospital Plan) απνηχπσζε ην εζληθφ φξακα γηα λέα, κεγαιχηεξα λνζνθνκεία πνπ ζα παξείραλ ππεξεζίεο ζε γεσγξαθηθέο πεξηνρέο άλσ ησλ πνιηηψλ. Ωζηφζν, ην ζρέδην απηφ δελ επδνθίκεζε ιφγσ ησλ παγθφζκησλ νηθνλνκηθψλ θξίζεσλ πνπ μέζπαζαλ ζηηο δεθαεηίεο ηνπ 1960 θαη ηνπ 1970 θαη επέβαιαλ πεξηθνπέο ζηηο δεκφζηεο δαπάλεο. εκαληηθή αλαδηνξγάλσζε ησλ δνκψλ ηνπ NHS έιαβε ρψξα ην 1974 κεηά ην Δζληθφ χκθσλν Αλαδηνξγάλσζεο ησλ Τπεξεζηψλ Τγείαο ηνπ 1973 (National Health Service Reorganisation Act), πνπ ζηφρν είρε λα ελνπνηήζεη ηηο παξερφκελεο ππεξεζίεο πγείαο. Παξφια απηά, ππήξρε ε θαζνιηθή δηαπίζησζε φηη ε θαηαλνκή ησλ νηθνλνκηθψλ πφξσλ ηνπ NHS κεηαμχ ησλ δηαθνξεηηθψλ πεξηνρψλ ηνπ Ηλσκέλνπ Βαζηιείνπ δελ ήηαλ δίθαηεο, γηα ην ιφγν απηφ έγηλε πξνζπάζεηα εμεχξεζεο κεζφδσλ ζχκθσλα κε ηηο νπνίεο ε θαηαλνκή ησλ πφξσλ ζηηο δηάθνξεο πεξηνρέο ζα γηλφηαλ κε βάζε ηηο πιεζπζκηαθέο αλάγθεο. Καηά ηε δεθαεηία ηνπ 1980 θαη ζηηο αξρέο ηνπ 1990, ε Κπβέξλεζε ησλ πληεξεηηθψλ κε επηθεθαιήο ηελ Μάξγθαξεη Θάηζεξ εηζήγαγε κηα ζεηξά πξσηνβνπιηψλ πνπ είραλ σο ζηφρν ηε βειηίσζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ηνπ NHS θαη ζπλίζηαλην ζε πξνγξάκκαηα κείσζεο ηνπ θφζηνπο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ πγείαο θαη αχμεζεο ησλ εηζνδεκάησλ ησλ λνζνθνκείσλ, ζηελ εηζαγσγή δεηθηψλ κέηξεζεο ηεο 17

18 απνηειεζκαηηθφηεηαο, ζηε δηελέξγεηα δηαγσληζκψλ γηα πξνκήζεηα ππεξεζηψλ, φπσο ε ζίηηζε θαη ζπλεξγεία θαζαξηφηεηαο, θαη ζηελ εηζαγσγή κεζφδσλ management θαηά ηα πξφηππα ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα (Griffiths, 1983). Παξά ηα κέηξα απηά, νη δεκνζηνλνκηθέο πηέζεηο ζην NHS ζπλερίζηεθαλ ζε φιε ηε δηάξθεηα ηεο δεθαεηίαο ηνπ Απηφ είρε σο επαθφινπζν λα γίλνπλ δηαξζξσηηθέο αιιαγέο ζην ζχζηεκα πγείαο ην 1990 κέζσ ηεο εθαξκνγήο ηνπ Δζληθνχ πκθψλνπ γηα ηηο Τπεξεζίεο Τγείαο θαη ηελ Πξσηνβάζκηα Φξνληίδα (National Health Service and Community Care Act) ζχκθσλα κε ην νπνίν γηλφηαλ δηάθξηζε αλάκεζα ζηελ πξνκήζεηα θαη παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο. Απφ ηε κηα πιεπξά, νη ηνπηθνί νξγαληζκνί πγείαο γίλνληαλ αγνξαζηέο ππεξεζηψλ πγείαο κέζσ ζπκβνιαίσλ γηα ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο ζηνπο πνιίηεο πνπ δηέκελαλ ζηε γεσγξαθηθή πεξηνρή ηεο δηθαηνδνζίαο ηνπο. Απφ ηελ πιεπξά ησλ παξφρσλ, ηα λνζνθνκεία θαη ηα πεξηθεξεηαθά θέληξα πγείαο κεηαηξάπεθαλ ζε κε θεξδνζθνπηθά trusts ηνπ NHS κε κεξηθή απηνλνκία ηα νπνία ήηαλ ππνρξεσκέλα λα εκθαλίδνπλ ηζνζθειηζκέλνπο πξνυπνινγηζκνχο θαη λα θαιχπηνπλ ηηο δαπάλεο ηνπο κε ίδηα έζνδα. Καζηεξψζεθε ε πξαθηηθή ζχλαςεο ζπκβνιαίσλ αλάκεζα ζηνπο πξνκεζεπηέο θαη παξφρνπο ππεξεζηψλ πγείαο κε ζθνπφ λα βειηησζεί ε απνδνηηθφηεηα κέζσ ηνπ αληαγσληζκνχ κε θξηηήξην ηελ ηηκή θαη ηελ πνηφηεηα. Απηή ε ζεκειηψδεο δηάθξηζε αλάκεζα ζε πξνκεζεπηέο θαη παξφρνπο δηαηεξήζεθε θαη κεηά ηελ άλνδν ηνπ Δξγαηηθνχ Κφκκαηνο ζηελ εμνπζία ην Σν 2000, ην Τπνπξγείν Τγείαο εθάξκνζε κηα ζεηξά κεηαξξπζκηζηηθψλ πξνηάζεσλ πνπ είραλ σο ζθνπφ ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο. Δπίθεληξν απνηέιεζε ε βειηίσζε ησλ απνηειεζκάησλ ηνπ ζπζηήκαηνο, κεηξεκέλσλ κε δείθηεο, θαη ε παξαγσγηθφηεηα απνηηκεκέλε κε βάζε ηε βέιηηζηε ζρέζε αλάκεζα ζε θφζηνο θαη παξαγφκελν απνηέιεζκα. Οη ζεκειηψδεηο πεγέο εζφδσλ γηα ην NHS έκεηλαλ αλέγγηρηεο αθνχ νη κεηαξξπζκηζηηθέο πξνζπάζεηεο επηθεληξψλνληαλ ζε άιιεο πηπρέο ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο. Οη βαζηθέο αξρέο ησλ κεηαξξπζκίζεσλ ήηαλ νη εμήο : - Βειηησκέλεο ζηξαηεγηθέο πξνκήζεηαο ππεξεζηψλ πγείαο - Δλίζρπζε ηεο δπλαηφηεηαο ηνπ αζζελή λα επηιέμεη ηνλ πάξνρν πγείαο - Πινπξαιηζκφο ζηνπο παξφρνπο ππεξεζηψλ πγείαο - Βειηησκέλε ζρέζε αλάκεζα ζηνπο κεραληζκνχο πιεξσκήο θαη ζην παξαγφκελν έξγν κέζσ ζχγρξνλσλ κεζφδσλ, φπσο ε απνδεκίσζε αλάινγε ησλ 18

19 απνηειεζκάησλ (Payment by Results) θαη νη Οκνηνγελείο Γηαγλσζηηθέο Καηεγνξίεο (Diagnosis Related Groups, DRGs) (Smith and Goddard, 2009) 2.2 Οπγανωηική Γομή Απφ ηελ ίδξπζε ηνπ NHS ην 1948, ε νξγάλσζε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο ζηε Μ. Βξεηαλία έρεη δηέιζεη κηα δηαδηθαζία ζπλερνχο αιιαγήο θαη πξνζαξκνγήο. Δηδηθφηεξα θαηά ηε ρξνληθή πεξίνδν απφ ην 1997 θαη έπεηηα, ε βαζηθή αξρή πνπ δηέηξερε ηηο νξγαλσηηθέο αιιαγέο ζην ζχζηεκα πγείαο είλαη ε κεηαθνξά αξκνδηνηήησλ απφ ην επίπεδν ηεο θεληξηθήο θπβέξλεζεο, ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο, πξνο ην πεξηθεξεηαθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν. ηε ζπλέρεηα παξαηίζεηαη νη θχξηνη ξφινη θαη νη ηξέρνπζεο αξκνδηφηεηεο ησλ βαζηθψλ κεηφρσλ ζην ζχζηεκα πγείαο Βοςλή Η Βνπιή αζθεί θνηλνβνπιεπηηθφ έιεγρν ζην NHS κέζσ ζπδεηήζεσλ ζην Κνηλνβνχιην, εξσηήζεσλ θαη επεξσηήζεσλ ησλ κειψλ ηνπ Κνηλνβνπιίνπ πξνο ηνπο ππνπξγνχο θαη κέζσ ηνπ έξγνπ εηδηθψλ επηζηεκνληθψλ επηηξνπψλ γηα ηελ πγεία. Οη επηηξνπέο απηέο επνπηεχνπλ ηνκείο ηεο αξκνδηφηεηάο ηνπο, ζπιιέγνπλ ζηνηρεία πξσηνγελψο θαη κεηά απφ δηαβνχιεπζε ζπληάζζνπλ πνξίζκαηα ηα νπνία παξνπζηάδνπλ ζηε Βνπιή. Ο Τπνπξγφο Τγείαο έρεη πξσηαξρηθφ ξφιν θαζψο θέξεη ηε ζπλνιηθή επζχλε γηα ηελ εχξπζκε ιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο θαη ησλ ππεξεζηψλ πξφλνηαο Τποςπγείο Τγείαρ Κχξηα απνζηνιή ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο είλαη λα επηθνπξεί ηελ θπβέξλεζε ζηελ άλνδν ηνπ επηπέδνπ πγείαο ηνπ πιεζπζκνχ ηεο ρψξαο. Ο ξφινο ηνπ είλαη δηηηφο, ζέηεη εζληθά πξφηππα θαη απνθαζίδεη γηα ηελ θαηαλνκή ησλ πφξσλ ζηελ πεξηθέξεηα ζχκθσλα κε ην απνθεληξσκέλν ζχζηεκα δηνίθεζεο (Smith and Goddard, 2009). Υαξάζζεη ηελ πνιηηηθή πγείαο θαη ηε ζηξαηεγηθή θαη έρεη επίζεο λνκνζεηηθφ θαη ξπζκηζηηθφ ξφιν. Γηαπξαγκαηεχεηαη κε ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ ην χςνο ηεο θξαηηθήο επηρνξήγεζεο πνπ ιακβάλεη ην NHS θαη θαηαλέκεη ζε απηφ ηνπο πφξνπο πνπ ηνπ αλαινγνχλ. Αλ θαη ην Τπνπξγείν Τγείαο δελ παξέρεη ππεξεζίεο πγείαο κε άκεζν ηξφπν, θέξεη ηελ επζχλε γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ πγείαο, γηα ηελ ελδπλάκσζε ησλ ηθαλνηήησλ ηνπ NHS λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο αλάγθεο 19

20 ηνπ πιεζπζκνχ κε βάζε ηελ αξρή ηεο βέιηηζηεο ζρέζεο αλάκεζα ζε θφζηνο θαη απνηειέζκαηα. Ο ξφινο ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο δηακνξθψλεηαη ζε ηξία επίπεδα : - Απνηειεί έλα απφ ηα Τπνπξγεία ηεο βξεηαληθήο θπβέξλεζεο κε επηθεθαιήο ηνλ Τπνπξγφ Τγείαο θαη έλα κφληκν δεκφζην ππάιιειν, ην Γεληθφ Γξακκαηέα. - Απνηειεί ηελ Κεληξηθή Γηεχζπλζε ηνπ NHS κε επηθεθαιήο ην Γεληθφ Γηεπζπληή ηνπ NHS - Απνηειεί ηνλ θξαηηθφ θνξέα πνπ θέξεη ηελ επζχλε γηα ηε ράξαμε πνιηηηθήο γηα ηε δεκφζηα πγεία, ηελ θιηληθή πνηφηεηα, ηε βειηίσζε ηεο πγείαο ηνπ πιεζπζκνχ θαη άιια ζπλαθή ζέκαηα. Σν Τπνπξγείν Τγείαο επηθνπξείηαη ζην έξγν ηνπ απφ ην Γξαθείν Δκπνξίνπ ηεο Κπβέξλεζεο (Office of Government Commerce, OGC), ην νπνίν ππάγεηαη ζην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ. Ο θχξηνο ξφινο ηνπ είλαη ε δηάρπζε ηεο αξρήο ηεο νηθνλνκηθήο απνδνηηθφηεηαο ζηνπο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο κέζσ ηεο ζχληαμεο Oδεγψλ θαιψλ πξαθηηθψλ (best practice). Σνλ Ιαλνπάξην ηνπ 2007 ε βξεηαληθή θπβέξλεζε εγθαηλίαζε κηα λέα ζηξαηεγηθή κε ζέκα ηελ αλακφξθσζε ησλ θξαηηθψλ πξνκεζεηψλ θαη ηελ πνηνηηθή ηνπο αλαβάζκηζε. Σν Γξαθείν Δκπνξίνπ ήηαλ ν θξαηηθφο εθείλνο θνξέαο ζηνλ νπνίν αλαηέζεθε απηή ε κεηαξξπζκηζηηθή πξσηνβνπιία, ηελ νπνία πινπνηεί κε ηηο αθφινπζεο δξάζεηο : - Γηακνξθψλεη πξφηππεο κεζφδνπο δηελέξγεηαο πξνκεζεηψλ θαη επνπηεχεη ηνπο δεκφζηνπο νξγαληζκνχο φζνλ αθνξά ηελ απφδνζή ηνπο ζηελ εθαξκνγή ησλ κεζφδσλ απηψλ - Δπηκνξθψλεη ην πξνζσπηθφ ησλ θξαηηθψλ ππεξεζηψλ ζε ζέκαηα πξνκεζεηψλ - Έρεη ηζρπξφ, επνπηηθφ ξφιν ζηελ εθηέιεζε θξαηηθψλ πξνκεζεηψλ κεγάιεο αμίαο Δποπηεςόμενοι θοπείρ ε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν, ην NHS εθρσξεί ηηο αξκνδηφηεηέο ηνπ θπξίσο ζε δχν ππεξεζίεο, Strategic Health Authorities (SHAs) θαη Primary Care Trusts (PCTs). Οη ηξαηεγηθέο Τπεξεζίεο Τγείαο (SHAs) ηδξχζεθαλ ην 2002, είλαη δέθα ζηνλ αξηζκφ, θαιχπηνπλ ε θαζεκηά πιεζπζκφ 5 εθαη. θαη απνηεινχλ απνθεληξσκέλεο ππεξεζίεο ηνπ NHS. Οη αξκνδηφηεηέο ηνπο είλαη νη εμήο : 20

21 - Καηαξηίδνπλ πξνγξάκκαηα γηα ηε βειηίσζε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο ζηηο πεξηνρέο πνπ αλήθνπλ ζηε δηθαηνδνζία ηνπο - Γηαζθαιίδνπλ ηελ πςειή πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ πγείαο ζε ηνπηθφ επίπεδν - Δλδπλακψλνπλ ηελ ηθαλφηεηα ησλ ηνπηθψλ κνλάδσλ πγείαο ψζηε λα είλαη πην απνδνηηθέο - Γηαζθαιίδνπλ φηη νη εζληθέο πξνηεξαηφηεηεο ελζσκαηψλνληαη επηηπρψο ζηα πξνγξάκκαηα ησλ ηνπηθψλ ππεξεζηψλ πγείαο. Σα 151 Trusts Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο (PCTs) απνηεινχλ νξγαληζκνχο ηνπ NHS, νη νπνίνη είλαη ππεχζπλνη γηα ηελ νξγάλσζε ησλ ηνπηθψλ νξγαληζκψλ πγείαο θαη θαιχπηνπλ πιεζπζκφ πεξίπνπ πνιηηψλ. Κχξηεο αξκνδηφηεηέο ηνπο είλαη ε αλάζεζε ζε ηδηψηεο ππεξεζηψλ πγείαο πξνο φθεινο ηνπ πιεζπζκνχ πνπ δηακέλεη ζηε γεσγξαθηθή πεξηνρή ηεο δηθαηνδνζίαο ηνπο θαη ε πξαγκαηνπνίεζε ζπκπξάμεσλ κε ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. Σα PCTs επνπηεχνληαη απφ ηηο ηξαηεγηθέο Τπεξεζίεο Τγείαο (SHAs) θαη ινγνδνηνχλ ζηνλ Τπνπξγφ Τγείαο. (Smith and Goddard, 2009) 2.3 Υπημαηοδόηηζη και Δθνική Τπηπεζία Οικονομικού Δλέγσος Σν ζχζηεκα πγείαο ζηε Μ. Βξεηαλία ρξεκαηνδνηείηαη θπξίσο απφ δεκφζηνπο πφξνπο, απφ ηε γεληθή θνξνινγία θαη απφ ηελ Δηζθνξά Δζληθήο Αζθάιηζεο (National Insurance Contribution, NIC). Ωζηφζν, κέξνο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο ρξεκαηνδνηείηαη απφ ηδησηηθνχο πφξνπο είηε κέζσ ηεο ηδησηηθήο αζθάιηζεο είηε κέζσ άκεζσλ πιεξσκψλ. Οη δεκφζηνη νηθνλνκηθνί πφξνη γηα ηηο ππεξεζίεο πγείαο δηαηίζεληαη απφ ηελ θεληξηθή θπβέξλεζε κέζσ ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ ζην Τπνπξγείν Τγείαο, ην νπνίν ζηε ζπλέρεηα είλαη επηθνξηηζκέλν κε ηελ πεξαηηέξσ θαηαλνκή ησλ πφξσλ. Απφ ην 1998, ην χςνο ηνπ πξνυπνινγηζκνχ ηνπ Τπνπξγείνπ Τγείαο γηα ηα επφκελα ηξία έηε είλαη αληηθείκελν δηαπξαγκάηεπζεο κε ην Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ θάζε δχν έηε θαηφπηλ ζχληαμεο Έθζεζεο Γαπαλψλ (Spending Review). Οη δαπάλεο πγείαο ζην Ηλσκέλν Βαζίιεην έρνπλ απμεζεί ζεκαληηθά ηα ηειεπηαία ρξφληα θαη ζπγθεθξηκέλα γηα ην NHS, ηα έηε , ην 88,7% ηεο ζπλνιηθήο δαπάλεο ηνπ NHS, ε νπνία αληηζηνηρεί πεξίπνπ ζε 99,8 δηο ιίξεο, αθνξνχζε πνζά πνπ δαπαλήζεθαλ γηα ηα ζψκαηα ηνπ NHS, θπξίσο ηα λνζνθνκεηαθά trusts. Ο έιεγρνο γηα ηελ νξζνινγηθή ρξήζε ησλ δεκφζησλ νηθνλνκηθψλ πφξσλ θαη ηε λνκηκφηεηα ησλ δεκνζίσλ δαπαλψλ αλήθεη ζην πεδίν επζχλεο ηεο Δζληθήο Διεγθηηθήο 21

22 Τπεξεζίαο (National Audit Office, NAO). Πξφθεηηαη γηα αλεμάξηεην ζψκα, πνπ δηελεξγεί ειέγρνπο ζηηο δεκφζηεο δαπάλεο ησλ θξαηηθψλ νξγαληζκψλ ζηε Μ. Βξεηαλία πξνο ην ζπκθέξνλ ησλ θνξνινγνχκελσλ. πγθεθξηκέλα, ειέγρεη ηνπο ινγαξηαζκνχο ησλ ππνπξγείσλ θαη ησλ δεκνζίσλ ππεξεζηψλ θαη ζπληάζζεη αλαθνξέο πνπ παξνπζηάδεη ζηε Βνπιή. ζνλ αθνξά ην ζχζηεκα πγείαο, ηα ηειεπηαία ρξφληα ν NAO έρεη εθδψζεη πιήζνο αλαθνξψλ ζρεηηθά κε ηε ιεηηνπξγία θαη ηελ απνδνηηθφηεηα ηνπ NHS θαη ηελ επηηπρία ησλ πξνγξακκάησλ ηνπ γηα ηε δεκφζηα πγεία, ηηο αληζφηεηεο ζηελ πγεία, ηηο ζπκπξάμεηο ηνπ δεκφζηνπ κε ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα θα. 22

23 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3. ΣΟ ΤΣΗΜΑ ΠΡΟΜΗΘΔΙΧΝ ΣΗ Μ. ΒΡΔΣΑΝΙΑ 3.1 Νομοθεηικό Πλαίζιο Οη Οδεγίεο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηηο πξνκήζεηεο ζπζηήλνπλ ην βαζηθφ λνκνζεηηθφ πιαίζην γηα ηηο δεκφζηεο πξνκήζεηεο πνπ δηελεξγνχληαη ζηε Μ. Βξεηαλία. θνπφο ηνπο είλαη ε χπαξμε κηαο εληαίαο αγνξάο δεκνζίσλ πξνκεζεηψλ, ε δηαζθάιηζε ηεο ειεχζεξεο δηαθίλεζεο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ ζηηο ρψξεο ηεο ΔΔ θαη ηνπ πγηνχο αληαγσληζκνχ. Σν λνκηθφ θαζεζηψο ηεο ΔΔ γηα ηηο πξνκήζεηεο, φπσο πεξηγξάθεηαη ζηηο Οδεγίεο θαη ζηνπο Καλνληζκνχο, δελ είλαη ζηαηηθφ αιιά ππφθεηηαη ζε αιιαγέο πνπ πξνθαινχληαη απφ ην θνηλνηηθφ δίθαην θαη ην εζληθφ δίθαην ησλ θξαηψλ-κειψλ, απφ ηηο απνθάζεηο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο, απφ ηηο θαηλνχξηεο θαη αλαζεσξεκέλεο Οδεγίεο ηεο ΔΔ θαζψο θαη απφ ηηο αλαζεσξήζεηο πνπ γίλνληαη ζηηο ηζρχνπζεο λνκηθέο ξπζκίζεηο ζηε Μ. Βξεηαλία. Σν ζχζηεκα πξνκεζεηψλ ζηε Μ. Βξεηαλία είλαη ζε πιήξε ζπκκφξθσζε κε ηελ επξσπατθή λνκνζεζία γηα ηηο δεκφζηεο πξνκήζεηεο. Σν Γξαθείν Δκπνξίνπ ηεο Κπβέξλεζεο (Office of Government Commerce, OGC) έρεη ζπληάμεη έλαλ Οδεγφ πνπ πεξηέρεη ηνπο θαλφλεο πνπ ζέηεη ε ΔΔ γηα ηηο δεκφζηεο πξνκήζεηεο (EU Procurement Guidance). Απεπζχλεηαη ζηνπο δεκφζηνπο θνξείο θαη ζηηο ππεξεζίεο πνπ επηζπκνχλ λα ζπλάςνπλ ζπκβάζεηο γηα ηελ πξνκήζεηα αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ. Απνηειεί έλα πνιχηηκν ρξεζηηθφ εξγαιείν ρσξίο σζηφζν λα ππνθαζηζηά ηα επίζεκα λνκηθά θείκελα ζηα νπνία νθείινπλ λα πξνζηξέρνπλ νη δεκφζηνη θνξείο πξνθεηκέλνπ λα ζπλάςνπλ κηα λφκηκε ζχκβαζε. Ο Οδεγφο ηνπ Γξαθείνπ Δκπνξίνπ πεξηέρεη ηνλ ηξφπν ελζσκάησζεο ηεο θνηλνηηθήο λνκνζεζίαο ζην εγρψξην δίθαην, ην ζθνπφ ησλ επξσπατθψλ θαλφλσλ, ηηο πξνβιέςεηο ησλ επξσπατθψλ νδεγηψλ, ην πεδίν εθαξκνγήο ησλ, ηνλ ηξφπν ζχλαςεο ζπκβάζεσλ πνπ δελ εκπίπηνπλ ζηηο πξνβιέςεηο ησλ νδεγηψλ, ηελ ππνρξέσζε θνηλνπνίεζεο θαη δεκνζηφηεηαο, ηελ θαηεγνξηνπνίεζε ησλ δηαγσληζκψλ, ηα ζηάδηα εμέιημεο ησλ δηαγσληζκψλ, ηηο ππνρξεψζεηο ησλ αλαδφρσλ θαη άιια ηερληθά θαη πξαθηηθά δεηήκαηα. 23

24 3.2 Logistics και Δθοδιαζηική Αλςζίδα ζηο NHS Έννοια και βαζικέρ λειηοςπγίερ Logistics ή Δθοδιαζηική είλαη ε δηαδηθαζία ηεο ζηξαηεγηθήο δηαρείξηζεο ησλ πξνκεζεηψλ, ηεο θίλεζεο θαη απνζήθεπζεο πξψησλ πιψλ, εμαξηεκάησλ θαη ηειηθψλ απνζεκάησλ θαη ησλ ζρεηηθψλ πιεξνθνξηψλ γηα ηηο ξνέο ηνπο κέζα ζε κηα επηρείξεζε κε ηέηνην ηξφπν ψζηε ε ηξέρνπζα θαη ε κειινληηθή θεξδνθνξία λα κεγηζηνπνηνχληαη κε ηελ εθπιήξσζε ησλ παξαγγειηψλ ζχκθσλα κε ηηο αξρέο ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηνπ θφζηνπο. θνπφο ησλ Logistics είλαη ν ζρεδηαζκφο θαη ζπληνληζκφο φισλ εθείλσλ ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ είλαη αλαγθαίεο γηα λα επηηεπρζνχλ ηα επηζπκεηά επίπεδα εμππεξέηεζεο θαη πνηφηεηαο κε ην ρακειφηεξν δπλαηφ θφζηνο επνκέλσο ζεσξνχληαη σο έλαο ζχλδεζκνο κεηαμχ ηεο αγνξάο θαη ησλ πξνκεζεηψλ. (Christopher, 2007) Η Δθοδιαζηική Αλςζίδα (supply chain) είλαη έλα δίθηπν ζπλδεδεκέλσλ θαη αιιειεμαξηεκέλσλ νξγαλψζεσλ, πνπ ιεηηνπξγνχλ απφ θνηλνχ ζε έλα θιίκα ζπλεξγαζίαο γηα λα ειέγμνπλ, λα δηεπζχλνπλ θαη λα βειηηψζνπλ ηε ξνή πιηθψλ θαη πιεξνθνξηψλ απφ ηνπο πξνκεζεπηέο ζηνπο ηειηθνχο ρξήζηεο. (Aitken, 1998). Οη δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζπληζηνχλ κηα εθνδηαζηηθή αιπζίδα κπνξνχλ λα θαηεγνξηνπνηεζνχλ ζε δχν νκάδεο, ηηο θχξηεο δξαζηεξηφηεηεο (εηζεξρφκελα Logistics, ιεηηνπξγίεο παξαγσγήο, εμεξρφκελα Logistics, κάξθεηηλγθ θαη πσιήζεηο, εμππεξέηεζε ηειηθψλ πειαηψλ) θαη ηηο ππνζηεξηθηηθέο δξαζηεξηφηεηεο (ππνδνκή, δηνίθεζε αλζξσπίλσλ πφξσλ, αλάπηπμε ηερλνινγίαο θαη εθνδηαζκφο. (Christopher, 2007) Γιασείπιζη εθοδιαζηικήρ αλςζίδαρ (supply chain management) νξίδεηαη σο ε δηαρείξηζε ησλ ζρέζεσλ θαη πξνο ηηο δχν θαηεπζχλζεηο δειαδή ηφζν κε ηνπο πξνκεζεπηέο φζν θαη κε ηνπο πειάηεο ψζηε λα δεκηνπξγείηαη αλψηεξε αμία κε ιηγφηεξν θφζηνο γηα ην ζχλνιν ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο. Η δηαρείξηζε εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο είλαη έλλνηα επξχηεξε απφ ηα Logistics. Σα Logistics απνηεινχλ θαηεχζπλζε θαη πιαίζην νξγάλσζεο ην νπνίν έρεη σο ζηφρν λα δεκηνπξγήζεη έλα εληαίν ζρέδην γηα ηε ξνή πξντφλησλ θαη πιεξνθνξηψλ ζε κηα επηρείξεζε ή ζηελ πξνθεηκέλε πεξίπησζε ζε έλα λνζνθνκείν. Η δηαρείξηζε ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο ζηεξίδεηαη ζην παξαπάλσ πιαίζην θαη ζηφρν έρεη λα επηηχρεη ηε ζχλδεζε θαη ην ζπληνληζκφ αλάκεζα ζηηο ιεηηνπξγίεο ησλ άιισλ κεξψλ ησλ θαλαιηψλ δηαλνκήο, δειαδή ησλ πξνκεζεπηψλ θαη ησλ πειαηψλ, θαη ζηελ ίδηα ηελ επηρείξεζε/λνζνθνκείν. χκθσλα κε ηηο ζχγρξνλεο 24

25 ηάζεηο ε δηαρείξηζε ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο ζεκαίλεη κηα κεηαζηξνθή απφ ηελ παξαδνζηαθή ζρέζε αληαγσληζκνχ αλάκεζα ζε πξνκεζεπηή θαη αγνξαζηή ζε κηα ζρέζε ζπλεξγαζίαο θαη εκπηζηνζχλεο κε ηελ παξαδνρή φηη ακνηβαίνο ζθνπφο είλαη ην θεξδνθφξν απνηέιεζκα γηα φινπο ηνπο θξίθνπο ηεο αιπζίδαο. (Christopher, 2007) Έλαο απφ ηνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ην θέξδνο γηα ην ζχλνιν ησλ κεξψλ ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο είλαη ν ρξφλνο. ηε δηαρείξηζε ησλ Logistics ζεκαληηθφο είλαη ν ξφινο ηνπ ρξφλνπ απφθξηζεο, ν θχθινο «απφ ηελ παξαγγειία σο ηελ παξάδνζε» (order-to-delivery cycle). Απηφ θαζίζηαηαη επηηαθηηθφ γηα ηελ εθνδηαζηηθή αιπζίδα ελφο λνζνθνκείνπ, κέζα ζην νπνίν πξέπεη ππάξρνπλ ηα απαξαίηεηα αλαιψζηκα πιηθά αλά πάζα ζηηγκή ψζηε λα δηαζθαιηζηεί ε πγεία ηνπ πνιίηε. Σαπηφρξνλα φκσο ν εθνδηαζκφο ησλ πιηθψλ πξέπεη λα γίλεη κε ηέηνην ηξφπν ψζηε λα ππάξρεη ε βέιηηζηε ζρέζε αλάκεζα ζε ηηκή θαη ηειηθφ πξντφλ ψζηε λα δαπαλψληαη κε ζχλεζε ηα ρξήκαηα ησλ θνξνινγνπκέλσλ. ε έλα λνζνθνκείν ινηπφλ, είλαη βέβαηα ζεκαληηθφο ν παξάγνληαο ηεο ηηκήο γηα ηελ πξνκήζεηα πιηθψλ σζηφζν θαζνξηζηηθφ ξφιν γηα ηελ επηινγή πξνκεζεπηή έρεη θαη ε παξάκεηξνο ηνπ ρξφλνπ, δειαδή ηνπ ρξφλνπ πνπ απαηηείηαη γηα λα αληαπνθξηζεί ν πξνκεζεπηήο ζηηο αλάγθεο ηνπ λνζνθνκείνπ γηα έλα πξντφλ. ην ρψξν ηνπ λνζνθνκείνπ, δχν είλαη νη ζεκαληηθφηεξνη παξάγνληεο πνπ απμάλνπλ απηή ηελ επαηζζεζία ηεο αγνξάο ζην ρξφλν, ε ζπληφκεπζε ηνπ θχθινπ δσήο ησλ πξντφλησλ (πρ θάξκαθα, αληηδξαζηήξηα, βηνταηξηθφο εμνπιηζκφο θα) θαη ε άκεζε αλάγθε ηνπ αζζελή γηα απηά. ηαλ αλαθεξφκαζηε ζε αλαιψζηκα πιηθά, κηιάκε γηα θαηεγνξίεο αγαζψλ πνπ αγνξάδνληαη ζε ηαθηά ρξνληθά δηαζηήκαηα επεηδή θαηαλαιψλνληαη κε ηαρείο ξπζκνχο ή έρνπλ πεξηνξηζκέλε δηάξθεηα. ε απηή ηελ θαηεγνξία πεξηιακβάλνληαη θαη νη ηαηξηθέο θαη ρεηξνπξγηθέο ζπζθεπέο, νη νπνίεο εκθπηεχνληαη ζηνπο αζζελείο φπσο είλαη νη βεκαηνδφηεο. Η ζεκαζία ηεο νκαιήο ιεηηνπξγίαο ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο ζην ζχζηεκα πξνκεζεηψλ ζπλνιηθά έγηλε αληηιεπηή απφ ην Γξαθείν Δκπνξίνπ ηεο Κπβέξλεζεο, ην νπνίν εμέδσζε ην 2006 έλαλ Οδεγφ γηα ηε Γηαρείξηζε ηεο Δθνδηαζηηθήο Αιπζίδαο ζην χζηεκα Πξνκεζεηψλ ηνπ Γεκνζίνπ Σνκέα (Supply Chain management in public sector procurement: a guide). 25

26 Οδηγόρ για ηη Γιασείπιζη ηηρ Δθοδιαζηικήρ Αλςζίδαρ ζηο ύζηημα Ππομηθειών ηος Γημοζίος Σομέα, (OGC): θνπφο ηνπ Οδεγνχ είλαη λα παξάζρεη νδεγίεο θαη λα παξνπζηάζεη βέιηηζηεο πξαθηηθέο ζηα ζπκβαιιφκελα κέξε, ηφζν ζηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο πνπ πξαγκαηνπνηνχλ πξνκήζεηεο φζν θαη ζηηο πξνκεζεχηξηεο εηαηξείεο, θαη λα ππνγξακκίζεη ηνλ ελεξγφ ξφιν πνπ πξέπεη λα έρνπλ κε ζθνπφ ηελ αλαβάζκηζε ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο. Η θεληξηθή ηδέα πνπ δηακνξθψλεη ν Οδεγφο είλαη φηη πξέπεη λα επηηεπρζεί κηα ηζνξξνπία θαη λα ππάξρεη ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ κεξψλ. Απφ ηε κηα πιεπξά, νη δεκφζηεο ππεξεζίεο δελ πξέπεη λα επηδεηνχλ εμ νινθιήξνπ ηνλ έιεγρν ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο θαη λα θαιιηεξγνχλ αληαγσληζηηθέο ζρέζεηο κε ηηο πξνκεζεχηξηεο εηαηξείεο θαη απφ ηελ άιιε νη εηαηξείεο πξέπεη λα ρηίδνπλ επαγγεικαηηθέο ζρέζεηο ζπλεξγαζίαο θαη εκπηζηνζχλεο πνπ ζα ηνπο απνθέξνπλ θέξδνο καθξνπξφζεζκα. Η δηαθάλεηα θαη ε απνηειεζκαηηθφηεηα ζηε ιεηηνπξγία ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο κπνξεί λα πξνζθέξεη φθεινο ζε φια ηα ζπκβαιιφκελα κέξε. πγθεθξηκέλα, ην φθεινο γηα ηηο αλαζέηνπζεο δεκφζηεο ππεξεζίεο είλαη: - Βειηησκέλε ηθαλφηεηα λα πξαγκαηνπνηνχλ Αλαιχζεηο SWOT 2 - Απμεκέλε απνηειεζκαηηθφηεηα κέζσ ηεο βειηηζηνπνίεζεο ηεο ζρέζεο αλάκεζα ζε εηζξνέο θαη εθξνέο Καη γηα ηηο πξνκεζεχηξηεο εηαηξείεο : - Καιχηεξε πξφζβαζε ζε επθαηξίεο ζπλεξγαζίαο κε ην δεκφζην ηνκέα - Αλνηρηφηεξε επηθνηλσλία θαη ζπλεξγαζία κε ηνπο θξαηηθνχο θνξείο - Δμεηδηθεπκέλε γλψζε, θαηλνηνκίεο, βέιηηζηεο πξαθηηθέο Υαξαθηεξηζηηθά θαη δηαθξίζεηο κηα εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο: - Σν πξντφλ κηα εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο ελφο δεκφζηνπ νξγαληζκνχ κπνξεί λα έρεη σο ηειηθφ ρξήζηε ηνλ ίδην ηνλ νξγαληζκφ, φηαλ αθνξά ιφγνπ ράξε ππεξεζίεο θαη ζπζηήκαηα πνπ βειηηψλνπλ ηε ιεηηνπξγία ηνπ είηε λα έρεη σο ηειηθφ ρξήζηε ηνλ πνιίηε θαη ηελ αλαβάζκηζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ ηεο δεκφζηαο ππεξεζίαο πξνο απηφλ - Μηα εθνδηαζηηθή αιπζίδα κπνξεί λα απνηειεί έλα νινθιεξσκέλν δίθηπν απφ αιιειεμαξηψκελεο εηαηξείεο κε θνηλφ αληηθείκελν θαη κέζνδν δηνίθεζεο θαη 2 Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats Analysis 26

27 καθξφρξνλε ζπλεξγαζία είηε κπνξεί λα έρεη πεξηνξηζκέλε ρξνληθή δηάξθεηα θαη λα θιείλεη κε ηελ νινθιήξσζε ηνπ ηειηθνχ πξντφληνο. Οη σθέιεηεο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ νξζή Γηαρείξηζε ηεο Δθνδηαζηηθήο Αιπζίδαο πεξηζηξέθνληαη γχξσ απφ ηελ νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο, ηνλ πγηή αληαγσληζκφ θαη ηελ αχμεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο θαη κπνξνχλ λα ζπλνςηζηνχλ ζηα εμήο : - Καιχηεξε δηαζπνξά θηλδχλνπ. ε έλα επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ κε νινέλα απμαλφκελε πνιππινθφηεηα ε απνηειεζκαηηθή δηαζπνξά θηλδχλνπ είλαη ζεκαληηθή παξάκεηξνο επηηπρίαο. Ο θίλδπλνο πξέπεη λα αληηκεησπίδεηαη απφ εθείλν ηνλ θξίθν ηεο αιπζίδαο πνπ δηαζέηεη ηνπο θαιχηεξνπο πφξνπο γηα λα ην θάλεη. - Αλίρλεπζε επθαηξηψλ γηα πξφζβαζε ζην ζχζηεκα δεκνζίσλ πξνκεζεηψλ κε θαιχηεξνπο φξνπο. Η αχμεζε ηνπ αξηζκνχ ησλ εηαηξεηψλ ζα ζπκβάιιεη ζηε δηεχξπλζε ηεο αγνξάο, ζηελ αλάπηπμε πγηνχο αληαγσληζκνχ θαη ζηελ νηθνδφκεζε γλψζεο ηφζν γηα ηηο ίδηεο ηηο εηαηξείεο φζν θαη γηα ηνπο δεκφζηνπο θνξείο. - Πεξηζζφηεξεο επθαηξίεο γηα θαηλνηνκία. Οη θαηλνηφκεο κέζνδνη ζηε ιεηηνπξγία ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο ζα απνθέξνπλ θαιχηεξε πνηφηεηα, θαιχηεξνπο ρξφλνπο παξάδνζεο ηνπ πξντφληνο ζηνλ ηειηθφ ρξήζηε θαη κεησκέλν ζπλνιηθφ θφζηνο. - Έγθαηξε αλίρλεπζε ησλ αλαγθψλ ηεο αγνξάο θαη νξηζκφο πξνδηαγξαθψλ γηα ην ηειηθφ πξντφλ κε κεγαιχηεξε ζαθήλεηα θαη αθξίβεηα. ην ζχζηεκα πξνκεζεηψλ ζηε Μ. Βξεηαλία, ηξεηο είλαη νη ζπλεζέζηεξεο κνξθέο πνπ κπνξεί λα έρεη κηα εθνδηαζηηθή αιπζίδα θαη πεξηγξάθνληαη ζπλνπηηθά σο εμήο: Α) Η αλαζέηνπζα δεκφζηα αξρή ζπλεξγάδεηαη ε ίδηα άκεζα κε φιεο ηηο πξνκεζεχηξηεο εηαηξείεο θαη ζπληνλίδεη ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο, εάλ ην θξίλεη απαξαίηεην. Με ηνλ ηξφπν απηφ, έρεη ηνλ έιεγρν νιφθιεξεο ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο θαη ην ζχζηεκα ραξαθηεξίδεηαη σο ζπγθεληξσηηθφ. 27

28 Β) ε άιιεο πεξηπηψζεηο, ε αλαζέηνπζα δεκφζηα ππεξεζία επηιέγεη λα ππνγξάςεη ζχκβαζε κε κία κφλν πξνκεζεχηξηα εηαηξεία πνπ έρεη δεζπφδνπζα ζέζε ζηελ αγνξά θαη ηαπηφρξνλα δηαηεξεί ην δηθαίσκα λα επεκβαίλεη ζε ζπγθεθξηκέλν θνκκάηη ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο θαη λα ζπλεξγάδεηαη κεκνλσκέλα θαη κε θάπνην κηθξφηεξν πξνκεζεπηή, εάλ ην βξίζθεη ζπκθέξνλ γηα ηελ απφθηεζε ζπγθεθξηκέλνπ πξνλνκίνπ, ιφγνπ ράξε κηα επλντθφηεξε ζπκθσλία γηα ηελ αγνξά πξψησλ πιψλ. Ωζηφζν, κηα ηέηνηα επηιεθηηθή πξνζέγγηζε ζα κπνξνχζε λα αλαηξέςεη ηνπο ππάξρνληεο ζπζρεηηζκνχο ζηελ εθνδηαζηηθή αιπζίδα θαη λα δηαηαξάμεη ηηο ζρέζεηο αλάκεζα ζηηο πξνκεζεχηξηεο εηαηξείεο. Γ) Μηα ζπλήζεο κνξθή πνπ κπνξεί λα έρεη ε εθνδηαζηηθή αιπζίδα είλαη απηή ζηελ νπνία γίλεηαη απνθέληξσζε ηεο αξκνδηφηεηαο δηαρείξηζεο ηεο απφ ηελ αλαζέηνπζα δεκφζηα ππεξεζία πξνο κηα εγέηηδα ζην ρψξν ηεο πξνκεζεχηξηα εηαηξεία, ε νπνία αλαιακβάλεη ην ζπληνληζκφ ησλ κηθξφηεξσλ πξνκεζεπηξηψλ εηαηξεηψλ γηα ινγαξηαζκφ ηνπ δεκφζηνπ θνξέα. Σν πιενλέθηεκα απηνχ ηνπ απνθεληξσηηθνχ κνληέινπ είλαη ε εθρψξεζε κεγάινπ κέξνπο επζχλεο ζηνλ θχξην πάξνρν κε απνηέιεζκα λα έρεη απηφο ππνρξέσζε γηα ινγνδνζία αιιά θαη ηε δπλαηφηεηα αλάιεςεο πξσηνβνπιηψλ ελψ ηαπηφρξνλα ε δεκφζηα ππεξεζία ράλεη σο έλα βαζκφ ηνλ πιήξε έιεγρν ηεο εθνδηαζηηθήο αιπζίδαο Κύπιοι δπώνηερ και οι απμοδιόηηηέρ ηοςρ ην ζχζηεκα πγείαο ζηε Μ. Βξεηαλία νη θχξηνη αγνξαζηέο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ είλαη ηα λνζνθνκεία ηα νπνία έρνπλ πξσηαγσληζηηθφ ξφιν ζηελ εθνδηαζηηθή αιπζίδα. Σα λνζνθνκεία ζηελ πιεηνςεθία ηνπο ιεηηνπξγνχλ σο αλεμάξηεηα trusts (hospital trusts). Απηφ ζεκαίλεη φηη κηα νκάδα λνζνθνκείσλ ιεηηνπξγεί ππφ κία, θνηλή δηνίθεζε ε νπνία απνθαζίδεη γηα ηηο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο, γηα ηηο δηνηθεηηθέο ηνπο ιεηηνπξγίεο θαζψο θαη γηα ηηο ηαηξηθέο ππεξεζίεο πνπ απηά παξέρνπλ. Η πξαθηηθή απηή έρεη ηηο απαξρέο ηεο ζην 1991, φηαλ ηφηε κφιηο 57 απφ ηα 600 λνζνθνκεία ηνπ NHS έγηλαλ απηνδηνηθνχκελα trusts αθνχ πξψηα απέθνςαλ ηνπο δηνηθεηηθνχο θαη δεκνζηνλνκηθνχο ηνπο δεζκνχο απφ ηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε ζηελ νπνία ππάγνληαλ σο ηφηε. Ήηαλ πιένλ επηρεηξήζεηο πνπ ζα έβγαηλαλ ζηελ ειεχζεξε αγνξά κε ζθνπφ ην θέξδνο θαη ηελ νηθνλνκηθή ηνπο απηνλνκία θαη ζα ιεηηνπξγνχζαλ κε γλψκνλα ηε ζχγθξηζε θαη ηνλ πγηή αληαγσληζκφ. Ωο ην 1997, ζρεδφλ 28

29 φια ηα λνζνθνκεία θαη νη νξγαληζκνί πγείαο επέιεμαλ λα ιεηηνπξγνχλ σο αλεμάξηεηα trusts. Σν 2003, ςεθίζηεθε απφ ηε βξεηαληθή Βνπιή ην χκθσλν γηα ηελ Τγεία θαη ηελ Κνηλσληθή Πξφλνηα (Health and Social Care Act), ην νπνίν εηζήγαγε ην ζεζκφ ησλ Foundation Trusts (FTs). Σα κεκνλσκέλα λνζνθνκεηαθά trusts πνπ ζεκείσλαλ ηηο θαιχηεξεο νηθνλνκηθέο απνδφζεηο απνθηνχζαλ ηε δπλαηφηεηα λα αηηεζνχλ ψζηε λα κεηαηξαπνχλ ζε Foundation Trusts. Σα FTs είλαη αλεμάξηεηνη, κε θεξδνζθνπηθνί νξγαληζκνί δεκφζηνπ ζπκθέξνληνο νη νπνίνη εμαθνινπζνχλ λα έρνπλ ηελ ππνρξέσζε λα επηηπγράλνπλ ηνπο εζληθνχο ζηφρνπο γηα ηελ πγεία, φπσο θαη ηα trusts, αιιά έρνπλ κεγαιχηεξε ειεπζεξία λα απνθαζίζνπλ πψο ζα εθπιεξψλνπλ ηνπο ζηφρνπο απηνχο θαη επηπιένλ δηαζέηνπλ κεγαιχηεξε νηθνλνκηθή επειημία θαη απηνλνκία θαζψο ππφθεηληαη ζε κεησκέλν θεληξηθφ έιεγρν θαη επνπηεία. Οηθνλνκηθή επειημία ζηελ πεξίπησζε ησλ FTs ζεκαίλεη φηη δελ είλαη ππνρξεσκέλα λα θαηαξηίδνπλ ηζνζθειηζκέλνπο πξνυπνινγηζκνχο γηα θάζε ζπλερφκελν νηθνλνκηθφ έηνο, έρνπλ ην δηθαίσκα λα δηαηεξνχλ ηα πιενλάζκαηά ηνπο ψζηε λα επελδχνπλ ζε ππνδνκέο θαη παξνρή λέσλ ππεξεζηψλ, λα δηαρεηξίδνληαη ηα πεξηνπζηαθά ηνπο ζηνηρεία θαη λα ιακβάλνπλ δάλεηα απφ δεκφζηεο ή ηδησηηθέο ηξάπεδεο θαζψο θαη λα δηαρεηξίδνληαη ηνπο αλζξψπηλνπο πφξνπο ζχκθσλα κε θξηηήξηα πνπ έρνπλ ηα ίδηα θαζνξίζεη. Η κεγαιχηεξε απηνλνκία πνπ απνιακβάλνπλ ηα FTs αλακέλεηαη λα σθειήζεη ηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο θαζψο ε νηθνλνκηθή θαη επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα ησλ FTs γίλεηαη ζε ζπλάξηεζε κε ηηο ηνπηθέο αλάγθεο αιιά θαη επηρεηξεκαηηθέο επθαηξίεο κε απνηέιεζκα λα δεκηνπξγείηαη επηπιένλ εηζφδεκα γηα ηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο θαη λα παξέρνληαη εμεηδηθεπκέλεο ππεξεζίεο πγείαο κε γλψκνλα βέβαηα ηελ επίηεπμε ησλ εζληθψλ ζηφρσλ γηα ηε δεκφζηα πγεία, νη νπνίνη είλαη ε ρξεζηή νηθνλνκηθή δηαρείξηζε θαη ε κείσζε ηνπ ρξφλνπ αλακνλήο γηα ηνπο αζζελείο ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο. (Marini et al, 2008) Πξσηεχνληα ξφιν ζην ζχζηεκα πξνκεζεηψλ ζηε Μ. Βξεηαλία έρεη η Δθοδιαζηική Αλςζίδα ηος NHS (NHS Supply Chain). Πξφθεηηαη γηα ηνλ εζληθφ θνξέα πνπ είλαη επηθνξηηζκέλνο κε ηελ αγνξά θαη δηαλνκή πξντφλησλ ζηηο κνλάδεο πγείαο ηνπ NHS θαη έρεη ππφ ηε δηεχζπλζή ηνπ ην δίθηπν επηά απνζεθψλ θαη ην ζηφιν νρεκάησλ, ηα νπνία δηεχζπλε σο ην 2006 ν θξαηηθφο νξγαληζκφο Δθνδηαζηηθή ηνπ NHS (NHS Logistics), ηνλ νπνίν θαη δηαδέρηεθε κεηά ηελ θαηάξγεζή ηνπ. Η NHS Supply Chain δηαζέηεη πξνζσπηθφ 2400 αηφκσλ θαη παξέρεη αιπζίδεο εθνδηαζκνχ γηα πάλσ απφ πξντφληα θαη δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνπο πειάηεο ηεο λα επηιέγνπλ κηθξήο αμίαο αλαιψζηκα πιηθά ζε κεγάιεο πνζφηεηεο απφ ηνπο ειεθηξνληθνχο θαηαιφγνπο ηεο. 29