ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Οδηγός Δημιουργίας Ιστοσελίδων για iphone

Transcript

1 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Οδηγός Δημιουργίας Ιστοσελίδων για iphone Website creation wizard for iphone ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ των Τόζιου Σπυρίδων ΑΜ Ζαφείρη Αικατερίνη ΑΜ Επιβλέπων καθηγητής: Δρ. Μωυσιάδης Λευτέρης

2 Πίνακας περιεχομένων ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ... 3 ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 4 ABSRACT... 5 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΑΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΤΑΞΥ ΣΤΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ (CMS) ΤΥΠΟΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ WEB-CMS ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΜΙΑΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΤΗΝ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 90,ΣΗΜΕΡΑ ΚΑΙ ΜΕ CMS ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ ΕΝΑ CMS; ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ CMS ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΚΩΔΙΚΑ CMS ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΧΡΗΣΤΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Η ΒΑΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ-ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΩΝ ΧΡΗΣΗ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΟΝΤΟΤΗΤΩΝ-ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΙΝΑΚΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΗΣ ΒΑΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο ΓΛΩΣΣΕΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΣΤΟ INTERNET ΤΙ ΕΙΝΑΙ HTML Η HTML ΣΗΜΕΡΑ CSS ΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ CSS JAVASCRIPT PHP SCRIPT LANGUAGE ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ PHP MYSQL

3 3.6 HTTP ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ CSS ΑΠΟ ΤΟΥΣ BROWSERS ΜΟΡΦΗ ΣΕΛΙΔΩΝ APACHE WEB SERVER PHPMYADMIN ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Ο APPLE ΚΑΙ IPHONE ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 TEST CASE ΑΡΧΙΚΗ ΕΓΓΡΑΦΗ ΧΡΗΣΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΧΡΗΣΤΗ ΜΕΝΟΥ ΧΡΗΣΤΗ ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ ΟΙ ΣΕΛΙΔΕΣ ΜΟΥ ΑΛΛΑΓΗ CSS ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΔΙΑΓΡΑΦΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑ ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΧΡΗΣΗΣ ΑΡΧΙΚΗ ΕΓΓΡΑΦΗ ΧΡΗΣΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΧΡΗΣΤΗ ΜΕΝΟΥ ΧΡΗΣΤΗ ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΔΙΑΓΡΑΦΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΟΙ ΣΕΛΙΔΕΣ ΜΟΥ ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΜΟΥ ΠΡΟΦΙΛ ΧΡΗΣΤΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΧΡΗΣΤΗ ΔΙΑΓΡΑΦΗ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ ΣΥΝΔΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗ

4 Ευχαριστίες Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τις οικογένειες μας για την ηθική και οικονομική στήριξη που μας παρείχαν σε όλη τη διάρκεια των σπουδών μας. Επίσης θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους φίλους μας για τη συμπαράσταση και την κατανόηση που έδειξαν όλο αυτό το διάστημα. Τέλος, ευχαριστούμε τον επιβλέποντα καθηγητή μας κύριο Μωυσιάδη, για την εμπιστοσύνη που μας έδειξε, δίνοντας μας τη δυνατότητα να εκπονήσουμε την πτυχιακή μας εργασία στον τομέα που επιθυμούσαμε 3

5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα πτυχιακή έχει ως θέμα την κατασκευή ενός συστήματος ανάπτυξης ιστοσελίδων. Απευθύνεται σε χρήστες οι οποίοι επιθυμούν να δημιουργήσουν ιστοσελίδες χωρίς απαραίτητα να διαθέτουν βαθύτερες γνώσεις ανάπτυξης διαδικτυακών εφαρμογών (web development). Το προτεινόμενο σύστημα δίνει την δυνατότητα στον χρήστη να δημιουργήσει εύκολα ένα σύνολο ιστοσελίδων (ιστότοπο) χρησιμοποιώντας μόνον κατάλληλο κειμενογράφο, ο οποίος δίνει την δυνατότητα εισαγωγής και επεξεργασίας κειμένου, εικόνας και υπερσυνδέσμων. Η εφαρμογή αυτή σχεδιάστηκε ώστε να είναι κατάλληλη για κινητά τηλέφωνα iphone και κατ επέκταση είναι κατάλληλη και για τα υπόλοιπα έξυπνα τηλέφωνα (smartphones). Η εφαρμογή αναγνωρίζει αυτόματα το περιβάλλον στο οποίο εκτελείται (desktop ή smartphone) και προσαρμόζεται ανάλογα βασιζόμενη σε κατάλληλα style sheets. Με ανάλογο τρόπο, αυτομάτως προσαρμόζονται στο περιβάλλον εκτέλεσης και οι ιστοσελίδες που δημιουργούνται από την εφαρμογή. Στην πτυχιακή παρουσιάζονται οι τεχνολογίες ανάπτυξης ιστοσελίδων, οι ιδιαιτερότητες της πλατφόρμας ios για το κινητό iphone, η τεχνολογία διαμόρφωσης της διεπαφής χρήστη (user interface) με φόρμες διαμόρφωσης (style sheets), καθώς και τα νέα πρότυπα HTML. Τέλος, η πτυχιακή περιλαμβάνει κατάλληλο test case με το οποίο επιδεικνύονται οι δυνατότητες κατασκευής ιστοσελίδων. 4

6 ABSRACT This thesis is on the creation of a web development system. It is aimed for users who wish to create web pages even if they do not necessarily have a deeper knowledge of web development applications. This proposed system gives the user the opportunity to create a sum of webpages (website) using the suitable editor who gives the opportunity to enter and edit a text, picture and link. This system project has been planned in order to be suitable for cell phones, iphone and smartphones. Ιt automatically recognizes the enviroment it is performed every time, wether it is on a desktop or smartphone and is set due to the suitable style sheets. Similarly, web pages which were created from this system project, are adjusted automatically to the performed enviroment. This project presents the web development technologies, the specifics of ios platform for the iphone, the user interface modulation with the style sheets and new HTML standarts. Finally this project indicates a suitable test case which demonstrates the ways to design a webpage. 5

7 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ακόλουθη αναφορά αποτελεί μια λεπτομερή καταγραφή των στόχων και των αποτελεσμάτων της πτυχιακής εργασίας που αφορά ένα σύστημα ανάπτυξης ιστοσελίδων μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή και iphone. H πτυχιακή εργασία με θέμα Δημιουργία Ιστοσελίδων σε iphone παρουσιάζει ένα σύστημα κατασκευής ιστοσελίδων το οποίο υλοποιήθηκε με γλώσσες προγραμματισμού (PHP,CSS). Ο μοναδικός τρόπος για έναν προγραμματιστή μέχρι πρότινος να δημιουργήσει μία τέτοια εφαρμογή, ήταν αποκλειστικά μέσω λογισμικού της Apple και μόνο με τη χρήση της γλώσσας προγραμματισμού objective C. Επίσης, το λογισμικό αυτό τρέχει μόνο στο λειτουργικό σύστημα της Apple, κάτι που καθιστούσε αναγκαία την ύπαρξη υπολογιστή Mac. Η ελλιπείς γνώση των χρηστών στη συγκεκριμένη γλώσσα (objective C), αλλά και το γεγονός ότι ο μέσος χρήστης δεν είχε πρόσβαση σε υπολογιστές, οδήγησαν την Adobe στη δημιουργία ενός προγράμματος.το πρόγραμμα αυτό θα επέτρεπε στους προγραμματιστές, χρησιμοποιώντας τις υπάρχουσες γνώσεις τους πάνω σε μία πιο δημοφιλή γλώσσα, όπως η Actionscript, να δημιουργούν και ταυτόχρονα να ανεβάζουν στο app store εφαρμογές για το επιτυχημένο smartphone. Πάνω σε αυτήν την πλατφόρμα (PHP,CSS), βασίστηκε η εφαρμογή στην οποία αναφέρεται η συγκεκριμένη πτυχιακή εργασία. Πιο συγκεκριμένα, ο χρήστης μέσω της εφαρμογής και με την βοήθεια του οδηγού υλοποιεί ολοκληρωμένες ιστοσελίδες. Όσον αφορά τη δομή της συγκεκριμένης εργασίας, αρχικά γίνεται μία εκτενής αναφορά στα Smartphones, δηλαδή στη νέα γενιά κινητών τηλεφώνων που ανήκει και το iphone, και η οποία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων αύξηση της υπολογιστικής ισχύος, σύνδεση στο internet, οθόνη αφής κ.α. Στη συνέχεια γίνεται περιγραφή των λειτουργιών του iphone, καθώς και της PHP και CSS. Έπειτα γίνεται αναφορά στον τρόπο λειτουργίας του οδηγού της κατασκευής ιστοσελίδων, με σκοπό την ευκολότερη κατανόηση του από έναν απλό χρήστη. Στο τελευταίο κεφάλαιο γίνεται λεπτομερής αναφορά στα συμπεράσματα και την περιγραφή άλλων παρόμοιων project. Παρατηρούμε πως η εκρηκτική ανάπτυξη του διαδικτύου τα τελευταία χρόνια και η ένταξη του στην καθημερινότητα των ανθρώπων, το έχει καταστήσει ένα πολύτιμο εργαλείο επικοινωνίας, προβολής, διαφήμισης και εύρεσης πληροφοριών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του όγκου των πληροφοριών που διακινούνται στο διαδίκτυο και την αναζήτηση ενός τρόπου για εύκολη και γρήγορη διαχείριση αυτών των πληροφοριών. Αυτός ήταν ο λόγος που οδήγησε στην ανάπτυξη των Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου- Content Management System. Η διείσδυση των smartphones αγγίζει πλέον το 15% στην Ελλάδα, ενώ η πρόθεση απόκτησης smartphone κατά την επόμενη αγορά κινητού υπόσχεται να διπλασιάσει σχεδόν την αγορά σύντομα. Η διείσδυση και η πρόθεση είναι σημαντικά μεγαλύτερες στους άνδρες και τις ηλικίες 18-34, κοινά με μεγαλύτερη τεχνολογική εξοικείωση και υψηλότερη ενασχόληση με το Internet. Μόλις 2-3 χρόνια πριν το κύριο ενδιαφέρον των αγοραστών κινητών τηλεφώνων ήταν να είχε η συσκευή ελκυστική σχεδίαση και να ήταν εφοδιασμένη με τις τελευταίες τεχνολογίες όπως υψηλής ανάλυσης κάμερα, GPS και Wi-Fi. Χωρίς να έχουν χάσει τελείως τη σημασία τους τα παραπάνω, στην εποχή των smartphones, ο παράγοντας «εμπειρία κατά τη χρήση» αποκτά αυξανόμενη βαρύτητα. Το νέο, αποφασιστικό στοιχείο είναι το λειτουργικό σύστημα και οι αντιλήψεις των καταναλωτών για τα διάφορα συστήματα. Σημαντική είναι επίσης η διαθεσιμότητα εφαρμογών και η ευκολία στο κατέβασμά τους. Στην Ελλάδα, η πρόσβαση στο internet είναι η βασική απαίτηση και το βασικό κίνητρο αγοράς μιας συσκευής smartphone, ακολουθούμενη από το κατέβασμα εφαρμογών. 6

8 Μάρκες smartphones Ελλάδα H Nokia κατέχει την πρώτη θέση ως τώρα στη διείσδυση (ποσοστό κατόχων, όχι μερίδιο πωλήσεων) στα smartphones με έμφαση στις ηλικίες 35-44, ακολουθεί η Sony Ericcson με έμφαση στις μικρότερες ηλικίες, καθώς και η Apple με το iphone.οι χρήστες του iphone θεωρούν πως το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό της συσκευής τους είναι η δυνατότητα για συγχρονισμό των εργασιών που γίνονται στο κινητό με τον προσωπικό υπολογιστή. Αντίθετα, οι χρήστες smartphone Nokia βρίσκουν πως η πρόσβαση σε online υπηρεσίες είναι το δυνατό χαρακτηριστικό των συσκευών τους. Τέλος, η πρόσβαση σε χαμηλού κόστους ή και δωρεάν εφαρμογές και υπηρεσίες αποτελεί το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό για τους κατόχους smartphone Sony Ericsson. Λειτουργικά Συστήματα 40% του συνολικού πληθυσμού δεν γνωρίζει κάποιο λειτουργικό σύστημα κινητού. Όμως και το 34% των χρηστών smartphone δε γνωρίζει ποιο λειτουργικό σύστημα φέρει το κινητό του (ή δε θυμάται να το πει).το πιο γνωστό λειτουργικό σύστημα είναι το Android (24%). Ακολουθεί αυτό της Apple (15%) και μετά το Symbian (11%) της Nokia παρά την πρώτη θέση της σε συνολική διείσδυση ως τώρα. Η πρόθεση πιστότητας στο λειτουργικό σύστημα είναι ιδιαίτερα υψηλή στην Ελλάδα σε σύγκριση με άλλες χώρες (βλ. Πίνακα 2), λόγω μάλλον του πιο πρώιμου σταδίου ανάπτυξης της ελληνικής αγοράς και, πιθανώς, της μικρότερης εκπαίδευσης των Ελλήνων χρηστών στα διάφορα συστήματα. Το Apple ios (με 66%) και το Android (με 61%) παρουσιάζουν υψηλή πρόθεση πιστότητας, σε αντίθεση με τα Symbian (19%), BlackBerry (29%) και Windows (33%). Το Android παρουσιάζει τη μεγαλύτερη δυναμική για το μέλλον λόγω της πολύ καλής πιθανότητας διείσδυσης σε χρήστες Symbian (79%) λαμβάνοντας υπόψη τη μεγάλη διείσδυση της Nokia. Ταυτότητα της έρευνας Για την παραπάνω ανάλυση, η GfK Hellas συμπεριέλαβε ερωτηματολόγιο με θέμα smartphones στη μηνιαία CATIBUS (τηλεφωνική omnibus), σε δείγμα 1000 ατόμων, πανελλαδικά, άνδρες και γυναίκες, ηλικίας ετών. Τα αποτελέσματα σταθμίστηκαν με βάση τις αναλογίες του πραγματικού πληθυσμού της χώρας. Η έρευνα διεξήχθη τον Δεκέμβριο του Στις υπόλοιπες χώρες, η έρευνα διεξήχθη μέσω internet (online), σε αντιπροσωπευτικό panel χρηστών κινητών, με τα ακόλουθα δείγματα: Γερμανία (1001), Μ. Βρετανία (1499), ΗΠΑ (883), Ισπανία (1202), Κίνα (578) και Βραζιλία (1480), κατά το τελευταίο τρίμηνο του

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο Ιστοσελίδες Γενικά Ιστοσελίδα είναι ένα είδος εγγράφου του παγκόσμιου ιστού (WWW) που περιλαμβάνει πληροφορίες με την μορφή κειμένου, υπερκειμένου, εικόνας, βίντεο και ήχου. Πολλές ιστοσελίδες μαζί συνθέτουν έναν ιστότοπο (εναλλακτικές ονομασίες : ιστοχώρος ή δικτυακός τόπος. Οι σελίδες ενός ιστοτόπου εμφανίζονται κάτω από το ίδιο όνομα χώρου (domain) π.χ. microsoft.com. Οι ιστοσελίδες αλληλοσυνδέονται και μπορεί ο χρήστης να μεταβεί από τη μία στην άλλη κάνοντας «κλικ», επιλέγοντας δηλαδή συνδέσμους που υπάρχουν στο κείμενο ή στις φωτογραφίες της ιστοσελίδας. Οι σύνδεσμοι προς άλλες σελίδες εμφανίζονται συνήθως υπογραμμισμένοι και με μπλε χρώμα για να είναι γρήγορα ξεκάθαρο στον επισκέπτη ότι πρόκειται για σύνδεσμο προς άλλη ιστοσελίδα, χωρίς όμως πάντα να είναι αυτό απαραίτητο. Η κατασκευή ιστοσελίδων είναι κάτι που μπορεί να γίνει πολύ εύκολα με προγράμματα που κυκλοφορούν ελεύθερα, αλλά υπάρχουν και αυτοματοποιημένοι μηχανισμοί κατασκευής ιστοσελίδων που επιτρέπουν σε απλούς χρήστες να δημιουργήσουν εύκολα και γρήγορα προσωπικές ή και εμπορικές ιστοσελίδες. Από την άλλη μεριά υπάρχουν και πολλές εταιρίες, που εξειδικεύονται στη δημιουργία ελκυστικών και λειτουργικών ιστοσελίδων που έχουν σαν στόχο να οδηγήσουν τους επισκέπτες στην αγορά κάποιου προϊόντος, στην επικοινωνία με τον ιδιοκτήτη του ιστότοπου ή απλά στο ανέβασμα του εταιρικού προφίλ μιας επιχείρησης. 1.1 Στατικές ιστοσελίδες Οι πρώτες ιστοσελίδες στην ιστορία του διαδικτύου ήταν στατικές. Αυτό σημαίνει ότι περιείχαν κάποιες συγκεκριμένες πληροφορίες τις οποίες ο server που τις φιλοξενούσε όταν δέχονταν μια αίτηση επέστρεφε το περιεχόμενο τους. Με άλλα λόγια οι στατικές ιστοσελίδες είναι ουσιαστικά απλά ηλεκτρονικά "έγγραφα", με κατάλληλη μορφοποίηση, τα οποία μπορούν να περιέχουν συγκεκριμένο περιεχόμενο (κείμενο, εικόνες, ήχο, βίντεο, συνδέσμους, αρχεία ) το οποίο για να αλλάξει πρέπει να γίνει επέμβαση στον πηγαίο κώδικα της ιστοσελίδας. Οι ιστοσελίδες αυτές είναι κατάλληλες κυρίως για την δημιουργία "μόνιμων-στατικών παρουσιάσεων", όπου δεν υπάρχει συχνά η ανάγκη να τροποποιείται ή να ενημερώνεται το περιεχόμενό τους. Μια στατική σελίδα μπορεί να είναι χρήσιμη για μία επιχείρηση ή ένα ιδιώτη που απλά θέλει να βρεθεί στο διαδίκτυο, με λίγες μόνο σελίδες από πληροφορίες που δεν αλλάζουν. Παρόλο που για τα σημερινά δεδομένα και απαιτήσεις μπορούμε να τις χαρακτηρίσουμε ανεπαρκείς, έχουν κάποια πλεονεκτήματα στα οποία οφείλουν και το γεγονός ότι δεν έχει εγκαταλειφθεί η χρήση τους. Τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματα είναι: μπορούν να κατασκευαστούν εύκολα και γρήγορα δεν απαιτούνται ειδικές γνώσεις από την πλευρά του προγραμματιστή για την κατασκευή τους, που σημαίνει ότι ακόμα και κάποιος με μικρή εμπειρία στον προγραμματισμό δε θα δυσκολευτεί στο στήσιμο μιας τέτοιας σελίδας μειωμένο κόστος κατασκευής. 8

10 Παρόλα αυτά υπάρχουν και πολύ σημαντικά μειονεκτήματα: Αδυναμία αυτόματης ενημέρωσης Αδυναμία αλληλεπίδρασης με τον επισκέπτη (περιορισμένο πεδίο χρήσης) Ανάγκη εξειδικευμένου προσωπικού για την ανανέωσή της Υψηλό κόστος ενημέρωσης-ανανέωσης Αποθάρρυνση στον επισκέπτη για επίσκεψη στο μέλλον Οι απαιτήσεις που υπήρχαν στα πρώτα χρόνια του web ήταν τέτοιες που τα παραπάνω μειονεκτήματα των στατικών ιστοσελίδων δεν ήταν εμφανή ούτε σημαντικά. Αργότερα όμως οι επέκταση της χρήσης του διαδικτύου και η ανάγκη για ιστοσελίδες με νέες δυνατότητες (συνεχής ανανέωση, αλληλεπίδραση με το χρήστη, μεταβλητό περιβάλλον) οδήγησε στην κατασκευή δυναμικών ιστοσελίδων Δυναμικές ιστοσελίδες Δυναμικές ιστοσελίδες είναι αυτές που προσφέρουν αλληλεπιδραστικά στοιχεία ανάμεσα στον χρήστη και την ίδια την σελίδα. Πίσω από τα δυναμικά websites υπάρχουν βάσεις δεδομένων που συνεχώς αποθηκεύουν και επεξεργάζονται πληροφορίες. Οι βάσεις δεδομένων και η ικανότητα αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας μεταξύ server και βάσεων δεδομένων είναι βασικό και απαραίτητο στοιχείο για την ανάπτυξη μιας δυναμικής ιστοσελίδας. Για την δημιουργία ενός δυναμικού site χρειάζονται πολλές γραμμές κώδικα προγραμματισμού. Στην πραγματικότητα παρόλο που με μια πρώτη ματιά οι δυναμικές ιστοσελίδες μοιάζουν σε εμφάνιση με τις στατικές, υπάρχει τεράστια διάφορα στην κατασκευή τους και τον τρόπο λειτουργίας τους. Ουσιαστικά μια δυναμική ιστοσελίδα είναι μια εφαρμογή, ένα πρόγραμμα που κατασκευάζει αυτό που βλέπει ο επισκέπτης της ιστοσελίδας τη στιγμή της επίσκεψης. Δηλαδή η εμφάνιση και οι πληροφορίες που επιστρέφει η δυναμική ιστοσελίδα στον επισκέπτη της είναι συνδυασμός πληροφοριών που δομούνται και τακτοποιούνται σύμφωνα με τον αλγόριθμο που έχει δημιουργήσει ο προγραμματιστής για την δυναμική σελίδα. Αυτές οι πληροφορίες αντλούνται είτε από κάποια βάση δεδομένων, είτε από κάποια άλλη ιστοσελίδα, είτε από τον χρήστη-επισκέπτη της ιστοσελίδας, είτε από άλλες πηγές. Όλα αυτά γίνονται την στιγμή της επίσκεψης στη σελίδα. Συνεπώς διαφορετικοί επισκέπτες, διαφορετικές χρονικές στιγμές, διαφορετικά συμβάντα προκαλούν την εμφάνιση διαφορετικών αποτελεσμάτων στην ιστοσελίδα. Η χρήση των βάσεων δεδομένων, προσθέτει ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα των ιστοσελίδων αυτών. Επιτρέπει την εύκολη προσθαφαίρεση και αλλαγή περιεχομένου, καθώς δεν απαιτείται να επεξεργάζεται κανείς κάθε φορά το πηγαίο αρχείο της ιστοσελίδας, αλλά απλά να διαχειρίζεται έμμεσα το περιεχόμενο στην βάση δεδομένων (συνήθως μέσω φορμών) και οι υπόλοιπες διαδικασίες γίνονται αυτοματοποιημένα από τον "μηχανισμό" της ιστοσελίδας. Έτσι μπορεί να υπάρχει μια συνεχής ανανέωση από κάποιο διαχειριστή που δεν έχει γνώσεις προγραμματισμού. Για την εύκολη διαχείριση του περιεχομένου σε μία δυναμική ιστοσελίδα, υπάρχει πρόσθετα στην ιστοσελίδα ένας εύχρηστος μηχανισμός "CMS" (Content Managment System), μέσω του οποίου γίνεται προσθαφαίρεση περιεχομένου. Ουσιαστικά ο κατασκευαστής του site γράφει ένα μέρος 9

11 κώδικα με τον οποίο δημιουργείται ένα φιλικό περιβάλλον για αλλαγές στις βάσεις δεδομένων χωρίς να απαιτείται η γνώση προγραμματισμού. Φυσικά, το περιβάλλον αυτό, η "περιοχή διαχείρισης" της ιστοσελίδας, προστατεύεται με κωδικό πρόσβασης (password), και δεν μπορούν να εισέλθουν σε αυτή οι απλοί επισκέπτες και γενικότερα όσοι δεν έχουν δικαιώματα διαχειριστή. Τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα των δυναμικών ιστοσελίδων είναι: Το περιεχόμενο μπορεί να ανανεώνεται από ανθρώπους που δεν γνωρίζουν προγραμματισμό. Είναι πιο εύκολο να ανανεώνεται πιο συχνά το περιεχόμενο. Μπορεί να περιέχει απεριόριστο αριθμό σελίδων άρα και πολύ περιεχόμενο. Τα περιεχόμενα της μεταβάλλονται και προσαρμόζονται σε σχέση με τις επιλογές Του επισκέπτη, με τη χρονική στιγμή της επίσκεψης ή από οποιοδήποτε άλλο συμβάν. Ελάχιστο κόστος συντήρησης Τα μειονεκτήματα συνοπτικά είναι: Υψηλό κόστος κατασκευής Μεγάλος χρόνος κατασκευής Για την κατασκευή της απαιτεί προχωρημένες γνώσεις προγραμματισμού. Μεγάλη πολυπλοκότητα κώδικα Επιλογή μεταξύ στατικής και δυναμικής ιστοσελίδας Γενικά οι περισσότερες σύγχρονες ιστοσελίδες συμφέρει να κατασκευαστούν δυναμικά. Στις μέρες μας είναι πολύ λίγες οι περιπτώσεις που μια αμιγώς στατική ιστοσελίδα μπορεί να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις μας. Η προσθήκη νέου υλικού, κάποιες αλλαγές που μπορεί να χρειαστεί να γίνουν, μελλοντικές διαφοροποιήσεις στον τρόπο διάταξης του περιεχομένου, βελτιστοποίηση για τις μηχανές αναζήτησης, αυτόματες ενημερώσεις, αλληλεπίδραση με τον επισκέπτη, όλα αυτά γίνονται πολύ πιο εύκολα αν η ιστοσελίδα είναι δυναμική. Επιπλέον για αρκετά είδη ιστοσελίδων σήμερα θα ήταν πρακτικά αποτυχία να κατασκευαστούν με στατική αρχιτεκτονική. Οι κοινωνικές, οικονομικές και λειτουργικές συνθήκες επιβάλλουν εδώ και πολλά χρονιά την αυτοματοποίηση δραστηριοτήτων, κυρίως αυτών που υπακούν σε αλγόριθμους, με τη βοήθεια μηχανών και υπολογιστών σε αντικατάσταση του έμψυχου δυναμικού. Οικονομικοί και λειτουργικοί είναι οι λόγοι που ευνοούν τη χρήση αυτόματων διαδικασιών σε σχέση με χειροκίνητες διαδικασίες. Αναπόφευκτα λοιπόν, απ τη στιγμή που το διαδίκτυο έχει παίξει ένα σημαντικό ρόλο στην κοινωνικοοικονομική ζωή του πλανήτη, είναι επιβεβλημένη και η μέγιστη αυτοματοποίηση του, όπως και η αυτοματοποίηση εργασιών που μπορούν να γίνουν μέσω αυτού. Συγκεκριμένα μια δυναμική ιστοσελίδα ηλεκτρονικού καταστήματος, με τους κατάλληλους αλγορίθμους που τρέχει, μπορεί να αναλάβει σχεδόν όλη τη διαδικασία της πώλησης προϊόντων χωρίς να παρεμβάλλεται κάποιος υπάλληλος. Σε μια τέτοια ιστοσελίδα οι υπάλληλοι απ τη διαδικασία της πώλησης προϊόντων έχουν ως 10

12 υποχρέωση μόνο να ενημερώνονται για τις νέες παραγγελίες, να πακετάρουν τα ανάλογα προϊόντα και να τα παραδίδουν σε μια ταχυδρομική εταιρία. Αντίθετα με μια στατική ιστοσελίδα, το ηλεκτρονικό κατάστημα δε θα μπορούσε να λειτουργεί αυτοματοποιημένα. Θα χρειαζόταν εκτός των υπάλληλων για τις παραπάνω εργασίες, επιπλέον αρκετοί υπάλληλοι για να εξυπηρετούν τους πελάτες. Θα χρειαζόταν υπάλληλοι για την παραλαβή, έλεγχο, καταχώρηση των παραγγελιών, για τη συνεννόηση σχετικά με τρόπους πληρωμής, για την ίδια την πληρωμή, για μαθηματικούς υπολογισμούς και λογιστικά, για ενημέρωση του πελάτη αν κάτι πάει στραβά με την παραγγελία κτλ. Έτσι παρόλο που το κόστος και ο χρόνος να στηθεί μια τέτοια σελίδα είναι αρκετά υψηλότερος σε σχέση με μια στατική, στην πορεία του χρόνου η δυναμική ιστοσελίδα αποζημιώνει αυτόν που την επιλέγει. Για την πλειοψηφία των αναγκών σήμερα η δυναμική ιστοσελίδα είναι πραγματικά μονόδρομος. 1.2 Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένων Η πληροφορία και η ενημέρωση στη σημερινή εποχή παίζουν καθοριστικό ρόλο. Με την ραγδαία ανάπτυξη του Internet αυτό επιτυγχάνεται ευκολότερα. Στόχος αυτής της πτυχιακής εργασίας είναι η δημιουργία ενός ιστότοπου στον οποίο ο κάθε χρήστης Internet θα έχει πρόσβαση σε πληροφορίες που αφορούν την εξέλιξη της τεχνολογίας, κυρίως της τεχνολογίας υπολογιστών, και σαφώς τη σωστή ενημέρωσή του. Στα παρακάτω κεφάλαια δίνονται ορισμοί για την κατανόηση των CMS και αναλύεται η εξέλιξή τους. Πώς ξεκίνησαν στη δεκαετία του 90 και πως λειτουργούν στις μέρες µας. Παραθέτονται τα διαθέσιμα Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου και αναλύονται η χρηστικότητα και λειτουργικότητά τους. Εμφανίζονται και φωτογραφίες από το διαχειριστικό. Επίσης σε αυτό το κεφάλαιο παρουσιάζονται τα πιο δημοφιλή CMS ανοιχτού και κλειστού κώδικα. Η δημιουργία του συγκεκριμένου ιστότοπου θα δημιουργηθεί με τη χρήση ενός Συστήματος Διαχείρισης Περιεχομένων (CMS, Content Management System) το οποίο θα επιτρέπει την online τροποποίηση του περιεχομένου του συγκεκριμένου δικτυακού τόπου. Ο διαχειριστής μέσω του διαδικτύου ενημερώνει το περιεχόμενο στο CMS, το οποίο είναι εγκατεστημένο σ' ένα διακομιστή. Οι αλλαγές αυτές γίνονται αυτόματα διαθέσιμες πάλι μέσω του διαδικτύου, σε όλους τους επισκέπτες και χρήστες του δικτυακού τόπου. Τα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου (Content Management Systems CMS) χρησιμοποιούνται πλέον σε όλους τους σύγχρονους ιστότοπους και προσφέρουν πάρα πολλές δυνατότητες στην διαχείριση τους. Η ύπαρξη πολλών διαφορετικών συστημάτων CMS συχνά κάνει δύσκολη την επιλογή του καταλληλότερου συστήματος για τη δημιουργία ενός site. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την επιλογή µας, έχουν να κάνουν µε πολλές παραμέτρους όπως οι απαιτήσεις του συγκεκριμένου συστήματος σε εξοπλισμό (hardware), το κόστος αγοράς της άδεια χρήσης του πακέτου, οι τεχνολογίες που χρησιμοποιεί για τις δυναμικές σελίδες και την αποθήκευση των δεδομένων, οι επεκτασιμότητα του, και, φυσικά οι δυνατότητες του συστήματος. 11

13 1.2.1 Ορισμός του Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου (CMS) Ο όρος Content Management Systems (CMS, Συστήµατα ιαχείρισης Περιεχοµένου) αναφέρεται στις εφαρµογές που επιτρέπουν στον πελάτη να διαχειρίζεται το δικτυακό του περιεχόµενο, όπως κείµενα, εικόνες, πίνακες κ.λπ., µε εύκολο τρόπο, συνήθως παρόµοιο µε αυτόν της χρήσης ενός κειµενογράφου. Οι εφαρµογές διαχείρισης περιεχοµένου επιτρέπουν την αλλαγή του περιεχόµενου χωρίς να είναι απαραίτητες ειδικές γνώσεις σχετικές µε τη δηµιουργία ιστοσελίδων ή γραφικών, καθώς συνήθως τα κείµενα γράφονται µέσω κάποιων online WYSIWYG ("What You See Is What You Get") html editors, ειδικών δηλαδή κειμενογράφων, παρόµοιων µε το MS Word, που επιτρέπουν τη μορφοποίηση των κειμένων όποτε υπάρχει ανάγκη. (go-online, 2009) Οι αλλαγές του site μπορούν να γίνουν από οποιονδήποτε υπολογιστή που είναι συνδεδεμένος στο διαδίκτυο, χωρίς να χρειάζεται να έχει εγκατεστημένα ειδικά προγράμματα επεξεργασίας ιστοσελίδων, γραφικών κ.λπ. Μέσω ενός απλού φυλλομετρητή ιστοσελίδων (browser), ο χρήστης μπορεί να συντάξει ένα κείμενο και να ενημερώσει άμεσα το δικτυακό του τόπο. Αυτό που αποκαλούνε πολλές φορές δυναμικό περιεχόμενο σε ένα ιστότοπο δεν είναι άλλο παρά οι πληροφορίες που παρουσιάζονται στο site και μπορούν να αλλάξουν από τους ίδιους τους διαχειριστές του μέσω κάποιας εφαρμογής, η οποία ουσιαστικά μπορεί να εισάγει (προσθέτει), διορθώνει και να διαγράφει εγγραφές σε πίνακες βάσεων δεδομένων, όπου τις περισσότερες φορές καταχωρούνται όλες αυτές οι πληροφορίες. Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να δημιουργηθούν πολλές ξεχωριστές ιστοσελίδες για την παρουσίαση των πληροφοριών στο site, αλλά αρκεί ένας ενιαίος σχεδιασμός στα σημεία όπου θέλουνε να εμφανίζεται το περιεχόμενό σας, καθώς και να υπάρχει ο ειδικός σε κάποια συγκεκριμένη γλώσσα προγραμματισμού (ASP, PHP, Coldfusion, Perl, CGI κ.λπ.), ο οποίος αναλαμβάνει να εμφανίσει τις σωστές 12

14 πληροφορίες στις σωστές θέσεις. Έτσι, για ένα ενημερωτικό δικτυακό τόπο, που απαιτεί εύλογα καθημερινή ενημέρωση αλλά δεν χρησιμοποιεί κάποιο σύστημα Content Management, θα πρέπει ο υπεύθυνος για το σχεδιασμό του (designer) να δημιουργήσει μια σελίδα με τα γραφικά, την πλοήγηση και το περιβάλλον διεπαφής (interface) του website, ο υπεύθυνος ύλης να τοποθετήσει το περιεχόμενο στα σημεία της ιστοσελίδας που θέλει, και να ενημερωθούν οι σύνδεσμοι των υπόλοιπων σελίδων ώστε να συνδέονται με την καινούργια. Αφού την αποθηκεύσει, πρέπει να την ανεβάσει στο website μαζί με τις υπόλοιπες ιστοσελίδες που άλλαξαν. Αντιθέτως, αν ο δικτυακός τόπος λειτουργεί με χρήση κάποιου συστήματος CM, το μόνο που έχει να κάνει ο διαχειριστής του είναι να ανοίξει τη σχετική φόρμα εισαγωγής νέου άρθρου στη διαχειριστική εφαρμογή του website και να γράψει ή να επικολλήσει (copy-paste) τα στοιχεία που επιθυμεί. Αυτόματα, μετά την καταχώριση γίνονται από το ίδιο το σύστημα διαχείρισης περιεχομένου όλες οι απαραίτητες ενέργειες, ώστε το άρθρο να είναι άμεσα διαθέσιμο στους επισκέπτες και όλοι οι σύνδεσμοι προς αυτό ενημερωμένοι. Με την αυξητική τάση χρήσης των CMS στην Ελλάδα και το εξωτερικό, γίνεται εμφανές ότι το μέλλον του διαδικτύου σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο και τις πληροφορίες που πρέπει να ανανεώνονται τακτικά, ανήκει στα προγράμματα διαχείρισης περιεχομένου, αφού προσφέρουν πολλά πλεονεκτήματα, ταχύτητα και ευκολίες στη χρήση τους. Ένα ολοκληρωμένο CMS πρέπει να μπορεί να διαχειρίζεται όλες τις δυναμικές πληροφορίες του site και να προσφέρει υπηρεσίες που εξυπηρετούν πλήρως τις ανάγκες των διαχειριστών του. Επιγραμματικά, μερικά από τα πλεονεκτήματα και τα χαρακτηριστικά ενός ολοκληρωμένου CMS είναι: Γρήγορη ενημέρωση, διαχείριση και αρχειοθέτηση του περιεχομένου του δικτυακού τόπου Ενημέρωση του περιεχομένου από οπουδήποτε Ταυτόχρονη ενημέρωση από πολλούς χρήστες και διαφορετικούς υπολογιστές Να μην απαιτούνται ειδικές τεχνικές γνώσεις από τους διαχειριστές του Εύκολη χρήση και άμεση γνώση του τελικού αποτελέσματος, όπως γίνεται με τους γνωστούς κειμενογράφους Δυνατότητα αναζήτησης του περιεχομένου που καταχωρείται κα αυτόματη δημιουργία αρχείου Ασφάλεια και προστασία του σχεδιασμού του site από λανθασμένες ενέργειες, που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν προβλήματα στην εμφάνισή του Διαχωρισμός του περιεχομένου από το σχεδιασμό και την πλοήγηση (navigation) του δικτυακού τόπου Αλλαγή σχεδιασμού ή τρόπου πλοήγησης χωρίς να είναι απαραίτητη η ενημέρωση όλων των σελίδων από τον ίδιο το χρήστη Αυτόματη δημιουργία των συνδέσμων μεταξύ των σελίδων και αποφυγή προβλημάτων ανύπαρκτων σελίδων (404 error pages) Μικρότερος φόρτος στον εξυπηρετητή (server) και χρήση λιγότερου χώρου, αφού δεν υπάρχουν πολλές επαναλαμβανόμενες στατικές σελίδες, από τη στιγμή που η ανάπτυξη των σελίδων γίνεται δυναμικά Όλο το περιεχόμενο καταχωρείται στην/στις βάσεις δεδομένων, τις οποίες μπορούμε πιο εύκολα και γρήγορα να τις προστατεύσουμε τηρώντας αντίγραφα ασφαλείας Ασφαλώς υπάρχουν και άλλα χαρακτηριστικά και πρόσθετες υπηρεσίες, ανάλογα με το CMS, που άλλοτε χρεώνονται επιπλέον και άλλοτε ενσωματώνονται και προσφέρονται δωρεάν προς χρήση, όπως: Εφαρμογή διαχείρισης και προβολής διαφημιστικών banners, δημοσκοπήσεων και παραμετροποίησης (personalisation) Δυνατότητα παρουσίασης του περιεχομένου σε συνεργαζόμενα sites (syndication) Στατιστικά Διαχείριση μελών Newsletters Forum 13

15 1.2.2 Τύποι Συστημάτων Διαχείρισης Περιεχομένου Υπάρχουν διάφοροι τύποι CMS. Οι κυριότεροι από αυτούς αναφέρονται παρακάτω: Σύστημα Διαχείρισης Περιεχομένου Ιστού (Web CMS) : αυτοματοποιεί διάφορες πτυχές της δημοσίευσης στο διαδίκτυο. Συναλλαγής Transactional (Τ-CMS) : διαχειρίζεται τις συναλλαγές ηλεκτρονικού εμπορίου. Ολοκληρωμένο Integrated (I-CMS) : διαχειρίζεται τις επιχειρήσεις και το περιεχόμενο των εγγράφων. Εκδοτικό Publications (P-CMS) : διαχειρίζεται τον κύκλο ζωής τους. Μαθησιακό Learning (L-CMS) : διαχειρίζεται το δικτυακό μαθησιακό περιεχόμενο του κύκλου ζωής. Τα συστήματα απεικόνισης εγγράφων είναι στη γενική οικογένεια των CMS. Επιχειρησιακό Enterprise (e-cms) : διαφέρει στη λειτουργικότητα Ορισμός του Web-CMS Η Διαχείριση Περιεχομένου Ιστού (WCM) περιλαμβάνει τις λειτουργίες εκείνες οι οποίες εμπλέκονται στη δημιουργία και διάθεση ψηφιακού περιεχομένου σε πρόσωπα όπως πελάτες, προμηθευτές, συνεργάτες και προσωπικό τα οποία προσπελαύνουν περιεχόμενα του ιστού μέσο internet.ένα Σύστημα Διαχείριση Περιεχομένου Ιστού (WCMS) αποτελείται από τα εργαλεία λογισμικού τα οποία χρησιμοποιούνται για να παρέχουν αυτοματοποιημένη υποστήριξη σε δραστηριότητες WCM. 1.3 Δημιουργία μίας σελίδας την δεκαετία του 90,σήμερα και με cms Την δεκαετία του 90 για να δημιουργήσουμε την σελίδα στα δεξιά, έπρεπε να ξέρουμε πώς να γράψουμε τον κώδικα στα αριστερά. Σήμερα η μορφοποίηση (design) διαχωρίζεται από την HTML σε ένα C 14

16 Σήμερα η μορφοποίηση (design) διαχωρίζεται από την HTML σε ένα CSS αρχείο, αλλά ακόμη απαιτείται η γνώση γραφής του κώδικα στα αριστερά για να δημιουργηθεί η σελίδα στα δεξιά. Με ένα CMS αυτό που χρειάζεται να ξέρει κάποιος σήμερα είναι πώς να γράψει το κόκκινο κείμενο στα αριστερά για να δημιουργήσει τη σελίδα στα δεξιά. 15

17 1.4 Γιατί χρειαζόμαστε ένα CMS; Ένα CMS χρειαζόμαστε για τους εξής 4 λόγους : 1. Έχουμε αποδοτική οργάνωση της εταιρικής πληροφορίας. 2. Γίνεται διαμοιρασμός περιεχομένου τόσο ενδοεταιρικά (intranet) όσο και στο internet. 3. Έχουμε ευέλικτη λύση αρχειοθέτησης. 4. Υπάρχει διευκόλυνση στη δημιουργία συνεργατικών (collaborative) δικτυακών τόπων. 1.5 Διαθέσιμα Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου Τα διαθέσιμα CMS χωρίζονται σε: Κλειστού κώδικα CMS CMS Ανοιχτού κώδικα Παραμετροποιημένα CMS, βασισμένα στα πλαίσια ανοιχτού κώδικα. Η κατηγορία αυτή ουσιαστικά είναι μια μίξη των παραπάνω Κλειστού κώδικα CMS Τα κλειστού κώδικα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου δεν θα μας απασχολήσουν για την υλοποίηση της εργασίας. Παρόλα αυτά μπορούμε να κάνουμε μια αναφορά γι αυτά. Για τα κλειστού κώδικα CMS υπάρχουν και πλεονεκτήματα αλλά και μειονεκτήματα. Στα πλεονεκτήματα συγκαταλέγονται η εμπορική υποστήριξη που είναι σαφώς προσδιορισμένη, συνήθως είναι ετοιμοπαράδοτο, υπάρχει καλύτερη τεκμηρίωση και εκπαίδευση και τέλος υπάρχει μεγάλη ασφάλεια στο σύστημα μας. Αντίθετα στα μειονεκτήματα του κλειστού 16

18 κώδικα μπορούμε να κάνουμε αναφορά στο κόστος το οποίο μπορεί να είναι και πολύ μεγάλο πολλές φορές. Αυτό το κόστος μπορούμε να το διαχωρίσουμε στο βασικό, στο κόστος παραμετροποίησης και στο κόστος ολοκλήρωσης με τα υπάρχοντα εταιρικά συστήματα. Δημοφιλή CMS κλειστού κώδικα είναι τα εξής : 1. Vignette Content Management 2. IBM Workplace Web Content Management 3. Jalios JCMS 4. Powerfront CMS Ανοιχτού κώδικα CMS Την σημασία της λέξης ανοιχτού κώδικα μπορούμε να την κατανοήσουμε κάνοντας αναφορά στις εφαρμογές. Οι εφαρμογές ανοιχτού κώδικα επιτρέπουν την πρόσβαση και την αλλαγή του πηγαίου κώδικα. Συχνά της κατεβάζουμε χωρίς κάποιο κόστος το οποίο είναι ένα πολύ βασικό προτέρημα. Τυπικά απαιτούν τουλάχιστον κάποιες τεχνικές γνώσεις για να στηθούν και να λειτουργήσουν. Υποστηρίζονται από μια κοινότητα χρηστών και προγραμματιστών και τέλος συχνά, συνοδεύονται από αρκετά plug-ins τα οποία δημιουργεί και προσφέρει η κοινότητα. Αντίθετα στα μειονεκτήματα μπορούμε να κάνουμε αναφορά σε δυο. Πρώτον ότι εστιάζεται περισσότερο στην τεχνική αρχιτεκτονική και σύνολο χαρακτηριστικών παρά στην εμπειρία του χρήστη και δεύτερο το ότι υπάρχει έλλειψη εμπορικής υποστήριξης. Δημοφιλή CMS ανοιχτού κώδικα είναι : 1. To Joomla το οποίο θα κάνουμε χρήση για την υλοποίηση της διαχείρισης μας 2. Drupal 3. Plone 4. Typo3 5. XoopS ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Γενική Περιγραφή Λόγω της συνεχής αύξησης των χρηστών του διαδικτύου και παρατηρώντας την ζήτηση που υπάρχει για την δημιουργία ιστοσελίδων, αποφασίσαμε να κατασκευάσουμε την παρούσα εφαρμογή. Αρχικά, θέσαμε τους βασικούς λόγους δημιουργίας της, τα χαρακτηριστικά τα οποία θα έχει καθώς και την ανάπτυξή τους. Έτσι, αναζητήσαμε ιστοσελίδες με μεγάλη επισκεψιμότητα, της Ελλάδας αλλά και του εξωτερικού, μελετήσαμε τον τρόπο λειτουργίας και την ευκολία χρήσης τους. Στη συνέχεια καταλήξαμε στην εξαγωγή των απαιτήσεων και προσπαθήσαμε να τις υλοποιήσουμε. Μελέτη προβλήματος Προδιαγραφή απαιτήσεων Ανάλυση απαιτήσεων Απαιτήσεις από το σύστημα/ανάγκες του πελάτη Μοντέλα περιγραφής λογισμικού Ταυτότητα και περιγραφή απαιτήσεων Συμβολισμός: Προϊόν Εργασία 17 Έγγραφο προδιαγραφής των απαιτήσεων από το λογισμικό

19 2.1 Απαιτήσεις χρήστη 1. Δυνατότητα χρήσης από σταθερούς/φορητούς υπολογιστές αλλά και από έξυπνα τηλέφωνα (smartphones) όπως iphone. 2. Εύκολη και απλή χρήση. 3. Εύκολη διαδικασία εγγραφής και απλή είσοδο στο σύστημα. 4. Δημιουργία πολλών σελίδων μέσα στον ίδιο ιστότοπο. 5. Κατασκευή και επεξεργασία βάσης δεδομένων από τον χρήστη για την δημιουργία δυναμικής ιστοσελίδας με σκοπό την εγγραφή καινούριων χρηστών. 6. Εύχρηστος επεξεργαστής κειμένου 4 για εισαγωγή κειμένου, πληροφοριών και εικόνας στις σελίδες του χρήστη. 7. Διόρθωση στις ήδη υπάρχουσες σελίδες του χρήστη. 8. Αλλαγή της σειράς εμφάνισης σελίδων. 9. Δυνατότητα αποθήκευσης εικόνων τις οποίες θα χρησιμοποιήσει άμεσα ή στο μέλλον στις σελίδες του. 10. Άμεση πρόσβαση στον δημιουργημένο ιστότοπο και διαγραφή μίας ή όλων των σελίδων που τον αποτελούν. 11. Πρόσβαση στα στοιχεία λογαριασμού για επεξεργασία και να διαγραφή του. 12. Αναζήτηση ιστοτόπων που έχουν δημιουργήσει οι υπόλοιποι χρήστες της εφαρμογής. 13. Μετάφραση της εφαρμογής στην Ελληνική και Αγγλική γλώσσα. 14. Επιλογή και αλλαγή στυλ εμφάνισης της ιστοσελίδας του. 15. Επιλογή ξεχωριστού στυλ εμφάνισης για iphone και για υπολογιστή. 18

20 2.2 Ανάλυση απαιτήσεων Έπρεπε να δημιουργήσουμε κάτι απλό και χρηστικό το οποίο όμως δεν θα υστερούσε σε χαρακτηριστικά.. Έτσι μελετώντας τις διαθέσιμες γλώσσες προγραμματισμού καταλήξαμε στην χρήση της PHP 7 και MSQL 8 για εκπαιδευτικούς κυρίως λόγους αλλά και για λόγους ευχρηστίας. Για να αναγνωριστεί το iphone και πιο συγκεκριμένα ο mobile Safari από το σύστημα ώστε να εμφανίζεται διαφορετικά η εφαρμογή διευκολύνοντας τον χρήστη κάναμε χρήση της εντολής viewport 1..Αυτόματα προέκυψε η απαίτηση να δημιουργηθεί ένα ή περισσότερα «στυλ εμφάνισης»(css) με τα οποία θα αναπροσαρμόζονται οι διαστάσεις εμφάνισης ανάλογα με τη συσκευή του χρήστη έτσι ώστε να χρησιμοποιείται η εφαρμογή από όλες τις πλατφόρμες(cross platform).η απαίτηση της χρήσης βάσης δεδομένων ώστε να μπορούν να φιλοξενηθούν λογαριασμού χρηστών υλοποιήθηκε με την MSQL. Δημιουργήσαμε μια βάση δεδομένων που περιέχει δύο πίνακες. Τον πίνακα Users στον οποίο αποθηκεύονται στην βάση τα στοιχεία που δίνει ο χρήστης κατά την εγγραφή του και ανακαλούνται από το σύστημα όταν προσπαθεί να συνδεθεί ώστε να γίνει η ταυτοποίηση. Και τον πίνακα Pages ο οποίος είναι εξαρτώμενος του πίνακα Users και αποθηκεύει πληροφορίες που αφορούν το όνομα των σελίδων του χρήστη και την σειρά εμφάνισής τους. Με σκοπό την εύκολη δημιουργία ενός ιστότοπου από τον χρήστη με πολλές σελίδες ενσωματώσαμε ένα WYSIWYG επεξεργαστή κειμένου(what You See Is What You Get) όμοιο με αυτόν που χρησιμοποιείτε σε δημοφιλή προγράμματα κειμενογράφησης (πχ MS Word).Με αυτόν ο χρήστης μπορεί να εισάγει και να επεξεργαστεί κείμενο, εικόνες και βίντεο που έχει βρει στο ίντερνετ ή μπορεί να ανεβάσει στην τοποθεσία Οι εικόνες μου(my images) εικόνες από τον προσωπικό του υπολογιστή για άμεση ή μελλοντική χρήση. Μέσω του ίδιου επεξεργαστή εύκολα γίνεται και η διόρθωση των ήδη δημιουργημένων σελίδων. Στη συνέχεια, επειδή μπορεί να χρειαστεί οι ήδη δημιουργημένες σελίδες να αλλάξουν θέση από τον ίδιο τον χρήστη αποφασίσαμε να το υλοποιήσουμε σαν απαίτηση για την ευχρηστία του συστήματος. Επιπλέον, ο χρήστης μπορεί να δει την ιστοσελίδα που δημιούργησε και τα περιεχόμενα της. Ένα ακόμα στοιχείο που βοηθά για την ομοιομορφία καθώς και λειτουργικότητα είναι η επεξεργασία, συμπλήρωση καθώς και διαγραφή των στοιχείων και του λογαριασμού του κάθε χρήστη. Η συγκεκριμένη απαίτηση αφορά και την οριστική διαγραφή του λογαριασμού και τις ιστοσελίδας του από την εφαρμογή. Απαραίτητη θεωρήσαμε προς υλοποίηση την απαίτηση για την αναζήτηση ιστοσελίδας ενός χρήστη ή ακόμα και την εμφάνιση όλων των ιστοσελίδων που έχουν δημιουργηθεί. Τέλος η εφαρμογή απευθύνεται σε ένα ευρύ κοινό και για αυτό το λόγο αποφασίσαμε να μεταφράσουμε την συγκεκριμένη και στα αγγλικά. Ο χρήστης θα έχει την επιλογή με το πάτημα ενός κουμπιού να προσαρμόζει άμεσα την εφαρμογή στις ανάγκες του ανάλογα με την γλώσσα που χρησιμοποιεί. 19

21 2.3 Λειτουργίες ΕΠΙΛΟΓΗ ΓΛΩΣΣΑΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΩΝ ΧΡΗΣΤΩΝ ΕΓΓΡΑΦΗ ΧΡΗΣΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΧΡΗΣΤΗ iwebcreator ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ ΧΡΗΣΤΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΕΛΙΔΑΣ SERVER ΔΙΑΓΡΑΦΗ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΛΛΑΓΗ ΣΕΙΡΑΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ ΙΝΤΕΡΝΕΤ ΑΛΛΑΓΗ CSS ΑΛΛΑΓΗ iphone CSS ΔΙΑΓΡΑΦΗ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ Όπως φαίνεται και από το σχήμα ο χρήστης μέσα από την εφαρμογή μπορεί να : 1. επιλέξει γλώσσα εμφάνισης της εφαρμογής (Αγγλικά ή Ελληνικά) 2. αναζητήσει ιστοσελίδων χρηστών 3. δημιουργήσει λογαριασμό 4. συνδεθεί με τα στοιχειά του 5. δημιουργήσει καινούργια σελίδα 6. επεξεργαστεί ήδη υπάρχουσες σελίδες 7. διαγράψει μια ή όλες τις σελίδες του 8. αλλάξει την σειρά εμφάνισης των σελίδων του 9. εισάγει εικόνες στο σύστημα για άμεση ή μελλοντική χρήση 10. επιλέξει το στυλ εμφάνισης της σελίδας του 11. επιλέξει διαφορετικό στυλ εμφάνισης της σελίδας του για iphone 12. διαγράψει όποια στιγμή θέλει τον λογαριασμό του. 20

22 2.4 Περιγραφή της βάσης δεδομένων Στο κεφάλαιο 5 γίνεται εκτενής αναφορά στη βάση δεδομένου που δημιουργήσαμε στο site μας. Στη συνέχεια επισημαίνονται κάποιοι από τους πίνακες που υπάρχουν στη βάση δεδομένων, ενώ επισυνάπτουμε εικόνες αυτών Η βάση δεδομένων Με τον όρο βάση δεδομένων 2 εννοείται μία συλλογή από συστηματικά οργανωμένα (formatted) σχετιζόμενα δεδομένα. Ένας τηλεφωνικός κατάλογος, για παράδειγμα, θεωρείται βάση δεδομένων, καθώς αποθηκεύει και οργανώνει σχετιζόμενα τμήματα πληροφορίας, όπως είναι το Όνομα και ο αριθμός τηλεφώνου. Ωστόσο, στον κόσμο των υπολογιστών, με τον όρο βάση δεδομένων αναφερόμαστε σε μια συλλογή σχετιζόμενων δεδομένων τμημάτων πληροφορίας ηλεκτρονικά αποθηκευμένων. Πέρα από την εγγενή της ικανότητα να αποθηκεύει δεδομένα, η βάση δεδομένων παρέχει βάσει του σχεδιασμού και του τρόπου ιεράρχησης των δεδομένων της σε προγράμματα ή συλλογές προγραμμάτων, τα αποκαλούμενα συστήματα διαχείρισης περιεχομένου, τη δυνατότητα γρήγορης άντλησης και ανανέωσης των δεδομένων. Η ηλεκτρονική βάση δεδομένων χρησιμοποιεί ιδιαίτερου τύπου λογισμικό προκειμένου να οργανώσει την αποθήκευση των δεδομένων της. Το διακριτό αυτό λογισμικό είναι γνωστό ως Σύστημα διαχείρισης βάσης δεδομένων συντομευμένα (DBMS). 2.5 Το μοντέλο οντοτήτων-συσχετίσεων Το μοντέλο οντοτήτων-συσχετίσεων (μοντέλο Ο/Σ ER model) είναι ένα αφαιρετικό ιδεατό μοντέλο δεδομένων, τα οποία έχουν καθορισμένη δομή. Στη μηχανική λογισμικού χρησιμοποιείται για να παρέχει ένα εννοιολογικό σχήμα κατά τη σχεδίαση βάσεων δεδομένων, ως μοντέλο δεδομένων ενός συστήματος και των απαιτήσεών του με topdown προσέγγιση. Ένα διάγραμμα που δημιουργείται με αυτή τη διαδικασία σχεδίασης καλείται διάγραμμα οντοτήτων-συσχετίσεων, ή διάγραμμα Ο/Σ ή ΟΣ# εν συντομία. Προτάθηκε αρχικά το 1976 από τον Peter Chen, ωστόσο στη συνέχεια επινοήθηκαν πολλές παραλλαγές της διαδικασίας Χρήση μοντέλου οντοτήτων-συσχετίσεων Χρησιμοποιείται στο πρώτο στάδιο σχεδίασης ενός συστήματος πληροφοριών, κατά την ανάλυση των απαιτήσεών του. Σκοπός του είναι να περιγράφει τις αναγκαίες πληροφορίες οι οποίες πρόκειται να αποθηκευτούν στη βάση δεδομένων ή τον τύπο τους. Η μοντελοποίηση δεδομένων γίνεται για την περιγραφή των χρησιμοποιούμενων όρων και των σχέσεών τους σε έναν ορισμένο τομέα ενδιαφέροντος. Στην περίπτωση σχεδιασμού ενός συστήματος πληροφοριών, που στηρίζεται σε μια βάση δεδομένων, το εννοιολογικό μοντέλο δεδομένων χαρτογραφείται σε προχωρημένο στάδιο σε ένα λογικό μοντέλο δεδομένων, όπως το σχεσιακό μοντέλο δεδομένων. Το στάδιο αυτό ονομάζεται συνήθως στάδιο λογικού σχεδιασμού. Ύστερα, κατά τη διάρκεια του φυσικού σχεδιασμού το λογικό μοντέλο χαρτογραφείται σε κάποιο φυσικό μοντέλο. Ας σημειωθεί ότι ορισμένες φορές και οι δύο φάσεις αναφέρονται ως «φυσικός σχεδιασμό. 21

23 2.6 Δημιουργία βάσης δεδομένων Το πρώτο που χρειάστηκε για να ξεκινήσουμε την εφαρμογής μας ήταν η δημιουργία μιας βάσης δεδομένων. Χρησιμοποιήσαμε το εργαλείο EasyPHP $ε βάση το οποίο φτιάξαμε την βάση και τους πίνακες της εφαρμογής μας. Για την δημιουργία της βάσης μας χρησιμοποιήσαμε την επιλογή SQL από το interface του PHPMYADMIN, πληκτρολογώντας την εντολή: CREATE DATABASE `erg_db` DEFAULT CHARACTER SET utf8 COLLATE utf8_general_ci; Εδώ βλέπουμε ότι χρησιμοποιείτε η κωδικοποίηση χαρακτήρων UTF8 προκειμένου να μην έχουμε πρόβλημα με τα ελληνικά στην βάση μας Δημιουργία πινάκων Η βάση που δημιουργήσαμε περιέχει τους πίνακες με τα δεδομένα της εφαρμογής μας. Για την δημιουργία του κάθε πίνακα χρησιμοποιήσαμε την επιλογή SQL από το interface του PHPMYADMIN, πληκτρολογώντας την εντολή: create table table name Αρχιτεκτονική της βάσης δεδομένων Την βάση δεδομένων την δημιουργήσαμε μέσω της εφαρμογής XAMPP με το εργαλείο php myadmin.η ειδικά διαμορφωμένη πλατφόρμα δίνει την δυνατότητα δημιουργίας Βάσης δεδομένων και πινάκων μέσα σε αυτήν. Η βάση δεδομένων έχει το όνομα Web και απαρτίζεται από δύο(2) πίνακες,με ονόματα users και pages. 22

24 Ο πρώτος περιέχει τα πεδία id, admin, , site_title, username, password, first_name, last_name, css και iphone_css. Ο πίνακας αυτός περιέχει σχεδόν όλα τα πεδία που εμφανίζονται κατά την εγγραφή ενός χρήστη στην εφαρμογή. Εδώ καταγράφονται τα στοιχεία του χρήστη όταν εγγράφεται και απομνημονεύονται ώστε μετά την εγγραφή του να αναγνωρίζεται από το σύστημα όταν κάνει σύνδεση. Το πεδίο id είναι ένας μετρητής αυτόματα αυξανόμενο (auto_increment ) τύπου Int.Είναι το κύριο κλειδί του πίνακα αυτού(primary key) και πεδίο που δεν εμφανίζεται στην φόρμα εγγραφής γιατί χρησιμοποιείται από το σύστημα για λόγους ευκολίας. Από την πρώτη φορά που έγινε εγγραφή και ο χρήστης πήρε το id νούμερο ένα(1) και κάθε φορά πλέον που ένας χρήστης εγγράφεται επιτυχώς στο σύστημα ο μετρητής αυξάνεται κατά ένα. Αυτό βοηθάει το σύστημα γιατί έτσι κάθε εγγεγραμμένος χρήστης έχει έναν μοναδικό αριθμό που του αντιστοιχεί και το βοηθάει στην αναγνώριση αλλά και στην συσχέτιση με τους υπόλοιπους πίνακες την βάσης δεδομένων. Το πεδίο admin είναι τύπου Int και παίρνει τις τιμές μηδέν(0) ή ένα(1) και δεν εμφανίζεται στη φόρμα εγγραφής χρήστη. Χρησιμοποιείται μόνο κατά την δημιουργία νέου λογαριασμού από το διαχειριστή του συστήματος, όπου επιλέγει αν θα δώσει δικαιώματα διαχειριστή ή όχι. αν επιλέξει να έχει δικαιώματα διαχειριστεί τότε παίρνει την τιμή ένα διαφορετικά ενώ την τιμή 0. Το πεδίο είναι τύπου varchar και «γεμίζει» με αλφαριθμητικούς χαρακτήρες. Είναι το πεδίο όπου αποθηκεύεται το προσωπικό του κάθε χρήστη. Έπειτα είναι το πεδίο site_title στο οποίο αποθηκεύεται ο τίτλος της ιστοσελίδας που δημιουργεί ο χρήστης. Τα πεδία username, password,first_name και last_name είναι αυτά στα οποία αποθηκεύονται οι πληροφορίες σχετικά με όνομα χρήστη, τον κωδικό του και το ονοματεπώνυμό. Τέλος στα πεδία css και iphone_css που είναι τύπου Int αποθηκεύεται ο αριθμός του css που χρησιμοποιεί ο χρήστης. 23

25 Ο δεύτερος πίνακας της βάσης αποτελείται από τα πεδία page_id,user_id,tittle και position. Είναι ένας «βοηθητικός» πίνακας του οποίου τα πεδία χρησιμοποιούνται από την εφαρμογή για να αποθηκεύσουν κάποιες πληροφορίες. Το πεδίο page_id είναι αυτόματα αυξανόμενο και μεταβάλλεται κάθε φορά που ένας χρήστης δημιουργεί μια καινούργια σελίδα μέσα από το την επιλογή του μενού ΝΕΑ( NEW). Το πεδίο user_id είναι το κύριο κλειδί από τον πίνακα users και χρησιμοποιείτε για την ένωση των δύο πινάκων. Στο πεδίο title αποθηκεύεται ο τίτλος της ιστοσελίδας που φτιάχνει ο κάθε χρήστης, είναι τύπου varchar και δέχεται μέχρι εκατό(100) χαρακτήρες. Τέλος το πεδίο position χρησιμοποιείται για να αποθηκεύσει τον αριθμό σελίδας όταν ο χρήστης δημιουργεί νέα σελίδα ή επεξεργάζεται μια ήδη υπάρχουσα. Από το αναπτυσσόμενο μενού επιλέγει την σειρά που θέλει να τοποθετηθεί η σελίδα και αποθηκεύεται στην βάση. 24

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Γλώσσες Προγραμματισμού στο Internet Οι ενδογενείς αδυναμίες της HTML, μιας κατεξοχήν γλώσσας μορφοποίησης υπερκειμένου, σύντομα οδήγησαν στην ανάπτυξη γλωσσών προγραμματισμού στο Internet. Η χρήση των γλωσσών προγραμματισμού κρίθηκε απαραίτητη αφού η εξάπλωση του Internet και η χρήση των σελίδων HTML για αλληλεπίδραση με τους χρήστες (δυναμική αποστολή και λήψη δεδομένων) δεν μπορούσε να πραγματοποιηθεί μέσω της HTML. Αρχικά, αναπτύχθηκε από την εταιρεία Netscape η γλώσσα JavaScript η οποία, όπως και η ΗTML μεταφράζεται από τον Web Browser κατά την εμφάνιση της σελίδας. H Microsoft ανέπτυξε απ' την πλευρά της μια δική της έκδοση της γλώσσας JavaScript την οποία ονόμασε JScript και μια έκδοση της γλώσσας Basic ειδικά για το Internet που ονόμασε VBScript. Έτσι πλέον με την χρήση των παραπάνω γλωσσών είναι δυνατό να ελεγχθούν και να προγραμματιστούν όλα σχεδόν τα αντικείμενα που μπορεί να περιέχει μία ιστοσελίδα και με τη χρήση είτε εντολών διαδικαστικού χαρακτήρα, είτε εντολών διακλάδωσης, όπως για παράδειγμα η δομή [if then else ]. Η χρήση τέτοιου είδους "προγραμμάτων" ή όπως ονομάζονται "scripts" είναι διαδικασία που έχει μεγάλες απαιτήσεις σε προγραμματισμό και απευθύνεται σε προγραμματιστές και μόνο. 3.1 Τι είναι HTML Είναι η πρώτη γλώσσα που χρησιμοποιήθηκε στο διαδίκτυο και συνεχίζει να χρησιμοποιείται ακόμη. Τα αρχικά της σημαίνουν HyperText Mark up Language, δηλαδή γλώσσα σήμανσης υπερκειμένου. Τα αρχεία της HTML9 είναι απλά αρχεία κειμένου, τα οποία χρησιμοποιούν ετικέτες (mark up tags) για την περιγραφή της δομής και της παρουσίασης μιας σελίδας, η οποία μπορεί να περιέχει κείμενο, εικόνα, φόρμες, συνδέσεις κ.α. Για να δημιουργήσουμε ένα αρχείο HTML αρκεί ένας απλός συντάκτης κειμένου. Καθώς δεν είναι καθαρή γλώσσα προγραμματισμού αλλά γλώσσα σήμανσης (Mark Up), ο τρόπος ερμηνείας και παρουσίασης της εξαρτάται από τον web browser (Firefox, Internet Explorer, Opera, κ.α.). Η HTML αποτελεί τη βάση για τη δημιουργία στατικών και δυναμικών ιστοσελίδων, αλλά από μόνη της είναι ικανή να παράγει μόνο στατικές. Για την επέκταση των δυνατοτήτων της και παραγωγή δυναμικών είναι απαραίτητος ο συνδυασμός της με γλώσσες σεναρίων (scripting languages), όπως Javascript, αντικειμένων (objects) όπως Active X και Flash και γλωσσών προγραμματισμού, όπως PHP, Perl, κ.α H HTML είναι το ακρωνύμιο των λέξεων HyperText Markup Language (γλώσσα μορφοποίηση υπερκειμένου) και είναι η βασική γλώσσα δόμηση σελίδων του World Wide Web (ή απλά ιστού: Web). Είναι μία γλώσσα προγραμματισμού η οποία χρησιμοποιείται για να σημαίνει ένα τμήμα κειμένου και να το κάνει να εμφανίζεται καλύτερα. Επιτρέπει την ενσωμάτωση ήχου και εικόνων στις web σελίδες. Αρχικά είχε κατασκευασθεί με σκοπό μόνο την μορφοποίηση κειμένου, αλλά μεγάλωσε και ενσωμάτωσε σχεδιαστικές τεχνικές κ.α. Η γλώσσα χρησιμοποιεί ένα αριθμό από tags για την μορφοποίηση κειμένου, για την δημιουργία συνδέσμων (links) μετάβασης ανάμεσα των σελίδα, για την εισαγωγή εικόνων, ήχου κ.α. Όταν ένας Web Browser ανοίγει ένα αρχείο HTML τα στοιχεία (tags) μεταφράζονται σε κατάλληλα χαρακτηριστικά με αποτελέσματα στην εμφάνιση και στην λειτουργικότητα της συγκεκριμένης σελίδας. Το 1990 ο Tim Berners-Lee από το Cern, το εργαστήριο φυσικής της Γενεύης, δημιούργησε ένα νέο πρωτόκολλο με το οποίο θα μπορούσαν να μεταφέρονται κάθε είδος αρχείων και αντικειμένων μέσα από το Internet. Το πρωτόκολλο αυτό ονομάστηκε HTTP (HyperText Transfer Protocol) και σηματοδότησε την αρχή του WWW όπως το ξέρουμε σήμερα. Οι σελίδες που ήταν η βάση του WWW, ήταν γραμμένες στην πρώτη έκδοση της γλώσσα HTML. Το 1994 αναπτύσσεται το πρότυπο HTML 2.0 από ένα διεθνή οργανισμό (Internet Engineering Task Forse). H επόμενη έκδοση η 3.0 δεν έγινε αποδεκτή από τις Microsoft και Netscape οπότε γρήγορα αντικαταστάθηκε από την 25

27 έκδοση 3.2 (1996). Η τελευταία περιελάμβανε πολλές από τις σημάνσεις (tags) που είχαν εισάγει οι δύο εταιρίες. Η έκδοση 4.0 παρουσιάστηκε τον Ιούνιο του Η HTML σήμερα Σήμερα πολλοί είναι εκείνοι που δημιουργούν μια ιστοσελίδα σε κάποιο πρόγραμμα που επιτρέπει την δημιουργία χωρίς την συγγραφή κώδικα. Η κοινή άποψη πάνω στο θέμα όμως είναι ότι κάτι τέτοιο είναι αρνητικό επειδή ο δημιουργός δεν έχει τον απόλυτο έλεγχο του κώδικα με αποτέλεσμα πολλές φόρες να υπάρχει οπτικό χάος στην προσπάθεια των browser να εμφανίσουν την ιστοσελίδα. Για το σκοπό αυτό έχει δημιουργηθεί ειδικό λογισμικό, που επιτρέπει το "στήσιμο" της σελίδας οπτικά, χωρίς τη συγγραφή κώδικα, δίνει όμως τη δυνατότητα παρέμβασης ΚΑΙ στον κώδικα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το λογισμικό Dreamweaver της Adobe και το FrontPage της Microsoft. 3.2 CSS Η CSS (Cascading Style Sheets-Διαδοχικά Φύλλα Στυλ) ή ( αλληλουχία φύλλων στυλ ) είναι μια γλώσσα υπολογιστή που ανήκει στην κατηγορία των γλωσσών φύλλων στυλ που χρησιμοποιείται για τον έλεγχο της εμφάνισης ενός εγγράφου που έχει γραφτεί με μια γλώσσα σήμανσης. Πιο πρακτικά χρησιμοποιείται για τον έλεγχο της εμφάνισης ενός εγγράφου που γράφτηκε στις γλώσσες HTML και XHTML, δηλαδή για τον έλεγχο της εμφάνισης μιας ιστοσελίδας και γενικότερα ενός ιστοτόπου. Η CSS είναι μια γλώσσα του υπολογιστή βασισμένη για να αναπτύξει στιλιστικά μια ιστοσελίδα δηλαδή να διαμορφώσει περισσότερα χαρακτηριστικά, χρώματα, στοίχιση και δίνει πάρα πολλές δυνατότητες σε σχέση με την html. Για μια όμορφη και καλοσχεδιασμένη ιστοσελίδα η γλώσσα CSS είναι απαραίτητη Τι προσφέρει το σύστημα CSS Οι άνθρωποι του Word Wide Web Consortium οραματίσθηκαν ένα σύστημα, στο οποίο οι οδηγίες μορφοποίησης θα αποθηκεύονται χωριστά από το περιεχόμενο και τη δομή, έτσι ώστε να μπορούν να εφαρμοστούν όχι μόνο σε μία ιστοσελίδα αλλά σε μία ολόκληρη τοποθεσία Ιστού, αν ήταν επιθυμητό από τον σχεδιαστή. Έτσι, στην έκδοση HTML4 σημαδεύτηκαν τα περισσότερα στοιχεία μορφοποίησης (ως deprecated), ώστε να είναι δυνατή η αφαίρεση τους στο μέλλον από τις προδιαγραφές. Ταυτόχρονα, δημιούργησαν ένα νέο σύστημα μορφοποίησης προκειμένου να καλύψουν το κενό. Το σύστημα αυτό ονομάστηκε Cascading Style Sheets(CSS). Έτσι δημιουργήσαμε κάποια αρχεία css που είναι υπεύθυνα για την μορφοποίηση των σελίδων. 3.3 JavaScript Η Javascript είναι μια γλώσσα συγγραφής σεναρίων (scripting language) για την προσθήκη διαδραστικότητας (interactivity) σε ιστοσελίδες. δημιουργήθηκε από την εταιρεία Netscape με αρχικό όνομα LiveScript και είναι πολύ δημοφιλής στους δημιουργούς ιστοσελίδων καθώς είναι απλή στη σύνταξή της και υποστηρίζεται απ' όλους τους δημοφιλείς φυλλομετρητές. Ανταγωνιστής της είναι η γλώσσα συγγραφής σεναρίων VBScript της εταιρείας Microsoft. H JavaScript αποτελεί μία γλώσσα script βασισμένη σε αντικείμενα (αντικειμενοστραφής) από την πλευρά του πελάτη (client-side). Αυτή η γλώσσα χρησιμοποιείται όλο και 26

28 περισσότερο για να προσθέσει δυναμικότητα σε μία ιστοσελίδα. Η JavaScript τρέχει στον browser, αφού προστεθεί κατευθείαν σε ένα υπάρχον HTML έγγραφο. Είναι δυνατή η πρόσθεση ειδικών ετικετών και εντολών στον κώδικα HTML, οι οποίες λένε στον browser ότι πρέπει να τρέξει ένα script. Μόλις δει ο browser αυτές τις ειδικές ετικέτες διερμηνεύει και εκτελεί τις JavaScript εντολές. Η τοποθέτηση του script μπορεί να γίνει είτε μεταξύ των ετικετών <HEAD> και </HEAD>,είτε μεταξύ των ετικετών <BODY> και </BODY> του HTML εγγράφου. Οι ετικέτες SCRIPT και το ίδιο το script εισάγονται μεταξύ αυτών των γραμμών. προγραμματισμού JavaScript. Για τον προγραμματισμό σε JavaScript πρέπει να εισάγετε δηλώσεις προγραμματισμού απευθείας στον κώδικα HTML. Αυτός ο κώδικας αλληλεπιδρά με τον browser, για παράδειγμα παράγει οπτικά εφέ, όπως rollover. Αυτό βρίσκεται σε αντίθεση με τα applet όπου ο κώδικας βρίσκεται στον διακομιστή, υπάρχει μόνο αναφορά για αυτόν στον κώδικα HTML, φορτώνεται στον πελάτη χρησιμοποιώντας την αναφορά και εκτελείται. Η JavaScript είναι ενσωματωμένη σ' ένα αρχείο HTML ανάμεσα σε tags SCRIPT. Παρακάτω δίνεται ένα παράδειγμα ενός πολύ απλού προγράμματος: <SCRIPT LANGUAGE = "JavaScript"> document.writeln( "<H3> Hello there"); </SCRIPT> O κώδικας βρίσκεται μέσα στα <SCRIPT> </SCRIPT> και αποτελείται από μία απλή δήλωση που εμφανίζει σε μια ιστοσελίδα το μήνυμα 'Hello there' στο σημείο όπου υπάρχει δήλωση μέσα στο HTML αρχείο. Το μήνυμα εμφανίζεται σε επικεφαλίδα μεγέθους 3, χρησιμοποιώντας το κατάλληλο tag. Το αντικείμενο document αντιπροσωπεύει το αρχείο HTML στο οποίο περικλείεται ο κώδικας. Η μέθοδος writeln του αντικειμένου document γράφει ένα string στον HTML κώδικα που θα εμφανιστεί. Η JavaScript 8 μοιάζει πολύ με μια κανονική γλώσσα προγραμματισμού καθώς περιλαμβάνει: 1. Αριθμητικούς τύπους δεδομένων, όπως ακέραιους, καθώς και strings. 2. Ένα μεγάλο αριθμό τελεστών που μπορούν να εφαρμοστούν στους διάφορους τύπους δεδομένων. 3. Δομές ελέγχου, όπως οι if και while. 4. Συναρτήσεις: κομμάτια κώδικα που μπορούν να κληθούν επανειλημμένα και ανεξάρτητα όποτε χρειάζεται να εκτελεστεί η συγκεκριμένη λειτουργία που μέθοδος υλοποιεί. 5. Πίνακες που περιέχουν συλλογές δεδομένων. Αυτό που την ξεχωρίζει πάντως είναι η ικανότητα, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία της δυναμικής HTML (DHTML), να αλληλεπιδρά με τα στοιχεία μίας ιστοσελίδας, για παράδειγμα μπορεί να έχει πρόσβαση στα στοιχεία μιας φόρμας HTML ή ν' αλλάξει την εμφάνιση ενός στοιχείου κειμένου. 3.4 PHP Script Language Η PHP4, της οποίας τα αρχικά αντιπροσωπεύουν το "PHP: Hypertext Preprocessor" είναι μια ευρέως χρησιμοποιούμενη, ανοιχτού κώδικα, γενικού σκοπού scripting γλώσσα προγραμματισμού, η οποία είναι ειδικά κατάλληλη για ανάπτυξη εφαρμογών για το Web και μπορεί να ενσωματωθεί στην HTML. 27

29 Απλή απάντηση, αλλά τι σημαίνει; Ένα παράδειγμα: Παρατηρήστε πως αυτό είναι διαφορετικό από ένα script γραμμένο σε άλλες γλώσσες προγραμματισμού όπως η Perl ή η C : Αντί να γράφετε ένα πρόγραμμα με πολλές εντολές για να εξάγετε HTML, γράφετε ένα HTML script με κάποιο ενσωματωμένο κώδικα για να κάνει κάτι (σε αυτή την περίπτωση, να εμφανίζει κάποιο κείμενο). Ο κώδικας PHP είναι εσώκλειστος σε ειδικά tags (ετικέτες) αρχής και τέλους που σας επιτρέπουν να μεταφέρεστε μέσα και έξω από το "PHP mode" (PHP τρόπο λειτουργίας). Αυτό που διαχωρίζει την PHP από κάτι σαν client-side Javascript είναι ότι ο κώδικας εκτελείται στον server (εξυπηρετητή). Αν είχατε ένα script σαν το παραπάνω στον server σας, ο client θα έπαιρνε τα αποτελέσματα της εκτέλεσης αυτού του script, χωρίς να υπάρχει κανένας τρόπος να καταλάβει τι κώδικας υπάρχει από κάτω. Μπορείτε ακόμη να ρυθμίσετε τον web server σας να χειρίζεται όλα τα HTML αρχεία σας με την PHP, και τότε πραγματικά δεν υπάρχει τρόπος ο χρήστης να καταλάβει τι έχετε κάτω από το μανίκι σας. Τα καλύτερο πράγμα στην PHP είναι ότι είναι εξαιρετικά απλή για ένα νεοφερμένο αλλά προσφέρει πολλές προηγμένα χαρακτηριστικά για ένα επαγγελματία προγραμματιστή. Μην τρομάζετε όταν διαβάζετε την μακροσκελή λίστα με τα χαρακτηριστικά της PHP. Μπορείτε να εξοικειωθείτε μέσα σε πολύ λίγο χρόνο και να αρχίσετε να γράφετε απλά script σε λίγες ώρες. Αν και η ανάπτυξη της PHP εστιάζεται σε server-side scripting, μπορείτε να κάνετε πολύ περισσότερα με αυτή Δυνατότητες PHP Η PHP4 επικεντρώνεται κυρίως στο server-side scripting, έτσι μπορείτε να κάνετε οτιδήποτε ένα άλλο CGI πρόγραμμα μπορεί να κάνει, όπως να μαζέψει δεδομένα, να παράγει δυναμικό περιεχόμενο σελίδων, ή να στείλει και να πάρει cookies. Αλλά η PHP μπορεί να κάνει πολύ περισσότερα. Υπάρχουν τρεις κύριοι τομείς που χρησιμοποιείται ένα PHP script.server-side scripting. Αυτό είναι το πιο παραδοσιακό και το κύριο πεδίο για την PHP. Χρειάζεστε τρία πράγματα για να δουλέψει αυτό. Τον PHP μεταγλωττιστή (parser) (CGI ή server module), ένα webserver (εξυπηρετητή σελίδων) και ένα web browser ("φυλλομετρητή"). Πρέπει να τρέξετε τον webserver, με μια συνδεδεμένη εγκατάσταση της PHP. Μπορείτε να προσπελάσετε τα αποτελέσματα του PHP προγράμματος με ένα web browser, βλέποντας την σελίδα PHP μέσα από τον server. Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε την παράγραφο οδηγίες εγκατάστασης.command line scripting. Μπορείτε να φτιάξετε ένα PHP script για να το τρέχετε χωρίς server ή browser. Χρειάζεστε μόνο τον PHP μεταγλωττιστή για να την χρησιμοποιήσετε με αυτό τον τρόπο. Αυτός ο τύπος είναι ιδανικός για script που εκτελούνται συχνά με τη χρήση της cron (σε Unix ή Linux) ή με τον Task Scheduler (στα Windows). Αυτά τα script μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για απλές εργασίες επεξεργασίες κειμένου. Δείτε την ενότητα σχετικά με την Command line χρήση της PHP για περισσότερες πληροφορίες. 28

30 Εγγραφή client-side GUI εφαρμογών (Γραφικά περιβάλλοντα χρηστών). Η PHP ίσως να μην είναι η πιο καλή γλώσσα για να γράψει κανείς παραθυρικές εφαρμογές, αλλά αν ξέρετε PHP πολύ καλά και θέλετε να χρησιμοποιήσετε κάποια προχωρημένα χαρακτηριστικά της PHP στις client-side εφαρμογές σας, μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε το PHP- GTK για αυτού του είδους τα προγράμματα. Έχετε επίσης τη δυνατότητα να γράφετε cross-platform εφαρμογές με αυτό τον τρόπο. Το PHP-GTK είναι μια επέκταση της PHP και δεν συμπεριλαμβάνεται στην κύρια διανομή. Η PHP μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε όλα τα κύρια λειτουργικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένου του Linux, πολλών εκδοχών του Unix (HP-UX, Solaris και OpenBSD), Microsoft Windows, Mac OS X, RISC OS και πιθανώς σε άλλα. Η PHP υποστηρίζει επίσης τους Apache, Microsoft Internet Information Server, Personal Web Server, Netscape και iplanet servers, Oreilly Website Pro server, Caudium, Xitami, OmniHTTPd, και πολλούς άλλους webserver. Για την πλειοψηφία των server η PHP έχει ένα module, για τους υπόλοιπους η PHP μπορεί να λειτουργήσει ως ένας CGI επεξεργαστής. Έτσι με την PHP έχετε την ελευθερία επιλογής ενός λειτουργικού συστήματος και ενός web server. Επιπλέον, έχετε επίσης την ελευθερία να χρησιμοποιήσετε συναρτησιακό (procedural) ή αντικειμενοστραφή (object oriented) προγραμματισμό ή μια ανάμειξη τους. Αν και η παρούσα έκδοση δεν υποστηρίζει όλα τα πρότυπα χαρακτηριστικά, μεγάλες βιβλιοθήκες κώδικα και μεγάλες εφαρμογές (συμπεριλαμβανομένης και της βιβλιοθήκης PEAR) είναι γραμμένες μόνο με αντικειμενοστραφή κώδικα. Με την PHP δεν είστε περιορισμένοι να εξάγετε HTML. Οι δυνατότητες της PHP συμπεριλαμβάνουν την εξαγωγή εικόνων, αρχείων PDF, ακόμη και ταινίες Flash (χρησιμοποιώντας τα libswf και Ming) παράγονται αμέσως. Μπορείτε επίσης να εξάγετε εύκολα οποιοδήποτε κείμενο όπως XHTML και οποιοδήποτε άλλο XML αρχείο. Η PHP μπορεί να δημιουργεί αυτόματα αυτά τα αρχεία και να τα αποθηκεύει στο σύστημα αρχείων, αντί να τα εκτυπώνει, αποτελώντας έτσι μια server-side cache για το δυναμικό σας περιεχόμενο. Ένα από τα πιο δυνατά και σημαντικά χαρακτηριστικά της PHP είναι η υποστήριξη που έχει για ένα μεγάλο σύνολο βάσεων δεδομένων. Η συγγραφή μιας σελίδας που υποστηρίζει βάσεις δεδομένων είναι εξαιρετικά απλή. Οι εξής βάσεις δεδομένων υποστηρίζονται μέχρι στιγμής: Έχουμε επίσης μια αφαιρετική επέκταση DBX βάσεων δεδομένων (DBX database abstraction extension) που σας επιτρέπει διάφανα να χρησιμοποιείτε οποιαδήποτε βάση δεδομένων υποστηρίζεται από αυτή την επέκταση. Επιπλέον η PHP υποστηρίζει το ODBC, το Open Database Connection standard (Ανοιχτό πρότυπο Σύνδεσης Βάσεων δεδομένων) έτσι μπορείτε να συνδεθείτε σε οποιαδήποτε βάση δεδομένων που υποστηρίζει αυτό το παγκόσμιο πρότυπο. Η PHP έχει επίσης υποστήριξη για επικοινωνία με άλλες υπηρεσίες χρησιμοποιώντας πρωτόκολλα όπως LDAP, IMAP, SNMP, NNTP, POP3, HTTP, COM (στα Windows) και αμέτρητα άλλα. Μπορείτε επίσης να ανοίξετε raw network sockets και να αλληλεπιδράσετε με οποιοδήποτε άλλο πρωτόκολλο. Η PHP έχει ακόμη υποστήριξη για την περίπλοκη ανταλλαγή δεδομένων WDDX μεταξύ σχεδόν όλων των Web programming γλωσσών. Μιλώντας για δια-επικοινωνία, η PHP υποστηρίζει instantiation αντικειμένων Java και τα χρησιμοποιεί διάφανα σαν αντικείμενα PHP. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε την CORBA επέκταση για να προσπελάσετε remote (απομακρυσμένα) αντικείμενα. Η PHP έχει εξαιρετικά χρήσιμα χαρακτηριστικά επεξεργασίας κειμένων, από 29

31 την POSIX επέκταση ή τις Perl regular expressions μέχρι XML parsing αρχείων. Για τη μεταγλώττιση και την πρόσβαση αρχείων XML, υποστηρίζουνε τα πρότυπα SAX και DOM. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την XSLT επέκταση για να μετατρέπετε τα XML αρχεία σε άλλες μορφές. Καθώς χρησιμοποιείτε την PHP στον τομέα του ecommerce, θα βρείτε τις Cybercash payment, CyberMUT, VeriSign Payflow Pro και CCVS συναρτήσεις χρήσιμες για τα online προγράμματα πληρωμής σας. Τελευταίο αλλά σημαντικό, έχουμε πολλές άλλες ενδιαφέρουσες επεκτάσεις, τις mnogosearch search engine συναρτήσεις, πολλά εργαλεία συμπίεσης (gzip, bz2), μετατροπές ημερολογίου, μεταφράσεις. 3.5 Mysql Η MySQL3 είναι ένα σύστημα διαχείρισης σχεσιακής βάση ανοικτού κώδικα όπως λέγεται (relational database management system - RDBMS) που χρησιμοποιεί την StructureQuery Language (SQL), την πιο γνωστή γλώσσα για την προσθήκη, την πρόσβαση και την επεξεργασία δεδομένων σε μία Βάση Δεδομένων. Επειδή είναι ανοικτού κώδικα (open source) οποιοσδήποτε μπορεί να κατεβάσει την MySQL και να την διαμορφώσει σύμφωνα με τις ανάγκες του σύμφωνα πάντα με την γενική άδεια που υπάρχει. Η MySQL είναι γνωστή κυρίως για την ταχύτητα, την αξιοπιστία, και την ευελιξία που παρέχει. Οι περισσότεροι συμφωνούν ωστόσο ότι δουλεύει καλύτερα όταν διαχειρίζεται περιεχόμενο και όχι όταν εκτελεί συναλλαγές. Η MySQL αυτή τη στιγμή μπορεί να λειτουργήσει σε περιβάλλον Linux, Unix, και Windows.Υποστηρίζει ένα υποσύνολο του Ansi SQL και περιλαμβάνει πολλές επεκτάσεις. Μερικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα: πολυνηματώδης. όλη η κυκλοφορία κωδικού πρόσβασης κρυπτογραφείται. όλες οι στήλες περιλαμβάνουν προκαθορισμένες τιμές. έλεγχος και τροποποίηση πινάκων. ψευδώνυμα πινάκων και στηλών σύμφωνα με τα πρότυπα SQL92. μη διαρροή μνήμης. όλες οι συνενώσεις (joins) γίνονται σε ένα πέρασμα. εγγραφές σταθερού και μεταβλητού μήκους. Διεπαφές: SQL ODBC C Perl JAVA C++ Python command line Μέθοδοι πρόσβασης: B-tree στο δίσκο hash tables στη μνήμη Πολυχρηστικό: Ναι Δοσοληψίες: Ναι, υποστηρίζει και foreign key constraints Κατανεμημένο: Όχι, υπάρχει η δυνατότητα για mirroring Γλώσσα Ερωτημάτων: SQL5 30

32 Όρια: Πάνω από 32 indexes / table. Κάθε index αποτελείται από 1 έως 16 στήλες. Το μέγιστο πλάτος του index είναι 500 bytes Ανθεκτικότητα: Ο κώδικας του B-tree είναι εξαιρετικά σταθερός, εφικτή η 24-ωρη λειτουργία Υποστηριζόμενες Πλατφόρμες: BSDOS, SunOS, Solaris, Linux, IRIX, AIX, OSF1, BSD/OS, FreeBSD Η MySQL είναι πιο κατάλληλη για χρήση στο Internet γιατί: Παρέχει ευκολίες στο backup. Είναι ιδιαίτερα βελτιωμένη σε ταχύτητα για την ανάκτηση δεδομένων. Είναι συμβατή και μεταφέρσιμη σε διάφορες πλατφόρμες και για διάφορα εργαλεία ανάπτυξης. Είναι οικονομική. Είναι λογισμικό ανοιχτού κώδικα. H MySQL είναι ένα πολύ γρήγορο, δυνατό σύστημα διαχείρισης βάσεων δεδομένων. Μια βάση δεδομένων επιτρέπει την αναζήτηση, την αποθήκευση, την ταξινόμηση και την ανάκτηση δεδομένων. Ο MySQL server ελέγχει την πρόσβαση στα δεδομένα της βάσης, για να μπορούν να δουλεύουν πολλοί χρήστες ταυτόχρονα, για να παρέχει γρήγορη πρόσβαση και να διασφαλίζει ότι μόνο πιστοποιημένοι χρήστες μπορούν να έχουν πρόσβαση. Συνεπώς, η MySQL είναι ένας πολύ σημαντικός server πολλαπλών χρηστών. Χρησιμοποιεί την SQL(Structured Query Language), την τυπική γλώσσα ερωτημάτων για βάσεις δεδομένων. Επιπλέον, η MySQL είναι διαθέσιμη δωρεάν, με άδεια ανοικτού κώδικα (OpenSource). 3.6 HTTP Υπάρχουν δύο πλευρές στο πρωτόκολλο HTTP10. Η πρώτη είναι το σύνολο των μηνυμάτων που αποστέλλονται από τον πελάτη που τρέχει τον browser και η δεύτερη είναι το σύνολο των απαντήσεων του διακομιστή. Θα εξετάσουμε πρώτα το πρώτο σύνολο μηνυμάτων. Το πιο κοινό παράδειγμα μηνύματος από την πλευρά του πελάτη είναι το μήνυμα / αίτημα GET. Αυτό που κάνει είναι απλά να ζητήσει από τον διακομιστή κάποιο αρχείο ή άλλο πόρο. Παρακάτω δίνεται ένα συγκεκριμένο παράδειγμα: GET /index.html HTTP/1.1 User-Agent: Lynx/2.4 Connection: Keep-Alive Host: Accept: text/html Η πρώτη γραμμή διευκρινίζει ότι ο browser θέλει να ανακτήσει το αρχείο index.html και ότι αυτήν την στιγμή χρησιμοποιεί την έκδοση 1.1 του πρωτοκόλλου HTTP. Η επόμενη γραμμή δηλώνει ότι ο χρήστης τρέχει την έκδοση 2.4 του Lynx browser. Η επόμενη σειρά δηλώνει ότι ο browser επιθυμεί την διατήρηση της σύνδεσης με τον Web browser, για παράδειγμα για να κατεβάσει εικόνες που περιέχονται σε $ία σελίδα που ζητείται. Η επόμενη σειρά προσδιορίζει τον υπολογιστή στον οποίο βρίσκεται αποθηκευμένο το αρχείο. Τέλος, η τελευταία γραμμή ενημερώνει τον διακομιστή Web ότι για την αίτηση αυτή αποδέχεται $όνο αρχεία κειμένου που περιέχουν κώδικα HTML. Όταν το αίτημα περιλαμβάνει την επεξεργασία μίας φόρμας τα δεδομένα που μεταφέρονται από την φόρμα θ' ακολουθήσουν την τελευταία από τις σειρές της κεφαλίδας. Η πρώτη σειρά είναι γνωστή ως σειρά αιτήματος και οι ακόλουθες ως σειρές κεφαλίδας. Κάθε σειρά κεφαλίδας αποτελείται από μια λέξη κλειδί ακολουθούμενη από άνω και κάτω τελεία και ένα όρισμα, που αντιστοιχεί στην τιμή της λέξης κλειδί. Όταν ο διακομιστής 31

33 παραλαμβάνει το μήνυμα, ανταποκρίνεται σ' αυτό που ζήτησε ο browser. Έτσι, για παράδειγμα, αν το αίτημα αφορούσε ένα αρχείο HTML το οποίο υπάρχει στα αρχεία ενός διακομιστή Web τότε η απάντηση θα ήταν η ακόλουθη: HTTP/ OK Date: Thu, 22 July :40:55 GMT Server: Apache (Unix) PHP/3.0.6 Last-Modified: Mon, 19 July :03:22 GMT Content-Type: text/html Content-Length: Η απάντηση αποτελείται από τρία μέρη. Το πρώτο μέρος είναι η πρώτη σειρά που δηλώνει ότι ο διακομιστής χρησιμοποιεί την έκδοση 1.1 του πρωτοκόλλου HTTP και ότι το αίτημα του browser δεν προκάλεσε κάποιο λάθος (το 200 αντιπροσωπεύει έναν κώδικα κατάστασης που δηλώνει ακριβώς αυτό). Αυτό ονομάζεται γραμμή κατάστασης. Η επόμενη ομάδα σειρών είναι γνωστή ως πληροφορίες κεφαλίδας. Έχει την ίδια μορφή με τις πληροφορίες κεφαλίδας που εντοπίζονται στο αίτημα ενός πελάτη. Η πρώτη γραμμή προσδιορίζει τον χρόνο επεξεργασίας του αιτήματος, η επόμενη σειρά τον διακομιστή (Apache) που ανταποκρίνεται στο αίτημα, η αμέσως επόμενη διευκρινίζει το πότε ενημερώθηκε για τελευταία φορά ο πόρος, η προτελευταία διευκρινίζει ότι το αρχείο είναι ένα αρχείο κειμένου που περιέχει κώδικα HTML (αυτό είναι γνωστό ως τύπος MIME) και η τελευταία σειρά αποδίδει το μέγεθος του αρχείου σε χαρακτήρες. 3.7 Υποστήριξη των CSS από τους Browsers Τα CSS υποστηρίζονται $όνο από τις τελευταίες εκδόσεις των browsers. Τόσο ο Internet Explorer 4 (υποστήριξε πρώτος, από την έκδοση 3, τα CSS) όσο και ο Netscape Navigator 4 υποστηρίζουν πλήρως τα CSS. Όσο περίεργο και αν ακούγεται, και οι δύο browsers είναι σχεδόν- πλήρως συμβατοί. Είναι γνωστό σε όλους ότι οι δύο browsers σχεδόν ποτέ δεν συμβαδίζουν, με αποτέλεσμα να χρειάζεται άλλος τρόπος συγγραφής για τον πρώτο και άλλος για τον δεύτερο. Στα CSS όμως δεν ισχύει αυτός ο κανόνας. Ως αποτέλεσμα, τα CSS συχνά καλούνται ως η «νεκρή ζώνη» για τους browsers τέταρτης γενιάς. Τι συμβαίνει όμως με τα CSS σε παλιότερους browsers; Ορισμένοι, όπως ο Netscape 2.0 και 3.0, είναι αρκετά «έξυπνοι» ώστε να αγνοήσουν style sheets που βρίσκονται μεταξύ του tag <STYLE>. Ορισμένοι ακόμα πιο παλιοί, όπως ο Internet Explorer 2 και ο Netscape 1, θα αγνοήσουν μεν το <STYLE> tag, αλλά θα εμφανίσουν τα περιεχόμενα μεταξύ των tags. Τα περιεχόμενα αυτά θα τυπωθούν στη κορυφή της σελίδας σε μία γραμμή και αυτό δεν είναι καθόλου καλό. Για να λυθεί και αυτό το πρόβλημα, η λύση είναι να κάνουμε σχόλιο τα περιεχόμενα του tag με τη χρήση των <!-- -->, όπως στο ακόλουθο παράδειγμα: 32

34 Με αυτή την τεχνική, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι δεν θα συμβεί κάποιο «ατύχημα» σε παλαιότερο browser. 3.8 Μορφή σελίδων Ο έλεγχος της μορφής (layout) των σελίδων Web υπήρξε παραδοσιακά μια δύσκολη διαδικασία. Στην αρχή, οι δημιουργοί των σελίδων Web είχαν ελάχιστο ή καθόλου έλεγχο πάνω στην εμφάνιση των σελίδων τους. Με τον καιρό, διάφορες μέθοδοι αναπτύχθηκαν με σκοπό τον καλύτερο έλεγχο των αντικειμένων της σελίδας (κείμενο και γραφικά) και τη σωστότερη εμφάνιση των σελίδων σύμφωνα με την αρχική σχεδίασή τους. Μετά την εισαγωγή των Tables, οι δημιουργοί υιοθέτησαν αυτή τη μέθοδο για το «στήσιμο» των αντικειμένων στις σελίδες. Μάλιστα, τόση ήταν η ανάγκη για σωστό layout, ώστε ορισμένοι δημιουργοί να έχουν αποκτήσει Ph.D. στη χρήση των Tables από τη συχνή χρήση τους! Η επιθυμία για ένα τέλειο layout είναι αποτέλεσμα της μεταφοράς του έντυπου υλικού στον Web. Η τοποθέτηση του κειμένου και της εικόνας σε ένα έντυπο είναι απλή διαδικασία με τη χρήση προγραμμάτων ηλεκτρονικής στοιχειοθέτησης, όπως των Adobe PageMaker και Quark Xpress. Ωστόσο, η μεταφορά αυτών τον πληροφοριών από το έντυπο στο Διαδίκτυο απαιτεί απόλυτο έλεγχο πάνω στα αντικείμενα της σελίδας. Με την παρουσίαση των Cascading Style Sheets (CSS) οι δημιουργοί απέκτησαν τον απαιτούμενο έλεγχο στα αντικείμενα των Web σελίδων τους. Τα CSS μάς έδωσαν τη δυνατότητα να δημιουργήσουμε layers. Τα layers είναι «επιφάνειες» της σελίδας. Κάθε «επιφάνεια» περιλαμβάνει κάποια αντικείμενα και έχει ορισμένα ιδιότητες. Θεωρητικά, όλες οι «επιφάνειες» είναι «διάφανες» (transparent) και εμείς μπορούμε να επεμβαίνουμε σε όλες τις ιδιότητές τους: διάσταση, σειρά, διαφάνεια, θέση κ.ά. Τα layers σε συνδυασμό με την JavaScript και το ευρύτερο σύνολο της DHTML δημιουργούν πραγματικά αριστουργήματα. Εκτός από τα layers, τα CSS δίνουν επίσης στο δημιουργό έλεγχο σε όλους τους τομείς παρουσίασης των κειμένων και των γραμματοσειρών, περιλαμβάνοντας, τον τύπο της γραμματοσειράς, την απόσταση των γραμμάτων (spacing), το μέγεθος και το είδος (bold, italic). Τα CSS είναι πραγματικό δώρο για όσους συνήθιζαν να παλεύουν προσπαθώντας να κάνουν μια σελίδα να μοιάζει το ίδιο στον Internet Explorer και τον Netscape Navigator, τόσο για Mac_into_sh όσο και για PC. 33

35 3.9 Apache Web Server Ο Apache 6 είναι ο πιο διάσημος διακομιστής που χρησιμοποιείται στο web. Είναι διαθέσιμος για μια ποικιλία διαφορετικών λειτουργικών συστημάτων, με το UNIX να είναι το πιο διάσημο. Ο Apache είναι σημαντικός για δύο λόγους: πρώτον, διατίθεται δωρεάν και δεύτερον, ο πηγαίος κώδικας του είναι ελεύθερα διαθέσιμος. Ο Apache αποτελεί σημαντικό μέρος ενός κινήματος γνωστού ως Κίνημα Ανοικτού Κώδικα. Η φιλοσοφία πίσω από αυτό είναι ότι το λογισμικό έχει γίνει τόσο "μπαρόκ" και περίπλοκο που καμία εταιρεία δεν μπορεί να έχει πλήρη γνώση όλων των προβλημάτων και των λαθών που μπορεί να εμφανιστούν. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορεί να γίνει αυτό είναι μέσω της διάθεσης σε μια μεγάλη κοινότητα προγραμματιστών του πηγαίου κώδικα και της άδειας σε αυτούς να αναζητήσουν και να διορθώσουν προβλήματα σ' αυτόν. Μ' αυτόν τον τρόπο θα υπάρχει μία γρήγορη διάδοση διορθώσεων και βελτιώσεων των προγραμμάτων. Ο διακομιστής Web, μαζί με τα επιχειρηματικά αντικείμενα μιας εφαρμογής, λειτουργεί ως το μεσαίο επίπεδο ενός συστήματος τριών επιπέδων, με τον browser να έχει την θέση του επιπέδου παρουσίασης και τον διακομιστή βάσης δεδομένων να λειτουργεί ως το επίπεδο της βάσης δεδομένων phpmyadmin Το phpmyadmin7 είναι ένα εργαλείο γραμμένο σε php που μας επιτρέπει να διαχειριζόμαστε τις βάσεις δεδομένων MySQL. Μπορούμε να εκτελέσουμε ερωτήματα SQL, να εργαστούμε με fileds (add, edit, delete), με tables (create, alter, drop), να δημιουργήσουμε πρόσθετες βάσεις δεδομένων και άλλα. Μπορούμε εύκολα να διαχειριστούμε τους πίνακες και τα πεδία που περιέχονται στη βάση δεδομένων μας, να αλλάξουμε τύπους πεδίων και να ενημερώσουμε τους πίνακες της βάσης μας. Ο Tobias Ratschiller, σύμβουλος της ΙΤ και αργότερα ιδρυτής της εταιρίας Maguma, ξεκίνησε να εργάζεται βασιζόμενος σε php περιβάλλον το 1998 και όταν το 200 εγκατέλειψε το project εξαιτίας έλλειψης χρόνου, το phpmyadmin είχε ήδη γίνει ένα από τις πιο δημοφιλή php εφαρμογές. 34

36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ο Apple και iphone H Apple Inc. γνωστή και απλώς ως Apple είναι αμερικάνικη ιδιωτική εταιρεία τεχνολογίας υπολογιστών με εξάπλωση σε πάνω από 20 ακόμη χώρες. Εδρεύει στο Κουπερτίνο της Καλιφόρνια και τα πιο γνωστά από τα προϊόντα της είναι οι υπολογιστές της σειράς Macintosh, το λειτουργικό σύστημα Mac OS X, το φορητό jukebox ipod και τη πολυσυσκευή κινητό τηλέφωνο iphone. 4.1 Ιστορία Η Apple ιδρύθηκε από τον Στηβ Τζομπς (Steve Jobs) και τον Στήβεν Bόζνιακ (Steven Wozniak) το 1976 σε ένα γκαράζ στην μικρή πόλη Λος Άλτος της Καλιφόρνια των ΗΠΑ. Σκοπός της ίδρυσης και πρώτο της προϊόν ήταν ο υπολογιστής Apple I, δημιούργημα του Bόζνιακ, ο οποίος έγινε ευρέως αποδεκτός ως ο πρώτος ολοκληρωμένος προσωπικός υπολογιστής του κόσμου. Έναν χρόνο αργότερα, τον Απρίλιο του 1977, η Apple ανακοίνωσε τον Apple II, τον διάδοχο του Apple I, ο οποίος για πολλά έτη παρέμεινε βασικός παράγοντας της οικονομικής ευημερίας της εταιρίας. Ο Apple ΙΙ κατέκτησε εκατομμύρια χρηστών που μέχρι τότε δεν είχαν πρόσβαση σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές με πρωτοποριακά για την εποχή προγράμματα όπως το VisiCalc του Νταν Μπρίκλιν (Dan Bricklin), το πρώτο πρόγραμμα υπολογιστικού φύλλου (spreadsheet), το οποίο έγινε και λόγος αγοράς του εν λόγω υπολογιστή. Το 1983 η Apple παρουσίασε τον υπολογιστή Lisa, τον πρώτο εμπορικό υπολογιστή με γραφικό περιβάλλον εργασίας, του οποίου η τιμή πώλησης πλησίαζε τα $ δολάρια, κάνοντάς τον ιδιαίτερα ακριβό ακόμη και για επιχειρηματικά περιβάλλοντα. Ένα χρόνο αργότερα, τον Ιανουάριο του 1984, και με τον Lisa να έχει αποτύχει εμπορικά, η Apple παρουσίασε τον Macintosh (και μετέπειτα σειρά φορητών και επιτραπέζιων υπολογιστών καθώς και διακομιστών), τον υπολογιστή που θα έκανε την Apple γνωστή στο ευρύ κοινό και θα επαναπροσδιόριζε την Διεπαφή ανθρώπου και μηχανής, εξασφαλίζοντας της σημαντική θέση στον τομέα των προσωπικών υπολογιστών μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του Το 1985 το διοικητικό συμβούλιο της Apple αποφάσισε να 'εξορίσει' τον συνιδρυτή της εταιρίας Steve Jobs, ο οποίος και αποχώρησε από αυτή και ίδρυσε την εταιρία NeXT Computer Inc. Μεταξύ 1985 και 1992 η Apple κατείχε κυρίαρχη θέση στην αγορά προσωπικών υπολογιστών με γραφικό περιβάλλον. Οι υπολογιστές Macintosh αποτελούσαν μηχανήματα υψηλής ποιότητος και τιμής, και ιδιαίτερης ευκολίας χρήσης. Το 1992 η Apple μεταπήδησε στη πλατφόρμα επεξεργαστών PowerPC σε συνεργασία με τις εταιρίες Motorola και IBM. Η συνεχιζόμενη ανάπτυξη του κελύφους (αρχικά) και λειτουργικού συστήματος (αργότερα) Windows από την Microsoft, καθώς και τα εσωτερικά προβλήματα της εταιρίας, τόσο τεχνολογικά και λειτουργικά (παρωχημένο λειτουργικό σύστημα, έλλειψη στρατηγικών στόχων, αυξημένος ανταγωνισμός και απώλεια εσόδων) όσο και διοικητικά/πολιτικά (διαφωνίες μεταξύ στελεχών, αδυναμία λήψης βασικών αποφάσεων) έφεραν την Apple στα πρόθυρα πτώχευσης το 1996.Μετά από αρκετές διαπραγματεύσεις, τόσο με την NeXT, όσο και με την Be Inc., σχετικά με την αγορά λογισμικού ως το νέο λειτουργικό σύστημα της εταιρίας, η Apple αγόρασε την ΝeXT τον Φεβρουάριο του Λίγο αργότερα ο Στήβ Τζόμπς επέστρεψε στην εταιρία ως προσωρινός Διευθύνων Σύμβουλος (αργότερα μονιμοποιήθηκε). Από το 1998 μέχρι σήμερα η Apple διανύει μια νέα περίοδο ευημερίας. Υπό τη καθοδήγηση τόσο του Στηβ Τζόμπς, όσο και των ομάδων που δημιούργησε (και εν μέρει έφερε μαζί του από τη ΝeXT) η Apple προχώρησε σε αναδιάρθρωση τόσο των υπολογιστών της όσο και του λογισμικού της. To 1998 παρουσίασε το imac, ένα σχεδιαστικά πρωτότυπο μηχάνημα το 35

37 οποίο της απέφερε σημαντικά έσοδα. Το 2001 η Apple παρουσίασε μια ριζικά βελτιωμένη έκδοση του λειτουργικού συστήματος για τους υπολογιστές της Macintosh, το MacOS X το οποίο βασιζόταν εν μέρει στο λογισμικό της NeXT που είχε αγοράσει μερικά χρόνια νωρίτερα. Λίγους μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο του 2001 ανακοίνωσε το πρώτο μη-σχετικό με Macintosh προϊόν της μετά το Apple Newton, το ipod, μια συσκευή αποθήκευσης και αναπαραγωγής μουσικής (αργότερα απέκτησε και δυνατότητα αναπαραγωγής φωτογραφιών και πρόσφατα video). Παρ'ότι δεν ήταν η πρώτη συσκευή του είδους, ο καλός σχεδιασμός της, η ευκολία χρήσης και η πετυχημένη προώθηση της εταιρίας στις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη το κατέστησαν το δημοφιλέστερο προϊόν του είδους, κατακτώντας στην ακμή του άνω του 70% της αγοράς. Στα μέσα του 2005 η Apple ανακοίνωσε τη πρόθεση της για χρήση επεξεργαστών Intel --- προς έκπληξη πολλών --- και την εγκατάλειψη της πλατφόρμας PowerPC με αιτιολογία την αργή πρόοδο εξέλιξης των επεξεργαστών απο την IBM. Λιγότερο από 7 μήνες αργότερα η Apple παρουσίασε τον πρώτο υπολογιστή της με επεξεργαστή Intel (Macbook Pro) τον ακολούθησαν νεώτερες εκδόσεις για όλες τις σειρές προϊόντων υπολογιστών της εταιρίας και, τον Αύγουστο του 2006, όλοι οι υπολογιστές της Apple ήταν βασισμένοι σε επεξεργαστές της Intel, ξεκινώντας ένα νέο κεφάλαιο για την εταιρία. 4.2 iphone Το iphone συγκαταλέγεται στην κατηγορία των smartphone, συσκευών που συνδυάζουν πρόγραμμα αναπαραγωγής πολυμέσων, φωτογραφική μηχανή/βιντεοκάμερα και κινητό τηλέφωνο με ασύρματη πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Το iphone είναι κατασκευή της εταιρείας Apple, η οποία το κυκλοφόρησε στην αγορά των ΗΠΑ στις 29 Ιουνίου Έχει κυκλοφορήσει στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και στην Ιαπωνία. Διαθέτει χωρητική οθόνη πολυαφής και ελάχιστο υλικό διεπαφής (καθόλου φυσικό πληκτρολόγιο). Οι παρεχόμενες υπηρεσίες διαδικτύου περιλαμβάνουν ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και φυλλομετρητή ιστοσελίδων με δυνατότητα σύνδεσης σε ασύρματο δίκτυο Wi-Fi. Η πρώτη έκδοση κινητού τηλεφώνου iphone κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 2007, το οποίο διέθετε τετραπλή ζώνη (quad band) με τεχνολογία EDGE. Οι χώρες που το διέθεσαν στην αγορά τους μετά τις ΗΠΑ ήταν το ΗΒ, η Γαλλία και η Γερμανία το Νοέμβριο του 2007 ενώ η Ιρλανδία και η Αυστρία το διέθεσαν την άνοιξη του επόμενου έτους. Έναν χρόνο μετά την κυκλοφορία του, τον Ιούλιο του 2008, κυκλοφόρησε το iphone δεύτερης γενιάς, το iphone 3G, που περιελάμβανε την υποστήριξη κινητής τηλεφωνίας 3G, σε 22 χώρες, μέσα σε αυτές και οι έξι πρώτες, ενώ αργότερα ξεπέρασε τις 80. Ακόμα μία εξέλιξη του iphone, το iphone 3GS, κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 2009 σε Αμερική και Ευρώπη. Στις 24 Ιουλίου 2010 ο CEO της Apple ανακοίνωσε την τέταρτη γενιά του iphone με ονομασία iphone 4. Το καινούργιο iphone έχει μια σειρά από καινούργια χαρακτηριστικά όπως μεγαλύτερη ανάλυση οθόνης, εμπρόσθια κάμερα για βίντεο κλήσεις, κάμερα 5 megapixel με φλας και νέο σχεδιασμό υψηλής ποιότητας. Το iphone χρησιμοποιεί τον μικροεπεξεργαστή ARM Διαδίκτυο Το τηλέφωνο διαθέτει ενσωματωμένο WiFi, το οποίο δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο (μέσω ασύρματου δικτύου), με τον φυλλομετρητή (browser) Safari. Το iphone επίσης είναι δυνατόν να συνδεθεί στο ίντερνετ με το δίκτυο Cingular's EDGE, χωρίς όμως τη δυνατότητα αξιοποίησης του δικτύου τρίτης γενιάς Cingular's 3G/HSDPA. Ο φυλλομετρητής προβάλλει πλήρεις ιστοσελίδες σε αντίθεση με τις απλοποιημένες σελίδες των περισσοτέρων κινητών. Οι ιστοσελίδες έχουν τη δυνατότητα οριζόντιας και κατακόρυφης προβολής και υποστηρίζουν αυτόματη μεγέθυνση και σμίκρυνση (ζουμ), με κτύπο και διπλό κτύπο αντίστοιχα πάνω σε εικόνες ή κείμενο. Το iphone επιπλέον ενσωματώνει Bluetooth και χρησιμεύει στη σύνδεση με ασύρματα αξεσουάρ με τεχνολογία Bluetooth 2.0.Μια συμφωνία 36

38 μεταξύ της Apple και της Google, διασφάλισε πρόσβαση σε μια ειδικά τροποποιημένη έκδοση των Google Maps σε μορφή χάρτη και δορυφόρου, βελτιστοποιημένη για το iphone. Κατά το λανσάρισμα του προϊόντος, έγινε επίδειξη της λειτουργίας αναζήτησης των κοντινότερων καφετεριών και πραγματοποίησης κλήσης με έναν απλό κτύπο. Νέα έρευνα της Net Applications αποδεικνύει ότι το μερίδιο χρήστης του ios στο ίντερνετ σε παγκόσμια κλίμακα ξεπέρασε για πρώτη φορά το 2% καταλαμβάνοντας ποσοστό 2.05%. Η αύξηση αυτή είναι τυπική για περιόδους μετά τις γιορτές όπου παραδοσιακά τα προϊόντα της Apple παρουσιάζουν σημαντική αύξηση. Το Android ανέβηκε και αυτό ελάχιστα στο 0.49% το προβάδισμα του ios. Από και =47&qpcustomb= Το iphone επίσης διαθέτει ένα HTML πρόγραμμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, το οποίο επιτρέπει στο χρήστη να ενσωματώνει φωτογραφίες σε ένα . Η Yahoo! θα παρέχει μια δωρεάν Push-IMAP υπηρεσία για αποστολή παρόμοια με εκείνη ενός BlackBerry. Τα IMAP και POP3 standards ηλεκτρονικού ταχυδρομείου επίσης υποστηρίζονται, συμπεριλαμβανομένου και του Microsoft Exchange. Το πρόγραμμα Outlook για Windows δεν μπορεί να συγχρονιστεί με το iphone προς το παρόν. Και τέλος, δεν υπάρχει ούτε συνδεσιμότητα enterprise διαφορετική των IMAP και POP3. 37

39 Κεφάλαιο 5 Test Case 5.1 Αρχική Η κεντρική σελίδα που εμφανίζεται όταν ξεκινά ή εφαρμογή είναι η παρακάτω. Επιλέγουμε αρχικά την γλώσσα που θέλουμε να εμφανίζεται η εφαρμογή (Αγγλικά ή Ελληνικά) από τις σημαίες που εμφανίζονται στα δεξιά. Έστω ότι διαλέγουμε την Ελληνική. Στην συνέχεια δημιουργούμε έναν λογαριασμό για να αποκτήσουμε πρόσβαση στο σύστημα. 38

40 5.2 Εγγραφή χρήστη Επιλέγοντας από το μενού Γίνε Μέλος(Create Account) εμφανίζεται μια φόρμα όπου πρέπει να συμπληρώσουμε τα στοιχεία : Όνομα(First Name), Επώνυμο(Last Name),Όνομα Χρήστη(Username), Κωδικός(Password) και ,τα οποία είναι απαραίτητα για την δημιουργία λογαριασμού. Επίσης υπάρχει το πεδίο Όνομα ιστοσελίδας(site Title)και ένα αναπτυσσόμενο(drop-down) μενού για την επιλογή του θέματος (CSS)τα οποία μπορούν να συμπληρωθούν τώρα ή οποιαδήποτε στιγμή θελήσουμε από την επεξεργασία στοιχείων. Έστω ότι ο χρήστης Steve Jobs με όνομα χρήστη Steve,κωδικό 12345, Steve@apple.com θέλει να δημιουργήσει λογαριασιασμό στην εφαρμογή μας, με όνομα ιστοσελίδας My Page,φύλλο στυλ( CSS) Default CSS και φύλλο στυλ για iphone το CSS1. Συμπληρώνοντας τα στοιχεία του έχουμε : Η εγγραφή ολοκληρώνεται με το πάτημα του κουμπιού εγγραφή(register).αν είναι επιτυχής εμφανίζεται το μήνυμα «The user was successfully created, directory set to: users/steven» και «Login to Site Designer!». 39

41 5.3 Σύνδεση χρήστη Εφόσον ο Steve έχει δημιουργήσει λογαριασμό, επιλέγει από το μενού, Σύνδεση Χρήστη(User Login) και εμφανίζεται η φόρμα επαλήθευσης των στοιχείων εισόδου η οποία περιέχει δύο πεδία, Όνομα Χρήστη (Username) και Κωδικός Πρόσβασης (Password). Πληκτρολογεί λοιπόν, Steven και στα αντίστοιχα πεδία και αφού επαληθευθούν τα στοιχεία εμφανίζεται η σελίδα με το μενού χρήστη Μενού χρήστη Εφόσον έχει εισαχθεί επιτυχώς στο σύστημα βλέπει όλες τις διαθέσιμες επιλογές που υπάρχουν. 40

42 5.3.2 Νέα σελίδα Επιλέγει Νέα( New) και εμφανίζεται η σελίδα με τον κειμενογράφο.στο πεδίο όνομα σελίδας(page title) πληκτρολογεί το όνομα που θέλει να έχει η σελίδας του. Έστω ότι θέλει να την ονομάσουμε Αρχική.Στο δίπλα αναπτυσσόμενο μενού υπάρχει η προεπιλεγμένη τιμή 1 που αναπαριστά τη σειρά εμφάνισης τις σελίδας, το αφήνει στο 1 μιας και είναι η πρώτη του σελίδα. Στον κειμενογράφο πληκτρολογεί ένα εισαγωγικό κείμενο που θα βλέπουν οι επισκέπτες. Με το πλήκτρο υποβολή ολοκληρώνεται η διαδικασία ενώ με το πλήκτρο RESET «καθαρίζεται» όλος ο χώρος του κειμενογράφου και μένει κενός. Μετά την επιτυχή δημιουργία της πρώτης ιστοσελίδας αποφασίζει να δημιουργήσει ακόμη μια με το όνομα Επικοινωνία με σειρά εμφάνισης 2 όπου θα βάλει τα στοιχεία του για επικοινωνία με τους επισκέπτες. 41

43 Αφού δημιούργησε και την σελίδα Επικοινωνία αποφασίζει να φτιάξει και μια 3 η σελίδα στην οποία θα παραθέσει το βιογραφικό του σημείωμα. Ακολουθεί λοιπόν την ίδια διαδικασία και ολοκληρώνει την σελίδα με σειρά εμφάνισης 3 και όνομα Βιογραφικό Οι σελίδες μου Εφόσον έχουν δημιουργηθεί οι σελίδες του, ο Steve θέλει να δει πώς φαίνεται η ιστοδελίδα του.πηγαίνει στο μενού χρήστη και επιλέγει «Οι σελίδες μου»(my Pages). 42

44 5.3.4 Αλλαγή CSS Ο Steve είδε την δημιουργημένη ιστοσελίδα του και τις σελίδες που την αποτελούν, όμως θέλει να αλλάξει στυλ εμφάνισης(css).έτσι επιλέγει Σχεδιασμός(Site Designer) από το μενού και επιστρέφει στο μενού χρήστη. Από εκεί μεταφέρεται στα Στοιχεία μου όπου εμφανίζεται η φόρμα με τα στοιχεία είχε συμπληρώσει κατά την εγγραφή του. Από το αναπτυσσόμενο μενού που υπάρχει για το φύλλο στυλ(css) επιλέγει το CSS 5 και πατάει το πλήκτρο Διόρθωση Προφίλ(Edit my profile). Έπειτα μεταφέρεται ξανά στις Σελίδες μου για να εμφανιστεί και πάλι το αποτέλεσμα Διόρθωση σελίδας Αφού έχει ενημερώσει το φύλλο στυλ της ιστοσελίδας του αποφασίζει πως στη σελίδα με όνομα Αρχική θέλει να προσθέσει κάτι ακόμα. Για να γίνει αυτό μεταβαίνει στην επιλογή Διόρθωση(Edit) και επιλέγει από την λίστα με τις σελίδες του την Αρχική. Με την χρήση του κειμενογράφου προσθέτει το κείμενο και τις εικόνες που θέλει, όπως επίσης και την σειρά εμφάνισης των σελίδων του και ολοκληρώνει την επεξεργασία πατώντας Submit. 43

45 5.3.6 Διαγραφή σελίδας Ενώ έχει διορθώσει την Αρχική σελίδα αποφασίζει πως η σελίδα Επικοινωνία που εμφανίζεται 2 η στο μενού είναι περιττή. Έτσι μέσω της επιλογής Διαγραφή(Delete)διαλέγει την σελίδα,2. Επικοινωνία που θέλει να διαγράψει, από το μενού Επιλέξτε σελίδα για διαγραφή(select a page to delete) και πατάει το πλήκτρο επιβεβαίωσης Διαγραφή Σελίδας(Delete Page).Αυτόματα η σελίδα 3 πηγαίνει 2 η στη σειρά εμφάνισης. 44

46 5.4 Ολοκληρωμένη Ιστοσελίδα Τελειώνοντας με τις διορθώσεις ο Steve πληκτρολογεί την διεύθυνση της ιστοσελίδας από το iphone και εμφανίζεται η προσωπική του ιστοσελίδα. 45

47 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Η παρούσα διπλωματική εργασία περιέγραψε τη μελέτη και κατασκευή ενός Οδηγού δημιουργίας ιστοσελίδων (Website Wizard) με χρήση των πακέτων ανοικτού λογισμικού Apache HTTP, MySQL και PHP.Εμφάνισε αναλυτικά αρκετές από τις πτυχές της διαδικασίας που απαιτείται για τη δημιουργία ενός λειτουργικού, χρηστικού και επιτυχημένου ιστοχώρου. Ανέλυσε ζητήματα που αφορούν έναν απλό χρήστη, κυρίως όμως ζητήματα που αφορούν τον υπεύθυνο ανάπτυξης μιας ιστοσελίδας και ειδικότερα ενός συστήματος διαχείρισης περιεχομένου(cms). Συμπεραίνοντας η συγκεκριμένη εφαρμογή δίνει την δυνατότητα δημιουργίας ιστοσελίδων και χρήσης τους μέσω του Ηλεκτρονικού Υπολογιστή όπως επίσης μέσω iphone αλλά και με τα υπόλοιπα smartphones της αγοράς, καθιστώντας την πρωτότυπη ιδέα. Μελλοντικά ο κώδικας της ιστοσελίδας θα μπορούσε να επεκταθεί και να προστεθούν νέες δυνατότητες και λειτουργίες. Θα μπορούσε να δημιουργηθούν περισσότερα CSS συμβατά με iphone. Επίσης θα μπορούσε να υλοποιηθεί η εισαγωγή βάσης δεδομένων από τον χρήστη ώστε να μπορεί να δημιουργήσει δυναμική ιστοσελίδα η οποία θα επιτρέπει την εγγραφή άλλων χρηστών. Τέλος με γνώσεις τις γλώσσας Objective C η εφαρμογή θα μπορούσε να μεταφερθεί σε υπολογιστή MAC με σκοπό να δημοσιευθεί στο AppSotre. 46

48 Βιβλιογραφία 1. Building iphone Apps with HTML,CSS and Javascript, Jonathan Stark 2. Practical PHP and MySQL. Building Eight Dynamic Web Applications, Jono Bacon 3. Beginning PHP and MySQL 5 From Novice to Professional 2 nd Edition Jan 2006, W. Jason Gilmore

49 Παράρτημα 1 Εγχειρίδιο Χρήσης Ο οδηγός δημιουργίας ιστοσελίδων είναι μια web εφαρμογή η οποία απευθύνεται σε ένα ευρύ φάσμα χρηστών, που τους παρέχει την δυνατότητα να κατασκευάσουν ιστότοπους για ιδιωτική ή επαγγελματική χρήση συμβατές με όλους τους φυλλομετρητές αλλά και με έξυπνα κινητά τηλέφωνα. Λαμβάνοντας υπόψη το διαφορετικό υπόβαθρο στην πληροφορική και τη χρήση του διαδικτύου κάθε χρήστη, κρίνεται απαραίτητη η ύπαρξη ενός εγχειρίδιου χρήσης, ως συνοδευτικό κομμάτι της εφαρμογής..το παρόν εγχειρίδιο χρήσης παρέχει μια περιγραφή των οθόνων του συστήματος και περιγράφει κάθε λειτουργία που υποστηρίζεται από αυτό, με τρόπο εύκολο, σαφή και κατανοητό. Οι χρήστες όλων των επιπέδων (επισκέπτης, εγγεγραμμένος χρήστης, διαχειριστής) μπορούν να ανατρέχουν στο τμήμα του εγχειριδίου που απευθύνεται σε αυτούς, ώστε να λαμβάνουν πληροφόρηση και λεπτομερείς οδηγίες για το πώς εκτελείται ορθά μια λειτουργία. Κάθε λειτουργία περιγράφεται με κείμενο, το οποίο παρέχει πληροφόρηση για το πώς και από ποιον αυτή είναι προσβάσιμη, τα βήματα που πρέπει να γίνουν ώστε να ολοκληρωθεί, καθώς επίσης και τα μηνύματα που μπορούν να προκύψουν στα διάφορα στάδια της. Πέραν της λεκτικής περιγραφής, παρουσιάζονται και τα αντίστοιχα screenshots, ώστε να οπτικοποιείται η περιγραφή. 48

50 1.1 Αρχική Η κεντρική σελίδα που εμφανίζεται όταν ξεκινά ή εφαρμογή είναι η παρακάτω. Στην σελίδα αυτή περιγράφονται συνοπτικά οι δυνατότητες που προσφέρει η εφαρμογή και προτρέπει τον χρήστη να εγγραφεί ώστε να δημιουργήσει την δική του ιστοσελίδα ή να κάνει είσοδο με τα στοιχεία του αν διαθέτει ήδη λογαριασμό. Η είσοδος είναι διαφορετική για τα μέλη και τους Διαχειριστές του συστήματος μολονότι παρέχονται διαφορετικές δυνατότητες στον καθένα.. Εκτός από αυτές τις δύο λειτουργίες, υπάρχουν άλλες δύο που 49

51 είναι διαθέσιμες και για τους απλούς επισκέπτες τις εφαρμογής. Η αναζήτηση κάποιας συγκεκριμένης ιστοσελίδας ενός χρήστη ή εμφάνιση όλων των ιστοσελίδων που έχουν δημιουργηθεί και η ενημέρωση για τους δημιουργούς της εφαρμογής και πληροφορίες σχετικά με αυτήν. Τέλος υπάρχει ένα πλευρικό μενού που παρουσιάζει τις ίδιες επιλογές πιο συνοπτικά. Οι επιλογές που υπάρχουν σε μη εγγεγραμμένα μέλη είναι «Σχετικά»(About) 50

52 και «Σελίδες Χρηστών»(User Pages). 51

53 1.2 Εγγραφή χρήστη Κάποιος ο οποίος θέλει να εγγραφεί πρέπει να επιλέξει Γίνε Μέλος (CREATE ACCOUNT) το οποίο παραπέμπει σε μια φόρμα όπου πρέπει να συμπληρώσει τα στοιχεία : Όνομα(FIRST NAME), Επώνυμο(LASTNAME), Όνομα χρήστη(user NAME), Κωδικός χρήστη(user PASSWORD) και Ηλεκτρονική διεύθυνση( ) τα οποία είναι απαραίτητα για την δημιουργία λογαριασμού. Επίσης υπάρχει το πεδίο Όνομα ιστοσελίδας(site TITLE)και ένα αναπτυσσόμενο(drop-down) μενού για την επιλογή του θέματος (CSS)τα οποία μπορεί να συμπληρώσει οποιαδήποτε στιγμή θέλει από την επεξεργασία στοιχείων. Η εγγραφή ολοκληρώνεται με το πάτημα του κουμπιού εγγραφή(register). 52

54 Αν κάποιο ή όλα τα στοιχεία δεν είναι έγκυρα εμφανίζεται μήνυμα λάθους(error).το πεδίο το που δεν έχει συμπληρωθεί σωστά ή είναι κενό γίνεται κόκκινο και στο τέλος των πεδίων ένα μήνυμα προτρέπει τον χρήστη να επανελέγξει τα στοιχεία του. Σημείωση Το όνομα χρήστη (USER NAME) και ηλεκτρονική διεύθυνση( ) πρέπει να είναι μοναδικά για κάθε χρήστη οπότε σε περίπτωση που κάποιο από τα δύο ή ο συνδυασμός τους αντιστοιχεί σε ήδη καταχωρημένη εγγραφή εμφανίζεται μήνυμα λάθους το οποίο υποδεικνύει πιο πεδίο πρέπει να αλλαχθεί. Τα δύο πεδία ( Όνομα χρήστη και Κωδικός) έχουν έλεγχο ευαισθησίας μεταξύ πεζών και κεφαλαίων χαρακτήρων.στο τέταρτο πεδίο ο χρήστης συμπληρώνει τον κωδικό πρόσβασης και στο πέμπτο πεδίο ζητείται από τον χρήστη να ξανά-πληκτρολογήσει τον κωδικό του για λόγους επιβεβαίωσης. Αν ο χρήστης αφήσει κενό οποιοδήποτε πεδίο εμφανίζεται ένα μήνυμα που υποδεικνύει ποίο από τα πεδία είναι κενό. Αν είναι κενά παραπάνω του ενός πεδίου το μήνυμα θα αναφέρεται στο πρώτο μη συμπληρωμένο πεδίο. Ο κωδικός χρήστη για λόγους ασφαλείας θα πρέπει να είναι παραπάνω από 5 ψηφία. Ο απλός χρήστης μπορεί να δημιουργήσει να επεξεργαστεί και να διαγράψει τις προσωπικές του ιστοσελίδες όπως επίσης να επεξεργαστεί τα προσωπικά του στοιχεία ή να διαγράψει τον λογαριασμό του. 53

55 1.3 Σύνδεση χρήστη Επιλέγοντας σύνδεση χρήστη(user login) από την κεντρική σελίδα ή από το μενού στα αριστερά ο χρήστης μεταφέρεται στην σελίδα σύνδεσης η οποία περιέχει δύο πεδία, ΌΝΟΜΑ ΧΡΗΣΤΗ(USERNAME),ΚΩΔΙΚΟΣ(PASSWORD). Ένας εγγεγραμμένος χρήστης στο σύστημα (δηλαδή κάποιος που διαθέτει ενεργό λογαριασμό) θα πρέπει να συμπληρώσει τα δύο πεδία με τα στοιχεία του και να πατήσει το κουμπί Είσοδος( LOGIN) για να συνδεθεί με το σύστημα. 54

56 Αν ο χρήστης έχει αφήσει κάποιο από τα παραπάνω πεδία κενό εμφανίζεται ξανά η σελίδα σύνδεσης και το μήνυμα «Username/password combination incorrect». Το ίδιο συμβαίνει και αν ένα από τα δύο πεδία συμπληρωθεί λανθασμένα. Σημείωση Όπως είπαμε και κατά την εγγραφή τα δύο αυτά πεδία έχουν έλεγχο ευαισθησίας μεταξύ πεζών και κεφαλαίων χαρακτήρων Μενού χρήστη Εάν, η διαδικασία εισόδου στο σύστημα ολοκληρωθεί επιτυχώς, εμφανίζεται στο χρήστη η κεντρική σελίδα «Σχεδιασμός»(Site Designer), η οποία έχει την μορφή που φαίνεται στην εικόνα : 55

57 Εδώ εμφανίζονται οι επιλογές που έχει ο χρήστης.για την δική του ευκολία στην κεντρική σελίδα εμφανίζονται συνοπτικά οι επιλογές του ενώ υπάρχει πιο αναλυτικό μενού στα αριστερά με όλες τις δυνατότητες που προσφέρονται. Μπορεί να προσθέσει,να διαγράψει και να επεξεργαστεί μια ιστοσελίδα. Με την επιλογή «Οι σελίδες μου»(my Pages) ο χρήστης μπορεί να δει την ιστοσελίδα που δημιούργησε και τα περιεχόμενα της.«οι εικόνες μου»(my Images) είναι ο χώρος όπου μπορεί ο χρήστης να αποθηκεύσει φωτογραφίες και εικόνες για άμεση ή μελλοντική χρήση στην ιστοσελίδα του. Επίσης μπορεί να επισκεφθεί την διαχείριση του προφίλ του ώστε να επεξεργαστεί τα στοιχεία του λογαριασμού του και να αλλάξει ή να προσθέσει (αν δεν το έχει κάνει κατά την εγγραφή το όνομα της ιστοσελίδας του ή να επιλέξει ένα διαφορετικό θέμα(css) για το στυλ τις προσωπικής του σελίδας. Τέλος υπάρχει η επιλογή «Διαγραφή Λογαριασμού» (Delete my Account) για την οριστική διαγραφή του λογαριασμού και τις ιστοσελίδας του από την εφαρμογή. 56

58 1.3.2 Νέα σελίδα Στην προσθήκη μιας σελίδας( New)εμφανίζεται η παρακάτω σελίδα Στο πεδίο «όνομα σελίδας»(page title) ο χρήστης πρέπει να βάλει την ονομασία της συγκεκριμένης σελίδας που δημιούργησε. Στο δίπλα αναπτυσσόμενο μενού μπορεί αν θέλει να επιλέξει την σειρά εμφάνισης τις σελίδας, αν δεν το κάνει, την πρώτη φορά παίρνει το νούμερο 1 και κάθε φορά που προσθέτει καινούργια σελίδα αυξάνεται κατά ένα. Πιο κάτω υπάρχει ο κειμενογράφος για την εισαγωγή και επεξεργασία του κειμένου και των εικόνων που επιθυμεί να εισάγει. Με το πλήκτρο υποβολή ολοκληρώνεται η διαδικασία ενώ με το πλήκτρο RESET «καθαρίζεται» όλος ο χώρος του κειμενογράφου, δηλαδή διαγράφονται όλα και μένει κενός. 57

59 1.3.3 Διόρθωση σελίδας Στην διόρθωση μιας σελίδας(edit page) ο χρήστης επιλέγει από το πλευρικό μενού τη σελίδα που θέλει να επεξεργαστεί. Μόλις το κάνει εμφανίζεται στον κειμενογράφο το περιεχόμενο το οποίο είχε η σελίδα του και μπορεί να το επεξεργαστεί. Η ολοκλήρωση της διόρθωσης γίνεται πατώντας το πλήκτρο submit. 58

60 1.3.4 Διαγραφή σελίδας Η επόμενη κατά σειρά διαθέσιμη επιλογή για τον χρήστη είναι η Διαγραφή(Delete). 59

61 Ο χρήστης επιλέγει την σελίδα που θέλει να διαγράψει από το αναπτυσόμενο μενού που του εμφανίζει όλες του τις σελίδες και επιβεβαιώνει την διαγραφή πατώντας το κουμπί Διαγραφή Σελίδας (Delete Page) Οι σελίδες μου Με την επιλογή «Οι σελίδες μου»(my Pages) υπάρχει άμεση πρόσβαση στην ιστοσελίδα του χρήστη και της σελίδες που περιέχει Οι εικόνες μου Η τελευταία επιλογή του μενού χρήστη για την σχεδίαση είναι «Οι εικόνες μου» (My Images).Εδώ μπορεί να προσθέσει, επεξεργαστεί και να διαγράψει τις εικόνες του. 60

62 1.4 Προφίλ χρήστη Μετά από τις επιλογές του χρήστη στον Σχεδιασμό, υπάρχουν ακόμα δύο(2) επιλογές στο μενού σχετικά με το προφίλ του (User Profile). Αυτές είναι «Τα στοιχεία μου»(my details) και «Διαγραφή Λογαριασμού»(Delete my account) Στοιχεία χρήστη Αν ο χρήστης επιλέξει να δει τα στοιχεία του εμφανίζεται η σελίδα με όλες τις πληροφορίες που είχε δώσει κατά την εγγραφή του. 61

63 62

64 1.4.2 Διαγραφή λογαριασμού 63

65 1.5 Σύνδεση διαχειριστή Στην σύνδεση Διαχειριστή(Admin login) το σύστημα ζητάει το όνομα χρήστη (username) και κωδικό (password )-όπως και στην σύνδεση ενός απλού χρήση-. Ένας εγγεγραμμένος Διαχειριστής στο σύστημα (δηλαδή που διαθέτει ενεργό λογαριασμό) θα πρέπει να συμπληρώσει τα δύο πεδία και να πατήσει το κουμπί Είσοδος( LOGIN) για να συνδεθεί με το σύστημα. Εάν ο Διαχειριστής έχει αφήσει κάποιο από τα παραπάνω πεδία κενό εμφανίζεται μήνυμα λάθους. Το ίδιο συμβαίνει και αν ένα από τα δύο πεδία συμπληρωθεί λανθασμένα. Ο Διαχειριστής μπορεί να επεξεργαστεί και να διαγράψει μια ιστοσελίδα ενός χρήστη ή ακόμα και τον ίδιο τον χρήστη αν θεωρεί ότι παραβιάζει ορισμένους κανόνες. Επίσης μπορεί να εισάγει μια εγγραφή στο σύστημα ενός χρήστη ή ακόμα και ενός ακόμη Διαχειριστή. Τέλος έχει την δυνατότητα εμφάνισης όλων των εγγεγραμμένων μελών της εφαρμογής. Σημείωση Όπως έχει αναφερθεί και πιο πάνω τα δύο αυτά πεδία έχουν έλεγχο ευαισθησίας μεταξύ πεζών και κεφαλαίων χαρακτήρων. Εάν, η διαδικασία εισόδου στο σύστημα ολοκληρωθεί επιτυχώς, εμφανίζεται στο χρήστη η κεντρική σελίδα του Διαχειριστή, η οποία έχει την μορφή που φαίνεται στην εικόνα : Στο πλευρικό μενού εμφανίζονται οι επιλογές που έχει ο διαχειριστής. Από επάνω προς τα κάτω μπορεί να επιλέξει «Δημιουργία νέου χρήστη»(create User).Εδώ ο Διαχειριστής συστήματος μπορεί να συμπληρώνοντας την φόρμα να δημιουργήσει έναν καινούργιο χρήστη 64