ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ: ΠΟΙΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟ ΕΠΗΡΕΆΖΟΥΝ ΕΝΑ ΧΡΗΣΤΗ ΣΤΙΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΚΙΝΗΤΡΑ ΤΟΥ

Transcript

1 ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ: ΠΟΙΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟ ΕΠΗΡΕΆΖΟΥΝ ΕΝΑ ΧΡΗΣΤΗ ΣΤΙΣ ΠΡΟΘΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΑ ΚΙΝΗΤΡΑ ΤΟΥ Υπεύθυνος καθηγητής: ΣΑΡΗΓΙΑΝΝΙΔΗΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Φοιτητής: ΑΥΛΩΝΙΤΗΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ Απρίλιος 2010

2 Abstract Online games represent a burgeoning market sector with growth potential. The distinctive entertainment-oriented features of such games provide experiential motives for users. However, most previous studies have focused on the single dimensional affective motive of online game use. The multi-dimensional affective motivational aspects of entertainment technologies have been relatively neglected. In addition, previous studies report inconsistent relationships between motives and online game usage. To fill these gaps in the literature, the present study proposes five experiential motives such as concentration, enjoyment, escape, epistemic curiosity, and social affiliation as predictors of intention to play online games. External locus of control is also introduced as a moderator in the links between experiential motives and intention. The model was tested with the data from 200 current online game players who answered a questionnaire. x2 difference test confirmed that the coefficients linking experiential motives such as concentration, enjoyment, and escape to intention are higher for people with external locus of control than for people with internal locus of control. Implications are discussed in conclusion

3 Περίληψη Τα διαδικτυακά παιχνίδια αντιπροσωπεύουν ένα νεοσύστατο τομέα της αγοράς με δυνατότητες ανάπτυξης. Τα διακριτικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα προσανατολισμού-ψυχαγωγίας αυτών των παιχνιδιών παρέχουν κάποια εμπειρικά κίνητρα για τους χρήστες. Παρόλα αυτά, οι περισσότερες προηγούμενες έρευνες επικεντρώθηκαν στα μονο-διάστατα εμπειρικά κίνητρα που επηρεάζουν το κίνητρο να παίξει κάποιος ένα παιχνίδι στο διαδίκτυο. Οι πολυ-διάστατες επηρεαστικές κινητήριες πτυχές των τεχνολογιών ψυχαγωγίας είναι σχετικά παραμελημένες. Επιπλέον, προηγούμενες μελέτες εμφανίζουν ασυμβίβαστη σχέση μεταξύ των κινήτρων και της χρήσης ενος διαδικτυακού παιχνιδιού. Για να καλυφθούν αυτά τα κενά στη λογοτεχνία, η παρούσα μελέτη προτείνει πέντε εμπειρικά κίνητρα όπως η συγκέντρωση, η απόλαυση, η διαφυγή, η επιστημική περιέργεια και ο κοινωνικός δεσμός ως προάγγελους της πρόθεσης να παίξει κάποιος ένα παιχνίδι στο διαδίκτυο. Ο εξωτερικός γεωμετρικός τόπος ελέγχου εισάγεται επίσης ως μεσολαβητής στις συνδέσεις μεταξύ των εμπειρικών κινήτρων και της πρόθεσης. Το μοντέλο εξετάστηκε με δεδομένα απο 200 διαδικτυακούς παίκτες που συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο. Η δοκιμή διαφορών χ2 επιβεβαίωσε ότι οι συντελεστές που συνδέουν τα εμπειρικά κίνητρα όπως η συγκέντρωση, η απόλαυση και η διαφυγή με την πρόθεση είναι υψηλότεροι για τους ανθρώπους με εξωτερικό γεωμετρικό τόπο ελέγχου απ' ό,τι για τους ανθρώπους με εσωτερικό γεωμετρικό τόπο ελέγχου. Τα αποτελέσματα εμφανίζονται στα συμπεράσματα

4 Στους γονείς μου, Νικόλαο και Ελένη - 4 -

5 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον επιβλέποντα καθηγητή μου κ. Σαριγιαννίδη Λάζαρο, για την συνεργασία μας και την βοήθειά του για τη συγγραφή της πτυχιακής μου εργασίας. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους συμμετείχαν στην έρευνα, μέσω των απαντήσεων τους στα ερωτηματολόγια που τους μοιράστηκαν, βοηθώντας στη συλλογή των απαραίτητων πληροφοριών για την επιτυχή διεξαγωγή της

6 Πίνακας Περιεχομένων Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή Κεφάλαιο 2: Βιβλιογραφική Ανασκόπηση Έρευνα στα διαδικτυακά παιχνίδια Ερευνητικό Μοντέλο Πρόθεση να παίξει κάποιος παιχνίδια στο διαδίκτυο Θεωρία δραστηριότητας Τι κάνει τα βιντεοπαιχνίδια τόσο δημοφιλή; Γιατί οι χρήστες παίζουν αυτά τα παιχνίδια; Ανθρώπινη νοημοσύνη αντί τεχνητής νοημοσύνης Εκπαίδευση μέσω των παιχνιδιών Εκπαίδευση μέσω των διαδικτυακών παιχνιδιών Τα διαδικτυακά παιχνίδια στην εκμάθηση ξένων γλωσσών Λεξιλόγιο Προφορά Θεωρίες συμπεριφοράς των χρηστών στις διαδικτυακές κοινωνίες Παρακινητικοί Παράγοντες Μέθοδοι Εργαστηριακής Μέτρησης της ικανοποίησης του παίκτη Το ερωτηματολόγιο των προσώπων (The Faces Questionnaire) Κάρτες Αντίδρασης του Προϊόντος (Products Reaction Cards) Ο μεσολαβητικός ρόλος του γεωμετρικού τόπου ελέγχου Κεφάλαιο 3: Ερευνητική Μεθοδολογία Δείγμα Μέθοδος συλλογής στοιχείων Ανάπτυξη μεταβλητών Κεφάλαιο 4:Ανάλυση δεδομένων-αποτελέσματα Προφίλ χρηστών

7 4.2 Περιγραφική στατιστική δεδομένων Έλεγχος της εγκυρότητας του ερωτηματολογίου Έλεγχος ερευνητικής υπόθεσης 1: Έλεγχος ερευνητικής υπόθεσης 2 : Έλεχγος υπόθεσης για τα εξωτερικά άτομα Έλεχγος υπόθεσης για τα εσωτερικά άτομα Κεφάλαιο 5: Συμπεράσματα- Επιπτώσεις- Περιορισμοί Συμπεράσματα έρευνας Διοικητικές Επιπτώσεις (Managerial Implications) Περιορισμοί Κεφάλαιο 6: Βιβλιογραφία Ελληνική Βιβλιογραφία Ξένη Βιβλιογραφία Κεφάλαιο 7: Παράρτημα Ερωτηματολόγιο έρευνας Πίνακες Αποτελεσμάτων S.P.S.S

8 Κατάλογος Πινάκων Πίνακας 1: Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας επάνω στα κίνητρα Πίνακας 2: Κάρτες Αντίδρασης του Προϊόντος Πίνακας 3: Παράδειγμα απεικόνισης αποτελεσμάτων Πίνακας 4: Εξέταση γεωμετρικού τόπου ελέγχου ατόμων Πίνακας 5: Συνοπτική παρουσίαση των μεταβλητών που θα χρησιμοποιηθούν στην έρευνα Πίνακας 6: Προφίλ Χρηστών Πίνακας 7: Ηλικίες χρηστών και αναλωμένες ώρες Πίνακας 8: Περιγραφικά χαρακτηριστικά χρηστών Πίνακας 9: Αποτελέσματα Παραγοντικής Ανάλυσης, Ανάλυσης Αξιοπιστίας και Τ.ν.Ε. Πίνακας 10: Συσχετίσεις ανάμεσα στις μεταβλητές του μοντέλου της έρευνας Πίνακας 11: Έλεγχος υπόθεσης 1 Πίνακας 12: Αποτελέσματα Παραγοντικής Ανάλυσης, Ανάλυσης Αξιοπιστίας και Τ.ν.Ε. Πίνακας 13: Συσχετίσεις ανάμεσα στις μεταβλητές του μοντέλου της έρευνας Πίνακας 14: Έλεγχος υπόθεσης 2,1 Πίνακας 15: Αποτελέσματα Παραγοντικής Ανάλυσης, Ανάλυσης Αξιοπιστίας και Τ.ν.Ε. Πίνακας 16: Συσχετίσεις ανάμεσα στις μεταβλητές του μοντέλου της έρευνας Πίνακας 17: Έλεγχος υπόθεσης 2.,2 Πίνακας 18: Πίνακας συσχετίσεων γεωμετρικού τόπου ελεέγχου Πίνακας 19: Πίνακας συσχετίσεων εμπερικών κινήτρων και γεωμετρικού τόπου ελεέγχου Σελίδα

9 Κατάλογος Γοαωηυάτων Γράφημα 1: Εμπειρικό μοντέλο έρευνας Γράφημα 2: Θεωρία δραστηριότητας Γράφημα 3: γράφημα Ενδιαφέροντος των Παικτών Γράφημα 4: Μοντέλο αποδοχής της τεχνολογίας Γράφημα 5: Συσχετίσεις ανάμεσα στις μεταβλητές του μοντέλου της έρευνας Γράφημα 6: Συσχετίσεις ανάμεσα στις μεταβλητές του μοντέλου της έρευνας μετά των ενσωμάτωση του εξωτερικού γεωμετρικού τόπου ελέγχου Γράφημα 7: Συσχετίσεις ανάμεσα στις μεταβλητές του μοντέλου της έρευνας μετά των ενσωμάτωση του εσωτερικού γεωμετρικού τόπου ελέγχου Σελίδα

10 Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή Τα διαδικτυακά παιχνίδια αντιπροσωπεύουν ένα νεοσύστατο τομέα της αγοράς με δυνατότητες ανάπτυξης. Το 2005, στην Αμερική, τα έσοδα από τα παιχνίδια στο διαδίκτυο ήταν 3,5 δις δολάρια και υπολογίζεται ότι θα φτάσουν τα 13 δις δολάρια μέχρι το 2011 (DFC Intelligence, 2006). Μόνο στη Νότια Κορέα, τα διαδικτυακά παιχνίδια έγιναν αιτία πωλήσεων ύψους 1,9 δις δολαρίων το 2006 και η κορεάτικη αγορά αναπτύχθηκε με ποσοστό 20% κατά το 2007 (KGDPI, 2007). Παρόλη τη φανερή ανάπτυξη της αγοράς, υπάρχει περιορισμένη έρευνα στο πόσο επιδρούν αυτού του είδους τα παιχνίδια στην ανθρώπινη συμπεριφορά. Οι Lo, Wang και Fang (2005) υποστηρίζουν ότι τα παιχνίδια που έχουν σαν βάση το διαδίκτυο είναι εφαρμογές τεχνολογιών πληροφόρησης (information technologies) που χαρακτηρίζονται από την ανωνυμία, την αφθονία των μέσων, το πραγματικό χρόνο, την αλληλεπίδραση και την έλλειψη ορίων. Τα βασισμένα στο διαδίκτυο παιχνίδια χρησιμοποιούν έναν ιστοχώρο ως διεπαφή και παίζονται από πολλαπλούς υπολογιστές. Μεταξύ αυτών των παιχνιδιών είναι και τα MMORPG s (massively multiplayer online role-playing games- παιχνίδια πολλαπλών χρηστών) που είναι τα πιο πρόσφατα και τα πιο δημοφιλή (Griffiths, Davies και Chappell, 2004). Τα παιχνίδια πολλαπλών χρηστών είναι δισδιάστατα ή τρισδιάστατα βιντεοπαιχνίδια υψηλής ανάλυσης που παίζονται στο διαδίκτυο, επιτρέποντας στα άτομα να φτιάξουν ένα εικονικό χαρακτήρα του εαυτού τους (avatar), για να αλληλεπιδρούν όχι μόνο με τον κόσμο μέσα στο παιχνίδι, αλλά και με άλλους εικονικούς παίκτες (avatars). Αυτοί οι εικονικοί κόσμοι είναι εξαιρετικά κοινωνικοί και υλικοί, χαλαρά δομημένοι από ανοιχτόμυαλους σχεδιαστές, όπου οι παίκτες είναι ελεύθεροι να κάνουν ότι θέλουν. Αυτοί οι εικονικοί κόσμοι είναι πασίγνωστοι για τον συνδυασμό της σχεδιαστικής αποδραστικής φαντασίας (escapist fantasy) που μετατρέπεται σε κοινωνικό ρεαλισμό (social realism) (Kolbert, 2001). Τέτοιου είδους παιχνίδια είναι ιδανικά για την πολιτιστική/γνωστική ανάλυση των κοινωνικών και υλικών πρακτικών τους. Λ αμβάνοντας υπόψ η την αυξανόμενη κυριαρχία της ψ υχαγω γικής βιομηχανίας, παγκοσμίως και την αυξανόμενη δημοτικότητα από άτομα όλων των ηλικιών, των εθνικοτήτων, της οικονομικής κατάστασης και την εμφανή εθιστική ποιότητα εκείνων που παίζουν το παιχνίδι (Jewels, 2002). Τα παιχνίδια

11 πολλαπλών χρηστών έχουν γίνει μια μορφή ψυχαγωγίας και ένας μηχανισμός κοινωνικοποίησης όχι μόνο για νέους αλλά και για μεγαλύτερους. Τα παιχνίδια πολλαπλών χρηστών είναι πανταχού παρόντα στην σύγχρονη κουλτούρα, οι έρευνες όμως για το αν μπορούν να αποτελέσουν πηγή μάθησης είναι πολύ σπάνιες. Παρά τις συχνές καταγγελίες τα videogames εξακολουθούν να συνδέονται με συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες (κυρίως παιδιά) και επηρεάζουν την ταυτότητα τους. Μmogaming είναι η συμμετοχή σε έναν εικονικό χώρο με πολύπλοκα όρια τα όποια επεκτείνονται με το συνεχόμενο παίξιμο. Στην αρχή σχετίζεται μόνο με την εικονική πλευρά του παιχνιδιού και μετά εξελίσσεται και πέρα από αυτό (π.χ , ιστοσελίδες, chatrooms ακόμα και με προσωπικές επαφές). Οι κοινότητες αυτές χρησιμεύουν επίσης και για τους συλλόγους σε πραγματικές ομάδες συγγένειας ανά τον κόσμο. Κατανοώντας την μορφή συμμετοχής (εθελοντική) σε σύνθετες κοινωνίες και περιβάλλοντα όπου να μάθεις να παίζεις είναι σημαντικό. Τέτοιες εικονικές κοινότητες λειτουργούν σαν ένα σημαντικό μηχανισμό μύησης στην κουλτούρα εκείνων που παίζουν διαδικτυακά παιχνίδια. Το να παίζεις με ένα εικονικό χαρακτήρα και η διαβίωση μέσα σε ένα εικονικό κόσμο γίνονται ένα σημαντικό μέρος της καθημερινής ζωής των χρηστών. Δεδομένου ότι ένα μεγάλο μέρος του ενθουσιασμού του παιχνιδιού εξαρτάται από την διατήρηση των προσωπικών σχέσεων και το να είσαι μέρος μιας κοινότητας αναπτύσσοντας πολιτικές και προγράμματα, είναι δύσκολο να συμμετάσχεις ελάχιστα (Turkle, 1995). Ένα MMORPG παρέχει στους χρήστες έναν πολυπληθή χώρο που χαρακτηρίζεται από προηγμένα ακουστικά και οπτικά εφέ. Οι χρήστες έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν και να υιοθετήσουν μια σειρά από ταυτότητες μέσα στο παιχνίδι συμπεριλαμβανομένου της επιλογής του χρήστη για το φύλο (gender), τη φυλή (race), το επάγγελμα (profession) και τη θρησκεία του εικονικού χαρακτήρα (deity alignment). Οι παίκτες μπορούν είτε να παίξουν σαν μέρος μιας ομάδας είτε μόνοι τους. Η επικοινωνία μεταξύ των χρηστών γίνεται με κείμενο επί της οθόνης. Η επικοινωνία μπορεί να γίνει μεταξύ δυο ανθρώπων, μεταξύ των ατόμων σε μια ομάδα ή ανάμεσα σε ένα μεγάλο αριθμό χρηστών. Οι επικοινωνίες γίνονται είτε μέσω των διαδικτυακών κοινοτήτων είτε μέσω ιδιωτικών μηνυμάτων κειμένου

12 Αυτά τα χαρακτηριστικά παρέχουν τα διάφορα εμπειρικά οφέλη στους χρήστες, τα οποία είναι τα βασικά χαρακτηριστικά στην αυξανόμενη χρήση των πελατών αυτού του είδους παιχνιδιών. Παρόλα αυτά, οι περισσότερες προηγούμενες έρευνες, εστίασαν την προσοχή τους στη μονοδιάστατη πτυχή αυτών που μπορεί να αποκομίσει ο χρήστης από ένα παιχνίδι όπως η ροη (flow) ή/και η αντιληπτή ικανοποίηση (perceived enjoyment) (Hsu και Lu, 2004). Σκοπός της εργασίας είναι η ανάπτυξη των πολυδιάστατων εμπειρικών κινήτρων (multi-dimensional experiential motives) που δίνουν στο χρήστη τα παιχνίδια στο διαδίκτυο, αναλύοντας (1) τη σχέση μεταξύ των πολυδιάστατων εμπειρικών κινήτρων και της πρόθεσης να παίξουν οι χρήστες παιχνίδια στο διαδίκτυο και (2) το μεσολαβητικό ρόλο του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο κινείται ο χρήστης και των κινήτρων για να παίξει ένα διαδικτυακό παιχνίδι. Κεφάλαιο 2: Βιβλιογραφική Ανασκόπηση 2.1 Έρευνα στα διαδικτυακά παιχνίδια Οι μελέτες συμπεριφοράς για τα διαδικτυακά παιχνίδια μπορούν να ταξινομηθούν σε τρείς ευρείες κατηγορίες βασισμένες στους ακαδημαϊκούς τομείς που υιοθετούνται: (1) τα ελκυστικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα των εικονικών περιβαλλόντων, (2) την ψυχολογία των παικτών και (3) τους γνωστικούς και αντιληπτούς παράγοντες που επηρεάζουν το ύφος και τη συμπεριφορά των παικτών. Η πρώτη κατηγορία, εστιάζει σε τέτοια χαρακτηριστικά γνωρίσματα όπως (1) η έλξη ενός εικονικού προσώπου που αντιπροσωπεύει το χρήστη (the attraction of a virtual person representing the user) (Slater και Usoh, 1994), (2) ο συνυπολογισμός των δυναμικών σκιών και των φυσικών τεχνικών πλοήγησης (the inclusion of dynamic shadows and natural navigation techniques) (Slater, Usoh και Crysanthou, 1995) (3) η κοινωνική συγκέντρωση (social gathering), η ικανοποίηση από τη βία (enjoyment of violence), και το παιχνίδι χωρίς ο χρήστης να είναι μέρος μιας ομάδας (solo play) (Griffiths, Davies και Chappell, 2004) (4) οι προσωπικές και κοινωνικές αλληλεπιδράσεις (personal and social interactions) (Choi και Kim, 2004), (5) η ευκολία στο χειρισμό (the convenience of the operator), η καταλληλότητα της ανατροφοδότησης (suitability of feedback), η ακρίβεια των πληροφοριών (precision

13 of information), ο ρεαλισμός του σχεδίου (reality of design) και η συμμέτοχη μιας εικονικής κοινωνίας (involvement of a virtual community) (Lee et al., 2004). Η δεύτερη κατηγορία, επικεντρώνεται: (1) στα δημογραφικά στοιχεία των χρηστών (Bryce και Rutter, 2003) / (Griffiths, 1997) / (Griffiths, Davies και Chappell, 2003) / (Griffiths et al., 2004), (2) στη κοινωνική ανησυχία (Lo, Wang και Fang, 2005) / (Scealy, Phillips και Stevenson, 2002), (3) στην επιθετικότητα (Williams και Skoric, 2005) (4) στο γεωμετρικό τόπο ελέγχου (Chak και Leung,, 2004) / (Murray, Fox και Pettifer, 2007) (5) στη μοναξιά (Moody, 2001) / (Shaw και Gant, 2002) (6) στο να είναι ένας χρήστης ντροπαλός (Chak και Leung, 2004) / (Moody, 2001) / (Scealy et al., 2002) (7) στον αυτοσεβασμό (Bianchi και Phillips, 2005) / (Shaw και Gant, 2002) (8) στην απορρόφηση/ στο διαχωρισμό (Glicksohn και Αvnon, ) / (Murray et al. 2007) και (9) στην εσωστρέφεια/ εξωστρέφεια των χρηστών (Amichai- Hamburger, Wainapel και Fox, 2002) / (Bianchi και Phillips, 2005). Αυτός ο τομέας της έρευνας αν και δεν είναι ο πιο αξιόπιστος, καταδεικνύει ότι οι άνθρωποι με χαμηλή ευχαρίστηση, υψηλή αίσθηση μοναξιάς, και ντροπής, χαμηλό αυτοσεβασμό και ψυχολογικές νευρώσεις τείνουν να εθίζονται στα παιχνίδια στο διαδίκτυο. Η τρίτη κατηγορία ασχολείται κυρίως (1) με τις εξωγενείς τιμές, όπως η αντιληπτή χρησιμότητα (perceived usefulness) και η ευκολία στη χρήση (ease of use), (2) με τις ενδογενείς τιμές, όπως η εμπειρία απόλαυσης και ροής του παιχνιδιού (enjoyment and flow experience) και (3) τους κοινωνικούς παράγοντες όπως, οι κοινωνικοί κανόνες (social norms), η κριτική μάζα (critical mass) και η αντιληπτή συνοχή (perceived cohesion) (Hsu και Lu, 2004, 2007). Η παρούσα μελέτη είναι συνδυασμός της δεύτερης και της τρίτης κατηγορίας, για να προσδιοριστεί ποια αντιληπτά οφέλη προτιμούνται από του χρήστες των παιχνιδιών του διαδικτύου και τι τύποι χρηστών προσελκύονται σε αυτού του είδους τα παιχνίδια. Συνδυάζοντας αυτά τα δυο, η παρούσα μελέτη αναμένεται να συμβάλει στη διεύρυνση της κατανόησης μας για τα παιχνίδια στο διαδίκτυο μέσα από το προσδιορισμό των διαφορετικών αντιληπτικών παραγόντων που προτιμούνται από τους χρήστες με διαφορετικό τύπο προσωπικότητας

14 2.2 Ερευνητικό Μοντέλο Το ερευνητικό μοντέλο της παρούσας εργασίας προτείνεται βασισμένο σε διάφορες παρακινητικές θεωρίες (Childers et al., 2001) / (Moon και Kim, 2001) / (Shang, Chen, και Shen, 2005) και παρουσιάζεται στο γράφημα 1. Συγκέντρωση Ικανοποίηση Εξωτερικός γεωμετρικός τόπος ελέγχου Διαφυγή i Πρόθεση Επιστημική περιέργεια Κοινωνικός δεσμός Γράφημα 1: Εμπειρικό μοντέλο έρευνας Το μοντέλο δείχνει ότι τα πέντε εμπειρικά κίνητρα όπως, η συγκέντρωση (concentration), η ικανοποίηση (enjoyment), η διαφυγή (escape), η επιστημική περιέργεια (epistemic curiosity) και ο κοινωνικός δεσμός (social affiliation) καθορίζουν την πρόθεση να παίξει ο χρήστης παιχνίδια στο διαδίκτυο. Και επίσης προτείνει ότι ο εξωτερικός γεωμετρικός τόπος ελέγχου είναι ο μεσολαβητής στη σχέση μεταξύ των πέντε εμπειρικών κινήτρων και της πρόθεσης να παίξει κάποιος ένα παιχνίδι στο διαδίκτυο. Παρακάτω ακολουθεί λεπτομερής ανάλυση των προτεινόμενων σχέσεων

15 2.3 Πρόθεση να παίξει κάποιος παιχνίδια στο διαδίκτυο Προηγούμενες μελέτες για τα παιχνίδια στο διαδίκτυο εστίαζαν περισσότερο στα αρνητικά χαρακτηριστικά όπως τον εθισμό, τη αυξημένη επιθετικότητα και την προβληματική χρήση του διαδικτύου (Chou και Ting, 2003) / (Chumbley και Griffiths, 2006) / (Wan και Chiou, 2006a) / (Wan και Chiou, 2006b). Η παθολογική χρήση ή/και εθισμός στα διαδικτυακά παιχνίδια συνήθως περιλαμβάνουν προβολή (salience), ευφορία (euphoria), ανεκτικότητα (tolerance), συμπτώματα απόσυρσης (withdrawal), υποτροπής-επαναφοράς (relapse and reinstatement) και σύγκρουσης (conflict) (Charlton και Danforth, 2007). Αυτό το τμήμα της έρευνας, εξηγείτε από τη κάθαρση (catharsis), εργαστηριακών και κοινωνικών θεωριών εκμάθησης (Bryce και Rutter, 2003) / (Chumbley και Griffiths, 2006). Οι παίκτες που παίζουν περισσότερο από 41 ώρες/βδομάδα, είναι ταξινομημένοι σαν εθισμένοι παίκτες, επειδή είναι ιδιαίτερα πιθανό να υπάρξει αρνητική επίδραση πάνω σε άλλες πτυχές της ζωής του ατόμου, εφόσον παίζει τόσες ώρες κάποιο παιχνίδι (Griffiths et al., 2003) / (Wan και Chiou, 2006b). Οι Chak και Leung (2004), προσθέτουν ότι μόνο το 14,7% των χρηστών μπορούν να ταξινομηθούν σαν εξαρτημένοι. Σκοπός αυτής της εργασίας είναι η απόδειξη ότι η πλειοψηφία των παικτών είναι μη-εξαρτημένοι. Το να παίζει κάποιος ένα παιχνίδι στο διαδίκτυο είναι πρώτιστα δραστηριότητα ελευθέρου χρόνου και διασκέδασης (Bryce και Rutter, 2003), επειδή τα διαδικτυακά παιχνίδια είναι εμπειρικά προϊόντα, και οι άνθρωποι παιζουν παιχνίδια στο διαδίκτυο για να έχουν μια ευχάριστη εμπειρία (Choi και Kim, 2004). Επιπλέον, συναισθηματικοί παράγοντες, όπως η ροη (flow) μπορεί να μην είναι παράγοντες του εθισμού σε ένα διαδικτυακό παιχνίδι. Οι Wan και Chiou (2006b) υποστηρίζουν ότι η ροή δεν είναι σημαντικός παράγοντας του εθισμού των παικτών. Προτείνουν ότι ο εθισμός είναι πιο πιθανό να συνδεθεί με τη δυσαρέσκεια από ένα παιχνίδι. Ο Yee (2006) καταδεικνύει ότι μόνο η διαφυγή από την πραγματικότητα και η πρόοδος (μέσα στο παιχνίδι) είναι σημαντικοί παράγοντες της προβληματικής χρήσης των παιχνιδιών του διαδικτύου. Οι υπόλοιποι παράγοντες όπως η μηχανική (mechanics), ο ανταγωνισμός, η κοινωνικοποίηση, η σχέση μεταξύ των χρηστών και η ομαδική δουλειά, η ανακάλυψη νέων τόπων και αντικειμένων μέσα στο παιχνίδι, το να παιζεις με ένα εικονικό χαρακτήρα και η προσαρμογή δεν είναι παράγοντες του εθισμού. Σύμφωνα με τα παραπάνω, τα αποτελέσματα των ερευνών μπορεί να διαφέρουν από αυτούς που παιζουν ένα παιχνίδι στον ελεύθερου τους χρόνο και για διασκέδαση. Με βάση αυτά τα αποτελέσματα αυτή η εργασία αποστασιοποιείται από τις παραδοσιακές εργαστηριακές και κοινωνικές θεωρίες και προσεγγίζεται από μια άλλη

16 προοπτική για να εξετάσει τα αποτελέσματα των αντιληπτών εμπειρικών τιμών (perceived experiential values) που παρέχονται από ένα MMORPG σαν μια ψυχαγωγική δραστηριότητα. Συνεπώς, η παρούσα εργασία υιοθέτει την πρόθεση να παίζει κάποιος ένα παιχνίδι στο διαδίκτυο σαν εξαρτημένη μεταβλητή. Η πρόθεση να παίζεται ένα παιχνίδι στο διαδίκτυο ορίζεται από την προδιάθεση του χρήστη. Σύμφωνα με τους Bloemer και Kasper (1995), η προδιάθεση ενός χρήστη στους όρους της πρόθεσης παιζει ένα κρίσιμο ρόλο στον καθορισμό της συμπεριφοριστικής πίστης (behavioral loyalty). 2.4 Θεωρία δραστηριότητας Το μοντέλο των δραστηριοτήτων παρουσιάζεται σαν μια "οριζόντια" εικόνα, σπασμένη σε κομμάτια για να την κατανοήσουμε καλύτερα. Ο Leont ev, παρουσιάζει επίσης μια "κάθετη" περιγραφή, χωρίζοντας μια δραστηριότητα στα ιεραρχικά επίπεδα δραστηριότητας, ενέργειες και διαδικασίες, καθένα με μια συγκεκριμένη κινητήρια δύναμη. Παίρνουμε σαν παράδειγμα το παιχνίδι Counterstrike, και σαν δραστηριότητα την εξόντωση των τρομοκρατών για την επεξήγηση της ιεραρχίας. Γράφημα 2:: Θεωρία δραστηριότητας

17 Οι δραστηριότητες αποσπώνται από τα κίνητρα που κατέχονται από το αντικείμενο, ο θεμελιώδης λόγος για τη δραστηριότητα όπως η "εξόντωση των τρομοκρατών". Όπως το τοποθέτησε ο Leont'ev το 1978, ''δεν υπάρχει δραστηριότητα χωρίς κίνητρο" δεν θα χρειαζόταν να "εξοντωθούν οι τρομοκράτες", αν δεν ήταν κάτι που έπρεπε να καταπολεμηθεί στον κόσμο του παιχνιδιού. Οι ενέργειες εκτελούνται με συνειδητούς στόχους στο μυαλό και είναι ο λόγος για τον οποίο το αντικείμενο ενδιαφέρεται ενεργά. Μια δραστηριότητα αποτελείται από μια συλλογή ή μια αλυσίδα ενεργειών που βγάζουν νόημα μόνο στα πλαίσια εκείνης της δραστηριότητας. Μια ενέργεια στο Counterstrike μπορεί να είναι ''ρίξε καπνογόνο σους τρομοκράτες" με το στόχο ''αφόπλισε τους τρομοκράτες". Αυτό βγάζει νόημα μόνο στα πλαίσια μιας δραστηριότητας (και είναι αντίστοιχο του κινήτρου) όπου το να αφοπλιστούν οι τρομοκράτες είναι ένα πράγμα που πρέπει να γίνει. Οι διαδικασίες οδηγούνται από τους στόχους. Είναι ασυναίσθητες και αυτόματες απαντήσεις στις περιστάσεις και περιλαμβάνουν την βαθύτερη εκτέλεση των ενεργειών. Παραδείγματος χάριν, όταν βλέπεις έναν τρομοκράτη στο Counterstrike, αυτόματα τον πυροβολείς. 2.5 Τι κάνει τα βιντεοπαιχνίδια τόσο δημοφιλή; Το κύριο χαρακτηριστικό τους είναι ότι προσφέρουν στον παίκτη έναν μοναδικό εικονικό κόσμο στον οποίο μπορεί να εκφραστεί, να εκτονωθεί, να αυτοεπιβεβαιωθεί ακόμη και να απογοητευτεί, έχοντας όμως πάντα τη δυνατότητα να ξαναπροσπαθήσει και να τα πάει καλύτερα. Ο κόσμος αυτός συνοδεύεται συνήθως από στοιχεία που συχνά συναντάμε στις κινηματογραφικές ταινίες όπως εντυπωσιακά γραφικά και καλά δομημένη πλοκή και η κατασκευή του είναι αυτή που απαιτεί από την τεχνολογία να εξελίσσεται διαρκώς για να μπορέσει να υλοποιήσει και τις πιο δημιουργικές ιδέες των σχεδιαστών. Η ανάπτυξη την τεχνολογίας των παιχνιδιών όμως συμπαρασύρει και τις απαιτήσεις του κοινού, το οποίο απαιτεί όλο και καλύτερη ποιότητα εικόνας και ήχου, όλο και πιο αληθοφανή σενάρια, όλο και πιο πειστική ανταπόκριση στις κίνησης του παίκτη μέσα στο παιχνίδι. Αυτό που είναι σημαντικό να σημειωθεί είναι ότι σε ένα βιντεοπαιχνίδι δεν είναι μόνο ο παίκτηςάνθρωπος που καθορίζει την πορεία του. Ο κρυφός παίκτης-υπολογιστής είναι εξίσου σημαντικός δεδομένου ότι με την μειωμένη αντίληψη που διαθέτει είναι πλέον

18 υποχρεωμένος να αναπαράγει έναν πιστευτό κόσμο, με ρεαλιστικά φαινόμενα και αντιδράσεις που να πλαισιώνει τον παίκτη- άνθρωπο. (Θεοδωρέλη, 2007). 2.6 Γιατί οι χρήστες παίζουν αυτά τα παιχνίδια; Ο πρώτος άνθρωπος που αναρωτήθηκε γιατί ήταν ο Richard Bartle, ο δημιουργός του MUD1, ο οποίος μεταξύ των ετών 1989 και 1990 διεύθυνε μια σε βάθος έρευνα με θέμα γιατί οι έμπειροι παίκτες του MUD1 έπαιζαν το παιχνίδι αυτή η έρευνα οδήγησε στην δημιουργία τεσσάρων ειδών παικτών γνωστοί ως Πετυχημένοι (Achievers), Κοινωνικοί (Socialisers), Εξερευνητές (Explorers) και Δολοφόνοι (Killers) (Bartle, 1996). Οι Πετυχημένοι είναι παίκτες που θέλουν να πετύχουν κάποιο στόχο μέσα στο παιχνίδι. Οι Κοινωνικοί είναι παίκτες, οι οποίοι έχουν σαν μόνο στόχο να αλληλεπιδρούν με άλλους παίκτες μέσα στο παιχνίδι. Οι Εξερευνητές είναι παίκτες, οι οποίοι έχουν σαν μεγαλύτερη επιθυμία να εξερευνήσουν τον εικονικό κόσμο. Οι Δολοφόνοι είναι παίκτες στους οποίους αρέσει να εξουσιάζουν άλλους παίκτες με φυσικό τρόπο (σκοτώνοντας τους) και ψυχολογικό τρόπο (θλίψη). Θεωρείται ότι όποιος παίκτης αποφάσισε να παίξει το MUD1 το έκανε για να πετύχει ένα από τους παραπάνω στόχους. Υπήρχαν στοιχεία ότι οι συγκεκριμένοι παίκτες παρουσίαζαν παραπάνω από ένα τύπο, έτσι ο Bartle σχεδίασε το γράφημα Ενδιαφέροντος των Παικτών (Player Interest graph). Γ ράφημα 3 : γράφημα Ενδιαφέροντος των Παικτών

19 Το γράφημα 3 διαιρεί τους τύπους παικτών χρησιμοποιώντας τους άξονες ΔΡΑΣΗ- ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ και ΠΑΙΚΤΕΣ- ΚΟΣΜΟΣ. Με γράφημα οι τύποι παικτών μπορούν να αναλυθούν λεπτομερέστερα. Οι Δολοφόνοι ΔΡΟΥΝ επάνω σε άλλους παίκτες. Οι Πετυχημένοι ΔΡΟΥΝ στον εικονικό κόσμο. Οι Κοινωνικοί ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΟΥΝ με άλλους παίκτες. Οι Εξερευνητές ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΟΥΝ με τον εικονικό κόσμο. Αυτή η μορφή ένωσης είναι κρίσιμη για την κατανόηση γιατί οι παίκτες παίζουν τα διαδικτυακά παιχνίδια. Η σημαντικότερη πτυχή αυτής της θεωρίας είναι ότι δεν παίζουν όλοι οι παίκτες το παιχνίδι για το ίδιο το παιχνίδι ( Β ^, 1996). 2.7 Ανθρώπινη νοημοσύνη αντί τεχνητής νοημοσύνης Σε ένα παιχνίδι πρώτου ρόλου (first-player game) ο παίκτης ανταγωνίζεται με τον υπολογιστή. Αν ο υπολογιστής έχει αναπτύξει τεχνικές τεχνητής νοημοσύνης είναι καλός αντίπαλος. Για ένα πολύπλοκο παιχνίδι ο προγραμματισμός της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) είναι μια αρκετά δύσκολη εργασία. Αν ο παίκτης μέσα στο παιχνίδι ανταγωνίζεται κάποιον άλλο παίκτη αυτό ακυρώνει την ανάγκη για την ανάπτυξη ΤΝ και ταυτόχρονα δημιουργεί στον χρήστη μια καλύτερη εμπειρία. Φυσικά μπορούμε να έχουμε έναν συνδυασμό των δύο παραπάνω χαρακτηριστικών. Θα μπορούσαμε μέσα στο παιχνίδι μας να έχουμε χαρακτήρες που δεν ελέγχονται από άλλους παίκτες (non-player characters) οι οποίοι έχουν νοημοσύνη και απαιτείται συνεργασία για να τους αντιμετωπίσουμε (Καραπιπέρης, Παπαλουκάς και Ξένος, 2008). Σύμφωνα με τους Mandryk et al. (2006), παίζοντας εναντίον ενός άλλου παίκτη οδηγεί σε υψηλότερη ψυχολογική διέγερση, παρέχεται στον χρήστη μεγαλύτερη αίσθηση της διασκέδασης, του ενθουσιασμού, της δέσμευσης και λιγότερη πλήξη. 2.8 Εκπαίδευση μέσω των παιχνιδιών Εκπαίδευση μέσω των διαδικτυακών παιχνιδιών Η εκπαίδευση μέσω των διαδικτυακών παιχνιδιών μπορεί να θεωρηθεί τραγελαφική και παράλογη. Πολλοί άνθρωποι ενοχλούνται με τα θέματα που εκπροσωπεύουν κάποια παιχνίδια, και ανησυχούν με την ένταση της συμμετοχής και του χρόνου που οι νέοι αφιερώνουν στα παιχνίδια. Παρόλα αυτά, κάποια παιχνίδια μπορεί να είναι αρκετά εκπαιδευτικά και διαφωτιστικά. Για παράδειγμα ο Simon

20 (1996), έχει σημειώσει ότι το πώς βλέπουμε τη μάθηση έχει αλλάξει από το να είμαστε ικανοί να ανακαλούμε πληροφορίες στο να μπορούμε να βρούμε και να χρησιμοποιήσουμε τις πληροφορίες. Κάποια εμπειρικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι τα παιχνίδια μπορούν να είναι αποτελεσματικά εργαλεία για την εκμάθηση και την κατανόηση του σύνθετου περιεχομένου (Cordova & Lepper, 1996) / (Ricci, Salas και Cannon-Bowers, 1996). Κάποιες δημοφιλείς διαλέξεις και μερικά άρθρα (Gilder, 1992) / (Kelly, 1998) / (McLuhan, 1964) / (Negroponte, 1996) / (Poster, 1995) / (Rheingold, 1993) / (Tapscott, 1996, 1998) / (Toffler, 1980) έχουν εμποτιστεί με τις αιτιοκρατικές υποθέσεις για τον αντίκτυπο των τεχνολογιών στην κοινωνία. Ακόμα κι αν υπάρχει ένα συναίσθημα ότι οι θεωρητικές προοπτικές έχουν προχωρήσει (MacKenzie και Wajcman, 1998), οι αιτιοκρατικές ιδέες έχουν εμμείνει ειδικά στις διαλέξεις και στα άρθρα σχετικά με τη χρήση του διαδικτύου από τους νέους. Η επιμονή τέτοιων ιδεών έχει στηριχτεί αναμφισβήτητα από την εικόνα και τη θέση των νέων σε σχέση με τους ενηλίκους. Οι νέοι θεωρούνται συχνά πιο προσανατολισμένοι στο μέλλον (Rushkoff, 1996), ικανότεροι, ενδιαφέρονται για την τεχνολογία και είναι πιο ενήμεροι από τους ενηλίκους. Αυτά τα χαρακτηριστικά των νέων μπορούν να εξηγηθούν από την έγκαιρη υιοθέτηση και την προσαρμογή τους στην τεχνολογία επειδή τους παρέχονται συχνά οι πόροι και η βασική εκπαίδευση για να χρησιμοποιήσουν τον υπολογιστή στα σχολεία τους. Ο υπολογιστής μπορεί να είναι ένα αποτελεσματικό εργαλείο για την εκμάθηση ακόμα κι αν περνούν πολύ χρόνο με το παιχνίδι στο διαδίκτυο. Πρόσφατα, ξεκίνησε μια έρευνα για το πώς τα διαδικτυακά παιχνίδια μπορούν να λειτουργήσουν ως παιδαγωγικά Τα διαδικτυακά παιχνίδια στην εκμάθηση ξένων γλωσσών Μπορούν να χρησιμοποιηθούν διάφορες τεχνολογίες στην διευκόλυνση της εκμάθησης. Η χρησιμοποίηση διαδικτυακών παιχνιδιών στην εκμάθηση είναι κάτι που απασχόλησε αρκετά τους δημιουργούς, αλλά δεν εφαρμόζεται αρκετά. Οι προγραμματιστές εκπαιδευτικού λογισμικού έχουν αγωνιστεί να παρουσιάσουν ένα ουσιαστικό ποσό περιεχομένου, πλασίου και ανατροφοδοσίας χωρίς να θυσιάσουν το βαθμό ελέγχου που αναμένει ο παίκτης (Buckingham και Scanlon, 2003). Αν και υπάρχουν διάφορες περιπτώσεις παιχνιδιών που χρησιμοποιούνται σε εκπαιδευτικές τοποθετήσεις (Seay, 1997) / (Kirriemuir, 2002) καθώς επίσης και οι υπερασπιστές της χρησιμοποίησης των παιχνιδιών στον υπολογιστή για εκπαίδευση (Prensky, 2002), η

21 ερώτηση εάν τα παιχνίδια είναι ικανά να χρησιμοποιηθούν για εκπαιδευτικούς σκοπούς είναι κάτι που έχει απαντηθεί και με το παραπάνω. Παράλληλα με την ερώτηση εάν τα διαδικτυακά παιχνίδια είναι ικανά να διδάξουν ένα περιεχόμενο, διερωτόμαστε εάν τα διαδικτυακά παιχνίδια μπορούν να χρησιμοποιηθούν από παίκτες που θέλουν να μάθουν μια ξένη γλώσσα. Πολύ λίγη έρευνα έχει στοχεύσει συγκεκριμένα στις εκμαθησιακές γνώσεις μέσω των παιχνιδιών, παρόλα αυτά, τα αποτελέσματα μελέτης, καθώς επίσης και οι σύγχρονες μεθοδολογίες γλωσσικής διδασκαλίας μπορούν να υποστηρίξουν τη χρήση των διαδικτυακών παιχνιδιών στην εκμάθηση ξένων γλωσσών. Ενώ πρόσφατα πολυάριθμες προτάσεις έχουν προωθηθεί για την αναζωογόνηση της εμπειρίας εκμάθησης γλωσσών με τις διαλογικές δραστηριότητες και την απευθείας συνεργασία και Ρ ο ^ π ο, 2003), ένα μεγάλο μέρος της δυνατότητας για την εκμάθηση ξένων γλωσσών παραμένουν αναξιοποίητο Λεξιλόγιο Η εκμάθηση λεξιλογίου εκλαμβάνεται συχνά ως βαρετή δραστηριότητα από τους μαθητές, ειδικά για εκείνους που μεγάλωσαν στην ψηφιακή εποχή. Το διαδίκτυο έχει ανοίξει ένα κόσμο από δυνατότητες για την βελτίωση του λεξιλογίου των νεαρών μαθητών. Με την χρήση των διαδικτυακών παιχνιδιών, οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς μπορούν να εξασφαλίσουν ότι οι νέοι μαθητές προετοιμάζονται για την περιπέτεια της ανάγνωσης και της γραφής. Η προηγούμενη γενιά μπορεί να μην είχε πρόσβαση στη διδασκαλία του επίσημου λεξιλογίου στα προσχολικά και πρώτα της χρόνια στο δημοτικό, αλλά για τους σημερινούς μαθητευόμενους ένα λεξικό είναι τόσο κοντά, όσο ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής. Παίζοντας παιχνίδια στον υπολογιστή, οι νέοι κάνουν χρήση του λεξιλογίου για τους δικούς τους σκοπούς με σύνθετους και ευχάριστους τρόπους. Το παιχνίδι στον υπολογιστή είναι μια σημαντική πτυχή αυτού που ο Sefton-Green το 1996 περιγράφει ως "μια ευρύτερη οικολογία της εκπαίδευσης όπου τα σχολεία, το σπίτι, ο χρόνος παιχνιδιού, η βιβλιοθήκη, και το μουσείο όλα παίζουν ρόλο". Είναι ένας πολύτιμος τρόπος για να εξερευνήσουμε τους τρόπους με τους οποίους νέες και παλαιότερες μορφές παιδείας συνδυάζονται, αλλάζοντας τις αντιλήψεις για την σύσταση της σωστής εκμάθησης και για το πώς θα ενσωματωθεί αυτή στα παιχνίδια έτσι ώστε να γνωρίσουν εμπορική επιτυχία

22 2.8.4 Προφορά Η εκμάθηση μιας άλλης γλώσσας μπορεί να είναι πολύ δύσκολη και αγχώδης, και όταν πρέπει να την χρησιμοποιήσεις στην καθημερινή σου ζωή είναι πολύ αποθαρρυντικό για αυτούς που πτοούνται εύκολα. Οι διάλογοι με ρόλους και τα παιχνίδια χρησιμοποιούνται συχνά στην τάξη για να εξασκηθούν οι μαθητές πριν την χρησιμοποιήσουν στην καθημερινότητα τους. Τα βιντεοπαιχνίδια αποτελούν έναν τρόπο για να πειραματιστούν σε ένα ασφαλές περιβάλλον (Kirriemuir, 2002). Οι ενδιαφερόμενοι να μάθουν μια ξένη γλώσσα μπορεί να διστάζουν να συμμετέχουν σε μια τάξη επειδή δεν θέλουν να κάνουν λάθος μπροστά στους συμμαθητές τους, αλλά μπορεί να είναι πιο πρόθυμοι να επικοινωνήσουν με ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι με σκοπό να αποκτήσουν χρήσιμες γλωσσικές πληροφορίες και να εξασκήσουν την γλώσσα προτού την εφαρμόσουν στην καθημερινή τους ζωή. Καθώς τα διαδικτυακά παιχνίδια είναι διαδραστικά είναι σε θέση να δώσουν πολύτιμες πληροφορίες. Στο παιχνίδι " The Sims", οι παίκτες ελέγχουν τις ενέργειες των χαρακτήρων επιλέγοντας εντολές κειμένου (text commands). Αν για παράδειγμα ο παίκτης μπερδεύει την ερμηνεία των λέξεων "φλερτάρω" και "μιλώ", θα γίνει αμέσως εμφανές στον παίκτη ότι η γλωσσική του ικανότητα είναι ελλειπής, και ο παίκτης θα πρέπει να ξεχωρίσει την ερμηνεία αυτών των λέξεων. Το ίδιο πράγμα συμβαίνει όταν χρησιμοποιούμαι μενού (menus) για την επιλογή ενός αντικείμενου ή/και για την προσταγή του κατοικίδιου του χαρακτήρα. Σε μερικά παιχνίδια ο παίκτης πρέπει να επικοινωνεί με το παιχνίδι φωνητικά μέσω ενός μικροφώνου και να χρησιμοποιεί ορθά το λεξιλόγιο, την προφορά και την γραμματική, καθώς και να μιλάει σωστά στα πλαίσια του παιχνιδιού. Αν η άρθρωση του παίκτη είναι εσφαλμένη, τότε το παιχνίδι προτρέπει τον παίκτη να τροποποιήσει την άρθρωση του. Αυτό το πρόσφατο είδος διαδικτυακού παιχνιδιού δίνει στους εκπαιδευόμενους πολλές ευκαιρίες να βελτιώσουν την ικανότητα τους στην ομιλία και την προφορά τους μέσω των αμέσων πληροφοριών

23 2.9 Θεωρίες συμπεριφοράς των χρηστών στις διαδικτυακές κοινωνίες Η θεωρία της αιτιολογημένης δράσης (Theory of Reasoned Action- TRA) είναι ένα ευρέως μελετημένο πρότυπο στην κοινωνική ψυχολογία για να εξηγηθεί η συμπεριφορά του χρήστη. Σύμφωνα με την ΘΑΔ, η συμπεριφορά ενός ατόμου προβλέπεται από τις προθέσεις του, και οι προθέσεις του καθορίζουν την στάση του ατόμου και τον υποκειμενικό κανόνα σχετικά με τη συμπεριφορά. Η ΘΑΔ είναι ένα γενικό πρότυπο, το οποίο δεν διευκρινίζει τις πεποιθήσεις για το πώς να εκτελέσεις μια συγκεκριμένη συμπεριφορά. Επομένως, ενώ οι ερευνητές εφάρμοσαν την ΘΑΔ για να εξηγήσουν την κοινωνική συμπεριφορά, οι εμφανείς πεποιθήσεις πρέπει να εξεταστούν σε έναν συγκεκριμένο βαθμό. Παραδείγματος χάριν, οι Lu και Lin (2003) πρότειναν ότι οι πεποιθήσεις των καταναλωτών για την ικανοποίηση που δέχονται, το γενικό πλαίσιο, και η υποδομή μιας συγκεκριμένης μάρκας επιδρά στο αν ο καταναλωτής προτιμήσει αυτή την μάρκα ξανά. Το μοντέλο αποδοχής της τεχνολογίας (Technology Acceptance Model- TAM) είναι μια προσαρμογή της ΘΑΔ όπου η ψυχολογία προσαρμόζεται στο μοντέλο αποδοχής της τεχνολογίας πληροφόρησης (ΤΠ) από το χρήστη, όπως φαίνεται στο γράφημα 4. Για να παρέχει μια εξήγηση και μια πρόβλεψη των καθοριστικών παραγόντων της χρήσης της ΤΠ, ο Davis (1989) χρησιμοποίησε το παράδειγμα κόστους-κέρδους και τη θεωρία της αυτο-αποτελεσματικότητας για να προτείνει δύο επιδραστικές πεποιθήσεις (influential beliefs): την αντιληπτή χρησιμότητα (perceived usefulness) και την αντιληπτή ευκολία της χρήσης (perceived ease of use). Ως αντιληπτή χρησιμότητα ορίζεται ''ο βαθμός στον οποίο ένα πρόσωπο θεωρεί ότι η χρησιμοποίηση ενός ιδιαίτερου συστήματος θα ενίσχυε την απόδοση της εργασίας του'', και η αντιληπτή ευκολία της χρήσης ως ''ο βαθμός στον οποίο ένα πρόσωπο θεωρεί ότι η χρησιμοποίηση ενός ιδιαίτερου συστήματος θα είναι χωρίς κόπο''. Σύμφωνα με το ΜΑΤ, η χρήση συστημάτων καθορίζεται από τις στάσεις των ατόμων προς τη χρησιμοποίηση του συστήματος και της αντιληπτής χρησιμότητας. Εν τω μεταξύ, η στάση απέναντι στη χρησιμοποίηση του συστήματος είναι από κοινού καθορισμένη από την αντιληπτή χρησιμότητα και την αντιληπτή ευκολία της χρήσης

24 Αντιληπτή χρησιμότητα Εξωτερικές μεταβλητές Στάση ως προς την χρήση Στάση απέναντι στην χρήση Πραγματική χρήση του συστήματος Αντιληπτή ευκολία της χρήσης Γραφημα 4: Μοντέλο αποδοχής της τεχνολογίας (υιοθετήθηκε απο τους Davis et al., 1989). Επιπλέον, και οι δύο τύποι πεποιθήσεων επηρεάζονται από εξωτερικές μεταβλητές, όπως τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των συστημάτων, τα χαρακτηριστικά των χρηστών, και οι περιστασιακοί περιορισμοί. Οι Davis, et al., (1989) πρότειναν αυτές οι εξωτερικές μεταβλητές να ερευνηθούν στο μέλλον επειδή μεταχειριζοντας αυτούς τους παράγοντες, οι μελλοντικοί υπεύθυνοι ανάπτυξης των συστημάτων μπορούν καλύτερα να ελέγξουν τις πεποιθήσεις των χρηστών για το σύστημα, και στη συνέχεια, να προτείνουν νέους τρόπους να βελτιωθεί η χρήση των υπολογιστών. Οι Agarwal και Prasad (1999) εφάρμοσαν το μοντέλο αποδοχής της τεχνολογίας για να προβλέψουν την αποδοχή των νέων τεχνολογιών. Οι εξωτερικές μεταβλητές περιελάμβαναν μεμονωμένες διαφορές των χρηστών. Τα αποτελέσματά τους προσδιόρισαν διάφορες μεμονωμένες μεταβλητές, όπως το εκπαιδευτικό επίπεδο και το ρόλο της τεχνολογίας, οι οποίες έχουν σημαντικά αποτελέσματα στο μοντέλο αποδοχής της τεχνολογίας από του χρήστες

25 2.10 Παρακινητικοί Παράγοντες Έχουν προταθεί πολλοί παρακινητικοί παράγοντες για να εξηγήσουν τις διάφορες καταναλωτικές συμπεριφορές. Αυτοί οι παράγοντες προέρχονται από τις αντιλαμβανόμενες αξίες όπου οι χρήστες/καταναλωτές αντλούν από ένα προϊόν ή/και τις ιδιότητες των υπηρεσιών του. Ο Keller (1993) περιγράφει αυτές τις αντιλαμβανόμενες αξίες ως τι πιστεύουν οι καταναλωτές ότι μπορεί να τους προσφέρει ένα προϊόν ή μια υπηρεσία. Ο πίνακας 1, συνοψίζει κάποια από τα ποιο σημαντικά κίνητρα και τα πλαίσια τους όπως προσδιορίζονται από προηγούμενες έρευνες. Αυτές οι αντιλαμβανόμενες αξίες φαίνεται να είναι σημαντικές στην κατανόηση της αποδοχής της τεχνολογίας από τους χρήστες (Childers et al.,2001) / (Hoffman και Novak, 1996) / (Igbaria, Parasuraman και Baroudi, 1996) / (Igbaria, Schiffman και Wieckowshi, 1994) / (Moon και Kim, 2001) / (Novak, Hoffman και Duhachek, 2003) / (Shang et al., 2005). Στο πλαίσιο της αποδοχής των τεχνολογιών πληροφόρησης (ΙΤ), τα κίνητρα μπορούν να διαιρεθούν σε εξωγενή και ενδογενή. Τα εξωγενή κίνητρα αναφέρονται στην τεχνική απόδοση μιας δραστηριότηταςσυμπεριλαμβανομένων της αντιληπτής ευκολίας στη χρήση (perceived ease of use), της πολυπλοκότητας (complexity), της αντιληπτής χρησιμότητας (perceived usefulness), της προσδοκίας του αποτελέσματος (outcome expectation) και του σχετικού πλεονεκτήματος (relative advantage) (Venkatesh et al., 2003). Τα ενδογενή κίνητρα αναφέρονται στους χρηστές που αναλαμβάνουν μια δραστηριότητα για κανένα προφανή λόγο εκτός από την ίδια την διαδικασία (να παίξουν ένα παιχνίδι στο διαδίκτυο), συμπεριλαμβανομένων της διασκέδασης (fun), της ικανοποίησης (enjoyment) και της ροής (flow) (Igbaria et al., 1996) / (Moon και Kim, 2001). Η δεύτερη κατηγορία είναι παρόμοια με τα ηδονικά κίνητρα (hedonic motives) των λιανικών αγοραστών όπως προσδιορίζεται από τους Babin, Darden και Griffin (1994). Τέτοιες ηδονικές αξίες (hedonic values) απεικονίζουν την πιθανή αξία της διασκέδασης και της απόλαυσης που αντιλαμβάνονται οι αγοραστές κατά την διάρκεια των αγορών τους (Hirschman και Holbrook, 1982). Εκτός από τα εξωγενή και τα ενδογενή κίνητρα, ο πίνακας 1 επίσης απαριθμεί και τα κοινωνικά κίνητρα. Τα κοινωνικά κίνητρα περιλαμβάνουν τη κοινωνική συγκέντρωση (social affiliation), τη κοινωνική πίεση (social pressure), τη κοινωνική απομόνωση (social self-concept) και τη κοινωνική αλληλεπίδραση (social interaction) (Bloch, Ridgway και Dawson, 1994) / (Igbaria et al., 1996) / (Rohm και Swaminathan, 2004) / (Sweeney και Soutar, 2001)

26 Στα πλαίσια των μελετών για τα παιχνίδια στο διαδίκτυο οι Hsu και Lu (2004) υπονόησαν ότι οι εξωγενείς παράγοντες ίσως να μην απεικονίζουν τα εμφανή κίνητρα των παικτών. Εν αντιθέσει, τα παιχνίδια παίζονται ουσιαστικά για την κάλυψη του ελεύθερου χρόνου και την ευχαρίστηση των παικτών (Griffiths et al., 2004). Επιπλέον, όπως περιγράφηκε και παραπάνω, τα παιχνίδια στο διαδίκτυο έχουν μια κοινωνική διάσταση μέσω του σχηματισμού των κοινοτήτων του διαδικτύου. Είναι επομένως πιθανό ότι οι ενδογενείς και οι κοινωνικοί παράγοντες να είναι οι εμφανείς παρακινητικοί παράγοντες στο να παίξει κάποιος τέτοιου είδους παιχνίδια. Αυτοί οι ενδογενείς και κοινωνικοί παράγοντες αναφέρονται ως εμπειρικά κίνητρα στην παρούσα εργασία. Ο όρος εμπειρικά κίνητρα συνδέεται έντονα με την ίδια την εμπειρική κατανάλωση για την ψυχαγωγική και την κοινωνική δραστηριότητα (Bloch et al., 1994)

27 Συγγραφείς Γ ενικό πλαίσιο Εξωγενείς παράγοντες Ενδογενείς παράγοντες Κοινωνικοί παράγοντες Ghani και Deshpande (1994) Χρήση του υπολογιστή - Ροη, διερευνητική χρήση - Koufaris (2002) Αγορές μέσω ιντερνέτ Ευκολία στην χρήση, χρησιμότητα Διασκέδαση, συγκέντρωση, έλεγχος - Babin et al. (1994) Bloch et al. (1994) Λιανική Χρηστικότητα Ηδονικότατα - Εμπορικό Αισθητική, διαφυγή, Κοινωνικός κέντρο για - εξερεύνηση, επιστημικα δεσμός ψώνια κέρδη Igbaria et al. (1994) Igbaria et al. (1996) Χρήση του υπολογιστή Χρήση του υπολογιστή Χρησιμότητα Ευχαρίστηση - Πολυπλοκότητα, χρησιμότητα Διασκέδαση, ευχαρίστηση Κοινωνική πίεση M oon and Kim (2001) Παγκόσμιος ιστός (WWW) Ευκολία στην χρήση, χρησιμότητα Αίσθηση ευχαρίστησης (περιέργεια, ευχαρίστηση, συγκέντρωση) - Ευκολία, χρησιμότητα, ευκολία Childers et al. (2001) Ηλεκτρονικές αγορές στη χρήση, υποκαταστασιμοτητα της προσωπικής εξέτασης (του Ενδογενής ευχαρίστηση - προϊόντος), εύκολη πλοήγηση Κοινωνική αξία Sweeney & Soutar (2001) Λιανική Αξία της τιμής, αξία της απόδοσης/ποιότητας Συναισθηματική αξία (ενισχυμένη κοινωνική έννοια της μοναξιάς) Shang et al. (2005) Ηλεκτρονικές αγορές Αντιληπτή χρησιμότητα (Ρϋ), αατιληπτή ευκολία της χρήσης (ΡΕΟϋ) Χρονικός διαχωρισμός, απορρόφηση, ύψιστη απόλαυση - Rohm and Swam inathan (2004) Ηλεκτρονικές αγορές Ευκολία στα ψώνια, αναζήτηση πληροφοριών, απόκτηση ενός προϊόντος Εμπειρία (ευχαρίστηση), ποικιλία αναζήτησης Κοινωνική αλληλεπίδραση Hsu and Lu (2004) Διαδικτυακά παιχνίδια Ευκολία στην χρήση, χρησιμότητα Ευχαρίστηση Κοινωνικοί κανόνες, κρίσιμη μάζα πίνακας 1: Ανασκόπηση της βιβλιογραφίας επάνω στα κίνητρα

28 Προηγούμενες έρευνες για τα παιχνίδια στο διαδίκτυο έχουν προσδιορίσει τα διάφορα κίνητρα. Οι Choi και Kim, (2004) και Hsu και Lu, (2004) προτείνουν τη ροή (flow) σαν παρακινητικό παράγοντα της πρόθεσης για να παίξει κάποιος ένα παιχνίδι στο διαδίκτυο και του εθισμού του σε αυτό. Παρόλα αυτά, άλλες μελέτες προτείνουν κάποια πολυδιάστατα κίνητρα στο να παίξει κάποιος ένα παιχνίδι στο διαδίκτυο. Οι Chou και Ting (2003) προτείνουν πέντε κινητήριους παράγοντες για να παίξει κάποιος ένα παιχνίδι στο διαδίκτυο συμπεριλαμβανόμενων της συγκέντρωσης (concentration), της απόλαυσης του παιχνιδιού (playfulness), της χρονικής διαστρέβλωσης (time distortion), της τηλε-παρουσίας (telepresence) και της διερευνητικής συμπεριφοράς (exploratory behaviour). Οι Wan και Chiou (2006a), προτείνουν επτά κινητήριους παράγοντες στο να παίξει κάποιος ένα παιχνίδι στο διαδίκτυο συμπεριλαμβανομένων της ψυχαγωγίας και της κάλυψης του ελευθέρου χρόνου (entertainment and leisure), της συναισθηματικής αντιμετώπισης (emotional coping), τη διαφυγής (escape), τη κοινωνικής ικανοποίησης (social satisfaction), της αίσθησης του επιτεύγματος (achievement), του ενθουσιασμού (excitement), της πρόκλησης (challenge) και της ανάγκης για δύναμη (need for power). Ο Yee (2006) προτείνει ότι δέκα παράγοντες όπως η πρόοδος στο παιχνίδι (advancement), η μηχανική (mechanics), ο ανταγωνισμός (competition), η κοινωνικοποίηση (socializing), η σχέση μεταξύ των παικτών και η ομαδική δουλειά (relationship and teamwork), η ανακάλυψη (discovery), η χρήση ενός χαρακτήρα του παιχνιδιού (roleplaying), η προσαρμογή (customization) και η διαφυγή (escape) μπορούν να είναι σημαντικοί παρακινητικοί παράγοντες για να παίξει κάποιος ένα διαδικτυακό παιχνίδι. Μεταξύ αυτών των μελετών, μόνο πέντε εμπειρικές τιμές των διαδικτυακών παιχνιδιών, θεωρούνται με συνέπεια σημαντικοί σαν παρακινητικοί παράγοντες των MMORPG s. Αυτοί είναι: η συγκέντρωση, η αντιληπτή ικανοποίηση, η διαφυγή, η επιστημική περιέργεια και ο κοινωνικός δεσμός. Η συγκέντρωση ορίζεται ως ο βαθμός στον οποίο το να παίζεις ένα διαδικτυακό παιχνίδι συνδέεται με την έλλειψη της συνειδητοποίησης του παρερχόμενου χρόνου, της αυτοσυνείδησης, και των περιβαλλοντικών συνθημάτων (Ghani, Supnick, και Roonev, 1991) / (Koufaris, 2002) / (Moon και Kim, 2001) / (Webster, Trevino και Ryan, 1993). Ο δεύτερος εμπειρικός παράγοντας -η αντιληπτή ικανοποίηση- ορίζεται ως ο βαθμός στον οποίο η συμμετοχή σε ένα διαδικτυακό παιχνίδι γίνεται αντιληπτή έτσι ώστε να είναι ευχάριστη, διεγερτική, διασκεδαστική και χαρούμενη (Ghani και Deshpande, 1994) / (Moon και Kim, 2001). Ο τρίτος εμπειρικός παράγοντας είναι η διαφυγή, η οποία ορίζεται ως ποιο είδος διαδικτυακού παιχνιδιού θα ανακουφίσει το

29 χρήστη από την πλήξη και θα διαφύγει από την ρουτίνα (Bloch et al., 1994). Η επιστημική περιέργεια ορίζεται ως ο βαθμός στον οποίο η δραστηριότητα του να παίζεις ένα διαδικτυακό παιχνίδι γίνεται αντιληπτό ότι παρέχει εκμαθησιακές εμπειρίες για νέα πράγματα, στρατηγικές και τάσεις για τα διαδικτυακά παιχνίδια (Bloch et al., 1994) / (Griffiths et al., 2004) / (Moon και Kim, 2001). Από αυτή την άποψη οι Griffiths et al. (2004) και Wood, Griffiths, Chappell και Davies (2004) καταδεικνύουν ότι οι παίκτες των διαδικτυακών παιχνιδιών ποθούν να μάθουν νέες πληροφορίες για (1) το πώς θα οικοδομήσουν ομαδικές ικανότητες, (2) εκμάθηση και σκέψη, (3) αναβάθμιση των δεξιοτήτων τους, (4) ανάπτυξη στρατηγικών για το παιχνίδι, (5) και ενίσχυση των δεξιοτήτων τους στην επίλυση προβλημάτων. Ο πέμπτος παράγοντας, ο κοινωνικός δεσμός, ορίζεται ως ο βαθμός στον οποίο η δραστηριότητα του να παίζεις ένα διαδικτυακό παιχνίδι παρέχει στον χρηστή την απόλαυση ως αποτέλεσμα της κοινωνικοποίησης του χρηστή με άλλους διαδικτυακούς παίκτες (Bloch et al., 1994) / (Griffiths et al., 2004) / (Hsu και Lu, 2007). Τα διαδικτυακά παιχνίδια παρέχουν στους χρήστες ευκαιρίες να κοινωνικοποιηθούν μέσω διαφόρων επικοινωνιακών μέσων (Griffiths et al., 2004) / (Hsu και Lu, 2007). Η κοινωνική συνεργασία (social collaboration) μεταξύ των μελών είναι σημαντική στην επίτευξη των σύνθετων στόχων και την πρόοδο στο παιχνίδι (NG και Wiemer-Hastings, 2005). Προηγούμενες εμπειρικές μελέτες παρουσιάζουν μεικτά αποτελέσματα στα διάφορα κίνητρα για να παίξει κάποιος ένα διαδικτυακό παιχνίδι. Διάφορες μελέτες που προτείνουν τα μονοδιάστατα κίνητρα της ροής εκθέτουν ότι υπάρχει μια θετική σχέση μεταξύ αυτού του εμπειρικού κινήτρου και τη χρήση ενός διαδικτυακού παιχνιδιού (Choi και Kim, 2004) / (Hsu και Lu, 2004). Παρόλα αυτά, οι Wan και Chiou (2006b) επιμένουν ότι δεν υπάρχει σχέση μεταξύ αυτών. Οι μελέτες με πολλαπλούς παρακινητικούς παράγοντες επίσης δείχνουν διαφορετικά αποτελέσματα. Ο Yee (2006) καταδεικνύει ότι μεταξύ των δέκα παραγόντων που προταθήκαν σαν σημαντικοί, μόνο δυο όπως η διαφυγή και η πρόοδος μέσα στο παιχνίδι είναι σημαντικοί παράγοντες στην προβληματική χρήση των διαδικτυακών παιχνιδιών. Παρόλα αυτά, οι Koo, Lee και Chang (2007) παρουσιάζουν εμπειρικά ότι μόνο η αντιληπτή ικανοποίηση και ο κοινωνικός δεσμός μεταξύ των πέντε κινήτρων είναι σημαντικοί παράγοντες στο καθορισμό της ενασχόλησης μ ένα διαδικτυακό παιχνίδι. Αυτά τα ασυμβίβαστα αποτελέσματα μας οδηγούν στο να επανεξετάσουμε τις σχέσεις μεταξύ των διαφόρων κινήτρων και της

30 πρόθεσης να παίξει κάποιος ένα διαδικτυακό παιχνίδι. Συνεπώς, προτείνεται η ακόλουθη υπόθεση: Η1: Εμπειρικά κίνητρα όπως η συγκέντρωση (Η1-1), η ευχαρίστηση (Η1-2), η διαφυγή (Η1-3), η επιστημική περιέργεια (Η1-4), και ο κοινωνικός δεσμός (Η1-5) έχουν θετικά αποτελέσματα στην πρόθεσης να παίξει κάποιος ένα διαδικτυακό παιχνίδι Μέθοδοι Εργαστηριακής Μέτρησης της ικανοποίησης του παίκτη Το ερωτηματολόγιο των προσώπων (The Faces Questionnaire) Η ιδέα βασίζεται πάνω στην χρήση διφορούμενων ερεθισμάτων. Έχουμε διαφορετικές φωτογραφίες προσώπων οι οποίες αποτελούν και την βάση του ερωτηματολογίου. Το ερωτηματολόγιο μπορεί να έχει έξι ή επτά διαφορετικές φωτογραφίες προσώπων με φάσμα εκφράσεων από την ευχαρίστηση ως τον θυμό. Η κάθε φωτογραφία έχει μία κλίμακα από το ένα έως επτά. Το ένα να αντιπροσωπεύει το «όχι σαν αυτό» και το επτά το «πάρα πολύ σαν και αυτό» (Benedek και Miner, 2002). Οι χρήστες χρησιμοποιούν το λογισμικό και στο τέλος καλούνται να διαλέξουν μία φωτογραφία του ερωτηματολογίου, να περιγράψουν το συναίσθημα του προσώπου και στην συνέχεια να επιλέξουν στην κλίμακα από 1 έως 7 το πόσο τους αντιπροσωπεύει το συγκεκριμένο συναίσθημα. Είναι πιθανό οι χρήστες να επιλέξουν διαφορετικές λέξεις για να περιγράψουν την ίδια φωτογραφία του πρόσωπου. Δεν ενδιαφέρει να έχουμε αποτέλεσμα με την μορφή ενός μέσου όρου. Αυτό που πραγματικά ενδιαφέρει είναι να κατανοήσουμε περισσότερα για τα χαρακτηριστικά του παιχνιδιού από τους συμμετέχοντες στην αξιολόγηση του. Η συγκεκριμένη μέθοδος αποδίδει πολύ καλά με ορισμένους χρήστες, δυσκολεύει τους χρήστες που δεν έχουν εκφραστικές δυνατότητες και είναι δύσκολο να περιγράψουν την έκφραση του προσώπου που βλέπουν στην φωτογραφία

31 Κάρτες Αντίδρασης του Προϊόντος (Products Reaction Cards) Για την μέθοδο αυτή δημιουργήθηκαν από την Microsoft 118 διαφορετικές κάρτες όπου η κάθε μία έχει επάνω της τυπωμένη μία λέξη (Benedek και Miner, 2002), παραδείγματα αυτών των λέξεων παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα: Προσιτό Επιθυμητό Δύσχρηστο (Accessible) (Desirable) (Hard to Use) Προηγμένο Δύσκολο Χρήσιμο (Advanced) (Difficult) (Helpful) Ενοχλητικό Αποδιοργανωτικό Σημαντικό (Annoying) (Disruptive) (Meaningful) Ελκυστικό Νωθρό Παρακινητικό (Appealing) (Dull) (Motivating) Βαρετό Εύχρηστο Νέο (Boring) (Easy to use) (Novel) Πρακτικό Γρήγορο Παλιό (Business-like) (Fast) (Old) Ήρεμο Φιλικό Αισιόδοξο (Calm) (Friendly) (Optimistic) Δημιουργικό Εξοργιστικό Συνηθισμένο (Creative) (Frustrating) (Ordinary) Εξατομικεύσιμο Διασκεδαστικό Οργανωμένο (Organized) (Customizable) (Fun) Πίνακας 2: Κάρτες Αντίδρασης του Προϊόντος Ο χρήστης χρησιμοποιεί το λογισμικό και στην συνέχεια του ζητάμε να επιλέξει πέντε λέξεις που κατά την γνώμη του περιγράφουν καλύτερα το προϊόν ή τα συναισθήματα του κατά την χρήση του λογισμικού. Στην συνέχεια οι χρήστες ρωτούνται για ποιό λόγο διάλεξαν τις πέντε συγκεκριμένες λέξεις. Οι πληροφορίες που δίνονται από τους χρήστες κατά την φάση της ανταλλαγής απόψεων για το προϊόν είναι σημαντικές μια; και περιλαμβάνουν τις απόψεις των χρηστών για το προϊόν και τον σχεδιασμό του. (Benedek και Miner, 2002). Κάποια πιθανά αποτελέσματα εμφανίζονται στον πίνακα