, , . 6, 7, 8, , . 3,

Transcript

1 ΕΝΟΤΗΤΑ Χ: ΟΙ ΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΓΙΑ ΤΑ ΟΠΟΙΑ ΙΣΧΥΕΙ ΠΑΡΕΚΚΛΙΣΗ A. Συνολική θεώρηση Όπως έχει ήδη αναφερθεί, τα κράτη µέλη που δεν έχουν εκπληρώσει τα κριτήρια νοµικής και οικονοµικής σύγκλισης που τίθενται στη ΣΛΕΕ για συµµετοχή στην ευρωζώνη καλούνται στο ευρωπαϊκό δίκαιο «κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση», 985 αν και σε ορισµένες διατάξεις συνεχίζει να χρησιµοποιείται ο όρος «κράτη µέλη µε παρέκκλιση» που χρησιµοποιούσε η ΣΕΚ (σε κάθε περίπτωση οι δύο όροι είναι ισοδύναµοι, 'Member States with a derogation' στην αγγλική γλώσσα). Το καθεστώς που διέπει τα εν λόγω κράτη µέλη προκύπτει από τη συνδυαστική εφαρµογή διαφόρων άρθρων της ΣΛΕΕ και του Καταστατικού. Ειδικότερα: (α) Τα άρθρα της ΣΛΕΕ τα οποία δεν εφαρµόζονται στα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση απαριθµούνται εξαντλητικά στην παρ. 2 του άρθρου 139 της ΣΛΕΕ (βλέπε αναλυτικά κατωτέρω, υπό Β 1). Οι εν λόγω διατάξεις ορθό είναι να µελετώνται σε συνδυασµό µε εκείνες του άρθρου 42 του Καταστατικού στο οποίο καθορίζεται ο ρόλος των κρατών µελών για τα οποία ισχύει παρέκκλιση και των εθνικών κεντρικών τραπεζών τους στο πλαίσιο λειτουργίας του ΕΣΚΤ, σύµφωνα µε όσα αναφέρθηκαν αναλυτικά ανωτέρω στην ενότητα VI. 986 Επισηµαίνεται σχετικά ότι η παρ. 2 του άρθρου 141 της ΣΛΕΕ καθορίζει τις αρµοδιότητες της ΕΚΤ για τα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση, για όσο διάστηµα αυτά υπάρχουν, σύµφωνα µε τα προαναφερθέντα στην ενότητα VIΙ (υπό Α). (β) Με την παρ. 4 του άρθρου 139 της ΣΛΕΕ καθιερώθηκε η αναστολή του δικαιώµατος ψήφου των εκπροσώπων των κρατών µελών για τα οποία ισχύει παρέκκλιση σε όσες περιπτώσεις το Συµβούλιο λαµβάνει αποφάσεις κατ εφαρµογή των άρθρων της ΣΛΕΕ που δεν εφαρµόζονται σε αυτά (κατωτέρω, υπό Β 2). (γ) Στα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση συνεχίζουν να εφαρµόζονται οι διατάξεις των άρθρων 143 και 144 της ΣΛΕΕ αναφορικά µε την παροχή αµοιβαίας συνδροµής από το Συµβούλιο και τη λήψη µέτρων διασφάλισης, εφόσον επέλθει αιφνίδια κρίση του ισοζυγίου πληρωµών τους (κατωτέρω, υπό Β 3). (δ) Στα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση εφαρµόζονται και οι διατάξεις του άρθρου 142 της ΣΛΕΕ αναφορικά µε την άσκηση της συναλλαγµατικής πολιτικής, το οποίο αποτελεί τη νοµική βάση για τη λειτουργία του ισχύοντος µηχανισµού συναλλαγµατικών ισοτιµιών (κατωτέρω, υπό Γ). (ε) Τέλος, εφόσον υπάρχουν κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση συνεχίζουν να ισχύουν οι ακόλουθες θεσµικού χαρακτήρα διατάξεις της ΣΛΕΕ: του άρθρου 141 αναφορικά µε τη λειτουργία του Γενικού Συµβουλίου ως τρίτου οργάνου λήψης αποφάσεων της ΕΚΤ, σύµφωνα µε τα προαναφερθέντα στην ενότητα VII (υπό ), και 985 ΣΛΕΕ, άρθρο 139, παρ Ibid, άρθρο 139, παρ

2 της παρ. 4 του άρθρου 134, αναφορικά µε ένα ειδικό καθήκον της Οικονοµικής και ηµοσιονοµικής Επιτροπής σε σχέση µε τα εν λόγω κράτη µέλη (βλέπε σχετικά κατωτέρω την ενότητα ΧΙ, υπό A 4). Ειδικό είναι το καθεστώς που διέπει τη ανία και το Ηνωµένο Βασίλειο, τα δύο κράτη µέλη τα οποία διατήρησαν δικαίωµα αυτοεξαίρεσης από τη συµµετοχή τους στη νοµισµατική ένωση κατά την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ και το άσκησαν. Το δικαίωµα αυτοεξαίρεσης των δύο εν λόγω χωρών είναι µεν παρεµφερές όχι, όµως, όµοιο (βλέπε αναλυτικά κατωτέρω, υπό ). 303

3 1. Γενικές διατάξεις 1.1 Εισαγωγικές παρατηρήσεις Β. Το καθεστώς της παρέκκλισης Σύµφωνα µε την παρ. 2 του άρθρου 139 της ΣΛΕΕ (στοιχεία (α)-(ι)), στα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση δεν εφαρµόζονται οι ακόλουθες διατάξεις της, οι περισσότερες από τις οποίες έχουν ήδη εξεταστεί αναλυτικά στις οικείες ενότητες της παρούσας µελέτης ή εξετάζονται στη επόµενη. 1.2 ιατάξεις για την οικονοµική ένωση (στοιχεία (α)-(β) Η πλειοψηφία των διατάξεων της ΣΛΕΕ για την οικονοµική ένωση (άρθρα ) εφαρµόζεται στα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση. εν εφαρµόζονται οι διατάξεις αναφορικά µε: την υιοθέτηση των τµηµάτων των γενικών προσανατολισµών των οικονοµικών πολιτικών που αφορούν τη ζώνη του ευρώ κατά γενικό τρόπο (άρθρο 121, παρ. 2), και τα δεσµευτικά µέσα διόρθωσης των υπερβολικών ελλειµµάτων (άρθρο 126, παρ. 9 και 11). 1.3 ιατάξεις για τη νοµισµατική ένωση (στοιχεία (γ)-(η)) (α) Κατ αρχήν, τα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση δεν δεσµεύονται ούτε από τους σκοπούς του ΕΣΚΤ (ΣΛΕΕ, άρθρο 127, παρ. 1), ούτε από τα βασικά του καθήκοντα, όπως αυτά καταγράφονται στην παρ. 2 του άρθρου 127 της ΣΛΕΕ (άρθρο 3.1 του Καταστατικού). εν δεσµεύονται, επίσης, από τις διατάξεις της παρ. 5 του ίδιου άρθρου (άρθρο 3.3 του Καταστατικού), µε συνέπεια οι αρµόδιες εποπτικές αρχές των πιστωτικών ιδρυµάτων στα εν λόγω κράτη µέλη να µην περιλαµβάνονται στην κατηγορία των αρµοδίων αρχών τις οποίες οφείλει να συνδράµει το ΕΣΚΤ για την οµαλή άσκηση πολιτικών που αφορούν την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυµάτων και τη σταθερότητα του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος. 987 Αντίθετα, στα εν λόγω κράτη µέλη εφαρµόζονται οι διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 127 της ΣΛΕΕ (άρθρο 25.2 του Καταστατικού) για την ανάθεση από το Συµβούλιο στην ΕΚΤ ειδικών καθηκόντων σχετικά µε τις πολιτικές που αφορούν την προληπτική εποπτεία πιστωτικών ιδρυµάτων και λοιπών χρηµατοπιστωτικών ιδρυµάτων, µε την εξαίρεση των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, σύµφωνα µε τα προαναφερθέντα στην ενότητα VIII της παρούσας µελέτης (υπό Ζ). 987 Κατά παραδροµή µάλλον, το Καταστατικό ορίζει ότι η διάταξη του άρθρου 25.1 του Καταστατικού που αφορά την παροχή συµβουλών από την ΕΚΤ στις αρµόδιες αρχές των κρατών µελών αναφορικά µε το ίδιο θέµα εφαρµόζεται και στα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση. Η παρατήρηση αυτή γίνεται, διότι είναι πράγµατι παράδοξο: να µην εφαρµόζεται το άρθρο 3.3 που αφορά στο καθήκον του ΕΣΚΤ αναφορικά µε την προληπτική εποπτεία των πιστωτικών ιδρυµάτων, και αντίθετα να εφαρµόζεται το άρθρο 25.1 που αποτελεί το µέσο για την υλοποίηση του εν λόγω καθήκοντος. Βλέπε σχετικά Smits (1997), σελ

4 (β) Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει σε σχέση µε την ενιαία συναλλαγµατική πολιτική, η χάραξη και εφαρµογή της οποίας εντάσσεται στα βασικά καθήκοντα του ΕΣΚΤ. Μολονότι τα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση δεν δεσµεύονται από την ενιαία αυτή πολιτική ούτε από τις διατάξεις για τις διεθνείς νοµισµατικές συµφωνίες (µη εφαρµογή του άρθρου 219 της ΣΛΕΕ) και συνεχίζουν να κατέχουν και να διαχειρίζονται ελεύθερα τα συναλλαγµατικά τους διαθέσιµα (µη εφαρµογή του άρθρου 30 του Καταστατικού), η αυτονοµία στην άσκηση της συναλλαγµατικής τους πολιτικής οριοθετείται από την υποχρέωση που επιβάλλει το άρθρο 142 της ΣΛΕΕ να την αντιµετωπίζουν ως πρόβληµα κοινού ενδιαφέροντος, όπως όφειλαν να πράττουν όλα τα κράτη µέλη κατά τη διάρκεια των δυο πρώτων σταδίων της ΟΝΕ σύµφωνα µε το άρθρο 124, παρ. 1 της ΣΕΚ (βλέπε αναλυτικά κατωτέρω, υπό Γ). (γ) Για όσο διάστηµα διατηρείται το καθεστώς παρέκκλισης, στα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση την ιδιότητα του νοµίσµατος συνεχίζουν να έχουν οι οικείες εθνικές νοµισµατικές µονάδες. Το ευρώ είναι αλλοδαπό νόµισµα µε συναλλαγµατικό κίνδυνο και, κατά λογική συνέπεια, δεν εφαρµόζονται σε αυτά οι διατάξεις του άρθρου 128 της ΣΛΕΕ για το εκδοτικό προνόµιο της ΕΚΤ. Επίσης, δεν ισχύουν για αυτά οι διατάξεις του προαναφερθέντος Κανονισµού 974/98 του Συµβουλίου, σε αντίθεση µε εκείνες του Κανονισµού 1103/97 που εφαρµόζονται σε όλα τα κράτη µέλη, σύµφωνα µε τα προαναφερθέντα στην ενότητα ΙΙΙ (υπό ). (δ) Τα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση δεν δεσµεύονται από τις νοµικές πράξεις της ΕΚΤ (µη εφαρµογή του άρθρου 132 της ΣΛΕΕ). Πάντως, οι αρχές αυτών των κρατών µελών υποχρεούνται, όπως και οι αρχές των κρατών µελών µε νόµισµα το ευρώ, να ζητούν από την ΕΚΤ τη διατύπωση Γνώµης για κάθε σχέδιο νοµοθετικής διάταξης που εµπίπτει στο πεδίο αρµοδιότητάς της, καθώς η παρ. 4 του άρθρου 127 εφαρµόζεται στα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση. (ε) Οι υπήκοοι των κρατών µελών για τα οποία ισχύει παρέκκλιση δεν δικαιούνται να διοριστούν µέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ (µη εφαρµογή του άρθρου 283, παρ. 2, της ΣΛΕΕ). 988 (στ) Τέλος, τα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση δεν δεσµεύονται από τις διατάξεις του άρθρου 133 της ΣΛΕΕ αναφορικά µε τα µέτρα που δικαιούνται να λαµβάνουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο σχετικά µε τη χρήση του ευρώ. 1.4 Ειδικές διατάξεις για τα κράτη µέλη µε νόµισµα το ευρώ (στοιχεία (θ)-(ι)) Οι διατάξεις των άρθρων της ΣΛΕΕ είναι προφανές ότι δεν εφαρµόζονται στα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση, µολονότι στην παρ. 2 του άρθρου 139 αναφέρονται µόνον οι παρ. 1 και 2 του άρθρου Το άρθρο 50 του Καταστατικού για τον αρχικό διορισµό των µελών της Εκτελεστικής Επιτροπής, το οποίο καταργήθηκε µε τη Συνθήκη της Λισσαβώνας, δεν έτυχε, επίσης, εφαρµογής στα κράτη µέλη µε παρέκκλιση. 305

5 2. Αναστολή δικαιώµατος ψήφου εκπροσώπων των κρατών µελών για τα οποία ισχύει παρέκκλιση στο Συµβούλιο Σε όσες περιπτώσεις το Συµβούλιο λαµβάνει αποφάσεις κατ εφαρµογή διατάξεων της ΣΛΕΕ που δεν εφαρµόζονται στα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση, σύµφωνα µε τα µόλις προαναφερθέντα, το δικαίωµα ψήφου των εκπροσώπων των εν λόγω κρατών µελών αναστέλλεται. 989 Το δικαίωµα ψήφου αναστέλλεται, επίσης, και στις ακόλουθες περιπτώσεις: όταν το Συµβούλιο απευθύνει συστάσεις προς τα κράτη µέλη µε νόµισµα το ευρώ στο πλαίσιο της πολυµερούς εποπτείας, συµπεριλαµβανοµένων των προγραµµάτων σταθερότητας και των προειδοποιήσεων (ΣΛΕΕ, άρθρο 121, παρ. 4), όταν το Συµβούλιο λαµβάνει µέτρα που αφορούν τα υπερβολικά ελλείµµατα των κρατών µελών µε νόµισµα το ευρώ (άρθρο 126, παρ. 6, 7, 8, 12 και 13). 990 Αντίστοιχη ρύθµιση ισχύει και στις περιπτώσεις που λαµβάνονται αποφάσεις για την κατάργηση του καθεστώτος παρέκκλισης, σύµφωνα µε το άρθρο 140 της ΣΛΕΕ (βλέπε κατωτέρω, υπό Ε). Η ειδική πλειοψηφία των λοιπών µελών του Συµβουλίου ορίζεται σύµφωνα µε το άρθρο 238, παρ. 3, σηµείο (α), της ΣΛΕΕ Τα άρθρα 143 και 144 της ΣΛΕΕ 3.1 Εισαγωγικές παρατηρήσεις Με το άρθρο 143 της ΣΛΕΕ (άρθρο 119 της ΣΕΚ) καθιερώνεται, κατ αρχήν, η διαδικασία παροχής από το Συµβούλιο αµοιβαίας συνδροµής σε περίπτωση που ένα κράτος µέλος αντιµετωπίζει ή επαπειλείται ότι θα αντιµετωπίσει δυσχέρειες στο ισοζύγιο πληρωµών του (βλέπε κατωτέρω, υπό 3.2). Καθιερώνεται, επίσης, η δυνατότητα λήψης από ένα κράτος µέλος, εφόσον συντρέχουν οι εν λόγω περιστάσεις, µέτρων διασφάλισης µετά από άδεια της Επιτροπής (υπό 3.3). εδοµένου ότι µε την ένταξη ενός κράτους µέλους στην ευρωζώνη αυτό δεν έχει πλέον αυτοτελές ισοζύγιο πληρωµών, οι διατάξεις του άρθρου 143 δεν ισχύουν για τα κράτη µέλη µε νόµισµα του ευρώ. 992 Τα εν λόγω κράτη µέλη έχουν µόνο δυνατότητα προσφυγής σε χρηµατοδοτική ενίσχυση της Ένωσης κατά τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 122 (σύµφωνα µε τα προαναφερθέντα στην ενότητα V της παρούσας µελέτης). Κατά συνέπεια, οι διατάξεις του άρθρου 143 ισχύουν πλέον µόνον για τα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση, περιλαµβανοµένου και του Ηνωµένου Βασιλείου. Με το άρθρο 144 της ΣΛΕΕ (άρθρο 120 της ΣΕΚ), το οποίο εφαρµόζεται συµπληρωµατικά προς το άρθρο 143, δίνεται στα κράτη µέλη που αντιµετωπίζουν αιφνίδια κρίση του ισοζυγίου πληρωµών τους να λάβουν, συντηρητικά, µέτρα διασφάλισης, χωρίς να απαιτείται η προηγούµενη άδεια της Επιτροπής, όπως συµβαίνει στην περίπτωση της παρ. 3 του άρθρου 143 (σύµφωνα µε τα µόλις προαναφερθέντα). 989 ΣΛΕΕ, άρθρο 139, παρ. 4, α εδάφιο. 990 Ibid. 991 Ibid, άρθρο 139, παρ. 4, β εδάφιο. Για την ειδική πλειοψηφία, βλέπε ανωτέρω την ενότητα ΙΧ, υπό Α Αυτό ισχύει ήδη από την έναρξη του τρίτου σταδίου της ΟΝΕ (βλέπε σχετικά ΣΕΚ, άρθρο 119, παρ. 4). 306

6 Όπως και στην περίπτωση του άρθρου 143, οι διατάξεις του άρθρου 144 δεν ισχύουν για τα κράτη µέλη µε νόµισµα το ευρώ, αλλά µόνον για τα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση, περιλαµβανοµένου και του Ηνωµένου Βασιλείου (βλέπε κατωτέρω, υπό 3.4). 3.2 Παροχή αµοιβαίας συνδροµής Η ενεργοποίηση της διαδικασίας παροχής από το Συµβούλιο αµοιβαίας συνδροµής προϋποθέτει τη συνδροµή τριών προϋποθέσεων: σε ένα κράτος µέλος είτε έχουν επέλθει δυσχέρειες στο ισοζύγιο πληρωµών του είτε επαπειλείται σοβαρά η επέλευσή τους, οι δυσχέρειες αυτές οφείλονται είτε σε ολική διατάραξη του ισοζυγίου πληρωµών είτε στο είδος των συναλλαγµάτων που διαθέτει, και οι δυσχέρειες είναι σε θέση να θέσουν σε κίνδυνο τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς ή την πραγµατοποίηση της κοινής εµπορικής πολιτικής. 993 Εφόσον πληρούνται οι προαναφερθείσες προϋποθέσεις, η διαδικασία του άρθρου 143 κλιµακώνεται ως εξής: (α) Κατ αρχήν, η Επιτροπή εξετάζει, χωρίς υπαίτια βραδύτητα και µε όλα τα µέσα που διαθέτει, την κατάσταση του οικείου κράτους µέλους και τα µέτρα που αυτό έλαβε ή δύναται να λάβει σύµφωνα µε τις διατάξεις της Συνθήκης. 994 Η Επιτροπή έχει επίσης την εξουσία να υποδείξει η ίδια στο κράτος µέλος τα µέτρα που είναι αναγκαία για την αντιµετώπιση των δυσχερειών. 995 (β) Αν τα µέτρα που έλαβε το κράτος µέλος (είτε αυτόβουλα ή µετά από υπόδειξη της Επιτροπής) αποδειχθούν ανεπαρκή, η Επιτροπή, µετά από διαβούλευση µε την Οικονοµική και ηµοσιονοµική Επιτροπή, διατυπώνει σύσταση προς το Συµβούλιο σχετικά µε την παροχή αµοιβαίας συνδροµής και τις κατάλληλες µεθόδους. 996 Η Επιτροπή ενηµερώνει τακτικά το Συµβούλιο για την κατάσταση και τις εξελίξεις της. 997 (γ) Λαµβάνοντας υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής, το Συµβούλιο αποφασίζει για την παροχή ή µη της αµοιβαίας συνδροµής, 998 εκδίδοντας για το σκοπό αυτό Οδηγίες ή Αποφάσεις στις οποίες καθορίζονται οι όροι και οι λεπτοµέρειές της. 999 Ενδεικτικά, η αµοιβαία συνδροµή µπορεί να συνίσταται στα ακόλουθα: 1000 συντονισµένη δράση ενώπιον άλλων διεθνών οργανισµών, στους οποίους τα κράτη µέλη έχουν δικαίωµα προσφυγής, 993 Για την αξιολόγηση της συνδροµής αυτών των προϋποθέσεων, βλέπε Häde (1999), σελ ΣΛΕΕ, άρθρο 143, παρ. 1, α εδάφιο. 995 Ibid, άρθρο 143, παρ. 1, β εδάφιο. 996 Ibid, άρθρο 143, παρ. 1, γ εδάφιο. 997 Ibid, άρθρο 143, παρ. 1, δ εδάφιο. 998 Ibid, άρθρο 143, παρ. 2, α εδάφιο. 999 Ibid, άρθρο 143, παρ. 2, β εδάφιο Ibid, άρθρο 143, παρ. 2, γ εδάφιο. 307

7 µέτρα που είναι αναγκαία για την αποφυγή εκτροπών του εµπορίου, αν το ευρισκόµενο σε δυσχέρεια κράτος διατηρεί ή επανεισάγει ποσοτικούς περιορισµούς έναντι τρίτων χωρών, ή χορήγηση περιορισµένων πιστώσεων εκ µέρους άλλων κρατών µελών, εφόσον αυτά συµφωνούν, η χρήση της οποίας είναι η συνηθέστερη σύµφωνα µε τις διατάξεις του Κανονισµού 1969/88 του Συµβουλίου για τη θέσπιση ενιαίου µηχανισµού µεσοπρόθεσµης οικονοµικής στήριξης του ισοζυγίου πληρωµών των κρατών µελών. 3.3 Λήψη µέτρων διασφάλισης µε την άδεια της Επιτροπής Σε περίπτωση που το Συµβούλιο δεν παράσχει την προτεινόµενη από την Επιτροπή αµοιβαία συνδροµή ή αν η παρασχεθείσα αµοιβαία συνδροµή και τα ληφθέντα µέτρα αποδειχθούν ανεπαρκή, η Επιτροπή µπορεί να επιτρέψει στο κράτος που αντιµετωπίζει δυσχέρεια στο ισοζύγιο πληρωµών του να λάβει µέτρα διασφάλισης Στην περίπτωση αυτή η Επιτροπή υποχρεούται να καθορίσει τους όρους και τις λεπτοµέρειες των εν λόγω µέτρων. Το Συµβούλιο έχει, πάντως, το δικαίωµα, µε απόφασή του που λαµβάνεται µε ειδική πλειοψηφία είτε να ανακαλέσει την άδεια που χορήγησε η Επιτροπή, είτε να ζητήσει την τροποποίηση των όρων και λεπτοµερειών υπό τις οποίες αυτή έχει δοθεί Λήψη µέτρων διασφάλισης χωρίς την προηγούµενη άδεια της Επιτροπής Προϋποθέσεις Για να επιτραπεί σε ένα κράτος µέλος να λάβει αυτόβουλα µέτρα διασφάλισης, χωρίς να ενεργοποιηθεί η διαδικασία της παρ. 3 του άρθρου 143, πρέπει να πληρούνται µια ουσιαστική και µια διαδικαστική προϋπόθεση: 1003 (α) Η ουσιαστική προϋπόθεση συνίσταται στο ότι το κράτος µέλος πρέπει να αντιµετωπίζει όχι απλώς δυσχέρειες, αλλά αιφνίδια κρίση του ισοζυγίου πληρωµών του. Το αιφνίδιο της επελθούσας κρίσης στο ισοζύγιο πληρωµών κρίνεται βάσει του απρόβλεπτου χαρακτήρα της αλλά και της σοβαρότητάς της. (β) Η διαδικαστική προϋπόθεση αφορά την αδυναµία λήψης άµεσης απόφασης για την παροχή αµοιβαίας συνδροµής σύµφωνα µε τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 143. Εφόσον πληρούνται οι εν λόγω προϋποθέσεις, το ενδιαφερόµενο κράτος µέλος δικαιούται να λάβει τα αναγκαία µέτρα διασφάλισης κάτω από τους ακόλουθους περιορισµούς: τα µέτρα πρέπει να επιφέρουν την ελάχιστη δυνατή διαταραχή στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και να µην υπερβαίνουν τα απολύτως απαραίτητα όρια για την αντιµετώπιση των αιφνιδίων δυσχερειών, Ibid, άρθρο 143, παρ. 3, α εδάφιο Ibid, άρθρο 143, παρ. 3, β εδάφιο Ibid, άρθρο 144, παρ. 1, α εδάφιο Ibid, άρθρο 144, παρ. 1, β εδάφιο (βλέπε σχετικά Häde (1999), σελ. 1211). 308

8 το κράτος µέλος οφείλει να ενηµερώσει σχετικά την Επιτροπή και τα υπόλοιπα κράτη µέλη το αργότερο κατά την έναρξη ισχύος των µέτρων Ενέργειες των ενωσιακών οργάνων Τα µέτρα διασφάλισης που λαµβάνονται από τα κράτη µέλη σύµφωνα µε τα προαναφερθέντα έχουν συντηρητικό χαρακτήρα Αυτό συνεπάγεται ότι η Επιτροπή έχει τη δυνατότητα να ελέγξει τη διαµορφωθείσα κατάσταση και να υποδείξει προς το Συµβούλιο κατάλληλες διορθωτικές ενέργειες. Ειδικότερα: (α) Αν η Επιτροπή κρίνει ότι η κρίση του ισοζυγίου πληρωµών έχει µονιµότερο χαρακτήρα και ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παρ. 1 του άρθρου 143, µπορεί να υποβάλει σύσταση στο Συµβούλιο (τηρώντας τη διαδικασία διαβούλευσης της ίδιας παραγράφου), ώστε να παρασχεθεί στο κράτος µέλος αµοιβαία συνδροµή Αν το Συµβούλιο αποφασίσει να παράσχει την αµοιβαία συνδροµή, παύει η ισχύς των µέτρων διασφάλισης και ενεργοποιούνται οι προαναφερθείσες διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου (β) Αν η Επιτροπή κρίνει ότι η προσφυγή του κράτους µέλους στη λήψη των µέτρων διασφάλισης έγινε κατά παραβίαση των όρων που πρέπει να συντρέχουν ή των περιορισµών που τίθενται (σύµφωνα µε τα προαναφερθέντα), µπορεί να γνωµοδοτήσει προς το Συµβούλιο, ώστε αυτό να λάβει Απόφαση µε την οποία να ζητείται από το οικείο κράτος µέλος να τροποποιήσει, να αναστείλει ή και να καταργήσει τα ληφθέντα µέτρα διασφάλισης Η εν λόγω Απόφαση του Συµβουλίου πρέπει να λαµβάνεται µετά από διαβούλευση µε την Οικονοµική και ηµοσιονοµική Επιτροπή Ibid, άρθρο 144, παρ. 2, α εδάφιο Ibid, άρθρο 144, παρ. 1, α εδάφιο Ibid, άρθρο 144, παρ. 2, β εδάφιο Ibid Ibid, άρθρο 144, παρ

9 ΠΙΝΑΚΑΣ 29 Συγκριτική παρουσίαση των διατάξεων των άρθρων της ΣΛΕΕ άρθρο Trigger Ενέργεια ιαδικασία Ins/Outs Από πότε δυσµενής οικονοµική κατάσταση (δυστοκία εφοδιασµού µε προϊόντα) θέσπιση µέτρων από το Συµβούλιο - πρόταση Επιτροπής όλα τα κράτη µέλη 1 ο στάδιο υφιστάµενες ή επικείµενες δυσκολίες / σοβαρές δυσκολίες από «φυσικά» αίτια χορήγηση οικονοµικής χρηµατοδοτικής ενίσχυσης υπό όρους από το Συµβούλιο - πρόταση Επιτροπής -ex post ενηµέρωση Ε.Κ. όλα τα κράτη µέλη 3 ο στάδιο 143 υφιστάµενες ή επικείµενες δυσχέρειες στο ισοζύγιο πληρωµών - παροχή αµοιβαίας συνδροµής από Συµβούλιο - λήψη µέτρων διασφάλισης από κράτος µέλος - σύσταση Επιτροπής... - άδεια Επιτροπής κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση 1 ο στάδιο - όροι Επιτροπής 144 αιφνίδια κρίση στο ισοζύγιο πληρωµών συντηρητική λήψη µέτρων διασφάλισης από κράτος µέλος ex post ενηµέρωση της Επιτροπής κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση 1 ο στάδιο 310

10 1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις Γ. Ο νέος µηχανισµός συναλλαγµατικών ισοτιµιών Σύµφωνα µε την παρ. 1 του άρθρου 124 της ΣΕΚ, κατά τη διάρκεια του πρώτου και του δεύτερου σταδίου, όλα τα κράτη µέλη, περιλαµβανοµένου και του Ηνωµένου Βασιλείου (πρώην Πρωτόκολλο αρ. 25, παρ. 6 (Πρωτόκολλο αρ. 15, παρ. 5 των Συνθηκών) όφειλαν να αντιµετωπίζουν τη συναλλαγµατική τους πολιτική «ως πρόβληµα κοινού ενδιαφέροντος», λαµβάνοντας υπόψη «την πείρα που έχει αποκτηθεί από τη συνεργασία στα πλαίσια του ευρωπαϊκού νοµισµατικού συστήµατος και από την ανάπτυξη του ECU». Κατ εφαρµογή αυτής της διάταξης τα κράτη µέλη όφειλαν να παρέχουν πληροφορίες αναφορικά µε τον τρόπο άσκησης της συναλλαγµατικής τους πολιτικής, να ανταλλάσσουν σχετικά απόψεις στο πλαίσιο λειτουργίας του Συµβουλίου και να λαµβάνουν υπόψη, κατά την άσκηση της συναλλαγµατικής τους πολιτικής, τα δικαιολογηµένα ενδιαφέροντα των υπολοίπων αποφεύγοντας την ανταγωνιστική διολίσθηση των νοµισµάτων τους Μετά την έναρξη του τρίτου σταδίου η διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 124 έπαψε να εφαρµόζεται στα κράτη µέλη µε νόµισµα το ευρώ, δεδοµένου ότι αυτά δεν διέθεταν αυτόνοµη συναλλαγµατική πολιτική. Αντίθετα συνέχισε να εφαρµόζεται, αναλογικά όπως αναφερόταν στο άρθρο 124, παρ. 2, της ΣΕΚ, στα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση και το Ηνωµένο Βασίλειο (Πρωτόκολλο (αριθ. 25) προσαρτηµένο στη ΣΕΚ, παρ. 6). Στο πλαίσιο αυτό κρίθηκε σκόπιµη η θέσπιση ενός νέου µηχανισµού συναλλαγµατικών ισοτιµιών (Exchange Rate Mechanism II), ο οποίος αντικατέστησε µε την έναρξη του τρίτου σταδίου το Ευρωπαϊκό Νοµισµατικό Σύστηµα (βλέπε σχετικά το Ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου του Άµστερνταµ της 16ης Ιουνίου 1997 «για τη θέσπιση ενός µηχανισµού συναλλαγµατικών ισοτιµιών στο τρίτο στάδιο της οικονοµικής και νοµισµατικής ένωσης»). Με την εν λόγω άτυπη διευθέτηση επιδιώχθηκε η διασφάλιση πειθαρχίας από τα κράτη µέλη µε παρέκκλιση κατά την άσκηση της (νοµισµατικής και) συναλλαγµατικής τους πολιτικής, µε στόχο τη διασφάλιση συνθηκών νοµισµατικής σταθερότητας στην Ένωση και την ταχεία εκ µέρους τους εκπλήρωση των συναφών κριτηρίων οικονοµικής σύγκλισης. Οι διαδικασίες λειτουργίας του µηχανισµού καθορίστηκαν µε συµφωνία µεταξύ της ΕΚΤ και των κεντρικών τραπεζών των κρατών µελών για τα οποία ισχύει παρέκκλιση βάσει των διατάξεων της Συµφωνίας της 1ης Σεπτεµβρίου 1998 «µεταξύ της ΕΚΤ και των εθνικών κεντρικών τραπεζών των κρατών µελών εκτός ζώνης ευρώ για τη θέσπιση των λειτουργικών διαδικασιών του µηχανισµού συναλλαγµατικών ισοτιµιών κατά το τρίτο στάδιο της οικονοµικής και νοµισµατικής ένωσης», όπως αυτή τροποποιήθηκε µε την οµώνυµη Συµφωνία της 14ης Σεπτεµβρίου 2000 (µε την ευκαιρία της ένταξης της Ελλάδος στην ευρωζώνη). Οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 124 της ΣΕΚ παρέµειναν σε ισχύ µε τη Συνθήκη της Λισσαβώνας ως άρθρο 142 της ΣΛΕΕ. Σύµφωνα µε τις διατάξεις του εν λόγω άρθρου: «κάθε κράτος µέλος για το οποίο ισχύει παρέκκλιση αντιµετωπίζει τη συναλλαγµατική του πολιτική ως πρόβληµα κοινού ενδιαφέροντος. Προς τούτο, τα κράτη µέλη λαµβάνουν υπόψη την πείρα που έχει αποκτηθεί από τη συνεργασία στα πλαίσια του µηχανισµού συναλλαγµατικών ισοτιµιών» Βλέπε σχετικά Häde (1999), σελ

11 2. Οι όροι λειτουργίας του νέου µηχανισµού Οι βασικές παράµετροι λειτουργίας του εν λόγω µηχανισµού, ο οποίος συνδέει το ευρώ προς τα νοµίσµατα των κρατών µελών για τα οποία ισχύει παρέκκλιση, είναι οι ακόλουθες: (α) Η συµµετοχή των νοµισµάτων των κρατών µελών στο µηχανισµό είναι προαιρετική, µολονότι ενδέχεται να αποφασιστεί ότι θα αποτελεί προϋπόθεση για την εκπλήρωση του τρίτου προαναφερθέντος κριτηρίου οικονοµικής σύγκλισης για συµµετοχή στην ευρωζώνη. Το Μαϊο του 2013 στο µηχανισµό συµµετείχαν τα νοµίσµατα της ανίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας. Αντίθετα, η Βουλγαρία δεν έχει εντάξει το εθνικό της νόµισµα, ακόµα, στο µηχανισµό, αλλά έχει συνδέσει τη συναλλαγµατική ισοτιµία του µε αυτήν του ευρώ ('pegging'). (β) εδοµένου ότι επίκεντρο του µηχανισµού είναι το ευρώ, η κεντρική ισοτιµία των νοµισµάτων των συµµετεχόντων κρατών µελών καθορίζεται σε σχέση µε αυτό. Υπάρχει ένα κανονικό περιθώριο διακύµανσης της τάξεως του (+/-)15% περί την κεντρική ισοτιµία. Οι παρεµβάσεις της ΕΚΤ και των συµµετεχουσών εθνικών κεντρικών τραπεζών είναι κατά κανόνα αυτόµατες και απεριόριστες, όταν η ισοτιµία προσεγγίσει τα όρια. (γ) Μετά από αίτηση κράτους µέλους για το οποίο ισχύει παρέκκλιση, επιτρέπεται ο καθορισµός για αυτό στενότερων περιθωρίων διακύµανσης. (δ) Οι διαδικασίες λειτουργίας του µηχανισµού καθορίζονται µε συµφωνία µεταξύ της ΕΚΤ και των κεντρικών τραπεζών των κρατών µελών για τα οποία ισχύει παρέκκλιση. Στη συµφωνία αυτή προβλέπεται η δυνατότητα συντονισµένης παρέµβασης εντός του περιθωρίου διακύµανσης και καθορίζονται οι λεπτοµέρειες ενός µηχανισµού εξαιρετικά βραχυπρόθεσµης χρηµατοδότησης. (ε) Οι αποφάσεις για τις κεντρικές ισοτιµίες και τα κανονικά περιθώρια διακύµανσης λαµβάνονται από τους υπουργούς των κρατών µελών µε νόµισµα το ευρώ, την ΕΚΤ και τους υπουργούς και τους διοικητές των εθνικών κεντρικών τραπεζών των κρατών µελών για τα οποία ισχύει παρέκκλιση που συµµετέχουν στο µηχανισµό. 312

12 . Το ειδικό καθεστώς της ανίας και του Ηνωµένου Βασιλείου 1. Το καθεστώς της ανίας Στο Πρωτόκολλο (αριθ. 26) «σχετικά µε ορισµένες διατάξεις που αφορούν τη ανία», το οποίο ήταν προσαρτηµένο στη ΣΕΚ, οριζόταν ότι η κυβέρνηση της ανίας είχε δικαίωµα να δηλώσει µονοµερώς αν επιθυµεί να συµµετάσχει στην ευρωζώνη, γνωστοποιώντας τη θέση της στο Συµβούλιο πριν αυτό προβεί στην εκτίµησή του αναφορικά µε το ποιά κράτη µέλη πληρούν τις προϋποθέσεις για συµµετοχή στο τρίτο στάδιο Λαµβανοµένου υπόψη του γεγονότος ότι η κυβέρνηση είχε γνωστοποιήσει στο Συµβούλιο Ecofin, στις 3 Νοεµβρίου 1993, ότι δεν θα συµµετάσχει στην ευρωζώνη, 1012 ενεργοποιήθηκε η διάταξη του β εδαφίου της παρ. 2 του Πρωτοκόλλου, σύµφωνα µε την οποία η ανία θα υπαγόταν στο ίδιο ακριβώς καθεστώς, όπως τα υπόλοιπα κράτη µέλη µε παρέκκλιση, όπως και συνέβη Το καθεστώς της ανίας διέπεται πλέον από τις διατάξεις του οµώνυµου Πρωτοκόλλου (αριθ. 16), το οποίο είναι προσαρτηµένο στις Συνθήκες Το καθεστώς του Ηνωµένου Βασιλείου Στην περίπτωση του Ηνωµένου Βασιλείου (σύµφωνα µε τις διατάξεις του Πρωτοκόλλου (αριθ. 25) «για ορισµένες διατάξεις που αφορούν το Ηνωµένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Βορείου Ιρλανδίας», το οποίο ήταν προσαρτηµένο στη ΣΕΚ) υπήρχαν δύο ουσιώδεις διαφορές σε σχέση µε τα καθιερωθέντα για τη ανία: (α) Κατ αρχήν, το Ηνωµένο Βασίλειο ήταν το µοναδικό κράτος µέλος που είχε απαλλαγεί πλήρως από την υποχρέωση συµµετοχής στην ευρωζώνη. Εποµένως, υποχρέωση γνωστοποίησης στο Συµβούλιο υφίστατο µόνο σε περίπτωση που η κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της χώρας ελάµβαναν απόφαση περί του αντιθέτου (β) Επιπλέον, στο Ηνωµένο Βασίλειο δεν είχαν εφαρµογή περισσότερες διατάξεις της ΣΕΚ και του Καταστατικού σε σχέση µε εκείνες που δεν εφαρµόζονταν στα κράτη µέλη µε παρέκκλιση, όπως κυρίως η θεµελιώδης διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 4 (για τη νοµισµατική ένωση) και οι διατάξεις του άρθρου 109 αναφορικά µε τη νοµική σύγκλιση Το καθεστώς του Ηνωµένου Βασιλείου διέπεται πλέον από τις διατάξεις του οµώνυµου Πρωτοκόλλου (αριθ. 15), το οποίο είναι προσαρτηµένο στις Συνθήκες (βλέπε αναλυτικά κατωτέρω τον Πίνακα 30) Πρωτόκολλο αριθ. 26, παρ Ibid, παρ. 2, α εδάφιο Βλέπε σχετικά Häde (1999), σελ Επισηµαίνεται, επίσης, ότι σύµφωνα µε το Πρωτόκολλο (αριθ. 17) «σχετικά µε τη ανία», οι διατάξεις του άρθρου 14 του Καταστατικού του ΕΣΚΤ και της ΕΚΤ δεν θίγουν το δικαίωµα της εθνικής τράπεζας της ανίας να ασκεί τα υφιστάµενα καθήκοντά της όσον αφορά τα εδάφη της ανίας που δεν είναι µέρη της Ένωσης Πρωτόκολλο αριθ. 25, παρ. 1 και Ibid, παρ

13 ΠΙΝΑΚΑΣ 30 Οι διατάξεις του Πρωτοκόλλου για το Ηνωµένο Βασίλειο (αναφορά σε παραγράφους) 1. Το Η.Β. δεν υποχρεούται να υιοθετήσει το ευρώ, εκτός αν γνωστοποιήσει στο Συµβούλιο σχετική πρόθεση του. 2. Αν το Η.Β. γνωστοποιήσει µη υιοθέτηση του ευρώ, εφαρµόζονται σε αυτό οι διατάξεις των παρ. 3-8 και Το Η.Β. διατηρεί αυτόνοµη νοµισµατική πολιτική 4. Άρθρα της Συνθήκης που δεν εφαρµόζονται στο Η.Β. (συγκριτικά σε σχέση µε εκείνα που δεν εφαρµόζονται στα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση: Ηνωµένο Βασίλειο 119, παρ , παρ. 1, 9, , παρ. 9, , παρ , παρ. 1-3, παρ. 1 και παρ , παρ. 1 και 2 (β) 283, παρ , παρ , παρ. 2 εκτός από την πρώτη και τελευταία φράση 282, παρ.5 121, παρ 2 121, παρ 2 5. Ισχύουν για το Η.Β. τα ακόλουθα άρθρα της Συνθήκης: 143, 144, και 134, παρ. 4, 142 (ως αν υπήρχε παρέκκλιση) Λοιπά κράτη µέλη µε καθεστώς παρέκκλισης 6. ικαίωµα ψήφου Η.Β. αναστέλλεται για αποφάσεις Ecofin που αναφέρονται στις θεµατικές της προαναφερθείσας παρ. 4 του Πρωτοκόλλου, καθώς και στις περιπτώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 139 παρ. 4, πρώτο εδάφιο της Συνθήκης το Η.Β. δεν έχει δικαίωµα ψήφου κατά το διορισµό µελών της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ (άρθρο 283, παρ. 2(β), της Συνθήκης) 314

14 ΠΙΝΑΚΑΣ 30 (συνέχεια) Οι διατάξεις του Πρωτοκόλλου για το Ηνωµένο Βασίλειο (αναφορά σε παραγράφους) 7. Άρθρα Καταστατικού που δεν ισχύουν για το Η.Β.: Στα άρθρα 10.3 και 30.2 δεν περιλαµβάνεται το κεφάλαιο που καλύπτει η Bank of England 8. Ειδικές ρυθµίσεις για την ισχύ των διατάξεων αναφορικά µε το Γενικό Συµβούλιο: 141, παρ. 1 Συνθήκης Καταστατικού 9. Κατάργηση καθεστώτος παρέκκλισης 10. Εφόσον το Η.Β. δεν έχει υιοθετήσει το ευρώ, η κυβέρνησή του δικαιούται να διατηρήσει την ευχέρεια ways and means έναντι της bank of England (παρά τις διατάξεις του άρθρου 123 της Συνθήκης και 21.1 του Καταστατικού) 315

15 Ε. Κατάργηση του καθεστώτος παρέκκλισης Η κατάργηση του καθεστώτος παρέκκλισης ενός κράτους µέλους διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 140 της ΣΛΕΕ (το οποίο περιέχει επιµέρους διατάξεις των άρθρων της ΣΕΚ, καθώς οι περισσότερες από τις υπόλοιπες καταργήθηκαν ως µεταβατικές) και γίνεται σύµφωνα µε την ακόλουθη διαδικασία: (α) Τουλάχιστον µία φορά κάθε δύο χρόνια, η Επιτροπή και η ΕΚΤ υποχρεούνται να υποβάλλουν έκθεση στο Συµβούλιο αναφορικά µε την πρόοδο που έχουν επιτελέσει τα κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους για την επίτευξη της ΟΝΕ Η διαδικασία µπορεί να ενεργοποιηθεί και µετά από αίτηση κράτους µέλους για το οποίο ισχύει παρέκκλιση Οι εκθέσεις της Επιτροπής και της ΕΚΤ εξετάζουν τις ακόλουθες παραµέτρους, οι οποίες είναι, κατά κανόνα, οι ίδιες µε εκείνες που ίσχυσαν και κατά την εξέταση του πρώτου κύµατος των κρατών µελών της ευρωζώνης (σύµφωνα µε τα προαναφερθέντα στην ενότητα ΙΙ της παρούσας µελέτης): (i) Αν κάθε κράτος µέλος για το οποίο ισχύει παρέκκλιση πληροί το κριτήριο της νοµικής σύγκλισης, αν δηλαδή η εθνική νοµοθεσία του, συµπεριλαµβανοµένου του καταστατικού της εθνικής κεντρικής τράπεζάς του, συµβιβάζεται µε τα άρθρα 130 και 131 της ΣΛΕΕ και µε το Καταστατικό (ii) Κατά πόσον έχει επιτευχθεί υψηλός βαθµός σταθερής οικονοµικής σύγκλισης από κάθε κράτος µέλος για το οποίο ισχύει παρέκκλιση, µε γνώµονα την πλήρωση των ακόλουθων τεσσάρων (4) κριτηρίων: την επίτευξη υψηλού βαθµού σταθερότητας τιµών, όπως καταδεικνύεται από ένα ποσοστό πληθωρισµού του κράτους αυτού που προσεγγίζει το αντίστοιχο ποσοστό των τριών, το πολύ, κρατών µελών µε τις καλύτερες επιδόσεις από άποψη σταθερότητας τιµών, τη σταθερότητα των δηµόσιων οικονοµικών, όπως καταδεικνύεται από την επίτευξη δηµοσιονοµικής κατάστασης χωρίς υπερβολικό δηµοσιονοµικό έλλειµµα, κατά την έννοια του άρθρου 126, παρ. 6, της ΣΛΕΕ, την τήρηση των κανονικών περιθωρίων διακύµανσης που προβλέπονται από το µηχανισµό συναλλαγµατικών ισοτιµιών του ΕΝΣ, χωρίς υποτίµηση έναντι του ευρώ, και τη διάρκεια της σύγκλισης που θα έχει επιτευχθεί και της συµµετοχής του στο µηχανισµό συναλλαγµατικών ισοτιµιών αντανακλώµενη στα επίπεδα των µακροπρόθεσµων επιτοκίων ΣΛΕΕ, άρθρο 140, παρ. 1, α υποπαράγραφος, α εδάφιο Ibid. Ειδικά στις περιπτώσεις του Ηνωµένου Βασιλείου και της ανίας, η διαδικασία κατάργησης του καθεστώτος παρέκκλισης ενεργοποιείται µόνο µετά από αίτηση των εν λόγω κρατών µελών (Πρωτόκολλο (αριθ. 15), παρ. 9, και Πρωτόκολλο (αριθ. 16), παρ. 2, αντίστοιχα) Ibid, άρθρο 140, παρ. 1, β εδάφιο Ibid, άρθρο 140, παρ. 1, γ εδάφιο. Τα εν λόγω κριτήρια και το χρονικό διάστηµα κατά το οποίο πρέπει να επιτευχθούν αναπτύσσονται περαιτέρω στο Πρωτόκολλο (αριθ. 13) που είναι προσαρτηµένο στις Συνθήκες (ibid, άρθρο 140, παρ. 1, δ εδάφιο). 316

16 Οι εκθέσεις λαµβάνουν, επίσης, υπόψη τα αποτελέσµατα της ολοκλήρωσης των αγορών, την κατάσταση και την εξέλιξη των ισοζυγίων τρεχουσών συναλλαγών και µια εξέταση των εξελίξεων του κατά µονάδα κόστους εργασίας και άλλων δεικτών τιµών (β) Μετά από διαβούλευση µε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συµβούλιο αποφασίζει, µετά από πρόταση της Επιτροπής: ποια κράτη µέλη για τα οποία ισχύει παρέκκλιση πληρούν, βάσει των προαναφερθέντων κριτηρίων, τις αναγκαίες προϋποθέσεις για ένταξη στην ευρωζώνη, και καταργεί για αυτά το καθεστώς παρέκκλισης Το Συµβούλιο αποφασίζει µετά από Σύσταση προερχοµένη από την ειδική πλειοψηφία των µελών του που εκπροσωπούν τα κράτη µέλη µε νόµισµα το ευρώ, µέσα σε προθεσµία έξι (6) µηνών από την παραλαβή της πρότασης της Επιτροπής από το Συµβούλιο Η ειδική πλειοψηφία ορίζεται σύµφωνα µε το άρθρο 238, παρ. 3, σηµείο (α), της ΣΛΕΕ (γ) Αν αποφασιστεί για ένα κράτος µέλος η κατάργηση του καθεστώτος παρέκκλισης, το Συµβούλιο, µε οµόφωνη απόφαση των κρατών µελών µε νόµισµα το ευρώ και του συγκεκριµένου κράτους µέλους, µετά από πρόταση της Επιτροπής και διαβούλευση µε την ΕΚΤ: θεσπίζει αµετάκλητα την ισοτιµία µε την οποία το ευρώ αντικαθιστά το νόµισµα του συγκεκριµένου κράτους µέλους, και αποφασίζει τα λοιπά µέτρα που είναι αναγκαία για την εισαγωγή του ευρώ ως ενιαίου νοµίσµατος στο ενδιαφερόµενο κράτος µέλος Ibid, άρθρο 140, παρ. 1, ε εδάφιο Ibid, άρθρο 140, παρ. 2, α εδάφιο Ibid, άρθρο 140, παρ. 2, β εδάφιο Ibid, άρθρο 140, παρ. 1, γ εδάφιο Ibid, άρθρο 140, παρ