ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΟΡΓΑΝΣΗ ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΚΠΑΙΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΚΠΑΙΕΥΤΙΚΝ ΜΟΝΑΝ» ΠΑΙΑΓΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΕΥΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΝ

Transcript

1 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΟΡΓΑΝΣΗ ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΚΠΑΙΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΚΠΑΙΕΥΤΙΚΝ ΜΟΝΑΝ» ΠΑΙΑΓΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΕΥΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΝ ΜΑΘΗΜΑ "Μέθοδοι και τεχνικές συετοχικών ερευνητικών προσεγγίσεων" ΙΑΣΚΝ ΒΕΡΓΙΗΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΣΟΛΑ ΣΟΦΙΑ ΑΜ:198

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΓΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΡΘΡΝ 1 Ο ΑΡΘΡΟ ΟΜΗ 1.Περιεχόενο 2.Ερευνητικά Ερωτήατα 3.Μεθοδολογία 4.Χαρακτηριστικά του δείγατος 5.Ευρήατα 6.Συπεράσατα 2 Ο ΑΡΘΡΟ ΟΜΗ 1.Περίληψη Abstract 2.Εισαγωγή < Ερευνητικά Ερωτήατα 3.Μεθοδολογία Πηγές 4.Ανάλυση περιεχοένου 5.Παρουσίαση αποτελεσάτων 6.Συπεράσατα ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2

3 ΕΙΣΑΓΓΗ Η έρευνα είναι ένας από τους τρείς τρόπους έσω των οποίων επιχειρούε να ανακαλύψουε την αλήθεια. Οι άλλοι δυο είναι η επειρία και η λογική σκέψη. Η έρευνα έχει κάποια συγκεκριένα χαρακτηριστικά που την ξεχωρίζουν από τους δυο προαναφερόενους τρόπους. Είναι καταρχήν συστηατική και ελεγχόενη και βασίζει τις ενέργειές της πάνω στο επαγωγικό<απαγωγικό οντέλο. Είναι επίσης επειρική αλλά το πιο χαρακτηριστικό της στοιχείο είναι ότι αυτοδιορθώνεται (Cohen, Manion, 1994). Σύφωνα ε τον Mouly «αυτή η αυτό<διορθωτική λειτουργία είναι η πιο σηαντική πλευρά της επιστήης, καθώς εγγυάται ότι τα η σωστά αποτελέσατα ε τον καιρό θα αποκαλυφθούν ως τέτοια και δεόντως θα αναθεωρηθούν ή θα παραεριστούν». Τα έσα συλλογής των δεδοένων σε ια έρευνα είναι πολλά ε διαφορετικά χαρακτηριστικά εταξύ τους και πορούν να παρουσιαστούν ε διαφορετική εθοδολογία. Μια έρευνα πορεί να είναι ποσοτική ή ποιοτική. Στην ποσοτική έρευνα έχουε συνήθως εγάλο δείγα και τα ευρήατα παρουσιάζονται ποσοτικά ε χρήση στατιστικών κανόνων. Για παράδειγα, παρουσιάζεται ο έσος όρος του δείγατος, οι τυπικές αποκλίσεις καθώς και ποσοστά που απαντούν ή όχι στα ερευνητικά ερωτήατα που έχει θέσει ο ερευνητής. Στην ποιοτική έρευνα δεν πορούε να δώσουε ένα σαφή ορισό καθώς σύφωνα ε την Κυριαζή «η ποιοτική έρευνα δεν πορεί να αρχειοθετηθεί και να περιοριστεί σε ένα σύνολο απλών ρυθιστικών κανόνων και αρχών». Θα λέγαε όως ότι η ποιοτική έρευνα θεελιώνεται σε ια φιλοσοφική θέση η οποία είναι σε γενικές γραές «ερηνευτική» και παρόλο που χρησιοποιεί κάποια είδη ποσοτικοποίησης, οι στατιστικές ορφές ανάλυσης δεν έχουν κεντρική σηασία (Κυριαζή, 2003). Η παρούσα εργασία έχει σαν κύριο σκοπό να παρουσιάσει δύο άρθρα ε διαφορετική ερευνητική εθοδολογία και να επισηάνει τις διαφορές αυτών αλλά και τυχόν οοιότητες ως προς την εθοδολογία της έρευνας. Επιλέξαε ένα άρθρο που η εθοδολογία του στηρίζεται στις αρχές τις ποσοτικής έρευνας και ένα που έχει δοηθεί ε τις αρχές τις ποιοτικής έρευνας. Το άρθρο ε τίτλο «Οι Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών ως εκπαιδευτικό έσο στο ΕΑΠ: Απόψεις εταπτυχιακών φοιτητών του προγράατος Σπουδές στην εκπαίδευση» των Χ.Παναγιωτακόπουλου &. Βεργίδη που δηοσιεύτηκε στο περιοδικό Ανοικτή Εκπαίδευση, τεύχος 4<2006, εκδόσεις 3

4 Προποπός, σελ. 16<33 και στο εξής θα το αναφέρουε στην παρούσα εργασία σαν άρθρο 1, χρησιοποιεί την έθοδο της ποσοτικής έρευνας. Το άρθρο ε τίτλο «Η παρουσίαση του διαδικτύου (Internet) στα σχολικά εγχειρίδια της ευτεροβάθιας Εκπαίδευσης: Μια συγκριτική ελέτη» των Χ. Παναγιωτακόπουλου & Γ. Κουτσουράκη που δηοσιεύτηκε στο περιοδικό Μέντορας 3,3, σελ. 38<61, 2001 και στο εξής θα το αναφέρουε στην παρούσα εργασία σαν άρθρο 2, χρησιοποιεί εθόδους ποιοτικής έρευνας και συγκεκριένα την ανάλυση περιεχοένου. Στην συνέχεια θα παρουσιάσουε τα άρθρα ως προς την δοή τους, ακολουθώντας την δοή των αυτούσιων κειένων, και θα δώσουε ιδιαίτερη βαρύτητα στην εθοδολογία της εκπαιδευτικής τους έρευνας επισηαίνοντας στο τέλος τα κοινά χαρακτηριστικά αλλά και τις διαφορές. Τα άρθρα επισυνάπτονται στο παράρτηα της παρούσας εργασίας. 4

5 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΡΘΡΝ ΑΡΘΡΟ 1 ο$ή Περίληψη : Αναφέρετε περιληπτικά ε το τι πρόκειται να ασχοληθεί το συγκεκριένο άρθρο. Λέξεις/έννοιες κλειδιά: επισηαίνονται οι βασικές έννοιες. Εισαγωγή : Γίνεται αναφορά στις ΤΠΕ και στον ρόλο τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Οι ΤΠΕ στην πανεπιστηιακή εκπαίδευση: Παρουσιάζεται ο ρόλος των ΤΠΕ στα Πανεπιστήια και συγκεκριένα οι ορφές σπουδών ε χρήση ΤΠΕ όπως η εξ αποστάσεως εκπαίδευση και αναφέρονται συγκεκριένα παραδείγατα πανεπιστηίων. Ερευνητικά ερωτήατα : Τα ερευνητικά ερωτήατα είναι (α) σε ποιο βαθό οι εταπτυχιακοί φοιτητές του Μεταπτυχιακού Προγράατος Σπουδές στην Εκπαίδευση του ΕΑΠ πορούν και θέλουν να χρησιοποιήσουν τις ΤΠΕ στις σπουδές τους; και (β) ποιους τρόπους προτείνουν για την περαιτέρω αξιοποίηση των ΤΠΕ τόσο σε σχέση ε την εκπαιδευτική διαδικασία όσο και σε σχέση ε το εκπαιδευτικό υλικό; Μεθοδολογία Μέσο συλλογής των δεδοένων: κατάλληλα δοηένο ερωτηατολόγιο που αποτελείτε από δύο έρη. Τόπος και Χρόνος: Η έρευνα πραγατοποιήθηκε στις αρχές του Η συλλογή των δεδοένων έγινε στα πλαίσια διεξαγωγής των ΟΣΣ του Προγράατος στην Αθήνα και στην Πάτρα. Ο πληθυσός της έρευνας: Ο πληθυσός είναι οι φοιτητές του Μεταπτυχιακού Προγράατος του ΕΑΠ Σπουδές στην Εκπαίδευση και ειδικότερα οι 740 περίπου φοιτητές των Θ.Ε. Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και Εκπαίδευση Ενηλίκων Το δείγα της έρευνας : 81 εταπτυχιακοί φοιτητές Βασικά χαρακτηριστικά του δείγατος: Παρουσιάζονται τα δηογραφικά στοιχεία Ευρήατα και συζήτηση: Γίνεται παρουσίαση των ευρηάτων ε γραφικές και ποσοτικές αναπαραστάσεις. Συπεράσατα: Καταγράφονται τα βασικά συπεράσατα της έρευνας 5

6 Βιβλιογραφικές αναφορές: Αναφέρονται όλες οι βιβλιογραφικές πηγές που χρησιοποιήθηκαν από τους συγγραφείς. ΑΡΘΡΟ 1 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το άρθρο1 αναφέρετε στην εφαρογή των ΤΠΕ στην Πανεπιστηιακή εκπαίδευση και επικεντρώνεται στις απόψεις των φοιτητών του ΕΑΠ σχετικά ε τις αν αυτές λειτουργούν σαν εκπαιδευτικό έσο ή όχι. Στην περίληψη του άρθρου δίνεται το στίγα της εποχής ε την εφαρογή των ΤΠΕ να έχουν επηρεάσει τον κλασικό τρόπο σπουδών στην τριτοβάθια εκπαίδευση τονίζονταν το γεγονός ότι αυτή η διείσδυση όλο και εγαλώνει. Μέσα από αυτή την ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας το άρθρο θέλει να εξετάσει ποια είναι η άποψη των άεσα επλεκοένων (των φοιτητών) για τον βαθό που επιθυούν να ενσωατωθούν οι ΤΠΕ στις σπουδές τους και άλιστα ποιους τρόπους προτείνουν οι ίδιοι για την αξιοποίηση των ΤΠΕ τόσο στην εκπαιδευτική διαδικασία όσο και στο εκπαιδευτικό υλικό. ΕΙΣΑΓΓΗ Στην εισαγωγή, έσα από ια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, τονίζεται το γεγονός ότι οι εξελίξεις των ΤΠΕ έχουν δώσει ια νέα διάσταση στον όρο «απόσταση» αφού πλέον ε την διάδοση του ηλεκτρονικού υπολογιστή και του διαδικτύου δεν έχει την ίδια σηασία ε το παρελθόν σε ότι αφορά την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. «Οι Garrison & Shale (1987), ορίζοντας την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, υποστήριξαν ότι κύριο 1έσο δια1εσολάβησης στην εκπαιδευτική αυτή 1έθοδο είναι η τεχνολογία, η οποία δη1ιουργεί συνθήκες α1φίδρο1ης επικοινωνίας 1εταξύ διδασκο1ένων και διδασκόντων καθώς και 1εταξύ των διδασκο1ένων. Στόχος αυτής της επικοινωνίας είναι η προώθηση της εκπαιδευτικής διαδικασίας..» (Παναγιωτακόπουλος, Βεργίδης, 2006). Στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση οι ΤΠΕ πορούν να υποστηρίξουν ενεργά τους διδασκόενους, τους διδάσκοντες αλλά και τα πανεπιστηιακά ιδρύατα ε διάφορους τρόπους και ηλεκτρονικές υπηρεσίες. Σε αυτό το σηείο να αναφέρουε ότι η ανασκόπηση της βιβλιογραφίας είναι ένα αναπόσπαστο βήα ια έρευνας καθώς έσα από αυτή την διαδικασία πορεί ο ερευνητής να ανακαλύψει πηγές που σχετίζονται ε το θέα του και να κατασταλάξει στα ερευνητικά του ερωτήατα 6

7 Επίσης είναι σε θέση να γνωρίζει ποιοι άλλοι ερευνητές έχουν ασχοληθεί ε το ίδιο θέα αλλά ακόα πιο σηαντικό αν το συγκεκριένο θέα έχει ερευνηθεί στο παρελθόν ή όχι έτσι ώστε να αποφύγει την επανάληψη ιας έρευνας. ΟΙ ΤΠΕ ΣΤΗΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΕΥΣΗ Σχετικά ε τις ΤΠΕ στην Πανεπιστηιακή εκπαίδευση χαρακτηριστικό είναι το παράδειγα ελληνικών αλλά και ξένων τριτοβάθιων ιδρυάτων που έχουν υιοθετήσει ορφές σύγχρονης αλλά και ασύγχρονης εκπαίδευσης για την υποστήριξη των σπουδών σε συνδυασό ε τον κλασσικό τρόπο σπουδών. Τέτοιες ορφές είναι η πλατφόρα ασύγχρονης εκπαίδευσης του Πανεπιστηίου Πατρών αλλά και του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Επίσης το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήιο Αθηνών αλλά και το Πανεπιστήιο του Westminster προσφέρουν εταπτυχιακά κυρίως προγράατα σπουδών όπου οι προαναφερόενες πλατφόρες ασύγχρονης εκπαίδευσης είναι βασικό εκπαιδευτικό εργαλείο σε συνδυασό ε τις πρόσωπο ε πρόσωπο διδασκαλίες (Παναγιωτακόπουλος, Βεργίδης, 2006). Το ΕΑΠ είναι το Πανεπιστηιακό ίδρυα στην Ελλάδα που παρέχει αιγώς εξ αποστάσεως εκπαίδευση και άλιστα οι ΤΠΕ χρησιοποιούνται και στον διοικητικό βαθό. Τα έσα που χρησιοποιούνται είναι το ηλεκτρονικό ταχυδροείο ( ), περισσότερο για επικοινωνία και όχι τόσο για εκπαιδευτικούς σκοπούς, αλλά σε κάποια προγράατα σπουδών υπάρχει και πλατφόρα ασύγχρονης εκπαίδευσης καθώς και διεξαγωγή τηλεδιασκέψεων. Οι σπουδές στο ΕΑΠ στηρίζονται στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση όως και ε πρόσωπο ε πρόσωπο συναντήσεις των φοιτητών ε το καθηγητή. Η χρήση των ΤΠΕ κρίνεται απαραίτητη αλλά και αρωγός στην εκπαιδευτική διαδικασία και είναι ενδιαφέρον να δούε τις απόψεις των άεσα επλεκοένων, των φοιτητών, για την περαιτέρω χρήση αυτών. Με αφορή τα παραπάνω οι συγγραφείς του άρθρου 1 επισηάνουν το γεγονός, και σε αυτή την θεωρία στήριξαν την έρευνά τους, ότι οι αλλαγές στην εκπαίδευση σχετικά ε τις ΤΠΕ έχουν διαφοροποιήσει τις συνθήκες παροχής του εκπαιδευτικού έργου καθώς και το περιεχόενό του. Όως έχουν δηιουργήσει και αρκετά ερωτηατικά για την αποτελεσατικότητα του τρόπου εφαρογής τους. Αναφίβολα όως απαιτείτε ειδικό εκπαιδευτικό υλικό, και διαφοροποιηένο ρόλο για το διδάσκοντα (Παναγιωτακόπουλος, Βεργίδης, 2006). 7

8 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΤΗΜΑΤΑ Καθώς οι ΤΠΕ επηρεάζουν όλο και περισσότερο την εκπαίδευση είναι αναενόενο, στις σπουδές του ΕΑΠ σύφωνα ε τους συγγραφείς του άρθρου 1, το εναλλακτικό υλικό να προσανατολίζεται όλο και περισσότερο σε ορφή χρήσης από ηλεκτρονικό υπολογιστή. Στο ΕΑΠ, και συγκεκριένα στις Θεατικές Ενότητες (Θ.Ε.) του Μεταπτυχιακού Προγράατος «Σπουδές στην Εκπαίδευση», το βοηθητικό εκπαιδευτικό υλικό συνήθως περιορίζεται στην αξιοποίηση κασετών ήχου και βίντεο, και όνο σε ορισένες περιπτώσεις στην παράθεση κειένων από τον παγκόσιο ιστό. Η αξιοποίηση του διαδικτύου για επικοινωνία (π.χ. χρήση e<mail) δεν επιβάλλεται από το ΕΑΠ και η χρήση του βρίσκεται στη διακριτική ευχέρεια του διδάσκοντος. Σε αυτό το σηείο οι συγγραφείς τονίζουν ότι «.είναι αναγκαίο να γνωρίζουε τις στάσεις και τις απόψεις των διδασκοένων έναντι των εκπαιδευτικών εθόδων και των παραέτρων που επιδρούν στην εκπαιδευτική διαδικασία έτσι όπως διαορφώνεται στο ΕΑΠ, δεδοένου ότι: (α) Οι επειρίες, οι ιδέες τους, οι στάσεις τους και οι αντιλήψεις τους επηρεάζουν τις διδακτικές και αθησιακές πρακτικές τους. Στην περίπτωση άλιστα που οι διδασκόενοι είναι εκπαιδευτικοί, οι στάσεις τους αυτές αντανακλώνται και στο εκπαιδευτικό τους έργο. (β) Οι αντιλήψεις τους είναι άεσα συνδεδεένες ε τις προσδοκίες και την απόδοσή τους κατά τη διάρκεια των σπουδών τους (Παναγιωτακόπουλος, Βεργίδης, 2006). Τα ερευνητικά ερωτήατα λοιπόν που τίθενται στην συγκεκριένη έρευνα είναι τα εξής: (α) σε ποιο βαθό οι εταπτυχιακοί φοιτητές πορούν και θέλουν να χρησιοποιήσουν τις ΤΠΕ στις σπουδές τους; (β) ποιους τρόπους προτείνουν για την περαιτέρω αξιοποίηση των ΤΠΕ τόσο σε σχέση ε την εκπαιδευτική διαδικασία όσο και σε σχέση ε το εκπαιδευτικό υλικό; ΜΕΘΟΟΛΟΓΙΑ Ο πληθυσός της ελέτης είναι οι φοιτητές του Μεταπτυχιακού Προγράατος του ΕΑΠ Σπουδές στην Εκπαίδευση και ειδικότερα οι 740 περίπου φοιτητές των Θ.Ε. Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και Εκπαίδευση Ενηλίκων. Το τελικό δείγα ήταν 81 εταπτυχιακοί φοιτητές. Η έρευνα πραγατοποιήθηκε στις αρχές του όθηκε ερωτηατολόγιο και ζητήθηκε η συπλήρωσή του ανώνυα και οικειοθελώς την ίδια περίοδο από τα διαθέσια 8

9 υποκείενα της ελέτης στα πλαίσια διεξαγωγής των ΟΣΣ του Προγράατος στην Αθήνα και στην Πάτρα. Αρχικά δόθηκαν 105 ερωτηατολόγια ιδιοχείρως, συγκεντρώθηκαν 87 και 6 από αυτά δεν θεωρήθηκαν έγκυρα. Καθώς δεν είναι πάντα δυνατό ή πρακτικό να έχει κανείς ετρήσεις από ένα πληθυσό οι ερευνητές προσπαθούν να συλλέξουν πληροφορίες από ια ικρότερη οάδα κατά τέτοιο τρόπο ώστε η γνώση που θα αποκοίσουν να είναι αντιπροσωπευτική του συνολικού ελετηένου πληθυσού. Σε αυτές τις περιπτώσεις διαλέγεται ένα δείγα (sample), ένα έρος του πληθυσού (population), αναλύονται στατιστικά οι πληροφορίες του δείγατος, και χρησιοποιώντας τα αποτελέσατα της ανάλυσης αυτής, γίνονται γενικεύσεις (αντλούνται συπεράσατα) για τον πληθυσό (Κατσίλλης, 1995). Το δείγα έχει κάποια χαρακτηριστικά. Αυτά που έχουν την ίδια τιή για όλα τα έλη ονοάζονται σταθερές (constants). Στην έρευνα που ελετάε σταθερή τιή είναι το χαρακτηριστικό ότι όλα τα έλη είναι φοιτητές του ΕΑΠ και συγκεκριένου προγράατος. Χαρακτηριστικά που δίνουν διαφορετικές τιές ονοάζονται εταβλητές (variables) όπως η ηλικία, η εκπαίδευση κ.τ.λ. Η στατιστική ανάλυση ασχολείται κυρίως ε τις εταβλητές (Κατσίλλης, 1995). Αυτές πορούν να δώσουν στους ερευνητές δεδοένα όπου πορούν να απαντήσουν στα ερευνητικά ερωτήατα και να εξάγουν συπεράσατα. Υπάρχουν δύο έθοδοι δειγατοληψίας. Η ία δίνει δείγατα πιθανοτήτων στα οποία είναι γνωστή η πιθανότητα επιλογής του κάθε ερωτώενου και η άλλη δίνει δείγατα η πιθανοτήτων στην οποία η πιθανότητα επιλογής είναι άγνωστη. είγατα πιθανοτήτων είναι η απλή τυχαία δειγατοληψία, η συστηατική δειγατοληψία, η δειγατοληψία κατά στρώατα, η δειγατοληψία κατά δεσίδες και η σταδιακή δειγατοληψία. είγατα η πιθανοτήτων είναι η «βολική» ή τυχαία δειγατοληψία, η ποσοστιαία δειγατοληψία, η δειγατοληψία σκοπιότητας, η δειγατοληψία κατά διαστάσεις και η δειγατοληψία χιονοστιβάδα (Cohen, Manion, 1994). Στην συγκεκριένη περίπτωση η έθοδος δειγατοληψίας που χρησιοποιήθηκε ήταν αυτή που δίνει δείγατα «η πιθανοτήτων» και συγκεκριένα η τυχαία ή «βολική» δειγατοληψία όπου επιλέχτηκαν τα πλησιέστερα άτοα για να χρησιεύσουν ως απαντώντες. Σε αυτή την περίπτωση συχνά χρησιεύουν «αιχάλωτα» ακροατήρια, όπως αθητές ή φοιτητές (Cohen, Manion, 1994). Το έσο συλλογής των δεδοένων ήταν κατάλληλο δοηένο ερωτηατολόγιο. Η κατασκευή του στηρίχτηκε σε σχετικές έρευνες των Hodge et al. 9

10 (2004), Saunders & Pincas (2004) και διαορφώθηκε κατάλληλα για τις ανάγκες της παρούσας έρευνας (Παναγιωτακόπουλος, Βεργίδης, 2006). Αυτό περιελάβανε δύο έρη. Το πρώτο έρος ε ατοικές πληροφορίες για την καταγραφή των χαρακτηριστικών των ερωτώενων, και το δεύτερο ε πέντε κλειστές ερωτήσεις σχετικές ε τη χρήση των νέων τεχνολογιών. Σχετικά ε τις απαντήσεις χρησιοποιήθηκε η πεντάβαθη κλίακα Likert (1=καθόλου, 2=λίγο, 3=έτρια, 4=πολύ, 5=πάρα πολύ). Επίσης περιλάβανε και ερικές ανοικτές ερωτήσεις ε περιορισένης έκτασης απάντηση. Η πεντάβαθη κλίακα Likert είναι ία από της κύριες εθόδους ετατροπής κλιάκων. Οι άλλες είναι: Η έθοδος της κατάταξης από τους ειδικούς σε ένα τοέα της επιστήης. Η έθοδος των ίσων διαστηάτων. Η έθοδος της απόλυτης ετατροπής κλιάκων. Οι κλίακες Guttman. Η έθοδος της επειρικής σταθερότητας. Με την κλίακα Likert παρουσιάζονται στον ερωτώενο, ερωτήσεις ε πέντε εναλλακτικές απαντήσεις, ταξινοηένες σε ια συνεχή σειρά του τύπου καθόλου, λίγο, έτρια, πολύ, πάρα πολύ. Ο βαθός 5 αποδίδεται στο «πάρα πολύ» ενώ ο βαθός 1 στο «καθόλου». Η ολική βαθολογία προκύπτει από την πρόσθεση των βαθών της κάθε ερώτησης. Οι απαντήσεις αυτού του είδους πορούν να αναλυθούν ε την έθοδο της παραγοντικής ανάλυσης (Αλεξόπουλος, 1998). Το ερωτηατολόγιο είναι ένα εργαλείο της έρευνας ε ερωτήσεις που έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε οι απαντήσεις να ας εξασφαλίσουν τις ζητούενες πληροφορίες. Ένα σηαντικό στοιχείο στην δόηση του ερωτηατολογίου είναι ότι οι ερωτήσεις και οι οδηγίες για την απάντησή τους πρέπει να έχουν διατυπωθεί και διαρρυθιστεί κατά τρόπο που να ην αφήνουν περιθώρια για παρερηνείες (Παρασκευόπουλος,1993, τόος Β ). Οι Cohen και Manion αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι «ένα ιδανικό ερωτηατολόγιο έχει τις ιδιότητες ε έναν καλό νόο..». Σηαντική θεωρείται η χρήση ιας τεχνικής διαγράατος ροής για να προγραατιστεί η διευθέτηση των ερωτηάτων. Με αυτό τον τρόπο ο ερευνητής κατανοεί ποιες ερωτήσεις πορούν να του δώσουν τα αναενόενα αποτελέσατα και ποιες ερωτήσεις πρέπει να αποφύγει. Στις κλειστού τύπου ερωτήσεις, η απάντηση είναι εκ των προτέρων δοηένη. Ο ερωτώενος καλείται να απαντήσει ε ένα ΝΑΙ 10

11 ή ΟΧΙ ή ε ένα ΙΑΦsΝs ή ΣΥΜΦsΝs. Σε άλλες περιπτώσεις καλείται να επιλέξει (σηειώνει ε ένα Χ) (Παρασκευόπουλος,1993, τόος Β ). Στις κλειστού τύπου ερωτήσεις πρέπει να λαβάνεται ιδιαίτερη πρόνοια έτσι ώστε ανάεσα στις προτεινόενες απαντήσεις όλοι οι ερωτώενοι να βρουν ια απάντηση που να αντιστοιχεί στην περίπτωση προτίηση του καθενός. Ένας τρόπος για να καλύψουε καλύτερα το εύρος των πιθανών απαντήσεων είναι ια δοκιαστική προκαταρκτική έρευνα σε ένα ικρό δείγα. Μια προέρευνα είναι γενικότερα απαραίτητη πριν προχωρήσουε στην δόηση της έρευνας ας γιατί σε αυτή πορούε να διαπιστώσουε προβλήατα ή ανασταλτικούς παράγοντες που ίσως δεν είχαε προβλέψει. Στις ανοιχτού τύπου ερωτήσεις ο ερωτώενος καλείται να απαντήσει ε ρέοντα λόγο (Παρασκευόπουλος,1993, τόος Β ). Σε αυτή την περίπτωση δεν θέτονται περιορισοί ούτε στο είδος των απαντήσεων ούτε στον τρόπο διατύπωσής τους. Ο όνος περιορισός είναι ότι πρέπει να αναφέρεται στο ελετώενο θέα. Υπάρχουν πλεονεκτήατα και ειονεκτήατα τόσο για τις κλειστές όσο και για τις ανοιχτές ερωτήσεις. Πλεονέκτηα των κλειστών είναι ότι απαντώνται εύκολα και σύντοα χρονικά. Επίσης περιορίζουν στο θέα, εξασφαλίζουν αντικειενικές πληροφορίες, κωδικοποιούνται και αναλύονται στατιστικά άεσα και εύκολα. Όως το ειονέκτηά τους είναι ότι δεν αφήνουν την ελευθερία στον ερωτώενο να διατυπώσει την δική του άποψη που πορεί να είναι τελείως αντίθετη ή διαφορετική ε την ορφή του ερωτηατολογίου. Στις ανοιχτές ερωτήσεις έχουε το πλεονέκτηα ότι ο ερωτώενος αποκαλύπτει το ευρύτερο πλαίσιο των σηείων αναφοράς του και πορεί να αναφέρει πως «νιώθει» για το θέα. Όως ειονεκτούν στο γεγονός ότι χρειάζονται περισσότερο χρόνο να απαντηθούν, κάτι που αποτρέπει πολλές φορές τους ερωτώενους να απαντήσουν, καθώς και λόγω των διαφορετικών απαντήσεων είναι δυσκολότερο να αναλυθούν και να κωδικοποιηθούν κάτι που επηρεάζει και την αξιοπιστία των δεδοένων (Παρασκευόπουλος,1993, τόος Β ). ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΕΙΓΜΑΤΟΣ Με την συγκέντρωση του ερωτηατολογίου οι ερευνητές προχωρούν στην διαδικασία καταγραφής. Πριν όως από αυτό ο ερευνητής οφείλει να κάνει έναν γενικό έλεγχο καθειάς απάντησης από την αρχή ως το τέλος του ερωτηατολογίου για να εντοπίσει τυχόν σφάλατα που έχει κάνει ο ερωτώενος κατά την διάρκεια της 11

12 συπλήρωσής του (Παρασκευόπουλος, τόος Β, 1993). Ειδικότερα ο ερευνητής οφείλει να ελέγξει αν υπάρχουν αναπάντητες ερωτήσεις, ανακρίβειες και αντιφάσεις στις απαντήσεις και σφάλατα από απροσεξία στο τσεκάρισα. Όπως αναφέρει ο Παρασκευόπουλος «.Ο γενικός έλεγχος και η διόρθωση σφαλάτων πρέπει να γίνει ε σχολαστικότητα, πριν προχωρήσουε σε οποιαδήποτε άλλη επεξεργασία, γιατί κάθε περαιτέρω ανάλυση θα πάσχει «από την ρίζα» της». Το επόενο στάδιο είναι η κωδικοποίηση των απαντήσεων. Ο τελικός στόχος εδώ, στην ποσοτική έρευνα, είναι να εκφράσουε τις απαντήσεις ιας ερώτησης ε έναν αριθητικό κώδικα την καθεία ώστε να είναι δυνατή η στατιστική επεξεργασία των δεδοένων. Στις κλειστού τύπου ερωτήσεις η κωδικοποίηση είναι συνήθως ενσωατωένες στις απαντήσεις από την κατασκευή της ερώτησης. Στις ανοιχτού τύπου η κωδικοποίηση έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά. Έχουε ένα γλωσσικό υλικό, σε εκθετικό< ρέοντα λόγο, το οποίο θα πρέπει να τον ετασχηατίσουε σε ποσοτικά δεδοένα. Είναι απαραίτητο πρώτα να κάνουε ένα είδος ανάλυση περιεχοένου έτσι ώστε να καθορίσουε ένα ταξινοητικό σύστηα ώστε να κατηγοριοποιήσουε αυτά που έχουν γραφτεί. Οι κατηγορίες θα πρέπει να είναι τόσες και τέτοιες έτσι ώστε να εξαντλούνται όλες οι απαντήσεις και επίσης κάθε απάντηση θα πρέπει να κατηγοριοποιείτε σε ια όνο κατηγορία. Πρέπει να είναι «.εξαντλητικές και αοιβαίως αποκλειόενες» (Παρασκευόπουλος, τόος Β, 1993). Πρώτα γίνεται ια επισκόπηση των απαντήσεων και στην συνέχεια αναθεωρείται σταδιακά έχρι να σταθεροποιηθεί πλήρως πριν τεθεί στην τελική εφαρογή. Ακολούθως γίνεται η κωδικοποίηση των κατηγοριών ε αριθούς όπως ακριβώς και στις ερωτήσεις πολλαπλώς εναλλακτικών επιλογών χωρίς όως διαβαθιστική κλίακα. Στην διεξαγωγή της ποσοτικής έρευνας, αλλά και στην ποιοτική, ο ερευνητής οφείλει να ελέγχει κάποια συγκεκριένα χαρακτηριστικά που πληρούν ορισένους όρους. ύο από τα αναγκαία χαρακτηριστικά είναι η αξιοπιστία και η εγκυρότητα των ετρήσεων που θα τον βοηθήσουν να φτάσει στην γενίκευση έσω του δείγατος της έρευνας. Αξιοπιστία σηαίνει ότι όταν χορηγήσουε το τεστ πάλι στο ίδιο άτοο θα έχουε το ίδιο αποτέλεσα (Αλεξόπουλος, 1998). Η αξιοπιστία δείχνει τον βαθό της σταθερότητας των ετρήσεων και συγκεκριένα τον βαθό της συφωνίας εταξύ επαναλαβανόενων ετρήσεων κάτω από τις ίδιες συνθήκες. Ο βαθός αυτός της συφωνίας σταθερότητας εταξύ δύο ετρήσεων εκφράζεται συνήθως αριθητικώς και λέγεται συντελεστής αξιοπιστίας. Περιστασιακοί παράγοντες που 12

13 επηρεάζουν τη σταθερότητα των ετρήσεων πορεί να είναι οι παροδικές διακυάνσεις του ερωτώενου, η φύση των ζητούενων πληροφοριών, ο τρόπος που διατυπώνουε τις ερωτήσεις αλλά και οι φυσικές συνθήκες της εξέτασης όπως θόρυβοι, παρουσία άλλων προσώπων που πορεί να διαφέρουν από εξέταση σε εξέταση. Είδη αξιοπιστίας είναι η επαναληπτικών ετρήσεων αξιοπιστία, η ισοδύναων τύπων αξιοπιστία, η αξιοπιστία των ηικλάστων, η εσωτερικής συνέπειας αξιοπιστία, η εταξύ βαθολογητών αξιοπιστία (Παρασκευόπουλος, τόος Β, 1993). Η εγκυρότητα από την άλλη δείχνει κατά πόσο το έσο ετράει αυτό το οποίο προορίζεται να ετρήσει. Συγκεκριένα αναφέρεται στο βαθό που το τεστ ετράει αυτό για το οποίο κατασκευάστηκε (Αλεξόπουλος, 1998). Η εγκυρότητα απαιτεί ανεξάρτητα, εξωτερικά κριτήρια γι αυτό που το τεστ κατασκευάστηκε να ετρήσει. Απόλυτη εγκυρότητα δεν είναι δυνατόν να εξασφαλίσουε στις επιστήες της συπεριφοράς. Όως υπάρχουν περιθώρια για να περιορίσουε τους παράγοντες της εξέτασης. Είδη εγκυρότητας είναι η κατά τεκήριο εγκυρότητα, η αντιπροσωπευτικότητα περιεχοένου εγκυρότητα, η συγχρονικής συνάφειας εγκυρότητα, η εννοιολογικής δοής εγκυρότητα, η προβλεπτικής συνάφειας εγκυρότητα. Έτσι λοιπόν στο άρθρο 1 οι συγγραφείς παρουσιάζουν ε ποσοτικό τρόπο και ε γραφικές αναπαραστάσεις τα χαρακτηριστικά του δείγατος. Συνοπτικά να αναφέρουε ότι στους σχετικούς πίνακες βλέπουε ότι από το διαθέσιο δείγα των 81 εταπτυχιακών φοιτητών, 42 ήταν άνδρες (ποσοστό 51,9%) και 39 γυναίκες (ποσοστό 48,1%). Η πλειονότητα των συετεχόντων στην έρευνα είναι ηλικίας από 36 έως 45 χρόνων. Μόνον 6 έχουν ηλικία ικρότερη των 30 ετών και 4 άνω των 50 ετών. Οι 80 (98,8%) από τους 81 εταπτυχιακούς φοιτητές που συετείχαν στην έρευνα είναι εργαζόενοι, ενώ περίπου το 80% του δείγατος έχει εργασιακή επειρία εγαλύτερη των 5 χρόνων. 69 εταπτυχιακοί φοιτητές (85,2%) ασκούν το επάγγελα του εκπαιδευτικού σε διάφορες βαθίδες της εκπαίδευσης ενώ 12 (14,8%) ασκούν άλλο επάγγελα (δηόσιοι ή ιδιωτικοί υπάλληλοι). το 42% του δείγατος έχει ολοκληρώσει δύο Θ.Ε. το 33% ία και το 10% τρεις. Μόνο το 15% του δείγατος φοιτά για πρώτη χρονιά στο Μεταπτυχιακό Πρόγραα «Σπουδές στην Εκπαίδευση». Τα στοιχεία αυτά είναι χρήσια αλλά και απαραίτητα για την συγκεκριένη έρευνα καθώς προκύπτει ότι οι εταπτυχιακοί φοιτητές του δείγατος στην εγάλη τους πλειονότητα έχουν φοιτήσει στο ΕΑΠ περισσότερο από ένα χρόνο και συνεπώς γνωρίζουν την εξ αποστάσεως έθοδο. Εποένως έχουν διαορφώσει 13

14 ια άποψη για το ρόλο των ΤΠΕ και την όποια συνεισφορά τους σ αυτή τη ορφή εκπαίδευσης (Παναγιωτακόπουλος, Βεργίδης, 2006). ΕΥΡΗΜΑΤΑ Σε αυτό το στάδιο οι συγγραφείς παρουσιάζουν ποσοτικά τα ευρήατά τους από την συγκέντρωση των ερωτηατολογίων σχετικά ε το ερευνητικό τους ερώτηα ε εθόδους στατιστικής ανάλυσης. Συγκεκριένα το δείγα (ποσοστό εγαλύτερο από 85%), θεωρεί πως κατέχει τουλάχιστον τις βασικές γνώσεις χειρισού των ΤΠΕ (κυρίως ηλεκτρονικών υπολογιστών και διαδικτύου). Στις απαντήσεις του δείγατος δεν υπήρξε στατιστικά σηαντική διαφορά ως προς το φύλο. Σηειώνεται ότι ο έσος όρος των γνώσεων χειρισού των ΤΠΕ του δείγατος (Ν=81) ανέρχεται σε 3,60 ε τυπική απόκλιση 0,97. Σε σχέση ε τον παράγοντα ηλικία, το η παραετρικό τεστ της ανάλυσης διακύανσης των Kruskal Wallis έδειξε πως υπάρχει στατιστικά σηαντική διαφοροποίηση ως προς τις εταβλητές που αφορούν τη χρήση των νέων τεχνολογιών σε κάθε κατηγορία (χ 2 =13,82; df=5; p<0,05). Οι ηλικιακές κατηγορίες, που δήλωσαν ότι γνωρίζουν σε ικανοποιητικότερο βαθό από τις υπόλοιπες να χρησιοποιούν τις ΤΠΕ, είναι κατά σειρά οι ηλικίες 31<35, 36<40 και 41<45. Στην ερώτηση «Θα επιθυ1ούσατε να αλλάξει στο ΕΑΠ η εκπαιδευτική διαδικασία από τη 1ορφή που έχει σή1ερα και να στηριχτεί πλήρως στις νέες τεχνολογίες (π.χ. εικονικές τάξεις);» 62 από τους ερωτώενους (75,54%) δεν επιθυεί ια τέτοιου είδους αλλαγή, δηλαδή απορρίπτει τη ετατροπή του ΕΑΠ σε πλήρως εικονικό ίδρυα. Στις απαντήσεις του δείγατος δεν υπήρξε στατιστικά σηαντική διαφορά ως προς το φύλο. Πιο συγκεκριένα από τους 62 εταπτυχιακούς φοιτητές που δήλωσαν ότι δεν επιθυούν την πλήρη ετατροπή του ΕΑΠ σε εικονικό ίδρυα: (α) 37 (59,7%) θεώρησαν πως κάτι τέτοιο θα δηιουργήσει έλλειψη επαφής εταξύ διδασκόντων και διδασκοένων αλλά και εταξύ των διδασκοένων, (β) 11 (17,7%) θεώρησαν πως δεν έχουν την απαιτούενη υποδοή σε γνώσεις και εξοπλισό για κάτι τέτοιο, (γ) 14 (22,6%) δεν απάντησαν. Όπως διαπιστώνουε, στη εγάλη τους πλειονότητα οι εταπτυχιακοί φοιτητές του δείγατος θεωρούν ότι η χρήση ΤΠΕ θα τους διευκόλυνε πολύ και πάρα πολύ στις σπουδές τους (85%), και θα τους βοηθούσε αθησιακά (76,5%). Ο έσος όρος στις απαντήσεις της πρώτης ερώτησης είναι 4,27 ε τυπική απόκλιση 0,95, ενώ ο έσος 14

15 όρος στις απαντήσεις της δεύτερης ερώτησης είναι 4,08 ε τυπική απόκλιση 0,98. Στις απαντήσεις του δείγατος δεν υπήρξε στατιστικά σηαντική διαφορά ως προς το φύλο. Από τις απαντήσεις των εταπτυχιακών φοιτητών του δείγατος διαπιστώνεται ότι η εγάλη τους πλειονότητα προτείνει τη χρήση εκπαιδευτικού λογισικού (84%). sστόσο, ένα αρκετά σηαντικό ποσοστό (67%) διατυπώνει το αίτηα περισσότερων Οαδικών Συβουλευτικών Συναντήσεων (Ο.Σ.Σ.). Επίσης, όσον αφορά την επικοινωνία και τη συνεργασία διδασκόντων<διδασκοένων προτείνεται η εγαλύτερη χρήση ηλεκτρονικού ταχυδροείου (58%), αλλά και του τηλεφώνου (54%), καθώς και η περισσότερη συνεργασία «πρόσωπο ε πρόσωπο». Επίσης, ζητήθηκε από το δείγα να ιεραρχήσει τις απαντήσεις του στις προτεινόενες 14 επιλογές. Από την ιεράρχηση προκύπτει ότι οι περισσότερες πρώτες προτιήσεις (ε συχνότητα 23) σηειώθηκαν στο αίτηα για περισσότερες Ο.Σ.Σ. και ακολούθως (ε συχνότητα 18) στο αίτηα για εκπαιδευτικό λογισικό. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το δείγα θεωρεί ότι κατά κύριο λόγο η παραγωγή, διάθεση και χρήση ηλεκτρονικού υλικού < λογισικού καθώς και η διεξαγωγή περισσότερων Ο.Σ.Σ., πορούν να βελτιώσουν την εκπαιδευτική διαδικασία. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Οι συγγραφείς ετά την ανάλυση των δεδοένων, την κωδικοποίησή τους και την παρουσίασή τους καταλήγουν στα συπεράσατα της έρευνάς τους. Η ποσοτικοποίηση τους επιτρέπει να αναφέρουν επιγραατικά τα χαρακτηριστικά του δείγατος αλλά κυρίως να δώσουν απαντήσεις στα ερευνητικά τους ερωτήατα. Έτσι καταλήγουν ότι στην πλειονότητά τους, οι εταπτυχιακοί φοιτητές του δείγατος (σε ποσοστό 85%), έχουν τουλάχιστον τις βασικές γνώσεις και δεξιότητες χρήσης ηλεκτρονικού υπολογιστή. Μόνο το 22% των εταπτυχιακών φοιτητών του δείγατος επιθυούν τη ετατροπή του ΕΑΠ σε εικονικό ίδρυα. Στην πλειονότητά τους απαντούν αρνητικά στη σχετική ερώτηση, ε βασικό επιχείρηα ότι η ετεξέλιξη αυτή θα δηιουργήσει έλλειψη επαφής και συνεργασίας εταξύ διδασκόντων και διδασκοένων, αλλά και εταξύ των διδασκοένων. Οι 11 από τους εταπτυχιακούς φοιτητές του δείγατος, που κατέχουν καθόλου ή λίγο τις απαραίτητες γνώσεις για τη χρήση των ΤΠΕ αιτιολογούν την αρνητική τους άποψη αναφέροντας ότι δεν διαθέτουν τις βασικές γνώσεις και τον αναγκαίο εξοπλισό. 15

16 Αναφορικά ε το πρώτο ερευνητικό ερώτηα οι εταπτυχιακοί φοιτητές του δείγατος και των δύο φύλων, έχουν στη εγάλη τους πλειονότητα τις βασικές γνώσεις και δεξιότητες χρήσης των ΤΠΕ και θεωρούν ότι αν χρησιοποιούνταν περισσότερο οι ΤΠΕ θα τους διευκόλυναν στις σπουδές τους και θα τους βοηθούσαν στη άθηση. Μάλιστα ορισένοι από αυτούς θα ήθελαν να ετεξελιχθεί το ΕΑΠ και να στηριχθεί πλήρως στις νέες τεχνολογίες. Αναφορικά ε το δεύτερο ερευνητικό ερώτηα το 84% του δείγατος διατυπώνει το αίτηα κατασκευής, διάθεσης και χρήσης εκπαιδευτικού λογισικού. Το 67% προτείνει την αύξηση των Ο.Σ.Σ. και περισσότερη συνεργασία «πρόσωπο ε πρόσωπο». Επίσης, περίπου τα ίδια ποσοστά εταπτυχιακών φοιτητών του δείγατος προτιούν τη εγαλύτερη χρήση ηλεκτρονικού ταχυδροείου, αλλά και του τηλεφώνου για την επικοινωνία τους ε τους διδάσκοντες. Η έρευνα καταλήγει ότι υπάρχουν και άλλα σηεία που αναδείχτηκαν και χρήζουν περαιτέρω έρευνα. 16

17 ΑΡΘΡΟ 2 ο$ή Περίληψη < Abstract Αναφέρετε περιληπτικά ε το τι πρόκειται να ασχοληθεί το συγκεκριένο άρθρο. Εισαγωγή < Ερευνητικά Ερωτήατα Γίνεται ια σύντοη Ιστορική ανασκόπηση και διατυπώνονται ε σαφήνεια τα εξής ερευνητικά ερωτήατα: 1. Ποια η σχέση εταξύ της επιστηονικής γνώσης για το διαδίκτυο και της αντίστοιχης σχολικής γνώσης, που υπάρχει στο περιεχόενο των σχολικών εγχειριδίων του αθήατος της Πληροφορικής στην ελληνική δευτεροβάθια εκπαίδευση; 2. Με ποιο τρόπο εξειδικεύεται η γνώση για το διαδίκτυο στις σελίδες των εγχειριδίων, που αντιστοιχούν στις δυο βαθίδες σχολείων δευτεροβάθιας εκπαίδευσης (γυνάσιο < λύκειο); Σε ποιες όψεις της επιστηονικής γνώσης επικεντρώνεται το περιεχόενό τους; 3. Με ποιο τρόπο συβάλλουν τα διάφορα σηασιολογικά στοιχεία του περιεχόενου των σχολικών εγχειριδίων, δηλαδή τα κείενα και οι εικόνες, στην προώθηση της συγκεκριένης γνώσης για το διαδίκτυο; 4. Ποιες αποσιωπήσεις υφίστανται στο περιεχόενο των εξεταζόενων διδακτικών βιβλίων αναφορικά ε τις διάφορες όψεις που απαρτίζουν την εικόνα του διαδικτύου και τις επιδράσεις της στο σύγχρονο κόσο; Μεθοδολογία Πηγές: Οι πηγές της έρευνας είναι οι εξής: Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευάτων < Παιδαγωγικό Ινστιτούτο: Α. Αγγελής, Ν. Αλεξανδρής, Π. Γεωργιάδης, κ.ά., Πληροφορική Γ Γυνασίου, Οργανισός Εκδόσεως ιδακτικών Βιβλίων, Αθήνα 1997, σελίδες 7 < 39. Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευάτων < Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Εφαρογές Πληροφορικής < Υπολογιστών Α, Β, Γ Ενιαίου Λυκείου, Οργανισός Εκδόσεως ιδακτικών Βιβλίων, Αθήνα 1998, σελίδες 241 <

18 Τα συγκεκριένα σχολικά εγχειρίδια αναφέρονται, για λόγους συντοίας, στην συγκεκριένη δηοσίευση ως ΣΕΓ (Σχολικό Εγχειρίδιο Γυνασίου) και ΣΕΛ (Σχολικό Εγχειρίδιο Λυκείου) αντίστοιχα. Ανάλυση περιεχοένου: Χρησιοποιήθηκε η ποιοτική έθοδος της ανάλυσης περιεχοένου ως εξής: Για την ανάλυση του περιεχοένου των κειένων, λήφθηκε ως ονάδα ανάλυσης το «θέα». Πρόκειται για το ικρότερο τήα του περιεχοένου, που εντάσσεται σε ια συγκεκριένη κατηγορία ανάλυσης (Berelson, 1952 Holsti, 1969 Krippendorff, 1980). Κάθε εικονικό στοιχείο θεωρείται ως αυτούσια ονάδα ανάλυσης, διότι αναπαριστάνει ένα συγκεκριένο τοέα γνώσης αναφορικά ε το διαδίκτυο (που εξετάζεται στην συγκεκριένη έρευνα) και εντάσσεται σε ια συγκεκριένη κατηγορία ανάλυσης (Kress & Van Leeuwen, 1996 < Κουστουράκης, 1998). sς ονάδα συφραζοένων, που βοηθά στη διευκρίνιση και την καλύτερη κατανόηση του νοήατος κάθε «θέατος» ή «εικόνας» λαβάνεται το κείενο (Holsti, 1969 < Krippendorff, 1980). Από την προκαταρκτική ελέτη του ερευνητικού υλικού, προέκυψαν δεκαπέντε κατηγορίες ανάλυσης. Παρουσίαση αποτελεσάτων Αναφέρονται τα αποτελέσατα ε αναλυτικό τρόπο αλλά και ε κάποιες γραφικές αναπαραστάσεις. Συπεράσατα Καταγράφονται τα βασικά συπεράσατα της έρευνας. Βιβλιογραφικές Αναφορές Αναφέρονται όλες οι βιβλιογραφικές πηγές που χρησιοποιήθηκαν από τους συγγραφείς. 18

19 ΑΡΘΡΟ 2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ ( ABSTRACT Το άρθρο 2 ασχολείται ε το πώς παρουσιάζεται το ιαδίκτυο (Internet) στα ελληνικά εγχειρίδια δευτεροβάθιας εκπαίδευσης. Οι συγγραφείς προσπαθούν έσα από πηγές να αναλύσουν το περιεχόενό τους και να απαντήσουν στα ερευνητικά ερωτήατα. Στην περίληψη του άρθρου αναφέρουν τι αποτελεί το αντικείενο της έρευνας τους καθώς και τις εθόδους που χρησιοποιούν. Επίσης αναφέρουν επιγραατικά τα συπεράσατά τους. Επισηάνετε ότι χρησιοποίησαν την έθοδο της ανάλυσης περιεχοένου. Στα συπεράσατά εστιάζουν στα εξής: Στο εγχειρίδιο του Γυνασίου γίνεται ια εισαγωγική γενική προσέγγιση του ιαδικτύου. Κυρίως εστιάζεται στις εξής κατηγορίες: α) «World Wide Web» και «πως δηιουργούνται και προγραατίζουε ιστοσελίδες». β) Οι πληροφορίες για το διαδίκτυο δίνονται έσω κειένων που υποστηρίζονται και από ερικές εικόνες γ) Καία όως αναφορά δεν γίνεται για τις κοινωνιολογικές, εκπαιδευτικές και οικονοικές επιπτώσεις και τις προοπτικές ιαδικτύου. Οι συγγραφείς καταλήγουν ότι υπάρχει ανάγκη στα ελληνικά εγχειρίδια δευτεροβάθιας εκπαίδευσης να αναθεωρούνται συνεχώς και να ενηερώνονται, λόγω της γρήγορης ανάπτυξης στον τοέα υπολογιστών καθώς επίσης και της σφαιρικής επικοινωνιακής χρήσης του ιαδικτύου. ΕΙΣΑΓΓΗ ( ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΤΗΜΑΤΑ Στην εισαγωγή και πριν περάσουν η συγγραφείς στην διατύπωση των ερευνητικών ερωτηάτων κάνουν ια σύντοη ιστορική ανασκόπηση. Η Ιστορική έρευνα έχει το χαρακτηριστικό να αξιοποιεί το παρελθόν προκειένου να προβλέψει το έλλον και χρησιοποιεί το παρόν προκειένου να εξηγήσει το παρελθόν. Το γεγονός αυτό της δίνει ια διττή και οναδική ιδιότητα που την καθιστά ιδιαίτερα χρήσιη για όλα τα είδη συστηατικής ελέτης και έρευνας (Cohen, Manion, 1994). Ειδικά στον χώρο της εκπαίδευσης η χρησιότητά της είναι αδιαφισβήτητη καθώς πορεί να παράσχει διεισδυτικές αντιλήψεις, σχετικά ε κάποια εκπαιδευτικά προβλήατα, οι οποίες δεν θα πορούσαν να επιτευχθούν ε κανένα άλλο έσο. Επιπλέον ας βοηθάει να κατανοήσουε πως έχει εφανιστεί το παρόν εκπαιδευτικό ας σύστηα και πορεί να ας δείξει γιατί αναπτύχθηκαν εκπαιδευτικές θεωρίες και πρακτικές (Cohen, Manion, 1994). 19

20 Έτσι λοιπόν οι συγγραφείς καταγράφουν το γεγονός ότι το γνωστικό αντικείενο της Πληροφορικής είναι σχετικά νέο στα εκπαιδευτικά δεδοένα της δευτεροβάθιας εκπαίδευσης της χώρας ας. Τονίζουν άλιστα ενδεικτικά ότι η εισαγωγής του άρχισε ε την πιλοτική εφαρογή του αθήατος σε 22 Γυνάσια κατά το χρονικό διάστηα 1984<87 και σε 8 ΤΕΛ κατά το 1984<86. Το Internet, ετά την απελευθέρωσή του από το Εθνικό Ίδρυα Επιστηών (NSF) των ΗΠΑ στις 30 Απριλίου 1995, άρχισε ια ξέφρενη πορεία διάδοσης και διασύνδεσης όλης της ανθρωπότητας. Η εκπαίδευση, όπως ήταν φυσικό, δεν πορεί να ένει αέτοχη σε εξελίξεις που επιφέρουν ραγδαία ανακατανοή ρόλων, όπως αυτές που επέφερε το Internet (διαδίκτυο) στην καθηερινή ζωή. Έτσι, αρκετά σύντοα, ο τρόπος λειτουργίας του διαδικτύου πέρασε και στις σελίδες των σχολικών εγχειριδίων γυνασίου και λυκείου. Με αφορή τα παραπάνω οι συγγραφείς καταγράφουν τον σκοπό της έρευνας καθώς και τα ερευνητικά ερωτήατα. Η ιστορική αυτή αναδροή λοιπόν έθεσε σαν στόχο της έρευνας την διερεύνηση του τρόπου ε τον οποίο παρουσιάζεται το διαδίκτυο στο περιεχόενο των ελληνικών διδακτικών βιβλίων της δευτεροβάθιας εκπαίδευσης. Αναλυτικά αναφέρονται τα ερευνητικά ερωτήατα: 1. Ποια η σχέση εταξύ της επιστηονικής γνώσης για το διαδίκτυο και της αντίστοιχης σχολικής γνώσης, που υπάρχει στο περιεχόενο των σχολικών εγχειριδίων του αθήατος της Πληροφορικής στην ελληνική δευτεροβάθια εκπαίδευση; 2. Με ποιο τρόπο εξειδικεύεται η γνώση για το διαδίκτυο στις σελίδες των εγχειριδίων, που αντιστοιχούν στις δυο βαθίδες σχολείων δευτεροβάθιας εκπαίδευσης (γυνάσιο < λύκειο); Σε ποιες όψεις της επιστηονικής γνώσης επικεντρώνεται το περιεχόενό τους; 3. Με ποιο τρόπο συβάλλουν τα διάφορα σηασιολογικά στοιχεία του περιεχόενου των σχολικών εγχειριδίων, δηλαδή τα κείενα και οι εικόνες, στην προώθηση της συγκεκριένης γνώσης για το διαδίκτυο; 4. Ποιες αποσιωπήσεις υφίστανται στο περιεχόενο των εξεταζόενων διδακτικών βιβλίων αναφορικά ε τις διάφορες όψεις που απαρτίζουν την εικόνα του διαδικτύου και τις επιδράσεις της στο σύγχρονο κόσο; Μέσα από την διατύπωση των ερευνητικών ρωτηάτων τονίζεται και η σπουδαιότητα της έρευνας από τους συγγραφείς καθώς αν αναλογιστεί κανείς πως η 20

21 εξάπλωση του διαδικτύου είναι ραγδαία γίνεται κατανοητό ότι στην ελληνική πραγατικότητα, το διαδίκτυο είναι συνδεδεένο άεσα ε την αίθουσα διδασκαλίας στη δευτεροβάθια εκπαίδευση. Η πρακτική χρησιότητα της έρευνας είναι εγάλη καθώς οι απαντήσεις στα προηγούενα ερωτήατα πορούν να βοηθήσουν στη δηιουργία ενός πλαισίου έσα από το οποίο, τα αναορφωένα (ελλοντικά) σχολικά εγχειρίδια της Πληροφορικής που αναφέρονται στο διαδίκτυο, θα παρουσιάζουν ολοκληρωένα το συγκεκριένο θέα (Παναγιωτακόπουλος, Κουστουράκης, 2001). ΜΕΘΟΟΛΟΓΙΑ Αρχίζοντας την εθοδολογία της έρευνας το πρώτο στοιχείο που αναφέρεται είναι οι πηγές που οι ερευνητές χρησιοποίησαν σαν βασικό υλικό της έρευνάς τους. Συγκεκριένα οι πηγές ήταν τα εξής 2 σχολικά εγχειρίδια: α) Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευάτων < Παιδαγωγικό Ινστιτούτο: Α. Αγγελής, Ν. Αλεξανδρής, Π. Γεωργιάδης, κ.ά., Πληροφορική Γ Γυνασίου, Οργανισός Εκδόσεως ιδακτικών Βιβλίων, Αθήνα 1997, σελίδες 7 < 39. β) Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευάτων < Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Εφαρογές Πληροφορικής < Υπολογιστών Α, Β, Γ Ενιαίου Λυκείου, Οργανισός Εκδόσεως ιδακτικών Βιβλίων, Αθήνα 1998, σελίδες 241 < 291. Τα συγκεκριένα σχολικά εγχειρίδια αναφέρονται στην συνέχεια της εργασίας, για λόγους συντοίας, ως ΣΕΓ (Σχολικό Εγχειρίδιο Γυνασίου) και ΣΕΛ (Σχολικό Εγχειρίδιο Λυκείου) αντίστοιχα. Σύφωνα ε την Κυριαζή, υπάρχει ια διάκριση εταξύ πηγών δεδοένων από την ία και εθόδων παραγωγής δεδοένων από την άλλη αν και πρόκειται για ια διάκριση που δεν είναι και εντελώς ευδιάκριτη. Για παράδειγα πηγή δεδοένων πορεί να είναι οι άνθρωποι ε την έννοια ότι αυτοί αποτελούν θεατοφύλακες της γνώσης, στοιχείων και επειριών. Υπάρχει όως ια εγάλη ποικιλία εθόδων που πορεί ο ερευνητής να επιτύχει την παραγωγή δεδοένων έσα από τους ανθρώπους. Οι πηγές δεδοένων θα λέγαε ότι είναι οι χώροι ή τα φαινόενα εκείνα έσα από τα οποία πορούε να παράγουε δεδοένα. Οι έθοδοι παραγωγής δεδοένων είναι οι τεχνικές και οι στρατηγικές που χρησιοποιούνται για τον σκοπό αυτό. Η χρήση του όρου «παραγωγή» αντί του όρου «συλλογή» δεδοένων έχει σαν σκοπό να συπυκνώσει έσα της την πολύ ευρύτερη ποικιλία σχέσεων εταξύ του ερευνητή, του κοινωνικού κόσου και του ερευνητικού υλικού που καλύπτει η ποιοτική έρευνα 21

22 (Κυριαζή, 2003). Γι αυτό τον λόγο στην ποιοτική έρευνα ο όρος έθοδος τείνει να υποδεικνύει κάτι περισσότερο από ια πρακτική τεχνική απόκτησης δεδοένων. Γενικότερα πηγές δεδοένων που πορούν να χρησιοποιηθούν, στην ποιοτική έρευνα. είναι οι άνθρωποι, ο λόγος, κείενα, αφηγήσεις<ιστορίες, οπτικές παραστάσεις, εκδόσεις, αρχεία, νόοι, γεγονότα κ.τ.λ. Στην συνέχεια της έρευνας χρησιοποιήθηκε η ανάλυση περιεχοένου. Βασικός σκοπός της ανάλυσης περιεχοένου είναι να πάρει ένα λεκτικό, η ποσοτικό ντοκουέντο και να το ετασχηατίσει σε ποσοτικά δεδοένα (Cohen, Manion, 1994). Οι Cohen και Manion αναφέρουν χαρακτηριστικά ότι «..η ανάλυση περιεχοένου έχει οριστεί ως «ερευνητική έθοδος ε πολλαπλούς σκοπούς που έχει αναπτυχθεί ειδικά για να διερευνήσει ένα ευρύ φάσα προβληάτων, στην διερεύνηση των οποίων το περιεχόενό της επικοινωνίας χρησιεύει ως βάση στην διεξαγωγή συπερασάτων.». Οι προσεγγίσεις στην ανάλυση περιεχοένου επιδιώκουν να εντοπίσουν προσεκτικά κατάλληλες κατηγορίες και ονάδες ανάλυσης οι οποίες θα αντικατοπτρίζουν τη φύση του ζητουένου και το σκοπό της συγκεκριένης έρευνας. Μια, για παράδειγα, χρήση της είναι η εξέταση του περιεχοένου των εγχειριδίων σε διαφορετικά σηεία της πρόσφατης ιστορίας έτσι ώστε να διαπιστωθούν πολιτισικές διαφορές και αλλαγές. Συνοπτικά οι σκοποί της ανάλυσης περιεχοένου είναι: 1. Να περιγράψει τάσεις στο περιεχόενο επικοινωνίας. 2. Να συσχετίσει γνωστά χαρακτηριστικά των πηγών ε τα ηνύατα που παράγουν. 3. Να ελέγξει ε βάσει κάποιες σταθερές το περιεχόενο της επικοινωνίας. 4. να αναλύσει τεχνικές πειθούς. 5. να αναλύσεις το ύφος. 6. Να συσχετίσει γνωστές ιδιότητες του ακροατηρίου ε τα ηνύατα που παράγονται γι αυτό. 7. Να περιγράψει οντέλα επικοινωνίας (Cohen, Manion, 1994). Η Νότα Κυριαζή στην επιστηονική επιέλεια του βιβλίου της Jennifer Mason, «Η ιεξαγωγή της Ποιοτικής Έρευνας», επισηαίνει ότι στην ανάλυση περιεχοένου στην ποιοτική έρευνα «.δεν θα πρέπει να αντέψετε ποια θα είναι τα ευρήατα σας αλλά αντίθετα θα πρέπει να αρχίσετε να αναπτύσσετε το σκεπτικό σας γύρω από το πώς θα χτίσετε τις ερηνείες σας και θα τεκηριώσετε τους ισχυρισούς και την ανάλυσή σας». Η ανάλυση ενός κειένου προϋποθέτει το εσολαβητικό διάλογο 22

23 ανάεσα στο πλαίσιο αναφοράς του ερευνητή και εκείνων που παρήγαγαν το κείενο. Μάλιστα αναφέρει χαρακτηριστικά ότι ο ερευνητής οφείλει να αναλογιστεί έσα από αυτή την διαδικασία τον βαθό στο οποίο θα είναι δυνατή η επίτευξη της εγκυρότητας, της γενικευσιότητας αλλά και της αξιοπιστίας έσω της χρήσης αυτών των πηγών και εθόδων, φυσικά πάντα σε σχέση ε τα συγκεκριένα ερευνητικά ερωτήατα που έχουν τεθεί. Για την εγκυρότητα και την αξιοπιστία ιλήσαε παραπάνω στην ανάλυση του άρθρου 1. Σε αυτό το σηείο θα αναφερθούε σε αυτές τις έννοιες ε χαρακτηριστικά για την ποιοτική έρευνα. Έτσι όσο αφορά την εγκυρότητα αυτό σηαίνει ότι ια έρευνα είναι έγκυρη γιατί πράγατι «ετράει» αυτό που είναι το ζητούενο. Η εγκυρότητα συνδέεται συχνά ε την δηιουργία «λειτουργικών ορισών» των εννοιών κάτι που παραπέπει στις ποσοτικές και πειραατικές ορφές έρευνας αλλά όως επεριέχει και την ιδέα ότι πορεί να διαπιστωθεί κα να αποδειχτεί πως οι έννοιες που χρησιοποιούνται πορούν πράγατι να «ετρήσουν» το ζητούενο (Κυριαζή, 2003). Η γενικευσιότητα έχει σχέση ε τον βαθό στον οποίο πορούε να παρουσιάσουε έναν ευρύτερο ισχυρισό ε βάση την συγκεκριένη έρευνα και ανάλυση που έχουε κάνει. Η αξιοπιστία αφορά την ακρίβεια των ερευνητικών εθόδων αλλά και των τεχνικών. Η αξιοπιστία στην ποσοτική έρευνα στηρίζεται στην τυποποίηση ερευνητικών εργαλείων έτσι ώστε κάθε ερευνητής ε τα συγκεκριένα εργαλεία να πορεί να «ετρήσει» το ίδιο πράγα. Όως οι ερευνητές που εφαρόζουν ποιοτική έρευνα έχουν ενδοιασούς για την αξία ή την δυνατότητα ιας τέτοιας τυποποίησης. Το βέβαιο είναι ότι και οι ερευνητές της ποιοτικές έρευνας είναι υποχρεωένοι να σκέφτονται προσεκτικά το θέα της αξιοπιστίας και της ακρίβειας των εθόδων τους (Κυριαζή, 2003). Έτσι λοιπόν οι συγγραφείς έσα από τις πηγές τους έλαβαν ως ονάδα ανάλυσης το «θέα». Πρόκειται για το ικρότερο τήα του περιεχοένου, που εντάσσεται σε ια συγκεκριένη κατηγορία ανάλυσης. Κάθε εικονικό στοιχείο θεωρείται ως αυτούσια ονάδα ανάλυσης, διότι αναπαριστάνει ένα συγκεκριένο τοέα γνώσης αναφορικά ε το διαδίκτυο και εντάσσεται σε ια συγκεκριένη κατηγορία ανάλυσης. sς ονάδα συφραζοένων, που βοηθά στη διευκρίνιση και την καλύτερη κατανόηση του νοήατος κάθε «θέατος» ή «εικόνας» λήφθηκε υπόψη το κείενο. Από την προσεκτική < προκαταρκτική ελέτη των εξεταζόενων εγχειριδίων, έχοντας παράλληλα υπόψη τα δεδοένα της θεωρίας για το «διαδίκτυο», πάνω στην 23

24 οποία στήριξαν την έρευνά τους, προέκυψαν οι ακόλουθες δεκαπέντε κατηγορίες ανάλυσης: 1. Το διαδίκτυο και η ιστορία του. 2. Το διαδίκτυο: έννοια < δοή. 3. Σύνδεση ε το διαδίκτυο. 4. Παροχείς σύνδεσης. 5. Το modem. 6. Γραές σύνδεσης. 7. Το World Wide Web (WWW). 8. ιευθύνσεις στο διαδίκτυο < Ονοατολογία < Επικοινωνία. 9. ιαχείριση του διαδικτύου < Ορολογία. 10. Προγραατισός και δηιουργία ιστοσελίδων στο διαδίκτυο. 11. Πρωτόκολλα στο διαδίκτυο. 12. Μηχανές αναζήτησης. 13. Το e<mail. 14. Αξιοποίηση του διαδικτύου. 15. Το διαδίκτυο και οι προοπτικές του. Η κατασκευή των παραπάνω κατηγοριών ανάλυσης έγινε σύφωνα ε τους κανόνες της αντικειενικότητας, της εξαντλητικότητας, της καταλληλότητας και του αοιβαίου αποκλεισού (Παναγιωτακόπουλος, Κουστουράκης, 2001). Λέγοντας αντικειενικότητα εννοούε ότι οι κατηγορίες αυτές ανταποκρίνονται επιστηονικά στη θεωρία για το διαδίκτυο ενώ ε τον όρο εξαντλητικότητα εννοούε τις διάφορες περιπτώσεις που στοιχειοθετούν το διαδίκτυο. Όσο αφορά την καταλληλότητα εννοούε ότι οι παραπάνω κατηγορίες προσδιορίζουν το περιεχόενο αλλά και τα ερευνητικά ερωτήατα και ε τον όρο αοιβαίος αποκλεισός αναφερόαστε στην αρχική αυστηρή κωδικοποίηση των διαφόρων κατηγοριών της ανάλυσής ας. Επίσης οι συγγραφείς σχετικά ε την ερευνητική προσέγγιση των διαφόρων εικονικών στοιχείων εξέτασαν: α) εάν αυτά παρουσιάζουν νοηατική συνάφεια ε το περιεχόενο των κειένων τα οποία συνοδεύουν, β) εάν συνοδεύονται από κάποιο συνοπτικό επεξηγηατικό κείενο, δηλαδή λεζάντα, και 24

25 γ) εάν από τα κείενα γίνεται ευθεία κι άεση επεξηγηατική αναφορά σε αυτά (Παναγιωτακόπουλος, Κουστουράκης, 2001). Προκειένου να προκύψουν έγκυρα αποτελέσατα και να εξουδετερωθεί ο παράγοντας της υποκειενικότητας χρησιοποιήθηκαν κριτές. Συγκεκριένα οι πηγές προσεγγίσθηκαν από τους δύο ερευνητές< συγγραφείς αλλά και από ία εκπαιδευτικό, που γνωρίζει τη έθοδο της ανάλυσης περιεχοένου, διότι έχει συετάσχει ως κριτής και σε άλλες ερευνητικές εργασίες. Έτσι κάθε στοιχείο εντάχθηκε σε ια και όνο κατηγορία ανάλυσης όταν αυτή τύγχανε αποδοχής της πλειοψηφίας των κριτών καθώς έτσι εξασφαλίστηκε η αυστηρή τήρηση του όρου ότι ο συντελεστής αξιοπιστίας προσεγγίζει το 70% (Παναγιωτακόπουλος, Κουστουράκης, 2001). έλος να αναφέρουε ότι κατά την ανάλυση χρησιοποιήθηκε από τους συγγραφείς τόσο η ποσοτική όσο και την ποιοτική ανάλυση περιεχοένου, καθώς κατά την άποψή τους θεωρούν αυτές τις ορφές εθόδου ως συπληρωατικές και αλληλένδετες εταξύ τους (Παναγιωτακόπουλος, Κουστουράκης, 2001). ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΝ Στην συνέχεια της έρευνας οι συγγραφείς παρουσιάζουν τα αποτελέσατα από την ανάλυση των πηγών. Χρησιοποιούν ποσοτική ανάλυση και παρουσίαση για κάποια στοιχεία ε πίνακες και γραφήατα, αλλά και επεξηγηατικά κείενα, και στην συνέχεια αναλύουν τις κατηγορίες του υλικού τους. Συγκεκριένα προέκυψαν 296 συνολικά ονάδες ανάλυσης. 57 στο ΣΕΓ και 239 στο ΣΕΛ. Γίνεται άεσα αντιληπτό ότι στο ΣΕΛ το διαδίκτυο αναπτύσσεται εκτενέστερα όως και στα δύο εγχειρίδια το κείενο είναι το κύριο σηείο αναφοράς ενώ οι εικόνες διαδραατίζουν επικουρικό ρόλο. Πιο αναλυτικά στο ΣΕΓ δεν υπάρχουν καθόλου οι κατηγορίες «10. Προγραατισός στο διαδίκτυο» και «12. Μηχανές αναζήτησης» ενώ οι κατηγορίες «1. Το διαδίκτυο και η ιστορία του» και «15. Το διαδίκτυο και οι προοπτικές του» επισηαίνονται ε τη ικρότερη δυνατή συχνότητα εφάνισης. Επίσης στο ΣΕΓ υπάρχει ποσοτική ανοοιοορφία των διαφόρων κατηγοριών ανάλυσης. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην κατηγορία «7. Το WWW» και λιγότερο επισηαίνονται οι κατηγορίες «2. Το διαδίκτυο: έννοια και δοή», «5. Το modem», «3. Σύνδεση ε το διαδίκτυο», «6. Γραές σύνδεσης» και «13. Το e<mail». Στο ΣΕΛ ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται, κυρίως και κατά σειρά ποσοτικής εφάνισης, στις κατηγορίες: «10. Προγραατισός στο διαδίκτυο» και «7. Το World Wide Web». Με ικρότερο αριθό συχνοτήτων εφανίζονται οι κατηγορίες: «14. Αξιοποίηση του διαδικτύου», 25

26 «11. Πρωτόκολλα στο διαδίκτυο», «4. Παροχείς σύνδεσης» και «8. ιευθύνσεις στο διαδίκτυο Ονοατολογία Επικοινωνία». Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι στο ΣΕΓ υπάρχει ια εισαγωγή για το διαδίκτυο ε περιγραφή των βασικών του χαρακτηριστικών ενώ στο ΣΕΛ υπάρχουν πιο αναλυτικές πληροφορίες και εξειδικευένες γνώσεις. Όσο αφορά τα εικονικά στοιχεία αυτά, σε σύγκριση ε τα κείενα, εντάσσονται νοηατικά σε ένα ικρότερο έρος κατηγοριών ανάλυσης περιεχοένου. Στο ΣΕΛ αναφέρονται σε 8 από τις 15 κατηγορίες ανάλυσης ενώ στο ΣΕΓ οι εικόνες εντάσσονται σε 6 από τις 13 συνολικά κατηγορίες ανάλυσης. Το σύνολο των εικόνων, γενικά, έχουν στενή και άεση σχέση ε το νοηατικό περιεχόενο των διδακτικών ενοτήτων εντός των οποίων ευρίσκονται. Και στα δύο εγχειρίδια τα εικονικά στοιχεία έχουν κάποια λεζάντα όπου χαρακτηρίζει κάθε εικόνα. Για το εγαλύτερο έρος των εικονικών στοιχείων γίνονται ευθείες κι άεσες επεξηγηατικές αναφορές από το περιεχόενο των κειένων των εξεταζόενων εγχειριδίων. Υπάρχει και ένα σηαντικό ποσοστό εικονικών στοιχείων που δεν έχουν κάποια επεξηγηατική αναφορά αλλά λειτουργούν καθαρά ως επικουρικό < βοηθητικό στοιχείο για την κατανόηση της διδακτέας ύλης από τους αθητές. Στην περίπτωση αυτή η συνοδευτική λεζάντα συβάλλει στην αποσαφήνιση της σηασίας του περιεχοένου τους. Να σηειώσουε εδώ ότι από την έρευνα της ανάλυσης περιεχοένου διαπιστώθηκε ότι τα εξεταζόενα εγχειρίδια δεν διαφοροποιούνται στατιστικά εταξύ τους ως προς τον παράγοντα της αξιοποίησης των εικονικών στοιχείων στις σελίδες τους (p>0,05). Στην συνέχεια οι συγγραφείς αναφέρονται στην ποιοτική ανάλυση των κατηγοριών του υλικού τους. Θα δούε ία < ία αυτές τις κατηγορίες και τα ευρήατα τους όπως τα διατύπωσαν οι συγγραφείς όσο πιο συγκεντρωτικά πορούε για να κατανοήσουε τα συπεράσατά τους. 1. Το διαδίκτυο και η ιστορία του: Στο ΣΕΓ επισηάνεται ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την εξέλιξη του διαδικτύου ήταν η δηιουργία ιας τηλεπικοινωνιακής υποδοής καθώς και η εύρεση ιας εθόδου ανταλλαγής πληροφοριών εταξύ των διαφόρων υπολογιστικών συστηάτων (βλ. ΣΕΓ, σ. 22). Στο ΣΕΛ αναφέρεται ότι το διαδίκτυο γεννήθηκε στις ΗΠΑ για στρατιωτικούς σκοπούς αρχικά και στην συνέχεια συνδέθηκαν Πανεπιστήια, ερευνητικά κέντρα, εταιρείες και τελικά και απλοί χρήστες (βλ. ΣΕΛ σελ. 242). Τεχνολογικά επισηάνεται ότι πριν το WWW υπήρχε η τεχνολογία Unix και η εγαλύτερη βάση 26

27 αναζήτησης ήταν το BBS, παγκόσιο δίκτυο ανακοινώσεων, που σήερα αντικαταστάθηκε από το Internet και τις πολλές ηχανές αναζήτησης (βλ. ΣΕΛ, σ. 243). Γίνεται κατανοητό ότι στο ΣΕΓ υπάρχει ια σύντοη αναφορά για την ιστορία του διαδικτύου ενώ στο ΣΕΛ υπάρχει εκτενής ανάλυση ε πληροφοριακό υλικό για την εξέλιξή του. 2. Το διαδίκτυο: Έννοια οή: Στο ΣΕΓ το διαδίκτυο παρουσιάζεται σαν ια σύνδεση ηπειρωτικών διαδικτύων ε 4 επίπεδα. Χρήστες, Internet Services Provider, Network Services Provider και παροχείς υπηρεσιών (βλ. ΣΕΛ, σ. 24). Μάλιστα υπάρχουν και 3 ενδεικτικές εικόνες (βλ. ΣΕΓ, σ. 22). Στο ΣΕΛ γίνεται ια αναλυτική παρουσίαση του διαδικτύου, αλλά και παρουσιάζεται και το τι είναι δίκτυο, χωρίς εικονικά βοηθήατα ε θεωρητικές αναφορές (ΣΕΛ, σ. 242). Η επεξήγηση στο ΣΕΛ είναι πολύ εγαλύτερη και περιεκτική από ότι στο ΣΕΓ. 3. Σύνδεση ε το διαδίκτυο: Στο ΣΕΓ περιγράφεται απλά η διαδικασία σύνδεσης ενός οικιακού υπολογιστή ε το διαδίκτυο. Τονίζεται ότι η σύνδεση είναι δυνατή όνον όταν υπάρχει ένα modem, που ε τη σειρά του είναι συνδεδεένο ε ια τηλεφωνική γραή. Υπάρχουν δύο παράετροι επικοινωνίας: η ταχύτητα επικοινωνίας των δεδοένων (bps) και το πρωτόκολλο ετάδοσης (transmission protocol). Επίσης δηλώνεται ότι το κόστος σύνδεσης συναρτάται ε το κόστος χρέωσης από τον τηλεπικοινωνιακό οργανισό για τη χρήση της τηλεφωνικής σύνδεσης (ΣΕΓ, σ. 26). Στο ΣΕΛ, εκτός από τις παραπάνω πληροφορίες, γίνεται λόγος και για τη σύνδεση χωρών έσω του Internet (ΣΕΛ, σ. 246) αλλά και για το δηόσιο δίκτυο εταγωγής πακέτων στην Ελλάδα όπου αναφέρεται ότι το υποστηρίζει ο ΟΤΕ και αυτή η υπηρεσία επιτρέπει τη σύνδεση ε το Internet (ΣΕΛ, σ. 251). 4. Παροχείς σύνδεσης: Στο ΣΕΓ γίνεται όνο ια νύξη και τονίζεται ότι είναι απαραίτητο κοάτι για την σύνδεση στο Internet (βλ. ΣΕΓ, σ. 26 και ΣΕΓ, σσ. 24< 25). Αντίθετα στο ΣΕΛ υπάρχει εγάλη και λεπτοερής ανάλυση για το τι είναι οι «παροχείς υπηρεσιών Internet», ποιος είναι ο εξοπλισός τους, πως δρουν, ενώ αναφέρονται ονοαστικά και συγκεκριένες εταιρείες αυτού του είδους που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα (ΣΕΛ, σ. 243<245). Επίσης εξηγείται τι είναι οι «δροολογητές»(routers) και οι «κόβοι»(βλ. ΣΕΛ, σ. 246), ποιος ο εξοπλισός (βλ. ΣΕΛ, σ. 247) και η λειτουργία (βλ. ΣΕΛ, σ. 247) των τελευταίων. Μάλιστα υπάρχουν και εικονικά στοιχεία, συνοδευτικά προς τα κείενα. (βλ. ΣΕΛ, σ. 248, σ. 247, σ. 282). 27