Καθολική Υπηρεσία στην Τηλεφωνία και Ευρυζωνικότητα (Λευκές Περιοχές)

Transcript

1 ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ» Εξαμηνιαία εργασία Καθολική Υπηρεσία στην Τηλεφωνία και Ευρυζωνικότητα (Λευκές Περιοχές) Διδάσκων: Νικόλαος Λιωνής Επιμέλεια: Ευσταθίου Κυριάκος ~ ΜΟΠ 453 Κατσαούνης Γεώργιος ~ ΜΟΠ 434 Λύτσιου Ιωάννα ~ ΜΟΠ 455 Μπούα Έλενα ~ ΜΟΠ 456 Ιούνιος 2015

2 Περιεχόμενα Σκοπός της Εργασίας - Σύνοψη...4 Εισαγωγή Έννοια της Καθολικής Υπηρεσίας...5 Κεφάλαιο 1 - Η έννοια της Καθολικής Υπηρεσίας στα δίκτυα και στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες Έννοια και περιεχόμενο Ιστορική αναδρομή και χρησιμότητα Οι γενικές αρχές της Καθολικής Υπηρεσίας...6 Κεφάλαιο 2 - Εφαρμογή της Καθολικής Υπηρεσίας - Θεσμικό πλαίσιο Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και ρυθμιστικό πλαίσιο Έλεγχος δαπανών Ποιότητα υπηρεσιών των καθορισμένων επιχειρήσεων Νομοθετικό πλαίσιο της Καθολικής Υπηρεσίας Απόφαση 261/143 (ΦΕΚ 1208/ ) Απόφαση 264/140 (ΦΕΚ 1368/ ) Απόφαση 255/83 (ΦΕΚ 874/ ) «Καθορισμός του Περιεχομένου της Καθολικής Υπηρεσίας» Ευρωπαϊκή αναθεώρηση Νόμος 4070/2012 και τροποποίηση υφιστάμενης νομοθεσίας Κόστος και χρηματοδότηση των υποχρεώσεων Καθολικής Υπηρεσίας 14 Κεφάλαιο 3 - Ανάλυση Κόστους Καθολικής Υπηρεσίας Ανάλυση του Κόστους και Οφέλους Μορφές Αγοράς Η επίδραση του χρηματοδοτικού μηχανισμού στην ανταγωνιστική τηλεπικοινωνιακή αγορά Κεφάλαιο 4 - Εθνικές εξελίξεις σχετικά με την Καθολική Υπηρεσία Κεφάλαιο 5 - Καθολική υπηρεσία και στην ευρυζωνικότητα Προκήρυξη διαγωνισμού για λευκές περιοχές Αποτελέσματα διαγωνισμού (ανάδοχοι, τιμήματα) Γεωγραφικές Ενότητες Οφέλη από την αξιοποίηση των λευκών περιοχών

3 Συμπεράσματα Βιβλιογραφία

4 Σκοπός της Εργασίας - Σύνοψη Η παρούσα εργασία έχει σαν στόχο την ανάλυση της καθολικής υπηρεσίας στον τομέα των τηλεπικοινωνιών. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται μια ανάλυση του περιεχομένου της έννοιας της καθολικής υπηρεσίας, λαμβάνοντας υπόψη τις βασικές αρχές στις οποίες στηρίζεται, καθώς και την ιστορική αναδρομή αυτής. Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται συνοπτική παρουσίαση του νομοθετικού πλαισίου της έννοιας της καθολικής υπηρεσίας σε ευρωπαικό και εθνικό επίπεδο. Και παρουσιαζεται, συνοπτικά, το Θεσμικό πλαίσιο που αναπτύχθηκε στην Ελλάδα. Το τρίτο κεφάλαιο αναλύει την οικονομική διάσταση της καθολικής υπηρεσίας, εστιάζοντας στο κόστος και στη χρηματοδότηση αυτής. Στην συνέχεια, στο τέταρτο κεφάλαιο γίνεται μια συνοπτική παρουσίαση των τελευταίων εθνικών εξελίξεων, αναφορικά με τον άγονο διαγωνισμό για την εύρευση παρόχου καθολικής υπηρεσίας. Τέλος, στο πέμπτο κεφάλαιο γίνεται μια συνοπτική παρουσίαση της έννοιας της καθολικής υπηρεσίας στην ευρυζωνικότητα εστιάζοντας κυρίως στον πρόσφατο διαγωνισμό για τις λευκές περιοχές. 4

5 Εισαγωγή Έννοια της Καθολικής Υπηρεσίας Η πρόσβαση όλων των πολιτών και των επιχειρήσεων σε προσιτές καθώς και ιδιαίτερα ποιοτικές υπηρεσίες κοινής ωφέλειας είναι ιδιαίτερα σημαντική για την προώθηση της κοινωνικής αλλά και εδαφικής συνοχής, όπως και για τον περιορισμό των μειονεκτημάτων που οφείλονται στην έλλειψη πρόσβασης των πιο απομακρυσμένων περιοχών. Η Καθολική Υπηρεσία συνιστά ευέλικτη και δυναμική έννοια, η οποία έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να λειτουργήσει ως δίκτυο ασφαλείας, για εκείνο το μερίδιο των ανθρώπων, που υπό άλλες συνθήκες, δεν θα είχαν τη δυνατότητα να αγοράσουν βασικές υπηρεσίες για τον εαυτό τους. Συνεπώς με αυτό τον τρόπο αποφεύγεται ο αποκλεισμός των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Κεφάλαιο 1 - Η έννοια της Καθολικής Υπηρεσίας στα δίκτυα και στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες 1.1 Έννοια και περιεχόμενο Η Καθολική Υπηρεσία συνίσταται στην παροχή σε όλους, δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών και στην εξασφάλιση της διάθεσης υπηρεσιών καλής ποιότητας, σε προσιτή τιμή και ανταγωνιστικό περιβάλλον. Σκοπός της είναι η αποφυγή αποκλεισμού ορισμένων κοινωνικών ομάδων λόγω γεωγραφικής θέσης ή λόγω άλλων κριτηρίων κόστους, οι οποίες θα αποκλείονταν σε συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού της τηλεπικοινωνιακής αγοράς. Το περιεχόμενό της Καθολικής Υπηρεσίας, σήμερα, εστιάζεται στην παροχή πρόσβασης σε σταθερές θέσεις και παροχή τηλεφωνικών υπηρεσιών, στην υπηρεσία πληροφοριών τηλεφωνικού καταλόγου και καταλόγους συνδρομητών, στα κοινόχρηστα τηλέφωνα και σε ειδικές ρυθμίσεις για τελικούς χρήστες µε αναπηρία. 1.2 Ιστορική αναδρομή και χρησιμότητα Η πλήρης απελευθέρωση των τηλεπικοινωνιακών αγορών στην ΕΕ, μετά και την κατάργηση των μονοπωλίων στον τομέα της φωνητικής τηλεφωνίας, σε συνδυασμό με την ιδιωτικοποίηση των πρώην μονοπωλιακών παρόχων που αποτελούσαν μέχρι πρότινος δημόσιες επιχειρήσεις, δημιούργησε τον κίνδυνο «επικοινωνιακής απομόνωσης» των λεγόμενων αντιοικονομικών γεωγραφικών περιοχών ή ομάδων ατόμων. Ο κίνδυνος αυτός συνίσταται στην πιθανή 5

6 άρνηση των τηλεπικοινωνιακών επιχειρήσεων, οι οποίες λειτουργούν με αμιγώς εμπορικά κριτήρια, να εξυπηρετούν γεωγραφικές περιοχές ή κατηγορίες χρηστών, οι οποίες δεν τους αποφέρουν κέρδη. Μέχρι την πλήρη απελευθέρωση των τηλεπικοινωνιακών αγορών, τέτοιος κίνδυνος δεν υπήρχε. Οι τηλεπικοινωνιακοί οργανισμοί που παρείχαν μονοπωλιακά τις τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες στους χρήστες ήταν δημόσιες επιχειρήσεις, στις οποίες μοναδικός ή βασικός μέτοχος ήταν το ίδιο το Κράτος. Αυτό σήμαινε, ότι οι εν λόγω οργανισμοί δε λειτουργούσαν αποκλειστικά με εμπορικά κριτήρια, αλλά ήταν και φορείς κοινωνικής πολιτικής, οι οποίοι εξασφάλιζαν την παροχή τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών σε όλους ανεξαιρέτως τους χρήστες της επικράτειας. Οι τάσεις ιδιωτικοποίησης και το άνοιγμα των τηλεπικοινωνιακών αγορών στην Ευρώπη δημιούργησαν νέα δεδομένα. Οι νέες επιχειρήσεις που εισήλθαν στην αγορά είναι εμπορικές εταιρίες που λειτουργούν με κριτήρια κέρδους ενώ οι πρώην μονοπωλιακοί πάροχοι δεν αποτελούν πλέον (τυπικά τουλάχιστον) δημόσιες επιχειρήσεις και συνεπώς δε μπορούν να υποχρεωθούν να ασκούν κοινωνική πολιτική. Αυτοί οι Τηλεπικοινωνιακοί Οργανισμοί (Τ.Ο.), εφόσον τους δίνονταν η ευκαιρία, σίγουρα δε θα προσέφεραν σύνδεση σε συνδρομητές οι οποίοι είτε δεν θα τους απέφεραν μεγάλα έσοδα (όπως είναι τα άτομα με ειδικές ανάγκες ή τα άτομα χαμηλού εισοδήματος), είτε το κόστος εξυπηρέτησής τους θα ήταν ιδιαίτερα υψηλό (π.χ. κάτοικοι σε ορεινά / δυσπρόσιτα χωριά, σε απομακρυσμένα νησιά, κ.λπ.). Επίσης είναι ευνόητο ότι, σε ανταγωνιστικό περιβάλλον, όταν οι Τ.Ο. παίρνουν αποφάσεις που αφορούν τις επενδύσεις τους δεν λαμβάνουν υπόψη τους την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας στο σύνολό της. Το ερώτημα που τέθηκε με βάση τα νέα δεδομένα ήταν τι θα συνέβαινε με τις κατηγορίες χρηστών και τις γεωγραφικές περιοχές που οι τηλεπικοινωνιακές επιχειρήσεις ενδεχομένως θα αρνούνταν να εξυπηρετήσουν. Ακριβώς αυτόν τον κίνδυνο ήρθε να αντιμετωπίσει η θεσμοθέτηση της Καθολικής Υπηρεσίας, καταρχάς σε κοινοτικό και έπειτα σε εθνικό επίπεδο. Η αντίληψη που διαπνέει τις σχετικές ρυθμίσεις είναι ότι οι βασικές τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες αποτελούν αγαθά, τα οποία πρέπει να είναι προσιτά σε όλους σε συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού της τηλεπικοινωνιακής αγοράς. Συνεπώς, η θεσμοθέτηση της Καθολικής Υπηρεσίας στοχεύει στην εξασφάλιση συνεχούς κάλυψης των βασικών αναγκών επικοινωνίας των αντιοικονομικών χρηστών και περιοχών, με βάση τις τεχνολογικές εξελίξεις. 1.3 Οι γενικές αρχές της Καθολικής Υπηρεσίας Το κοινοτικό δίκαιο και οι σχετικές οδηγίες θέτουν γενικές κατευθυντήριες αρχές, ορίζοντας το ελάχιστο περιεχόμενο της Καθολικής Υπηρεσίας και το 6

7 γενικό πλαίσιο παροχής της. Ωστόσο εναπόκειται, τελικά στα κράτη-μέλη να εξειδικεύσουν, να επιλέξουν και να εφαρμόσουν το κατάλληλο σχήμα υποχρεώσεων στο εθνικό τους δίκαιο, βάσει κυρίως των αρχών της προσιτότητας και της επικουρικότητας. Η αρχή της προσιτότητας σχετίζεται με τα θέματα κοστολόγησης και χρηματοδότησης της Καθολικής Υπηρεσίας. Κοστολόγηση της Καθολικής Υπηρεσίας σημαίνει ακριβή και μη αναμφισβήτητο προσδιορισμό του κόστους των υποχρεώσεών της, καθώς με βάση αυτούς τους υπολογισμούς θα καθορίζεται και ο τρόπος χρηματοδότησης της. Η αρχή της προσιτότητας λοιπόν αναφέρεται στο επίπεδο των τιμών παροχής των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών. Για να χαρακτηριστεί το επίπεδο των τιμών προσιτό, το κράτος μέλος οφείλει να το καθορίσει σε εθνικό επίπεδο βάσει συγκεκριμένων κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών, όπως το βιοτικό επίπεδο, οι ρυθμοί ανάπτυξης, ο δείκτης τιμών καταναλωτή κλπ. Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας τα κράτη-μέλη έχουν διατηρήσει την ευχέρεια να αποφασίζουν σχετικά με την επιβολή των υποχρεώσεων Καθολικής Υπηρεσίας σε ορισμένους τομείς της και το μηχανισμό χρηματοδότησης του καθαρού κόστους της. 7

8 Κεφάλαιο 2 - Εφαρμογή της Καθολικής Υπηρεσίας - Θεσμικό πλαίσιο 2.1 Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και ρυθμιστικό πλαίσιο Η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) αποτελεί την Εθνική Ρυθμιστική Αρχή της χώρας μας. Η ΕΕΤΤ, ως Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή, επιφορτίζεται επίσης με την εποπτεία του τηλεπικοινωνιακού τομέα, τη χορήγηση, τροποποίηση, ανανέωση και ανάκληση των ειδικών αδειών, την άσκηση κάθε αρμοδιότητας σε σχέση με την εφαρμογή της Καθολικής Υπηρεσίας και την τήρηση της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού. Η ΕΕΤΤ έχει αυξημένες αρμοδιότητες στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, οι οποίες την καθιστούν ουσιαστικά τον ρυθμιστή της ελληνικής τηλεπικοινωνιακής αγοράς και εγγυητή της εύρυθμης λειτουργίας της. Η ΕΕΤΤ έχει διευρυμένες εξουσίες, τις οποίες είχε δώσει ο Ν.2058/92. Συγκεκριμένα, η ΕΕΤΤ ορίζεται πια ως αρμόδια της εφαρμογής της Καθολικής Υπηρεσίας και τον καθορισμό της χρηματοδότησης της. Με απόφαση του Υπουργού Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων μετά από εισήγηση της Ε.Ε.Τ.Τ., μπορεί να εξειδικεύεται το περιεχόμενο της Καθολικής Υπηρεσίας και να καθορίζονται πρόσθετες υπηρεσίες. Με όμοια απόφαση καθορίζεται, όποτε κρίνεται αναγκαίο, και η τεχνολογία της Καθολικής Υπηρεσίας κατά τρόπο που να ελαχιστοποιούνται οι στρεβλώσεις στην αγορά, ιδίως όσον αφορά στην παροχή υπηρεσιών με τιμές ή άλλους όρους και προϋποθέσεις που αποκλίνουν από τους συνήθεις εμπορικούς όρους. Επίσης, μετά από εισήγηση της Ε.Ε.Τ.Τ. καθορίζονται οι προϋποθέσεις, τα κριτήρια επιλογής και η διαδικασία που θα ακολουθηθεί για τον καθορισμό επιχείρησης ή επιχειρήσεων, οι οποίες υπέχουν υποχρέωση παροχής Καθολικής Υπηρεσίας (καθορισμένες επιχειρήσεις). Η Ε.Ε.Τ.Τ. είναι υπεύθυνη για τη διαδικασία επιλογής των επιχειρήσεων, που θα καθοριστούν σύμφωνα με τις αρχές της αντικειμενικότητας, της διαφάνειας και της αμεροληψίας. Έτσι εξασφαλίζεται, ότι καμία επιχείρηση δεν αποκλείεται εκ των προτέρων από τον καθορισμό, ότι η Καθολική Υπηρεσία παρέχεται με τρόπο οικονομικά αποδοτικό και ότι μπορεί να ορίζονται διαφορετικές επιχειρήσεις ή ομάδες επιχειρήσεων για την παροχή διαφόρων υπηρεσιών της Καθολικής Υπηρεσίας ή για την κάλυψη διαφορετικών περιοχών της Ελληνικής Επικράτειας. 8

9 Η διαδικασία καθορισμού επιχείρησης ή επιχειρήσεων οι οποίες υπέχουν υποχρέωση παροχής Καθολικής Υπηρεσίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να προσδιορίζεται το καθαρό κόστος της υποχρέωσης παροχής της. Η Ε.Ε.Τ.Τ. παρακολουθεί, ιδίως σε σχέση με το δείκτη τιμών καταναλωτή και την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, την εξέλιξη και το επίπεδο λιανικών τιμολογίων των υπηρεσιών, οι οποίες περιλαμβάνονται στην Καθολική Υπηρεσία. Κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, μπορούν να προβλέπονται πρόσθετα μέτρα στήριξης των καταναλωτών με χαμηλό εισόδημα ή με ειδικές κοινωνικές ανάγκες Έλεγχος δαπανών Η Ε.Ε.Τ.Τ. ελέγχει ότι οι καθορισμένες επιχειρήσεις κατά την παροχή ευκολιών και υπηρεσιών πέραν αυτών που προβλέπονται στις διατάξεις του νόμου, δεν επιβάλλουν όρους και προϋποθέσεις που συνεπάγονται την οικονομική επιβάρυνση των συνδρομητών, για ευκολίες ή υπηρεσίες που δεν είναι απαραίτητες ούτε υποχρεωτικές για την αιτούμενη υπηρεσία. Επίσης πρέπει να παρέχουν ειδικές ευκολίες και υπηρεσίες προκειμένου οι συνδρομητές να μπορούν να παρακολουθούν και να ελέγχουν τις δαπάνες τους και να αποφεύγουν τυχόν αδικαιολόγητη αποσύνδεση της υπηρεσίας. Επιπλεόν, μπορεί να μην επιβάλλει τις απαιτήσεις αυτές σε ολόκληρη την Ελληνική Επικράτεια ή σε τμήμα της, εάν κρίνει ότι οι ευκολίες είναι ευρέως διαθέσιμες Ποιότητα υπηρεσιών των καθορισμένων επιχειρήσεων Οι καθορισμένες επιχειρήσεις υποχρεούνται να δημοσιεύουν επαρκείς και ενημερωμένες πληροφορίες σχετικά με τις επιδόσεις τους στην παροχή Καθολικής Υπηρεσίας, βάσει των παραμέτρων, των ορισμών και των μεθόδων μέτρησης της ποιότητας της υπηρεσίας. Οι δημοσιευόμενες πληροφορίες διαβιβάζονται στην Ε.Ε.Τ.Τ. η οποία δύναται να προσδιορίσει επιπλέον το περιεχόμενο, τη μορφή, καθώς και τον τρόπο δημοσίευσής τους, ώστε να εξασφαλίζεται, ότι οι τελικοί χρήστες και οι καταναλωτές έχουν πρόσβαση σε όλες τις πληροφορίες. Επίσης, εφόσον το κρίνει αναγκαίο, μπορεί: α) στην περίπτωση που έχουν καθοριστεί οι σχετικές παράμετροι, να ορίζει πρόσθετα πρότυπα ποιότητας της υπηρεσίας για την αξιολόγηση της απόδοσης των επιχειρήσεων όσον αφορά στην παροχή υπηρεσιών σε τελικούς χρήστες και καταναλωτές με αναπηρίες. β) να θέτει στόχους επιδόσεων για τις επιχειρήσεις που υποχρεούνται να παρέχουν Καθολική Υπηρεσία, κατόπιν διαβούλευσης, 9

10 γ) να λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για την τήρηση των στόχων. Διενεργεί ελέγχους, προκειμένου να εξασφαλίζεται η ακρίβεια και η συγκρισιμότητα των δεδομένων που διαθέτουν οι επιχειρήσεις.. Η κατ επανάληψη αδυναμία μιας επιχείρησης να τηρήσει τους στόχους επιδόσεων μπορεί να προκαλέσει την επιβολή κυρώσεων από την Ε.Ε.Τ.Τ. 2.2 Νομοθετικό πλαίσιο της Καθολικής Υπηρεσίας Το 2002 εξέδόθηκαν τρεις αποφάσεις που καθόριζαν το περιεχόμενο, την κοστολόγηση και τον Πάροχο της Καθολικής Υπηρεσίας με βάση την κοινοτική οδηγία 2002/22/ΕΚ. Η οδηγία αυτή τροποποιήθηκε με την οδηγία 2009/136/ΕΚ, η οποία εφαρμόστηκε σε εθνικό επίπεδο με την θέσπιση του νόμου 4070/ Απόφαση 261/143 (ΦΕΚ 1208/ ) Με την απόφαση 261/143 (ΦΕΚ 1208/ ) «Καθορισμός Αρχών Κοστολόγησης και Τιμολόγησης της Καθολικής Υπηρεσίας» προβλέπεται στην κοστολόγηση και στην τιμολόγηση της Καθολικής Υπηρεσίας να ακολουθούνται οι παρακάτω γενικές αρχές: 1.) της πρόκλησης του κόστους: Η κοστολόγηση θα πρέπει να σχετίζεται με τις έμμεσες και άμεσες αιτίες πρόκλησης αυτού. 2.) της αντικειμενικότητας: Αντανάκλαση του κόστους μιας υπηρεσίας σε αυτή, χωρίς να γίνεται αλλοίωση αυτού, σε βάρος ή όφελος μιας άλλης. 3.) της διαφάνειας της: Σαφής και αναλυτική κοστολόγηση, ούτως ώστε να υπάρχει ευκρίνεια μεταξύ των επιμέρους κοστολογικών δεδομένων και να παρέχεται η δυνατότητα διεξαγωγής διαγωνιστικής διαδικασίας για την επιλογή παρόχου. 4.) Σταθερότητας: Σταθερότητα στις σχέσεις τιμολογιακών και κοστολογικών δεδομένων, σε βάθος χρόνου για τον περιορισμό της άσκοπης και χωρίς ουσιαστικό λόγω μεταβολής των τιμών. 5.) της προβλεψιμότητας: Προβλεψιμότητα στο Κόστος Καθολικής Υπηρεσίας σε βάθος τριών ετών για να είναι σε θέση οι συμβαλλόμενοι να γνωρίζουν το μέγεθος της συμβολής τους. 6.) της αποτελεσματικότητας: Προσμέτρηση του αποτελεσματικού κόστους και όχι του λογιστικού δηλαδή του μικρότερου δυνατού κόστους αναγκαίου για την παροχή της υπηρεσίας. 7.) του υπολογισμού του αποτελεσματικού κόστους: Συλλογή των απαραίτητων πληροφοριών για τον υπολογισμό αυτού. 8.) της απλότητας: Το κοστολογικό σύστημα αλλά και τα τιμολόγια θα πρέπει να είναι εύκολο να ελεγχθούν και να επαληθευτούν. 10

11 9.) της μη διακρίσεως: Καθορισμός κόστους και τιμών χωρίς τον διαχωρισμό των αντίστοιχων ομάδων που είναι χρήστες τέτοιων υπηρεσιών και συγκεκριμένα Καθολικών Υπηρεσιών. 10.) της αποφυγής διπλής χρέωσης: Ο καθορισμός του καθαρού κόστους των επιμέρους στοιχείων Καθολικής υπηρεσίας να γίνεται ξεχωριστά ώστε να αποφευχθεί ο διπλός υπολογισμός άμεσου ή εμμέσου οφέλους κόστους για κάποια υπηρεσία Απόφαση 264/140 (ΦΕΚ 1368/ ) Με την απόφαση 264/140 (ΦΕΚ 1368/ ) η ΕΕΤΤ ανέθεσε στον Οργανισμό Τηλεπικοινωνιών Ελλάδος (ΟΤΕ Α.Ε.) την παροχή Καθολικής Υπηρεσίας μέχρι την Η Ελλάδα ακολούθησε την τακτική των υπόλοιπων ευρωπαϊκών χωρών, σύμφωνα με την οποία κατά το αρχικό στάδιο εφαρμογής της Καθολικής Υπηρεσίας στην ΕΕ, οι πάροχοι Καθολικής Υπηρεσίας ήταν οι πρώην μονοπωλιακοί τηλεπικοινωνιακοί οργανισμοί. Εκείνοι διέθεταν την απαραίτητη υποδομή αλλά και τεχνογνωσία για την παροχή των βασικών υπηρεσιών σε ολόκληρη την επικράτεια Απόφαση 255/83 (ΦΕΚ 874/ ) «Καθορισμός του Περιεχομένου της Καθολικής Υπηρεσίας» Ορίζει τις υπηρεσίες που αποτελούν το περιεχόμενο της Καθολικής Υπηρεσίας. Σε συμφωνία με την τότε Οδηγία της ΕΕ, η εν λόγω απόφαση ορίζει ότι η παροχή Καθολικής Υπηρεσίας περιλαμβάνει περιοριστικά τις ακόλουθες υπηρεσίες: α) Σύνδεση στο σταθερό δημόσιο τηλεφωνικό δίκτυο σε σταθερή θέση και πρόσβαση σε υπηρεσία φωνητικής τηλεφωνίας, η οποία θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε να εξασφαλίζεται ότι οι χρήστες πραγματοποιούν και δέχονται τοπικές, υπεραστικές και διεθνείς κλήσεις και κάνουν χρήση υπηρεσιών τηλεομοιοτυπίας και δεδομένων, σε προσιτή τιμή. Η εν λόγω υποχρέωση του παρόχου Καθολικής Υπηρεσίας, αφορά τη σύνδεση του χρήστη στο σταθερό δημόσιο τηλεφωνικό δίκτυο με μια σύνδεση στενής ζώνης (single narrowband connection) αλλά δεν εκτείνεται σε Ψηφιακά Δίκτυα Ενοποιημένων Υπηρεσιών (ISDN). β) Υπηρεσία πληροφοριών τηλεφωνικού καταλόγου και κατάλογοι συνδρομητών σε έντυπη ή/και ηλεκτρονική μορφή. γ) Κοινόχρηστα τηλέφωνα Δημόσιοι τηλεφωνικοί θάλαμοι. Αναλόγως την γεωγραφική κάλυψη αλλά και τον αριθμό των χρηστών εγκαθίσταται και ο ανάλογος αριθμός τηλεφωνικών θαλάμων. Αν, μια περιοχή υπάρχει επαρκής 11

12 κάλυψη ο υπόχρεος παροχής Καθολικής υπηρεσίας απαλλάσσεται από τις υποχρεώσεις του αυτές. δ) Ειδικές ρυθμίσεις για άτομα με ειδικές ανάγκες ή ειδικές κοινωνικές ανάγκες. Προβλέπεται η εξασφάλιση ύπαρξης ειδικών μέτρων για άτομα με ειδικές ανάγκες, προσαρμοσμένων στις ανάγκες τους ώστε να είναι δυνατή η πρόσβαση τους στην βασική δέσμη των υπηρεσιών που απολαμβάνουν και στ) Δωρεάν πρόσβαση σε υπηρεσίες εκτάκτου ανάγκης Ευρωπαϊκή αναθεώρηση Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποφάσισαν ότι η οδηγία 2002/22/ΕΚ (οδηγία καθολικής υπηρεσίας) πρέπει να αναθεωρηθεί μέσα από το πρίσμα των τεχνολογικών εξελίξεων και των εξελίξεων στην αγορά. Έτσι μέσα από την νέα οδηγία 2009/136/ΕΚ επισημαίνονται τα ακόλουθα βασικά σημεία: - Θεμελιώδης απαίτηση της καθολικής υπηρεσίας είναι να παρέχει στους χρήστες, κατόπιν αιτήματος, σύνδεση με το δημόσιο δίκτυο επικοινωνιών σε σταθερές θέσεις και σε προσιτή τιμή. Η απαίτηση αφορά την παροχή υπηρεσιών τοπικών, εθνικών και διεθνών τηλεφωνικών κλήσεων, τηλεομοιοτυπικών επικοινωνιών και υπηρεσιών δεδομένων, η οποία θα πρέπει να περιορίζεται από τα κράτη μέλη στην κύρια έδρα ή κατοικία του τελικού χρήστη. Δεν θα πρέπει να υπάρχουν περιορισμοί στα τεχνικά μέσα με τα οποία παρέχεται η σύνδεση, έτσι ώστε να είναι εξίσου δυνατή η χρήση ενσύρματων ή ασύρματων τεχνολογιών, ούτε ως προς το ποιοι φορείς εκμετάλλευσης θα είναι επιφορτισμένοι με μέρος ή με το σύνολο των υποχρεώσεων καθολικής υπηρεσίας. - Οι συνδέσεις δεδομένων με το δημόσιο δίκτυο επικοινωνιών σε σταθερές θέσεις θα πρέπει να μπορούν να υποστηρίζουν επικοινωνίες δεδομένων σε ταχύτητες κατάλληλες για πρόσβαση σε τηλεματικές υπηρεσίες, όπως αυτές που παρέχονται μέσω του δημόσιου διαδικτύου. Η ταχύτητα πρόσβασης στο Διαδίκτυο, μπορεί να εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της σύνδεσης του ή των φορέων παροχής με το Διαδίκτυο καθώς και της εφαρμογής για την οποία χρησιμοποιείται η σύνδεση. Η ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων εξαρτάται τόσο από τις δυνατότητες του τερματικού εξοπλισμού του συνδρομητή όσο και από τη σύνδεση. Για το λόγο αυτό, δεν ενδείκνυται να οριστεί συγκεκριμένη ταχύτητα μετάδοσης δεδομένων σε κοινοτικό επίπεδο. Χρειάζεται ευελιξία για να μπορέσουν τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα, όπου είναι αναγκαίο, ώστε να εξασφαλίσουν ότι μια σύνδεση δεδομένων μπορεί να υποστηρίξει ταχύτητες δεδομένων επαρκείς για μια λειτουργική πρόσβαση στο Διαδίκτυο. 12

13 - Οι τεχνολογικές εξελίξεις οδήγησαν σε σημαντική μείωση του αριθμού των κοινόχρηστων τηλεφώνων. Για να εξασφαλισθεί η τεχνολογική ουδετερότητα και η διατήρηση της δυνατότητας πρόσβασης του κοινού στη φωνητική τηλεφωνία, οι εθνικές κανονιστικές αρχές θα πρέπει να είναι σε θέση να επιβάλλουν στις επιχειρήσεις όχι μόνο την υποχρέωση προσφοράς κοινόχρηστων τηλεφώνων που να εξυπηρετούν τις εύλογες ανάγκες των τελικών χρηστών, αλλά και την υποχρέωση να προσφέρουν, αν είναι σκόπιμο, για τον ίδιο σκοπό, εναλλακτικά δημόσια σημεία πρόσβασης φωνητικής τηλεφωνίας. - Ως αποτέλεσμα των τεχνολογικών εξελίξεων και των εξελίξεων στην αγορά, τα δίκτυα μεταβαίνουν ολοένα και περισσότερο στην τεχνολογία «Πρωτοκόλλου Διαδικτύου» (IP) και οι καταναλωτές είναι ολοένα και πιο ικανοί να επιλέξουν μεταξύ ενός συνόλου ανταγωνιζόμενων παρόχων φωνητικής υπηρεσίας. Ως εκ τούτου, τα κράτη μέλη πρέπει να είναι σε θέση να διαχωρίζουν τις υποχρεώσεις παροχής καθολικής υπηρεσίας που αφορούν την παροχή σύνδεσης στο δημόσιο δίκτυο επικοινωνιών σε σταθερές θέσεις από την παροχή διαθέσιμης στο κοινό τηλεφωνικής υπηρεσίας. Αυτός ο διαχωρισμός δεν πρέπει να επηρεάζει το πεδίο εφαρμογής των υποχρεώσεων παροχής καθολικής υπηρεσίας που ορίστηκε και αναθεωρήθηκε σε κοινοτικό επίπεδο. - Σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, εναπόκειται στα κράτη μέλη να αποφασίζουν με βάση αντικειμενικά κριτήρια ποιες επιχειρήσεις ορίζονται ως πάροχοι καθολικής υπηρεσίας, λαμβάνοντας υπόψη, κατά περίπτωση, την ικανότητα και την επιθυμία των επιχειρήσεων να αναλάβουν όλες ή μέρος των υποχρεώσεων καθολικής υπηρεσίας. - Οι εθνικές κανονιστικές αρχές θα πρέπει να είναι σε θέση να παρακολουθούν την εξέλιξη και το επίπεδο των τιμολογίων λιανικής για υπηρεσίες που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των υποχρεώσεων παροχής καθολικής υπηρεσίας, ακόμη και όταν ένα κράτος μέλος δεν έχει ακόμη ορίσει την επιχείρηση παροχής καθολικής υπηρεσίας Νόμος 4070/2012 και τροποποίηση υφιστάμενης νομοθεσίας. Με βάση τη νέα οδηγία, θεσπίστηκε στην Ελλάδα ο νόμος 4070/2012 ο οποίος τροποποιεί τις υφιστάμενες διατάξεις. Έτσι, η παροχή Καθολικής Υπηρεσίας πλέον περιλαμβάνει τουλάχιστον τις ακόλουθες υπηρεσίες: α). Παροχή πρόσβασης σε σταθερές θέσεις (τηλεομοιοτυπικών επικοινωνιών και επικοινωνιών δεδομένων) και παροχή τηλεφωνικών υπηρεσιών β). Υπηρεσία πληροφοριών τηλεφωνικού καταλόγου και τους κατάλογοι συνδρομητών 13

14 γ). Κοινόχρηστα τηλέφωνα και άλλα σημεία πρόσβασης στην κοινόχρηστη φωνητική τηλεφωνία και δ). Ειδικές ρυθμίσεις για τελικούς χρήστες με αναπηρία Κόστος και χρηματοδότηση των υποχρεώσεων Καθολικής Υπηρεσίας Ο τρόπος χρηματοδότησης της Καθολικής Υπηρεσίας και ο μηχανισμός αποζημίωσης καθορισμένης επιχείρησης για το καθαρό κόστος της Καθολικής Υπηρεσίας, καθορίζεται υπό διαφανείς συνθήκες από την ΕΕΤΤ και το κράτος. Επίσης και ο μηχανισμός επιμερισμού, τον οποίο διαχειρίζεται η Ε.Ε.Τ.Τ. ή φορέας ανεξάρτητος από τους δικαιούχους που εποπτεύεται από την Ε.Ε.Τ.Τ. Το συνολικό ποσό της αποζημίωσης σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υπερβαίνει το καθαρό κόστος. Από την υποχρέωση συνεισφοράς μπορούν να εξαιρούνται επιχειρήσεις, ο κύκλος εργασιών των οποίων δεν υπερβαίνει ένα εύλογο όριο. Μόνο το καθαρό κόστος των υποχρεώσεων μπορεί να χρηματοδοτείται. Συγκεκριμένα, η Ε.Ε.Τ.Τ.: α) υπολογίζει το καθαρό κόστος της υποχρέωσης Καθολικής Υπηρεσίας, λαμβάνοντας υπόψη το αγοραίο όφελος που αποκομίζει μια καθορισμένη επιχείρηση, ή β) χρησιμοποιεί το καθαρό κόστος παροχής Καθολικής Υπηρεσίας. Ο μηχανισμός επιμερισμού τηρεί τις αρχές της διαφάνειας, της ελάχιστης δυνατής στρέβλωσης της αγοράς, της αμεροληψίας και της αναλογικότητας. Με απόφαση της Ε.Ε.Τ.Τ. προσδιορίζεται χωριστά για κάθε επιχείρηση η επιβάρυνση που σχετίζεται με τον επιμερισμό του κόστους των υποχρεώσεων Καθολικής Υπηρεσίας. Η εν λόγω επιβάρυνση δεν επιβάλλεται σε επιχειρήσεις που δεν παρέχουν υπηρεσίες στην Ελληνική Επικράτεια. Τα αποτελέσματα του υπολογισμού κόστους και τα πορίσματα του ελέγχου δημοσιεύονται σε μία ημερήσια εφημερίδα και στον ιστοχώρο της Ε.Ε.Τ.Τ.. 14

15 Κεφάλαιο 3 - Ανάλυση Κόστους Καθολικής Υπηρεσίας 3.1 Ανάλυση του Κόστους και Οφέλους Η ανάλυση οφέλους και κόστους είναι πολύ σημαντική για την εκτίμηση του ύψους της χρηματοδότησης της καθολικής υπηρεσίας. Υπάρχει το ακαθάριστο κόστος από το οποίο θεωρητικά πρέπει να αφαιρεθεί το όφελος που προκύπτει, αν τα έσοδα από την παροχή υπηρεσίας δεν καλύπτουν το κόστος της. Αυτό το σφάλμα προκύπτει γιατί στην καθολική υπηρεσία υποχρεωτικά εφαρμόζεται ενιαία τιμή για όλους τους πελάτες ανεξάρτητα το γεωγραφικό σημείο και το διαφορετικό κόστος που αντιστοιχεί σε κάθε περίπτωση. Υποστηρίζεται ότι σε αυτό το απευθείας κόστος πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν και η διαφορά των διαφυγόντων κερδών και των κοστών που μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί. Επίσης στα έσοδα εκτός από αυτά των συνδέσεων και των ενοικιάσεων των γραμμών πρέπει να συμπεριληφθούν οι εισερχόμενες και εξερχόμενες κλήσεις - οι εξωτερικότητες του δικτύουδηλαδή η επιπλέον χρησιμότητα από την αύξηση του αριθμού των χρηστών του δικτύου. Σχετικά με το αποφεύξιμο κόστος, το ύψος του σχετίζεται με την αποδοτικότητα και η τεχνολογική εξέλιξη καθώς και οι οικονομίες κλίμακας μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη μείωσή του. Όσον αφορά τα οφέλη που μπορεί να έχει ένας καθολικός πάροχος, είναι το όφελος που σχετίζεται με τον κύκλο ζωής, δηλαδή, έχοντας πελάτες σε μια αντιοικονομική περιοχή σήμερα, αυξάνει την πιθανότητα να υπάρχουν και αύριο που η περιοχή μπορεί να έχει εξελιχθεί σε κερδοφόρα. Επίσης παρέχοντας υπηρεσίες σε αντιοικονομικές περιοχές ενδυναμώνεται η εικόνα του τηλεπικοινωνιακού οργανισμού, αυξάνεται η αναγνωρισιμότητα του εμπορικού του σήματος και ενισχύεται η εταιρική του φήμη. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα μελλοντική κερδοφορία για τον οργανισμό και λιγότερες απώλειες στο μερίδιο αγοράς λόγω αυξημένου ανταγωνισμού και υψηλής εντάσεως του. Λόγω της φύσεως του σκοπού της καθολικής υπηρεσίας ως κοινωνική παροχή που απολαμβάνουν όλοι, είναι σωστό να επιμερίζονται όλοι και το κόστος της. Είναι δηλαδή αναγκαίο να συμβάλουν όλοι στο κοινωνικό σύνολο, και όχι μόνο ο πάροχος της υπηρεσίας αυτής. Επομένως το κόστος επιμερίζεται και στους υπόλοιπους τηλεπικοινωνιακούς οργανισμούς οι οποίοι απολαμβάνουν και αυτοί οφέλη από την καθολική υπηρεσία μέσω των εισερχόμενων και εξερχόμενων κλήσεων από τις εν λόγω περιοχές που εξυπηρετεί η καθολική υπηρεσία. Η βάση υπολογισμού για τον επιμερισμό του 15

16 κόστους συνήθως σχετίζεται με τα έσοδα και το μερίδιο αγοράς που έχει ο κάθε τηλεπικοινωνιακός πάροχος. Η αρχή ότι η καθολική υπηρεσία είναι κοστοβόρα αλλά και αναγκαία και έτσι «κάποιος πρέπει να πληρώσει για αυτήν» είναι ευρέως διαδεδομένη και αποδεκτή, επομένως η εισαγωγή ενός ανταγωνιστικού περιβάλλοντος για την ανάθεση και εφαρμογή της, μπορεί να εγγυηθεί ότι αυτά θα γίνουν με τον πιο αποδοτικό τρόπο. Γι αυτό το λόγο η διαδικασία ανάθεσης της γίνεται συνήθως με διαγωνιστικές διαδικασίες οι οποίες περιλαμβάνουν γεωγραφικές περιοχές με δυνατότητα μελλοντικού κέρδους μαζί με τις αντιοικονομικές περιοχές. 3.2 Μορφές Αγοράς Αναφορικά με τη μορφή αγοράς, υπάρχουν δυο περιπτώσεις που θέτουν τα σενάρια πολιτικής της χρηματοδότησης στην Καθολική Υπηρεσία, αυτή του μονοπωλιακού τομέα και αυτή της μερικώς ή ολικώς απελευθερωμένου τομέα. Μονοπωλιακός τομέας: Εάν υπάρχει ένας και μόνο παροχος στον κλάδο, υπάρχουν ουσιαστικά μόνο δύο τρόποι για τη χρηματοδότηση της καθολικής υπηρεσίας: σταυροειδείς επιδοτήσεις και μεταφορές από τη ρυθμιστική αρχή στην επιχείρηση. Ο κάθε δημόσιος φορέας καλείται να εξισορροπήσει τον προϋπολογισμό του. Επιπλέον, υποθέτουμε ότι έστω το κόστος είναι γραμμικό στην παραγωγή και ότι δεν υπάρχει σταθερό κόστος. Υπάρχουν διάφοροες ομάδες καταναλωτών, οι οποίες διαφέρουν ως προς τις επιπτώσεις τους στο κόστος του φορεα και σε άλλα χαρακτηριστικά, όπως το εισόδημα και τις προτιμήσεις. Συγκεκριμένα, το μέσο και οριακό κόστος της παροχής υπηρεσιών διαφέρει μεταξύ των διάφορων ομάδων καταναλωτών. Στην περίπτωση του τομέα των τηλεπικοινωνιών μπορεί κανείς να σκεφτεί, ως παράδειγμα, τους πελάτες σε αγροτικές μη εμπορικά αξιοποιήσιμες περιοχές και τους πελάτες αντίστοιχα σε αστικά κέντρα. Ο αποκλεισμός και το ενδεχόμενο μη γραμμικής τιμολόγησης, η υποχρέωση παροχής καθολικής υπηρεσίας αντιστοιχεί ουσιαστικά σε μια τιμολογιακή πολιτική σύμφωνα με την οποία, κάποιοι πελάτες υψηλού κόστους, πληρώνουν ένα τίμημα κάτω του κόστους, ενώ κάποια άλλοι πελάτες θα πληρώσουν ένα τίμημα υψηλότερο από το κόστος που κανονικά θα έπρεπε να τους αναλογεί. Με τον τρόπο αυτό ορίζεται η ενιαία τιμολόγηση. Ο προσδιορισμός των βέλτιστων τιμών και, ως εκ τούτου, ο βέλτιστος σχεδιασμός της παροχής καθολικής υπηρεσίας, είναι ουσιαστικά πρόβλημα τιμολόγησης Ramsey με ετερογενή άτομα και με την πιθανότητα ότι η αντικειμενική συνάρτηση αντανακλά ανησυχία ως προς την τακτική αναδιανομής. Σημειώτεον, ότι η καθολική υπηρεσία και η χρηματοδότηση είναι αλληλένδετες έννοιες. Λόγω της εξισορρόπησης του προϋπολογισμού, οι επιδοτήσεις των τιμών στους 16

17 πελάτες υψηλού κόστους μπορούν να χρηματοδοτηθούν μόνο μέσω «φόρων» στους πελάτες χαμηλού κόστους. Η λύση στο πρόβλημα αυτό δεν περιλαμβάνει ομοιόμορφη τιμολόγηση. Ωστόσο, ενιαία τιμολόγηση μπορεί να επιβληθεί ως πρόσθετος περιορισμός. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση επιχείρησης με ένα προϊόν, ισορροπημένο προϋπολογισμό και ομοιόμορφο τιμολογιακο περιορισμό, σε συνδυασμό με το ότι καθορίζει τις τιμές του προιόντος, δεν υπάρχει κανένα περιθώριο διακριτικής ευχέρειας και το πρόβλημα των τιμών μειώνεται. Για μια επιχείρηση πολλών προϊόντων, ωστόσο, αυτό δεν είναι το ίδιο. Ενιαία τιμολόγηση συνεπάγεται ένα συγκεκριμένο μοτίβο των διασταυρούμενων επιδοτήσεων, για κάθε ένα συγκεκριμένο προϊόν, αλλά οι σταυροειδείς επιδοτήσεις μεταξύ των προϊόντων πρέπει να καθοριστούν. Επίσης, μπορεί να εισαχθει ένα σταθερό κόστος. Στην καθολική υπηρεσία εκτιμήσεις οδηγούν σε τιμές που διαφέρουν από τις παραδοσιακές τιμές Ramsey. Αν το σταθερό κόστος είναι αρκετά υψηλό, είναι πιθανό όλοι οι καταναλωτές να πληρώνουν ένα τίμημα, το οποίο υπερβαίνει το οριακό κόστος τους. Ωστόσο, λόγω της αναδιανομής, οι πελάτες υψηλού κόστους πληρώνουν λιγότερο από ό,τι θα ήταν εάν είχαν καθοριστεί οι τιμές απλώς σύμφωνα με τα κριτήρια της αποδοτικότητας. Εως τώρα αναφέρθηκαν μόνο γραμμικές πολιτικές τιμολόγησης. Ωστόσο, ιδιαίτερα στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, τα προγράμματα τιμολόγησης είναι γενικά μη γραμμικά. Υπάρχει συνήθως ένα περιοδικό πάγιο τέλος, το οποίο σημαίνει ότι η χρέωση ανά μονάδα που πληρώνει ο καταναλωτής εξαρτάται (και γενικά μειώνεται) με την ποσότητα, ακόμα και αν το πρόγραμμα τιμολόγησης είναι διαφορετικά γραμμικό. Η διαθεσιμότητα αυτών των πολιτικών τιμολόγησης δεν αναιρεί τα προηγουμενα επιχειρήματα. Ωστόσο, προσθέτει μεγαλύτερη ευελιξία, τόσο για το σχεδιασμό όσο και για τη χρηματοδότηση της παροχής καθολικής υπηρεσίας. Για παράδειγμα, στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, οι διαφορές κόστους σε μεγάλο βαθμό εξηγούνται από τις διακυμάνσεις κόστους λόγω γεωγραφικής διασποράς. Η επιδότηση των πελατών στις αγροτικές περιοχές μπορεί να λάβει μορφή ενός κατώτατου κόστους τέλους προσβάσεως, να αντισταθμίζεται από μια επιβάρυνση του κόστους για τους αστικούς πελάτες. Προγράμματα μη γραμμικής τιμολόγησης είναι ιδιαίτερα ελκυστικά μέσα όσον αφορά την υποστήριξη των χαμηλόμισθων πελατών. Όποια και αν είναι η πρόθεση μιας πολιτικής, η διαθεσιμότητα της μη γραμμικής τιμολόγησης είναι πάντα ένα συν. Με αυτόν τον τροπο, τείνουν να μειωθούν οι στρεβλώσεις που συνδέονται με τη χρηματοδότηση της παροχής καθολικής υπηρεσίας και είναι επίσης ένα αποτελεσματικό εργαλείο για τη στόχευση των επιδοτήσεων με πιο αποτελεσματικό τρόπο. Κάτω από το 17

18 μονοπώλιο, και ελλείψει μεταφοράς χρηματοδότησης από τη ρυθμιστική αρχή, η επιδότηση ορισμένων ομάδων καταναλωτών είναι απαραίτητο να πληρώνεται από άλλους καταναλωτές. Σύμφωνα με τη δυνατότητα μεταφοράς χρηματοδότησης στο φορέα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι για κάθε δεδομένο επίπεδο της μεταφοράς, το πρόβλημα παραμένει ουσιαστικά το ίδιο (σταυροειδείς επιδοτήσεις χωρίς μεταφορά) και οι κανόνες τιμολόγησης δεν αλλάζουν. Απελευθερωμένος τομέας: Πολλά από τα επιχειρήματα που παρουσιάζονται στο μονοπώλιο εξακολουθούν να ισχύουν ακόμα και όταν υπάρχουν πολλοί ανταγωνιζόμενοι φορείς. Ωστόσο, πρόσθετες ερωτήσεις προκύπτουν σε ένα τέτοιο πλαίσιο. Υπάρχουν πλέον αρκετοί εναλλακτικοί τρόποι για την οργάνωση και τη χρηματοδότηση παροχής της καθολικής υπηρεσίας. Δύο υποπεριπτώσεις διακρίνονται, ανάλογα με το αν ή όχι ο φορέας παροχής καθολικής υπηρεσίας είναι ο μόνος υπεύθυνος για την χρηματοδότησή του. Χρηματοδότηση καθολικής υπηρεσίας αποκλειστικά υπ ευθύνη του φορέα παροχής: Αυτή η ρύθμιση είναι παρόμοια με την περίπτωση του μονοπωλίου. Συγκεκριμένα, η υποχρέωση παροχής καθολικής υπηρεσίας χρηματοδοτείται με σταυροειδείς επιδοτήσεις μεταξύ των πελατών του αντίστοιχου οικονομικού φορέα. Όπως και παραπάνω, μπορεί να εξετάστει η περίπτωση, όπου μια άμεση επιδότηση από την κυβέρνηση συμβάλλει στον προϋπολογισμό του φορέα. Αυτό το σενάριο δεν είναι απολύτως ισοδύναμο με την περίπτωση στο μονοπώλιο. Ο ανταγωνισμός μπορεί να περιορίσει την ικανότητα του φορέα για τη χρηματοδότηση της παροχής καθολικής υπηρεσίας μέσω των διασταυρούμενων επιδοτήσεων. Οι επιβαρύνσεις που επιβάλλονται σε ορισμένες ομάδες καταναλωτών μπορεί να ανοίξουν την πόρτα σε μειωμένου κόστους, λιγότερο αποτελεσματικούς ανταγωνιστές, πράγμα που δημιουργεί πρόσθετες στρεβλώσεις και μπορεί να απειλήσει τη βιωσιμότητα του φορέα. Τα προβλήματα αυτά μπορούν να μειωθούν, μέσω του ορισμού του αποκλειστικού τομέα, ενός σύνολο υπηρεσιών ή δραστηριότητων για το οποίο ο φορέας απολαμβάνει την προστασία του μονοπωλίου. Το βασικό πρόβλημα παραμένει, η φορολογική βάση, το σύνολο των προϊόντων με πρόσθετα τέλη που μπορούν να εισπράττονται για τη χρηματοδότηση επιδοτήσεων σε ορισμένες ομάδες καταναλωτών, περιορίζονται με τεχνητό τρόπο. Υπο συνθήκες βέλτιστης φορολογιας, είναι πιθανό αυτό, να επιφέρει απώλεια ευημερίας. 18

19 Αυτό μπορεί να εξηγηθεί ως εξής, η αντισταθμιζόμενη απώλεια που συνδέεται με τις αυξήσεις των φόρων αυξάνεται αναλογικά με ρυθμό ανά μονάδα. Ως εκ τούτου, η απώλεια ευημερίας ανά μονάδα φορολογικών εσόδων, αυξάνεται ανάλογα με τις αυξήσεις των φόρων. Αυτό σημαίνει ότι για ένα δεδομένο σύνολο των φορολογικών εσόδων, η συνολική απώλεια ευημερίας θα είναι μικρότερη, αν πολλά αγαθά φορολογούνται χαμηλά από ό,τι αν λίγα αγαθά φορολογούνται υψηλά, δηλαδή, όσο μεγαλύτερη η φορολογική βάση, τόσο μικρότερη είναι η απώλεια ευημερίας. Αυτό το επιχείρημα παρουσιάζεται παραδοσιακά στο πλαίσιο της φορολογίας των εμπορευμάτων. Ωστόσο, ισχύει και σε προσαυξήσεις που επιβάλλονται ως μέρος ενός συστήματος διασταυρούμενων επιδοτήσεων που στην ουσία είναι μόνο μια ειδική περίπτωση των φόρων των εμπορευμάτων. Συνεισφορά όλων των φορέων (παρόχων): Αυτό ουσιαστικά ισοδυναμεί με τη δημιουργία ενός ταμείου καθολικής υπηρεσίας, που χρηματοδοτείται μέσω σιωπηρών ή ρητών φόρων, επί των επιχειρήσεων που δεν υπόκεινται σε υποχρέωση παροχής καθολικής υπηρεσίας. Τα έσοδα του ταμείου αυτού χρησιμοποιούνται για να χρηματοδοτήσουν την αποζημίωση του φορέα παροχής καθολικής υπηρεσίας για τις υποχρεώσεις του. Το αποτέλεσμα είναι μια ευρύτερη φορολογική βάση, η οποία, με τη βέλτιστη φορολογία οδηγεί, δυνητικά, σε βελτίωση του βιοτικού επιπέδου. Επιπλέον, οι εισφορές που επιβάλλονται στους ανταγωνιστές μπορούν να μειώσουν την απειλή εισαγωγής χαμηλού επιπέδου ανταγωνιστών. Εάν οι φόροι καθολικής υπηρεσίας είναι σωστά σχεδιασμένα, ένας ανταγωνιστής μπορεί να κερδίσει μόνο ένα τμήμα της αγοράς, εφόσον αυτός είναι πιο αποτελεσματικός από ό,τι του βασικού παρόχου. Η ανταγωνιστική διαδικασία μπορεί να λειτουργήσει με πιο αποτελεσματικό τρόπο και η επιβίωση του βασικού παρόχου, του φορέα της καθολικής υπηρεσίας, απειλείται μόνο αν είναι λιγότερο αποτελεσματικός από τις άλλες επιχειρήσεις. Για την καταβολή των εισφορών στο ταμείο της καθολικής υπηρεσίας υπάρχουν εναλλακτικοί τρόποι: τέλη καθολικής υπηρεσίας, π.χ. ειδικοί φόροι που επιβάλλονται επί των πωλήσεων των ανταγωνιστών. προσαυξήσεις πρόσβασης, υπάρχει ως επιλογή μόνο αν οι ανταγωνιστές πρέπει να χρησιμοποιούν μέρος του δικτύου παροχής καθολικής υπηρεσίας του φορέα. Εφάπαξ τέλη εισόδου, υλοποιείται με την πώληση ή δημοπράτηση από την έκδοση αδειών λειτουργίας στον κλάδο. Αν και οι δύο πρώτες επιλογές είναι διαθέσιμες, οι φόροι φαίνεται να είναι το καλύτερο μέσο. 19

20 3.3 Η επίδραση του χρηματοδοτικού μηχανισμού στην ανταγωνιστική τηλεπικοινωνιακή αγορά Η επιλογή του κατάλληλου χρηματοδοτικού μηχανισμού της Καθολικής Υπηρεσίας σε ένα πλήρως ανταγωνιστικό περιβάλλον έχει άμεση επίδραση στην τηλεπικοινωνιακή αγορά διότι: 1. Οι κυρίαρχοι εθνικοί πάροχοι ίσως υποστούν υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση παρέχοντας βασικές υπηρεσίες κάτω του κόστους, προκειμένου να συνεχίσουν να προσφέρουν σύνδεση σε μη προσοδοφόρους χρήστες σε ένα νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον 2. Υπάρχει φόβος ότι ίσως ζητηθεί από τους υπόλοιπους παρόχους να υπερ-αποζημιώσουν τους παρόχους της καθολικής υπηρεσίας (που συνήθως είναι οι κυρίαρχοι «εθνικοί» Τ.Ο.), οι οποίοι εξακολουθούν να δεσπόζουν στο χώρο τους και συνεπώς, να διακινδυνεύσουν την οικονομική τους βιωσιμότητα. Έτσι, οι δημιουργοί πολιτικής, καλούνται να εξισορροπήσουν τα συμφέροντα των κυρίαρχων Τ.Ο. με αυτά των νεοεισερχομένων, καθώς επίσης και με τις ανάγκες των καταναλωτών. Εάν θέλουν οι πολιτικές Καθολικής Υπηρεσίας να πετύχουν σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον, έχουν να αντιμετωπίσουν το δύσκολο έργο της διασφάλισης ενός πεδίου δράσης «ίσων ευκαιριών» μεταξύ όλων των Τ.Ο., καθώς και της προώθησης μιας «Κοινωνίας της Πληροφορίας» που να είναι προσιτή σε όλους τους πολίτες. Αναλυτικότερα, σε ότι αφορά τους κυρίαρχους «εθνικούς» Τ.Ο., οι επιπτώσεις εστιάζονται στα παρακάτω σημεία: Οι κυρίαρχοι πάροχοι έρχονται αντιμέτωποι με τη πρόκληση του να συνεχίσουν να παρέχουν οικονομικά προσιτές υπηρεσίες σε μη προσοδοφόρους πελάτες ή/και σε μη προσοδοφόρες περιοχές: Οι σταυροειδείς επιδοτήσεις, ως μέσο χρηματοδότησης της καθολικής υπηρεσίας, δεν είναι πλέον αποτελεσματικές, γιατί οι κυρίαρχοι Τ.Ο. βρίσκουν όλο και πιο δύσκολο το να επιδοτούν τα ελλείμματα από τις υπηρεσίες αστικής πρόσβασης με τα κέρδη από τις διεθνείς και υπεραστικές υπηρεσίες. Αυτό συμβαίνει γιατί οι νεοεισερχόμενοι συνήθως καταλαμβάνουν σημαντικό μερίδιο της αγοράς σε αυτές τις κατά τεκμήριο εξαιρετικά προσοδοφόρες υπηρεσίες. Ο ανταγωνισμός όμως, συνήθως κατεβάζει τις τιμές γι αυτές τις υπηρεσίες, άρα και τα έσοδα. Επιβαρύνονται οικονομικά, πράγμα που θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα άνισο «πεδίο δράσης». Αυτό ισχύει ιδιαίτερα, όταν το κόστος της Καθολικής Υπηρεσίας είναι υψηλό. Μπορεί να γίνουν ο φορέας «της τελευταίας λύσης», στον οποίο θα καταλήγουν οι λιγότερο προσοδοφόροι πελάτες, καθώς οι νεοεισερχόμενοι 20

21 θα απορροφούν την «αφρόκρεμα» της αγοράς και τους πιο κερδοφόρους πελάτες. Αντίστοιχα, σε ό,τι αφορά τους υπόλοιπους φορείς, αυτοί καλούνται να διασφαλίσουν ότι οποιαδήποτε απαίτηση συνεισφοράς τους σε ένα χρηματοδοτικό μηχανισμό δε θέτει σε κίνδυνο την εμπορική τους βιωσιμότητα ή δεν αποτελεί τροχοπέδη στην ικανότητά τους να προσφέρουν ανταγωνιστικές υπηρεσίες. Τέλος, είναι προφανές ότι εφόσον το καθαρό κόστος Καθολικής Υπηρεσίας καθοριστεί, πρέπει να αποφασιστεί πώς θα γίνει η χρηματοδότησή του. Εκ των πραγμάτων φαίνεται πως δεν υπάρχει «τέλειος» χρηματοδοτικός μηχανισμός. Θα πρέπει να προσαρμόζεται με την πάροδο του χρόνου, ώστε να αντανακλά τις αλλαγές, που επιφέρουν μεταξύ άλλων παραγόντων η απελευθέρωση της αγοράς, η κυβερνητική πολιτική και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ. 21

22 Κεφάλαιο 4 - Εθνικές εξελίξεις σχετικά με την Καθολική Υπηρεσία Στην Ελλάδα, η διαγωνιστική διαδικασία για τον ορισμό του παρόχου Καθολικής υπηρεσίας δεν έχει συγκεντρώσει επαρκές ενδιαφέρον για περισσότερο από ένα χρόνο. Δεδομένου ότι η κοστολόγησή της θεωρείται υποτιμημένη και άρα δεν είναι καθόλου ελκυστική. Ο Οργανισμός Τηλεπικοινωνιων Ελλάδος (ΟΤΕ) που, ως κύριος πάροχος, είναι αυτοδικαίως και ο τρέχων πάροχος, έχει πολλές φορές αποποιηθεί της παροχής της υπηρεσίας, ενώ ταυτόχρονα διεκδικεί τη σχετική αποζημίωση παροχής για τα έτη από το 2010 και μετά. Παραταύτα, ο ΟΤΕ συνεχίζει να παρέχει Καθολική Υπηρεσία, εδώ και περίπου μια 15ετία. Αν και η νομοθεσία προβλέπει, ότι το κόστος αυτό είναι επιμεριζόμενο, στην πράξη ο ΟΤΕ δεν έχει εισπράξει ποτέ τα οφειλόμενα. Ο ΟΤΕ έχει υπολογίσει το κόστος αυτό στα 80 εκατ. ευρώ ετησίως. Η ΕΕΤΤ ωστόσο δεν το έχει αποδεχθεί. Τα τελευταία δύο χρόνια γίνεται προσπάθεια εύρεσης παρόχου μέσω ενός μειοδοτικού διαγωνισμού. Όποιος πάροχος προσφέρει το μικρότερο ποσό θα αναλάβει τη σχετική υποχρέωση. Ο διαγωνισμός θα γίνει με τη διαδικασία υποβολής προσφορών σε πολλαπλούς γύρους. Το τίμημα αυτό θα καθορίσει το κόστος για το μέλλον, ενώ η ΕΕΤΤ θα κληθεί να λάβει μια απόφαση για την αποζημίωση του παρελθόντος. Σημειώνεται, ότι με βάση τις εκτιμήσεις της αγοράς, από το όποιο ποσό καθοριστεί η αξία της καθολικής υπηρεσίας, περίπου τα 2/3 θα αφορούν στον όμιλο ΟΤΕ και μόλις το 1/3 στους υπόλοιπους παρόχους. Ωστόσο, ακόμη και αυτό το μικρό ποσό, η ΕΕΤΤ φαίνεται να διστάζει να το επιβάλει στην αγορά. Παρόλο όμως, που ο διαγωνισμός έχει ξεκινήσει από το 2014, ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί. Οι προθεσμίες παρέρχονται, κυρίως εξαιτίας του, ότι δεν έχει οριστεί τιμή εκκίνησης του κόστους υπηρεσίας στον διαγωνισμό. Η ΕΕΤΤ εκτιμά, ότι μπορεί να υποβάλει κάποιος με μηδενικό τίμημα, πράγμα που πλέον θεωρείται απίθανο. Τόσο ο ΟΤΕ όσο και οι ανταγωνιστές του είναι απίθανο να προσφερθούν αφιλοκερδώς. Την απόφαση αυτή φέρεται να έχουν λάβει οι βασικοί μέτοχοι του ΟΤΕ, Deutsche Telekom και Eλληνικό Δημόσιο. Ο νέος διαγωνισμός, που προκηρύχθηκε στις 27 Απριλίου 2015, προέβλεπε την υποβολή ενδιαφέροντος μέχρι τις 25 Μαΐου. Ωστόσο μετρά από σχετική παράταση, η διεξαγωγή του διαγωνισμού, με τη διαδικασία υποβολής των προσφορών σε γύρους, έχει προγραμματιστεί να γίνει στις 29 Σεπτεμβρίου Με αυτά τα δεδομένα, στην τηλεπικοινωνιακή αγορά αναμένεται με ενδιαφέρον να διαπιστωθεί, ποιο θα είναι το αποτέλεσμα του διαγωνισμού και πως αυτό θα λειτουργήσει για τους συνδρομητές. 22

23 Κεφάλαιο 5 - Καθολική υπηρεσία και στην ευρυζωνικότητα Η καθολικότητα δεν περιορίζεται, ωστόσο μόνο στην τηλεφωνία, αλλά και στην ευρυζωνικότητα. H σημασία της ευρυζωνικότητας, ως δημόσιο αγαθό, συνοψίζεται πολύ έξυπνα και ουσιαστικά στην κάτωθι φράση. O Επίτροπος της FCC (Federal Communications Commission) στην Αμερική, Michael Copps τον Αύγουστο του 2003 είχε αναφέρει: «Τα ευρυζωνικά δίκτυα θα είναι για τον 21ο αιώνα τόσο κριτικής σημασίας όσο ήταν για τον 19ο αιώνα οι δρόμοι, τα κανάλια και οι σιδηροδρομικές γραμμές και για τον 20ο αιώνα τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα και τα ταχύτατα μέσα μαζικής μεταφοράς.» Αντίστοιχα, ο Δήμαρχος του Σαν Φρανσκίσκο παρομοίασε την ευρυζωνικότητα με το ηλεκτρικό ρεύμα και το νερό δηλώνοντας ότι: «όπως το φώς και το ηλεκτρικό ρεύμα έτσι και η ευρυζωνικότητα είναι κοινωνικό αγαθό». Παρότι, πολλοί Ευρωπαίοι πολίτες είχαν απαιτήσει η πρόσβαση σε ευρυζωνικά δίκτυα να είναι καθολική υπηρεσία, η Ευρωπαϊκή Ένωση μετέθεσε την απόφαση, λόγω αδυναμίας των παρόχων να την παρέχουν παντού. Στο πλαίσιο αυτό, αν και με κάποια καθυστέρηση, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε τον Μάρτιο 2010 τη στρατηγική «Ευρώπη 2020», καθορίζοντας ένα όραμα για την επίτευξη υψηλών επιπέδων απασχόλησης, παραγωγικότητας και κοινωνικής συνοχής, που θα υλοποιηθούν μέσω συγκεκριμένων δράσεων σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο. Το ψηφιακό θεματολόγιο για την Ευρώπη είναι μία από τις εμβληματικές πρωτοβουλίες για τον καθορισμό του βασικού καταλυτικού ρόλου, που πρέπει να αναλάβουν οι Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), ώστε η Ευρώπη να επιτύχει τους στόχους της έως το Η ευρυζωνική κάλυψη των λευκών αγροτικών περιοχών, που χαρακτηρίζονται τόσο από έλλειψη υποδομής, όσο και από έλλειψη εμπορικού ενδιαφέροντος αποτελεί μία από τις σημαντικές δράσεις που καλούνται να κλείσουν το ευρυζωνικό χάσμα μεταξύ αυτών των περιοχών και της υπόλοιπης Ελλάδας. 23

24 5.1 Προκήρυξη διαγωνισμού για λευκές περιοχές Ο διαγωνισμός που προκηρύχθηκε τον Νοέμβριο του 2011, είχε συνοπτικά τα κάτωθι χαρακτηριστικά: Αναθέτουσα Αρχή Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ Τίτλος Έργου «Ανάπτυξη Ευρυζωνικών Υποδομών σε Αγροτικές Λευκές Περιοχές της Ελληνικής Επικράτειας και Υπηρεσίες Εκμετάλλευσης-Αξιοποίησης των Υποδομών με ΣΔΙΤ» Πηγή Χρηματοδότησης Κοινοτικοί και Εθνικοί Πόροι Προϋπολογισμός (χωρίς Φ.Π.Α.) ,00 Χρόνος Υλοποίησης - Διάρκεια Έργου* 204 μήνες από την έναρξης ισχύος της σύμπραξης(17 έτη) Επισημαίνεται ότι η συνολική διάρκεια της Σύμβασης Σύμπραξης ορίζεται σε διακόσιους τέσσερις (204) μήνες (ή 17έτη) αποτελούμενη από δύο φάσεις: - Φάση Α (Build) 1. Αφορά στην ανάπτυξη του δικτύου και ολοκληρώνεται με την επιτυχή θέση αυτού σε επιχειρησιακή λειτουργία 2. Η μέγιστη διάρκειά της ορίζεται στους είκοσι τέσσερις (24) μήνες από την Ημερομηνία Έναρξης Ισχύος της σύμβασης Σύμπραξης - Φάση Β (Operate) 24

25 1. Αφορά στη διαχείριση, εμπορική εκμετάλλευση του δικτύου και στην παροχή των προβλεπόμενων υπηρεσιών. Επίσης περιλαμβάνει τις περαιτέρω επεκτάσεις του δικτύου κατά την φάση αυτή. 2. Η Φάση Β ολοκληρώνεται με την παρέλευση εκατόν ογδόντα (180) μηνών μετά την ολοκλήρωση και παράλαβη της Α Φάσης 5.2 Αποτελέσματα διαγωνισμού (ανάδοχοι, τιμήματα) Στις 29 Δεκεμβρίου 2014, υπεγράφησαν από τον Γενικό Γραμματέα Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και τα ανάδοχα σχήματα οι συμβάσεις του έργου «RURAL BROADBAND, Ανάπτυξη Ευρυζωνικών Υποδομών σε Αγροτικές Λευκές Περιοχές της Ελληνικής Επικράτειας και Υπηρεσίες Εκμετάλλευσης Αξιοποίησης των Υποδομών» Το έργο της Γενικής Γραμματείας Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων, συνολικού προϋπολογισμού (χωρίς ΦΠΑ) το οποίο χρηματοδοτείται, με τη μορφή Συμπραξη Δημοσίου Ιδιωτικού Τομέα αφορά στην εγκατάσταση και λειτουργία ευρυζωνικής δικτυακής υποδομής σε «λευκές» αγροτικές και νησιωτικές περιοχές, οι οποίες αντιστοιχούν περίπου σχεδόν στο 50% της ελληνικής Επικράτειας. Επισημαίνεται ότι η υπογραφή των συμβάσεων ολοκληρώθηκε μετά από πολλές προσπάθειες σε μία περίοδο κατά την οποία η απορροφητικότητα των πόρων του ΕΣΠΑ βρισκόταν σε μία κρίσιμη καμπή. Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι το έργο είχε προκηρυχθεί πριν δυόμισυ χρόνια χωρίς να έχει λάβει όμως τις απαραίτητες εγκρίσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, γεγονός που δημιούργησε ανυπέρβλητα προβλήματα χρηματοδότησης με άμεσο κίνδυνο απένταξης και ακύρωσής του. Μέσα σε ένα χρόνο επανασχεδιάστηκε, ώστε να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες της χώρας, εγκρίθηκε από την Ε.Ε. και ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες συντονισμού των εμπλεκομένων φορέων. Το έργο, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, προκηρύχθηκε στο τέλος του Νοεμβρίου 2013, αξιολογήθηκε σε επτά μόλις μήνες και στις υπογράφηκαν οι σχετικές συμβάσεις. Για τις ανάγκες του έργου η χώρα (πλην Αττικής και Θεσσαλονίκης ) έχει χωριστεί σε τρείς ισοδύναμες περιοχές (LOTs), από πλευράς απαιτήσεων, στις οποίες αναδείχτηκαν οι εξής ανάδοχοι: - Τομέας ( LOT) 1: ΟΤΕ (περιοχή Θράκης, Μακεδονίας, δυτικής Ηπείρου, Βορείου Αιγαίου) αξία Τομέας (LOT) 2: INTRAKAT INTRACOM HOLDINGS HELLAS ON LINE (περιοχή Θεσσαλίας, Ανατολικής Στερεάς, νοτίου Ηπείρου, Εύβοιας, Κυκλάδων ) αξία Τομέας (LOT) 3: ΟΤΕ (περιοχή Πελοποννήσου, κεντρικής Στερεάς, Δωδεκανήσου, Κρήτης ) αξία

26 Επισημαίνεται ότι οι ανάδοχοι του έργου δεν θα προσφέρουν εμπορικές υπηρεσίες σε τελικούς χρήστες (ιδιώτες και επιχειρήσεις), αλλά μόνο υπηρεσίες χονδρικής σε τρίτους Παρόχους Υπηρεσιών Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών. Οι υπηρεσίες λιανικής προς το κοινό (ιδιώτες και επιχειρήσεις) θα παρέχονται από τους τρίτους παρόχους οι οποίοι θα αποκτήσουν πρόσβαση στο νέο δίκτυο, μέσω των υπηρεσιών χονδρικής. Το δίκτυο θα είναι ανοικτό προς αξιοποίηση από όλους τους νόμιμους παρόχους υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών και η τιμολόγηση των υπηρεσιών χονδρικής θα είναι ρυθμιζόμενη από την ΕΕΤΤ (Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων). Στρατηγικός στόχος του έργου είναι η μείωση του «ευρυζωνικού χάσματος» μεταξύ των πλέον μειονεκτικών περιοχών της Ελλάδας, στις οποίες δεν παρέχεται ούτε καν η βασική πρόσβαση στο ίντερνετ και των περιοχών της υπόλοιπης χώρας, όπου ήδη προσφέρονται αξιόπιστες υπηρεσίες πρόσβασης στο διαδίκτυο. Αξιοποιώντας κοινοτικούς πόρους 161 εκατ. ευρώ, επιτυγχάνεται η ουσιαστική ενίσχυση της Περιφέρειας ικανοποιώντας ένα μακροχρόνιο αίτημα των Ελλήνων πολιτών που ζουν και δραστηριοποιούνται εκεί. 5.3 Γεωγραφικές Ενότητες Η κατηγοριοποίηση των οικισμών στις τρεις ζώνες έχει βασιστεί στην τήρηση, στο μέτρο του εφικτού, των ακόλουθων κατά προτεραιότητα αρχών: 1. Γεωγραφική εγγύτητα και κατά το δυνατό γειτνίαση (των ηπειρωτικών π.χ.) περιοχών κάθε ζώνης 2. Εξισορρόπηση του πληθυσμού της κάθε ζώνης, που επιδρά εμμέσως στα δυνητικά έσοδα από τους χρήστες κατά την περίοδο της διαχείρισης (Φάση Β) 3. Σχετική εξισορρόπηση των αναγκαίων υποδομών (σε εύρος και κόστος) που θα απατηθούν για την ανάπτυξη του δικτύου κατά την Φάση Α, για ισοδύναμο κάθε φορά αποτέλεσμα σε όρους κάλυψης 26

27 Ο πίνακας που ακολουθεί αποτυπώνει βασικά ποσοτικά στοιχεία κάθε ζώνης, αναφορικά με την κατανομή του πληθυσμού και των οικισμών σε αυτές: Ζώνη (Lot) Νομοί Πληθυσμός Οικισμοί Για την υλοποίηση του έργου ακολουθείται η διαδικασία της Σύμπραξης Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για την ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών δικτύου στις περιοχές και την παροχή αξιόπιστων και σύγχρονων υπηρεσιών γρήγορου ίντερνετ στον πληθυσμό των περιοχών αυτών, υιοθετώντας ένα λειτουργικό μοντέλο υλοποίησης και ανάπτυξης, που επιτρέπει τη βιώσιμη αξιοποίηση και λειτουργία των υποδομών σε μακροπρόθεσμη βάση, ενθαρρύνοντας παράλληλα τον ανταγωνισμό. 5.4 Οφέλη από την αξιοποίηση των λευκών περιοχών Με την άμεση υλοποίηση των έργων Rurals: 1. θα ενισχυθεί άμεσα η απασχόληση και θα δημιουργηθούν οι κατάλληλες ψηφιακές υποδομές για την ενίσχυση της τοπικής επιχειρηματικότητας. 2. Τομείς όπως οι Αγροτικές Εκμεταλλεύσεις, η άμεση διάθεση αγροτικών προϊόντων θα ενισχυθούν σημαντικά με την άμεση επαφή με νέες αγορές τόσο εντός όσο και εκτός Ελλάδας. 3. Παράλληλα θα είναι πλέον δυνατή η προσέλκυση περισσότερων τουριστών, οι οποίοι θεωρούν την σύνδεση στο Ιντερνετ σαν μια βασική υπηρεσία που πρέπει να απολαμβάνουν σε όλη τη διάρκεια της παραμονής τους στη χώρα, με αξιοπιστία, ασφάλεια και ποιότητα. 4. Οι πολίτες της Περιφέρειας θα αξιοποιούν άμεσα βασικές κυβερνητικές υπηρεσίες όπως η ηλεκτρονική συνταγογράφηση, η ηλεκτρονική σύνδεση με τις υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών, η ψηφιακή χορήγηση βεβαιώσεων και δημοσίων εγγράφων, υπηρεσίες τις οποίες σήμερα στερούνται σε αντίθεση με τους κατοίκους των αστικών περιοχών 27