Πρόγραμμα: Προληπτικά μέτρα για το άγχος στη Ναυτιλία

Transcript

1 Πρόγραμμα: Προληπτικά μέτρα για το άγχος στη Ναυτιλία 1. Εισαγωγή 1.1. Γενική εισαγωγή στο εργασιακό άγχος Η φύση της εργασιακής ζωής έχει αλλάξει σημαντικά κατά τη διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών. Στις μέρες μας υπάρχουν περισσότερες εργασιακές απαιτήσεις από ό,τι στο παρελθόν: οι χρόνοι επιστροφής είναι μικρότεροι, turn around times are shorter, τα σκάφη επισκέπτονται μεγάλο αριθμό λιμανιών, τα μεγέθη των πληρωμάτων μειώνονται, το πλήρωμα πρέπει να παίρνει περισσότερους ρόλους εν πλω, και πρέπει να συμπληρώνουν διάφορες φόρμες χαρτο-εργασιών. Ένα από τα αποτελέσματα αυτής της υψηλής ζήτησης είναι το άγχος, και αυτό θεωρείται πλέον ένα από τα πιο προεξέχοντα σχετικά με την εργασία προβλήματα της σύγχρονης ζωής. Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και σε όλους τους τύπους επιχειρήσεων υπάρχει μια έντονη ανάγκη για τη διεξαγωγή δραστηριοτήτων, που θα αποτρέψουν το άγχος, παρ όλα αυτά ίσως είναι ειδικά σχετικό με την ναυτιλιία λόγω των χαρακτηριστικών αυτήν της εργασίας, για παράδειγμα η μακρινή τοποθεσία, γρήγορη στροφή σε χρόνους και υψηλό φόρτο εργασίας. Τα συμπτώματα του εργασιακού άγχους είναι πολλά και ποικίλα, όπως μεταβολές στη διάθεση, αλλαγές στη συμπεριφορά, μειωμένη αποτελεσματικότητα ή παραγωγικότητα Page 1 / 10 pages

2 στην εργασία, αισθήματα ακαταλληλότητας, αδυναμίας συγκέντρωσης, υπερβολικό κάπνισμα, αυξημένη χρήση αλκοόλ και φαρμακευτικών ουσιών, καθώς και προβλήματα υγείας. Το εργασιακό άγχος επηρεάζει τις επιχειρήσεις σε κάθε επίπεδο. Υποφέρετε από έντονη κόπωση και εξάντληση και οι φυσιολογικές ώρες ύπνου και ξεκούρασης δεν μοιάζουν αρκετές. Η κόπωση αυτή είναι άσχημη για την εργασία σας και μπορεί να εκδηλωθεί με χαμηλή επαγγελματική αυτοεκτίμηση και με εντονότερο το συναίσθημα ότι δεν μπορείτε να ανταπεξέλθετε στη δουλειά. Η εμπειρία του άγχους βιώνεται διαφορετικά από κάθε άνθρωπο. Κάποιοι επηρεάζονται περισσότερο από κάποιους άλλους, αλλά όταν μεμονωμένοι υπάλληλοι υποφέρουν από εργασιακό άγχος, επηρεάζουν ολόκληρη την επιχείρηση. Αυτό όχι μόνο μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές στην παραγωγικότητα και στην αποδοτικότητα αυτών που δουλεύουν εν πλω αλλά μπορεί να επηρεάσει αρνητικά και την ακεραιότητα τους αλλά κυρίως την ασφάλεια του σκάφους του ίδιου. Το άγχος μπορεί να αυξήσει τις απουσίες (λόγω ασθένειας, κ.λ.π. ) που θα έχουν όχι μόνο οικονομικές επιπλοκές για τους ναυτικούς, διευθυντές και κατόχους αλλά μπορεί συμπληρωματικά να προκαλέσουν πρακτικές δυσκολίες, καθώς οι ιδιοκτήτες και οι διευθυντές θα πρέπει να βρούν προσωπικό ως πλήρωμα σκαφών. Το άγχος μπορεί να προκληθεί από αρκετούς παράγοντες, αλλά πολύ συχνά είναι αποτέλεσμα σύγχυσης σχετικά με τα καθήκοντα και τις ευθύνες, την υπερβολική ή την ελάχιστη εργασία ή την ευθύνη και την έλλειψη προόδου της δουλειάς. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι η καλή κατάσταση του υπαλλήλου μπορεί να διασφαλιστεί καλύτερα παρέχοντας στο προσωπικό τα κατάλληλα εργαλεία, ώστε να μπορεί να αναγνωρίζει τα πρώτα σημάδια και τα προβλήματα, που κρύβονται στο εργασιακό άγχος. Ο σκοπός αυτού του προγράμματος είναι να αναπτύξει τις γνώσεις και τις ικανότητες των συμμετεχόντων, όπως διευθυντές και πλοιοκτήτες όσον αφορά την αναγνώριση των Page 2 / 10 pages

3 ενδείξεων του εργασιακού άγχους, τον υπολογισμό των κινδύνων, που σχετίζονται με το άγχος και την αναγνώριση και αντιμετώπιση των σοβαρών προβλημάτων, που προκαλεί το άγχος στην εργασιακή ζωή. Μετά την εκπαίδευση, οι συμμετέχοντες πρέπει να μπορούν να: - αναγνωρίζουν τι είναι το εργασιακό άγχος - κατανοούν τις συνέπειές του - υπολογίζουν τους κινδύνους που σχετίζονται με το άγχος - εισάγουν μέτρα για την πρόληψη του εργασιακού άγχους - επιλύουν τα σχετικά με το άγχος προβλήματα - αναλαμβάνουν ενέργειες διαχείρισης του εργασιακού άγχους - προωθούν την ευεξία στην εργασία Επενδύοντας στη διαχείριση του άγχους, γίνεται ένα σημαντικό βήμα για την πρόληψη και τον έλεγχο του εργασιακού άγχους καθώς και για την αποφυγή προβλημάτων, ασθενειών λόγω του άγχους και ατυχημάτων στο χώρο της εργασίας. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι τα άτομα, που έχουν τη γνώση και τις ικανότητες να ανταπεξέρχονται σε καταστάσεις άγχους, έχουν λιγότερες πιθανότητες να λείψουν από τη δουλειά τους λόγω ασθένειας ή τραυματισμού Εργασιακό άγχος στη ναυτιλία Στη ναυτιλία υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τη δημιουργία εργασιακού άγχους. Για παράδειγμα πολλές και πέρα από τις εργάσιμες ώρες εργασίας, έλλειψη εκπαίδευσης, έλλειψη συμμετοχής και συσκέψεων με τους εργαζόμενους, ανασφάλεια στην εργασία και προβλήματα υγείας είναι οι λόγοι, που βρίσκονται πίσω από το εργασιακό άγχος. Άλλοι λόγοι είναι οι εξής: - έλλειψη πόρων - έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού - έλλειψη πρόσβασης σε πληροφορίες Page 3 / 10 pages

4 - περιορισμός χρόνου - οικονομικές δαπάνες της εκπαίδευσης. Οι περισσότερες εταιρίες ασχολούνται με την οικονομική επιβίωση και πολλές δεν δίνουν αρκετή σημασία στη διαχείριση της υγείας και της ασφάλειας Παρόλο που πολλές εταιρίες όσον αφορά θέματα υγείας και ασφάλειας, προσπαθούν και παίρνουν μέτρα για να μειώσουν το εργασιακό άγχος, γεγονότα αποδεικνύουν ότι τέτοια μέτρα συχνά δεν λαμβάνονται υπόψη σοβαρά και φαίνονται ως εργασία στα χαρτιά. Το εργασιακό άγχος επηρεάζει επίσης και την παραγωγικότητα. Οι εργαζόμενοι, που αγχώνονται είναι πιθανότερο να μην είναι υγιείς, να μην κινητοποιούνται, να είναι λιγότερο παραγωγικοί και λιγότερο ασφαλείς στην εργασία τους. Αυτό έχει όχι μόνο επιπλοκές για την ακεραιότητα του ναυτικού, αλλά και για την ανταγωνιστικότητα, και στην τελική για τις επιτυχίες της εταιρίας. 2. Ομάδα στόχος: Η ομάδα στόχος είναι οι διευθυντές, ιδιοκτήτες, το εν πλω πλήρωμα καθώς και άλλοι ενδιαφερόμενοι παράγοντες που εργάζονται στη ναυτιλία. 3. Διάρκεια του προγράμματος: Το πρόγραμμα διαρκεί 14 ώρες, και διεξάγεται σε 2 ημέρες από 7 ώρες την ημέρα. 4. Μέθοδοι εκπαίδευσης Το πρόγραμμα ακολουθεί τη δομή του εγχειριδίου του SPA. Οι εκπαιδευτές μπορούν να χρησιμοποιήσουν διαφάνειες (στα Αγγλικά ή την τοπική γλώσσα) για να υποστηρίξουν την εκπαίδευσή τους και να διασφαλίσουν ότι το βασικό περιεχόμενο σε κάθε πιλοτικό πρόγραμμα θα είναι το ίδιο. Page 4 / 10 pages

5 Το εγχειρίδιο θα βοηθήσει τους συμμετέχοντες στη διαδικασία εκμάθησης. Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης χρησιμοποιούνται μελέτες περιπτώσεων και ασκήσεις, που θα βοηθήσουν τους συμμετέχοντες να κατανοήσουν το θεωρητικό πλαίσιο εργασίας. Τα παιχνίδια άσκησης ρόλου χρησιμοποιούνται για να κάνουν σαφές και σχετικό το περιεχόμενο της εκπαίδευσης. Η χρήση ενός CD-Rom θα επιτρέψει επίσης στους συμμετέχοντες να υιοθετήσουν τη βασική έννοια στο περιβάλλον της εργασίας τους, χρησιμοποιώντας νέες ιδέες, όπου είναι απαραίτητο. 5. Δομή του πιλοτικού προγράμματος Όπως προαναφέρθηκε, η διάρκεια του πιλοτικού προγράμματος είναι 2 ημέρες (14 ώρες). Υπάρχουν 3 εκπαιδευτικές ενότητες: Εισαγωγή/προσανατολισμός, αξιολόγηση κινδύνων και πρόληψη/μεσολάβηση. Σε κάθε ενότητα υπάρχουν διαλέξεις, μελέτες περιπτώσεων και παραδείγματα. Η άσκηση ρόλων χρησιμοποιείται στην ενότητα εκπαίδευσης 2. Υπάρχει, επίσης, μία προαιρετική τέταρτη ενότητα εκπαίδευσης σχετικά με την αξιολόγηση της διαδικασίας διαχείρισης κινδύνων και των μεσολαβήσεων. Ημέρα Εκπαιδευτική ενότητα Διάρκεια Μέθοδος Εκπαίδευσης Εκπαιδευτική ενότητα 1: Εισαγωγή/προσανατολισμός Ημέρα 1 Εκπαιδευτική ενότητα 2: Αξιολόγηση κινδύνων Ημέρα 2 Εκπαιδευτική ενότητα 2: Αξιολόγηση κινδύνων (συνέχεια) Εκπαιδευτική ενότητα 3: Πρόληψη / Μεσολάβηση Εκπαιδευτική ενότητα 4: Περίοδος προαιρετικής αξιολόγησης 4 ώρες Διαλέξεις Περιπτωσιολογικές μελέτες Παραδείγματα 3 ώρες Διαλέξεις Περιπτωσιολογικές μελέτες Παραδείγματα Άσκηση ρόλων 3 ώρες Διαλέξεις Περιπτωσιολογικές μελέτες Παραδείγματα Άσκηση ρόλων 4 ώρες Διαλέξεις Περιπτωσιολογικές μελέτες Παραδείγματα Page 5 / 10 pages

6 Εκπαιδευτική ενότητα 1: Εισαγωγή/Προσανατολισμός 4 ώρες Ο σκοπός αυτής της πρώτης ενότητας είναι να συμβάλει στον προσανατολισμό των συμμετεχόντων προς τους στόχους και τα περιεχόμενα του προγράμματος. Ο εκπαιδευτής εισάγει τα περιεχόμενα, τις μεθόδους εκπαίδευσης και το εκπαιδευτικό υλικό. Στην εισαγωγή, οι συμμετέχοντες μαθαίνουν να αναγνωρίζουν το εργασιακό άγχος. Μαθαίνουν τι είναι το εργασιακό άγχος και από τι μπορεί να προκληθεί, μαθαίνουν να κατανοούν πώς επηρεάζει τα άτομα και ολόκληρη την επιχείρηση. Οι μέθοδοι του προγράμματος είναι διαλέξεις, ασκήσεις και μελέτες περιπτώσεων. Οι διαλέξεις παρέχουν στους συμμετέχοντες επαρκή θεωρητική γνώση του θέματος. Οι ασκήσεις χρησιμοποιούνται για την εφαρμογή των θεωριών, που έχουν συζητηθεί και των ικανοτήτων, που έχουν αποκτηθεί κατά τη διάρκεια των διαλέξεων στο περιβάλλον των ίδιων των συμμετεχόντων. Επιπλέον, ο σκοπός των ασκήσεων είναι να βοηθήσουν τον συμμετέχοντα να κατανοήσει και να αναγνωρίσει τους παράγοντες άγχους στον δικό τους χώρο εργασίας. Η μελέτη περιπτώσεων δείχνει πρακτικά παραδείγματα και εντείνει τις εμπειρίες εκμάθησης. Περιεχόμενο: Εισαγωγή στα περιεχόμενα, μέθοδοι εκπαίδευσης και εκπαιδευτικό υλικό Τι είναι το άγχος; Τι προκαλεί το εργασιακό άγχος; Ποιες είναι οι συνέπειες του εργασιακού άγχους; - Οι συνέπειες του εργασιακού άγχους στα άτομα - Οι συνέπειες του εργασιακού άγχους στις επιχειρήσεις Ασκήσεις: Παράγοντες άγχους. Πως αναγνωρίζουμε τους παράγοντες του άγχους; Μελέτη περιπτώσεων Εκπαιδευτική ενότητα 2: Αξιολόγηση κινδύνων 6 ώρες Page 6 / 10 pages

7 Η πρόθεση της δεύτερης ενότητας είναι να ξεκαθαρίσει και να δώσει μία καλή συνολική εικόνα της διαχείρισης των κινδύνων που σχετίζονται με το άγχος. Οι συμμετέχοντες θα εξοικειωθούν με διαφορετικές μεθόδους αξιολόγησης των κινδύνων και θα γνωρίσουν διάφορα στάδια στη διαχείρισή τους, αλλά και θα αποκτήσουν ικανότητες εφαρμογής της γνώσης στην εργασία τους. Η ενότητα ξεκινά με μια διάλεξη, που εξηγεί και χρησιμοποιεί πρακτικά παραδείγματα σχετικά με τους τρόπους αναγνώρισης των κινδύνων. Η μελέτη περιπτώσεων αποσαφηνίζει τον τρόπο με τον οποίο η θεωρία, που συζητήθηκε στη διάλεξη μπορεί να γίνει πράξη και προσφέρει στους συμμετέχοντες ιδέες σχετικά με τον τρόπο που πρέπει να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα, που προκαλούνται από το άγχος στους δικούς τους εργασιακούς χώρους ή επιχειρήσεις. Στο τέλος της ενότητας χρησιμοποιείται μια εργασία άσκησης ρόλων για να εντείνει τη μαθησιακή εμπειρία, επιτρέποντας στους συμμετέχοντες να παρατηρήσουν προσωπικά τους παράγοντες, που σχετίζονται με τη διαχείριση του άγχους. Περιεχόμενο: Τι μπορείτε να κάνετε για το άγχος; Αξιολόγηση κινδύνων στην εργασία Σημαντικά στάδια στη διαχείριση των κινδύνων Μελέτη περιπτώσεων Άσκηση ρόλων Εκπαιδευτική ενότητα 3: Πρόληψη/Μεσολάβηση 4 ώρες Η τρίτη ενότητα στοχεύει να προσφέρει στους συμμετέχοντες τη γνώση και τις ικανότητες, που χρειάζονται για να λύνουν τα προβλήματά, που προκύπτουν από το εργασιακό άγχος. Κατά τη διάρκεια της ενότητας θα συζητηθούν διαφορετικές μέθοδοι επίλυσης προβλημάτων και αξιολόγησης των μεθόδων, που γίνονται πράξη. Οι συμμετέχοντες μαθαίνουν να νοιάζονται για τα μέλη της επιχείρησής τους και να κατανοούν τη Page 7 / 10 pages

8 σπουδαιότητα της οργανωσιακής κουλτούρας στη διαχείρισης και την αντιμετώπιση του εργασιακού άγχους. Θα μάθουν επίσης να αντιλαμβάνονται και να αναγνωρίζουν τις πηγές και τα εργαλεία, που έχουν στη διάθεσή τους και, να αναγνωρίζουν τον ρόλο του ηγέτη στη διαχείριση του εργασιακού άγχους. Στο τέλος της ενότητας, οι συμμετέχοντες γνωρίζουν που μπορούν να βρουν περισσότερες πληροφορίες και τι είδους επιχειρήσεις παρέχουν αυτές τις πληροφορίες Χρησιμοποιείται μια μελέτη περιπτώσεων για να εντείνει περισσότερο την ήδη αποκτηθείσα γνώση και δίνονται οδηγίες και καθοδήγηση στους συμμετέχοντες για την αξιολόγηση της χρησιμότητας των μεθόδων, που συζητήθηκαν προηγουμένως, στους δικούς τους χώρους εργασίας και στις επιχειρήσεις. Περιεχόμενο: Επίλυση των προβλημάτων του εργασιακού άγχους Ενδιαφέρον για τους προβληματισμένους υπαλλήλους Οργανωσιακή κουλτούρα Πηγές για τη διαχείριση του εργασιακού άγχους Περαιτέρω στοιχεία και πληροφορίες Μελέτη περιπτώσεων Εκπαιδευτική ενότητα 4: Περίοδος προαιρετικής αξιολόγησης Ο σκοπός αυτής της περιόδου είναι η εκμάθηση του τρόπου, με τον οποίο αξιολογείται η περίοδος διαχείρισης κινδύνων και οι παρεμβάσεις Περιεχόμενο Μελέτη περιπτώσεων: τεχνικές αξιολόγησης Μελέτη περιπτώσεων: παρεμβάσεις 6. Κριτήρια ικανότητας για τους εκπαιδευτές Page 8 / 10 pages

9 Οι εκπαιδευτές παίζουν ένα σημαντικό ρόλο σε κάθε πρόγραμμα εκπαίδευσης, αλλά πρέπει να επιλεγούν με μεγάλη προσοχή. Ένας εκπαιδευτής πρέπει να έχει γνώσεις και πείρα στο θέμα, να είναι πρακτικός, να έχει άριστες κοινωνικές ικανότητες και να μπορεί να δουλεύει καλά με ανθρώπους από ένα μεγάλο εύρος εμπειριών ζωής, τρόπων εκμάθησης και εκπαίδευσης. Η επαγγελματική και πρακτική πείρα στο τομέα της ναυτιλίας θεωρείται αναγκαίο λόγω της ιδιαίτερης φύσης της. Το κατάλληλο ακαδημαϊκό υπόβαθρο είναι από το πεδίο των ανθρωπιστικών σπουδών όπως ψυχολογία, ή κοινωνιολογία. Πριν ξεκινήσει η εκπαίδευση, ο εκπαιδευτής πρέπει να μπει στο θέμα και να εξοικειωθεί με το υλικό, που έχει σχεδιαστεί για την εκπαίδευση (το εγχειρίδιο της εκπαίδευσης, τις ασκήσεις και τις μελέτες περιπτώσεων). Εάν είναι δυνατό, ο εκπαιδευτής θα πρέπει να γνωρίσει προσωπικά τους συμμετέχοντες, τις εταιρίες και τη δουλειά τους. Για παράδειγμα, μπορεί να επισκεφθούν τα γραφεία της εταιρίας και/ή ένα από τα σκάφη της εταιρίας, με σκοπό να μάθουν για τα είδη των σκαφών που χειρίζονται, τα χρονοδιαγράμματα τους, και τις διευθετήσεις του πληρώματος εν πλω. Η διδασκαλία όπου είναι δυνατόν, θα πρέπει να παραμένει στο «πρακτικό μέρος», και να λαμβάνεται υπόψη η ποικιλία δεξιοτήτων και γνώσεων που μπορεί να κατέχουν οι ενδιαφερόμενοι. Οι εκπαιδευτές θα πρέπει είτε να διεξάγουν συνόδους για την «ίδια» ή «μικτή» σε κατάσταση ομάδα, καθώς θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη πότε θα παρουσιάχεται το κατάλληλο υλικό. 7. Διδασκαλία και άλλα μέσα Όσον αφορά την αίθουσα διδασκαλίας, δεν υπάρχουν ιδιαίτερες προδιαγραφές. Μία παραδοσιακή αίθουσα διδασκαλίας, μία αίθουσα συνεδρίων ή ένας χώρος συσκέψεων είναι εντάξει, με την προϋπόθεση ότι έχει τις απαραίτητες εγκαταστάσεις για την πραγματοποίηση διαλέξεων και για την εργασία σε ομάδες. Για τις ασκήσεις, τις μελέτες περιπτώσεων και την άσκηση ρόλων, θα ήταν καλύτερα να υπάρχουν περιοχές ομαδικής εργασίας ή τα κατάλληλα έπιπλα. Αν οι διαλέξεις γίνουν εν πλω, ο εκπαιδευτής θα πρέπει να προσαρμοστεί με τις εγκαταστάσεις που είναι διαθέσιμες (π.χ. αίθουσα φαγητού). Μια Page 9 / 10 pages

10 επίσκεψη στο σκάφος προ του μαθήματος θα ήταν συνετή για να μπορεί να γίνει γνωστό αν μπορεί να διαξαχθεί και σε ποιό χώρο και με ποιές εγκαταστάσεις. Άλλα μέσα είναι ένας υπολογιστής, ένα μηχάνημα προβολής δεδομένων και ένα μηχάνημα προβολής διαφανειών. 8. Υλικό που θα διανέμεται στους συμμετέχοντες Οι συμμετέχοντες θα λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα της ημέρας πριν ξεκινήσει η εκπαίδευση. Εάν είναι δυνατό, ένα βιβλίο με εισαγωγικές και περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με τις πρακτικές ρυθμίσεις θα συνοδεύει το πρόγραμμα. Τα προαναφερθέντα έγγραφα μπορούν επίσης να σταλούν ως συνημμένα σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στους συμμετέχοντες. Θα παρασχεθεί επίσης στους συμμετέχοντες ένας φάκελος και ο υπόλοιπος απαραίτητος εξοπλισμός. Το υλικό μελέτης θα διανεμηθεί στην αρχής της εκπαίδευσης. Εναλλακτικά, το υλικό αυτό μπορεί να αποσταλεί μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή να προσαρμοσθεί ως παράδειγμα στο περιβάλλον εικονικής εκμάθησης της επιχείρησης. Page 10 / 10 pages