Μηχανική Ιστών (Ιστοτεχνολογία) Tissue Engineering

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Μηχανική Ιστών (Ιστοτεχνολογία) Tissue Engineering"

Transcript

1 Μηχανική Ιστών (Ιστοτεχνολογία) Tissue Engineering κωδικός μαθήματος: 498 Εαρινό εξάμηνο 2010 Μαρία Χατζηνικολαΐδου

2 Αναλυτική διάρθρωση ύλης Βασικές αρχές για την κατανόηση του αντικειμένου της μηχανικής των ιστών Εισαγωγή Σημαντικές έννοιες της μηχανικής ιστών Σύγχρονη θεραπευτική προσέγγιση για την απώλεια ιστών ή λειτουργίας οργάνων Η μηχανική ιστών ως προσέγγιση για την αντικατάσταση ιστού ή οργάνου Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

3 Αναλυτική διάρθρωση ύλης Παραδείγματα εφαρμογών της μηχανικής των ιστών που προέρχονται από ιστό -εξωδέρματος (ectodermal derived tissue) Νευρικό σύστημα Κερατοειδής χιτώνας Δέρμα - ενδοδέρματος (endodermal derived tissue) Ήπαρ Πάγκρεας Σωληνοειδείς δομές Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

4 Αναλυτική διάρθρωση ύλης Παραδείγματα εφαρμογών της μηχανικής των ιστών που προέρχονται από ιστό - μεσοδέρματος (mesodermal derived tissue) Χόνδρος Οστά Μυς Αιμοφόρα αγγεία Βαλβίδες καρδιάς Αίμα Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

5 Βιβλιογραφία Biomaterials Science: An Introduction to Materials in Medicine Buddy D. Ratner University of Washington, Seattle, WA USA Allan S. Hoffman University of Washington, Seattle, WA USA Frederick J. Schoen Harvard Medical School, Boston, MA USA Jack E. Lemons University of Alabama at Birm., AL USA Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

6 Βιβλιογραφία Tissue Engineering Bernhard O. Palsson Publisher: Prentice Hall Pub Date: 28 July 2003 Language: English Hardcover: 432 pages ISBN-10: ISBN-13: Edition Number: 1 Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

7 Βιβλιογραφία Μηχανική ιστών: Εισαγωγή Principles of Tissue Engineering Robert Lanza Robert Langer Joseph P. Vacanti Publisher: Academic Press Pub Date: 15 May 2000 Language: English Hardcover: 995 pages ISBN-10: ISBN-13: Edition Number: 2

8 Εισαγωγή Βιοϋλικά? Ιστοτεχνολογία ή Μηχανική Ιστών Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

9 Εισαγωγή Η έρευνα και ανάπτυξη των βιοϋλικών άντλησε ερεθίσματα από την εξέλιξη : - της κυτταρικής και μοριακής βιολογίας - επιστήμης υλικών - μηχανική και τεχνολογία - κατανόηση των αλληλεπιδράσεων των υλικών με το φυσιολογικό περιβάλλον Εξέλιξη για την κατανόηση των αλληλεπιδράσεων μεταξύ ιστού βιοϋλικού σε 3 στάδια σε βάθος χρόνου, που συναντιώνται μεταξύ τους, εν τούτοις το καθένα στάδιο διατηρεί ένα διακριτό και διαφορετικό αντικειμενικό σκοπό. Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

10 Εξέλιξη της επιστήμης των Βιοϋλικών και της Τεχνολογίας 3η γενιά Ανάπλαση λειτουργικού ιστού (E. Rabkin & F. Schoen) 2η γενιά Βιοενεργότητα 1η γενιά Βιοαδράνεια Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

11 Εξέλιξη της επιστήμης των Βιοϋλικών και της Τεχνολογίας Αντιδράσεις υψηλής ακρίβειας με πρωτεΐνες και κύτταρα σε μοριακό επίπεδο: Ικρίωμα με ειδική χημική και δομική πληροφορία (E. Rabkin & F. Schoen) Μηχανική ιστών: Εισαγωγή Ελεγχόμενη αντίδραση με τον ιστό, Βιοενεργοί ύαλοι, κεραμικά Ελαστομερές πολυμερές σιλικόνης, πυρολυτικός άνθρακας

12 ΟόροςτηςΙστοτεχνολογίας Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

13 ΟόροςτηςΙστοτεχνολογίας Η Ιστοτεχνολογία είναι ένας ευρύς όρος που περιγράφει μια σειρά εργαλείων στη διεπιφάνεια των βιοϊατρικών και τεχνολογικών επιστημών που χρησιμοποιεί ζωντανά κύτταρα ή προσελκύει ενδογενή κύτταρα, με σκοπό να βοηθήσει στη δημιουργία ιστού ή την αναγέννηση, και ως εκ τούτου να παράγει θεραπευτικό ή διαγνωστικό όφελος. Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

14 Ο διεπιστημονικός χαρακτήρας της Ιστοτεχνολογίας Η Ιστοτεχνολογία αποτελεί ένα νέο, ανερχόμενο, διεπιστημονικό πεδίο που χρησιμοποιεί μια σειρά εργαλείων στη διεπιφάνεια των βιοϊατρικών και τεχνολογικών επιστημών. Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

15 Ιστοτεχνολογία: ένα παράδειγμα (E. Rabkin & F. Schoen) Κύτταρα Ικρίωμα Σύνθεση In vitro ωρίμανση σε βιοαντιδραστήρα Σχεδιασμένος Ιστός ή όργανο In vivo ανακατασκευή Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

16 Ιστοτεχνολογία: παράμετροι ελέγχου δομής και λειτουργίας του σχεδιασμένου ιστού (E. Rabkin & F. Schoen) Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

17 Ιστοτεχνολογία: ένα απέραντο συναρπαστικό πεδίο Η Ιστοτεχνολογία στοχεύει και αναζητά: - την κατανόηση δομικών / λειτουργικών σχέσεων σε φυσιολογικούς και παθολογικούς ιστούς (ιδιαίτερα σε αυτούς που σχετίζονται με εμβρυολογική ανάπτυξη και θεραπεία) - τον έλεγχο αποκρίσεων κυττάρων και ιστών σε βλάβες, τραύματα, φυσικούς διεγέρτες και σε επιφάνειες βιοϋλικών μέσω χημικού, φαρμακολογικού, μηχανικού και γενετικού τροποποιητικού χειρισμού. Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

18 Ιστοτεχνολογία: ένα απέραντο συναρπαστικό πεδίο Η Ιστοτεχνολογία προσφέρει μια πρόκληση-κλειδί για: - την κατανόηση σε ποσοτικό επίπεδο της απόκρισης κυττάρων σε μοριακά σήματα, της ολοκλήρωσης πολλαπλών πληροφοριών για να παράγουν τη δεδομένη απόκριση - τον έλεγχο μη ειδικών αλληλεπιδράσεων μεταξύ κυττάρων και του βιοϋλικού, έτσι ώστε η απάντηση των κυττάρων να ακολουθεί ειδικά τις επιθυμητές αλληλεπιδράσεις υποδοχέαπροσδέτη (receptor-ligand) Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

19 Ιστοτεχνολογία: Στοιχεία USA (1999): -9 εκατομ. χειρουργικές επεμβάσεις/έτος εξαιτίας απώλειας ή αστοχίας οργάνου ή ιστού εκατομ. ημέρες νοσηλείας - $500 δις/έτος Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

20 Σύγχρονες θεραπευτικές προσεγγίσεις για απώλεια ιστού ή λειτουργίας οργάνου - Μεταμόσχευση (transplantation) Όργανα όπως το ήπαρ, ο νεφρός, η καρδιά, ο πνεύμονας, το πάγκρεας / Περιοριστικά δρά (α) η έλλειψηδοτών. Παράδειγμα: 2001 / <5200 δότες ήπατος για ~ ασθενείς σε λίστα αναμονής και (β) η θεραπεία ανοσοκαταστολής για όλη τη ζωή με ουσιαστικές, σοβαρές παρανέργειες - Χειρουργική αναδόμηση (surgical reconstruction) Ιστοί ή όργανα αφαιρούνται από την αρχική τους θέση για να αντικαταστήσουν την απώλεια της λειτουργίας ενός οργάνου σε άλλο μέρος. Παραδείγματα: σαφηνής φλέβα ή κερκιδική αρτηρία για αγγειακό μόσχευμα bypass, έντερο (colon) για οισοφάγο ή ουροδόχο κύστη. Μειονεκτήματα: μερική, όχι πλήρης κάλυψη των λειτουργιών του κατεστραμένου ιστού, εξέλιξη κακοήθη όγκου, ασβεστοποίηση (επακόλουθη στένωση), επιπλοκές και εγχειρητική νοσηρότητα του δότη. Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

21 Σύγχρονες θεραπευτικές προσεγγίσεις για απώλεια ιστού ή λειτουργίας οργάνου - Προσθετική τεχνητών οργάνων (artificial prosthesis) Τεχνητά, μη βιολογικά υλικά όπως οι μηχανικές βαλβίδες της καρδιάς, τα αιμοφόρα αγγεία, η προσθετική αρθρώσεων, οι ενδοοφθάλμιοι φακοί, οι εξωσωματικές συσκευές διάλυσης, πλασμαφαίρεσης, οξυγόνωσης. Μειονεκτήματα: φλεγμονή, χρόνιος ερεθισμός, περιορισμένη ανθεκτικότητα των υλικών, έλλειψη μηχανισμών βιολογικής ανάπλασης, περιορισμός στον πληθυσμό ασθενών της παιδιατρικής. - Συμπληρωματική αγωγή μεταβολικών προϊόντων των ασθενών ιστών ή οργάνων (supplementation of metabolic products of diseased tissues or organs) Ορμονικά παρασκευάσματα όπως η ινσουλίνη, η θυροϊδίνη, αδρεναλίνη χορηγούνται ως φάρμακα συμπληρωματικής θεραπείας. Μειονεκτήματα: δεν αντικαθιστούν φυσικούς μηχανισμούς ανάδρασης και οδηγούν σε αποσυντονισμό των ορμονικών επιπέδων και χρόνιες ορμονικές ανισορροπίες. Μηχανική ιστών: Εισαγωγή

22 Παράδειγμα χειρουργικής αναδόμησης: αορτοστεφανιαία παράκαμψη

23 Η καρδιά και η κυκλοφορία του αίματος Η καρδιά είναι μια ισχυρή μυϊκή αντλία που εξασφαλίζει την κυκλοφορία του αίματος στον οργανισμό. Το μέγεθός της είναι λίγο μεγαλύτερο από μια γροθιά και βρίσκεται στον θώρακα, πίσω από το στέρνο και ανάμεσα στους δυο πνεύμονες. Αποτελείται από 4 κοιλότητες εκ των οποίων οι δύο, που ονομάζονται κόλποι, λειτουργούν κυρίως σαν χώροι υποδοχής του αίματος ενώ οι άλλες δύο που ονομάζονται κοιλίες, λειτουργούν σαν χώροι εξώθησης. Στο δεξιό τμήμα της καρδιάς που περιλαμβάνει τον δεξιό κόλπο και την δεξιά κοιλία, κυκλοφορεί φλεβικό αίμα ενώ στο αριστερό τμήμα, που περιλαμβάνει την αριστερά κοιλία και τον αριστερό κόλπο, κυκλοφορεί αρτηριακό (οξυγονωμένο) αίμα.στην καρδιά, που αποτελεί το κέντρο του κυκλοφορικού συστήματος, συμβάλλουν και εκβάλλουν διάφορα αγγεία. Έτσι, στον δεξιό κόλπο εκβάλλουν η άνω και η κάτω κοίλη φλέβα που συλλέγουν το φλεβικό αίμα από τον οργανισμό ενώ στον αριστερό κόλπο συμβάλλουν οι τέσσερις πνευμονικές φλέβες που διοχετεύουν στην καρδιά το αίμα που έχει οξυγονωθεί στους πνεύμονες. Τα δυο μεγάλα αγγεία που ξεκινούν από την καρδιά είναι η αορτή και η πνευμονική αρτηρία. Η αορτή εκφύεται από την αριστερά κοιλία και στην συνέχεια διακλαδίζεται σταδιακά σε μικρότερα αγγεία για να τροφοδοτήσει με οξυγονωμένο αίμα τον οργανισμό. Η πνευμονική αρτηρία εκφύεται από την δεξιά κοιλία και διοχετεύει το φλεβικό αίμα από την καρδιά προς στους πνεύμονες για να οξυγονωθεί.

24 Ηκαρδιά

25 Καρδιά: Βασικέςαρτηρίεςκαιβαλβίδες

26 Παράδειγμα χειρουργικής αναδόμησης: αορτοστεφανιαία παράκαμψη

27 Παράδειγμα χειρουργικής αναδόμησης: βασικά μοσχεύματα στην αορτοστεφανιαία παράκαμψη

28 Δομή φυσιολογικού αιμοφόρου αγγείου

29 Σχηματική παράσταση στεφανιαίας αρτηρίας

30 Blood vessels (Αιμοφόρα αγγεία) Elastic arteries are the largest arteries and receive the main output of the left ventricle: thus they are subjected to the high systolic pressures of mmhg. These large vessels are adapted to smooth out the surges in blood flow, since blood is impelled through them only during the systolic phase of the cardiac cycle. The elastic tissue in their walls provides the resilience to smooth out the pressure wave. The intima of large elastic arteries is composed of endothelium with a thin layer of underlying fibrocollagenous tissue. Elastic arteries have a thick, highly developed media of which elastic fibres are the main component. These are gathered together in sheets arranged in concentric layers throughout the thickness of the media. In the largest artery, the aorta, there are often 50 or more layers. The elastic fibres are arranged so that they run in bands around the circumference rather than along the length of the artery in order to counteract the tendency for the vessel to over distend during systole. When the heart contracts and forces blood into the aorta, the elastic fibres are stretched and, as a result the aorta distends. At the end of the left ventricular contraction, the force generated by the heart diminishes and so the force stretching the fibres is removed. As a result of this they tend to return to their starting size. The effect of this recoil is to maintain the pressure head and thus force the blood pumped out of the left ventricle away from the heart and into the systemic vascular system. This occurs as a result of the conversion of potential energy created by the distension of the elastic wall of the aorta into kinetic energy which continues to move blood away from the heart even in the diastolic phase. Return of the elastic fibres from their stretched to unstretched state during diastole maintains a diastolic pressure within the aorta and large arteries of about mmhg. It is this mechanism which helps to smooth out the explosive expulsion of blood from the left ventricle into a steady flow throughout the arterial system. Interposed between the elastic layers are smooth muscle cells and some collagen.

31 Blood vessels (Αιμοφόρα αγγεία) The adventitia of the large vessels carries vasa vasorum and nerves. Muscular arteries have a media composed almost entirely of smooth muscle. The large elastic arteries gradually merge into muscular arteries by losing most of their medial elastic sheets, usually leaving only two layers, an internal elastic lamina and an external elastic lamina at the junction of the media with the intima and adventitia, respectively. Although the walls of muscular arteries are distensible to a certain extent, as they become smaller and smaller with each successive branching the amount of elastic tissue decreases whilst the muscular component proportionately increases. In a muscular artery the media is composed almost entirely of smooth muscle. These arteries are therefore highly contractile, their degree of contraction or relaxation being controlled by the autonomic nervous system as well as by endothelium-derived vasoactive substances. A few fine elastic fibres are scattered among the smooth muscle cells, but are not organised into sheets. These are most numerous in the large muscular arteries, which are a direct continuation of the distal end of the elastic arteries. Muscular arteries vary in size from about 1 cm in diameter close to their origin at the elastic arteries, to about 0.5 mm in diameter. In the larger arteries there may be 30 or more layers of smooth muscle cells, whereas in the smallest peripheral arteries, there are only 2 or 3 layers. The smooth muscle cells are usually arranged circumferentially at right angles to the long axis of the vessel. The internal elastic lamina is commonly a distinct prominent layer, but the external elastic lamina is less well defined, and is often incomplete.

32 Παράδειγμα χειρουργικής αναδόμησης στη στεφανιαία νόσο

33 Παράδειγμα χειρουργικής αναδόμησης: φλεβικάκαιαρτηριακάμοσχεύματαστην αορτοστεφανιαία παράκαμψη

34 Η μηχανική ιστών ως προσέγγιση για την αντικατάσταση κατεστραμμένου ιστού ή αποκατάσταση της λειτουργίας οργάνου Γενικές στρατηγικές για τη δημιουργία νέου ιστού: - Μέθοδος έγχυσης κυττάρων (cell injection method) - Μέθοδος κλειστού συστήματος (closed-system method) - Μηχανική ιστών με χρήση βιοϋλικών ως ικρίωμα (tissue engineering using scaffold biomaterials)

35 Σύνηθες παράδειγμα μηχανικής ιστών - Απομονωμένα κύτταρα αποτελούν βιολογικά υποκατάστατα για την αντικατάσταση ιστού ή οργάνου - τα κύτταρα καλλιεργούνται σε βιοαποδομήσιμα ικριώματα - ωρίμανση ιστού in vitro - το «οικοδόμημα» εμφυτεύεται στην κατάλληλη ανατομική θέση ως πρόθεση. Τα κύτταρα προέρχονται από διάφορες πηγές όπως διαφοροποιημένα κύτταρα - του ίδιου οργανισμού (αυτόλογα) - άλλου ανθρώπου-δότη (αλλογενή) - ζωικής προέλευσης (ξενογενή) μη διαφοροποιημένα κύτταρα που περιέχουν - πρόγονα ή βλαστικά κύτταρα

36 Σύνηθες παράδειγμα μηχανικής ιστών Η χρήση μεμονωμένων κυττάρων ή συναθροίσματος κυττάρων δίνει τη δυνατότητα χειρισμού/τροποποίησής τους πριν από την εμφύτευση, όπως π.χ. - τη μετα-μόλυνση (transfection) γενετικού υλικού - διαμόρφωση της κυτταρικής επιφάνειας με στόχο την παρεμπόδιση ανοσολογικής αναγνώρισης.

37 Μέθοδος έγχυσης κυττάρων (cell injection method) Η ενέσιμη αυτή μέθοδος αποτρέπει τις επιπλοκές της χειρουργικής επέμβασης. - Μεμονωμένα κύτταρα εισάγονται ενέσιμα στην κυκλοφορία του αίματοςήστοσυγκεκριμένοόργανοτουδέκτη - Τα κύτταρα αυτά θα χρησιμοποιήσουν στη συνέχεια τον αγγειακό ανεφοδιασμό και το στρώμα συνδετικού ιστού που προσφέρεται από τον ιστό του λήπτη (ξενιστή/host) ως μήτρα για προσκόλληση και αναδιοργάνωση. Η μέθοδος προσφέρει μια σειρά εφαρμογών για αντικατάσταση μεταβολικών λειτουργιών όπως εμφανίζονται σε ασθένειες του ήπατος. Ωστόσο - είναι δύσκολο να επιτευχθεί μια επαρκής κυτταρική μάζα για την αντικατάσταση των μεταβολικών λειτουργιών - είναι περιορισμένη η εφαρμογή σε αντικατάσταση λειτουργιών δομικών ιστών όπως π.χ. σε βαλβίδες καρδιάς ή σε χόνδρο

38 Μέθοδος έγχυσης κυττάρων: Περιορισμένη η εφαρμογή σε αντικατάσταση λειτουργιών δομικών ιστών όπως σε βαλβίδες καρδιάς Σε αντίθεση προς το δέρμα, τον χόνδρο και τον κερατοειδή χιτώνα, όπου ο ιστός αναπτύσσεται ως επί το πλείστον σε δύο διαστάσεις (το πάχος του κερατοειδούς δεν ξεπερνά τα πέντε κύτταρα), η καρδιά είναι ένα όργανο το οποίο θα πρέπει να αναπτυχθεί σε τρεις διαστάσεις και να λάβει στο τέλος τη σωστή μορφή. Επιπρόσθετα, η λειτουργική καρδιά απαιτεί την παρουσία βαλβίδων οι οποίες ρυθμίζουν την κατεύθυνση της κίνησης του αίματος αλλά και αγγείων τα οποία θα εξασφαλίσουν την τροφοδοσία του καρδιακού μυός με αίμα. Και βέβαια όλοι αυτοί οι διαφορετικοί τύποι κυττάρων και ιστών θα πρέπει να βρεθούν στην κατάλληλη θέση και να συμβιώσουν αρμονικά έτσι ώστε το όργανο που θα δημιουργηθεί να είναι λειτουργικό και να μπορεί να επιζήσει στον ανθρώπινο οργανισμό για τουλάχιστον 30 χρόνια. LIFE (Living Implants From Engineering, Ζωντανά Μοσχεύματα Προερχόμενα από τη Μηχανική) 2001

39 Μέθοδος έγχυσης κυττάρων (cell injection method) Τύποι κυττάρων που χρησιμοποιούνται για τη μέθοδο αυτή: - κύτταρα του μυελού των οστών - πρόγονα κύτταρα που προέρχονται από το αίμα - δορυφορικά μυϊκά κύτταρα

40 Σχηματική παράσταση πιθανής προέλευσης μυογενών κυττάρων κατά τη διάρκεια της μυοσκελετικής ανάπτυξης

41 Διαφορετική μορφολογία μυϊκών κυττάρων σε καλλιέργεια

42 Μέθοδος έγχυσης κυττάρων (cell injection method) Ολόκληρος ο μυελός των οστών περιέχει πολυδύναμα, μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα που προέρχονται από το σωματικό μεσόδερμα και εμπλέκονται στην αυτοδιατήρηση και επιδιόρθωση διαφόρων μεσεγχυματικών ιστών. Αυτά επάγονται in vitro και in vivo για να διαφοροποιηθούν σε κύτταρα μεσεγχυματικής σειράς, συμπεριλαμβ. λίπους, χόνδρου και οστού, καρδιακού και σκελετικού μυός. 1968: το πρώτο επιτυχές αλλογενές μόσχευμα από μυελό των οστών σε άνθρωπο. Συνηθέστερη ένδειξη των αλλομοσχευμάτων είναι η οξεία και χρόνια λευχαιμία, η μυελοδυσπλασία καθώς και μη κακοήθεις ασθένειες (απλαστική αναιμία, ανοσοανεπάρκεια, κληρονομικές μεταβολικές διαταραχές). Χρησιμοποιούνται γενικά για λύμφωμα, πολλαπλό μυέλωμα και συμπαγείς όγκους.

43 Μέθοδος έγχυσης κυττάρων Παράδειγμα εφαρμογής σε χόνδρινο έλλειμμα

44 Μέθοδος κλειστού συστήματος (closed-system method) Κλειστά συστήματα μπορούν να - εμφυτευτούν ή - να χρησιμοποιηθούν ως εξωσωματικές συσκευές Τα κύτταρα απομονώνονται από το σώμα με μια ημιπερατή μεμβράνη που επιτρέπει τη διάχυση θρεπτικών ουσιών και εκκρινόμενων κυτταρικών προϊόντων, εμποδίζοντας συγχρόνως μεγάλα μόρια (αντισώματα, συμπληρωματικούς παράγοντες, άλλα ανοσο-ικανά κύτταρα) που μπορούν να καταστρέψουν τα μεμονωμένα κύτταρα. Προστασία παρέχεται στο δέκτη επίσης σε περίπτωση μεταμόσχευσης δυνητικά παθολογικών κυττάρων (π.χ. ογκογενών). Το σύστημα εμφύτευσης/ενσωμάτωσης μπορεί να έχει διάφορες διαμορφώσεις, αποτελείται βασικά από μια μήτρα που προστατεύει τα κύτταρα, υποστηρίζει την επιβίωση και τις λειτουργίες τους καθώς και την πορώδη μεμβράνη που τα περιβάλλει.

45 Μέθοδος κλειστού συστήματος (closed-system method) - Σε διατάξεις αγγειακού τύπου, τα θεραπευτικά κύτταρα του μοσχεύματος περιβάλλονται σε ένα θάλαμο, γύρω από το αγγειακό κανάλι, ωστόσο χωριστά από την κυκλοφορία του αίματος μέσω μιας ημιπερατής μεμβράνης (σχηματισμός κάψουλας). - Απορρόφηση προϊόντων έκκρισης των θεραπευτικών κυττάρων του μοσχεύματος κατά την κυκλοφορία του αίματος και τον εμπλουτισμό με οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες. - Σε συστήματα μακροκάψουλας ~ εκατομ. κύτταρα - Οι μικροκάψουλες είναι βασικά μικροσταγόνες υδρογέλης διαμέτρου < 0,5 mm και περιλαμβάνουν μικρότερο αριθμό κυττάρων.

46 Μηχανική ιστών με χρήση βιοϋλικών ως ικρίωμα (tissue engineering using scaffold biomaterials) - Ανοιχτά συστήματα κυτταρικών μοσχευμάτων με τα κύτταρα να βρίσκονται σε άμεση επαφή με τον οργανισμό-λήπτη βοηθούν στην παροχή συνεχούς λύσης για την αντικατάσταση του ζωντανού ιστού. - Παρά το γεγονός ότι μεμονωμένα κύτταρα έχουν τη δυναμική να ανασχηματίσουν την αντίστοιχη ιστική δομή τους, το κάνουν σε μικρό βαθμό, γιατί δεν έχουν ενδογενή ιστική οργάνωση και η έλλειψη φόρμας (template) που οδηγεί σε αναδόμηση δρα περιοριστικά. Παραδείγματα in vitro με χρήση κατάλληλου υποστρώματατος: τριχοειδών ενδοθηλιακών κυττάρων που σχηματίζουν σωληνοειδείς δομές και μαστικών επιθηλιακών κυττάρων της θηλής που εκκρίνουν γάλα. - Οι ιστοί δεν μπορούν να μεταμοσχευθούν σε μεγάλους όγκους, λόγω περιορισμού στη διάχυση με συνέπεια να περιορίζεται η αλληλεπίδραση με το περιβάλλον του ξενιστή για τροφή, ανταλλαγή αερίων και εξάλειψη απόβλητων προϊόντων. Επιβίωση

47 Μηχανική ιστών με χρήση βιοϋλικών ως ικρίωμα (tissue engineering using scaffold biomaterials) - Τα υλικά που χρησιμοποιούνται ως ικριώματα πρέπει να είναι βιοσυμβατά, βιοαποδομήσιμα σε μη τοξικά προϊόντα και κατασκευάσιμα. - Φυσικά υλικά-συστατικά της εξωκυττάριας μήτρας ΕCM όπως το κολλαγόνο και το ινώδες (fibrin) - Η πλειονότητα των υλικών-ικριωμάτων είναι συνθετικά πολυμερή όπως: PGA, poly (glycolic acid), PLA, poly (lactic acid), PHA, poly (hydroxy alcanoate), σχεδιασμένα να (καθ)οδηγούν κυτταρική οργάνωση και ανάπτυξη.

48 Παραδείγματα διαφόρων μορφών πολυμερών ικριωμάτων

49 Παραδείγματα σχεδιασμού ικριωμάτων για τη μηχανική ιστών

50 Παράδειγμα σχεδιασμού ικριώματος ιστών οστίτη

51 Παραδείγματα πολυλειτουργικών ικριωμάτων για την αναδόμηση διαφόρων ιστών

52 Ποικιλία αρχιτεκτονικής στον ανθρώπινο σκελετό: Παραλληλισμός δομής κυττάρων με τύπους δομικών μονάδων ικριωμάτων

53 Συλλογή σχεδίων δομικών μονάδων ικριωμάτων (βιβλιοθήκες)

54 Τεχνολογίες κατασκευής ικριωμάτων Διαδικασία μετάδοσης οδηγιών από σύστημα CAD σε CAM. Τεχνολογία ταχείας πρωτοτυποποίησης - κατασκευής στερεών ελεύθερης μορφής (Solid freeform fabrication SFF)

55 Συστήματα CAD/CAM

56 Τεχνολογίες κατασκευής ικριωμάτων

57 Τεχνολογίες κατασκευής ικριωμάτων

58 Τεχνολογίες κατασκευής ικριωμάτων Ανάπτυξη και ανάλυση μοντέλου CAD Τιμές μηχανικών ιδιοτήτων (πυκνότητας και μέτρου ελαστικότητας) τμήματος μηριαίου οστού

59 Τεχνολογίες κατασκευής ικριωμάτων Ανάπτυξη και ανάλυση μοντέλου CAD Γενική περιγραφή της διαδικασίας μοντελοποίησης και σχεδίασης βιομιμητικού ικριώματος ιστού

60 Ταξινόμηση μεθόδων ταχείας πρωτοτυποποίησης (Rapid prototyping, RP)

61 Mέθοδος στερεοποίησης υγρού Στερεολιθογραφία (stereolithography, STL)

62 Εναπόθεση τηγμένου υλικού (Fused deposition modelling, FDM)

63 Mέθοδος σύνδεσης κόκκων με συγκόλληση (3DP)

64 Mέθοδος στερεολιθογραφίας (selective laser sintering)

65 Mέθοδος στερεών φύλλων (laminated object manufacturing)

66 Εφαρμογές της μηχανικής ιστών: Αποκατάσταση ιστών - Εξωδέρματος Νευρικό σύστημα, κερατοειδής χιτώνας, δέρμα - Ενδοδέρματος Ήπαρ, πάνκρεας, σωληνοειδείς δομές - Μεσοδέρματος Χόνδρος, οστό, μυς, αιμοφόρα αγγεία, βαλβίδες καρδιάς, αίμα Όλοι οι ιστοί του ανθρώπου προέρχονται από τα τρία βλαστικά δέρματα (3 εξειδικευμένους ιστούς, ή βλαστοδερμίδες), δηλ. το εξώδερμα, το μεσόδερμα και το ενδόδερμα.

67 Εισαγωγή στα βλαστοκύτταρα

68 Σωματικά βλαστοκύτταρα και πλαστικότητα

69 Βλαστοκύτταρα και πλαστικότητα

70 Βλαστοκύστη endometrium embryoblast trophoblast blastocoele The blastocyst is a structure formed in the early embryogenesis of mammals. It possesses an inner cell mass (ICM), or embryoblast, which subsequently forms the embryo, and an outer layer of cells, or trophoblast, which later forms the placenta. The trophoblast surrounds the inner cell mass and a fluid-filled blastocyst cavity known as the blastocoele. The human blastocyst comprises cells. Blastocyst formation begins at day 5 after fertilization in humans, when the blastocoele opens up in the morula.

71 Τύποι βλαστοκυττάρων των μυελού των οστών

72 Τύποι βλαστοκυττάρων των μυελού των οστών

73 Απότομυελότωνοστώνπροςτομεσόδερμα

74 Απότομυελότωνοστώνπροςτομεσόδερμα

75 Απότομυελότωνοστώνπροςτομεσόδερμα

76 Δυνητικές κλινικές εφαρμογές με τη χρήση βλαστοκυττάρων

77 Ιστοτεχνολογία αυτόλογης αορτής με χρήση ενός βιοδιασπώμενου πολυμερούς

78 Ιστοτεχνολογία αυτόλογης αορτής με χρήση ενός βιοδιασπώμενου πολυμερούς

79 Ιστοτεχνολογία αυτόλογης αορτής με χρήση ενός βιοδιασπώμενου πολυμερούς Results

80 Ιστοτεχνολογία αυτόλογης αορτής με χρήση ενός βιοδιασπώμενου πολυμερούς Results

81 Ιστοτεχνολογία αυτόλογης αορτής με χρήση ενός βιοδιασπώμενου πολυμερούς Results

82 Ιστοτεχνολογία αυτόλογης αορτής με χρήση ενός βιοδιασπώμενου πολυμερούς

83 Ιστοτεχνολογία αυτόλογης αορτής με χρήση ενός βιοδιασπώμενου πολυμερούς

84 Πεπτίδια και πρωτεΐνες: υλικά για την ιστοτεχνολογία

85 Πεπτίδια και πρωτεΐνες για την προσκόλληση κυττάρων

86 Ενσωμάτωση πρωτεϊνών σε ικριώματα

87 Μέθοδοι πρόσδεσης πρωτεϊνών σε πολυμερή

88 Πρωτεϊνικά αμινοξέα

89 Ταξινόμηση αμινοξέων

90 Ταξινόμηση αμινοξέων

91 Αντιδράσεις των αμινοξέων Οι αντιδράσεις με πρακτική εφαρμογή στη Βιοχημεία είναι: η αναγωγή του -COOH με LiAlH 4 προς -CH 2 OH. η αντίδραση της -ΝΗ 2 με φορμαλδεΰδη (βάση Schiff) η αντίδραση με νινυδρίνη, ηοξειδο-αναγωγική συμπεριφορά των σουλφυδριλίων ο σχηματισμός μερκαπτιδίων από τα σουλφυδρίλια.

92 Αλληλεπίδραση οστεοβλαστών με το υπόστρωμα

93 Επαναδημιουργία σύνθετης αρχιτεκτονικής του οστού με συμμεταμόσχευση

94 Υλικά που χρησιμοποιούνται στην ιστοτεχνολογία ως μορφογενετικοί οδηγοί

95 Focal contact formation A model for how integrins in the plasma membrane connect intracellular actin filaments to the extracellular matrix at a focal contact. The formation of a focal contact occurs when the binding of matrix glycoproteins (such as fibronectin) on the outside of the cell causes the integrin molecules to cluster at the contact site, as illustrated schematically in (A). A possible arrangement of some of the intracellular attachment proteins that mediate the linkage between an integrin and actin filaments is shown in (B).

96 Υλικά που χρησιμοποιούνται στην ιστοτεχνολογία ως μορφογενετικοί οδηγοί

97 Υλικά που χρησιμοποιούνται στην ιστοτεχνολογία ως μορφογενετικοί οδηγοί Κολλαγόνο Γλυκοζαμινογλυκάνες Ινώδες

98 Υλικά που χρησιμοποιούνται στην ιστοτεχνολογία ως μορφογενετικοί οδηγοί

99 Υλικά που χρησιμοποιούνται στην ιστοτεχνολογία ως μορφογενετικοί οδηγοί

100 Υλικά που χρησιμοποιούνται στην ιστοτεχνολογία ως μορφογενετικοί οδηγοί

101 Ευχαριστώ

Μηχανική Ιστών (Ιστοτεχνολογία) Tissue Engineering

Μηχανική Ιστών (Ιστοτεχνολογία) Tissue Engineering Μηχανική Ιστών (Ιστοτεχνολογία) Tissue Engineering κωδικός μαθήματος: 498 Εαρινό εξάμηνο 2015 Μαρία Χατζηνικολαΐδου mchatzin@materials.uoc.gr Βιβλιογραφία Biomaterials Science: An Introduction to Materials

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3. Κυκλοφορικό Σύστημα. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα

Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3. Κυκλοφορικό Σύστημα. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3 Κυκλοφορικό Σύστημα Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα Η μεταφορά των θρεπτικών ουσιών στα κύτταρα και των ιστών και η απομάκρυνση από αυτά των άχρηστων γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογικές δοκιμές σε Βιοϋλικά

Βιολογικές δοκιμές σε Βιοϋλικά Βιολογικές δοκιμές σε Βιοϋλικά Γενικές έννοιες (κυτο)τοξικότητας In vitro αποτίμηση ιστών Δοκιμές (assays) Μορφολογία κυττάρων α) Μέθοδος άμεσης επαφής (direct contact) Ζωντανά-νεκρά κύτταρα (βαφή με αιματοξυλίνη

Διαβάστε περισσότερα

Επανάληψη πριν τις εξετάσεις Καλό διάβασμα

Επανάληψη πριν τις εξετάσεις Καλό διάβασμα Επανάληψη πριν τις εξετάσεις Καλό διάβασμα 2013-2014 Θέματα πολλαπλής επιλογής Κύτταρα όμοια μορφολογικά και λειτουργικά αποτελούν α. ένα όργανο. β. ένα ιστό. γ. ένα οργανισμό. δ. ένα σύστημα οργάνων.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΑ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΑ 1 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Αποτελείται από την καρδιά και τα αγγεία( αρτηρίες, φλέβες, τριχοειδή αγγεία). Η καρδιά με τους παλμικούς ρυθμούς στέλνει το αίμα στο σώμα. Οι αρτηρίες παίρνουν το αίμα από την καρδιά

Διαβάστε περισσότερα

Διδάσκων: Καθ. Αλέξανδρος Ρήγας Εξάμηνο: 9 ο

Διδάσκων: Καθ. Αλέξανδρος Ρήγας Εξάμηνο: 9 ο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών Τομέας Τηλεπικοινωνιών και Διαστημικής Εργαστήριο Ηλεκτρομαγνητικής Θεωρίας Διδάσκων: Καθ. Αλέξανδρος Ρήγας Εξάμηνο:

Διαβάστε περισσότερα

Γεώργιος Τρανταλής. Επιμελητής Καρδιολογίας Κ. Υ. Καπανδριτίου Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική

Γεώργιος Τρανταλής. Επιμελητής Καρδιολογίας Κ. Υ. Καπανδριτίου Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική Γεώργιος Τρανταλής Επιμελητής Καρδιολογίας Κ. Υ. Καπανδριτίου Α Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική Ανατομία Φυσιοπαθολογία Μελλοντικές προεκτάσεις Ανατομία Φυσιοπαθολογία Μελλοντικές προεκτάσεις Η αορτική

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία της Άσκησης

Φυσιολογία της Άσκησης ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ & ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΑΣ Φυσιολογία της Άσκησης Λειτουργία καρδιαγγειακού συστήματος Καρδιαγγειακός έλεγχος κατά τη διάρκεια της

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία βιολογίας Μ. Παναγιώτα A 1 5 ο ΓΕΛ Χαλανδρίου 2013-14. Αγγειοπλαστική Bypass

Εργασία βιολογίας Μ. Παναγιώτα A 1 5 ο ΓΕΛ Χαλανδρίου 2013-14. Αγγειοπλαστική Bypass Εργασία βιολογίας Μ. Παναγιώτα A 1 5 ο ΓΕΛ Χαλανδρίου 2013-14 Αγγειοπλαστική Bypass Η αντιμετώπιση των καρδιαγγειακών νόσων περιλαμβάνει: φαρμακευτική αγωγή συστάσεις για αλλαγές στον τρόπο ζωής και τις

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ 1 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Φωτεινή Μάλλη Πνευμονολόγος Αναπλ. Καθηγητρια ΤΕΙ Νοσηλευτικής Επιστημονικός Συνεργάτης Πνευμονολογικής Κλινικής ΠΘ Καθηγητής-Σύμβουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΜΑ 1ο 1. Ποιος είναι ο ρόλος των ερυθρών κυττάρων του αίματος; α. μεταφέρουν οξυγόνο σε όλο το σώμα β. μεταφέρουν θρεπτικά συστατικά, άλατα, ορμόνες και πρωτεΐνες γ. μεταφέρουν

Διαβάστε περισσότερα

Κυκλοφορικό Σύστηµα. Σοφία Χαβάκη. Λέκτορας

Κυκλοφορικό Σύστηµα. Σοφία Χαβάκη. Λέκτορας Κυκλοφορικό Σύστηµα Σοφία Χαβάκη Λέκτορας Εργαστήριο Ιστολογίας Εβρυολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ Κυκλοφορικό Σύστηµα Αιµοφόροκυκλοφορικό σύστηµα Λεµφoφόροκυκλοφορικό σύστηµα Αιµοφόρο Κυκλοφορικό Σύστηµα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Μάθημα 7 Το κυκλοφορικό μας σύστημα

ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Μάθημα 7 Το κυκλοφορικό μας σύστημα jk ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Μάθημα 7 Το κυκλοφορικό μας σύστημα Εισαγωγή στο Κυκλοφορικό μας Σύστημα (ΚΣ) Το ΚΣ αποτελείται από - τα αιμοφόρα αγγεία την καρδιά Αέρας που εισπνέουμε Αέρας που εκπνέουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Μαθήτρια: Κ. Σοφία. Καθηγητής: κ. Πιτσιλαδής

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Μαθήτρια: Κ. Σοφία. Καθηγητής: κ. Πιτσιλαδής ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Μαθήτρια: Κ. Σοφία Καθηγητής: κ. Πιτσιλαδής Σχολ. Έτος: 2015-2016 ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΙΚΗ-BYPASS Αορτοστεφανιαία παράκαμψη είναι η χειρουργική διαδικασία της παράκαμψης των θρομβώσεων ή των

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κάντε κλικ για να επεξεργαστείτε τον υπότιτλο του υποδείγματος ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κυκλοφορικό σύστημα Αιμοφόρο 1. 2. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Λεμφοφόρο Αρτηρίες Λεμφικά τριχοειδή Φλέβες

Διαβάστε περισσότερα

3. Με ποιο άλλο σύστημα είναι συνδεδεμένο το κυκλοφορικό σύστημα;

3. Με ποιο άλλο σύστημα είναι συνδεδεμένο το κυκλοφορικό σύστημα; ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 3 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ» ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Ποιος είναι ο ρόλος του κυκλοφορικού συστήματος;...... 2. Το κυκλοφορικό σύστημα αποτελείται από: i 3.

Διαβάστε περισσότερα

Όταν χρειάζεται ρύθμιση της ποσότητας των χορηγούμενων υγρών του ασθενή. Όταν θέλουμε να προλάβουμε την υπερφόρτωση του κυκλοφορικού συστήματος

Όταν χρειάζεται ρύθμιση της ποσότητας των χορηγούμενων υγρών του ασθενή. Όταν θέλουμε να προλάβουμε την υπερφόρτωση του κυκλοφορικού συστήματος Ερωτήσεις Αξιολόγησης Εργαστηριακού Μαθήματος Θέμα: «Κεντρική Φλεβική Πίεση» 1. Τι είναι η Κεντρική Φλεβική Πίεση (ΚΦΠ); Είναι η υδροστατική πίεση των μεγάλων φλεβών που είναι πλησιέστερα στην καρδιά,

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ: B ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:. ΤΜΗΜΑ: ΑΡ. Να προσέξετε την εμφάνιση του γραπτού σας και να γράψετε με μελάνι μπλε ή μαύρο.

ΤΑΞΗ: B ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:. ΤΜΗΜΑ: ΑΡ. Να προσέξετε την εμφάνιση του γραπτού σας και να γράψετε με μελάνι μπλε ή μαύρο. Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017-2018 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΒΑΘΜΟΣ:.... /100 ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡ:... ΤΑΞΗ: B ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 01.06.2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΒΙΟΛΟΓΙΑ)

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ 1 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Φωτεινή Μάλλη Πνευμονολόγος Εκλ. Αναπλ. Καθηγητρια ΤΕΙ Νοσηλευτικής Επιστημονικός Συνεργάτης Πνευμονολογικής Κλινικής ΠΘ Καθηγητής-Σύμβουλος

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ. Σχηµατική απεικόνιση της µεγάλης και της µικρής κυκλοφορίας

ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ. Σχηµατική απεικόνιση της µεγάλης και της µικρής κυκλοφορίας ΤΕΙ ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Ι ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : Γεράσιµος Π. Βανδώρος ΑΙΜΟΦΟΡΑ ΑΓΓΕΙΑ ΑΡΤΗΡΙΕΣ - ΦΛΕΒΕΣ - ΤΡΙΧΟΕΙ Η 1 ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Μεγάλη και µικρή κυκλοφορία Σχηµατική

Διαβάστε περισσότερα

Κυκλοφορικό σύστημα. Από μαθητές και μαθήτριες του Στ 1

Κυκλοφορικό σύστημα. Από μαθητές και μαθήτριες του Στ 1 Κυκλοφορικό σύστημα Από μαθητές και μαθήτριες του Στ 1 Η καρδία Χτύπα 2 δισεκατομμύρια φορές σε όλη μας τη ζωή. Βρίσκεται στο θώρακα, κέντρο προς αριστερά. Έχει το μέγεθος μιας γροθιάς. Αλεξάνδρα, Αναστασία,

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία του καρδιαγγειακού συστήματος. Κλειώ Μαυραγάνη

Φυσιολογία του καρδιαγγειακού συστήματος. Κλειώ Μαυραγάνη Φυσιολογία του καρδιαγγειακού συστήματος Κλειώ Μαυραγάνη Σύνοψη I. Γενικές αρχές καρδιαγγειακού συστήματος- Δομή και ρόλος II. III. IV. Προέλευση του καρδιακού ρυθμού και της ηλεκτρικής δραστηριότητας

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία στο μάθημα της βιολογίας υπεύθυνη καθηγήτρια : Ζαρφτσιάν Μαρία Ελένη

Εργασία στο μάθημα της βιολογίας υπεύθυνη καθηγήτρια : Ζαρφτσιάν Μαρία Ελένη Εργασία στο μάθημα της βιολογίας υπεύθυνη καθηγήτρια : Ζαρφτσιάν Μαρία Ελένη Εισαγωγή: Το κυκλοφορικό είναι από τα πιο σημαντικά αλλά και από τα πιο ευαίσθητα συστήματα του οργανισμού μας. Τα προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

Άγγελος Πάλλης Γ4 Γυμνασίου

Άγγελος Πάλλης Γ4 Γυμνασίου Άγγελος Πάλλης Γ4 Γυμνασίου Γυμνάσιο Κερατέας Ιανουάριος 2015 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κεφάλαιο 1 ο : Τι είναι βλαστοκύτταρα; σελ. 3 Κεφάλαιο 2 ο : Είδη βλαστοκυττάρων σελ. 4 Κεφάλαιο 3 ο : Ύπαρξη βλαστοκυττάρων

Διαβάστε περισσότερα

Bλάβες αρθρικού χόνδρου και σύγχρονες θεραπείες - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 02 Ιούλιος :04

Bλάβες αρθρικού χόνδρου και σύγχρονες θεραπείες - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 02 Ιούλιος :04 Γράφει: Δρ. Νικόλαος Πισκοπάκης MD, PhD, Ορθοπεδικός Χειρουργός, Δ/ντής Ορθοπεδικής Κλινικής Αθλητικών Κακώσεων Ιατρικού Κέντρου Αθηνών, Πρόεδρος Ελληνικής Αρθροσκοπικής Εταιρείας (ΕΑΕ) Τι είναι ο αρθρικός

Διαβάστε περισσότερα

4. ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. περιλαμβάνονται ο σπλήνας και ο θύμος αδένας (εικ.4.1). Το λεμφικό σύστημα είναι πολύ σημαντικό γιατί:

4. ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. περιλαμβάνονται ο σπλήνας και ο θύμος αδένας (εικ.4.1). Το λεμφικό σύστημα είναι πολύ σημαντικό γιατί: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 4. ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Το λεμφικό σύστημα αποτελείται από τα λεμφαγγεία, τη λέμφο και τους λεμφαδένες. Οι λεμφαδένες είναι δομές που αποτελούνται από εξειδικευμένη μορφή συνδετικού ιστού, το λεμφικό

Διαβάστε περισσότερα

ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Εργασία στο μάθημα της Βιολογίας Εισηγητής: Μ. Αντώνιος Καθηγητής: Πιτσιλαδής Βασίλης Σχ. έτος: 2016-2017 ΚΑΡΔΙΑ ΚΑΙ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΗΣ Η καρδιά είναι ένα μυώδες

Διαβάστε περισσότερα

1. ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

1. ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1. ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΚΥΤΤΑΡΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΙ Ο ανθρώπινος οργανισμός συνίσταται α- πό τρισεκατομμύρια κύτταρα. Τα κύτταρα αυτά εμφανίζουν σημαντική ποικιλομορφία, που αφορά το μέγεθος,

Διαβάστε περισσότερα

«ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ: ΧΗΜΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ»

«ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ: ΧΗΜΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ» «ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ: ΧΗΜΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ» Τι είναι οι πρωτεΐνες; Από τι αποτελούνται; Ποιος είναι ο βιολογικός του ρόλος; Ας ρίξουμε μία ματιά σε όλα αυτά τα ερωτήματα που μας απασχολούν ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1:

Διαβάστε περισσότερα

Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΜΑΛΟΥΝΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ 2017

Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΜΑΛΟΥΝΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ 2017 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΜΑΛΟΥΝΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016 2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ 2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΒΑΘΜΟΣ: ΤΑΞΗ: Β ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26-05-2017 ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΧΡΟΝΟΣ: 1ώρα 30

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Από το κύτταρο στον οργανισμό

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Από το κύτταρο στον οργανισμό ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Από το κύτταρο στον οργανισμό 1o ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΓΗ_Α_ΒΙΟ_0_11207, 2o ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ - ΓΗ_Α_ΒΙΟ_0_11208 ΘΕΜΑ Δ Το ανθρώπινο σώμα, όπως και το σώμα κάθε πολυκύτταρου οργανισμού αποτελείται από πολλά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ. Ένα ταξίδι στις βασικές έννοιες βιολογίας...

ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ. Ένα ταξίδι στις βασικές έννοιες βιολογίας... ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Ένα ταξίδι στις βασικές έννοιες βιολογίας... Κύτταρο Η βασική δομική και λειτουργική μονάδα που εκδηλώνει το φαινόμενο της ζωής. Πρώτος ο Βρετανός Robert Hooke το 1665 παρατηρώντας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ

ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ Καθώς η επιστημονική γνώση και κατανόηση αναπτύσσονται, ο μελλοντικός σχεδιασμός βιοτεχνολογικών προϊόντων περιορίζεται μόνο από τη φαντασία μας Βιοτεχνολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1-7-8

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1-7-8 ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1-7-8 Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 1. Στον ανθρώπινο οργανισµό a) όλα τα κύτταρα έχουν το ίδιο σχήµα και την ίδια λειτουργία b) υπάρχουν κύτταρα µε το ίδιο σχήµα και την ίδια λειτουργία

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ www.cyprusbiology.com 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 2016 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 2 Χρησιμότητα κυκλοφορικού συστήματος 1. Μεταφορά O 2 και θρεπτικών συστατικών στους ιστούς 2. Απομάκρυνση CO 2 και

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ. 1. Το σχεδιάγραμμα δείχνει 3 διαφορετικά αιμοφόρα αγγεία, Α, Β και Γ.

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ. 1. Το σχεδιάγραμμα δείχνει 3 διαφορετικά αιμοφόρα αγγεία, Α, Β και Γ. ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ 1. Το σχεδιάγραμμα δείχνει 3 διαφορετικά αιμοφόρα αγγεία, Α, Β και Γ. (α) Να ονομάσετε τα αγγεία Α και Β. (β) Πώς είναι προσαρμοσμένο το αγγείο Γ για να έχει τη δυνατότητα να δημιουργεί το

Διαβάστε περισσότερα

Οστικά Μοσχεύματα - Κατευθυνόμενη Οστική Αναγέννηση

Οστικά Μοσχεύματα - Κατευθυνόμενη Οστική Αναγέννηση Οστικά Μοσχεύματα - Κατευθυνόμενη Οστική Αναγέννηση Οστικά Μοσχεύματα Κατευθυνόμενη Οστική Αναγέννηση (Guided Bone Regeneration Gbr) Ο πιο σημαντικός παράγοντας επιτυχίας μιας εμφυτευματικής διαδικασίας

Διαβάστε περισσότερα

Αυτοανανέωση. Αυτοανανέωση. Διαφοροποίηση. Διαφοροποίηση

Αυτοανανέωση. Αυτοανανέωση. Διαφοροποίηση. Διαφοροποίηση Βλαστικό κύτταρο: Έχει την ικανότητα να αναπαράγει τον εαυτό του ή άλλα βλαστικά κύτταρα (Αυτοανανέωση) καθώς και διάφορους κυτταρικούς τύπους (Διαφοροποίηση) Αυτοανανέωση Αυτοανανέωση Διαφοροποίηση Διαφοροποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΘΕΜΑ 1ο 1. Κυτταρική διαφοροποίηση ονομάζουμε: α. Την δομική κυρίως εξειδίκευση των συστημάτων β. Την δομική και λειτουργική εξειδίκευση των κυττάρων γ. Την λειτουργική εξειδίκευση

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα Βιολογίας: Βλαστοκύτταρα και η χρήση τους στη θεραπεία ασθενειών. Ζωή Σελά

Μάθημα Βιολογίας: Βλαστοκύτταρα και η χρήση τους στη θεραπεία ασθενειών. Ζωή Σελά Μάθημα Βιολογίας: Βλαστοκύτταρα και η χρήση τους στη θεραπεία ασθενειών Ζωή Σελά Τα βλαστοκύτταρα είναι ένα νέο θεραπευτικό εργαλείο στην Ιατρική διαφορετικό από τα φάρμακα που μέχρι σήμερα είχαμε συνηθίσει.

Διαβάστε περισσότερα

Βλαστοκύτταρο. Χοτζάι Αθηνά, Στέργιο Χάιδω Τμήμα Γ5

Βλαστοκύτταρο. Χοτζάι Αθηνά, Στέργιο Χάιδω Τμήμα Γ5 Βλαστοκύτταρο Χοτζάι Αθηνά, Στέργιο Χάιδω Τμήμα Γ5 Τα βλαστοκύτταρα είναι κύτταρα που αναπαράγονται διαρκώς και έχουν την ικανότητα να μετατραπούν (να διαφοροποιηθούν) σε οποιοδήποτε άλλο είδος κυττάρου

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΑ. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 1

ΚΥΤΤΑΡΑ. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 1 ΚΥΤΤΑΡΑ ΖΥΓΩΤΟ: Το πρώτο κύτταρο του οργανισμού από το οποίο με συνεχείς κυτταρικές διαιρέσεις προκύπτουν όλα. ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ: Διαδικασία με την οποία τα κύτταρα αποκτούν διαφορετικά μορφολογικά και λειτουργικά

Διαβάστε περισσότερα

Η Τεχνολογία στην Ιατρική

Η Τεχνολογία στην Ιατρική Εκπαιδευτήριο TO ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΝ Σχολικό Έτος 2007-2008 Συνθετικές εργασίες στο μάθημα Πληροφορική Τεχνολογία της Β Γυμνασίου: Όψεις της Τεχνολογίας Θέμα: Η Τεχνολογία στην Ιατρική Τμήμα: ΗΥ: Ομάδα: Β2 pc27

Διαβάστε περισσότερα

Πεπτικός σωλήνας Κύρια λειτουργία του είναι η εξασφάλιση του διαρκούς ανεφοδιασμού του οργανισμού με νερό, ηλεκτρολύτες και θρεπτικά συστατικά.

Πεπτικός σωλήνας Κύρια λειτουργία του είναι η εξασφάλιση του διαρκούς ανεφοδιασμού του οργανισμού με νερό, ηλεκτρολύτες και θρεπτικά συστατικά. Πεπτικός σωλήνας Κύρια λειτουργία του είναι η εξασφάλιση του διαρκούς ανεφοδιασμού του οργανισμού με νερό, ηλεκτρολύτες και θρεπτικά συστατικά. Στον πεπτικό σωλήνα πραγματοποιείται ο τεμαχισμός της τροφής

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Διατροφική Ιατρική

Εφαρμοσμένη Διατροφική Ιατρική Γλωσσάρι για το Μάθημα της Διατροφικής Ιατρικής Λιπαρά οξέα: περιέχουν μακριές αλυσίδες μορίων που αποτελούν σχεδόν όλο το σύμπλεγμα λιπιδίων τόσο για τα ζωικά όσο και για τα φυτικά λίπη. Αν αποκοπούν

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΟΑΝΑΤΟΜΙΑΣ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΠΙΠΕΡΗ ΕΠΙΚΟΥΡΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ Εργαστήριο Στοματολογίας ΕΚΠΑ ΚΥΤΤΑΡΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ STRESS ΚΑΙ ΚΥΤΤΑΡΙΚΑ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΑ ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΗ:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΜΟΝΙΜΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΚΑΙ ΙΣΤΩΝ Μέσος χρόνος πειράματος: 45 λεπτά Α. ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΫΛΙΚΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΥΛΙΚΩΝ ΜΕ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ. 3o Μάθημα 9 ο Εξάμηνο σπουδών Μάθημα Επιλογής Διδάσκων: Αν. Καθηγητής Ε.

ΒΙΟΫΛΙΚΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΥΛΙΚΩΝ ΜΕ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ. 3o Μάθημα 9 ο Εξάμηνο σπουδών Μάθημα Επιλογής Διδάσκων: Αν. Καθηγητής Ε. ΒΙΟΫΛΙΚΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΥΛΙΚΩΝ ΜΕ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ 3o Μάθημα 9 ο Εξάμηνο σπουδών Μάθημα Επιλογής Διδάσκων: Αν. Καθηγητής Ε. Αμανατίδης ΤΡΙΤΗ 24/10/2017 ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Κατηγορίες

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑ ΚΑΡΔΙΑ Ινομυώδες κοίλο όργανο Εντόπιση: στο θώρακα - λοξή θέση Κορυφή: προς τα κάτω, εμπρός και αριστερά Βάση: προς τα πίσω, άνω και δεξιά Δεξιές κοιλότητες: δεξιός κόλπος - δεξιά κοιλία Αριστερές

Διαβάστε περισσότερα

Μυικός ιστός Συσταλτά κύτταρα. Κυκλοφορικό Σύστημα. Αθανάσιος Κοτσίνας, Επικ. Καθηγητής. Εργαστήριο Ιστολογίας Εβρυολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ

Μυικός ιστός Συσταλτά κύτταρα. Κυκλοφορικό Σύστημα. Αθανάσιος Κοτσίνας, Επικ. Καθηγητής. Εργαστήριο Ιστολογίας Εβρυολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ Μυικός ιστός Συσταλτά κύτταρα Κυκλοφορικό Σύστημα Αθανάσιος Κοτσίνας, Επικ. Καθηγητής Εργαστήριο Ιστολογίας Εβρυολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΣΥΣΤΑΛΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 1. Μυϊκά 2. Μυοεπιθηλιακά 3. Περικύτταρα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φαρμακολογία ΙI. Κυκλοφορικό Διδάσκοντες: Μ. Μαρσέλος, Μ. Κωνσταντή, Π. Παππάς, Κ.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φαρμακολογία ΙI. Κυκλοφορικό Διδάσκοντες: Μ. Μαρσέλος, Μ. Κωνσταντή, Π. Παππάς, Κ. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Φαρμακολογία ΙI Κυκλοφορικό Διδάσκοντες: Μ. Μαρσέλος, Μ. Κωνσταντή, Π. Παππάς, Κ. Αντωνίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Μεταμόσχευση νεφρού Για αρχή θα αναφέρουμε την λειτουργία των νεφρών και τις επιπτώσεις στο λειτουργικό σύστημα του ανθρώπου.

Μεταμόσχευση νεφρού Για αρχή θα αναφέρουμε την λειτουργία των νεφρών και τις επιπτώσεις στο λειτουργικό σύστημα του ανθρώπου. Μεταμόσχευση νεφρού Για αρχή θα αναφέρουμε την λειτουργία των νεφρών και τις επιπτώσεις στο λειτουργικό σύστημα του ανθρώπου. Τα νεφρά είναι τα όργανα του ανθρώπινου σώματος που φιλτράρουν το αίμα και

Διαβάστε περισσότερα

Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική

Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική Επεμβατική Ακτινολογία Ενημέρωση Ασθενών Επεμβατική Ακτινολογία: Η εναλλακτική σου στη χειρουργική Τα τελευταία 20 χρόνια, η Επεμβατική Ακτινολογία παρουσιάζει διαρκή εξέλιξη και αποτελεί μία πολύτιμη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ Διακρίνονται σε: - Πρωτογενή και - Δευτερογενή Πρωτογενή είναι τα όργανα στα οποία γίνεται η ωρίμανση των κυττάρων του ανοσοποιητικού: - Θύμος

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία

Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία Καρδιαγγειακή ανταπόκριση στην οξεία άσκηση Βασίλης Πασχάλης Επίκουρος καθηγητής ΤΕΦΑΑ - ΕΚΠΑ Καρδιαγγειακό σύστημα Καρδιαγγειακό σύστημα Κύριες λειτουργίες Μεταφέρει

Διαβάστε περισσότερα

Μεταμόσχευση Νεφρού. Το όργανο και η λειτουργία του :

Μεταμόσχευση Νεφρού. Το όργανο και η λειτουργία του : Μεταμόσχευση Νεφρού Το όργανο και η λειτουργία του : Το ουροποιητικό σύστημα του ανθρώπου αποτελείται από τους νεφρούς, τους ουρητήρες, την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα. Σκοπός του συστήματος αυτού είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΦΑΡΥΓΓΑΣ ΛΑΡΥΓΓΑΣ ΤΡΑΧΕΙΑ ΒΡΟΓΧΟΙ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΛΕΥΡΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Θυρεοειδής χόνδρος Κρικοθυρεοειδής σύνδεσμος ΤΡΑΧΕΙΑ Κρικοειδής χόνδρος

Διαβάστε περισσότερα

Βιοϊατρική τεχνολογία

Βιοϊατρική τεχνολογία Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών Βιοϊατρική τεχνολογία Ενότητα 7: Φυσιολογία της καρδιάς Αν. καθηγητής Αγγελίδης Παντελής e-mail: paggelidis@uowm.gr ΕΕΔΙΠ Μπέλλου Σοφία e-mail: sbellou@uowm.gr

Διαβάστε περισσότερα

Δώρα Πετρακοπούλου. Αποκατάσταση μαστού μετά την μαστεκτομή. Τεχνικές αποκατάστασης μαστού ΠΛΑΣΤΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ

Δώρα Πετρακοπούλου. Αποκατάσταση μαστού μετά την μαστεκτομή. Τεχνικές αποκατάστασης μαστού ΠΛΑΣΤΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ Δώρα Πετρακοπούλου ΠΛΑΣΤΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ Αποκατάσταση μαστού μετά την μαστεκτομή Η αποκατάσταση του μαστού μετά από μαστεκτομή είναι η διαδικασία δημιουργίας καινούργιου μαστού σε γυναίκες που έχουν υποστεί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Ιδιωτικό Γενικό Λύκειο Όνομα: Ημερομηνία:././2014 ΤΑΞΗ : A Λυκείου ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: Από το κύτταρο στον οργανισμό ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΠΕΝΤΕ (5) ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΠΕΝΤΕ (5) ΣΕΛΙΔΕΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ : 2016-2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΒΑΘΜΟΣ:.../25 ΟΛΟΓΡ.:... ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26-05-2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΩΡΑ: 8:00 9:30 ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΔΡΑΣΗ

ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΔΡΑΣΗ ΚΑΡΔΙΟΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΛΛΗΛΟΕΠΙΔΡΑΣΗ Εισαγωγή Οι δύο πιο ζωτικές λειτουργίες του οργανισμού μας, η αναπνευστική και η κυκλοφορική, αλληλοσυνδέονται και επιδρούν η μία πάνω στην άλλη κατά τρόπο αρμονικό και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΠΑΥΛΟΣ Γ. ΚΑΤΩΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΚΡΗΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΟ + ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ = Α & Ω ΣΤΗΝ! ΑΠΛΕΣ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΕΣ (Βασική απεικονιστική μέθοδος) ΠΡΟΣΘΙΟΠΙΣΘΙΑ ΠΛΑΓΙΑ ΛΟΞΗ ΕΙΔΙΚΗ ΑΠΛΕΣ ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΕΣ (Βασική

Διαβάστε περισσότερα

Α ΤΑΞΗ Τ.Ε.Ε. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

Α ΤΑΞΗ Τ.Ε.Ε. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Α ΤΑΞΗ Τ... ΜΑΘΗΜΑ: ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΟΓΑΜΜΑ ΠΟΥΔΝ ΚΦΑΛΑΙΟ 1: ΚΥΤΤΑΟ ΚΦΑΛΑΙΟ 2: ΙΤΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΥΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 4: ΚΥΚΛΟΦΟΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΙΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ 6: ΠΠΤΙΚΟ ΥΤΗΜΑ ΚΦΑΛΑΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

3. ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

3. ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 3. ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Η μεταφορά των θρεπτικών ουσιών στα μα που κυκλοφορεί μέσα σ' αυτά. Στενά συνδεδεμένο με το κυκλοφορικό σύστημα είναι κύτταρα των ιστών και η απομάκρυνση από αυτά των αχρήστων γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 15/9/2014. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Κύτταρα και ιστοί Όργανα και συστήματα οργάνων

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 15/9/2014. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Κύτταρα και ιστοί Όργανα και συστήματα οργάνων Κύτταρα και ιστοί: Πλήθος κυττάρων ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Ο ανθρώπινος οργανισμός αποτελείται από τρισεκατομμύρια κύτταρα. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Κύτταρα και ιστοί Όργανα και συστήματα οργάνων

Διαβάστε περισσότερα

4. Η κίρρωση του ήπατος προκαλείται εξαιτίας της αποθήκευσης στα ηπατικά κύτταρα: Πρωτεϊνών Υδατανθράκων Λιπών Αλκοόλ

4. Η κίρρωση του ήπατος προκαλείται εξαιτίας της αποθήκευσης στα ηπατικά κύτταρα: Πρωτεϊνών Υδατανθράκων Λιπών Αλκοόλ ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΠ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 22/10/2017 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΝΟΤΑ ΘΕΜΑ Α Να επιλέξετε τη φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Το

Διαβάστε περισσότερα

δ. Ατρησία Πνευµονικής.

δ. Ατρησία Πνευµονικής. διολόγο. Θα πρέπει επίσης να υποβάλλονται σε τακτά χρονικά διαστή- µατα σε εξετάσεις για έλεγχο της λειτουργίας της καρδιάς τους. Υπάρχει κίνδυνος να προσβληθούν από ενδοκαρδίτιδα πριν ή µετά την εγχείρηση.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ :5.5 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ :5.5 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ 10 ο Γυµνάσιο Σχολ. Έτος: 2001-2002 Πατρών ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΑΞΗ : A! ΤΜΗΜΑ: Ονοµατεπώνυµο:.. Πάτρα : - 3 2002 Οδηγία 1 η ΚΕΦΑΛΑΙΟ :5.5 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ α) κάνω κλικ στον τοµογράφο συστηµάτων

Διαβάστε περισσότερα

Υποψήφιος διδάκτορας: Καββαδάς Παναγιώτης. Έτος ολοκλήρωσης διδακτορικής διατριβής: 2010

Υποψήφιος διδάκτορας: Καββαδάς Παναγιώτης. Έτος ολοκλήρωσης διδακτορικής διατριβής: 2010 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Υποψήφιος διδάκτορας: Καββαδάς Παναγιώτης Έτος ολοκλήρωσης διδακτορικής διατριβής: 2010 Μελέτη τοπ ρόλοπ της ιντεγκρινοσπνδεόμενης κινάσης στην πνεπμονική ίνσση, Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Ονοματεπώνυμο:... Τμήμα:...

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Ονοματεπώνυμο:... Τμήμα:... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014-2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/06/ 2015 ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ώρες (07:45-09:45) ΤΑΞΗ: Γ Βαθμός :... Ολογράφως

Διαβάστε περισσότερα

1ο Επεισόδιο. Ταξίδι στο υγρό της ζωής- Το αίμα

1ο Επεισόδιο. Ταξίδι στο υγρό της ζωής- Το αίμα Το αίμα 1ο Επεισόδιο Ταξίδι στο υγρό της ζωής- Το αίμα Ο οργανισμός μας αποτελείται από έναν σημαντικό αριθμό οργάνων, όπως η καρδιά,οι πνεύμονες και ο εγκέφαλος. Αυτά τα όργανα συνδέονται μεταξύ τους

Διαβάστε περισσότερα

Η δομή και λειτουργία της φυσιολογικής καρδιάς και των αγγείων

Η δομή και λειτουργία της φυσιολογικής καρδιάς και των αγγείων Η δομή και λειτουργία της φυσιολογικής καρδιάς και των αγγείων Η μεταφορά των θρεπτικών ουσιών στα κύτταρα των ιστών και η απομάκρυνση από αυτά των αχρήστων γίνεται από το κυκλοφορικό σύστημα, το οποίο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΦΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ

ΙΑΦΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ 7 ΙΑΦΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ Σε µια καρδιά που λειτουργεί φυσιολογικά, το αίµα µε χαµηλή περιεκτικότητα σε οξυγόνο ρέει από το σώµα στη δεξιά πλευρά της καρδιάς (στο δεξιό κόλπο και από εκεί στη δεξιά κοιλία).

Διαβάστε περισσότερα

Από το κύτταρο στον οργανισμό. Κεφάλαιο 1ο

Από το κύτταρο στον οργανισμό. Κεφάλαιο 1ο Από το κύτταρο στον οργανισμό Κεφάλαιο 1ο Ι. Ανάμεσα στους μεικτούς αδένες του ανθρώπινου οργανισμού περιλαμβάνεται και το πάγκρεας. α) Ποια είναι τα προϊόντα που παράγει το πάγκρεας (παγκρεατικό υγρό,

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα. Τι είναι τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα ΦΥΛΑΞΗ ΜΕΣΕΓΧΥΜΑΤΙΚΩΝ ΒΛΑΣΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

Τι είναι τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα. Τι είναι τα μεσεγχυματικά βλαστικά κύτταρα ΦΥΛΑΞΗ ΜΕΣΕΓΧΥΜΑΤΙΚΩΝ ΒΛΑΣΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΦΥΛΑΞΗ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΒΛΑΣΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΟΜΦΑΛΙΟΥ ΛΩΡΟΥ ΦΥΛΑΞΗ ΜΕΣΕΓΧΥΜΑΤΙΚΩΝ ΒΛΑΣΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 1 Τι είναι τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα Τα αιμοποιητικά βλαστικά κύτταρα αποτελούν την πηγή δημιουργίας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ-ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 1.30 (ΩΡΕΣ 90 λεπτά) ΠΡΟΣΟΧΗ

ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ-ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 1.30 (ΩΡΕΣ 90 λεπτά) ΠΡΟΣΟΧΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-17 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΒΑΘ.:... /25 ΟΛΟΓΡ.:.. ΥΠΟΓΡ.:. ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26.6.2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ-ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ-ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 1.30 (ΩΡΕΣ 90 λεπτά) ΠΡΟΣΟΧΗ

ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ-ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 1.30 (ΩΡΕΣ 90 λεπτά) ΠΡΟΣΟΧΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016-17 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΒΑΘ.:... /25 ΟΛΟΓΡ.:.. ΥΠΟΓΡ.:. ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 26.5.2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ-ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΚΩΛΕΤΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΠΑΛΟΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΑΛΤΟΓΙΑΝΝΗΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙ ΗΣ ΜΑΡΙΑ ΑΓΓΕΛΑΚΗ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ ΑΓΑΘΟΚΛΕΙΑ ΜΗΤΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Φυσιολογία της Άσκησης Εισαγωγή. Παναγιώτης Κανέλλος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, PhD Υπότροφος ΤΕΙ Κρήτης

Φυσιολογία της Άσκησης Εισαγωγή. Παναγιώτης Κανέλλος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, PhD Υπότροφος ΤΕΙ Κρήτης Φυσιολογία της Άσκησης Εισαγωγή 1 Παναγιώτης Κανέλλος Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, PhD Υπότροφος ΤΕΙ Κρήτης 2019 2 Δομή μαθήματος-ενότητες Μυϊκό -Δομή και λειτουργία ΚΝΣ-Νευρομυϊκός έλεγχος Επίδραση της

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Διατροφική Ιατρική

Εφαρμοσμένη Διατροφική Ιατρική Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά Σημείωση: Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα του κεφαλαίου «Χοληστερίνη και φλεγμονή». Έχει αναπαραχθεί λόγω των πολύτιμων πληροφοριών

Διαβάστε περισσότερα

Κακώσεις του Θώρακα ΜΙΧΑΗΛ ISBN 960-372-054-2

Κακώσεις του Θώρακα ΜΙΧΑΗΛ ISBN 960-372-054-2 Κακώσεις του Θώρακα ΜΙΧΑΗΛ ISBN 960-372-054-2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΘΩΡΑΚΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ - ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ... 1 1.1. Επιδημιολογία... 3 1.2. Μηχανισμοί κάκωσης - Ταξινόμηση... 3 1.3. Διαγνωστική προσέγγιση...

Διαβάστε περισσότερα

ΓΑΒΟΥΝΕΛΛΗΣ Α.

ΓΑΒΟΥΝΕΛΛΗΣ Α. Συντηρητική Αντιμετώπιση Χόνδρινων Βλαβών Γόνατος Neither the author or any immediate family member has received anything of value from or has stock or stock options held in a commercial company or institution

Διαβάστε περισσότερα

Ατυπία Υπερπλασία- Δυσπλασία. Κίττυ Παυλάκη

Ατυπία Υπερπλασία- Δυσπλασία. Κίττυ Παυλάκη Ατυπία Υπερπλασία- Δυσπλασία Κίττυ Παυλάκη Jeanne Calment Κάπνιζε µέχρι τα 117 Πέθανε στα 122 Η σωστή λειτουργία των οργανισµών απαιτεί τη δυνατότητα προσαρµογής των κυττάρων και κατά συνέπεια και των

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΓΟΝΕΩΝ ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΑ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΓΟΝΕΩΝ ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΑ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΓΟΝΕΩΝ ΟΜΦΑΛΟΠΛΑΚΟΥΝΤΙΑΚΑ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΑ ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ Η μεταμόσχευση αίματος από ομφάλιο λώρο και πλακούντα σε ασθενείς με Λευχαιμία και άλλες παθήσεις είναι μια νέα μέθοδος θεραπείας που άρχισε

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ Γ - ΠΛΑΤΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2014-2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ-ΧΗΜΕΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/6/2015 ΒΑΘΜΟΣ ΒΑΘΜΟΣ:... ΤΑΞΗ: Γ Αριθμητικά.. ΧΡΟΝΟΣ: 2 ώρες Ολογράφως:...

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ.ΕΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ

ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ.ΕΤΟΥΣ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΚΠΑ) ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΑΚ.ΕΤΟΥΣ 2016-2017 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΘΕΜΑ 1 ο Περιγράψτε τη μικρή (πνευμονική) κυκλοφορία και τη μεγάλη (συστηματική) κυκλοφορία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ Από το σημείο στη διάγνωση

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ Από το σημείο στη διάγνωση ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ Σ. ΜΠΕΝΑΚΗ Επ. Καθηγητή Ακτινολογίας ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ Από το σημείο στη διάγνωση Έκδοση αναθεωρημένη ISBN 960-90471-0-6 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΧ. ΜΑΚΑΡΙΟΥ Γ - ΠΛΑΤΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 0-0 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 0 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ-ΧΗΜΕΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 0/6/0 ΒΑΘΜΟΣ ΒΑΘΜΟΣ:... ΤΑΞΗ: Γ Αριθμητικά.. ΧΡΟΝΟΣ: ώρες Ολογράφως:... Υπ.

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2014-2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΒΑΘ.:... ΟΛΟΓΡ.:... ΥΠΟΓΡ.:... ΤΑΞΗ: Γ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12-06-2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:...

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΩ ΑΕΡΟΦΟΡΟΣ ΟΔΟΣ ρίνα φάρυγγας στοματική κοιλότητα ΚΑΤΩ ΑΕΡΟΦΟΡΟΣ ΟΔΟΣ λάρυγγας τραχεία 2 βρόγχοι πνεύμονες ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ - ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ - ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ - ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Η επίδραση της υποβοήθησης με παραορτική αντλία αντιώθησης (PULVAD) στη μηχανοενεργητική της αριστερής κοιλίας σε χοίρειο

Διαβάστε περισσότερα

Αρχικά αδιαφοροποίητα κύτταρα που έχουν την ικανότητα να διαφοροποιούνται σε ιστικά εξειδικευμένους κυτταρικούς τύπους.

Αρχικά αδιαφοροποίητα κύτταρα που έχουν την ικανότητα να διαφοροποιούνται σε ιστικά εξειδικευμένους κυτταρικούς τύπους. Τι είναι τα βλαστικά κύτταρα? Αρχικά αδιαφοροποίητα κύτταρα που έχουν την ικανότητα να διαφοροποιούνται σε ιστικά εξειδικευμένους κυτταρικούς τύπους. Είναι σε θέση να δρουν επισκευαστικά, αναδημιουργώντας

Διαβάστε περισσότερα

1. Λεμφοφόρα τριχοειδή.

1. Λεμφοφόρα τριχοειδή. Κυκλοφορικό σύστημα Αιμοφόρο 1. Καρδιά 2. Αιμοφόρα αγγεία Αρτηρίες Φλέβες τριχοειδή Λεμφοφόρο Λεμφικά τριχοειδή Λεμφαγγεία Λεμφοκυττογόνα όργανα (λεμφαδένες) Το λεμφικό σύστημα η λεμφοφόρο, αθροίζει από

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΑΝΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡ ΙΟΠΑΘΕΙΕΣ

ΚΥΑΝΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡ ΙΟΠΑΘΕΙΕΣ 9 ΚΥΑΝΩΤΙΚΕΣ ΚΑΡ ΙΟΠΑΘΕΙΕΣ Σε αυτές τις περιπτώσεις, το αίµα που προωθείται στο σώµα περιέχει λιγότερη από την φυσιολογική ποσότητα οξυγόνου. Αυτό προκαλεί ένα µπλέ χρωµατισµό του δέρµατος που ονοµάζεται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΘΕΜΑ Α ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Θέμα: ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΖΩΙΚΩΝ ΙΣΤΩΝ (άσκηση 4 του εργαστηριακού οδηγού) Μέσος χρόνος πειράματος: 45 λεπτά Α. ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΗΚΑΡΔΙΑ ΗΚΑΡΔΙΑ. Ροβίθης Μιχαήλ

ΗΚΑΡΔΙΑ ΗΚΑΡΔΙΑ. Ροβίθης Μιχαήλ ΗΚΑΡΔΙΑ Η καρδιά που το μέγεθός της είναι λίγο μεγαλύτερο από μία γροθιά, είναι μία διπλή αυτόνομη μυώδης αντλία. Ενώ το βάρος της κυμαίνεται από 280 340 γραμμάρια. Είναι η κεντρική αντλία του κυκλοφορικού

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ/ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29/05/2018 ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ/ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29/05/2018 ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ Ονοματεπώνυμο:..... Τμήμα:... Αριθμός:... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017-2018 Βαθμός:... Ολογράφως:... Υπογραφή:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ/ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία α λυκείου. Στις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις να συμπληρώσετε τα κενά με τη σωστή λέξη ή φράση.

Βιολογία α λυκείου. Στις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις να συμπληρώσετε τα κενά με τη σωστή λέξη ή φράση. Στις παρακάτω ημιτελείς προτάσεις να συμπληρώσετε τα κενά με τη σωστή λέξη ή φράση. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο 1. Συγκρίνοντας τα κύτταρα του επιθηλιακού ιστού με τα κύτταρα του νευρικού ιστού, αυτά μεταξύ τους μοιάζουν..

Διαβάστε περισσότερα