ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES"

Transcript

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΙΝΑΚΩΝ Ι ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΙΙ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ FORWARD ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΙΜOΛΟΓΗΣΗ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΥ FORWARD ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ FUTURES ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΙΜOΛΟΓΗΣΗ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΥ FUTURES ΕΙΔΗ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FUTURES ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ FUTURES ΣΕ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ FUTURES ΣΕ ΔΕΙΚΤΕΣ ΜΕΤΟΧΩΝ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ FUTURES ΣΕ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ FUTURES ΣΕ ΟΜΟΛΟΓΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ FUTURES ΣΕ ΕΝΤΟΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ FUTURES ΣΕ ΕΥΡΩΔΟΛΑΡΙΑ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ 40 ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 43 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FUTURES 2.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 45

2 2.2 ΜΟΡΦΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΒΑΣΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΘΕΣΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΤΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΡΙΣΤΗ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΜΕ ΕΛΑΧΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΜΕ ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ α-t ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΜΕΤΡΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΜΕ ΤΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ ΣΤΗ ΜΕΣΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΜΕ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ FUTURES ΣΕ ΔΕΙΚΤΕΣ ΜΕΤΟΧΩΝ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ 86 ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 88 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΗΣ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗΣ ΤΟ ΔΙΜΕΤΑΒΛΗΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ VAR ΤΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΣΦΑΛΜΑΤΟΣ ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ GARCH Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΜΕ ΤΟ ΑΠΛΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΔΕΙΚΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΣΧΕΣΗΣ ΣΥΝΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΜΕ ΤΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΣΦΑΛΜΑΤΟΣ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ 116

3 ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 119 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FUTURES ΣΤΟ NYSE COMPOSITE INDEX 4.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΣΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΣΕΙΡΩΝ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΣΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ACF KAI PACF ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΣΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ AUGMENTED DICKEY FULLER TEST ΕΛΕΓΧΟΣ ΣΥΝΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΣΕΙΡΩΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΔΕΙΚΤΗ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΔΕΙΚΤΗ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΜΕ ΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΗΣ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΔΕΙΚΤΗ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΜΕ ΤΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΣΦΑΛΜΑΤΟΣ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ 148 ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 152 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

4 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΙΝΑΚΩΝ Ι ΠΙΝΑΚΑΣ 4.1 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ AIC ΓΙΑ ΤΗ ΣΕΙΡΑ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΟΥ NYSE COMPOSITE 132 ΠΙΝΑΚΑΣ 4.2 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ AIC ΓΙΑ ΤΗ ΣΕΙΡΑ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΥ FUTURES 133 ΠΙΝΑΚΑΣ 4.3 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ OLS 135 ΠΙΝΑΚΑΣ 4.4 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΤΗΣ ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗΣ 140 ΠΙΝΑΚΑΣ 4.5 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ AIC ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΗΣ ΤΑΞΗΣ ΤΟΥ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΣΦΑΛΜΑΤΟΣ 142 ΠΙΝΑΚΑΣ 4.6 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΟΝΤΕΛΟΥ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΣΦΑΛΜΑΤΟΣ 143 ΠΙΝΑΚΑΣ 4.7 ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΜΕΝΟΥ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ 146 ΠΙΝΑΚΑΣ 4.8 ΠΟΣΟΣΤΑ ΜΕΙΩΣΗΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΗΣ ΜΕ OLS 147

5 ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΙΙ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1 ΚΕΡΔΟΣ ΚΑΙ ΖΗΜΙΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ FORWARD 5 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.2 NORMAL BACKWARDATION ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΜΕ CONTANGO 20 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.3 NORMAL BACKWARDATION ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΜΕ BACKWARDATION 20 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.1 ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΟ ΚΕΡΔΟΣ 60 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.2 ΤΥΠΙΚΗ ΑΠΟΚΛΙΣΗ ΚΕΡΔΟΥΣ 60 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.3 ΚΑΜΠΥΛΗ ΚΕΡΔΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 61 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.4 ΑΡΙΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΚΕΡΔΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ 61 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.5 Η ΚΑΜΠΥΛΗ ΚΕΡΔΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΟΤΑΝ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΑΥΞΑΝΕΙ 63 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.6 Η ΑΡΙΣΤΗ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΟΤΑΝ ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΗΣ ΕΙΝΑΙ ΜΗΔΕΝ 63 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.7 Η ΚΑΜΠΥΛΗ ΚΕΡΔΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΟΤΑΝ Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΑΥΞΑΝΕΙ 64 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.8 Η ΑΡΙΣΤΗ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΟΤΑΝ Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΑΥΞΑΝΕΙ 64 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2.9 ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΑ ΟΜΟΛΟΓΩΝ ΜΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΕΣ ΚΥΡΤΟΤΗΤΕΣ 81 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.1 ΤΙΜΕΣ ΚΛΕΙΣΙΜΑΤΟΣ ΤΟΥ NYSE COMPOSITE INDEX ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FUTURES ΣΤΟΝ ΕΝ ΛΟΓΩ ΔΕΙΚΤΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.2 ΠΡΩΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ NYSE COMPOSITE ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΩΝ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ ΣΤΟ ΔΕΙΚΤΗ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ

6 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.3 (Α) ACF ΣΕΙΡΑΣ ΤΙΜΩΝ ΔΕΙΚΤΗ NYSE COMPOSITE 128 (B) PACF ΣΕΙΡΑΣ ΤΙΜΩΝ ΔΕΙΚΤΗ NYSE COMPOSITE 128 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.4 (Α) ACF ΣΕΙΡΑΣ ΤΙΜΩΝ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΥ FUTURES 128 (B) PACF ΣΕΙΡΑΣ ΤΙΜΩΝ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΥ FUTURES 128 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.5 (A) ACF ΣΕΙΡΑΣ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ (B) PACF ΣΕΙΡΑΣ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.6 (Α) ACF ΣΕΙΡΑΣ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΥ (B) PACF ΣΕΙΡΑΣ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΥ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.7 ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΤΩΝ ΖΕΥΓΩΝ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΟΥ ΔΕΙΚΤΗ NYSE COMPOSITE ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΥ FUTURES 136 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.8 ΤΙΜΕΣ ΚΑΤΑΛΟΙΠΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΣΧΕΣΗ (4.4) 136 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.9 (Α) ACF ΣΕΙΡΑΣ ΚΑΤΑΛΟΙΠΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΣΧΕΣΗ (4.4) (Β) ACF ΣΕΙΡΑΣ ΚΑΤΑΛΟΙΠΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΣΧΕΣΗ (4.4) ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 4.10 ΤΙΜΕΣ ΚΑΤΑΛΟΙΠΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΣΧΕΣΗ (4.5) 138

7 ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FUTURES Μιχάλης Ι. Ζελενίτσας Διπλωματική Εργασία ΠΜΣ.ΔΕ 2003

8 ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FUTURES ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα εργασία ξεκινάει αναπτύσσοντας τη διαδικασία διαμόρφωσης των θεωρητικών τιμών των συμβολαίων futures, η οποία στηρίζεται στις αρχές τιμολόγησης των συμβολαίων forward σε περίπτωση που τα επιτόκια της αγοράς είναι δεδομένα και δεν υπάρχει κίνδυνος αθέτησης των υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων μερών. Τα συμβόλαια futures που τιμολογούνται είναι τα βασικά, με υποκείμενα περιουσιακά στοιχεία εμπορεύματα, δείκτες μετοχών, συνάλλαγμα, ομόλογα, έντοκα γραμμάτια και ευροδολάρια. Στη συνέχεια, η εργασία διαπραγματεύεται την αντιστάθμιση κινδύνου με τη χρήση των εν λόγω συμβολαίων, εξετάζοντας το θέμα σε θεωρητικό και εμπειρικό επίπεδο. Η θεωρητική εξέταση βασίζεται στη θεωρία χαρτοφυλακίου, σύμφωνα με την οποία υπολογίζεται ο άριστος δείκτης αντιστάθμισης, ο αριθμός δηλαδή των συμβολαίων futures που χρειάζονται για να αντισταθμιστεί μια θέση στη spot αγορά. Ο υπολογισμός του δείκτη στηρίζεται στην ελαχιστοποίηση του κινδύνου της αντισταθμισμένης θέσης του επενδυτή. Στο σημείο αυτό γίνεται προσπάθεια προσδιορισμού δείκτη αντιστάθμισης, ο οποίος λαμβάνει υπ όψιν τόσο τον κίνδυνο όσο και την απόδοση. Επίσης, παρουσιάζονται μέθοδοι υπολογισμού δεικτών, οι οποίοι βασίζονται στη μέση διάρκεια και το συστηματικό κίνδυνο. Πριν την εμπειρική ανάλυση η εργασία εξετάζει οικονομετρικές μεθόδους εκτίμησης του δείκτη αντιστάθμισης. Αυτές είναι η παλινδρόμηση, το διμεταβλητό μοντέλο VAR, το υπόδειγμα διόρθωσης σφάλματος και το μοντέλο GARCH, το οποίο δίνει δείκτες αντιστάθμισης μεταβαλλόμενους στο χρόνο σε αντίθεση με τις υπόλοιπες μεθόδους. Παράλληλα, εξετάζει την επίδραση μιας πιθανής σχέσης συνολοκλήρωσης των spot τιμών και των τιμών των συμβολαίων futures στην αντιστάθμιση κινδύνου. Σε εμπειρικό επίπεδο οι περισσότερες έρευνες για την αντιστάθμιση κινδύνου με τη χρήση συμβολαίων futures στηρίζονται σε οικονομετρικές τεχνικές. Η εργασία αυτή στηρίζεται στη μέθοδο της παλινδρόμησης και στο υπόδειγμα διόρθωσης σφάλματος για την εξαγωγή συμπερασμάτων που αφορούν στην

9 αποτελεσματικότητα της αντιστάθμισης με συμβόλαια futures στο δείκτη NYSE COMPOSITE. Η αποτελεσματικότητα εκφράζεται με τη μείωση της διακύμανσης των αντισταθμισμένων χαρτοφυλακίων. Και οι δυο μέθοδοι συντελούν σε σημαντική μείωση της διακύμανσης. Η μείωση είναι ελάχιστα μεγαλύτερη με τη μέθοδο της παλινδρόμησης. Ο δείκτης αντιστάθμισης που εκτιμάται από το υπόδειγμα διόρθωσης σφάλματος είναι μεγαλύτερος από το δείκτη που δίνει η παλινδρόμηση, πράγμα το οποίο προκύπτει από την εισαγωγή στο υπόδειγμα διόρθωσης σφάλματος της μεταβλητής συνολοκλήρωσης των spot τιμών και των τιμών των συμβολαίων futures.

10 ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FUTURES Τιμολόγηση συμβολαίων futures, εξέταση άριστης αντιστάθμισης κινδύνου, εκτίμηση δεικτών αντιστάθμισης με τη μέθοδο της παλινδρόμησης, με το διμεταβλητό μοντέλο VAR, με το υπόδειγμα διόρθωσης σφάλματος και το μοντέλο GARCH, επίδραση σχέσης συνολοκλήρωσης των spot τιμών και των τιμών των συμβολαίων futures στην αντιστάθμιση κινδύνου και έλεγχος της αποτελεσματικότητας της αντιστάθμισης με τη χρήση συμβολαίων futures στο δείκτη NYSE COMPOSITE. Μιχάλης Ι. Ζελενίτσας Πτυχίο Οικονομικής Επιστήμης Πανεπιστημίου Πειραίως Υποβληθείσα για το Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Πανεπιστήμιο Πειραιώς 2003

11 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα συμβόλαια forward και futures γνωστά ως προθεσμιακά συμβόλαια και συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης αντίστοιχα είναι βασικά παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα. Ως παράγωγο προϊόν θεωρείται μια διμερής σύμβαση της οποίας η αξία παράγεται και εξαρτάται από την αξία μιας άλλης, πιο βασικής υποκείμενης μεταβλητής και γι' αυτό τέτοιου είδους συμβάσεις ονομάζονται και εξαρτώμενες απαιτήσεις (contingent claims). Μεταβλητές από τις οποίες εξαρτάται η αξία ενός παράγωγου χρηματοοικονομικού προϊόντος είναι κατά κανόνα εμπορεύματα, μετοχές, δείκτες μετοχών, ομόλογα, έντοκα γραμμάτια, επιτόκια, συνάλλαγμα και χρηματιστηριακοί δείκτες. Τα συμβόλαια forward διαπραγματεύονται ιδιωτικά και εκτελούνται εκτός οργανωμένων αγορών, αποτελώντας εξωχρηματιστηριακά παράγωγα (Over The Counter OTC Derivatives), ενώ τα συμβόλαια futures τελούν υπό διαπραγμάτευση σε οργανωμένες αγορές, αποτελώντας χρηματιστηριακά παράγωγα (Exchange Traded Derivatives ETD).

12 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 2 Κατά την τελευταία δεκαετία παρατηρήθηκε ραγδαία εξέλιξη σε όλο τον κόσμο στα παράγωγα προϊόντα λόγω της θετικής τους συμβολής στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Τα οφέλη που προκύπτουν από αυτά είναι πολύ σημαντικά, διότι είναι εργαλεία σταθεροποίησης, εξομάλυνσης και περιορισμού των κινδύνων των οικονομικών συναλλαγών και συγχρόνως είναι μέσα εξασφάλισης αποδόσεων εκ μέρους των επενδυτών. Ειδικότερα, στη διαχείριση και στην μετακύλιση του κινδύνου τα παράγωγα βοηθούν τις επιχειρήσεις να αναλάβουν έργα, τα οποία θα ήταν ακατόρθωτα χωρίς τις προηγμένες τεχνικές διαχείρισης κινδύνου που αυτά προσφέρουν. Τα παράγωγα είναι επίσης χαρακτηριστικά για την παροχή πληροφοριών στους επενδυτές. Η διαπραγμάτευσή τους αποδίδει στο κοινό προβλέψιμες τιμές που παρέχουν πληροφόρηση στην αγορά για την πραγματική αξία ορισμένων επενδυτικών στοιχείων και για τη μελλοντική κατεύθυνση της οικονομίας. Τα παράγωγα προϊόντα ομαλοποιούν και ορθολογικοποιούν τις τιμές στην υποκείμενη αγορά. Καθιστούν τις τιμές συγκρίσιμες και συμβάλλουν στη διαφάνεια της αγοράς. Σε περιπτώσεις που υπάρχει σημαντική διαφορά στις τιμές μεταξύ αγοράς υποκείμενων προϊόντων και αγοράς παραγώγων, αυτομάτως ελαχιστοποιείται μέσω της εξισορροπητικής κερδοσκοπίας (arbitrage). Κατά αυτόν τον τρόπο οι τιμές του παράγωγου προϊόντος και του υποκειμένου είναι πιθανότερο να πλησιάζουν την πραγματική αξία τους με αποτέλεσμα να εντείνεται το συναλλακτικό ενδιαφέρον και η συναλλακτική δραστηριότητα τόσο στα παράγωγα όσο και στα πρωτογενή προϊόντα (τα υποκείμενα). Έτσι, οι συναλλαγές σε

13 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 3 παράγωγα βοηθούν τις οικονομικές μονάδες να ανακαλύψουν τις ακριβείς τιμές, καθώς αυξάνουν την ποσότητα και την ποιότητα της πληροφορίας για τις τιμές, τις βοηθούν να πάρουν αποφάσεις, βελτιώνουν την ποιότητα των οικονομικών αποφάσεών τους, ακόμη και όταν οι ίδιες δεν συναλλάσσονται σε παράγωγα προϊόντα, και γενικά συντελούν στην αποτελεσματική κατανομή των πόρων. Το κεφαλαίο ξεκινάει την τιμολόγηση των συμβολαίων forward και στη συνέχεια εξετάζονται τα συμβόλαια futures. Η τιμολόγηση των συμβολαίων futures βασίζεται σε αυτήν των συμβολαίων forward. Το υπόλοιπο μέρος αφορά στην κατηγοριοποίηση των συμβολαίων futures σύμφωνα με το είδος των υποκείμενων περιουσιακών στοιχείων τους. Οι βασικές κατηγορίες είναι τα συμβόλαια σε εμπορεύματα, τα συμβόλαια σε δείκτες μετοχών, τα συμβόλαια σε συνάλλαγμα και τα συμβόλαια futures επιτοκίου. 1.2 ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ FORWARD Ένα συμβόλαιο forward είναι μια συμφωνία αγοράς ή πώλησης ενός περιουσιακού στοιχείου σε μια συγκεκριμένη μελλοντική χρονική στιγμή σε καθορισμένη τιμή. Τα συμβόλαια forward διαπραγματεύονται σε εξωχρηματιστηριακές αγορές (over the counter markets) μεταξύ χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ή μεταξύ χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και πελατών τους. Το ένα από τα δύο συμβαλλόμενα μέρη συμφωνεί να αγοράσει το υποκείμενο στοιχείο, λαμβάνοντας

14 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 4 θέση long και το άλλο να το πωλήσει στην ίδια ημερομηνία και τιμή, λαμβάνοντας θέση short. Αμέσως παρακάτω περιγράφονται βασικές έννοιες των συμβολαίων και η τιμολόγησή τους. Για την τελευταία απαραίτητη είναι η διάκριση των συμβολαίων forward σε συμβόλαια σε επενδυτικά περιουσιακά στοιχεία και σε συμβόλαια σε καταναλωτικά περιουσιακά στοιχεία. Επιπρόσθετα, για τα συμβόλαια σε επενδυτικά περιουσιακά στοιχεία είναι απαραίτητος ο διαχωρισμός τους ανάλογα με το αν τα υποκείμενα επενδυτικά περιουσιακά στοιχεία παρέχουν εισόδημα ή όχι ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Η καθορισμένη τιμή στην οποία συμφωνούν να λάβουν θέσεις τα συμβαλλόμενα μέρη στο συμβόλαιο forward είναι η τιμή παράδοσης (delivery price). Τη χρονική στιγμή που υπογράφεται το συμβόλαιο η τιμή παράδοσης είναι τέτοια ώστε η αξία του συμβολαίου (value of the contract) για τα δύο μέρη να είναι ίση με μηδέν, που σημαίνει ότι το κόστος για λήψη θέσης long ή short είναι μηδενικό. Η τιμή ενός συγκεκριμένου συμβολαίου forward (forward price) σε μια δεδομένη χρονική στιγμή είναι ίση με την τιμή παράδοσης που θα καθαριζόταν σε περίπτωση που υπογραφόταν το συμβόλαιο εκείνη τη χρονική στιγμή.

15 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 5 Στη λήξη του συμβολαίου ο κάτοχος της θέσης short παραδίδει το περιουσιακό στοιχείο στον κάτοχο της θέσης long με αντάλλαγμα τη λήψη χρηματικού ποσού ίσο με την τιμή παράδοσης. Η αξία του συμβολαίου σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή εξαρτάται από την τρέχουσα τιμή (spot price) του περιουσιακού στοιχείου. Στην έναρξη του συμβολαίου η αξία του είναι μηδέν. Αργότερα η αξία εξαρτάται από τις κινήσεις της τρέχουσας τιμής του περιουσιακού στοιχείου. Αν η τρέχουσα τιμή αυξηθεί, η αξία της θέσης long από μηδενική γίνεται θετική και η αξία της θέσης short από μηδενική γίνεται αρνητική. Σε περίπτωση που η τρέχουσα τιμή μειωθεί, έχουμε τα αντίθετα αποτελέσματα. Κέρδος Κέρδος D Θέση Long Θέση Short 0 -D D 0 S T D S T Ζημιά Ζημιά ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.1 ΚΕΡΔΟΣ ΚΑΙ ΖΗΜΙΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ FORWARD

16 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 6 Έστω D η τιμή παράδοσης του περιουσιακού στοιχείου και S T η τρέχουσα τιμή του στη λήξη του συμβολαίου forward (χρονική στιγμή T). Από το Διάγραμμα 1.1 παρατηρούμε ότι το κέρδος από τη λήψη θέσης long είναι: S T D ενώ το κέρδος για τους κατόχους θέσης short είναι: D S T Εάν D είναι μεγαλύτερο από S T η λήψη θέσης long επιφέρει ζημιά ίση με D S T, ενώ εάν S T είναι μεγαλύτερο από D από τη λήψη θέσης short θα έχουμε ζημιά ίση με S T D. Έτσι, εφόσον το κόστος για λήψη θέσης long ή short είναι μηδενικό, τα παραπάνω κέρδη (ή ζημιές) για τους επενδυτές είναι τα συνολικά ποσά που κερδίζουν (ή χάνουν) από το συμβόλαιο ΤΙΜOΛΟΓΗΣΗ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΥ FORWARD Η τιμή F 0 ενός συμβολαίου forward σε επενδυτικό περιουσιακό στοιχείο που δεν παρέχει εισόδημα δίνεται από τη σχέση: F 0 = S 0 e rt (1.1)

17 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 7 όπου T: η χρονική στιγμή στην οποία λήγει το συμβόλαιο S 0 : η τιμή του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου σήμερα F 0 : η τιμή του συμβολαίου forward σήμερα r: το ετήσιο άνευ κινδύνου επιτόκιο (με συνεχή ανατοκισμό) για επένδυση που λήγει στη χρονική στιγμή Τ. Για να ισχύει η παραπάνω ισότητα θα πρέπει να πληρούνται οι παρακάτω προϋποθέσεις: Δεν υφίσταται κόστος συναλλαγών για τους συμμετέχοντες στην αγορά. Ισχύει ο ίδιος φορολογικός συντελεστής στα καθαρά κέρδη από τις συναλλαγές για όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά. Οι συναλλασσόμενοι μπορούν να δανείζονται και να δανείζουν με το ίδιο άνευ κινδύνου επιτόκιο. Οι συμμετέχοντες στην αγορά εκμεταλλεύονται τις ευκαιρίες για εξισορροπητική κερδοσκοπία (arbitrage) όταν αυτές εμφανίζονται. Εάν F 0 > S 0 e rt δημιουργείται ευκαιρία για arbitrage. Οι επενδυτές κερδίζουν αγοράζοντας το υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο και λαμβάνοντας θέση short στο συμβόλαιο forward. Αντίθετα, εάν F 0 < S 0 e rt οι επενδυτές κερδίζουν πωλώντας το περιουσιακό στοιχείο και λαμβάνοντας θέση long στο συμβόλαιο forward. Ύστερα από την παρέμβαση των επενδυτών η αγορά ισορροπεί και ισχύει η σχέση 1.1, η οποία δίνει τη θεωρητική τιμή του συμβολαίου futures.

18 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 8 Επίσης, η τιμή ενός συμβολαίου forward σε επενδυτικό περιουσιακό στοιχείο που παρέχει γνωστό εισόδημα σε μετρητά με παρούσα αξία Ι σχηματίζεται από την ακόλουθη σχέση: και από τη σχέση: F 0 = (S 0 Ι)e rt (1.2) F 0 = S 0 e (r q)t (1.3) εάν το υποκείμενο επενδυτικό περιουσιακό στοιχείο παρέχει γνωστή συνεχή μερισματική απόδοση τοις εκατό q. Η αξία f σήμερα ενός συμβολαίου forward θέσης long (είτε σε επενδυτικό είτε σε καταναλωτικό περιουσιακό στοιχείο) δίνεται από τη σχέση: f = (F 0 D)e - rt (1.4) όπου D η τιμή παράδοσης. Η σχέση 1.4 ισχύει είτε το υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο είναι επενδυτικό όπως είναι ο χρυσός, είτε είναι καταναλωτικό όπως είναι ο χαλκός. Από τις σχέσεις 1.1 και 1.4 η αξία f ενός συμβολαίου forward θέσης long σε ένα επενδυτικό περιουσιακό στοιχείο που δεν παρέχει εισόδημα είναι: f = S 0 De - rt (1.5)

19 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 9 Για επενδυτικό περιουσιακό στοιχείο που παρέχει γνωστό εισόδημα σε μετρητά με παρούσα αξία Ι από τις σχέσεις 1.2 και 1.4 προκύπτει: f = S 0 Ι De - rt (1.6) ενώ αντίστοιχα από τις σχέσεις 1.3 και 1.4 έχουμε: f = S 0 e - qt De - rt (1.7) για επενδυτικό περιουσιακό στοιχείο που παρέχει γνωστή συνεχή μερισματική απόδοση τοις εκατό q. 1.3 ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ FUTURES Ένα σuμβόλαιο futures είναι μία συμφωνία μεταξύ δύο μερών για αγορά ή πώληση ενός περιουσιακού στοιχείου σε μια συγκεκριμένη μελλοντική χρονική στιγμή σε καθορισμένη τιμή. Τα συμβόλαια futures διαπραγματεύονται σε οργανωμένα χρηματιστήρια και διαφέρουν από τα συμβόλαια forward στο ότι περιέχουν στους όρους τους συγκεκριμένη ημερομηνία παράδοσης του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου. Το συμβόλαιο αναφέρεται με το μήνα παράδοσης του περιουσιακού στοιχείου, ενώ το χρηματιστήριο ορίζει την περίοδο παράδοσης μέσα στο μήνα. Τα συμβόλαια είναι τυποποιημένα, έχουν διάφορους μήνες παράδοσης και οι τιμές

20 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 10 τους υπόκεινται σε όρια διακύμανσης σε ημερήσια βάση. Όσον αφορά συμβόλαια σε εμπορεύματα προσδιορίζεται η ποσότητα, η ποιότητα, καθώς και η τοποθεσία παράδοσης σε κάθε συμβόλαιο. Ένα άλλο χαρακτηριστικό των συμβολαίων futures είναι ότι μπορεί κανείς να διακόψει το συμβόλαιό του λαμβάνοντας αντίθετη θέση (από long θέση short και από short θέση long). Τέλος, καθημερινά λαμβάνει χώρα εκκαθάριση των συναλλαγών και εφόσον ο συμβαλλόμενος κερδίζει ή χάνει, τοποθετείται ή αφαιρείται από το λογαριασμό του στο τέλος κάθε μέρας συναλλαγών το αντίστοιχο ποσό (marking-to-market) σε αντίθεση με τα συμβόλαια forward που η εκκαθάριση λαμβάνει χώρα στη λήξη των συμβολαίων. Παρακάτω εξετάζονται η φύση των συναλλασσόμενων σε συμβόλαια futures και η διαδικασία εκκαθάρισης των συναλλαγών στα εν λόγω συμβόλαια στις χρηματιστηριακές αγορές. Στη συνέχεια αναλύονται θέματα που αφορούν στην τιμολόγηση των συμβολαίων futures και στο χαρακτηρισμό των αγορών των εν λόγω συμβολαίων ανάλογα το ύψος των τιμών τους και το ύψος των υποκείμενων περιουσιακών στοιχείων τους ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Τα συμβόλαια futures διαπραγματεύονται στα χρηματιστήρια από τους traders (συναλλασσόμενοι διαπραγματευτές). Οι traders πραγματοποιούν συναλλαγές είτε για λογαριασμό τους (locals) είτε για τρίτους (commission brokers). Υπάρχουν

21 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 11 διάφοροι τύποι traders ανάλογα με τη στρατηγική και το είδος trading (συναλλαγής). Ανάλογα με τη στρατηγική trading που χρησιμοποιούν διακρίνονται σε hedgers, speculators, spreaders και arbitrageurs. Οι hedgers (αντισταθμιστές κινδύνου) χρησιμοποιούν τα συμβόλαια futures για να αντισταθμίσουν τον κίνδυνό τους, είτε έχουν ήδη αγοράσει ή πωλήσει ένα περιουσιακό στοιχείο, είτε σκοπεύουν να αγοράσουν ή να πωλήσουν στο μέλλον. Σε περίπτωση που έχουν αγοράσει ένα περιουσιακό στοιχείο με τη λήψη θέσης short στην αγορά των συμβολαίων futures περιορίζουν τη ζημιά τους εάν μειωθεί η τιμή του. Οι speculators (κερδοσκόποι) προσπαθούν να κερδίσουν από προβλέψεις που κάνουν για την κατεύθυνση της αγοράς. Ο ρόλος τους είναι σημαντικός στην αγορά, καθώς αναλαμβάνουν τον κίνδυνο που προσπαθούν να εξαλείψουν οι hedgers. Οι spreaders χρησιμοποιούν τα spread των συμβολαίων futures για να κερδίσουν με ανάληψη ελάχιστου κινδύνου. Λαμβάνουν θέση long σε ένα συμβόλαιο futures και θέση short σε ένα άλλο, αναμένοντας κέρδος από τη μία θέση και ζημιά από την άλλη. Οι arbitrageurs (εξισορροπητικοί κερδοσκόποι) προσπαθούν να αποκομίσουν κέρδος από διαφορές στις θεωρητικές τιμές των συμβολαίων χωρίς την ανάληψη κινδύνου. Μετά την επέμβαση των arbitrageurs η αγορά επανέρχεται σε ισορροπία. Ανάλογα με το είδος trading οι συναλλασσόμενοι διακρίνονται σε scalpers, day traders και position traders. Οι scalpers προσπαθούν να κερδίσουν από μικρές διαφορές στην τιμή του συμβολαίου. Σπάνια κρατούν τις θέσεις τους περισσότερο από μερικά λεπτά. Επειδή το κόστος συναλλαγών γι αυτούς είναι χαμηλό μπορούν να κερδίζουν από μικρές κινήσεις των τιμών. Οι day traders κρατούν τις θέσεις

22 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 12 τους το πολύ για μια ημέρα συναλλαγών. Δεν αναλαμβάνουν τον κίνδυνο που μπορεί να ενέχει το διάστημα μίας νύχτας ή ενός σαββατοκύριακου. Τέλος, οι position traders κρατούν τις θέσεις τους για μεγαλύτερο διάστημα από τους scalpers και τους day traders. Για να λάβουν θέση αγοράς ή πώλησης στο χρηματιστήριο παραγώγων οι traders θα πρέπει να καταθέσουν ένα αρχικό περιθώριο (initial margin) στο λογαριασμό περιθωρίου ασφάλειας (margin account) που διατηρούν σε μέλος της εταιρίας εκκαθάρισης, η οποία αποτελεί συμπλήρωμα του χρηματιστηρίου σε περίπτωση που οι ίδιοι δεν είναι μέλη της. Το μέλος της εταιρίας εκκαθάρισης κάνει την κατάλληλη εγγραφή στα λογιστικά του βιβλία και της υποβάλλει μέρος του αρχικού περιθωρίου. Το ποσό του margin account δεν πρέπει να γίνει αρνητικό και για το λόγο αυτό καθορίζεται από την εταιρία εκκαθάρισης ελάχιστο περιθώριο (maintenance margin) που είναι μικρότερο του initial margin. Τα μέλη της εταιρίας εκκαθάρισης διατηρούν σε αυτή αντίστοιχο με τον margin account λογαριασμό, ο οποίος ονομάζεται clearing margin. Αντίστοιχο του maintenance margin για τα μέλη της εταιρίας εκκαθάρισης είναι το original margin. Κάθε μέρα η εταιρία εκκαθάρισης υπολογίζει για κάθε μέλος της τις ζημιές και τα κέρδη του που προκύπτουν από τη διαφορά μεταξύ της ημερήσιας τιμής διακανονισμού (settlement price) και της τιμής διακανονισμού της προηγούμενης ημέρας πολλαπλασιασμένη με τον αριθμό των ανοικτών θέσεων. Η τιμή διακανονισμού είναι ο μέσος όρος των τιμών των συμβολαίων που

23 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 13 διαπραγματεύονται τα τελευταία λεπτά της συνεδρίασης. Η ζημιά αφαιρείται από το margin account, ενώ το κέρδος προστίθεται σε αυτόν από την εταιρία εκκαθάρισης πριν ξεκινήσουν οι συναλλαγές την επόμενη ημέρα. Εάν το υπόλοιπο του λογαριασμού του trader πέσει κάτω από το maintenance margin ο trader αναγκάζεται να καταθέσει τέτοιο ποσό, ώστε το υπόλοιπο να είναι ίσο με το initial margin. Πέρα από μετρητά ο trader μπορεί να καταθέσει χρηματοοικονομικούς τίτλους. Η καθημερινή αυτή διαδικασία αποτίμησης είναι γνωστή ως marking-tomarket ΤΙΜOΛΟΓΗΣΗ ΣΥΜΒΟΛΑΙΟΥ FUTURES Οι τιμές των συμβολαίων futures ισούνται κάτω από προϋποθέσεις με τις τιμές των συμβολαίων forward. Βασική προϋπόθεση είναι να μην υφίσταται κίνδυνος αθέτησης των υποχρεώσεων των συμβαλλόμενων μερών. Επίσης, μια άλλη σημαντική προϋπόθεση είναι η ύπαρξη σταθερών επιτοκίων ή τουλάχιστον αυτά να είναι γνωστά εκ των προτέρων. Σε περίπτωση που το ύψος των επιτοκίων είναι αβέβαιο, οι συναλλασσόμενοι δε μπορούν να προσδιορίσουν ακριβώς τον αριθμό των συμβολαίων futures στα οποία πρέπει να λάβουν θέση και έτσι οι τιμές των συμβολαίων forward και futures μπορεί να διαφέρουν. Αυτό γίνεται εμφανές με το ακόλουθο παράδειγμα. Έστω, ότι η τρέχουσα τιμή του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου αυξάνει κατά τη διάρκεια της ζωής ενός συμβολαίου futures. Οι κάτοχοι θέσης long θα λάβουν θετικές χρηματικές ροές από τη διαδικασία marking-to-

24 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 14 market. Αν στην ίδια χρονική διάρκεια τα επιτόκια αυξάνονται, η καθημερινή επανεπένδυση των κερδών θα επιφέρει μεγαλύτερο τόκο. Σε περίπτωση που η τρέχουσα τιμή του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου μειωθεί, οι κάτοχοι θέσης long θα έχουν ζημιές. Όμως, εάν αυτές οι ζημιές συμβούν κατά τη χρονική διάρκεια πτώσης των επιτοκίων μπορούν να καλυφθούν μέσω δανεισμού με όλο και χαμηλότερα επιτόκια. Έτσι, παραλείποντας τον κίνδυνο αθέτησης των υποχρεώσεων, εφόσον τα επιτόκια και οι τρέχουσες τιμές των υποκείμενων περιουσιακών στοιχείων των συμβολαίων futures συσχετίζονται θετικά, τα συμβόλαια futures προσφέρουν ένα πλεονέκτημα σε σχέση με τα συμβόλαια forward. Όταν η τρέχουσα τιμή του υποκείμενου στοιχείου και τα επιτόκια κινούνται σε αντίθετη κατεύθυνση, τα κέρδη από τις αυξήσεις της τρέχουσας τιμής θα επανενδύονται σε περιβάλλον με όλο και χαμηλότερο επίπεδο επιτοκίων. Οι ζημιές από την πτώση της τρέχουσας τιμής θα καλυφθούν μέσω δανεισμού με όλο και υψηλότερα επιτόκια. Επομένως, τα συμβόλαια forward θα προτιμηθούν και η τιμή τους θα υπερβεί αυτή των συμβολαίων futures. Η επίδραση του κινδύνου αθέτησης στις τιμές των συμβολαίων είναι ένα αρκετά δύσκολο να εκτιμηθεί. Ας υποθέσουμε ότι τα δύο μέρη του συμβολαίου αποτελούνται από ένα φερέγγυο μέρος που επιθυμεί να λάβει θέση long και ένα που μπορεί να αθετήσει τις υποχρεώσεις του και επιθυμεί να λάβει θέση short. Σε περίπτωση που το συμβόλαιο είναι forward θα απαιτηθεί από το φερέγγυο πρόσωπο αποζημίωση λόγω της ανάληψης κινδύνου. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με χαμηλότερη τιμή από αυτή που θα συμφωνούσαν σε περίπτωση που ήταν και

25 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 15 οι δύο φερέγγυοι. Εάν το μέρος που θα λάβει θέση short είναι τα φερέγγυο, τότε η τιμή του συμβολαίου forward θα είναι υψηλότερη. Επομένως, η τιμή του συμβολαίου forward εξαρτάται από τον πιστωτικό κίνδυνο των αντισυμβαλλόμενων μερών. Σε περίπτωση, όμως, που θέλουν να διαπραγματευτούν συμβόλαια futures πρέπει να αντιστοιχεί σε αυτά ένα ελάχιστο αποδεκτό επίπεδο κινδύνου. Το κάθε μέρος έχει διαφορετικό επίπεδο κινδύνου από το άλλο, ενώ το κόστος και για τα δύο μέρη είναι το ίδιο, με αποτέλεσμα το φερέγγυο μέρος να έχει ένα πρόσθετο κόστος συναλλαγών. Κατά συνέπεια, το φερέγγυο μέρος θα προτιμήσει συμβόλαια forward. Το αφερέγγυο μέρος θα προτιμήσει αντίστοιχα συμβόλαια futures. Άρα οι τιμές των συμβολαίων θα επηρεαστούν από τον κίνδυνο αθέτησης των υποχρεώσεων, χωρίς ωστόσο να μπορούμε να ξεκαθαρίσουμε ως προς ποια κατεύθυνση θα κινηθεί η αγορά ως σύνολο. Αυτή θα προσδιορισθεί από την προσφορά και τη ζήτηση των συμβολαίων και το είδος των επενδυτών. Η τιμή του συμβολαίου futures θεωρείται ότι ισούται με την αναμενόμενη spot τιμή του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου στο μέλλον. Ο John Maynard Keynes και ο John Hicks υποστήριξαν ότι εάν οι hedgers τείνουν να λαμβάνουν θέσεις short και οι κερδοσκόποι τείνουν να λαμβάνουν θέσεις long, η τιμή των συμβολαίων futures θα είναι μικρότερη από την αναμενόμενη μελλοντική spot τιμή του υποκείμενου στοιχείου. Αυτό ισχύει γιατί οι κερδοσκόποι απαιτούν αποζημίωση για τον κίνδυνο που αναλαμβάνουν. Θα προχωρήσουν σε συναλλαγή μόνο εάν υπάρχει προσδοκία ότι η τιμή των συμβολαίων futures θα αυξηθεί στο μέλλον. Οι hedgers από την άλλη μεριά επειδή μειώνουν τον κίνδυνό τους είναι

26 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 16 προετοιμασμένοι για να λάβουν θέσεις σε συμβόλαια στα οποία θα έχουν μικρή ζημιά. Εάν οι hedgers τείνουν να λαμβάνουν θέσεις long και οι κερδοσκόποι θέσεις short ο Keynes και ο Hicks υποστήριξαν ότι η τιμή του συμβολαίου futures πρέπει να είναι μεγαλύτερη από την αναμενόμενη μελλοντική τιμή του υποκείμενου στοιχείου. Αυτό ισχύει γιατί οι κερδοσκόποι πρέπει να αποζημιωθούν για τον κίνδυνο τον οποίο αναλαμβάνουν και θα πρέπει να επικρατούν προσδοκίες μείωσης της τιμής των συμβολαίων futures στο μέλλον. Γενικά, όσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος μίας επένδυσης τόσο μεγαλύτερη είναι η απόδοση που απαιτείται από ένα επενδυτή. Το Yπόδειγμα Aποτίμησης Περιουσιακών στοιχείων (CAPM) οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν δύο τύποι κινδύνου στην οικονομία: ο συστηματικός και ο μη συστηματικός. Ο μη συστηματικός δεν πρέπει να είναι σημαντικός για ένα επενδυτή. Αυτό ισχύει γιατί μπορεί να εξαλειφθεί πλήρως με τη δημιουργία από τον επενδυτή ενός καλά διαφοροποιημένου χαρτοφυλακίου. Ο επενδυτής δε θα πρέπει συνεπώς να απαιτεί μεγαλύτερη αναμενόμενη απόδοση για την ανάληψη μη συστηματικού κινδύνου. Ο συστηματικός κίνδυνος από την άλλη πλευρά δε μπορεί να εξαλειφθεί με διαφοροποίηση χαρτοφυλακίου. Έτσι, ένας επενδυτής απαιτεί υψηλότερη αναμενόμενη απόδοση από το επιτόκιο άνευ κινδύνου για να αναλάβει θετική ποσότητα συστηματικού κινδύνου. Επίσης, ένας επενδυτής είναι προετοιμασμένος να δεχθεί χαμηλότερη αναμενόμενη απόδοση από επιτόκιο άνευ κινδύνου για αναλάβει αρνητική ποσότητα συστηματικού κινδύνου.

27 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 17 Έστω ότι ένας κερδοσκόπος λαμβάνει θέση long σε ένα συμβόλαιο futures με την ελπίδα ότι η τιμή του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου θα είναι μεγαλύτερη από την τιμή του συμβολαίου στη λήξη του. Υποθέτουμε ότι ο κερδοσκόπος τοποθετεί σήμερα την παρούσα αξία της τιμής του συμβολαίου futures σε επένδυση άνευ κινδύνου και ταυτόχρονα λαμβάνει θέση long στο συμβόλαιο futures. Επίσης, υποθέτουμε ότι το συμβόλαιο futures μπορεί να θεωρηθεί συμβόλαιο forward με ημερομηνία παράδοσης T. Οι εισπράξεις από την επένδυση άνευ κινδύνου χρησιμοποιούνται για την αγορά του περιουσιακού στοιχείου στην ημερομηνία παράδοσης. Το περιουσιακό στοιχείο αμέσως πωλείται στην τρέχουσα τιμή του. Αυτό σημαίνει ότι οι χρηματικές ροές για τον κερδοσκόπο είναι: και χρονική στιγμή 0: F 0 e - rt χρονική στιγμή T: + S T όπου S T είναι η τιμή του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου στη χρονική στιγμή Τ. Η παρούσα αξία αυτής της επένδυσης είναι: F 0 e - rt + Ε(S T )e - kt όπου k είναι το κατάλληλο προεξοφλητικό επιτόκιο για την επένδυση (ή η αναμενόμενη απόδοση που απαιτούν οι επενδυτές) και Ε συμβολίζει την

28 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 18 αναμενόμενη αξία. Υποθέτοντας ότι όλες οι επενδυτικές ευκαιρίες στις αγορές χρεογράφων έχουν μηδενική καθαρή παρούσα αξία, ισχύει: ή F 0 e - rt + Ε(S T )e - kt = 0 F 0 = Ε(S T )e (r k)t (1.8) όπου η τιμή του k εξαρτάται από το συστηματικό κίνδυνο της επένδυσης. Εάν η τρέχουσα τιμή S T είναι ασυσχέτιστη με το επίπεδο της αγοράς χρεογράφων η επένδυση έχει μηδενικό συστηματικό κίνδυνο. Σε αυτή την περίπτωση k = r και ισχύει F 0 = Ε(S T ). Όταν η τρέχουσα τιμή S T συσχετίζεται θετικά με το επίπεδο της αγοράς χρεογράφων η επένδυση έχει θετικό συστηματικό κίνδυνο. Σε αυτή την περίπτωση k > r και ισχύει F 0 < Ε(S T ). Τέλος, εάν η τρέχουσα τιμή S T συσχετίζεται αρνητικά με το επίπεδο της αγοράς χρεογράφων η επένδυση έχει αρνητικό συστηματικό κίνδυνο. Εδώ έχουμε k < r και ισχύει F 0 > Ε(S T ). Στην περίπτωση που η τιμή του συμβολαίου futures είναι μικρότερη από την αναμενόμενη μελλοντική τρέχουσα τιμή του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου αναφερόμαστε σε αγορά που χαρακτηρίζεται ως normal backwardation, ενώ όταν η τιμή του συμβολαίου futures είναι μεγαλύτερη από την αναμενόμενη μελλοντική τρέχουσα τιμή του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου αναφερόμαστε σε αγορά που χαρακτηρίζεται ως normal contango. Επίσης, όταν η τρέχουσα τιμή του συμβολαίου futures είναι μικρότερη από την τρέχουσα τιμή του υποκείμενου

29 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 19 περιουσιακού στοιχείου η αγορά χαρακτηρίζεται ως backwardation, ενώ όταν είναι μεγαλύτερη αναφέρεται ως contango. Το Διάγραμμα 1.2 απεικονίζει την κατάσταση κατά την οποία η αγορά χαρακτηρίζεται ως contango (F 0 > S 0 ), ενώ παράλληλα ισχύει F 0 < Ε(S T ), δηλαδή έχουμε normal backwardation. Η διαφορά μεταξύ της αναμενόμενης μελλοντικής spot τιμής και της τρέχουσας τιμής του συμβολαίου futures είναι η αποζημίωση για την ανάληψη κινδύνου από τους κερδοσκόπους, οι οποίοι λαμβάνουν θέση long. Στο Διάγραμμα 1.2 παρατηρούμε ότι καθώς το συμβόλαιο πλησιάζει την ημερομηνία παράδοσης T η αποζημίωση για την ανάληψη κινδύνου μικραίνει. Το Διάγραμμα 1.3 παρουσιάζει την περίπτωση κατά την οποία η αγορά είναι ανεστραμμένη και χαρακτηρίζεται ως backwardation (F 0 < S 0 ), ενώ παράλληλα ισχύει F 0 < Ε(S T ), δηλαδή έχουμε normal backwardation. Η αποζημίωση του κινδύνου και σε αυτή την περίπτωση μικραίνει καθώς το συμβόλαιο πλησιάζει την ημερομηνία παράδοσης T. Για την ερμηνεία της κατάστασης normal backwardation ο ρόλος των κερδοσκόπων θεωρείται παθητικός. Αυτό σημαίνει ότι οι κερδοσκόποι ενεργούν σύμφωνα με τη στάση των hedgers. Όταν οι τελευταίοι λαμβάνουν θέση short οι κερδοσκόποι λαμβάνουν θέση long. Αν και δεν προβλέπεται κέρδος από την κάθε συναλλαγή, θεωρείται ότι γενικά με τη στρατηγική αυτή αναμένεται να προκύψει κέρδος. Η παθητική στάση των κερδοσκόπων φαίνεται να έρχεται σε αντίθεση με την ιδιότητά τους να κάνουν σημαντικές και επιτυχημένες προβλέψεις.

30 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 20 Ε(S T ) Normal backwardation F 0 > S 0 F 0 < Ε(S T ) F 0 Contango S 0 0 T Χρόνος ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.2 NORMAL BACKWARDATION ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΜΕ CONTANGO Ε(S T ) Normal backwardation F 0 < S 0 F 0 < Ε(S T ) S 0 Backwardation F 0 0 T Χρόνος ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.3 NORMAL BACKWARDATION ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΜΕ BACKWARDATION

31 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 21 Σε περίπτωση, όμως, που θεωρήσουμε ότι οι επιτυχημένοι κερδοσκόποι είναι αυτοί που οι κινήσεις τους αντιστοιχούν σε αυτές των hedgers, μπορούμε να πούμε ότι ο ρόλος τους είναι ενεργητικός, καθώς χωρίς να γνωρίζουν τις κινήσεις των hedgers προβλέπουν αύξηση των τιμών των συμβολαίων futures. Έτσι, προβλέποντας αύξηση των τιμών των συμβολαίων και λαμβάνοντας θέση long στην κατάσταση normal backwardation έχουν ενεργήσει σωστά, διότι από την άλλη πλευρά, χωρίς να το γνωρίζουν, οι hedgers έχουν λάβει θέση short. Οπότε ο παθητικός ρόλος των κερδοσκόπων είναι μια υπόθεση που διευκολύνει την ερμηνεία της κατάστασης normal backwardation χωρίς να αλλοιώνει τελικά την ιδιότητα των κερδοσκόπων. 1.4 ΕΙΔΗ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FUTURES Τα συμβόλαια futures που διαπραγματεύονται στα χρηματιστήρια κατηγοριοποιούνται ανάλογα με το είδος των υποκείμενων περιουσιακών στοιχείων. Οι βασικές κατηγορίες είναι τα συμβόλαια σε εμπορεύματα, τα συμβόλαια σε δείκτες μετοχών, τα συμβόλαια σε συνάλλαγμα και τα συμβόλαια futures επιτοκίου. Στα τελευταία οι τιμές των υποκείμενων περιουσιακών στοιχείων εξαρτώνται από το επίπεδο των επιτοκίων και αναφέρονται σε βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Βραχυπρόθεσμα είναι τα συμβόλαια futures σε έντοκα γραμμάτια και ευρωδολάρια, ενώ μακροπρόθεσμα είναι τα συμβόλαια σε ομόλογα.

32 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ FUTURES ΣΕ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΑ Τα συμβόλαια futures σε εμπορεύματα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες. Η μια είναι τα συμβόλαια futures σε επενδυτικά περιουσιακά στοιχεία, όπως είναι ο χρυσός και η άλλη τα συμβόλαια futures σε καταναλωτικά περιουσιακά στοιχεία, όπως είναι το πετρέλαιο. Για την τιμολόγηση των συμβολαίων futures της πρώτης κατηγορίας που έχουν υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο το οποίο δεν παρέχει εισόδημα και δεν έχει κόστος αποθήκευσης ισχύει ό,τι και στα συμβόλαια forward. Οπότε έχουμε: F 0 = S 0 e rt Εάν U είναι η παρούσα αξία του συνολικού κόστους αποθήκευσης κατά τη διάρκεια της ζωής του συμβολαίου futures και το θεωρήσουμε ως αρνητικό εισόδημα από τις σχέσεις 1.1 και 1.2 προκύπτει: F 0 = (S 0 + U)e rt (1.9) ενώ από τις σχέσεις 1.1 και 1.3 έχουμε: F 0 = S 0 e (r + u)t (1.10)

33 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 23 εάν θεωρήσουμε ότι το κόστος αποθήκευσης είναι ανάλογο της τιμής του προϊόντος και ότι παρέχει αρνητική συνεχή μερισματική απόδοση τοις εκατό u. Όσον αφορά την τιμολόγηση συμβολαίων futures σε καταναλωτικά περιουσιακά στοιχεία κρίνεται σημαντικό να ελέγξουμε πρώτα τι συμβαίνει σε περιπτώσεις ύπαρξης ευκαιριών arbitrage. Εάν ισχύει F 0 > (S 0 + U)e rt ένας arbitrageur μπορεί να εφαρμόσει την ακόλουθη στρατηγική: 1. Να δανειστεί στη χρονική στιγμή 0 ποσό ίσο με S 0 + U με επιτόκιο άνευ κινδύνου r (με συνεχή ανατοκισμό) και να το χρησιμοποιήσει για την αγορά μίας μονάδας του καταναλωτικού προϊόντος και για την κάλυψη του κόστους αποθήκευσης. Οι συνολικές εκροές του στη χρονική στιγμή T είναι (S 0 + U)e rt. 2. Να λάβει στη χρονική στιγμή 0 θέση short σε ένα συμβόλαιο futures με υποκείμενη μεταβλητή μία μονάδα του καταναλωτικού προϊόντος και παράδοσή της στη χρονική στιγμή T. Οι εισροές του στη χρονικά στιγμή T θα είναι F 0. Με τη στρατηγική αυτή θα έχει κέρδος ίσο με F 0 (S 0 + U)e rt στη χρονική στιγμή Τ. Καθώς, όμως, παρεμβαίνουν οι arbitrageur η τιμή S 0 θα ανεβαίνει και η τιμή F 0 θα πέφτει μέχρι να ισχύσει η ισότητα F 0 = (S 0 + U)e rt. Σε περίπτωση που ισχύει F 0 < (S 0 + U)e rt ένας arbitrageur μπορεί να εφαρμόσει την ακόλουθη στρατηγική: 1. Στη χρονική στιγμή 0 να πωλήσει το καταναλωτικό προϊόν, να αποταμιεύσει το κόστος αποθήκευσης και να επενδύσει τα ποσά αυτά με επιτόκιο άνευ κινδύνου r για. Οι συνολικές εισροές του στο χρόνο T θα είναι (S 0 + U)e rt.

34 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES Να λάβει στη χρονική στιγμή 0 θέση long σε ένα συμβόλαιο futures με υποκείμενη μεταβλητή μία μονάδα του καταναλωτικού προϊόντος και παράδοσή της στη χρονική στιγμή T. Οι εκροές του στο χρόνο T θα είναι F 0. Με τη στρατηγική αυτή θα έχει κέρδος ίσο με (S 0 + U)e rt F 0 στη χρονική στιγμή Τ. Αυτό όμως θα ίσχυε σε περίπτωση που το προϊόν ήταν επενδυτικό. Εδώ το προϊόν είναι καταναλωτικό και οι κάτοχοί του δεν είναι διατεθειμένοι να το πωλήσουν, διότι κρατούν αποθέματα του προϊόντος αυτού για καταναλωτικούς και όχι επενδυτικούς σκοπούς. Είναι απρόθυμοι να πωλήσουν το προϊόν και να αγοράσουν συμβόλαια fututres τα οποία δεν "καταναλώνονται". Οπότε η ανισότητα μπορεί να διατηρηθεί παρά την παρέμβαση των arbitrageurs. Επομένως, για ένα συμβόλαιο futures σε καταναλωτικό περιουσιακό στοιχείο ισχύει: και F 0 (S 0 + U)e rt (r + u)t F 0 S 0 e εάν το κόστος αποθήκευσης εκφράζεται ως αρνητική συνεχή μερισματική απόδοση τοις εκατό u. Όταν ισχύουν οι παραπάνω ανισότητες οι κάτοχοι του καταναλωτικού προϊόντος θεωρούν ότι επωφελούνται από την κατοχή προϊόντος παρά από την κατοχή ενός συμβολαίου futures στο προϊόν αυτό. Το όφελος μπορεί να είναι η ικανότητα να κερδίζουν από την έλλειψη του προϊόντος στην αγορά ή την ικανότητα να

35 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 25 διατηρούν σε συνεχή λειτουργία μία παραγωγική διαδικασία. Το όφελος αυτό από το υποκείμενο καταναλωτικό προϊόν αναφέρεται ως convenience yield. Εάν το κόστος αποθήκευσης είναι γνωστό και έχει παρούσα αξία U, η έννοια του convenience yield y ορίζεται έτσι ώστε να ισχύει: F 0 e y = (S 0 + U)e rt Εάν το κόστος αποθήκευσης εκφράζεται ως αρνητική συνεχή μερισματική απόδοση τοις εκατό u, τότε έχουμε: ή F 0 e y (r + u)t = S 0 e F 0 = S 0 e (r + u y)t (1.11) Για τα επενδυτικά περιουσιακά στοιχεία το y είναι ίσο με μηδέν. Σε διαφορετική περίπτωση υπάρχουν ευκαιρίες arbitrage. Η έννοια του convenience yield αντανακλά τις προσδοκίες της αγοράς όσον αφορά τη διαθεσιμότητα του προϊόντος στο μέλλον. Όσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να υπάρξει έλλειψη του προϊόντος κατά τη διάρκεια ζωής του συμβολαίου futures τόσο μεγαλύτερο είναι το y. Εάν υπάρχουν μεγάλα αποθέματα η πιθανότητα έλλειψης είναι μικρή και το y τείνει να είναι μικρότερο. Σε περίπτωση που υπάρχουν μικρά αποθέματα το y τείνει να είναι μεγαλύτερο.

36 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 26 Η σχέση μεταξύ της τιμής ενός συμβολαίου futures και της τρέχουσας τιμής του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου μπορεί να ερμηνευτεί με την έννοια του κόστους κατοχής (cost of carry). H τελευταία ισούται με το άθροισμα του κόστους αποθήκευσης και των τόκων για τη χρηματοδότηση του υποκείμενου περιουσιακού στοιχείου μείον το εισόδημα από την κατοχή του περιουσιακού στοιχείου. Ορίζοντας ως c την έννοια του cost of carry για ένα συμβόλαιο futures σε επενδυτικό περιουσιακό στοιχείο θα ισχύει: Ενώ θα ισχύει: F 0 = S 0 e ct (1.12) F 0 = S 0 e (c y)t (1.13) για ένα συμβόλαιο futures σε καταναλωτικό περιουσιακό στοιχείο, όπου y η έννοια του convenience yield ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ FUTURES ΣΕ ΔΕΙΚΤΕΣ ΜΕΤΟΧΩΝ Ένας δείκτης μετοχών μπορεί να θεωρηθεί ως ένα επενδυτικό περιουσιακό στοιχείο που δίνει μερίσματα. Το περιουσιακό στοιχείο αποτελεί το χαρτοφυλάκιο των μετοχών που συνιστούν το δείκτη και τα μερίσματα είναι αυτά που θα εισπραχθούν από τον κάτοχο του χαρτοφυλακίου. Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες οι δείκτες αποτελούνται από μεγάλο αριθμό μετοχών που δίνουν μερίσματα

37 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 27 σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα αυτό ο δείκτης θεωρείται ότι αποτελεί ένα περιουσιακό στοιχείο με συνεχή μερισματική απόδοση. Εάν q είναι η συνεχής μερισματική απόδοση, η τιμή ενός συμβολαίου futures σε δείκτη μετοχών δίνεται από τη σχέση: F 0 = S 0 e (r q) (1.14) (r q)t Εάν έχουμε F 0 > S 0 e μπορούν να προκύψουν κέρδη από την αγορά των μετοχών που συνιστούν το δείκτη και τη λήψη θέσης short στο συμβόλαιο futures. Αν πάλι F 0 < S 0 e (r q)t, τότε οι επενδυτές μπορούν να αποκομίσουν κέρδη πωλώντας τις μετοχές του δείκτη και λαμβάνοντας θέση long στο συμβόλαιο futures. Αυτές οι στρατηγικές είναι γνωστές ως arbitrage σε δείκτες. Σε περίπτωση που F 0 < S 0 e (r q)t το arbitrage γίνεται από ένα συνταξιοδοτικό ταμείο που έχει στην κατοχή ένα χαρτοφυλάκιο που αποτελείται από τις μετοχές του δείκτη. Όταν F 0 > S 0 e (r q)t το arbitrage γίνεται από μια επιχείρηση που έχει τοποθετήσει τα μετρητά της σε βραχυπρόθεσμες επενδύσεις. Εάν το κόστος συναλλαγών για τις μετοχές είναι t s και το κόστος συναλλαγών στα συμβόλαια futures είναι t f και εκφράζονται και τα δύο ως μερισματικές αποδόσεις, παύουν να δημιουργούνται ευκαιρίες για arbitrage σε δείκτες μεταξύ των παρακάτω δύο ορίων: Άνω όριο: F 0 = S 0 e (r q + t s + t f )T (1.15)

38 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 28 Κάτω όριο: F 0 = S 0 e (r q t s t f )T (1.16) Η περιοχή μεταξύ των δύο ορίων ονομάζεται window of no arbitrage opportunity. Εκτός των ορίων δημιουργούνται ευκαιρίες για arbitrage τις οποίες οι επενδυτές πρέπει να εκμεταλλευτούν ταχύτατα για να αποκομίσουν κέρδη. Η ανάγκη για ταχύτητα απαιτεί τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών, οι οποίοι συνεχώς συγκρίνουν αντιπροσωπευτικά χαρτοφυλάκια μετοχών με τις τιμές των συμβολαίων futures. Για το λόγο αυτό το arbitrage σε δείκτες μετοχών αναφέρεται ως program trading. Πέρα από το παραπάνω arbitrage που χαρακτηρίζεται ως γνήσιο υπάρχει και το οιονεί arbitrage σε δείκτες μετοχών. Οι επενδυτές που κατέχουν διαφοροποιημένα χαρτοφυλάκια μετοχών και παράλληλα διαθέτουν βραχυπρόθεσμα άνευ κινδύνου αξιόγραφα μπορούν να επωφεληθούν από το οιονεί arbitrage το οποίο κοστίζει λιγότερο από το γνήσιο. Εάν η τιμή ενός συμβολαίου σε συγκεκριμένο δείκτη μετοχών είναι μεγαλύτερη από τη θεωρητική τιμή του, οι παραπάνω επενδυτές μπορούν να κερδίσουν μέσω αντικατάστασης μερικών από τα βραχυπρόθεσμα άνευ κινδύνου αξιόγραφα με ένα χαρτοφυλάκιο που θα αντιστοιχεί στον παραπάνω δείκτη μετοχών, ενώ παράλληλα να λάβουν θέση short στο συμβόλαιο futures. Η αντικατάσταση θα γίνει με πώληση των αξιόγραφων και αγορά αντιπροσωπευτικών μετοχών για το σχηματισμό του χαρτοφυλακίου που θα αντιστοιχεί στο δείκτη. Με την πώληση των αξιόγραφων, όπως για παράδειγμα εντόκων γραμματίων, δανείζονται με μικρότερο επιτόκιο από εκείνο με το οποίο

39 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 29 δανείζονται οι γνήσιοι arbitrageurs. Σε περίπτωση που η τιμή ενός συμβολαίου σε συγκεκριμένο δείκτη μετοχών είναι μικρότερη από τη θεωρητική τιμή του οι επενδυτές μπορούν να λάβουν θέση long στο συμβόλαιο και να αντικαταστήσουν μέρος του χαρτοφυλακίου τους με έντοκα γραμμάτια. Με αυτό τον τρόπο αποφεύγουν έξοδα από το short-selling των μετοχών που συνιστούν το δείκτη και το arbitrage τους κοστίζει λιγότερο σε σχέση με τους γνήσιους arbitrageurs ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ FUTURES ΣΕ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑ Στα συμβόλαια futures σε συνάλλαγμα το υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο είναι ένας καθορισμένος αριθμός μονάδων ξένου νομίσματος. Εάν ορίσουμε ως S 0 την τρέχουσα τιμή μιας μονάδας ξένου νομίσματος σε δολάρια και F 0 την τιμή του συμβολαίου futures με υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο μια μονάδα ξένου νομίσματος εκφρασμένη σε δολάρια, ισχύει η παρακάτω σχέση: F 0 = S 0 e (r r f )T (1.17) όπου r και r f είναι το εγχώριο και το ξένο αντίστοιχα ετήσιο άνευ κινδύνου επιτόκιο με συνεχή ανατοκισμό. Το ξένο νόμισμα μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί επενδυτικό περιουσιακό στοιχείο που παρέχει συνεχή μερισματική απόδοση τοις εκατό r f.

40 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 30 Η σχέση F 0 = S 0 e (r r f )T εκφράζει την ισοτιμία επιτοκίων. Εάν δεν ισχύει η ισότητα και έχουμε για παράδειγμα F 0 > S 0 e (r r f )T, τότε ένας επενδυτής μπορεί να δανειστεί ποσό ίσο με S 0 e - r f Τ σε εγχώριο νόμισμα με επιτόκιο r για χρόνο T και να αγοράσει ξένο νόμισμα e - r f T μονάδων και να τις επενδύσει με το ξένο επιτόκιο r f για τον ίδιο χρόνο. Παράλληλα μπορεί να λάβει θέση short στο συμβόλαιο futures με υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο μια μονάδα ξένου νομίσματος. Από την επένδυση με το ξένο επιτόκιο θα κατέχει στο χρόνο T ποσό ίσο με μια μονάδα ξένου νομίσματος. Τη μονάδα αυτή την παραδίδει και λαμβάνει από το συμβόλαιο futures ποσό ίσο με F 0. Για να ξεπληρώσει το χρέος του πληρώνει S 0 e (r r f )Τ. Οπότε το κέρδος είναι F 0 S 0 e (r r f )T. Εάν ισχύει F 0 < S 0 e (r r f )T ένας επενδυτής μπορεί να δανειστεί ποσό ίσο με e - r f T σε ξένο νόμισμα με επιτόκιο r f για χρόνο T και να αγοράσει S 0 e - r f Τ μονάδες εγχώριου νομίσματος και να τις επενδύσει με το εγχώριο επιτόκιο r για τον ίδιο χρόνο. Παράλληλα μπορεί να λάβει θέση long σε συμβόλαιο futures με υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο μια μονάδα ξένου νομίσματος. Από την επένδυση με το εγχώριο επιτόκιο θα έχει στο χρόνο T ποσό ίσο με S 0 e (r r f )T. Από το συμβόλαιο futures λαμβάνει μία μονάδα ξένου νομίσματος, ενώ πληρώνει ποσό ίσο με F 0. Για να ξεπληρώσει το χρέος του δίνει την παραπάνω μονάδα ξένου νομίσματος. Οπότε το συνολικό του κέρδος είναι ίσο με S 0 e (r r f )T F 0. Έτσι, θα πρέπει να ισχύει πάντα η ισότητα F 0 = S 0 e (r r f )T, ώστε να μη δημιουργούνται ευκαιρίες για arbitrage.

41 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ FUTURES ΣΕ ΟΜΟΛΟΓΑ Τα συμβόλαια futures σε ομόλογα ανήκουν στην κατηγορία των συμβολαίων futures επιτοκίου. Στο σημείο αυτό θα εξετάσουμε τα συμβόλαια futures σε κρατικά ομόλογα του Εμπορικού Επιμελητηρίου του Σικάγου (Chicago Board of Trade). Κύριο χαρακτηριστικό των συμβολαίων είναι η παράδοση ομολόγων ονομαστικής αξίας $ με λήξη ή ανάκληση τουλάχιστον 15 ετών από την ημερομηνία παράδοσης. Παρακάτω θα εξετάσουμε την περίπτωση συμβολαίου που περιλαμβάνει ένα μόνο ομόλογο. Το χρηματιστήριο έχει αναπτύξει μια διαδικασία αναπροσαρμογής της τιμής του συμβολαίου για τον κάτοχο της θέσης short. Έτσι, ο κάτοχος της θέσης short λαμβάνει στην παράδοση του ομολόγου ποσό ίσο με το γινόμενο της προσφερόμενης τιμής του συμβολαίου futures και του συντελεστή μετατροπής για το συγκεκριμένο ομόλογο συν τους δεδουλευμένους τόκους από την ημερομηνία εξόφλησης του προηγούμενου τοκομεριδίου μέχρι την ημερομηνία παράδοσης του ομολόγου. Ο συντελεστής μετατροπής για ένα ομόλογο είναι ίσος με την τιμή ομολόγου ονομαστικής αξίας ενός δολαρίου, ίδιας χρονικής διάρκειας και ονομαστικού επιτοκίου με επιτόκιο όμως αγοράς 8% (με εξαμηνιαίο ανατοκισμό). Η λήξη του ομολόγου και οι χρονικές στιγμές πληρωμής των τοκομεριδίων στρογγυλοποιούνται στο πιο κοντινό τρίμηνο. Εάν μετά τη στρογγυλοποίηση η χρονική διάρκεια του ομολόγου αντιστοιχεί σε ακέραιο αριθμό εξαμήνων, το πρώτο τοκομερίδιο θεωρείται ότι θα εισπραχθεί σε έξι μήνες. Όταν όμως μετά τη στρογγυλοποίηση το ομόλογο δε διαρκεί για ακέραιο αριθμό

42 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 32 εξαμήνων (π.χ. υπάρχουν ακόμα τρεις μήνες) το πρώτο κουπόνι θεωρείται ότι θα εισπραχθεί μετά από τρεις μήνες και αφαιρούνται οι δεδουλευμένοι τόκοι. Στο Εμπορικό Επιμελητήριο του Σικάγου (CBOT) διαπραγματεύονται συμβόλαια futures σε ομόλογα με διαφορετικά τοκομερίδια και χρονικές διάρκειες. Έτσι, ο κάτοχος θέσης short μπορεί να διαλέξει ποιο ομόλογο από τα διαθέσιμα στην αγορά είναι το φθηνότερο για να παραδώσει. Η διαδικασία επιλογής έχει ως εξής: Ο κάτοχος της θέσης short λαμβάνει ποσό ίσο με: (προσφερόμενη τιμή του συμβολαίου futures x συντελεστή μετατροπής) + δεδουλευμένοι τόκοι Το κόστος αγοράς ενός ομολόγου είναι: προσφερόμενη τιμή ομολόγου + δεδουλευμένοι τόκοι Επομένως, το πιο φθηνό για παράδοση ομόλογο είναι αυτό για το οποίο η παρακάτω σχέση ελαχιστοποιείται: προσφερόμενη τιμή ομολόγου (προσφερόμενη τιμή του συμβολαίου futures x συντελεστή μετατροπής) Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που προσδιορίζουν το φθηνότερο για παράδοση ομόλογο. Όταν οι αποδόσεις μέχρι τη λήξη ξεπερνούν το 8% υπάρχει η τάση εξαιτίας του συντελεστή μετατροπής να προτιμούνται για παράδοση ομόλογα μικρού τοκομεριδίου και μεγάλης χρονικής διάρκειας. Όταν πάλι οι αποδόσεις

43 ΑΡΧΕΣ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ FORWARD ΚΑΙ FUTURES 33 μέχρι τη λήξη είναι μικρότερες από 8% τότε υπάρχει η τάση να προτιμούνται για παράδοση ομόλογα μεγάλου τοκομεριδίου και μικρής χρονικής διάρκειας. Όσον αφορά την τιμολόγηση ενός συμβολαίου futures σε ομόλογα μπορούμε να πούμε ότι είναι δύσκολο να προσδιοριστεί μια ακριβής θεωρητική τιμή, διότι οι κάτοχοι θέσης short μπορούν να επιλέξουν την ημερομηνία παράδοσης. Ωστόσο, εάν υποθέσουμε ότι είναι γνωστό το πιο φθηνό για παράδοση ομόλογο και ότι είναι δεδομένη η ημερομηνία παράδοσης, μπορούμε να θεωρήσουμε το συμβόλαιο futures σε ομόλογα ως ένα συμβόλαιο futures σε περιουσιακό στοιχείο που παρέχει δεδομένο εισόδημα. Έστω ότι I είναι η παρούσα αξία των τοκομεριδίων κατά τη διάρκεια του συμβολαίου futures, B η spot τιμή του ομολόγου, T η χρονική στιγμή στην οποία λήγει το συμβόλαιο futures και r το ετήσιο επιτόκιο άνευ κινδύνου (με συνεχή ανατοκισμό) επένδυσης με χρονικό ορίζοντα T. Η τιμή του συμβολαίου futures σήμερα δίνεται από την εξής σxέση: F 0 = (B I)e rt (1.18) Η διαδικασία για τον προσδιορισμό της προσφερόμενης τιμής του συμβολαίου futures είναι η ακόλουθη: 1. Υπολογίζουμε την τιμή του φθηνότερου ομόλογου για παράδοση από την προσφερόμενη τιμή του ομολόγου. 2. Υπολογίζουμε την τιμή του συμβολαίου futures σήμερα από την spot τιμή του ομολόγου σύμφωνα με τη χρήση της σχέσης (1.18).

Εισαγωγή στα Χρηματοοικονομικά Παράγωγα

Εισαγωγή στα Χρηματοοικονομικά Παράγωγα Εισαγωγή στα Χρηματοοικονομικά Παράγωγα Αχιλλέας Ζαπράνης Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Θέματα Ορισμοί Προθεσμιακές Συμβάσεις (forwards) Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης

Διαβάστε περισσότερα

Αντιστάθμιση του Κινδύνου ενός Χαρτοφυλακίου μέσω των Χρηματοοικονομικών Παραγώγων

Αντιστάθμιση του Κινδύνου ενός Χαρτοφυλακίου μέσω των Χρηματοοικονομικών Παραγώγων Αντιστάθμιση του Κινδύνου ενός Χαρτοφυλακίου μέσω των Χρηματοοικονομικών Παραγώγων Αντιστάθμιση του Κινδύνου ενός Χαρτοφυλακίου μέσω των Χρηματοοικονομικών Παραγώγων Συστηματικός Κίνδυνος Συνολικός Κίνδυνος

Διαβάστε περισσότερα

Αντιστάθμιση Κινδύνου Χαρτοφυλακίου με Χρήση Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης

Αντιστάθμιση Κινδύνου Χαρτοφυλακίου με Χρήση Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Αντιστάθμιση Κινδύνου Χαρτοφυλακίου με Χρήση Συμβολαίων Μελλοντικής Εκπλήρωσης ΛΗΔΑ ΚΑΤΣΑΒΟΥ Διατριβή υποβληθείσα προς μερική εκπλήρωση των απαραιτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Απόστολος Γ. Χριστόπουλος

Απόστολος Γ. Χριστόπουλος axristop@econ.uoa.gr Προπαρασκευαστικό μάθημα στο ΤΕΙ Πειραιά Θέμα: Παράγωγα Προϊόντα Παράγωγα προϊόντα Προθεσμιακές Συμφωνίες Συμφωνίες Ανταλλαγών Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης Δικαιώματα Προαίρεσης

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ Ενότητα 7: ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΚΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ Ενότητα 7: ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΚΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ Ενότητα 7: ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΚΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΚΥΡΙΑΖΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Τμήμα ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

1.1 Εισαγωγή. 1.2 Ορισμός συναλλαγματικής ισοτιμίας

1.1 Εισαγωγή. 1.2 Ορισμός συναλλαγματικής ισοτιμίας Κεφάλαιο 1: Αγορά Συναλλάγματος 1.1 Εισαγωγή Η αγορά συναλλάγματος (foreign exchange market) είναι ο τόπος ανταλλαγής νομισμάτων και στα πλαίσια αυτής συμμετέχουν εμπορικές τράπεζες, ιδιώτες, επιχειρήσεις,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗΣ ΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΤΩΝ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ Εισαγωγή Αν μια τράπεζα θέλει να μειώσει τις διακυμάνσεις των κερδών που προέρχονται από τις μεταβολές των επιτοκίων θα πρέπει να έχει ένα

Διαβάστε περισσότερα

Αγορές Συναλλάγματος (Foreign exchange markets) Συντάκτης :Σιώπη Ευαγγελία

Αγορές Συναλλάγματος (Foreign exchange markets) Συντάκτης :Σιώπη Ευαγγελία Αγορές Συναλλάγματος (Foreign exchange markets) Συντάκτης :Σιώπη Ευαγγελία Αγορά συναλλάγματος Αγορά συναλλάγματος είναι μια παγκόσμια αγορά η οποία περιλαμβάνει όλα τα χρηματοοικονομικά κέντρα του κόσμου

Διαβάστε περισσότερα

Γ ΤΟΜΟΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. Άσκηση 1 (τελικές 2011 θέμα 3)

Γ ΤΟΜΟΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. Άσκηση 1 (τελικές 2011 θέμα 3) Γ ΤΟΜΟΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Άσκηση 1 (τελικές 2011 θέμα 3) Ένας επενδυτής έχει αγοράσει μία μετοχή. Για να προστατευτεί από πιθανή μικρή πτώση της τιμής της μετοχής λαμβάνει θέση αγοράς σε ένα δικαίωμα

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Σπουδών: Διοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΔΕΟ 41 Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου. Ακαδημαϊκό έτος:

Πρόγραμμα Σπουδών: Διοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΔΕΟ 41 Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου. Ακαδημαϊκό έτος: Πρόγραμμα Σπουδών: Διοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΔΕΟ 41 Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου Ακαδημαϊκό έτος: 2017 2018 Ασκήσεις 3 ης ΟΣΣ Άσκηση 1 η. Έστω οι προσδοκώμενες αποδόσεις και ο

Διαβάστε περισσότερα

Στατιστικές Έννοιες (Υπολογισμός Χρηματοοικονομικού κινδύνου και απόδοσης, διαχρονική αξία του Χρήματος)

Στατιστικές Έννοιες (Υπολογισμός Χρηματοοικονομικού κινδύνου και απόδοσης, διαχρονική αξία του Χρήματος) Στατιστικές Έννοιες (Υπολογισμός Χρηματοοικονομικού κινδύνου και απόδοσης, διαχρονική αξία του Χρήματος) 1 γ Ποιος είναι ο αριθμητικός μέσος όρος ενός δείγματος ετησίων αποδόσεων μιας μετοχής, της οποίας

Διαβάστε περισσότερα

Στατιστικές Έννοιες (Υπολογισμός Χρηματοοικονομικού κινδύνου και απόδοσης, διαχρονική αξία του Χρήματος)

Στατιστικές Έννοιες (Υπολογισμός Χρηματοοικονομικού κινδύνου και απόδοσης, διαχρονική αξία του Χρήματος) Στατιστικές Έννοιες (Υπολογισμός Χρηματοοικονομικού κινδύνου και απόδοσης, διαχρονική αξία του Χρήματος) 1. Ποιος είναι ο αριθμητικός μέσος όρος ενός δείγματος ετησίων αποδόσεων μιας μετοχής, της οποίας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΑΓΟΡΕΣ - ΚΕΦΑΛΑΙΑΓΟΡΕΣ Παράγωγα Χρηματοοικονομικά Προϊόντα Μιχάλης Μπεκιάρης Επίκουρος Καθηγητής ΤΔΕ Παράγωγα Χρηματοοικονομικά Προϊόντα Ένα χρηματοοικονομικό παράγωγο

Διαβάστε περισσότερα

MANAGEMENT OF FINANCIAL INSTITUTIONS

MANAGEMENT OF FINANCIAL INSTITUTIONS MANAGEMENT OF FINANCIAL INSTITUTIONS ΔΙΑΛΕΞΗ: «ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ» (Foreign Exchange Risk) Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Χρηματοοικονομικής Καθηγητής Γκίκας Χαρδούβελης 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ορισμός Συναλλαγματικού

Διαβάστε περισσότερα

Γραπτή Εργασία 3 Παράγωγα Αξιόγραφα. Γενικές οδηγίες

Γραπτή Εργασία 3 Παράγωγα Αξιόγραφα. Γενικές οδηγίες ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ και ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Θεματική Ενότητα: ΕΟ 31 Χρηματοοικονομική ιοίκηση Ακαδημαϊκό Έτος: 2010-11 Γραπτή Εργασία 3 Παράγωγα Αξιόγραφα Γενικές

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Ερωτήσεις

Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Ερωτήσεις Κοκολιού Έλλη Α.Μ. 1207 Μ 093 Διεθνής Πολιτική Οικονομία Μάθημα: Γεωπολιτική των Κεφαλαιαγορών Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Α) Η αγορά συναλλάγματος

Διαβάστε περισσότερα

Μακροοικονομική. Η ζήτηση χρήματος

Μακροοικονομική. Η ζήτηση χρήματος Μακροοικονομική Η ζήτηση χρήματος Θα εξετάσουμε τη ζήτηση χρήματος (ρευστού) μέσα στην οικονομία και τους παράγοντες που την επηρεάζουν. Βασικοί παράγοντες για τη διακράτηση ρευστών είναι για συναλλαγές,

Διαβάστε περισσότερα

Συναλλαγματικές ισοτιμίες και αγορά συναλλάγματος

Συναλλαγματικές ισοτιμίες και αγορά συναλλάγματος Συναλλαγματικές ισοτιμίες και αγορά συναλλάγματος 1. Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες και οι τιμές των αγαθών 2. Περιγραφή της αγοράς συναλλάγματος 3. Η ζήτηση νομισμάτων ως ζήτηση περιουσιακών στοιχείων 4.

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοοικονομικοί Κίνδυνοι Εισαγωγικά Στοιχεία των Παραγώγων. Χρηματοοικονομικών Προϊόντων Χρήση και Σημασία των Παραγώγων...

Χρηματοοικονομικοί Κίνδυνοι Εισαγωγικά Στοιχεία των Παραγώγων. Χρηματοοικονομικών Προϊόντων Χρήση και Σημασία των Παραγώγων... Πρόλογος Γ Έκδοσης... 19 κεφάλαιο 1 ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ 1.1 Εξελίξεις στο Χρηματοπιστωτικό Χώρο και Χρηματοοικονομικοί Κίνδυνοι... 27 1.2 Εισαγωγικά Στοιχεία των Παραγώγων Χρηματοοικονομικών

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνείς Αγορές Χρήματος και Κεφαλαίου. Ομολογίες, Διάρκεια, Προθεσμιακά Επιτόκια, Ανταλλαγές Επιτοκίων

Διεθνείς Αγορές Χρήματος και Κεφαλαίου. Ομολογίες, Διάρκεια, Προθεσμιακά Επιτόκια, Ανταλλαγές Επιτοκίων Διεθνείς Αγορές Χρήματος και Κεφαλαίου Ομολογίες, Διάρκεια, Προθεσμιακά Επιτόκια, Ανταλλαγές Επιτοκίων 1 Η ομολογία είναι ένα εμπορικό έγγραφο, με το οποίο η εκδότρια εταιρεία αναγνωρίζει (ομολογεί) ότι

Διαβάστε περισσότερα

Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). 1 β Πρωτογενείς αγορές είναι οι αγορές στις οποίες:

Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). 1 β Πρωτογενείς αγορές είναι οι αγορές στις οποίες: Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). 1 β Πρωτογενείς αγορές είναι οι αγορές στις οποίες: α Πραγματοποιούνται ειδικού τύπου συναλλαγές. β Γίνεται η έκδοση των

Διαβάστε περισσότερα

Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές).

Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). 1. Πρωτογενείς αγορές είναι οι αγορές στις οποίες: 1) Πραγματοποιούνται ειδικού τύπου συναλλαγές. 2) Γίνεται η έκδοση των

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ (DURATION MODEL)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ (DURATION MODEL) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΕΠΙΤΟΚΙΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ (DURATION MODL) Ορισμός και μέτρηση της διάρκειας H διάρκεια ενός χρηματοοικονομικού προϊόντος είναι ο μέσος σταθμικός χρόνος που απαιτείται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΔΙΩΤΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΠΕΛΑΤΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ

ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΔΙΩΤΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΠΕΛΑΤΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΙΔΙΩΤΕΣ ΚΑΙ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ ΠΕΛΑΤΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ Εισαγωγή Η Alpha Finance, στα πλαίσια προσαρμογής της στις διατάξεις

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ Α. Η χρηµατοοικονοµική επιστήµη εξετάζει: 1. Τον κόσµο των χρηµαταγορών,των κεφαλαιαγορών και των επιχειρήσεων 2. Θέµατα που περιλαµβάνουν τη χρονική αξία

Διαβάστε περισσότερα

Τρόποι χρήσης των ETFs

Τρόποι χρήσης των ETFs ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΙΜΑ ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ (Δ.Α.Κ.) (Exchange Traded Funds ETFs) Τρόποι χρήσης των ETFs Χρηματιστήριο Αθηνών A.E. Απρίλιος 2010 Σημαντική Παρατήρηση Το Χρηματιστήριο Αθηνών (ΧΑ) πιστεύει ότι οι

Διαβάστε περισσότερα

Οι λειτουργίες του. ιδακτικοί στόχοι. χρήµατος. Αναφορά των ιδιοτήτων του. Αναφορά στα είδη του χρήµατος. Κατανόηση της λειτουργίας του

Οι λειτουργίες του. ιδακτικοί στόχοι. χρήµατος. Αναφορά των ιδιοτήτων του. Αναφορά στα είδη του χρήµατος. Κατανόηση της λειτουργίας του Χρήµα ιδακτικοί στόχοι Κατανόηση της λειτουργίας του χρήµατος. Αναφορά των ιδιοτήτων του. Αναφορά στα είδη του χρήµατος. Κατανόηση της λειτουργίας του τραπεζικού συστήµατος σε µια οικονοµία. Οι λειτουργίες

Διαβάστε περισσότερα

MANAGEMENT OF FINANCIAL INSTITUTIONS

MANAGEMENT OF FINANCIAL INSTITUTIONS MANAGEMENT O INANCIAL INSTITUTIONS ΔΙΑΛΕΞΗ: ΠΑΡΑΓΩΓΑ & ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΠΙΤΟΚΙΟΥ Πανεπιστήμιο Πειραιώς Τμήμα Χρηματοοικονομικής Καθηγητής Γκίκας Χαρδούβελης 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ I. Περιγραφή Παραγώγων Αξιόγραφων

Διαβάστε περισσότερα

Ακολουθούν ενδεικτικές ασκήσεις που αφορούν τη δεύτερη εργασία της ενότητας ΔΕΟ31

Ακολουθούν ενδεικτικές ασκήσεις που αφορούν τη δεύτερη εργασία της ενότητας ΔΕΟ31 Άσκηση η 2 η Εργασία ΔEO3 Ακολουθούν ενδεικτικές ασκήσεις που αφορούν τη δεύτερη εργασία της ενότητας ΔΕΟ3 Η επιχείρηση Α εκδίδει σήμερα ομολογία ονομαστικής αξίας.000 με ετήσιο επιτόκιο έκδοσης 7%. Το

Διαβάστε περισσότερα

Asset & Liability Management Διάλεξη 5

Asset & Liability Management Διάλεξη 5 Πανεπιστήμιο Πειραιώς ΠΜΣ στην «Αναλογιστική Επιστήμη και Διοικητική Κινδύνου» Asset & Liability Management Διάλεξη 5 Συναλλαγματικός Κίνδυνος Μιχάλης Ανθρωπέλος anthropel@unipi.gr http://web.xrh.unipi.gr/faculty/anthropelos

Διαβάστε περισσότερα

Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). 1 β Πρωτογενείς αγορές είναι οι αγορές στις οποίες:

Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). 1 β Πρωτογενείς αγορές είναι οι αγορές στις οποίες: Αγορές (Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου, Οργανωμένες Αγορές, Πρωτογενείς Αγορές). 1 β Πρωτογενείς αγορές είναι οι αγορές στις οποίες: α Πραγματοποιούνται ειδικού τύπου συναλλαγές. β Γίνεται η έκδοση των

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ31 Θεωρία Κεφαλαιαγοράς και υποδείγματα αποτίμησης κεφαλαιακών περιουσιακών στοιχείων

ΔΕΟ31 Θεωρία Κεφαλαιαγοράς και υποδείγματα αποτίμησης κεφαλαιακών περιουσιακών στοιχείων ΔΕΟ31 Θεωρία Κεφαλαιαγοράς και υποδείγματα αποτίμησης κεφαλαιακών περιουσιακών στοιχείων 1.1 Θεωρία Κεφαλαιαγοράς Η θεωρία κεφαλαιαγοράς αποτελεί τη συνέχεια της θεωρίας χαρτοφυλακίου. Στη θεωρία χαρτοφυλακίου

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 3 Επομένως τα μερίσματα για τα έτη 2015 και 2016 είναι 0, 08 0,104

ΘΕΜΑ 3 Επομένως τα μερίσματα για τα έτη 2015 και 2016 είναι 0, 08 0,104 ΘΕΜΑ 3 ΙΑ) Η οικονομική αξία της μετοχής BC θα υπολογιστεί από το συνδυασμό των υποδειγμάτων α) D D προεξόφλησης IV για τα πρώτα έτη 05 και 06 και β) σταθερής k k αύξησης μερισμάτων D IV (τυπολόγιο σελ.

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Εισαγωγή Απόδοση και Κίνδυνος Λίγα λόγια για τους συγγραφείς... 8 Περιεχόμενα Πρόλογος...

Περιεχόμενα. Εισαγωγή Απόδοση και Κίνδυνος Λίγα λόγια για τους συγγραφείς... 8 Περιεχόμενα Πρόλογος... Περιεχόμενα Λίγα λόγια για τους συγγραφείς... 8 Περιεχόμενα... 11 Πρόλογος... 21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Εισαγωγή... 27 1.1 Η επενδυτική διαδικασία... 28 1.2 Γενικά περί του χρηματοοικονομικού συστήματος... 30 1.3

Διαβάστε περισσότερα

Παράγωγα προϊόντα ονομάζονται εκείνα τα οποία παράγονται από πρωτογενείς στοιχειώδους τίτλους όπως μετοχές, δείκτες μετοχών, πετρέλαιο, χρυσός, πατάτες, καλαμπόκι, κλπ. Τα είδη των παραγώγων προϊόντων

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα 9. Περιεχόμενα

Περιεχόμενα 9. Περιεχόμενα Περιεχόμενα 9 Περιεχόμενα Εισαγωγή... 15 1. Οικονομικές και Χρηματοπιστωτικές Κρίσεις... 21 2. Χρηματοπιστωτικό Σύστημα... 31 2.1. Ο Ρόλος και οι λειτουργίες των κεντρικών τραπεζών... 31 2.2. Το Ελληνικό

Διαβάστε περισσότερα

για περισσότερες πληροφορίες καλέστε στο

για περισσότερες πληροφορίες καλέστε στο Το παρόν έγγραφο παρέχει βασικές πληροφορίες σχετικά με το επενδυτικό προϊόν. Δεν είναι υλικό εμπορικής προώθησης. Οι πληροφορίες απαιτούνται βάσει του νόμου για να σας βοηθήσουν να κατανοήσετε τη φύση,

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες

Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες Μυρτώ - Σμαρώ Γιαλαμά Α.Μ.: 1207 Μ 075 Διεθνής Πολιτική Οικονομία Μάθημα: Γεωπολιτική των Κεφαλαιαγορών Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες 1. Τι είναι η παγκόσμια αγορά συναλλάγματος;

Διαβάστε περισσότερα

ΠΜΣ στην Αναλογιστική Επιστήμη και Διοικητική Κινδύνου. Πιστωτικός Κίνδυνος. Διάλεξη 5: Αντιστάθμιση πιστωτικού κινδύνου. Credit Default Swaps

ΠΜΣ στην Αναλογιστική Επιστήμη και Διοικητική Κινδύνου. Πιστωτικός Κίνδυνος. Διάλεξη 5: Αντιστάθμιση πιστωτικού κινδύνου. Credit Default Swaps ΠΜΣ στην Αναλογιστική Επιστήμη και Διοικητική Κινδύνου Πιστωτικός Κίνδυνος Διάλεξη 5: Αντιστάθμιση πιστωτικού κινδύνου Credit Default Swaps Μιχάλης Ανθρωπέλος anthropel@unipigr http://webxrhunipigr/faculty/anthropelos

Διαβάστε περισσότερα

1. ΑΝΟΙΚΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ

1. ΑΝΟΙΚΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ 1. ΑΝΟΙΚΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟ Το διάγραμμα κυκλικής ροής της οικονομίας (κεφ. 3, σελ. 100 Mankiw) Εισόδημα Υ Ιδιωτική αποταμίευση S Αγορά συντελεστών Αγορά χρήματος Πληρωμές συντελεστών

Διαβάστε περισσότερα

www.onlineclassroom.gr

www.onlineclassroom.gr Ερώτηση 1 Την 30 η Σεπτεμβρίου 2013, τα επιτόκια ενός έτους του γιεν Ιαπωνίας και της λίρας Αγγλίας είναι αντιστοίχως i = 1% και i = 4%, ενώ η ισοτιμία όψεως είναι 150 ανά λίρα (S 30-9-13 = 150/ ). Οι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραµµα Σπουδών: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ και ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Θεµατική Ενότητα: ΔΕΟ 31 Χρηµατοοικονοµική Διοίκηση Ακαδηµαϊκό Έτος: 2013-2014 Γραπτή Εργασία 3 Παράγωγα Αξιόγραφα

Διαβάστε περισσότερα

Συναλλαγματικές ισοτιμίες και επιτόκια

Συναλλαγματικές ισοτιμίες και επιτόκια Κεφάλαιο 2 Συναλλαγματικές ισοτιμίες και επιτόκια 2.1 Σύνοψη Στο δεύτερο κεφάλαιο του συγγράμματος περιγράφεται αρχικά η συνθήκη της καλυμμένης ισοδυναμίας επιτοκίων και ο τρόπος με τον οποίο μπορεί ένας

Διαβάστε περισσότερα

Αποτίμηση Επιχειρήσεων

Αποτίμηση Επιχειρήσεων Αποτίμηση Επιχειρήσεων 08.04.2019 Μέθοδος Προεξόφλησης Ταμειακών Ροών Παραδοχές Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όχι μόνο τα πάγια περιουσιακά στοιχεία αλλά και οι παραγωγικοί συντελεστές Η επιχείρηση αξίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΩΓΑ. Στέλιος Ξανθόπουλος

ΠΑΡΑΓΩΓΑ. Στέλιος Ξανθόπουλος ΠΑΡΑΓΩΓΑ Στέλιος Ξανθόπουλος Εισαγωγικά Ένα παράγωγο συµβόλαιο είναι ένα αξιόγραφο η αξία του οποίου εξαρτάται από τις αξίες άλλων «πιο βασικών» υποκείµενων µεταβλητών. Τα παράγωγα συµβόλαια είναι επίσης

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ 11 η ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΜΕΤΟΧΩΝ & ΤΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

ΔΙΑΛΕΞΗ 11 η ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΜΕΤΟΧΩΝ & ΤΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΔΙΑΛΕΞΗ 11 η ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΜΕΤΟΧΩΝ & ΤΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Σαν ιδιώτης επενδυτής έχετε το δικαίωμα να επενδύσετε σε ελληνικές και ξένες μετοχές. Η αγορά μετοχών δεν είναι δύσκολη

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστοποίηση Κινδύνων

Γνωστοποίηση Κινδύνων Γνωστοποίηση Κινδύνων Το έγγραφο δεν έχει σκοπό να παρουσιάσει μια εξαντλητική ανάλυση των κινδύνων που συνδέονται με τα χρηματοπιστωτικά μέσα. Σκοπός του παρόντος εγγράφου είναι να παρέχει στους πελάτες

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση Επενδύσεων

Αξιολόγηση Επενδύσεων Αξιολόγηση Επενδύσεων Διάλεξη για το CAPM Δράκος και Καραθανάσης Κεφάλαιο 18 Εαρινό Εξάμηνο 2018 1 Οι Κύριες Υποθέσεις του Υποδείγματος CAPM Το CAPM (Capital Asset Pricing Model-Υπόδειγμα Αποτίμησης Κεφαλαιακών(Περιουσιακών)

Διαβάστε περισσότερα

Η Ανοιχτή Οικονομία και η Αγορά Συναλλάγματος

Η Ανοιχτή Οικονομία και η Αγορά Συναλλάγματος Κεφάλαιο 1 Η Ανοιχτή Οικονομία και η Αγορά Συναλλάγματος 1.1 Σύνοψη Στο πρώτο κεφάλαιο αυτού του συγγράμματος περιγράφεται αρχικά η αγορά συναλλάγματος, ενώ προσδιορίζεται η έννοια του αρμπιτράζ συναλλάγματος.

Διαβάστε περισσότερα

1 Αγορά συναλλάγµατος 1.1 Εισαγωγή

1 Αγορά συναλλάγµατος 1.1 Εισαγωγή 1 Αγορά συναλλάγµατος 1.1 Εισαγωγή Στη διεθνή οικονοµία γίνεται ανταλλαγή αγαθών και υπηρεσιών. Κάθε χώρα έχει το δικό της νόµισµα, στο οποίο εκφράζονται οι τιµές των αγαθών και υπηρεσιών. Η διεξαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Αγορές Χρήματος και Κεφαλαίου. Ενότητα # 4: Συμφωνίες Ανταλλαγής Διδάσκων: Σπύρος Σπύρου Τμήμα: Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Αγορές Χρήματος και Κεφαλαίου. Ενότητα # 4: Συμφωνίες Ανταλλαγής Διδάσκων: Σπύρος Σπύρου Τμήμα: Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Αγορές Χρήματος και Κεφαλαίου Ενότητα # 4: Συμφωνίες Ανταλλαγής Διδάσκων: Σπύρος Σπύρου Τμήμα: Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του

Διαβάστε περισσότερα

Γραπτή Εργασία 3 Παράγωγα Αξιόγραφα. Γενικές οδηγίες

Γραπτή Εργασία 3 Παράγωγα Αξιόγραφα. Γενικές οδηγίες ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ και ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Θεματική Ενότητα: ΕΟ 31 Χρηματοοικονομική ιοίκηση Ακαδημαϊκό Έτος: 2011-2012 Γραπτή Εργασία 3 Παράγωγα Αξιόγραφα Γενικές

Διαβάστε περισσότερα

INVESTMENT RESEARCH & ANALYSIS JOURNAL

INVESTMENT RESEARCH & ANALYSIS JOURNAL INVESTMENT RESEARCH & ANALYSIS JOURNAL Ειδικό Δελτίο Ενημέρωσης για τους Επενδυτές ΔΙΕΘΝΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ (FUTURES & OPTIONS) ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ! Αν και πολλά

Διαβάστε περισσότερα

(1 ) (1 ) S ) 1,0816 ΘΕΜΑ 1 Ο

(1 ) (1 ) S ) 1,0816 ΘΕΜΑ 1 Ο ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΤΟΜΟΥ ΘΕΜΑ 1 Ο Α. Για τον υπολογισμό της τρέχουσας συναλλαγματικής ισοτιμίας του ( /$ ) θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τη σχέση ισοδυναμίας των επιτοκίων. Οπότε: Για

Διαβάστε περισσότερα

Απόδοση/ Κίνδυνος (Είδη κινδύνου, σχέση κινδύνου- απόδοσης)

Απόδοση/ Κίνδυνος (Είδη κινδύνου, σχέση κινδύνου- απόδοσης) Απόδοση/ Κίνδυνος (Είδη κινδύνου, σχέση κινδύνου- απόδοσης) 1. Το ασφάλιστρο κινδύνου (risk premium) μιας μετοχής: 1) Είναι η διαφορά μεταξύ κεφαλαιακού κέρδους της μετοχής και μερισματικής απόδοσης της

Διαβάστε περισσότερα

Τελική ή μέλλουσα αξία (future value) ή τελικό κεφάλαιο

Τελική ή μέλλουσα αξία (future value) ή τελικό κεφάλαιο Όρος Τελική ή μέλλουσα αξία (future value) ή τελικό κεφάλαιο Απλός τόκος Έτος πολιτικό Έτος εμπορικό Έτος μικτό Τοκάριθμος Είδη καταθέσεων Συναλλαγματική Γραμμάτιο σε διαταγή Ονομαστική αξία Παρούσα αξία

Διαβάστε περισσότερα

Σ.Μ.Ε σε 10-ετές Ομόλογο Ελληνικού Δημοσίου

Σ.Μ.Ε σε 10-ετές Ομόλογο Ελληνικού Δημοσίου Σ.Μ.Ε σε 10-ετές Ομόλογο Ελληνικού Δημοσίου Ορισμός και Χαρακτηριστικά Τα ΣΜΕ στο 10-ετές ομόλογο του Ελληνικού Δημοσίου είναι μια συμφωνία μεταξύ δύο αντισυμβαλλομένων. Ο πωλητής συμφωνεί να παραδώσει

Διαβάστε περισσότερα

Διάφορες αποδόσεις και Αποτίμηση Ομολόγων

Διάφορες αποδόσεις και Αποτίμηση Ομολόγων Διάφορες αποδόσεις και Αποτίμηση Ομολόγων Α. Διάφοροι ορισμοί απόδοσης ή επιτοκίων Spot rate Spot rate: ορίζεται ως η απόδοση του ομολόγου του ομολόγου χωρίς τοκομερίδιο. Αποτελεί συγχρόνως και την απόδοση

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ: ΘΕΩΡΙΑ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ

ΛΥΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ: ΘΕΩΡΙΑ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΕΛΕΔΑΚΗΣ Άσκηση : ΛΥΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΩΝ: ΘΕΩΡΙΑ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ ΜΕΤΟΧΗ Α ΜΕΤΟΧΗ Β Απόδοση Πιθανότητα Απόδοση Πιθανότητα -0,0 0,50-0,0 0,50 0,50

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ. Liquidity Risk, Swaps, Interest Rate Caps and Stress Testing

ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ. Liquidity Risk, Swaps, Interest Rate Caps and Stress Testing ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ Liquidity Risk, Swaps, Interest Rate Caps and Stress Testing Κίνδυνος Ρευστότητας: Εισαγωγή Κίνδυνοι Ρευστότητας είναι οι κίνδυνοι που προκύπτουν όταν ο επενδυτής χρειάζεται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ

ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ 1.1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (ΣΜΕ) είναι δεσμευτικές συμφωνίες μεταξύ δύο μερών για την αγορά ή την πώληση ενός τίτλου ή ενός προϊόντος

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5. Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία

Κεφάλαιο 5. Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία Κεφάλαιο 5 Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία Περίγραμμα κεφαλαίου Ισοζύγιο Πληρωμών Ισορροπία της αγοράς αγαθών σε μια ανοικτή οικονομία Αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. H πηγή επιχειρησιακών βιβλίων

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. H πηγή επιχειρησιακών βιβλίων i ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σας παρουσιάζουµε τα περιεχόµενα του βιβλίου, τα οποία καλύπτουν πλήρως τα θέµατα Ανάλυσης Επενδύσεων και ιαχείρισης Χαρτοφυλακίου Πρόλογος Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή 1.1 Η επενδυτική διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1 ΗΣ ΟΣΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1 ΗΣ ΟΣΣ Πρόγραμμα Σπουδών: ιοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών Θεματική Ενότητα: ΕΟ 41 Αγορές Χρήματος & Κεφαλαίου Ακαδ. Έτος: 2009-2010 ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1 ΗΣ ΟΣΣ 1. Μεταβολές των Συναλλαγματικών Ισοτιμιών A) Στο τέλος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ (Α1)

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ (Α1) ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗΣ (Α1) 1. Η τυπική απόκλιση της τιμής ενός χρηματοοικονομικού στοιχείου αποτελεί μέτρο: (α) Αποδοτικότητας (β) Ρευστότητας (γ) Κινδύνου (δ) Κανένα από τα

Διαβάστε περισσότερα

Credit Risk Διάλεξη 4

Credit Risk Διάλεξη 4 Πανεπιστήμιο Πειραιώς ΠΜΣ στην «Αναλογιστική Επιστήμη και Διοικητική Κινδύνου» Credt Rsk Διάλεξη 4 Αντιστάθμιση πιστωτικού κινδύνου Μιχάλης Ανθρωπέλος anthropel@unp.gr http://web.xrh.unp.gr/faculty/anthropelos

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ

ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ Κεφάλαιο 4 Επιχειρήσεων Ε. Σαρτζετάκης 1 Πλεόνασµα Καταναλωτή! Η καµπύλη ζήτησης δείχνει τις ανώτερες τιµές που ο καταναλωτής είναι πρόθυµος να πληρώσει για διαφορετικές

Διαβάστε περισσότερα

Αγορές Χρήματος και Κεφαλαίου. Θεωρία Αποτελεσματικών Αγορών (Επανάληψη) Μεταπτυχιακό στην Οικονομική Επιστήμη ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ

Αγορές Χρήματος και Κεφαλαίου. Θεωρία Αποτελεσματικών Αγορών (Επανάληψη) Μεταπτυχιακό στην Οικονομική Επιστήμη ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ Αγορές Χρήματος και Κεφαλαίου Θεωρία Αποτελεσματικών Αγορών (Επανάληψη) Μεταπτυχιακό στην Οικονομική Επιστήμη ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕ ΟΝΙΑΣ Κατερίνα Κύρτσου Σελίδα-1 Υποθέσεις Δεν υπάρχει κόστος συναλλαγών Δεν

Διαβάστε περισσότερα

- Παράγωγα σχετιζόμενα με εμπορεύματα και εκκαθαρίζονται με ρευστά διαθέσιμα.

- Παράγωγα σχετιζόμενα με εμπορεύματα και εκκαθαρίζονται με ρευστά διαθέσιμα. Γενικά Η Εταιρία λαμβάνει κάθε εύλογο μέτρο, ώστε να επιτυγχάνει είτε κατά τη λήψη και διαβίβαση των εντολών σε τρίτους είτε κατά την εκτέλεση των εντολών επί για λογαριασμό των πελατών της το βέλτιστο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΣΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Κόστος κεφαλαίου κόστος ευκαιρίας των κεφαλαίων Υποθέσεις υπολογισμού Στάδια υπολογισμού Πηγές χρηματοδότησης (κεφαλαίου)

ΚΟΣΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Κόστος κεφαλαίου κόστος ευκαιρίας των κεφαλαίων Υποθέσεις υπολογισμού Στάδια υπολογισμού Πηγές χρηματοδότησης (κεφαλαίου) ΚΟΣΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Κόστος κεφαλαίου Ορισμός: είναι το κόστος ευκαιρίας των κεφαλαίων που έχουν όλοι οι επενδυτές της εταιρείας (μέτοχοι και δανειστές) Κόστος ευκαιρίας: είναι η απόδοση της καλύτερης εναλλακτικής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ όταν καταθέτετε χρήματα σε μια τράπεζα, η τράπεζα δεν τοποθετεί τα

Διαβάστε περισσότερα

Τα παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα διαπραγματεύονται σε ειδικές. αγορές και διέπονται από τη δική τους νομοθεσία, μηχανισμούς και κανονισμό.

Τα παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα διαπραγματεύονται σε ειδικές. αγορές και διέπονται από τη δική τους νομοθεσία, μηχανισμούς και κανονισμό. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα παράγωγα χρηματοοικονομικά προϊόντα διαπραγματεύονται σε ειδικές αγορές και διέπονται από τη δική τους νομοθεσία, μηχανισμούς και κανονισμό. Αυτοί δεν είναι σημαντικά διαφορετικοί από αυτούς

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΜΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΜΒΑ)

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΜΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΜΒΑ) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΜΣ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΜΒΑ) ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ 6.9.2014 L 267/9 ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΑ ΓΡΑΜΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ της 3ης Ιουνίου 2014 που τροποποιεί την κατευθυντήρια γραμμή ΕΚΤ/2013/23 σχετικά με τη στατιστική δημοσίων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ-ΔΕΟ41-ΙΟΥΝΙΟΣ 2007

ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ-ΔΕΟ41-ΙΟΥΝΙΟΣ 2007 1 Πειραιεύς, 23 Ιουνίου 20076 ΤΕΛΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ-ΔΕΟ41-ΙΟΥΝΙΟΣ 2007 Απαντήστε σε 3 από τα 4 θέματα (Άριστα 100 μονάδες) Θέμα 1. Α) Υποθέσατε ότι το trading desk της Citibank ανακοινώνει τα ακόλουθα στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΓΩΓ Παράγωγο ονομάζεται ένας τίτλος ο οποίος βασίζεται στην ύπαρξη ενός στοιχειώδους αγαθού, δηλαδή σε ένα υλικό αγαθό ή και σε έναν άυλο τίτλο. Για παράδειγμα μπορεί να υπάρξει παράγωγο πάνω στο χρυσό,

Διαβάστε περισσότερα

1. Παράγωγα προϊόντα και αγορές: Εισαγωγικές έννοιες και ορισμοί 1.1 Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης Ένα συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης (ΣΜΕ,

1. Παράγωγα προϊόντα και αγορές: Εισαγωγικές έννοιες και ορισμοί 1.1 Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης Ένα συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης (ΣΜΕ, 1. Παράγωγα προϊόντα και αγορές: Εισαγωγικές έννοιες και ορισμοί 1.1 Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης Ένα συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης (ΣΜΕ, futures contract) είναι μία συμφωνία για αγορά ή για πώληση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΟΜΟΛΟΓΙΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΟΜΟΛΟΓΙΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ 1 3. ΟΜΟΛΟΓΑ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΟΜΟΛΟΓΙΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ Ομολογίες σταθερής προσόδου: το επιτόκιο αυτών των χρεογράφων καθορίζονται κατά την έκδοσή τους και παραμένει σταθερό για όλη τη διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Κάνοντας click στους αριθμούς μέσα σε κόκκινα ορθογώνια, μεταϕέρεστε απευθείας στη λύση ή την εκϕώνηση αντίστοιχα. Άσκηση 1

Κάνοντας click στους αριθμούς μέσα σε κόκκινα ορθογώνια, μεταϕέρεστε απευθείας στη λύση ή την εκϕώνηση αντίστοιχα. Άσκηση 1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΟΜΟΛΟΓΩΝ Κάνοντας click στους αριθμούς μέσα σε κόκκινα ορθογώνια, μεταϕέρεστε απευθείας στη λύση ή την εκϕώνηση αντίστοιχα. Άσκηση Θεωρείστε ένα αξιόγραϕο το οποίο υπόσχεται τις κάτωθι χρηματικές

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Εκπαίδευσης και Εφαρμογών Λογιστικής. Εισαγωγή στην Χρηματοοικονομική Ανάλυση

Εργαστήριο Εκπαίδευσης και Εφαρμογών Λογιστικής. Εισαγωγή στην Χρηματοοικονομική Ανάλυση Εργαστήριο Εκπαίδευσης και Εφαρμογών Λογιστικής Εισαγωγή στην Χρηματοοικονομική Ανάλυση 1 Χρηματοοικονομική ανάλυση Χρηματοοικονομική Ανάλυση είναι η ανάλυση που σκοπός της είναι: ο προσδιορισμός των δυνατών

Διαβάστε περισσότερα

+ = 7,58 + 7, ,10 = 186,76

+ = 7,58 + 7, ,10 = 186,76 Θέμα ο () Ένα ομόλογο εκδόθηκε στις 0..08, με επιτόκιο έκδοσης %, ονομαστική αξία 00, διάρκεια έτη, με καταβολή ίσων ετήσιων τοκομεριδίων και ισχύον προεξοφλητικό επιτόκιο κατά την έκδοση 7%. Να υπολογισθεί

Διαβάστε περισσότερα

1 2,55 1.250 3,19 0,870 2,78 2 2,55 1.562 3,98 0,756 3,01 3 2,55 1.953 4,98 0,658 3,28

1 2,55 1.250 3,19 0,870 2,78 2 2,55 1.562 3,98 0,756 3,01 3 2,55 1.953 4,98 0,658 3,28 Άσκηση 1 Η κατασκευαστική εταιρία Κ εξετάζει την περίπτωση αγοράς μετοχών της εταιρίας «Ε» με πληρωμή σε μετρητά. Κατά τη διάρκεια της χρήσης που μόλις ολοκληρώθηκε, η «Ε» είχε κέρδη ανά μετοχή 4,25 και

Διαβάστε περισσότερα

Λογιστική ΙΙ. Τι θα δούμε σε αυτή την ενότητα

Λογιστική ΙΙ. Τι θα δούμε σε αυτή την ενότητα Λογιστική ΙΙ Συναλλαγές σε ξένο νόμισμα Ν. Ηρειώτης Δ. Μπάλιος Β. Ναούμ Ηρειώτης-Μπάλιος-Ναούμ 1 Τι θα δούμε σε αυτή την ενότητα Τι είναι οι συναλλαγές σε ξένο νόμισμα Πως αποτιμώνται νομισματικά και μη

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Αποτίμηση αξιογράφων σταθερού εισοδήματος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Αποτίμηση αξιογράφων σταθερού εισοδήματος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Αποτίμηση αξιογράφων σταθερού εισοδήματος Στο προηγούμενο κεφάλαιο μάθατε τα βασικά χαρακτηριστικά των αξιο γράφων σταθερού εισοδήματος. Οι έννοιες αυτές είναι απαραίτητες για την αποτίμηση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ARBITRAGE Arbitrage ονομάζεται η διαδικασία εξισορρόπησης των τιμών μεταξύ του υποκείμενου και του παράγωγου τίτλου λαμβανομένου υπόψη του ύψους του επιτοκίου και του χρονικού διαστήματος μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

0,40 0, ,35 0,40 0,010 = 0,0253 1

0,40 0, ,35 0,40 0,010 = 0,0253 1 ΔΕΟ3 1ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΑ CAPM ΕΡΩΤΗΣΗ 1 Έστω ότι το χαρτοφυλάκιο της αγοράς αποτελείται από τρεις μετοχές οι οποίες συμμετέχουν με τα εξής ποσοστά:: W1 = 0,25, W2 = 0,35, W3 = 0,40. Ο παρακάτω

Διαβάστε περισσότερα

Υπολογίζουμε το αρχικό περιθώριο ασφάλισης (ΠΑ) για τα 4 ΣΜΕ. ΠΣ=500 /συμβολαιο 4συμβόλαια

Υπολογίζουμε το αρχικό περιθώριο ασφάλισης (ΠΑ) για τα 4 ΣΜΕ. ΠΣ=500 /συμβολαιο 4συμβόλαια ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Πρόγραμμα Σπουδών: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ και ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Θεματική Ενότητα: ΔΕΟ 31 - Χρηματοοικονομική Διοίκηση Ακαδημαϊκό Έτος: 2012-2013 Γραπτή Εργασία 3 - Παράγωγα-Αξιόγραφα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Μάθημα 7 Ζήτηση χρήματος Ζήτηση χρήματος! Όπως είδαμε στο προηγούμενο μάθημα η προσφορά χρήματος επηρεάζεται από την Κεντρική Τράπεζα και ως εκ τούτου είναι εξωγενώς δεδομένη!

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήσεις και απαντήσεις σε συνέχεια της επαναλειτουργίας της Χρηματιστηριακής Αγοράς

Ερωτήσεις και απαντήσεις σε συνέχεια της επαναλειτουργίας της Χρηματιστηριακής Αγοράς 12/08/2015 Ερωτήσεις και απαντήσεις σε συνέχεια της επαναλειτουργίας της Χρηματιστηριακής Αγοράς Α. Ερωτήσεις και απαντήσεις σχετικά με τη διενέργεια χρηματιστηριακών συναλλαγών μετά την εφαρμογή της Υπουργικής

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ Oι συναλλαγές μιας χώρας με τον υπόλοιπο κόσμο, συμπεριλαμβανομένων τόσο των εμπορικών όσο και των χρηματοοικονομικών ροών, καταγράφονται στο ισοζύγιο διεθνών πληρωμών. Oι συναλλαγές

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα: Επίθετο: Όνομα Πατρός: Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο ( ): Διεύθυνση Κατοικίας: Διεύθυνση Εργασίας: Διεύθυνση Αλληλογραφίας (αν διαφέρει):

Όνομα: Επίθετο: Όνομα Πατρός: Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο ( ): Διεύθυνση Κατοικίας: Διεύθυνση Εργασίας: Διεύθυνση Αλληλογραφίας (αν διαφέρει): ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ MIFID Α. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΕΛΑΤΗ Όνομα: Επίθετο: Όνομα Πατρός: Ημερ. Γεννήσεως: Επάγγελμα: Αρ. Ταυτότητας: Αρ. Διαβατηρίου και χώρα έκδοσης (για αλλοδαπούς): Οικογενειακή Αρ. εξαρτωμένων ατόμων:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΓΟΡΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΓΟΡΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΑΓΟΡΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 1 Χαρακτηριστικά Αγορών Κεφαλαίου ΑΠΟΔΟΣΗ ΑΓΟΡΑΣ Η απόδοση μιας αγοράς εξαρτάται από την απόδοση των επενδυτικών προϊόντων που γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΣΜΕ & ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΚΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΣΜΕ & ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΚΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΣΜΕ & ΠΡΟΘΕΣΜΙΑΚΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ 4.1. Γενικά Σ αυτό το κεφάλαιο εξάγονται οι τιµές των προθεσµιακών συµβάσεων και των ΣΜΕ σε σχέση µε την τιµή του υποκείµενου µέσου, για τρεις διαφορετικές

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Chapter 4: Financial Markets. 1 of 32

ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Chapter 4: Financial Markets. 1 of 32 ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Copyright 2009 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Macroeconomics, 5/e Olivier Blanchard 1 of 32 4-1 Η Ζήτηση Χρήματος Το χρήμα, το οποίο μπορείτε να χρησιμοποιείτε

Διαβάστε περισσότερα

χρηµατοοικονοµικών παράγωγων συµβολαίων είναι για: αντιστάθµιση κινδύνων επενδυτικούς λόγους

χρηµατοοικονοµικών παράγωγων συµβολαίων είναι για: αντιστάθµιση κινδύνων επενδυτικούς λόγους Derivatives Forum Money Show 2-3 Φεβρουαρίου 2008, Ζάππειο Οι αλληλεπιδράσεις των αγορών τοις µετρητοίς και των συµβολαίων µελλοντικής εκπλήρωσης επί των δεικτών FTSE-ASE και FTSE- ASEMid40 Εµµανουήλ Γ.

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοοικονομική Ι. Ενότητα 7: Μετοχικοί τίτλοι. Ιωάννης Ταμπακούδης. Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι

Χρηματοοικονομική Ι. Ενότητα 7: Μετοχικοί τίτλοι. Ιωάννης Ταμπακούδης. Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ι Χρηματοοικονομική Ι Ενότητα 7: Μετοχικοί τίτλοι Τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό,

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα 1 (1) Γνωρίζουμε ότι η αξία του προθεσμιακού συμβολαίου δίνεται από

Θέμα 1 (1) Γνωρίζουμε ότι η αξία του προθεσμιακού συμβολαίου δίνεται από 1 ΔΕΟ31 - Λύση 3ης γραπτής εργασίας 2013-14 Θέμα 1 (1) Γνωρίζουμε ότι η αξία του προθεσμιακού συμβολαίου δίνεται από f ( S I ) Ke t t t r( T t) Aρχικά βρίσκουμε τη παρούσα αξία των μερισμάτων που πληρώνει

Διαβάστε περισσότερα

ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΦΑΡΣΑΡΩΤΑΣ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΤΑΒΛΑΡΙΔΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΠΡΟΙΌΝΤΩΝ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΦΑΡΣΑΡΩΤΑΣ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΤΑΒΛΑΡΙΔΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΠΡΟΙΌΝΤΩΝ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΙΩΑΝΝΗΣ Δ. ΦΑΡΣΑΡΩΤΑΣ - ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΤΑΒΛΑΡΙΔΗΣ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΠΡΟΙΌΝΤΩΝ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΑΘΗΝΩΝ Σημεία Γενικού Ενδιαφέροντος Νομικό πλαίσιο Ν. 2533/97 Υπεύθυνοι λειτουργίας

Διαβάστε περισσότερα

5. Περιγραφή Χρηματοοικονομικών Μέσων και Σχετικών Κινδύνων

5. Περιγραφή Χρηματοοικονομικών Μέσων και Σχετικών Κινδύνων 5. Περιγραφή Χρηματοοικονομικών Μέσων και Σχετικών Κινδύνων 1. Περιγραφή Επενδυτικών Κινδύνων Προειδοποίηση Γενικών Κινδύνων Η κάθε επένδυση σε χρηματοοικονομικά μέσα ενέχει κινδύνους, ο βαθμός των οποίων

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Το Χρηματοπιστωτικό Σύστημα

Περιεχόμενα. Το Χρηματοπιστωτικό Σύστημα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Το Χρηματοπιστωτικό Σύστημα 1.1 Ροή των χρηματικών πόρων...20 1.1.1 Άμεση χρηματοδότηση...20 1.1.2 Έμμεση χρηματοδότηση...22 1.2 Μορφές χρηματοοικονομικών οργανισμών...23 1.2.1 Οργανισμοί που

Διαβάστε περισσότερα