ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΓΝΩΣΗ

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΓΝΩΣΗ Εμμανουήλ Αδαμίδης, Αναπλ. Καθηγητής Τομέας Διοίκησης και Οργάνωσης Τμήμα Μηχανολόγων και Αεροναυπηγών Μηχανικών Πανεπιστήμιο Πατρών ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

2 Τι είναι η τεχνολογική επιχειρηματικότητα Η επιχειρηματικότητα που βασίζεται στην τεχνολογία είναι μια από τις πιο σημαντικές πηγές δημιουργίας οικονομικής αξίας και ανάπτυξης στην Ευρώπη.

3 Τι είναι η τεχνολογική επιχειρηματικότητα Έχουν υλοποιηθεί προγράμματα και δράσεις για την ενθάρρυνση, τη διατήρηση και την επιτάχυνση της δημιουργίας και υποστήριξης νέων επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας. Η επιχειρηματικότητα που βασίζεται στην τεχνολογία έχει τη δυνατότητα να επιφέρει μεγάλα κέρδη, έχει όμως και πολύ υψηλό ρίσκο.

4 Τι είναι η τεχνολογική επιχειρηματικότητα Οι δέκα φιναλίστ για τα ευρώ του Ελληνικού Βραβείου Επιχειρηματικότητας Punctum: Στατιστική ανάλυση κοινού θεατρικών παραστάσεων μέσω ερωτηματολογίων και βάσης δεδομένων. - Mezolift: Ένας ανελκυστήρας πολύ χαμηλής κατανάλωσης, που αποθηκεύει την ενέργεια του ήλιου σε μπαταρίες για τη λειτουργία του - Training Experience Centre: Ένα κέντρο διαδραστικής - βιωματικής επαγγελματικής εκπαίδευσης, σχεδιασμένο να εγείρει το αυθόρμητο ενδιαφέρον και την προσήλωση των συμμετεχόντων. - RabT: Είναι μια εφαρμογή για smartphones και tablets που επικεντρώνεται στην ταχύτατα αναπτυσσόμενη κατηγορία του mobile video. Πιο συγκεκριμένα, το RabT προβάλλει μια σειρά από βίντεο σχεδιασμένη ξεχωριστά για τον κάθε χρήστη. - Stella Mare: Η εταιρεία έχει αντικείμενο τη φιλετοποίηση και επεξεργασία σαρδέλας και γαύρου ελληνικών θαλασσών, την ωρίμανση των δύο αυτών προϊόντων σε οικολογικό ξύδι και τη συντήρησή τους σε οικολογικό ελαιόλαδο, μαζί με πρόσθεση μπαχαρικών και μυρωδικών για το γευστικό αρωμάτισμα του προϊόντος. - Sports Management Index: Ο πυρήνας της ιδέας είναι η μετατροπή των αθλητικών στατιστικών στοιχείων από νούμερα σε ένα ζωντανό εργαλείο παρακολούθησης της απόδοσης παικτών και ομάδων.

5 Τι είναι η τεχνολογική επιχειρηματικότητα - Great Catering: Είναι μια νέα, καινοτόμος, τεχνολογικά προηγμένη εταιρεία κέτερινγκ, η οποία θα εξυπηρετεί ιδιώτες, εταιρείες ή ιδιωτικές εκδηλώσεις. - Solar Electric Tricycle: Η επιχείρηση θα κατασκευάζει και θα διαθέτει στην αγορά ένα μοντέρνο οικολογικό, πράσινης ενέργειας, εύχρηστο, ελαφρύ ηλεκτρικό τρίκυκλο, το οποίο θα είναι εξοπλισμένο με υψηλής τεχνολογίας αυτοματισμούς και ηλιακούς συλλέκτες στην οροφή του. - Corfu Living History Museum: Μουσειακή έκθεση εν είδει αυθεντικού παλαιού κερκυραϊκού αρχοντικού, όπου θα παρουσιάζεται η καθημερινή ζωή μίας τυπικής οικογένειας ευγενών του 19ου αιώνα, με κινούμενες ανθρώπινες φιγούρες, μυρωδιές και ήχους εκείνης της εποχής, ώστε ο επισκέπτης να έχει μία ολοκληρωμένη εμπειρία. - Greek Food Obsessions: Επιλεγμένα ποιοτικά ελληνικά αγροτικά προϊόντα σχεδιασμένα κατάλληλα, ώστε να διεισδύσουν σε παγκόσμιες αγορές. Πρωτότυποι γευστικοί συνδυασμοί συσκευασμένοι και έτοιμοι προς κατανάλωση.

6 Τι είναι η τεχνολογική επιχειρηματικότητα (Βραβεία 2014) E-SATISFACTION Η πρώτη, ανεξάρτητη πλατφόρμα που καταγράφει ολόκληρη την εμπειρία διαδικτυακής αγοράς των e-shoppers από την περιήγηση μέχρι την παραγγελία και την παράδοση. Το e-satisfaction επιδιώκει να γίνει μία ευρέως διαδεδομένη και αξιόπιστη πηγή αναφοράς και πληροφόρησης για τους καταναλωτές, καθώς επίσης και ένας πολύτιμος διαδραστικός μηχανισμός feedback και αναφορών για ηλεκτρονικά καταστήματα σε παγκόσμιο επίπεδο. OPEN CIRCLE Πρόκειται για μία διαδικτυακή κοινότητα, όπου επιχειρηματίες με όραμα παρουσιάζουν τις επιχειρηματικές τους ιδέες για την προώθηση συνεργασιών με επενδυτές που επιθυμούν να συμμετέχουν στην ανάπτυξή τους. Σε αντίθεση με το παραδοσιακό crowdfunding, αυτό το equity crowdfunding παρέχει μια σαφή δίοδο για τη συμμετοχή με ίδια κεφάλαια στις εταιρείες που συμμετέχουν.

7 Τι είναι η τεχνολογική επιχειρηματικότητα (Βραβεία 2014) RTSAFE Ως αποτέλεσμα εκτεταμένης επιστημονικής έρευνας, τα προϊόντα της RTsafe έχουν σχεδιαστεί για να βελτιστοποιήσουν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα της ακτινοθεραπείας στους ασθενείς με καρκίνο με ένα μοναδικό εξατομικευμένο τρόπο, ελαχιστοποιώντας παράλληλα τις πιθανότητες παρενεργειών της θεραπείας.

8 Τι είναι η τεχνολογική επιχειρηματικότητα Η τεχνολογική επιχειρηματικότητα είναι ένα είδος επιχειρηματικότητας που περιλαμβάνει την εύρεση επιχειρηματικών ευκαιριών που «περιέχουν» πολλή τεχνολογία και έχουν υψηλές προοπτικές, τη συγκέντρωση πόρων (ανθρώπινοι πόροι και κεφάλαια) και τη διαχείριση μιας απότομης ανάπτυξης που εμπεριέχει πολλούς κινδύνους χρησιμοποιώντας ικανότητες λήψης αποφάσεων υψηλού επιπέδου.

9 Επιχειρηματικότητα Τι «προκαλεί» την επιχειρηματικότητα; ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΥΠΟΣΥΝΟΛΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΜΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

10 Προσδιοριστικοί παράγοντες της επιχειρηματικότητας Τα πολιτισμικά και κοινωνικά χαρακτηριστικά της επιχειρηματικότητας Η εκπαίδευση και κατάρτιση στην επιχειρηματικότητα Η δυνατότητα χρηματοδότησης νέων επιχειρήσεων Οι διοικητικοί και νομικοί περιορισμοί Η κοινωνική ασφάλιση

11 Προσδιοριστικοί παράγοντες της επιχειρηματικότητας (συνέχεια) Οικονομικοί παράγοντες που επιδρούν θετικά Τα επιχειρηματικά δίκτυα Η δημιουργία νέας γνώσης Οι δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμοί Η προηγούμενη εργασιακή εμπειρία Το μέγεθος των επιχειρήσεων Γενικοί πολιτισμικοί και κοινωνικοί παράγοντες Επίπεδο εκπαίδευσης

12 Προσδιοριστικοί παράγοντες της επιχειρηματικότητας (συνέχεια) Η εγκληματικότητα Η πυκνότητα του πληθυσμού Η αύξηση του πληθυσμού Οι δημογραφικές αλλαγές

13 Τι είναι η τεχνολογική επιχειρηματικότητα Οι επιχειρήσεις που βασίζονται στην τεχνολογία εκμεταλλεύονται σημαντικά επιτεύγματα της επιστήμης και της τεχνολογίας για την ανάπτυξη καλύτερων προϊόντων και υπηρεσιών για τους πελάτες τους.

14 Ανάληψη επιχειρηματικής πρωτοβουλίας παραγωγή αξίας Επιχειρηματική αναπαραγωγή (reproduction) μικρή παραγωγή αξίας χωρίς καινοτομία, αναπαραγωγή υφιστάμενης ιδέας (π.χ. κάποιος μαθητεύει σε κάποιον και δημιουργεί δική του επιχείρηση) Επιχειρηματική μίμηση (imitation) αλλαγή απασχόλησης του επιχειρηματία, χωρίς σημαντική παραγωγή αξίας, υψηλό κόστος μάθησης (π.χ. υψηλόβαθμο στέλεχος δημιουργεί παρόμοια επιχείρηση διαφορετικού ύφους και είδους δεν κάνει τα λάθη του εργοδότη του)

15 Ανάληψη επιχειρηματικής πρωτοβουλίας παραγωγή αξίας Επιχειρηματική αποτίμηση (valorization) της εμπειρίας και γνώσης που αποκτήθηκε σε υφιστάμενη επιχείρηση (π.χ. μηχανικός εργαζόμενος σε επιχείρηση δημιουργεί τη δική του επιχείρηση (spin out) για να εκμεταλλευτεί μια ιδέα του) Επιχειρηματική τόλμη (venture) δημιουργία σημαντικής νέας αξίας μέσω καινοτομίας και αλλαγή του επιχειρηματικού περιβάλλοντος καθώς και αλλαγές στο άτομο-επιχειρηματία

16 Τι είναι η τεχνολογική επιχειρηματικότητα Από μία άλλη σκοπιά, τεχνολογική επιχειρηματικότητα είναι η διαδικασία κατά την οποία επιχειρηματίες συνδυάζουν οργανωσιακούς πόρους και τεχνικά συστήματα μαζί με επιχειρηματικές στρατηγικές για την εκμετάλλευση ευκαιριών, ή Τεχνολογική επιχειρηματικότητα, είναι η καινοτομική εφαρμογή της επιστημονικής και τεχνολογικής γνώσης από έναν ή περισσότερους ανθρώπους για τη λειτουργία μιας επιχείρησης αναλαμβάνοντας οικονομικά ρίσκα για τη επίτευξη των στόχων τους.

17 Τι είναι η τεχνολογική επιχειρηματικότητα Οι «επιχειρηματίες της τεχνολογίας» στοχεύουν στη δημιουργία ή/και την απόκτηση οικονομικής αξίας μέσω της εξερεύνησης ή/και της εκμετάλλευσης νέων λύσεων που βασίζονται στην τεχνολογία.

18 Τι είναι τεχνολογία (ορισμοί) Η εφαρμογή της γνώσης στην εκτέλεση εργασιών Τα τεχνικά μέσα που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να βελτιώσουν το περιβάλλον τους Η εφαρμογή της επιστήμης, ιδιαιτέρως σε βιομηχανικά και εμπορικά αντικείμενα. Το σύνολο των μεθόδων και των υλικών που χρησιμοποιούνται για την επίτευξη τέτοιων στόχων

19 Τι είναι τεχνολογία (ορισμοί) Η πρακτική εφαρμογή της μάθησης και της γνώσης από μεμονωμένα άτομα και οργανισμούς για την υποστήριξη της ανθρώπινης προσπάθειας. Τεχνολογία είναι η γνώση, τα προϊόντα, οι διαδικασίες, τα εργαλεία και τα συστήματα που χρησιμοποιούνται στη δημιουργία αγαθών ή στην παροχή υπηρεσιών. (White και Bruton, 2007)

20 Τι είναι τεχνολογία (ορισμοί) Τι δεν είναι τεχνολογία: Μεμονωμένα know-how, ικανότητες, «μαστοριά», κλπ που είναι αποτέλεσμα ατομικών ικανοτήτων/ταλέντων και όχι αποτελέσματα συστηματικής ερευνητικής διαδικασίας Βασικές τεχνικές που μπορούν να βελτιωθούν με την πράξη/πρακτική (π.χ. διατρήσεις) Ικανότητες ή γνώσεις που δεν σχετίζονται άμεσα με χαρακτηριστικά προϊόντων ή διαδικασιών παραγωγής

21 Τι είναι τεχνολογία (ορισμοί) Μιλάμε για τεχνολογία μόνον Στο πλαίσιο του γενικοτερου οικονομικού συστήματος (επιστημονική έρευνα χωρίς οικονομικούς στόχους δεν είναι τεχνολογία) Όταν υπάρχει παραγωγή προϊόντων ή υπηρεσιών (δραστηριότητες μάρκετινγκ δεν βασίζονται στην τεχνολογία) Όταν μπορεί να εντοπιστεί μια/κάποια συγκεκριμένη δραστηριότητα έρευνας και ανάπτυξης στην παραγωγής της (τεχνολογίας)

22 Τι είναι τεχνολογία (ορισμοί) Επιστημονική γνώση Υφιστάμενες τεχνικές Έρευνα & Ανάπτυξη Προβλήματα ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

23 Είδη τεχνολογίας Τεχνολογία προϊόντων Τεχνολογία διαδικασιών (παραγωγής) Άμεση (π.χ. μηχανές) Έμμεση (π.χ. λογισμικό ελέγχου

24 Διαχείριση/management τεχνολογίας Ανάπτυξη τεχνολογίας από επιχειρήσεις Χρήση τεχνολογίας από επιχειρήσεις Προϊόντος Άμεση διαδικασιών Έμμεση διαδικασιών ΑΝΑΠΤΥΞΗ Επιχειρήσεις τεχνολογίας Επιχειρήσεις τεχνολογίας Επιχειρήσεις τεχνολογίας ΧΡΗΣΗ Βασικές τεχνολογίες Συμπληρωματικά προϊόντα

25 Διαχείριση/management τεχνολογίας προκλήσεις Πως θα εισαχθεί μια νέα τεχνολογία βάσης στην αγορά Πως θα εισαχθεί ένα τεχνολογικά διαφορετικό/καινοτόμο προϊόν στην αγορά Πως θα χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά μια νέα τεχνολογία (άμεση ή έμμεση) στη διαδικασία παραγωγής Πως θα εισαχθεί στην αγορά μια νέα τεχνολογία ή ένα νέο τεχνολογικό προϊόν δημιουργώντας μια επιχείρηση γύρω από αυτό (τεχνολογική επιχειρηματικότητα)

26 Καινοτομία (ορισμοί) Η καινοτομία δεν είναι μια μοναδική ενέργεια αλλά μια συνολική διαδικασία αποτελούμενη από επί μέρους υπο-διαδικασίες. Δεν είναι η σύλληψη μιας ιδέας, ούτε η εφεύρεση μιας συσκευής, ούτε η ανάπτυξη μιας νέας αγοράς. Η καινοτομία είναι μια συνολική διαδικασία που περιλαμβάνει όλα αυτά ολοκληρωμένα. Καινοτομία είναι η διαχείριση όλων των δραστηριοτήτων που συμμετέχουν στη διαδικασία της δημιουργίας της ιδέας, της ανάπτυξης τεχνολογίας, της παραγωγής και του μάρκετινγκ ενός νέου (ή βελτιωμένου) προϊόντος ή διαδικασίας παραγωγής ή εξοπλισμού.

27 Καινοτομία (ορισμοί) Καινοτομία = θεωρητική σύλληψη + τεχνική εφεύρεση + εμπορική εκμετάλλευση

28 Διαφορετικά είδη καινοτομίας Τύπος καινοτομίας Καινοτομία προϊόντος Καινοτομία διαδικασίας Οργανωτική καινοτομία Καινοτομία διοίκησης Καινοτομία παραγωγής Καινοτομία μάρκετινγκ Καινοτομία υπηρεσίας Παράδειγμα Ανάπτυξη νέου προϊόντος Ανάπτυξη μιας νέας διαδικασίας παραγωγής Μια νέα διαδικασία εσωτερικού ελέγχου TQM, SAP R3 JIT Direct marketing Χρηματο-οικονομικές υπηρεσίες μέσω κινητού τηλεφώνου

29 Είδη τεχνολογικής καινοτομίας Βασικές έννοιες/στοιχεία Ενίσχυση Ανατροπή Σχέσεις μεταξύ βασικών εννοιών/ στοιχείων Όχι αλλαγές Επαυξητική Τμηματοποιημένη Αλλαγές Αρχιτεκτονική Ριζοσπαστική

30 Παραδείγματα καινοτομίας 1930ς Πολυεθάνη ICI 1945 Στυλό Reynolds 1950 float glass process Pilkington s Zantac Glaxo-Smithkline s Φωτοτυπία Xerox 1980s Προσωπικός Η/Υ Apple Computer 2000 Κλωνοποίηση PPL Theraputics 2010???????????

31 Η διαχείριση της τεχνολογίας και της καινοτομίας Η διαχείριση της τεχνολογίας και της καινοτομίας έχει σημασία Στο επίπεδο της επιχείρησης Στο εθνικό επίπεδο Στο διεθνές επίπεδο (π.χ. ΕΕ)

32 Η διαχείριση της τεχνολογίας και της καινοτομίας σε εθνικό επίπεδο Η ανάπτυξη της τεχνολογικής βάσης αποτελεί στόχο κάθε χώρας. Οι έξι μύθοι σχετικά με τον ρόλο της τεχνολογίας στις νέες βιομηχανικές χώρες (π.χ. Ελλάδα) Μ1. Η τεχνολογία είναι (απλά) εφαρμοσμένη επιστήμη Όμως, πολλές φορές η πράξη οδηγεί την επιστήμη (π.χ. Carnot)

33 Οι έξι μύθοι σχετικά με την τεχνολογία Συνέπειες Μ1 Η επιστημονική γνώση έχει μεγαλύτερη σημασία από την τεχνολογική Χρηματοδοτούνται ερευνητικά κέντρα για επιστημονική έρευνα Η ανάπτυξη τεχνολογίας έρχεται σε δεύτερη μοίρα

34 Οι έξι μύθοι σχετικά με την τεχνολογία Μ2. Η τεχνολογική επάρκεια είναι το κλειδί για την τεχνολογική απεξάρτηση - π.χ. αντίθετη κατεύθυνση Ιαπωνίας Συνέπειες Μ2 Η τεχνολογία αναπτύσσεται in-house, δεν αγοράζεται ή προσαρμόζεται Ξοδεύεται προσπάθεια σε μακροχρόνιες και με υψηλό ρίσκο αποτυχίας τεχνολογίες

35 Οι έξι μύθοι σχετικά με τον ρόλο της τεχνολογίας Μ3. Η περισσότερη τεχνολογία είναι πάντα καλύτερη - Concorde/Hovercraft vs. Pampers Συνέπειες Μ3 Προσπάθειες για μεγαλεπήβολες τεχνολογίες προϊόντων, όχι διαδικασιών Έμφαση στη δαπάνη Ε&Α, όχι στην προστιθέμενη αξία της παραγωγής Νέες τεχνολογίες μπαίνουν βιαστικά στην αγορά

36 Οι έξι μύθοι σχετικά με την τεχνολογία Μ4. Η υψηλή τεχνολογία είναι η καλή τεχνολογία - Ινδία (software) vs Κίνα (παραδοσιακή βιομηχανία) Συνέπειες Μ4 Επιδοτούνται ακριβές τεχνολογίες και οι φορείς που τις προωθούν Παραβλέπονται οι ώριμες τεχνολογίες Πολεμούνται οι παλιές τεχνολογίες

37 Οι έξι μύθοι σχετικά με την τεχνολογία Μ5. Η τεχνολογία γίνεται εύκολα κατανοητή και μεταφέρεται εύκολα - Όμως, τεχνολογία = άρρητη γνώση Συνέπειες Μ5 Η προσπάθεια επικεντρώνεται στην συγγραφή προτάσεων και δημοσιευμάτων, όχι την γνώση Δίνεται μεγάλη σημασία στη ρύθμιση της μεταφοράς τεχνολογίας και όχι στην βελτίωση της μεταφοράς

38 Οι έξι μύθοι σχετικά με την τεχνολογία Μ6. Η Έρευνα και Ανάπτυξη (R&D) είναι το κλειδί της καινοτομίας και ξεκινά από την έρευνα - Όμως, 80% της βιομηχανικής έρευνας σε αναπτυγμένες χώρες αφορά βελτιώσεις προϊόντων Συνέπειες Μ6 Η έμφαση δίδεται στη Ε&Α, όχι στη βιομηχανική έρευνα Στην Ε&Α η έμφαση βρίσκεται στο Ε

39 Μοντέλα καινοτομίας Δύο σχολές Σχολή κοινωνικού ντετερμινισμού Οι συνθήκες δημιουργούν την καινοτομία Σχολή ατομικισμού Ατομικά ταλέντα και ικανότητες δημιουργούν την καινοτομία

40 Μοντέλα καινοτομίας Χρονολογία Μοντέλο Χαρακτηριστικά 1950/60s Technology push Γραμμική διαδικασία, Έμφαση στην Ε&Α Η αγορά αντιδρά 1970s Market pull Γραμμική διαδικασία, Έμφαση στο marketing Η E&A αντιδρά 1980s Αλληλεπίδρασης Έμφαση στην ολοκλήρωση Ε&Α και Μάρκετινγκ 1980/90s Διαδραστικό Συνδυασμός push και pull 2000 Δικτύου Έμφαση στις «εξωτερικές διασυνδέσεις»

41 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Shumpeter, Kondratieff, Abernathy and Utterback Long wave theory of innovation Η οικονομική ανάπτυξη ακολουθεί κύκλους/κύματα που προέρχονται από δραστηριότητες τεχνολογικής καινοτομίας Οι τεχνολογίες ακολουθούν κύκλους, οι καινοτομίες ακολουθούν κύκλους, οι κλάδοι ακολουθούν κύκλους Τι δημιουργεί επιτυχημένες καινοτομίες; Δεν υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ δαπάνης σε Ε&Α και οικονομικής ανάπτυξης

42 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Η Σουμπερτιανή άποψη: Η καινοτομία είναι αποτέλεσμα του τρόπου με τον οποίο μια επιχείρηση διαχειρίζεται τους πόρους της και αναπτύσσει ικανότητες.

43 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Άλλες επιχειρήσεις Καινοτόμος αρχιτεκτονική επιχείρησης Τα τμήματα της επιχείρησης Άτομα Τεχνολογία και προϊόντα Παραγωγοί γνώσης και τεχνολογίας ΜΙΚΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΜΑΚΡΟ-ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

44 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ 1. Υποστήριξη παραγωγής γνώσης 2. Ελάττωση της αβεβαιότητας 3. Διάθεση συμπληρωματικών πόρων/υποδομής 4. Προώθηση της συνεργασίας 5. Διαμόρφωση πολιτικής

45 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ AT-LARGE Εθνικά συστήματα καινοτομίας (NIS) Συστημική προσέγγιση Θεσμική προσέγγιση (Nelson) Εξετάζονται οι σχέσεις μεταξύ εθνικών θεσμών, όπως είναι το χρηματοπιστωτικό σύστημα, η εκπαίδευση, οι πολιτική της κυβέρνησης, οι επιχειρήσεις, το νομικό πλαίσιο, κλπ. Σχεσιακή προσέγγιση (Lundvall) Εξετάζονται εμπορικές και κοινωνικές σχέσεις μεταξύ παραγωγών και χρηστών τεχνολογίας. Γενικά: Η τεχνολογική καινοτομία είναι περισσότερο συχνή και πιο εύκολα διαχειρίσιμη όταν οι παράγοντες που επηρεάζουν την ικανότητα καινοτομίας της επιχείρησης είναι συνδεδεμένοι και αλληλοεξαρτώμενοι.

46 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ AT-LARGE Περιφερειακά συστήματα καινοτομίας (RSI) Porter Γεωγραφικές συναθροίσεις κλάδων σε συστήματα με οριζόντιες και κάθετες σχέσεις, σε συνδυασμό με ιδιαίτερες συνθήκες ζήτησης, συντελεστών (παραγωγής) και στρατηγικών, δημιουργούν αυξημένη καινοτομία. μικρά κόστη γρήγορη διάχυση γνώσης και πληροφοριών μικρότερο ρίσκο Παραλλαγές: Κλαδικά συστήματα Τεχνολογικά Πάρκα Βιομηχανικές Ζώνες

47 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ AT-LARGE Τεχνολογικά συστήματα Διαφέρουν από τα εθνικά και περιφερειακά στα Καθορίζονται από τεχνολογίες και όχι από γεωγραφικά όρια Έχουν ιδιαίτερα εθνικο-τεχνολογικά χαρακτηριστικά Η συστημική προσέγγιση δίνει έμφαση στη διάχυση και τη χρήση της γνώσης παρά στην παραγωγή της Είναι ιδιαίτερα χρήσιμα στον καθορισμό εθνικής βιομηχανικής πολιτικής και στα πολύπλοκα συστήματα και προϊόντα (CoPS). Δίκτυα (Networks), Συναθροίσεις (Clusters), Σχηματισμοί (complexes), Αλυσίδες (Chains)

48 ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΜΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ Το εθνικό σύστημα καινοτομίας στο οποίο συμμετέχει μια επιχείρηση παίζει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό των σχετικών δραστηριοτήτων της. ΠΩΣ; επιδοτήσεις και πιέσεις της εθνικής αγοράς ικανότητες σε παραγωγή και έρευνα θεσμοί εταιρικής διακυβέρνησης

49 ΕΠΙΔΟΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΙΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Υπάρχει σχέση μεταξύ της εγχώριας ζήτησης και των τοπικών συνθηκών τιμολόγησης με την ένταση και το ρυθμό παραγωγής καινοτομίας σε συγκεκριμένους κλάδους (demand pull) Ειδικά, όταν η ζήτηση εξαρτάται από άμεσες σχέσεις με πελάτες

50 ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Παράγοντες που επηρεάζουν την τοπική ζήτηση Προτιμήσεις πελατών Ποιοτικά τρόφιμα και ένδυση στην Ιταλία και Γαλλία Ποιοτικός μηχανολογικός εξοπλισμός στη Γερμανία Ιδιωτικές επενδύσεις Η αυτοκινητοβιομηχανία «τραβάει» δραστηριότητες καινοτομίας σε ρομπότ και CAD στη Γερμανία, Σουηδία, Ιταλία και Ιαπωνία

51 ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Δημόσιες επενδύσεις Σιδηρόδρομοι στη Γαλλία Ιατρικά μηχανήματα στη Σουηδία Τιμές εισροών Αυτοματοποίηση στις ΗΠΑ Διαφορά Ευρωπαϊκών και Αμερικάνικών αυτοκινήτων

52 ΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ Εγχώριοι φυσικοί πόροι Τεχνολογίες εξόρυξης στις ΗΠΑ Εγχώριος ανταγωνισμός Ανταγωνισμός βρετανικών φαρμακοβιομηχανιών σε αντίθεση με τη «μονοπωλιακή» πολιτική της Γαλλίας Ανταγωνισμός στη Γερμανική χημική βιομηχανία Η καινοτομία παράγεται από μικρές ανταγωνιζόμενες επιχειρήσεις

53 Αποτέλεσμα: Παραγωγικότητα (Γερμανία) = 2* Παραγωγικότητα(ΗΒ) ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ Οι εγχώριες ευκαιρίες και πιέσεις δεν μπορούν να καταλήξουν σε καινοτομίες αν οι επιχειρήσεις δεν διαθέτουν τις ανάλογες ικανότητες σε έρευνα και παραγωγή για να τις εκμεταλλευτούν. Οι ικανότητες αυτές έχουν να κάνουν με την εκπαίδευση. ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Μελέτη Prais (1993) Γαλλία, Δ. Γερμανία, Ολλανδία, Ελβετία, Η.Β. Πολλές ομοιότητες στην κορυφή της εκπαιδευτικής πυραμίδας Πολλές διαφορές στη βάση της πυραμίδας Χωρίς κανένα «χαρτί»: Γερμανία, Ελβετία < 25% Η.Β. ~ 75%

54 ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Οι επιχειρήσεις, ιδιαίτερα οι μεγάλες, επιζητούν γνώσεις που παράγονται σε πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Επειδή μεγαλύτερη σημασία έχει η άρρητη γνώση, που περιορίζεται από τη γλώσσα και την απόσταση, η συνεργασία είναι πιο αποδοτική με τοπικά ιδρύματα. Η παραγωγή της βασικής έρευνας σχετίζεται με το μέγεθος των επενδύσεων σε τεχνολογία. Εξαίρεση είναι η Ιαπωνία (όχι για πολύ ακόμα). Οι επιχειρήσεις προσανατολίζονται σε δραστηριότητες που υποστηρίζονται από το δυναμικό που ανήκει στο ιδιαίτερο εθνικό σύστημα καινοτομίας. Η.Β., Η.Π.Α. --- Λογισμικό, φάρμακα Ιδιαίτερες ικανότητες σε έρευνα Όχι ιδιαίτερες ικανότητες σε παραγωγή Ιαπωνία, Γερμανία --- Αυτοκίνητα, ηλεκτρονικά Ιδιαίτερες ικανότητες σε παραγωγή Όχι ιδιαίτερες ικανότητες σε έρευνα

55 Κοινωνικο-τεχνικά καθεστώτα και νέες τεχνολογίες Η επικράτηση μιας τεχνολογίας και η χρήση της δημιουργούν κοινωνικο-τεχνικά (ή κοινωνικοτεχνολογικά) καθεστώτα (regimes) Η διάχυση και επικράτηση μιας νέας τεχνολογίας προϋποθέτει την υπέρβαση του υπάρχοντος καθεστώτος.

56 Το ευρύτερο πλαίσιο:κοινωνικοτεχνική προσέγγιση

57 Το ευρύτερο πλαίσιο:κοινωνικοτεχνική προσέγγιση

58 Κοινωνικο-τεχνικά καθεστώτα και νέες τεχνολογίες

59 Τι είναι ο επιχειρηματίας της τεχνολογίας («τεχνο-επιχειρηματίας» Είναι ο καταλύτης της τεχνολογικής επιχειρηματικότητας Συνήθως περισσότεροι του ενός «τεχνοεπιχειρηματίες» εμπλέκονται σε εγχειρήματα τεχνολογικής επιχειρηματικότητας Οι κύριοι παράγοντες που υποκινούν τους «τεχνοεπιχειρηματίες» είναι: ανεξαρτησία, πλούτος, εκμετάλλευση. ανεξαρτησία = ελευθερία, έλεγχος

60 Τι είναι ο επιχειρηματίας της τεχνολογίας («τεχνο-επιχειρηματίας» Το άμεσο κοινωνικό περιβάλλον (οικογένεια, φίλοι, συνάδελφοι) του επιχειρηματία παίζει σημαντικό ρόλο στην επιτυχία. Οι «τεχνο-επιχειρηματίες» προέρχονται από πανεπιστημιακά εργαστήρια, ερευνητικά κέντρα και τμήματα επιχειρήσεων που σχετίζονται με την έρευνα και την ανάπτυξη (R&D).

61 Χώροι τεχνολογικής επιχειρηματικότητας ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ Εκπαίδευση και παραγωγή επιστημονικής και τεχνολογικής γνώσης. Εκπαίδευση στην επιχειρηματικότητα. Συμβολή στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας με τη διεξαγωγή έρευνας και ανάπτυξης, τη δημιουργία τεχνο-βλαστών (spin-offs) και τη λειτουργία θερμοκοιτίδων (incubators) Συνεργασία με επιχειρήσεις παραγωγής υψηλής τεχνολογίας

62 Χώροι τεχνολογικής επιχειρηματικότητας ΣΥΣΤΑΔΕΣ (CLUSTERS) Περιλαμβάνουν επιχειρήσεις του ίδιου ή παρεμφερών κλάδων, κατόχους γνώσης και άλλους θεσμικούς παράγοντες και οργανισμούς που παρέχουν μια κρίσιμη μάζα γνώσεων, τεχνολογιών, κεφαλαίων, κλπ που χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητας των μεμονωμένων επιχειρήσεων, αλλά και όλης της συστάδας συνολικά. Οι επιχειρήσεις μιας συστάδας έχουν ένα κοινό όραμα, αλλά όχι (αναγκαστικά) κοινούς στόχους

63 Χώροι τεχνολογικής επιχειρηματικότητας Η διοίκηση της συστάδας αποτελείται από στελέχη των βασικών εταιρειών «κορμού» και το διαμεσολαβητή/εμπνευστή που ενθάρρυνε και εμψύχωσε την ανάπτυξη της. Η διοίκηση της συστάδας απορρέει από συμφωνία των εταίρων και δεν επιβάλλεται εξωγενώς (εκτός εάν προκύπτει συγκεκριμένα από την πρόσκληση ενός προγράμματος για τη δημιουργία clusters).

64 Χώροι τεχνολογικής επιχειρηματικότητας ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΔΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Corallia Clusters Initiative ( Cluster Συστημάτων και Εφαρμογών Νάνο/Μικροηλεκτρονικής Cluster Διαστημικής Τεχνολογίας και Εφαρμογών Cluster Τεχνολογιών Παιγνίων και Δημιουργικού Περιεχομένου

65 Χώροι τεχνολογικής επιχειρηματικότητας ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ/ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΠΑΡΚΑ Βρίσκονται κοντά σε πανεπιστήμια ή/και εταιρίες Παραγωγή ενός περιβάλλοντος συνδεσιμότητας μεταξύ νέων επιχειρήσεων και μοίρασμα ιδεών, ανθρώπων, και εξοπλισμού. Λειτουργούν (και) ως θερμοκοιτίδες νέων επιχειρήσεων τεχνολογίας και παρέχουν συμβουλευτική, εκπαιδευτική και διαχειριστική υποστήριξη και υποδομές. Λειτουργούν ως σημείο διασύνδεσης με ειδικούς της τεχνολογίας, της διοίκησης και της επιχειρηματικότητας.

66 Χώροι τεχνολογικής επιχειρηματικότητας Γενικά παρέχουν: Συν-χρηματοδότηση υποδομών (χώρων, internet, κλπ) Πρεστίζ Δυνατότητα εύρεσης πληροφοριών Υπηρεσίες υποστήριξης (λογιστές, γραμματείς, κλπ) Ειδικές συμβουλευτικές υπηρεσίες (π.χ. πώς να πατενταριστεί μια καινοτομία) Εκπαίδευση σε ζητήματα επιχειρηματικότητας Χρηματοδότηση

67 Χώροι τεχνολογικής επιχειρηματικότητας ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ & ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΑΤΤΙΚΗΣ (ΤΕΠΑ) «ΛΕΥΚΙΠΠΟΣ» ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΗΠΕΙΡΟΥ (Ε.ΤΕ.Π.Η.) - ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Α.Ε. (ΤΕ.ΠΑ.ΘΕ. Α.Ε.) - ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ (Τ.Π.Θ.) - ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΛΑΥΡΙΟΥ (Τ.Π.Π.Λ.) - ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ ΠΑΤΡΩΝ Α.Ε. (ΕΠΠ) -

68 Εύρεση κεφαλαίων Κεφάλαια από ίδιους πόρους, οικογένεια, συγγενείς, φίλους, Κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών (ή επιχειρηματικού κινδύνου) (venture capital) Συμμετοχή στην επιχείρηση Εισέρχονται βάσει κάποιας απόδοσης σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα Κατά μέσον όρο μετά από 10 χρόνια οι συμμετέχοντες εξέρχονται από την επιχείρηση

69 Εύρεση κεφαλαίων Τραπεζικός δανεισμός Όχι πολύ κοινή μέθοδος λόγω έλλειψης εγγυήσεων Επιχειρηματικοί άγγελοι Ιδιώτες επενδυτές που επενδύουν χρήματα και διαθέτουν χρόνο, εμπειρία και τεχνογνωσία σε επιχειρήσεις που παρουσιάζουν προοπτικές ανάπτυξης. Γενικά, τα άτομα αυτά έχουν μεγάλη εμπειρία σε θέματα που σχετίζονται με την διοίκηση και την οργάνωση επιχειρήσεων, την ορθολογική διαχείριση επιχειρησιακών πόρων, καθώς και το marketing. Ο ρόλος τους είναι διττός: από τη μια είναι επενδυτές που επενδύουν τα κεφάλαιά τους και από την άλλη έχουν ενεργό ρόλο στην επιχείρηση

70 Αποτίμηση επιχείρησης τεχνολογίας Δύο μοντέλα αποτίμησης Βαθμολόγηση (scoring) Σχετική κατάταξη μεταξύ τεχνολογιών ή/και επιχειρήσεων Ένταξη σε κατηγορία (rating) η ένταξη βασίζεται στην κατανομή των βαθμών/αξιολογήσεων και στον αντίστοιχο ρυθμό αποτυχίας που παρατηρήθηκε

71 Αποτίμηση επιχείρησης τεχνολογίας Παράγοντες Χαρακτηριστικά Βαθμός Διοίκηση Τεχνολογία Αγορά Κερδοφορία Διαχείριση γνώσης Τεχνολογική εμπειρία Διοικητικές ικανότητες Ικανότητα προσέλκυσης κεφαλαίων Ανθρώπινο δυναμικό Περιβάλλον ανάπτυξης τεχνολογίας Αποτελέσματα ανάπτυξης τεχνολογίας (πατέντες, κλπ) Επιτυχή έργα ανάπτυξης τεχνολογίας Τεχνολογική υπεροχή Εμπορική χρήση τεχνολογίας Δυνατότητες αγοράς Χαρακτηρικστικά αγοράς και ανταγωνισμού Ανταγωνιστικότητα προϊόντος Σκοπιμότητα σχεδίου πωλήσεων Σκοπιμότητα επιχειρησιακού σχεδίου Επιστροφή επένδυσης

72 Αποτίμηση επιχείρησης τεχνολογίας Κατηγορία AAA AA A BBB BB B CCC CC C D Βαθμός > <50

73 Εξωτερική χρηματοδότηση; Γιατί ΟΧΙ Παραχώρηση ελέγχου Η επιστροφή του κεφαλαίου μπορεί να σταματήσει την ορμή της επιχείρησης Το να ξοδεύεις τα χρήματα άλλων είναι εθιστικό Οι πελάτες περνάνε σε δεύτερη μοίρα Η αναζήτηση κεφαλαίων απομακρύνει από το στόχο

74 Η αγορά των προϊόντων τεχνολογίας Βραχύς κύκλος ζωής Ταχεία είσοδος στην αγορά, γρήγορο «νεκρό σημείο» Αλληλο-εξάρτηση με άλλα προϊόντα τεχνολογικής έντασης Συμπληρώματα, ανάγκη συνεργασίας Τεχνολογική υποστήριξη Τιμολόγηση συντήρησης Διεθνείς αγορές

75 Η μεγάλη πρόκληση Η μεγάλη πρόκληση στη διαδικασία της τεχνολογικής επιχειρηματικότητας είναι η δυνατότητα να αποδείξει κανείς τη μελλοντική αξία μιας (επιχειρηματικής) ευκαιρίας πριν την υλοποίησή της. Απαιτείται καλύτερη κατανόηση της έννοιας της τεχνολογικής ευκαιρίας σαν πιθανή επικερδής επιχείρηση με στόχο την ανάπτυξη διαδικαστικής γνώσης (πώς να κάνουν κάτι) από τους ερευνητές και τους άλλους ενδιαφερόμενους.

76 Εντοπισμός ευκαιρίας Ο επιχειρηματίας πρέπει να έχει την ικανότητα να αναγνωρίζει τις επιχειρηματικές ευκαιρίες Δεν υπάρχει καμία προκαθορισμένη διαδικασία μέσω της οποίας κάποιος μπορεί να αναγνωρίσει μελλοντικές ευκαιρίες. Διότι δεν υπάρχουν απαντήσεις στα: Από τι αποτελείται η αξιόπιστη γνώση για το μέλλον Πως μπορεί να συλλέξει και να παράξει κάποιος αυτή τη γνώση

77 Εντοπισμός ευκαιρίας Όμως πολλοί υποστηρίζουν ότι οι επιχειρηματίες έχουν τις ικανότητες να σχηματίζουν μια μελλοντική εικόνα της επιχείρησής τους. Διότι Υπάρχει θέληση για την αποδοχή της αβεβαιότητας Υπάρχουν κάποιες διανοητικές ικανότητες που παράγονται από την κατάσταση εγρήγορσης στην οποία βρίσκονται Η εγρήγορση του καθιστά ικανούς να αντιλαμβάνονται σημάδια αλλαγών και να παράγουν λογικές ιστορίες για το μέλλον της επιχείρησής τους

78 Εντοπισμός ευκαιρίας Αναγνώριση ευκαιρίας σημαίνει συγκέντρωση πληροφορίας, δημιουργία γνώσης και καθορισμός της μελλοντικής αξίας της επιχείρησης Τρεις απόψεις σχετικά με την έννοια της ευκαιρίας Οι ευκαιρίες υπάρχουν στο περιβάλλον και με μια αντικειμενική διαδικασία μπορούν να εντοπιστούν (αντικειμενική προσέγγιση) Οι ευκαιρίες υπάρχουν αλλά μόνο κάποιοι άνθρωποι έχουν την ικανότητα να τις εντοπίσουν (αντικειμενικήυποκειμενική προσέγγιση)

79 Εντοπισμός ευκαιρίας Οι ευκαιρίες δημιουργούνται στο μυαλό των επιχειρηματιών μέσω μιας διαδικασίας υποκειμενικής σκέψης. Δεν είναι δυνατόν να αποδειχθεί η ύπαρξή τους προτού υλοποιηθούν (δημιουργική υποκειμενική προσέγγιση) Στην τεχνολογική επιχειρηματικότητα οι ευκαιρίες περιλαμβάνουν την τεχνολογική παράμετρο που σαν δυνατότητες βρίσκεται στο μυαλό του επιχειρηματία (δημιουργική υποκειμενική προσέγγιση)

80 Η αναγνώριση/εντοπισμός ευκαιρίας ως διαδικασία μάθησης Συγκέντρωση πληροφοριών, ανάλυση και δημιουργία επιχειρηματικής ιδέας Αναγνώριση εξωτερικής ευκαιρίας: δυνατότητα στην αγορά, σειρά βημάτων και αναμενόμενο αποτέλεσμα Αίσθηση για πιθανότητα αλλαγής (μέσω τεχνολογίας) Μάθηση και απόκτηση εμπειρίας με δράσεις πεδίου και αλληλεπιδράσεις

81 Start up ή management Προϊόν Στρατηγική Όραμα Η επιχειρηματική εκκίνηση απαιτεί management!

82 Όραμα Υπόθεση αξίας γιατί να αγοράσει κάποιος το προϊόν; Υπόθεση μεγέθυνσης πως θα μάθει κάποιος για το προϊόν; ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟΙ για τον έλεγχο των υποθέσεων! Μεγάλη σημασία του Ελάχιστου Βιώσιμου Προϊόντος

83 Δημιουργία Αποτίμηση - Μάθηση ΙΔΕΕΣ ΜΑΘΗΣΗΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΡΟΪΟΝ Το ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΒΙΩΣΙΜΟ ΠΡΟΪΟΝ επιταχύνει τον κύκλο ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ

84 ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΒΙΩΣΙΜΟ ΠΡΟΪΟΝ (ΕΒΠ) Το ΕΒΠ δεν είναι σχεδιασμένο για να απαντήσει σε ερωτήματα που έχουν να κάνουν με το σχεδιασμό ή την τεχνολογία του προϊόντος. Ο στόχος είναι να δοκιμάσει τις θεμελιώδεις επιχειρηματικές υποθέσεις.

85 Διοίκηση Τεχνολογίας Ικανότητες Δυναμικές Κτίζουν, συσσωματώνουν, ή ανασυνθέτουν λειτουργικές ικανότητες. Λειτουργικές Τεχνολογικές ικανότητες Η συλλογή των δραστηριοτήτων/ρουτινών η εκτέλεση των οποίων είναι απαραίτητη για τη διοίκηση της τεχνολογίας.

86 Διοίκηση Τεχνολογίας Συμπληρωματικοί πόροι/ικανότητες Οι πόροι, ικανότητες και υποδομές που απαιτούνται για την πετυχημένη εμπορευματοποίηση και το μάρκετινγκ μιας τεχνολογικής καινοτομίας διαφορετικοί από αυτούς που χρειάζονται για την ανάπτυξη της καινοτομίας.

87 Δραστηριότητες της διοίκησης τεχνολογίας 1. Αναγνώριση/χαρακτηρισμός (τεχνολογίας-ων) 2. Επιλογή 3. Απόκτηση (επιπλέον) τεχνολογικών ικανοτήτων 4. Εκμετάλλευση 5. Προστασία 6. Μάθηση (πίσω στο 1)

88 Υποστηρικτικές δραστηριότητες στη διοίκηση τεχνολογίας Διοίκηση έργου Διαχείριση γνώσης Διαχείριση καινοτομίας

89 Εργαλεία διοίκησης τεχνολογίας Πλαίσια διοίκησης τεχνολογίας Έρευνητικά εργαλεία Πληροφοριακά συστήματα Τεχνολογία πληροφορικής και επικοινωνιών Έμπειρα συστήματα Βάσεις δεδομένων Μοντελοποίηση προσομοίωση Στατιστική

90 Εργαλεία διοίκησης τεχνολογίας Εργαλεία για την ανάλυση εξωτερικών πληροφοριών, π.χ. τεχνολογική πρόβλεψη και συγκριτική προτυποίηση Εργαλεία για την ανάλυση εσωτερικών πληροφοριών, π.χ. καταγραφή δεξιοτήτων Εργαλεία για τον υπολογισμό πόρων και έργου, π.χ. εργαλεία διαχείρισης έργου Εργαλεία για τη συνεργασία Εργαλεία για τη δημιουργία ιδεών και την επίλυση προβλημάτων Εργαλεία για τη βελτίωση της αποδοτικότητας και της ευελιξίας εργαλεία λιτής επιχείρησης

91 Εργαλεία διοίκησης τεχνολογίας Ανάλυση πατεντών Διαχείριση χαρτοφυλακίου Οδικός χάρτης Καμπύλη-S Ορόσημα σταδίων Ανάλυση αξίας

92 Εργαλεία διοίκησης τεχνολογίας Εργαλείο/ Δραστηριότητα Ανάλυση πατεντών Διαχείριση χαρτοφυλακίου Οδικός χάρτης Καμπύλη-S Ορόσημα σταδίων Ανάλυση αξίας Απόκτηση Εκμετάλλευση Αναγνώριση Μάθηση Προστασία Επιλογή * * * * * * * * * * * *

93 Αναγνώριση/χαρακτηρισμός (τεχνολογίας-ων) Προγραμματισμός τεχνολογίας Τεχνολογική πρόβλεψη Foresight τεχνολογίας Τεχνολογικοί οδικοί χάρτες Intelligence

94 Foresight / Forecast

95 Αξιολόγηση τεχνολογίας Χαμηλός, όμως αναγκαία Βασικές τεχνολογίες Τρέχουσα Αντίκτυπος στον ανταγωνισμό Υψηλός κόστος, διαφοροποίηση Τεχνολογίες - κλειδιά Τεχνολογία Αποδεδειγμένος, δυνητικά υψηλός Αναπτυσσόμενες τεχνολογίες Μελλοντική Δυνητικός αντίκτυπος στον ανταγωνισμό Υποσχόμενος Αναδυόμενες τεχνολογίες

96 Αξιολόγηση τεχνολογίας Με βάση την ωριμότητα - Εμβρυική - Αναπτυσσόμενη - Ώριμη - Γερασμένη

97 Τεχνολογικές ικανότητες Τεχνολογική ικανότητα Ικανότητα μάρκετινγκ Υψηλή Μέτρια Χαμηλή Υψηλή Αστέρι Επιτυχία Αμφιβολία Μέτρια Επιτυχία Αμφιβολία Αποτυχία Χαμηλή Αμφιβολία Αποτυχία Καταστροφή

98 Εσωτερική αξιολογηση Κριτήρια Τεχνολογία Α Τεχνολογία Β Τεχνολογία Γ Μέγεθος τεχνολογικών εσωτερικών πόρων Σχετικοί εξωτερικοί πόροι Εμπειρία λειτουργίας Ιδιοκτησιακή θέση Καινοτομίες Άλλα ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΒΑΘΜΟΣ

99 Μέθοδοι πρόβλεψης Κατηγορία Ορισμός Μέθοδοι Άμεσες Σχεσιακές Δομικές Απευθείας πρόβλεψη παραμέτρων Σχέσεις μεταξύ παραμέτρων άλλων τεχνολογιών Χρήση σχέσων αιτίαςαποτελέσματος που επηρεάζουν την ανάπτυξη Γνώμες ειδικών, Delphi, ανάλυση τάσεων,... Σενάρια Σχεσιακά μοντέλα, παλινδρόμηση

100 Επιλογή τεχνολογίας Από την αναγνώριση και τον χαρακτηρισμό τεχνολογίας στις στρατηγικές αποφάσεις. Η στρατηγική εμπεριέχει διαδικασίες επιλογής και ανάπτυξης τεχνολογίας-ων και επιχειρηματικών μοντέλων (business models) που χτίζουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα με τη σύνθεση και την οργάνωση πόρων και ικανοτήτων που είναι δύσκολο να αντιγραφούν. ΕΠΙΛΟΓΗ: Ποιες τεχνολογίες θα υιοθετηθούν ή/και να υποστηριχθούν από την επιχείρηση. Η απόφαση της επιλογής είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την στρατηγική (επιχειρηματική και τεχνολογική) της επιχείρησης.

101 Επιλογή τεχνολογίας Ανάπτυξη πολλών «επαναστατικών» τεχνολογιών Αυξανόμενα κόστη έρευνας και ανάπτυξης Μικροί κύκλοι ζωής προϊόνων Αυξανόμενος κίνδυνος και αξία επιλογής τεχνολογίας και ταχείας ανάπτυξης

102 Τεχνολογική στρατηγική Τι είναι η τεχνολογική στρατηγική; Για τις επιχειρήσεις που βασίζουν την ανταγωνιστικότητά τους στην τεχνολογία, η τεχνολογική στρατηγική περιλαμβάνει τον ορισμό, την ανάπτυξη και τη χρήση των τεχνολογικών ικανοτήτων που αποτελούν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα. Οι τακτικές σε σχέση με την τεχνολογία αφορούν στο πως μια επιχείρηση αναπτύσσει προϊόντα και διαδικασίες. Η στρατηγική αφορά στο πως επιλέγονται ή/και αναπτύσσονται ικανότητες που καθορίζουν το πώς οι επιχείρηση μπορεί να παράγει ευκαιρίες για τεχνολογική καινοτομία.

103 Τεχνολογική στρατηγική Τυπολογίες τεχνολογικών στρατηγικών Freeman and Soete (1997) Αμυντική υπεράσπιση υπαρχόντων τεχνολογιών και σταδιακή βελτίωση Επιθετική τεχνολογική ηγεσία, έντονη ερευνητική δραστηριότητα Αντιγραφική και εξαρτημένη ακολουθία των ηγετών του κλάδου, εστίαση στις ικανότητες παραγωγής Παραδοσιακή λίγες επενδύσεις πέρα από αυτές στην παραγωγή Οπορτουνιστική επενδύσεις σε διερεύνηση τεχνολογιών και στην προστασία τους Και άλλες τυπολογίες στα ίδια πλαίσια (π.χ. Goodman and Lawless, 1994).

104 Τεχνολογική στρατηγική Τυπολογίες τεχνολογικών στρατηγικών Christesen (1997) Διατηρούμενες «Ασυνεχείς» The innovator s dilemma Οι επιχειρήσεις προσπαθώντας να ικανοποιήσουν τους μεγάλους και ισχυρούς πελάτες τους πέφτουν στην παγίδα των «διατηρούμενων» τεχνολογιών και χάνουν την ικανότητα να παράγουν νέες «ασυνεχείς» τεχνολογίες.

105 Τεχνολογική στρατηγική ΠΟΡΟΙ Οι τεχνολογικές στρατηγικές περιορίζονται από τους πόρους της επιχείρησης (τμήματα Ε&Α, εργοστάσια, ανθρώπινο δυναμικό, λειτουργικές διαδικασίες). Διαφορετικών ειδών επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν διαφορετικές ευκαιρίες, εμπόδια και προκλήσεις (Pavitt, 1994). Εξαρτώμενες από προμηθευτές Κλάδοι Γεωργία Υπηρεσίες Παραδοσιακή Πηγές τεχνολογίας Κύρια καθήκοντα τεχνολογικής στρατηγικής μεταποίηση Προμηθευτές Μάθηση από την παραγωγή Χρήση εξωτερικής τεχνολογίας για την ενδυνάμωση άλλων πηγών ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος Έμφαση στην κλίμακα Υλικά όγκου Αυτοκίνητα Κατασκευές Παραγωγή Σχεδιαστές Ειδικοί προμηθευτές Σταδιακή ενσωμάτωση αλλαγών Διάχυση βέλτιστων πρακτικών Έμφαση στην πληροφορία Χρηματοπιστωτικά Εμπόριο Εκδόσεις Τμήματα πληροφορικής Ειδικοί προμηθευτές Σχεδιασμός πολύπλοκων πληροφορικών συστημάτων Ανάπτυξη σχετικών προϊόντων Βασισμένες στην επιστήμη Ηλεκτρονικά Χημικά Φάρμακα Ε&Α Βασική έρευνα Εκμετάλλευση βασικής έρευνας Συμπληρωματικ οί πόροι Ανάπτυξη σχετικών προϊόντων Εξειδικευμένοι προμηθευτές Μηχανές Όργανα Λογισμικό Σχεδιασμός Χρήστες Παρακολούθηση απαιτήσεων πελατών Ενσωμάτωση τεχνολογιών

106 Επιλογή τεχνολογίας Η διαδικασία της επιλογής 1. Εξέταση και αξιολόγηση τεχνολογιών (technology audit) 2. Πρόβλεψη τεχνολογικών εξελίξεων 3. Ανάλυση και πρόβλεψη επιχειρηματικού περιβάλλοντος και κινδύνων 4. Ανάλυση και πρόβλεψη αγοράς/χρηστών 5. Οργανωσιακή ανάλυση

107 Επιλογή τεχνολογίας Η διαδικασία της επιλογής (συνέχεια) 6. Ανάπτυξη στόχων/οράματος 7. Σχεδιασμός οργανωσιακών δράσεων 8. Εφαρμογή σχεδίων 1-5 Στρατηγική ανάλυση 6-7 Επιλογή 8 Υλοποίηση

108 Επιλογή τεχνολογίας Ψάξιμο και επιλογή Ψάξιμο και επιλογή τεχνολογιών που εγγυώνται ανταγωνιστικό πλεονέκτημα Δημοσιοποίηση των περιοχών έρευνας από επιχειρήσεις. Η ανταπόκριση άλλων επιχειρήσεων και οργανισμών δίνει ένα μέτρο της σημαντικότητάς των τεχνολογιών στις οποίες αφορά η έρευνα. Διερεύνηση πατεντών. Βιβλιομετρικές τεχνικές. Συνέδρια, εκθέσεις Έχουν σημασία: Η συγκεντρωτική γνώση (τεχνογνωσία) και η επαύξηση ήδη γνωστών στην επιχείρηση τεχνολογιών και τεχνολογικών ικανοτήτων. Η πλήρης τεχνολογική διαφοροποίηση είναι πολύ δύσκολη και πολύ συχνά ανεπιτυχής.

109 Στρατηγική ανάλυση Χρησιμοποίηση δεδομένων από την φάση της «Αναγνώρισης/ χαρακτηρισμού τεχνολογίας» Εντοπισμός τεχνολογικών «κενών» και ευκαιριών Χρήση ανάλυσης SWOT

110 Στρατηγική ανάλυση (case study) Επιχείρηση παραγωγής λογισμικού για τη μελέτη της διάχυσης ρευστών αποβλήτων ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ Προσομοίωσης Μαθηματικές εξισώσεις Agent-based System dynamics Γραφικών (interface) Γραφήματα εξέλιξης παραμέτρων Εικόνες + Γραφήματα εξέλιξης παραμέτρων Δισδιάστατα γραφικά + κίνηση Τρισδιάστατα γραφικά + κίνηση

111 Στρατηγική ανάλυση Χαρακτηρισμός κινδύνων Οργανωσιακός κίνδυνος (πηγές) Αναντιστοιχία με υπάρχουσες ικανότητες Κόστος Ταχύτητα οργανωσιακής αλλαγής Εξάρτηση από νέα οργάνωση Εξάρτηση από εξωτερικούς συνεργάτες Διαθεσιμότητα και ποιότητα προσωπικού Διαθεσιμότητα κεφαλαίων

112 Στρατηγική ανάλυση Πιθανή επίπτωση στον ανταγωνισμό Υψηλή Μέτρια Χαμηλή Πιθανότητα επιτυχίας Τεχνολογία Α Τεχνολογία Β Τεχνολογία Γ Χαμηλή Μέτρια Υψηλή

113 Στρατηγική ανάλυση Χαρακτηρισμός κινδύνων Κίνδυνος αγοράς (πηγές) Μέγεθος και αντικείμενο αγοράς Ορισμός πελατειακής βάσης Γνώση αναγκών πελατών Κανάλια διανομής Ρυθμιστικό πλαίσιο Καθεστώς προστασίας πνευματικής ιδιοκτησίας Θέσεις ανταγωνιστών και πιθανές κινήσεις τους

114 Στρατηγική ανάλυση Σχέση επιχείρησης σε σχέση με την τεχνολογία (μια τεχνολογία) Ισχυρή Μέτρια Αδύνατη ΕΠΙΧ_Β (τώρα) Ανταγωνιστική θέση ΕΠΙΧ_Β (στόχος) ΕΠΙΧ_Α (στόχος) ΕΠΙΧ_Α (τώρα) Αδύνατη Μέτρια Ισχυρή

115 Στρατηγική ανάλυση Έκθεση επιχείρησης στην τεχνολογία Υψηλή Μέτρια Χαμηλή Μέτριος κίνδυνος Χαμηλός κίνδυνος Πολύ χαμηλός κίνδυνος Τεχνολογικός κίνδυνος Υψηλός κίνδυνος Μέτριος κίνδυνος Χαμηλός κίνδυνος Πολύ υψηλός κίνδυνος Υψηλός κίνδυνος Μέτριος κίνδυνος Χαμηλός Μέτριος Υψηλός

116 Στρατηγική ανάλυση Αγορές Νέα και άγνωστη Νέα αλλά γνωστή Τρέχουσα Τεχνολογίες Νέα και άγνωστη Νέα αλλά γνωστή Νέα και άγνωστη

117 Τεχνολογική θέση Στρατηγική ανάλυση Βασική Επίπτωση της τεχνολογίας Τεχνολογίακλειδί Αναπτυσσόμενη Αναδυόμενη Δεσπόζουσα Κολλημένη στο υφιστάμενο τεχνολογικό παράδειγμα Ασφαλές υφιστάμενο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα Υψηλή δυνατότητα μελλοντικού πλεονεκτήματος Στα ουράνια;! Υψηλή Δυνατό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα Δυνατότητα μελλοντικού πλεονεκτήματος Ευκαιρίες μελλοντικού πλεονεκτήματος Μέτρια Μέτρια Υπερασπίσιμη Χάνει έδαφος Μεγάλη ανάγκη βελτίωσης Ανυποστήριχτη Αποτυγχάνει Σοβαρά προβλήματα Ε&Α Κακές διαδικασίες παραγωγής καινοτομίας

118 Στρατηγική επιλογή Στρατηγική επιλογή βάσει: κύριων τεχνολογικών ικανοτήτων επιχείρησης επιλογής αγοράς-κατασκευής-συνεργασίας

119 Στρατηγική επιλογή Βασική Κόστος ανάπτυξης τεχνολογίας Αγορά Στρατηγική επίπτωση τεχνολογίας Τεχνολογίακλειδί Αναπτυσσόμενη Ανάπτυξη εσωτερικά Σχηματισμός συμμαχίας Χαμηλό Μέτριο Υψηλό

120 Στρατηγική επιλογή Case study Κύρια ικανότητα: «μαθηματική» αντιμετώπιση φαινομένου διάχυσης σε πραγματικές περιπτώσεις Επιλογή business model με βάση την επιλογή τεχνολογίας Agent-based simulation + 3D animation -> ΥΨΗΛΟ ΚΟΣΤΟΣ -> PAY PER USE Μαθηματικές εξισώσεις + 2D animation -> ΧΑΜΗΛΟ ΚΟΣΤΟΣ -> ΠΩΛΗΣΗ ΠΑΚΕΤΟΥ

121 Απόκτηση τεχνολογίας ΑΠΟΚΤΗΣΗ: Πως η επιχείρηση αποκτά την τεχνολογία που χρειάζεται Τρόποι απόκτησης 1. Ανάπτυξη εσωτερικά 2. Ανάπτυξη σε συνεργασία με άλλες επιχειρήσεις/φορείς - Συμμαχίες ή κοινές επιχειρήσεις

122 Απόκτηση τεχνολογίας Τρόποι απόκτησης (συνέχεια) 3. Αγορά τεχνολογίας - Αγορά τεχνολογίας από άλλη επιχείρηση - Εξαγορά επιχείρησης που έχει την τεχνολογία - Συμβόλαια/συμφωνίες Ε&Α - Άδειες (licenses) - Ιδιωτική ετικέτα (private label) 4. «Ανοικτή» καινοτομία

123 Απόκτηση τεχνολογίας Στρατηγική αυτονομία Εσωτερική ανάπτυξη Εξαγορά Εξωτερικό συμβόλαιο Ε&Α Κοινές επιχειρήσεις Άδειες Χρόνος (απόκτησης)

124 Απόκτηση τεχνολογίας (βέλτιστος τρόπος απόκτησης) Τεχνολογία Νέα Κοινή επιχείρηση Εσωτερική επιχείρηση Κεφάλαια υψηλού επιχ. κινδύνου Εκπαιδευτική επένδυση Spin-off Πώληση Αγορά Σχετική Εσωτερική ανάπτυξη Εξαγορά Εσωτερική ανάπτυξη Άδειες Εξαγορά Κεφάλαια υψηλού επιχ. κινδύνου Εκπαιδευτική επένδυση Υφιστάμενη Εσωτερική ανάπτυξη Εσωτερική ανάπτυξη Κοινή επιχείρηση Άδειες Εξαγορά Εσωτερική επιχείρηση Υφιστάμενη Σχετική Νέα

125 Απόκτηση τεχνολογίας (εσωτερική ανάπτυξη) Έρευνα και Ανάπτυξη Στόχοι: Διεξαγωγή έρευνας για τη δημιουργία νέας γνώσης και τεχνικών ιδεών με στόχο νέα προϊόντα, διαδικασίες παραγωγής και υπηρεσίες Διαδικασίες ανάπτυξης μέσω των οποίων οι ιδέες μετατρέπονται σε λειτουργικά πρωτότυπα και ενσωματώνονται σε νέα προϊόντα και υπηρεσίες Σημαντική η ανοικτή καινοτομία ακόμα και σε εσωτερικές διαδικασίες Ε&Α

126 Απόκτηση τεχνολογίας (εσωτερική ανάπτυξη) Σημαντικός ο ρόλος της απορροφητικής ικανότητας Απορροφητική ικανότητα είναι η ικανότητα μιας επιχείρησης να αξιολογεί, να αφομοιώνει και να χρησιμοποιεί νέα γνώση σε πολλαπλά επίπεδα (μεμονωμένα άτομα, ομάδες, επιχείρηση)

127 Απόκτηση τεχνολογίας (εσωτερική ανάπτυξη) ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ Ε&Α Από τον προσδιορισμό της τεχνολογικής στρατηγικής στον καθορισμό των έργων ανάπτυξης της τεχνολογίας. Τα έργα διαφέρουν ανάλογα με το στόχο Αυξητικά Πλατφόρμας Ριζοσπαστικά + έργα ανάπτυξης βασικής τεχνολογίας χωρίς άμεσο στόχο

128 Απόκτηση τεχνολογίας (εσωτερική ανάπτυξη) Διαχείριση χαρτοφυλακίου έργων Ε&Α Ποια έργα με ποιους πόρους Ποιους πόρους να αγοράσουμε, πότε Ποιους πόρους να εγκαταλείψουμε, πότε ΕΡΓΑΛΕΙΑ Θεωρία βελτιστοποίησης Θεωρία εμπράγματων δικαιωμάτων (real options)

129 Απόκτηση τεχνολογίας (μοντέλο ανοικτής καινοτομίας) Έρευνα Ανάπτυξη Εμπορευματοποίηση Τεχνολογικές εισροές Company Boundaries Εισροές προϊόντων (e.g. Co-branding) Core Market Focus Τεχνολογικές εκροές Spin-outs τεχνολογίας Ιδέες και τεχνολογίες

130 Διερεύνηση ιδεών Οι γενικές κατηγορίες των κριτηρίων αξιολόγησης ιδεών Εφικτότητα πόσο δύσκολη είναι; Τι ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ, διοικητικές και χρηματικές θα χρειαστούν; Τα κριτήρια εξέτασης ιδεών Αποδοχή κατά πόσο αξίζει τον κόπο; Τι ΑΝΤΑΠΟΔΟΣΗ, υπό την έννοια των ωφελειών για τη λειτουργία θα δώσει; Συνολική αξιολόγηση της ιδέας Ευπάθεια τι θα μπορούσε να πάει στραβά; Τι ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ θα αντιμετωπίσουμε αν κάτι πάει στραβά; 130

131 Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει την προοδευτική μείωση του αριθμού των πιθανών περιπτώσεων μέχρι να μέχρι να φτάσουμε στον τελικό σχεδιασμό «Κόσκινα» επιλογής και αξιολόγησης ΙΔΕΑ Μεγάλος αριθμός επιλογών Αβεβαιότητα σχετικά με τον τελικό σχεδιασμό Χρόνος Ένα σχέδιο Βεβαιότητα σχετικά με τον τελικό σχεδιασμό ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΤΕΛΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ 131

132 Πολλές ιδέες αλλά λίγες επιτυχίες Αριθμός Ιδέες 1750 Απαιτήσεις Αγοράς 1000 Λειτουργικές Απαιτήσεις 500 Προδιαγραφές Προϊόντος 100 Στάδιο Ανάπτυξης Σχεδιασμός, Δοκιμή Εισαγωγή 25 Μία επιτυχία! 132

133 Εντοπισμός και αξιολόγηση ευκαιρίας Φύση αλλαγής Είδος πρόβλεψης ΤΥΠΟΣ Ι ΤΥΠΟΣ ΙΙ ΤΥΠΟΣ ΙΙΙ Γνωστή και επαναλαμβανόμενη Αρκετά πιθανό μέλλον: βελτιστοποίηση υλοποίησης με προγραμματισμό κινήσεων Προβλέψιμο φαινόμενο Εύρος πιθανών μελλόντων: προετοιμασία διαφορετικές επιλογές Απρόβλεπτα γεγονότα Διάφορα «φανταστικά» μέλλοντα: τεχνική παραγωγή διάφορων μελλόντων για προετοιμασία Βασικές μέθοδοι Αναγωγή από παλιές τάσεις, προγραμματισμός Προβλέψεις ειδικών, υποθέσεις, προσομοιώσεις Δράση, πειραματισμός, μάθηση, σενάρια

134 Αναγνώριση ευκαιρίας Περιβαλλοντικές συνθήκες Διαθέσιμη διαδικαστική γνώση σε σχέση με τις προσδοκίες ΤΥΠΟΣ Ι συνέχεια και αναγωγή ΤΥΠΟΣ ΙΙ ασυνέχεια και εικασίες/προβλέψεις ειδικών ΤΥΠΟΣ ΙΙΙ ασυνέχεια και ασθενή σημάδια Εφαρμογή ευριστικών (heuristics) κανόνων Αναγνώριση/εντοπισμός ευκαιρίας με βάση την τεχνολογία Μελλοντική δυνατότητα αγοράς με κάποια αμφιβολία Σειρά βημάτων για την απόκτηση της αγοράς και εναλλακτικές κινήσεις Προσδοκώμενος αντίκτυπος και αποτελέσματα Προσωπικά και συλλογικά χαρακτηριστικά

135 Σημαντικοί παράγοντες (πληροφορίες) Ομάδες πίεσης Συμπληρωματικές ικανότητες Συμπληρωματικά προϊόντα Ρυθμιστικό πλαίσιο Από το εργαστήριο στο εργοστάσιο Πνευματικά δικαιώματα ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΚΛΑΔΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

136 Τα περιουσικά στοιχεία της επιχείρησης Εκτός από το φυσικό κεφάλαιο (ακίνητη περιουσία, αγαθά, εγκαταστάσεις παραγωγής εξοπλισμός) και το οικονομικό κεφάλαιο, υπάρχει και το διανοητικό κεφάλαιο.

137 Το διανοητικό κεφάλαιο Διανοητικό κεφάλαιο Ανθρώπινο κεφάλαιο Διαρθρωτικό κεφάλαιο Κεφάλαιο αγοράς Οι γνώσεις που παίρνει ο συνεργάτης όταν αποχωρεί Αυτό που μένει στην επιχείρηση κάθε μέρα = + + Οι εξωτερικές σχέσεις της επιχείρησης

138 Η πνευματική ιδιοκτησία Η πνευματική ιδιοκτησία είναι άυλη και μη απτή, όπως οι ιδέες, οι συνταγές οι εκφράσεις ή δηλώσεις και κάθε άλλη διανοητική δημιουργία. Η πνευματική ιδιοκτησία αγοράζεται, μεταβιβάζεται ή δανείζεται.

139 Κύριες μορφές πνευματικής ιδιοκτησίας Ευρεσιτεχνίες ή πατέντες δυνατότητα προστασίας μέχρι 20 χρόνια Πνευματικά δικαιώματα (copyrights) (λογοτεχνικά, θεατρικά, κλπ) προστασία μέχρι 70 χρόνια από το θάνατο του δημιουργού Εμπορικά σήματα (trademarks) λογότυπο, συσκευασία κλπ που προσδιορίζουν ταυτότητα και φήμη Εμπορικά μυστικά ή φόρμουλες (trade secrets/formulae) δεν υπάρχει συγκεκριμένο καθεστώς προστασίας

140 Άυλα περιουσιακά στοιχεία επιχείρησης Μάρκετινγκ Πελάτες Καλλιτεχνικά Συμβάσεις Τεχνολογίες Εμπορικά σήματα και ονόματα Λιστες Μπαλέτα Άδειες χρήσης Πατέντες Σήματα σέρβις Συμβόλαια Βιβλιογραφία Άδειες διαφήμισης Εμπορική εμφάνιση Ιντερνετική ονοματολογία Τίτλοι εφημερίδων Λογισμικό Σχέσεις Μουσική Leasing Χωρίς πατέντα Συμφωνίες Ταινίες, φωτογραφίες Βίντεο και οπτι/κο υλικό Άδειες κατασκευής Δικαίώματα λειτουργία και εκπομπής Άδειες εργασίας Βάσεις δεδομένων Εμπορικά μυστικά και φόρμουλες

141 Η ευρεσιτεχνία Ευρεσιτεχνία είναι η δημιουργική επινόηση. Συνδέεται με τη συνταγματική και αστική προστασία της ανθρώπινης προσωπικότητας και των προϊόντων της ανθρώπινης διάνοιας. Εκδηλώνεται πρακτικά με τη δημιουργία προϊόντων, υπηρεσιών και μεθόδων παραγωγής. Η ευρεσιτεχνία είναι ένα τίτλος που αναγνωρίζει το νόμιμο δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας μιας εφεύρεσης και εξασφαλίζει ένα προσωρινό μονοπώλιο εκμετάλλευσης.

142 Η ευρεσιτεχνία Παρέχεται από τα εθνικά ή διεθνή γραφεία διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας Αποτελεί ισχυρό δείκτη τεχνολογικής καινοτομίας μιας επιχείρησης ή μιας χώρας Δεν σημαίνει ότι προστατεύει άμεσα εκμεταλλεύσιμα στοιχεία μπορεί να απαιτείται μεγάλη περίοδος ωρίμανσης

143 Στρατηγικές προστασίας δικαιωμάτων Η επιλογή της κατάλληλης στρατηγικής εξαρτάται από την τεχνογνωσία και τη δυνατότητα ιδιοποίησης των ωφελειών που μπορούν να προκύψουν από την καινοτομία καθώς και από την τεχνολογική ή μη υπεροχή του προϊόντος που δεν μπορεί να αποκωδικοποιηθεί εύκολα από τους ανταγωνίστές. Η πατέντα από μόνη της δεν είναι ικανή να αποφέρει κέρδη ή να στηρίξει μια επιχείρηση, πολλές δε φορές μπορεί να οδηγήσει στο «θάνατο» του προϊόντος.

144 Το Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας Τίτλος προστασίας με ισχύ 20 ετών για νέα επινοήματα επιδεκτικά βιομηχανικής εφαρμογής «Για να επιδέχεται διπλώματος ευρεσιτεχνίας μια εφεύρεση, πρέπει να έχει μια τεχνική συνεισφορά σε έναν τεχνικό τομέα, η οποία δεν είναι προφανής σε πρόσωπα ειδικευμένα στον τομέα αυτό», Ευρωπαϊκή Οδηγία.

145 Το Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας Από τα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας μπορεί κανείς να αντλήσει: Τεχνικές επιστημονικές πληροφορίες Βιβλιογραφικές πληροφορίες (στοιχεία δικαιούχου, χώρες προστασίας, κλπ) Νομικές πληροφορίες (διάρκεια ισχύος, νομική κατάσταση) Οικονομικές-εμπορικές πληροφορίες (ποια είναι τα νέα προϊόντα)

146 Το Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας - σημασία Αποφεύγεται σπατάλη χρόνου και χρήματος για έρευνα σε περιοχές που έχουν ερευνηθεί και κατοχυρωθεί Διερευνούναι οι κινήσεις ανταγωνιστών Ενημερώνονται για τάσεις οι χρηματοδοτικοί φορείς Ενημερώνται οι ενδιαφερόμενοι για τη στάθμη της τεχνικής και τις τάσεις σε ένα τομέα

147 Το Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας - σημασία Το σύστημα TRIZ βρίσκει στάνταρντ λύσεις σε τεχνικά προβλήματα αναλύοντας 1,5 εκατ. πατέντες από διαφορετικές πλευρές.

148 Άλλοι τίτλοι προστασίας Πιστοποιητικό υποδείγματος χρησιμότητας (για τρισδιάστατα αντικείμενα/σχέδια για 7 χρόνια) Πιστοποιητικό κατάθεσης μετάφρασης Ευρωπαϊκού Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας Διπλώματα τροποποίησης Συπληρωματικά πιστοποιητικά προστασίας για φάρμακα Συπληρωματικά πιστοποιητικά προστασίας για φυτοπροστατευτικά προϊόντα Πιστοποιητικά καταχώρισης για τοπογραφίες προϊόντων ημιαγωγών Πιστοποιητικό καταχώρισης σχεδίου ή υποδείγματος (σε 4 μήνες, μέχρι 25 χρόνια)

149 Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ) Γραφείο παραλαβής αιτήσεων για κατοχύρωση ευρεσιτεχνιών και σχεδίων στο εξωτερικό Παρέχει πληροφορίες για Διπλώματα Ευρειστεχνίας της Ευρώπης, ΗΠΑ και Ιαπωνίας

150 Ευρεσιτεχνία και διάχυση τεχνολογίας Τη δεκαετία υπήρξε ραγδαία αύξηση στις πατέντες (40%, ΟΟΣΑ) νέων τεχνολογιών (επικοινωνίες, βιοτεχνολογία, πληροφορική) Πρόβλημα πνευματικών μονοπωλίων Περιορισμός πρόσβασης στη γνώση και την έρευνα Η προστασία αφορά τη χρήση και όχι τη γνώση που περικλείεται σε μια ευρεσιτεχνία

151 Ευρεσιτεχνία και διάχυση τεχνολογίας Φόβος διαρροής της ιδέας κατά τη διαδικασία κατοχύρωσης Φόβος δικαστικής διαμάχης με ισχυρούς με παρόμοιες πατέντες Σύμφωνα με την ΕΕ τα δύο τρίτα των ευρεσιτεχνιών δεν κατοχυρώνονται Νομική υποστήριξη ΕΕ σε ΜμΕ Εξαίρεση προστασίας όταν η ευρεσιτεχνία χρησιμοποιείται για πειραματικούς και ερευνητικούς σκοπούς

152 Ευρεσιτεχνία και επιχειρηματικότητα Η ευρεσιτεχνία αποτελεί κίνητρο για τη δημιουργία επιχείρησης διευκολύνει την ανεύρεση νέων κεφαλαίων και αποτελεί ανταγωνιστικό πλεονέκτημα Η ευρεσιτεχνία αποτελεί κίνητρο για την επέκταση μιας υφιστάμενης επιχείρησης

153 Αποτελεσματικότητα κατοχύρωσης ευρεσιτεχνιών 1: καθόλου, 5: πάρα πολύ Κλάδος Προϊόντα Ευρώπη Διαδικασίες ΗΠΑ Διαδικασίες Ευρώπη Προϊόντα ΗΠΑ Φάρμακα 4,8 4,6 4,3 3,5 Πλαστικά υλικά 4,8 4,6 3,4 3,3 Καλυντικά 4,6 2,9 3,9 2,1 Πλαστικά προϊόντα 3,9 3,5 2,9 2,3 Ανταλλακτικά αυτοκινήτων 3,9 3,2 3,0 2,6 Ιατρικά μηχανήματα 3,8 3,4 2,1 2,3 Ημιαγωγοί 3,8 3,2 3,7 2,3 Αεροναυπηγική 3,8 2,7 2,8 2,2 Τηλεπικοινωνίες 3,6 2,6 2,4 2,2 Προϊόντα ατσαλιού 3,5 3,6 3,5 2,5 Συσκευές μετρήσεων 3,3 2,8 2,2 2,6 Διύλιση πετρελαίου 3,1 3,1 3,6 3,5 Χαρτοβιομηχανία 2,6 2,4 3,1 1,9

154 Στρατηγική χρήση πατεντών Επιθετική πολλαπλασιασμός πατεντών για τον περιορισμό ή την αποφυγή ανταγωνισμού Αμυντική ελαχιστοποίηση μίμησης Οικονομική πώληση πατεντών ή δικαιωμάτων Διαπραγματευτική πατέντες για την επίτευξη στρατηγικών συμμαχιών, υιοθέτηση προτύπων, κλπ Φήμη βελτίωση δημόσιας εικόνας επιχείρησης

155 European Patent Office

156 Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας