ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΓΗΟΗΚΖΖ. Γξ. Βαζίιεο Π. Αγγειίδεο Τκήκα Μεραληθώλ Παξαγσγήο & Γηνίθεζεο Γεκνθξίηεην Παλεπηζηήκην Θξάθεο

Transcript

1 ΠΛΖΡΟΦΟΡΗΑΚΑ ΤΣΖΜΑΣΑ ΓΗΟΗΚΖΖ Γξ. Βαζίιεο Π. Αγγειίδεο Τκήκα Μεραληθώλ Παξαγσγήο & Γηνίθεζεο Γεκνθξίηεην Παλεπηζηήκην Θξάθεο Γηαθάλεηεο βαζηζκέλεο ζην βηβιίν: Laudon & Laudon, Management Information Systems, 6 ε έθδ., Prentice-Hall, 2006

2 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 Ο Ηζηθά θαη θνηλσληθά δεηήκαηα ζηελ ςεθηαθή επηρείξεζε Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 2

3 Στόχοι 1. Πνηα εζηθά, θνηλσληθά θαη πνιηηηθά ζέκαηα εγείξνληαη από ηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα; 2. Υπάξρνπλ εηδηθέο αξρέο ζπκπεξηθνξάο πνπ κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ γηα ηελ θαζνδήγεζε απνθάζεσλ ζρεηηθά κε εζηθά δεηήκαηα; 3. Γηαηί ε ζύγρξνλε ηερλνινγία πιεξνθνξηαθώλ ζπζηεκάησλ δεκηνπξγεί πξνθιήζεηο γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ αηνκηθνύ απνξξήηνπ ησλ αηόκσλ θαη ηεο πλεπκαηηθήο ηδηνθηεζίαο; 4. Πώο επεξεάδνπλ ηα πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα ηε θαζεκεξηλή δσή; 5. Πώο κπνξνύλ νη νξγαληζκνί λα αλαπηύμνπλ εηαηξηθέο πνιηηηθέο δενληνινγηθήο ζπκπεξηθνξάο; Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 3

4 Βαζηθέο Έλλνηεο Ζζηθήο Ζζηθή: αξρέο ηνπ νξζνύ θαη ιαλζαζκέλνπ πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη από ειεύζεξα άηνκα γηα ηνλ πξνζδηνξηζκό ησλ επηινγώλ πνπ θαζνδεγνύλ ηε ζπκπεξηθνξά ηνπο Τπεπζπλόηεηα: απνδνρή ηνπ πηζαλνύ θόζηνπο, θαζήθνληνο ή ππνρξέσζεο πνπ απνξξέεη από απνθάζεηο / ελέξγεηεο Λνγνδνζία: κεραληζκόο απόδνζεο επζπλώλ Τπαηηηόηεηα: ην λνκηθό πιαίζην πνπ ξπζκίδεη ηελ απνθαηάζηαζε δεκηώλ Μελ θάλεηο όηη δελ ζέιεηο λα ζνπ θάλνπλ. ΓΗΚΑΗΟΤΝΖ ΗΟΣΖΣΑ Αλ θάηη δελ είλαη ζσζηό γηα όινπο, δελ είλαη ζσζηό γηα θαλέλαλ (Καλη). Αλ θάηη δελ κπνξεί λα επαλαιακβάλεηαη, δελ πξέπεη λα γίλεηαη νύηε κηα θνξά (Decartes). ΩΦΔΛΗΜΗΜΟ Να επηιέγεηο ηελ ελέξγεηα πνπ κεγηζηνπνηεί ην όθεινο. Να επηιέγεηο ηελ ελέξγεηα πνπ (ελδέρεηαη λα) πξνθαιεί ην ειάρηζην θαθό. ΑΦΑΛΔΗΑ Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 4

5 Π θαη Κνηλωλία Τα ΠΣ δεκηνπξγνύλ επθαηξίεο γηα θνηλσληθέο αιιαγέο θαη απεηινύλ ηελ ηζρύνπζα θαηαλνκή εμνπζίαο, πινύηνπ, δηθαησκάησλ θαη ππνρξεώζεσλ. Γύν όςεηο Θεηηθή: εξγαιείν πξνόδνπ Αξλεηηθή: πξόμελνο απεηιώλ θαη εγθιεκάησλ Τα ΠΣ δεκηνπξγνύλ πξσηόγλσξεο θαηαζηάζεηο πνπ δελ θαιύπηνληαη από ηνπο παιηνύο θαλόλεο θαη λόκνπο. Γθξη δώλεο: ζηα όξηα ηνπ λόκηκνπ θαη κε απνδεθηνύ. Παξάδεηγκα : ε Computer Associates απέιπζε 10 ππαιιήινπο πνπ έζηειλαλ s κε ζεμνπαιηθά ππνλννύκελα; Η XEROX απέιπζε 40 ππαιιήινπο γηαηί ρξεζηκνπνηνύζαλ ππεξβνιηθά ην Internet Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 5

6 Εεηήκαηα Ζζηθήο Ιαηξηθά δεδνκέλα: Δπηηξέπνληαη νη εμ απνζηάζεσο εγρεηξήζεηο κε ηε βνήζεηα ηερλνινγίαο; Πνηνο έρεη ηελ ηειηθή επζύλε γηα αλαθξίβεηεο πνπ εκθαλίδνληαη ζε electronic boards; Τα ειεθηξνληθά δεδνκέλα κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ σο πεηζηήξηα ζε δηθαζηήξηα; Δίλαη επηηξεπηή ε ειεθηξνληθή αλαπαξαγσγή ή ε παξαιιαγή ελόο έξγνπ ηέρλεο; Πόζν επηηξεπηή είλαη ε πώιεζε δεδνκέλσλ πξνζσπηθώλ ζηνηρείσλ ζε ηξίηνπο; Πνηνο είλαη ππεύζπλνο αλ ςεπδή νηθνλνκηθά ζηνηρεία δηαδνζνύλ κέζσ ηνπ Γηθηύνπ θαη πξνθαιέζνπλ δεκηέο ζε επελδπηέο; Δίλαη απνδεθηό λα δερζνύκε cookie όηαλ επηζθεπηόκαζηε ην δηαδίθηπν; Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 6

7 Ζζηθά, Κνηλωληθά θαη Πνιηηηθά ζέκαηα Η εηζαγσγή κηαο λέαο ηερλνινγίαο δεκηνπξγεί θπκαηηζκνύο πνπ εγείξνπλ λέα εζηθά θνηλσληθά θαη πνιηηηθά δεηήκαηα, ν ρεηξηζκόο ησλ νπνίσλ πξέπεη λα γίλεη ζε αηνκηθό, θνηλσληθό θαη πνιηηηθό επίπεδν. Απηά ηα δεηήκαηα έρνπλ πέληε εζηθέο δηαζηάζεηο (δηθαηώκαηα θαη ππνρξεώζεηο ζηηο πιεξνθνξίεο, δηθαηώκαηα θαη ππνρξεώζεηο ζηελ ηδηνθηεζία, πνηόηεηα ζπζηεκάησλ, πνηόηεηα δσήο θαη ππεπζπλόηεηα θαη έιεγρνο) Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 7

8 Σερλνινγηθέο ηάζεηο πνπ εγείξνπλ εζηθά δεηήκαηα Σερλνινγηθή ηάζε Γηπιαζηαζκόο ππνινγηζηηθήο ηζρύνο θάζε 2 ρξόληα Μεηνύκελν θόζηνο απνζεθεπηηθώλ κέζσλ Δμειίμεηο ζηελ αλάιπζε δεδνκέλσλ Δπίπηωζε Απμεκέλε εμάξηεζε θξίζηκσλ ζπζηεκάησλ από ππνινγηζηέο Γηαηήξεζε εθηεηακέλσλ θαη ηζηνξηθώλ πιεξνθνξηώλ Σπλδπαζκόο ζηνηρείσλ από δηαθνξεηηθέο πεγέο Δμειίμεηο ζηηο ηειεπηθνηλσλίεο θαη ην Γηαδίθηπν Καηάξξηςε ζπλόξσλ κεηαμύ εζλώλ / θξαηώλ Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 8

9 Πξνζωπηθά Γεδνκέλα (1) Τν δηθαίσκα ηνπ αηόκνπ λα είλαη κόλνο, ρσξίο επηηήξεζε ή παξαθνινύζεζε από άιια άηνκα ή νξγαληζκνύο, ζπκπεξηιακβαλνκέλνπ ηνπ θξάηνπο, ήζπρν θαη ειεύζεξν από νπνηνλδήπνηε έιεγρν. Δπξσπατθή Νηηξεθηίβα γηα ηελ Πξνζηαζία Γεδνκέλσλ (1998) απζηεξόηεξε ηεο ακεξηθαληθήο λνκνζεζίαο Πξνβιέπεη ζεκηηή ρξήζε (fair use) επ ακνηβαία σθέιεηα Δπηβάιιεη όηη απηνί πνπ ζπιιέγνπλ ηελ πιεξνθνξία ζα ελεκεξώλνπλ ηη απνζεθεύνπλ θαη γηα πνην ζθνπό. Fair Information Practices (FIP) Γελ ππάξρνπλ κπζηηθά πξνζσπηθά αξρεία Οη πνιίηεο κπνξνύλ λα έρνπλ πξόζβαζε (θαη δπλαηόηεηα ηξνπνπνίεζεο) ζε θάζε πξνζσπηθή πιεξνθνξία γηα απηνύο Η πιεξνθνξία ρξεζηκνπνηείηαη κόλν κεηά ηελ ζπγθαηάζεζε ηνπ ελδηαθεξνκέλνπ Η Γηεύζπλζε είλαη ππεύζπλε γηα αηνκηθέο δεκίεο πνπ δεκηνπξγνύληαη από ζπζηήκαηα Τν Κξάηνο κπνξεί (θαη πξέπεη) λα παξεκβαίλεη (ζεηηθά) Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 9

10 Πξνζωπηθά Γεδνκέλα (2) Spam: απηόθιεηα (ρσξίο λα έρνπλ δεηεζεί από ηνλ παξαιήπηε) κελύκαηα, ζπλήζσο απνζηειιόκελα καδηθά κε δηαθεκηζηηθό πεξηερόκελν θαη παξαπιαλεηηθό ηίηιν. 65% ησλ είλαη spam. Καηαλαιώλνπλ δηθηπαθνύο πόξνπο, αιιά θαη ρξόλν: θάζε εξγαδόκελνο ιακβάλεη θαηά κέζν όξν 13 κελύκαηα spam ηε κέξα θαη ηνπο δηαζέηεη 6,5 ιεπηά. Αληηκεηώπηζε: απηόκαην θηιηξάξηζκα κελπκάησλ, λνκνζεζία (πνηνο κπνξεί λα ηηκσξήζεη ηνλ απνζηνιέα;) Cookies (παξαθνινύζεζε ζην Γηαδίθηπν) Μηθξά αξρεία πνπ απνζεθεύνληαη ζην δίζθν ηνπ ππνινγηζηή. Φξεζηκνπνηνύληαη γηα αλαγλώξηζε ηνπ επηζθέπηε θαη έιεγρν ησλ επηζθέςεσλ ζε έλα Web site Web bugs Μηθξά αξρεία κε γξαθηθά πνπ είλαη ελζσκαησκέλα ζε θαη Web ζειίδεο Σρεδηαζκέλα λα ειέγρνπλ θαη λα θαηαγξάθνπλ ηε ζπκπεξηθνξά ησλ on-line ρξεζηώλ ζην Γηαδίθηπν Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 10

11 Σν ζύζηεκα DKIM (Domain Keys Identified Mail), Έλα λέν εξγαιείν πνπ θηινδνμεί λα ζπκβάιιεη απνηειεζκαηηθά ζηελ αληηκεηώπηζε ησλ spam κελπκάησλ θαη ησλ ειεθηξνληθώλ επηζέζεσλ ηύπνπ phishing ελέθξηλε πξόζθαηα ν θνξέαο Internet Engineering Task Force (IETF), πνπ έρεη σο αληηθείκελν ηελ αλάπηπμε πξσηνπόξσλ ηερλνινγηώλ γηα ηελ νκαιή ιεηηνπξγία ηνπ δηαδηθηύνπ. Πξόθεηηαη γηα ην ζύζηεκα DKIM (Domain Keys Identified Mail), κία λέα πξνεγκέλε κέζνδν πηζηνπνίεζεο ηεο ηαπηόηεηαο ησλ απνζηνιέσλ ειεθηξνληθήο αιιεινγξαθίαο. Η λέα κέζνδνο ρξεζηκνπνηεί θξππηνγξαθεκέλεο ςεθηαθέο ππνγξαθέο, νη νπνίεο βεβαηώλνπλ ηελ απζεληηθόηεηα ηεο πεγήο πξνέιεπζεο θάζε . Η γλεζηόηεηα ηεο ηαπηόηεηαο ησλ απνζηνιέσλ εμαθξηβώλεηαη κε ηελ επαιήζεπζε ησλ δύν ςεθηαθώλ ππνγξαθώλ. Η πξώηε από απηέο ηνπνζεηείηαη από ηνλ απνζηνιέα ηνπ ζε επηιεγκέλν ζεκείν ηνπ κελύκαηνο, ελώ ε δεύηεξε από ηνλ πάξνρν ηεο ππεξεζίαο θαηά ηελ απνζηνιή ηνπ. Ο server πνπ παξαιακβάλεη ην κήλπκα πξαγκαηνπνηεί ηε δηαδηθαζία επαιήζεπζεο, εμαθξηβώλνληαο ηελ απζεληηθόηεηα ηεο πεγήο πξνέιεπζεο ηνπ κελύκαηνο. Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 11

12 Πξνζωπηθά Γεδνκέλα (3) Πνιιέο εηαηξίεο απαηηνύλ έιεγρν πνηληθνύ κεηξώνπ, θιπ γηα λα πξνζιάβνπλ πξνζσπηθό. Δηαηξείεο παξνρήο ηέηνησλ ππεξεζηώλ απηνκαηνπνηνύλ ηελ παξνρή ησλ πιεξνθνξηώλ, ζπιιέγνληαο δεκόζηεο πιεξνθνξίεο (π.ρ. από ιεμηαξρεία). Τα απνηειέζκαηα γίλνληαη γλσζηά ζε ιίγεο εκέξεο. Θα γίλεη θαιή ή θαθή ρξήζε; Ζ Δπξωπαϊθή Οδεγία γηα Πξνζηαζία ηωλ Πξνζωπηθώλ Γεδνκέλωλ Informed consent (Σύκθσλε Γλώκε) Γηα Δπηρεηξεκαηηθέο Σπλαιιαγέο Δπξσπατθώλ Δπηρεηξήζεσλ Η Σύκθσλε γλώκε δίλεηαη εθόζνλ ππάξρεη γλώζε όισλ ησλ ζηνηρείσλ πνπ νδεγεί ζηε ιήςε απόθαζεο κε νξζνινγηθό ηξόπν. Opt out model : Σύκθσλε γλώκε (ηνπ ρξήζηε) γηα ηε κε ζπιινγή ησλ πξνζσπηθώλ δεδνκέλσλ ; Ο ρξήζηεο (θαηαλαισηήο) δεηά ξεηά λα κελ θξαηεζνύλ θαη ρξεζηκνπνηεζνύλ δεδνκέλα Opt in model : Σύκθσλε γλώκε (ηνπ ρξήζηε) γηα ηε ζπιινγή ησλ πξνζσπηθώλ δεδνκέλσλ από έλα νξγαληζκό; Ο ρξήζηεο (θαηαλαισηήο) πξέπεη λα επηηξέςεη ξεηά λα θξαηεζνύλ θαη ρξεζηκνπνηεζνύλ δεδνκέλα Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 12

13 Πξνζωπηθά Γεδνκέλα (3) - Σερληθέο ιύζεηο Σν Μνληέιν P3P : Πιαηθόξκα γηα ην «Privacy Preferences Project» Βηνκεραληθή ηππνπνίεζε πνπ δίλεη ζηνπο ρξήζηεο πεξηζζόηεξν έιεγρν ζηε ρξήζε ησλ πξνζσπηθώλ ηνπ δεδνκέλσλ Δξγαιεία Πξνζηαζίαο (Privacy Protection Tools) : Έλα πιήζνο ηερλνινγηώλ πνπ δηαηίζεληαη ζηνπο θαηαλαισηέο πνπ επηζπκνύλ λα πξνζηαηεύζνπλ ηηο online δξαζηεξηόηεηεο θαη πιεξνθνξίεο. Γηαρείξηζε ησλ Cookies Φξαγή ησλ ads Δμαζθάιηζε ειεθηξνληθνύ ηαρπδξνκείνπ ή δεδνκέλσλ Αλώλπκν ειεθηξνληθό ηαρπδξνκείν Αλώλπκν ζεξθάξηζκα Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 13

14 Πλεπκαηηθή Ηδηνθηεζία Απξνζδηόξηζηεο / Με ρεηξνπηαζηέο δεκηνπξγίεο πνπ πξνζηαηεύνληαη από ηνλ Νόκν ή Με απηό, κε πιηθό αληηθείκελν ηδηνθηεζίαο πνπ ππάγεηαη ζε λόκνπο θαηνρύξσζεο πλεπκαηηθήο ηδηνθηεζίαο, εκπνξηθνύ κπζηηθνύ, παηέληαο. Γελ θαιύπηεη κόλν απηνύζην ην πεξηερόκελν, αιιά θαη ην look-andfeel. Η Apple κήλπζε ηελ Microsoft όηαλ θπθινθόξεζαλ ηα πξώηα Windows επεηδή σο πξντόλ ρξεζηκνπνηνύζαλ ηελ ηδέα ησλ επηθαιππηόκελσλ παξάζπξσλ. Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 14

15 Πλεπκαηηθά Γηθαηώκαηα Ηδηνθηεζίαο Δκπνξηθό ή βηνκεραληθό κπζηηθό (Trade secret) : Πλεπκαηηθή εξγαζία ή πξντόλ πνπ αλήθεη ζηελ επηρείξεζε θαη δελ είλαη θνηλήο θηήζεο. Δίλαη κηα ηδηνθηεζία πνπ σο εθ ηεο ζέζεώο ηνπ κπνξεί λα γλσξίδεη θάπνηνο, αιιά απαγνξεύεηαη λα αλαθνηλώζεη ή αιιηώο λα γλσζηνπνηήζεη δηόηη ηόηε ζα ζηεξήζεη ην πιενλέθηεκα ηεο απνθιεηζηηθήο γλώζεο θαη εθκεηάιιεπζήο ηεο από ηνλ ηδηνθηήηε ηεο. Γηθαίωκα Γεκηνπξγνύ (Copyright) : Θεζπηζκέλε δσξεά πνπ πξνζηαηεύεη ηελ πλεπκαηηθή ηδηνθηεζία από αληηγξαθή (γηα έλα ρξνληθό δηάζηεκα, π.ρ. 28 ρξόληα). Καηνρύξωζε πλεπκαηηθήο ηδηνθηεζίαο: εθαξκόδεηαη ζε πεξηερόκελα βηβιίσλ, κνπζηθήο, θηλεκαηνγξαθηθώλ ηαηληώλ θιπ, όπνπ ην πεξηερόκελν από ηε θύζε ηνπ γλσζηνπνηείηαη, αιιά ν δεκηνπξγόο δηαηεξεί γηα θάπνην ρξνληθό δηάζηεκα ην δηθαίσκα πξνζηαζίαο από αληηγξαθή ή ην εθρσξεί έλαληη ακνηβήο. Δπξεζηηερλία ή Παηέληα : Ννκηθό έγγξαθν πνπ ρνξεγεί απνθιεηζηηθά δηθαηώκαηα εθκεηάιιεπζεο ζηνλ θάηνρν κηαο ηδέαο ή εθεύξεζεο (π.ρ. γηα 17 ρξόληα ζηηο ΗΠΑ). Υπάξρεη ζπγθεθξηκέλε δηαδηθαζία θαη γξαθείν όπνπ δειώλνληαη θαη θαηνρπξώλνληαη νη παηέληεο. ήκα Καηαηεζέλ (Trademark): Ννκηθά θαηνρπξσκέλν ζήκα ή όλνκα γηα δηαρσξηζκό ηδηνθηεζίαο αγαζώλ Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 15

16 Λνγνδνζία θαη Έιεγρνο Τν ΠΣ δίλεη ηελ αίζζεζε ηνπ αιάζεηνπ θαη είλαη δπζθνιόηεξα ειέγμηκν από ην παξαδνζηαθό ζύζηεκα εγγξαθώλ ζε βηβιία κε ππνγξαθέο, ζθξαγίδεο θαη άιια κέζα ηαπηνπνίεζεο. Πνηνο είλαη ππόινγνο, αλ έλα άηνκν ηξαπκαηηζηεί από κηα κεραλή πνπ ιεηηνπξγεί ππό ηελ θαζνδήγεζε ινγηζκηθνύ αλ θάπνηνο κεηαδίδεη πνξλνγξαθηθό ή άιιν πξνζβιεηηθό πιηθό από θάπνην δεκόζην δίθηπν Σα Θέκαηα Ζζηθήο πκπεξηθνξάο ζηελ Κνηλωλία ηεο Πιεξνθνξίαο Δπζύλε (Responsibility): Απνδνρή θόζηνπο, θαζεθόλησλ, ππνρξεώζεσλ γηα απνθάζεηο Υπεπζπλόηεηα (Accountability): Απνηίκεζε επζύλεο γηα απνθάζεηο θαη πξάμεηο κε δηάθνξνπο κεραληζκνύο Παζεηηθό (Liability): Πιεξσκή ησλ λνκηθώλ δεκηώλ Σσζηή Γηαδηθαζία (Due process): Δθαξκνγή ησλ Νόκσλ Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 16

17 Τπεπζπλόηεηα : Πξνζωπηθή Δπζύλε Σε αξθεηέο πεξηπηώζεηο ζηειέρε απέθξπςαλ ηελ νηθνλνκηθή πξαγκαηηθόηεηα (Enron, WorldCom, Parmalat, Merill Lynch, Bristol Myers Squibb). Φξεζηκνπνίεζαλ ΠΣ γηα νηθνλνκηθά απνηειέζκαηα σο εξγαιείν γηα ηελ απάηε. Η επζύλε απνδίδεηαη αηνκηθά θαη δίλεηαη θίλεηξν ζηηο εηαηξίεο λα ζπλεξγαζηνύλ κε ηε Γηθαηνζύλε γηα κηθξόηεξα πξόζηηκα. πκπέξαζκα: ζηειέρε θαη ππάιιεινη πξέπεη λα γλσξίδνπλ ηη είλαη παξάλνκν θαη λα κελ βαζίδνληαη ζε εηαηξηθέο πξαθηηθέο ή πξνηξνπέο ζπλαδέιθσλ.\ ΖΘΗΚΑ ΘΔΜΑΣΑ : Πνηνο είλαη εζηθά ππεύζπλνο γηα ηηο επηπηώζεηο ηεο ιεηηνπξγίαο ελόο Πιεξνθνξηαθνύ Σπζηήκαηνο? ΚΟΗΝΩΝΗΚΑ ΘΔΜΑΣΑ: Τη ζα πξέπεη λα πεξηκέλεη ε θνηλσλία θαη ηη ζα πξέπεη λα επηηξέπεη ζε ζρέζε κε ηελ Τερλνινγία ηεο Πιεξνθνξίαο? ΠΟΛΗΣΗΚΑ ΘΔΜΑΣΑ: Σε πνην επίπεδν πξέπεη ην Κξάηνο λα επεκβαίλεη ή λα πξνζηαηεύεη? Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 17

18 Κώδηθεο Γενληνινγίαο Υπνζρέζεηο ησλ επαγγεικαηηώλ λα δεκηνπξγήζνπλ νη ίδηνη έλα θαλνληζηηθό πιαίζην ιεηηνπξγίαο, ιακβάλνληαο ππόςε ην δεκόζην - θνηλσληθό ζπκθέξνλ. Από επαγγεικαηηθέο νξγαλώζεηο : Ιαηξηθνί Σύιινγνη; Association for Computing Machinery; ( ) Από αλεμάξηεηεο αξρέο: Αξρή Πξνζηαζίαο Γεδνκέλσλ Πξνζσπηθνύ Φαξαθηήξα; ( ) Ο Κώδηθαο ηεο ACM γηα Δπαγγεικαηίεο Σπλεηζέθεξε ζηελ Κνηλσλία θαη ζηελ αλζξώπηλε επεκεξία Απέθεπγε θαθό ζε άιινπο Να είζαη ηίκηνο θαη αμηόπηζηνο Να ηηκάο ηα δηθαηώκαηα ηδηνθηεζίαο, δηθαηώκαηα δεκηνπξγνύ (copyrights) θαη παηέληεο Σεβάζνπ ηελ πλεπκαηηθή ηδηνθηεζία Να έρεηο πξόζβαζε κόλν ζε επηηξεπόκελνπο πόξνπο Σεβάζνπ ηελ εζπρία / κπζηηθόηεηα (privacy) ησλ άιισλ Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 18

19 Πνηόηεηα πζηήκαηνο Τα ΠΣ βαζίδνληαη ζε ινγηζκηθό πνπ απνδεδεηγκέλα έρεη ζθάικαηα (bugs). Οη εηαηξίεο θαηαζθεπήο ινγηζκηθνύ ζπεύδνπλ λα ην θπθινθνξήζνπλ γηα νηθνλνκηθνύο ιόγνπο. Πνηνο βαξύλεηαη κε ην θόζηνο ησλ επαλνξζώζεσλ πνπ απαηηνύληαη; Δάλ ην ινγηζκηθό δελ ρξεζηκνπνηεζεί, κπνξεί λα κελ βξεζνύλ (θαη δηνξζσζνύλ) ηα ζθάικαηα, ην θόζηνο γηα ηελ θνηλσλία κπνξεί λα είλαη αθόκε κεγαιύηεξν. ΖΘΗΚΑ ΘΔΜΑΣΑ: Πόηε είλαη ην ινγηζκηθό ή ε ππεξεζία έηνηκα γηα ρξήζε? ΚΟΗΝΩΝΗΚΑ ΘΔΜΑΣΑ: Μπνξνύλ νη πνιίηεο λα εκπηζηεύνληαη ηελ πνηόηεηα ηνπ ινγηζκηθνύ, ηεο ππεξεζίαο ή ησλ δεδνκέλσλ? ΠΟΛΗΣΗΚΑ ΘΔΜΑΣΑ: Μήπσο ζα έπξεπε ην Κξάηνο ή ε Βηνκεραλία λα ζεζπίζνπλ ηππνπνηήζεηο γηα ινγηζκηθό, hardware ή/θαη πνηόηεηα δεδνκέλσλ? Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 19

20 Πνηόηεηα Εωήο / ζπλζήθεο εξγαζίαο (1) Σπγθέληξσζε εμνπζίαο ζην θέληξν Ταρύηαηεο Αιιαγέο: Διαρηζηνπνίεζε ηνπ ρξόλνπ απόθξηζεο ζηνλ αληαγσληζκό Γηαηήξεζε πξνζσπηθήο δσήο: δηαηεξείηαη ρξόλνο γηα δηαζθέδαζε, νηθνγέλεηα, μεθνύξαζε, θιπ Παληαρνύ παξώλ έλαο ππνινγηζηήο (εμάξηεζε) Απαζρόιεζε: Απώιεηα Δξγαζίαο από ηνλ αλαζρεδηαζκό. Μείσζε ηεο απαζρόιεζεο θαη απαίηεζε γηα ηαρεία απόθξηζε ηνπ αλζξώπνπ ζηηο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο Δπηπιένλ ζην ρώξν εξγαζίαο: Γπλαηόηεηα παξαθνινύζεζεο, λέεο εηδηθόηεηεο, θαηάξγεζε παιαηώλ, αιιαγή ηεο εξγαζίαο,.. Δγθιεκαηηθόηεηα θαη θαηάρξεζε: Τν ΠΣ κπνξεί λα είλαη ν ζηόρνο ή ην κέζνλ (Spamming, hacking (Trojan horses), jamming, sniffing, viruses) Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 20

21 Πνηόηεηα Εωήο / ζπλζήθεο εξγαζίαο (2) Έρνπλ όινη ίζεο επθαηξίεο ζηελ θνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο; Οη θνηλσληθέο / θπιεηηθέο δηαθξίζεηο απμάλνπλ Δπηπηώζεηο ζηελ πγεία Δπαλαιακβαλόκελν άγρνο Πξνβιήκαηα ζηνλ θαξπό (Carpal Tunnel Syndrome) Πξνβιήκαηα ζηελ όξαζε (Computer Vision Syndrome) Techno stress : Δθλεπξηζκόο, ερζξόηεηα, αλππνκνλεζία, θόβνο Αθηηλνβνιία από ηελ νζόλε Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 21

22 Πξνζηαζία Γεδνκέλωλ Νόκνο 2472/97: «Πξνζηαζία ηνπ αηόκνπ από ηελ επεμεξγαζία δεδνκέλσλ πξνζσπηθνύ ραξαθηήξα» Γεδνκέλα πξνζωπηθνύ ραξαθηήξα: Κάζε πιεξνθνξία πνπ αλαθέξεηαη ζην θπζηθό πξόζσπν ζην νπνίν αλαθέξνληαη ηα δεδνκέλα θαη ηνπ νπνίνπ ε ηαπηόηεηα είλαη γλσζηή ή κπνξεί λα εμαθξηβσζεί. Η επεμεξγαζία ηνπο επηηξέπεηαη ππό ΠΡΟΫΠΟΘΔΔΗ Τν θπζηθό πξόζσπν ζην νπνίν αλαθέξνληαη ηα δεδνκέλα λα έρεη δώζεη ηε ζπγθαηάζεζή ηνπ (ππάξρνπλ εμαηξέζεηο). Ο θνξέαο πνπ επεμεξγάδεηαη ηα δεδνκέλα λα έρεη θάλεη αλαγγειία ζηελ αξκόδηα αλεμάξηεηε Αξρή. Δπαίζζεηα δεδνκέλα Φπιεηηθή ή εζληθή πξνέιεπζε; Πνιηηηθά θξνλήκαηα; Θξεζθεπηηθέο πεπνηζήζεηο; Φηινζνθηθέο πεπνηζήζεηο; Υγεία; Κνηλσληθή πξόλνηα; Δξσηηθή δσή; Πνηληθέο δηώμεηο ή θαηαδίθεο; Σπκκεηνρή ζε έλσζε, ζσκαηείν Η επεμεξγαζία ηνπο, γεληθά, ΑΠΑΓΟΡΔΤΔΣΑΗ Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 22

23 Πξνζωπηθά Γεδνκέλα (1) Ση πξέπεη λα θάλεη κηα λεπξαιγηθή ππεξεζία πνπ ηεξεί αξρεία πξνζωπηθώλ δεδνκέλωλ Να ελεκεξωζεί γηα ην πεξηερόκελν ηνπ Ν. 2472/97 (ελδερνκέλσο κε ηε ζπλδξνκή λνκηθώλ). Να εθπνλήζεη Αλάιπζε Δπηθηλδπλόηεηαο (βαζηδόκελε ζε εύινγεο ππνζέζεηο). Να ιάβεη όζα κέηξα αζθαιείαο θξηζνύλ απαξαίηεηα από ηελ Αλάιπζε Δπηθηλδπλόηεηαο. Να πξνεηνηκάζεη θαη λα ππνβάιιεη αίηεζε παξνρήο άδεηαο από ηελ Αξρή Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 23

24 Πξνζωπηθά Γεδνκέλα (2) Ση πξέπεη λα πεξηέρεη ε αίηεζε παξνρήο άδεηαο από ηελ Αξρή Τα ζηνηρεία ηνπ ππεύζπλνπ ηεο επεμεξγαζίαο Τε δηεύζπλζε όπνπ είλαη εγθαηεζηεκέλν ην αξρείν Τε πεξηγξαθή ηνπ ζθνπνύ ηεο επεμεξγαζίαο Τν είδνο ηωλ δεδνκέλωλ πξνζσπηθνύ ραξαθηήξα Τν ρξνληθό δηάζηεκα δηαηήξεζεο ηνπ αξρείνπ Τνπο απνδέθηεο ησλ δεδνκέλσλ πξνζσπηθνύ ραξαθηήξα Τε κεηάδνζε ησλ δεδνκέλσλ ζε ηξίηεο ρώξεο Αλ ε επεμεξγαζία εκπίπηεη ζε εηδηθνύο θαλόλεο, πώο αθξηβώο γίλεηαη ε επεμεξγαζία Τα ηερληθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ πιεξνθνξηαθνύ ζπζηήκαηνο Τα κέηξα αζθαιείαο ηνπ αξρείνπ ή ηεο επεμεξγαζίαο Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 24

25 Πξνζωπηθά Γεδνκέλα (3) Μέηξα αζθαιείαο θαη απόξξεην ηεο επεμεξγαζίαο\ Τν πξνζωπηθό πνπ δηεμάγεη ηελ επεμεξγαζία πξέπεη λα έρεη θαηάιιεια επαγγεικαηηθά πξνζόληα. Τν πξνζωπηθό πνπ δηεμάγεη ηελ επεμεξγαζία πξέπεη λα δηαθξίλεηαη από πξνζωπηθή αθεξαηόηεηα. Τα κέηξα αζθαιείαο πνπ ιακβάλνληαη πξέπεη λα εμαζθαιίδνπλ επίπεδν αζθάιεηαο αλάινγν πξνο ηνπο θηλδύλνπο πνπ ζπλεπάγεηαη ε επεμεξγαζία θαη ε θύζε ησλ δεδνκέλσλ πνπ είλαη αληηθείκελν ηεο επεμεξγαζίαο. Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 25

26 Πξνθιήζεηο γηα ηε Γηνίθεζε Καηαλόεζε ηωλ εζηθώλ θηλδύλωλ ηεο λέαο ηερλνινγίαο: (Γξήγνξε ηερλνινγηθή αιιαγή ζεκαίλεη όηη νη επηινγέο πνπ αληηκεησπίδνπλ ηα άηνκα αιιάδνπλ επίζεο γξήγνξα αιιά θαη ε ηζνξξνπία κεηαμύ θηλδύλνπ θαη αληακνηβήο θαζώο θαη ν θίλδπλνο ζύιιεςεο γηα παξάλνκεο πξάμεηο αιιάδνπλ επίζεο. Γελ ππάξρνπλ απόιπηνη θαλόλεο ζσζηήο ζπκπεξηθνξάο αιιά ηα δηεπζπληηθά ζηειέρε πξέπεη λα γλσξίδνπλ ηνπο εζηθνύο θηλδύλνπο πνπ πεγάδνπλ από ηελ λέα ηερλνινγία) Θέζπηζε εηαηξηθώλ πνιηηηθώλ δενληνινγίαο πνπ λα πεξηιακβάλνπλ ηα δεηήκαηα ηωλ Π..: (Έρεη δνζεί ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηελ αθεξαηόηεηα ηεο νηθνλνκηθήο δηαρείξηζεο θαη ζηηο πνιηηηθέο πξνζσπηθνύ θαη πνιύ ιηγόηεξή ζηνλ ηνκέα ησλ Π.Σ. Θα πξέπεη ινηπόλ λα ζεζπηζηεί κηα πνιηηηθή δενληνινγίαο ζην ηνκέα ηεο λέαο ηερλνινγίαο ε νπνία ζα θαιύπηεη ζέκαηα όπσο ην πξνζσπηθό απόξξεην, ηελ ηδηνθηεζία, ηελ ππεπζπλόηεηα ηελ πνηόηεηα ησλ ζπζηεκάησλ θαη ηελ πνηόηεηα δσήο). Γρ. Βαζίλης Π. Αγγελίδης Πληροθοριακά Σσζηήμαηα Γιοίκηζης Γιαθάνεια 26