Radar. To... DA CAPO της αγοράς. match SUPER

Transcript

1 150 Radar ; To... DA CAPO της αγοράς ; 12 GR ( SUPER match

2 2 H AΞΙΑ editorial εν υπάρχει αμφιβολία ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΔΑΝ.ΕΛ. τυγχάνει της πλήρους κι απόλυτης στήριξης από τα μέσα ενημέρωσης. Ιδίως οι τηλεοπτικοί σταθμοί συναγωνίζονται ο ένας τον άλλον ποιος θα εξυπηρετήσει καλύτερα την παρούσα κυβέρνηση, παρέχοντας συνεχώς άλλοθι κι ελαφρυντικά σε αποτυχημένες διαπραγματεύσεις, παλινωδίες, αντικρουόμενες απόψεις μεταξύ των υπουργών και των πρωτοκλασάτων κομματικών στελεχών. Και δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι τα κανάλια έχουν στην κυριολεξία τοποθετήσει ένα δίχτυ προστασίας γύρω από τον πρωθυπουργό, του οποίου παρουσιάζουν όλα τα πλεονεκτήματα, τη δυναμικότητα και τη μετριοπάθειά του, αλλά και το ταλέντο του να παρεμβαίνει στις κρίσιμες στιγμές, ενώ την ίδια ώρα γελοιοποιούνται κι αποδομούνται υπουργοί, στους οποίους χρεώνονται όλα τα κακώς κείμενα. σφαλώς κι ο κ. Τσίπρας απολαμβάνει μεγά- δημοφιλίας, είναι χαμηλών τόνων και Αλης ταυτοχρόνως βγάζει τον αέρα του επαναστάτη που η κοινωνία επιθυμεί και της αρέσει. Όμως οι επιλογές των προσώπων της κυβέρνησης είναι δικές του και στο τέλος της ημέρας θα βαρύνουν τον ίδιο προσωπικά. Γιατί μπορεί τον Βαρουφάκη, για παράδειγμα, να τον λοιδορούν οι πάντες και να τον καθιστούν εξιλαστήριο θύμα για τις επιλογές και τον τρόπο διαπραγμάτευσής του, όμως ο πρωθυπουργός είναι εκείνος που συνεχίζει να τον στηρίζει, του δείχνει εμπιστοσύνη και τον πηγαίνει βόλτα τα σαββατοκύριακα με λιακάδα στο Παγκράτι. προστασία, ωστόσο, της κυβέρνησης από τη Η διαπλοκή, από όλους εκείνους, δηλαδή, τους εργολάβους και τους μεγαλοεπιχειρηματίες που ελέγχουν μέσα ενημέρωσης, μόνο ανιδιοτελής δεν είναι. Οι ολιγάρχες και βαρόνοι των ΜΜΕ, που έχουν μάθει εδώ και χρόνια να λειτουργούν απομυζώντας το Δημόσιο, παίρνοντας κρατικές δουλειές με προνομιακούς όρους και συστήνοντας ολιγοπώλια διά μέσου των οποίων έχουν καταστεί κυρίαρχοι στους τομείς δραστηριότητάς τους, για πρώτη φορά έχουν αισθανθεί την απειλή της κρατικής εξουσίας. Βλέπουν, για παράδειγμα, να εξαγγέλλεται διαγωνισμός για τις τηλεοπτικές άδειες, παρακολουθούν την ίδια στιγμή την απόφαση της κυβέρνησης να ξεψαχνίσει και να ερευνήσει σε βάθος ύποπτες αναθέσεις και προμήθειες, προνομιακές συμβάσεις παραχώρησης, την ύπαρξη καρτέλ σε βασικούς επιχειρηματικούς τομείς, αλλά και να πατάξει το λαθρεμπόριο στα καύσιμα και στα τσιγάρα. λα τούτα αλλά και πολλά άλλα τους κάνουν Όνα ανησυχούν. Αισθάνονται ότι η εξωθεσμική εξουσία τους απειλείται. Και αναζητούν τρόπους να αναστρέψουν το κλίμα, να ακυρώσουν τις επιλογές της κυβέρνησης και να την κάνουν να μεταθέσει σε βάθος χρόνου τις όποιες έρευνες κατά της διαφθοράς και της διαπλοκής. Και υπό αυτό το πρίσμα τα έχουν βρει με τον νέο κυβερνητικό σχηματισμό. Παρέχουν γην και ύδωρ για να αποκομίσουν την ασφάλεια που επιδιώκουν. Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση, στριμωγμένη από τους δανειστές, απολαμβάνει κι ανέχεται τη στήριξη από τους ολιγάρχες. Και σε αντιστάθμισμα της παροχής αυτής πιθανολογείται ότι πάει πίσω το ζήτημα των τηλεοπτικών αδειών, κάνει το χατίρι δηλαδή στα διαπλεκόμενα συμφέροντα και δεν ανατρέπει το τηλεοπτικό κατεστημένο. αυτοχρόνως, φημολογείται ότι στο παρασκήνιο Τέχουν ανοίξει δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ συγκεκριμένων επιχειρηματικών ομίλων που ελέγχουν ΜΜΕ και της κυβέρνησης, που σκοπό έχουν όχι μόνο την παροχή στήριξης αλλά και την προσπάθεια εξόντωσης άλλων επιχειρηματικών ομίλων με τους οποίους οι βαρόνοι των ΜΜΕ βρίσκονται σε αντιπαράθεση. Θα πρέπει, ωστόσο, η κυβέρνηση να αντιληφθεί ότι η στήριξη που της παρέχει η διαπλοκή είναι περιστασιακή και όχι μόνιμη. Ότι στο τέλος της ημέρας τα ισχυρά συμφέροντα, που τώρα κερδίζουν χρόνο, αύριο θα είναι απέναντι στη σημερινή εξουσία, μόλις αντιληφθούν και συναισθανθούν ότι η ανοχή της κοινωνίας εξαντλείται και ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να αντιμετωπίσει επαρκώς τα κρίσιμα ζητήματα του τόπου. Υπό την έννοια αυτή, θα πρέπει να συνειδητοποιήσει η κυβέρνηση ότι η συμμαχία με τη διαπλοκή και τους ολιγάρχες είναι σαν τη συμφωνία με τον Διάβολο. EΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ Εκδότης - Διευθυντής ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΙΚΟΥΛΑΣ Διευθύντρια σύνταξης ΑΜΑΛΙΑ ΚΑΤΖΟΥ Σύμβουλοι έκδοσης ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΛΑΜΒΑΝΟΣ, ΑΝΤΩΝΗΣ ΤΑΝΤΟΥΛΟΣ, ΤΑΚΗΣ ΜΟΥΣΣΑΣ Αρχισυντάκτης έκδοσης ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΟΠΗΣ Υπεύθυνη παραγωγής ΑΛΙΚΗ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛ Εμπορική διευθύντρια ΧΑΡΑ ΝΟΥΣΙΑ Σύμβουλος διοίκησης ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΟΥΡΑΣ Νομικοί σύβουλοι ΑΘ. ΚΟΚΚΙΝΟΣ, Ι. ΠΑΡΑΣΧΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ: INFOTAINMENT Α.Ε. ΓΡΑΦΕΙΑ: Παπανικολή 22Α, Χαλάνδρι ΑΘΗΝΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ: , , info@axianews.gr ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΙ - ΜΟΝΤΑΖ - ΕΚΤΥΠΩΣΗ: ΙRIS ίγοι οργανισμοί προκαλούν τόσο έντονα συναισθήματα όσο το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ειδικά εάν αναλογιστεί κανείς ότι ελάχιστοι από όσους το μισούν γνωρίζουν ακριβώς τη δράση και τον σκοπό του. Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2007 έβγαλε το ΔΝΤ από την αφάνεια και το όνειδος προηγούμενων φιάσκων, ενώ η δημοσιονομική κρίση τού εξασφάλισε αναβαθμισμένο διεθνή ρόλο. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ιδρύθηκε το 1944, όταν εκπρόσωποι 45 χωρών από όλον τον κόσμο συναντήθηκαν στο Bretton Woods για να θέσουν τις βάσεις μιας νέας οικονομικής τάξης, ελπίζοντας να αποτρέψουν την επανάληψη μιας κρίσης τόσο σοβαρής όσο εκείνη της Μεγάλης Ύφεσης της δεκαετίας του 30. Στόχος του ΔΝΤ είναι να προωθήσει τη νομισματική συνεργασία σε διεθνές επίπεδο, να διευκολύνει την ισορροπημένη ανάπτυξη και το παγκόσμιο εμπόριο, να διασφαλίσει τη σταθερότητα των ισοτιμιών και να παράσχει πόρους στα μέλη του που αντιμετωπίζουν προβλήματα με το ισοζύγιο πληρωμών. Στην πράξη, όμως, η δράση του Ταμείου έχει προκαλέσει σοβαρότατες επικρίσεις. Με έδρα την Ουάσιγκτον και δομή που δίνει στις οικονομικά ισχυρότερες χώρες μεγαλύτερη επιρροή στις αποφάσεις του, το ΔΝΤ κατηγορείται ότι επιβάλλει τα συμφέροντα του Λευκού Οίκου και των δυτικών επιχειρηματικών κολοσσών ανά τον πλανήτη. Επιπλέον, πολυάριθμες μελέτες αποδεικνύουν ότι η εμπλοκή του Ταμείου στις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου συνοδεύτηκε στις περισσότερες περιπτώσεις από δραματική αύξηση της φτώχειας και των ασθενειών. Έχει, βέβαια, ο οργανισμός αυτός και το δικό του βατερλό, που ήρθε με την εμπλοκή του στην Αργεντινή. Από το 1999 έως το 2001 η χώρα συνήψε μια σειρά από συμφωνίες «διάσωσης» με το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα. Κατά την προσφιλή του τακτική το Ταμείο επέβαλε μέτρα λιτότητας, όπως περικοπή των δημόσιων δαπανών και αύξηση των φόρων, που κλιμάκωσαν την κρίση και τον πανικό. «Σαν τους γιατρούς του Μεσαίωνα που επέμεναν να προκαλούν αιμορραγία στους ασθενείς τους, και επαναλάμβαναν τη διαδικασία αυτή όταν η απώλεια αίματος επιδείνωνε την κατάστασή τους, οι αξιωματούχοι του ΔΝΤ διέταξαν λιτότητα και περισσότερη λιτότητα, μέχρι το τέλος», έγραφε το 2002 ο νομπελίστας οικονομολόγος Paul Krugman. Οι εσφαλμένοι χειρισμοί έφεραν στην Αργεντινή βαθιά και παρατεταμένη ύφεση, την κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος, μαζικές πτωχεύσεις, απογείωση της ανεργίας και, τελικά, τη χρεοκοπία. Αυτό θεωρείται το μεγαλύτερο φιάσκο του ΔΝΤ αλλά δεν είναι το μοναδικό. Οι αναλύσεις που σε τακτά χρονικά διαστήματα δημοσιεύει ο οργανισμός είναι γνωστές για τις κοινοτοπίες και συχνά για την αστοχία τους. Προς τα τέλη του 2007 το Ταμείο παρέσχε ψήφο εμπιστοσύνης στην οικονομική πολιτική της ιρλανδικής κυβέρνησης και προέβλεπε διατηρήσιμη ανάπτυξη για μια χώρα που τελικά αποδείχθηκε το πρώτο κομμάτι του ντόμινο στην κρίση που σήμερα πλήττει την περιφέρεια της Ευρωζώνης. Θέλοντας να δείξει ότι έχει διδαχθεί από τα λάθη του παρελθόντος, ο οργανισμός ανέλαβε κεντρικό ρόλο στη διεθνή προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κρίσης του Με τα δάνεια που χορήγησε σε χώρες της αναδυόμενης Ευρώπης επιχείρησε να δημιουργήσει ανάχωμα απέναντι στο ντόμινο που απειλούσε την περιοχή με μια νέα ασιατική κρίση. Όμως, παρά τις διαβεβαιώσεις για το αντίθετο, οι αξιωματούχοι από την Ουάσιγκτον κατέφθασαν και πάλι στις χώρες αυτές με τη γνωστή συνταγή λιτότητας στις βαλίτσες τους. Το σχέδιο πέτυχε στην περίπτωση της Ουγγαρίας, η οποία ανέκτησε την εμπιστοσύνη των διεθνών αγορών. Αλλά δεν είχε τα ίδια αποτελέσματα στη Ρουμανία, μια χώρα που βυθίστηκε στην πολιτική κρίση εξαιτίας των σκληρών όρων που έθεσε το ΔΝΤ για τη χρηματοδότησή της. Και οι αποτυχίες του ΔΝΤ δεν σταματούν εδώ. Η ανάμειξή του στην Ελλάδα έχει ως αποτέλεσμα την εμβάθυνση της ύφεσης και τον στραγγαλισμό του κοινωνικού κράτος. Το μοντέλο του ΔΝΤ δούλεψε στην Ιρλανδία και στην Ισπανία, και αυτό διότι το πρόβλημα των δύο χωρών ήταν κατά βάση τραπεζικό και όχι δημοσιονομικό.

3

4 4 στη σέντρα Κρατάει σταθερά στην περιοχή των 8,50-9,00 ευρώ ο τίτλος της ΜΕΤΚΑ. Ποιοτικό χαρτί με προοπτικές και με επενδυτές που βλέπουν μακριά. Η προσοχή μας στρέφεται στην περιοχή των 8,50-8,55 ευρώ, οι οποίες αποτελούν καθοριστικής σημασίας επίπεδο, η διάσπαση του οποίου θα σηματοδοτήσει την πτώση κάτω από τα 8,00 ευρώ. Για τον λόγο αυτόν βλέπουμε μια ιδιαίτερη φροντίδα να διατηρηθεί ο τίτλος στα τρέχοντα επίπεδα. Αν αλλάξει το γενικότερο κλίμα, τότε ο τίτλος μπορεί να οδηγηθεί με συνοπτικές διαδικασίες στα 10,00 ευρώ. Tips Ως γνωστόν, εμείς κάνουμε αντίσταση στους «κατακτητές» και δεν θέλουμε να εφαρμόσουμε αυτά που λέμε, για τα οποία συμφωνούμε όμως στον εσωτερικό διάλογο ότι θέλουμε να γίνουν. Από την άλλη πλευρά, επειδή δεν θέλουμε να πράξουμε τα αυτονόητα, δεν θέλουμε και τα λεφτά της ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ ή καλύτερες προοπτικές για να βγούμε στις αγορές. Εκεί δηλαδή όπου μετρώνται η αξιοπιστία και η φερεγγυότητα κάθε κράτους. Όταν βρέχει λεφτά, εμείς κρατάμε ομπρέλα. Ως εκ τούτου, είναι απολύτως δικαιολογημένη η πορεία του Χ.Α. προς τα Τάρταρα, και απολύτως δικαιολογημένη η πορεία του DAX στα ουράνια. Πάνω από τις μονάδες ο χρηματιστηριακός δείκτης της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης, που για εμάς είναι ανεπιθύμητη. Όλα νταξ με τον DAX, αλλά δυστυχώς εμείς κρατάμε ομπρέλα. Και απ ό,τι φαίνεται, θα την κρατάμε για πολύ καιρό ακόμη. Η μετοχή της ΔΕΗ επανήλθε εκ νέου στα χαμηλά του Φεβρουαρίου και δείχνει πλέον να χάνει συνεχώς έδαφος. Έχει υποστεί μεγάλη φθορά, καθώς πληρώνει το τίμημα των εξαγγελιών της κυβέρνησης περί αποκρατικοποιήσεων. Στην αγορά πιστεύουν ότι είναι θέμα χρόνου να επανέλθει εκ νέου στους επενδυτικούς σχεδιασμούς μακροπρόθεσμων επενδυτών. Αν δεν υπερβεί τα 5,00 ευρώ και διατηρηθεί το αρνητικό κλίμα στην αγορά, τότε απειλείται με νέα υποχώρηση κάτω από τα 4,00 ευρώ. Για όποιον βλέπει μακριά είναι δεδομένο ότι αποτελεί επενδυτική ευκαιρία. Αρκεί, βεβαίως, η χώρα να παραμείνει στο ευρώ και να γίνουν οι διαρθρωτικές αλλαγές. Ήταν που ήταν κακό το κλίμα στην αγορά, ήρθε και η διάταξη για την επιβολή αναδρομικού φόρου στις ενδοομιλικές και τριγωνικές συναλλαγές, και η μετοχή της Jumbo έχασε βασικές στηρίξεις. Στη συνεδρίαση της Τετάρτης υπέστη μεγάλες Όσο και να ανατρέξει κάποιος στο παρελθόν, δύσκολα θα ξανασυναντήσει συγκυρία όπου το Χ.Α. δεν συμβάδιζε με το θετικό κλίμα στις διεθνείς αγορές. Το ίδιο, βέβαια, ίσχυε όταν αυτές έπεφταν. Όμως τώρα, πραγματικά, κλοτσάμε μια μεγάλη ευκαιρία. Έχουμε ένα χρηματιστήριο με κεφαλαιοποίηση περίπου 20% του ΑΕΠ. Είναι το φθηνότερο του κόσμου, όταν ταυτόχρονα οι διεθνείς χρηματιστηριακοί δείκτες κινούνται σε ιστορικά υψηλά. Αυτό και μόνο δείχνει το κατάντημα της εγχώριας κεφαλαιαγοράς. Και βεβαίως, το χρηματιστήριο είναι ο καθρέφτης μιας χώρας. Εμείς έχουμε επιλέξει τον δρόμο της συνεχούς απομόνωσης από τις διεθνείς εξελίξεις, τραβώντας το σκοινί στα άκρα. Αυτή είναι η αλήθεια. Άλλη μια χαμένη ευκαιρία, λοιπόν, για την αφεντιά μας πιέσεις λόγω μείωσης θέσεων από δύο μεγάλα θεσμικά χαρτοφυλάκια του εξωτερικού, με αποτέλεσμα να χάσει με συνοπτικές διαδικασίες τα 8,00 ευρώ. Είχε καταφέρει να κρατήσει μια ζώνη από τα 8,40-8,90 ευρώ, η οποία φαινόταν ανθεκτική. Ωστόσο, οι εξελίξεις άλλαξαν τα δεδομένα. Ζητούμενο η επαναφορά πάνω από τα 8,00 ευρώ, ενώ σε διαφορετική περίπτωση το διάγραμμα δείχνει πορεία Χάθηκε το επίπεδο των 770 μονάδων και η αγορά έχει μπει σε περιπέτειες. Η δέσμευση της Ελλάδας για εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων αποτελεί το ζητούμενο για την πορεία του Δείκτη μέσα στο προσεχές διάστημα και η πορεία φαίνεται ότι δείχνει προς τις μονάδες. Αν τα πράγματα στραβώσουν πολύ (εσωτερική πολιτική κρίση), τότε θα έχει ανοίξει ο δρόμος να συναντήσουμε τα χαμηλά του 2012, στις 470 μονάδες. Αν και σε αυτό το τελευταίο σενάριο φαίνεται ότι οι αναλυτές δίνουν μικρές πιθανότητες, καθώς θεωρούν ότι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα υπάρξει συμφωνία Ελλάδας-δανειστών, λόγω της ασφυκτικής πίεσης στον τομέα της ρευστότητας. Αρνητικό στοιχείο για την αγορά είναι ότι συνεχίζεται η έξοδος ξένων επενδυτικών χαρτοφυλακίων. Το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στις τράπεζες, και όσο βαδίζουμε σε τέτοιες λεπτές ισορροπίες απομακρύνεται και το σενάριο μιας δυναμικής ανόδου. Το οποίο όμως

5 5 Σημαντική η διόρθωση της μετοχής από τα υψηλά της 25ης Φεβρουαρίου όταν βρέθηκε στα 7,00 ευρώ. Στην περιοχή των 4,90-5,10 υπάρχει μια καθοριστική ζώνη στήριξης για τον τίτλο, ενώ σε περίπτωση απώλειας ο τίτλος θα διολισθήσει προς τα 4,40-4,50 ευρώ. Η αγορά είχε προεξοφλήσει τα πολύ δυνατά μεγέθη του 2014, τα οφέλη από τη μείωση των τιμών του πετρελαίου και την ενίσχυση του δολαρίου, και όσοι κατέγραψαν κέρδη προτίμησαν να κατοχυρώσουν ένα σημαντικό μέρος από αυτά. Η δυναμική της εταιρείας είναι δεδομένη και φέτος φαίνεται ότι πάει για νέο ρεκόρ τζίρου. Αν βρεθεί λύση στο θέμα της Ελλάδας, τότε είναι βέβαιο ότι θα επανέλθουν στο προσκήνιο οι εκθέσεις και οι αναλύσεις με τις τιμές-στόχους τουλάχιστον στα 10,00 ευρώ. Είναι ένας από τους τίτλους που υπάρχουν σε κάθε σοβαρό θεσμικό χαρτοφυλάκιο. Έχουν ανεβάσει όγκους κατά την τελευταία περίοδο οι μετοχές των λιμανιών. Τόσο στον ΟΛΠ όσο και στον ΟΛΘ παρατηρούμε έστω και δειλές κινήσεις από διορατικά χαρτοφυλάκια. Στην περιοχή των 11,50 ευρώ το λιμάνι του Πειραιά δείχνει να έχει ισορροπήσει, ενώ από την άλλη πλευρά, στα 17,50 ευρώ αυτό της Θεσσαλονίκης φαίνεται ότι έχει σχηματίσει μια βάση. Η εταιρεία είναι ελεύθερη χρεών, με συνολικές υποχρεώσεις μόλις 17,4 εκατ. ευρώ, παρουσίασε κέρδη 21 εκατ. ευρώ και το Ρ/Ε διαμορφώνεται στο 8. Μειονέκτημα η πολύ μικρή εμπορευσιμότητα. Και οι δύο τίτλοι, πάντως, θα ανταμείψουν τους υπομονετικούς, γιατί κάποια στιγμή θα αποκρατικοποιηθούν. Οι διορατικοί σπεύδουν από τώρα να χτίσουν θέσεις. προς τα 7,40-7,50 ευρώ και βλέπουμε. Πάντως, η κυβέρνηση θα το μαζέψει το θέμα με τον αναδρομικό φόρο, όπως διατείνεται. Παρά το γεγονός ότι τόσο η μερισματική απόδοση όσο και η επιστροφή κεφαλαίου που ανακοίνωσε η ΕΧΑΕ κρίνονται ικανοποιητικές, εν τούτοις οι επενδυτές εστιάζουν στα αρνητικά αποτελέσματα του δ τριμήνου. Εξ ου και η έξοδος δύο θεσμικών επενδυτών στις συνεδριάσεις της Τρίτης και της Τετάρτης. Απομακρύνθηκε σημαντικά από την περιοχή των 5,30-5,50 ευρώ, και η τεχνική ανάλυση δείχνει ακόμη ότι υπάρχει gap προς τα κάτω αν δεν αλλάξει κάτι προς το θετικό ως προς την κατάσταση της χώρας. Παρά ταύτα, η ΕΧΑΕ παραμένει μία από τις αξιόλογες επιλογές όλων των χαρτοφυλακίων λόγω του cash flow και του μηδενικού δανεισμού. Η ανάκαμψη της αγοράς και μόνο θα οδηγήσει τον τίτλο προς υψηλότερα επίπεδα. Την καλύτερη συμπεριφορά από τις θυγατρικές του Ομίλου ΒΙΟΧΑΛΚΟ έχει η ΕΛΒΑΛ, στην οποία την τελευταία περίοδο έχουν τοποθετηθεί κάποια μικρομεσαία χαρτοφυλάκια που ποντάρουν στην εξωστρέφεια της εταιρείας, αλλά και στα μεγέθη της. Πολύ καλή η κερδοφορία του 2014 για την εταιρεία (17 εκατ. ευρώ), και σίγουρα η βελτίωση της τιμής στο ταμπλό έχει ακόμη περιθώρια. Στο 1,00 ευρώ φαίνεται ότι έχει δημιουργηθεί μια βάση στήριξης, σύμφωνα με την τεχνική ανάλυση για τον τίτλο. Από την άλλη πλευρά, η ΧΑΛΚΟΡ με τεράστιες υποχρεώσεις και σταθερά υψηλές ζημίες έχει μπει σε έναν κύκλο νέων πιέσεων στο ταμπλό λόγω και του γενικότερου κλίματος που επικρατεί. Κάποιοι στην αγορά έχουν βγάλει το ρητό «η καλή και η άσχημη». μπορεί να έρθει εκεί που δεν το περιμένει κανείς Η έξοδος του Capital έχει καταστήσει τις Πειραιώς και Eurobank ως τις πλέον ευαίσθητες μετοχές στο ταμπλό. Κάθε υποχώρηση εκλαμβάνεται ως νέα μείωση θέσεων από τους Αμερικανούς, και όχι μόνο. Μ αυτά και μ αυτά, οι δύο τίτλοι έχουν υποχωρήσει σε νέα ιστορικά χαμηλά, κι αν δεν αλλάξει το κλίμα, τότε έχει και παρακάτω. Στα 0,35 ευρώ η Πειραιώς, και κάτω από τα 0,10 ευρώ η Eurobank, με τις τάσεις να είναι καθοδικές και για τους δύο τίτλους. Αμφότεροι οι τίτλοι αποχαιρετούν από μεθαύριο τον STOXX 600. Οπότε, είναι λογικό να τρώνε και το περισσότερο ξύλο. p Σχεδόν υποδιπλάσιες είναι οι απώλειες στις μετοχές των Εθνικής και Alpha Bank κατά την τελευταία περίοδο. Η πρώτη βεβαίως φλερτάρει εκ νέου με το 1,00 ευρώ, και αν χαθεί, τότε πάμε για 0,75 και 0,55 ευρώ. Για τη δε δεύτερη, η απώλεια των 0,30 ευρώ ανοίγει τον δρόμο για 0,24-0,25 ευρώ, και στη συνέχεια για τα 0,19-0,20 ευρώ. Το ανησυχητικό είναι ότι μειώνει τις θέσεις του το Wellington Management Group. Μόνο διορατικά θεσμικά χαρτοφυλάκια και το «έξυπνο χρήμα» ασχολούνται πλέον και με αυτές τις δύο μετοχές. Το κλίμα είναι βαρύ και μπορεί να γίνει βαρύ και ασήκωτο. Πάντως, τις τελευταίες ημέρες κάποια διορατικά χαρτοφυλάκια αύξησαν τις θέσεις τους στις συγκεκριμένες μετοχές με ουσιαστικό λόγο το rebalancing των δεικτών (STOXX 600).

6 6 To... DA CAPO της Αγοράς Εδώ και καιρό άνθρωποι που παρακολουθούν στενά και σε πολλαπλά επίπεδα τις εξελίξεις θεωρούν πως οι Ευρωπαίοι έχουν λάβει τα μέτρα τους για όλα τα ενδεχόμενα και ότι ταυτόχρονα στο παρασκήνιο ετοιμάζουν σκηνικό ακραίας ρήξης, σε συνδυασμό με κινήσεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα (βλέπε capital control), προκειμένου να φέρουν την ελληνική κυβέρνηση σε αδιέξοδο. Οι ίδιοι κύκλοι λένε πως το τηλεφώνημα του Μπαράκ Ομπάμα στην Άνγκελα Μέρκελ είχε πρωταρχικό σκοπό να αποφευχθεί η επιβολή καθεστώτος ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων, ενδεχομένως και μέσα στο Σαββατοκύριακο. Το αν έπιασε τόπο η παρέμβαση, που δεν είναι βέβαια και μικρού ειδικού βάρους (ολόκληρος Πρόεδρος των ΗΠΑ), θα το διαπιστώσουμε σύντομα. Ενδιαφέροντα συμπεράσματα για την κατάσταση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος προκύπτουν από την τηλεδιάσκεψη των στελεχών της Alpha Bank με τους αναλυτές μετά τη δημοσιοποίηση του ισολογισμού του Είπαν λοιπόν οι άνθρωποι της Alpha πως οι νέες επισφάλειες που δημιουργήθηκαν το τελευταίο δίμηνο προέρχονται κυρίως από στεγαστικά Με μια λιτή ανακοίνωση χθες η Εθνική πολύ απλά επιβεβαίωσε την κοινή αίσθηση της αγοράς πως αν δεν υπάρξει ουσιαστική αλλαγή των συνθηκών και στο εσωτερικό και διεθνώς, ελπίδες για ανάκαμψη της οικονομίας δεν μπορούν να υπάρχουν. Η τράπεζα ανακοίνωσε πως δεν θα προχωρήσει σύντομα η διαδικασία προσφοράς μετοχών της Finansbank, με την προοπτική της πιθανής επανεκκίνησης της διαδικασίας εντός του α εξαμήνου του 2015, αν οι συνθήκης το ευνοούν. δάνεια και δανειολήπτες που δεν προχώρησαν σε ρύθμιση χρεών, ενώ μεγάλο ποσοστό εξ αυτών ανήκουν στην κατηγορία των στρατηγικά κακοπληρωτών. Μπαταχτσήδων δηλαδή. Και εκτίμησαν ότι ο ρυθμός αύξησης των επισφαλειών, υπό τα νέα δεδομένα της οικονομίας, θα κορυφωθεί στα τέλη του Μάλιστα, κατά το δ τρίμηνο του 2014 οι νέες επισφάλειες στα στεγαστικά ανήλθαν σε 247 εκατ. ευρώ μετά από τέσσερα συνεχόμενα τρίμηνα μείωσης. Όσον αφορά στις καταθέσεις, είπαν ότι το 75% των χρημάτων που έφυγαν από το σύστημα το τελευταίο τρίμηνο βρίσκονται εντός Ελλάδος τοποθετημένα σε βραχυπρόθεσμα επενδυτικά προϊόντα ή στα... στρώματα. Εκτίμησαν πάντως ότι η επιστροφή των συγκεκριμένων καταθέσεων αναμένεται (pi το β εξάμηνο του Οι εκροές καταθέσεων στο τρίμηνο Δεκεμβρίου-Φεβρουαρίου ήταν 6,4 δισ. ευρώ και η χρηματοδότηση από τον ELA έφθασε στα 22,4 δισ. ευρώ. Σχετικά με τα έντοκα γραμμάτια που κατέχει η Alpha Bank, αυτά ανέρχονται σε 2 δισ. ευρώ και δεν μπορούν να αυξηθούν, μιας και υπάρχει σχετική απαγόρευση από τον μηχανισμό του SSM. Δεδομένου πως οι μεγαλομέτοχοι έχουν την υποχρέωση να ανακοινώνουν μεταβολές στη θέση τους βάσει συγκεκριμένων ορίων, την επόμενη ανακοίνωση της Capital για περαιτέρω μείωση του ποσοστού της στη Eurobank θα πρέπει να την περιμένουμε όταν αυτό θα υποχωρήσει στο 8,5%, από 11,5% που είναι σήμερα. Το σχόλιο γίνεται επί τη ευκαιρία της ανακοίνωσης του fund για μείωση του ποσοστού της στην ελληνική τράπεζα κατά 3% και στο 11,525%, εξέλιξη που επιβεβαιώνει την αίσθηση των προηγούμενων ημερών πως οι ρευστοποιήσεις των μεγάλων ξένων επενδυτών συνεχίζονται ένεκα της ρευστότητας της κατάστασης. Ωστόσο, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν οι fund managers σκοπεύουν να πουλήσουν τα πάντα ή μειώνουν την έκθεσή τους στα ελληνικά blue chips μέχρι ένα σημείο. Αν ισχύει το δεύτερο, ενδεχομένως να βρισκόμαστε κοντά στο timing της ολοκλήρωσης του «αδειάσματος».

7 7 Το πιο ωραίο της υπόθεσης με το νέο μέγαρο της ΕΚΤ δεν είναι ούτε το ότι κόστισε 1,4 δισ. ευρώ, ούτε οι διαδηλώσεις που συνόδεψαν την τελετή εγκαινίων από τον Μ. Ντράγκι φυσικά, ούτε καν η επίδειξη χλιδής, που σίγουρα δεν συνάδει με τη φιλοσοφία της Κεντρικής Τράπεζας της Ευρώπης. Είναι πως όταν λίγους μήνες πριν ο Τούρκος Πρόεδρος, Τ. Ερντογάν, εγκαινίαζε το δικό του παλάτι, σύσσωμα τα ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης του είχαν επιτεθεί, χαρακτηρίζοντάς τον με ποικίλους τρόπους, κάνοντας ότι δεν βλέπουν πως την ίδια στιγμή στην Ε.Ε. είχαμε παρόμοιο περιστατικό. Με το ζόρι ενέκρινε άλλα 400 εκατ. ευρώ με την πρακτική του ELA για τις ελληνικές τράπεζες η ΕΚΤ την Τετάρτη, ακολουθώντας την τακτική να δίνει όσα ακριβώς χρειάζονται. Σύμφωνα με πηγές του χώρου, την ίδια μέρα οι εκροές καταθέσεων ήταν της τάξεως των 300 εκατ. ευρώ, κι αν προσθέσει κανείς και τις εκτιμώμενες ανάγκες των επόμενων ημερών, βγαίνει στο περίπου το νούμερο των 400 εκατ. ευρώ. Σημειώστε πως η ΕΚΤ έχει πια τη δυνατότητα να γνωρίζει σε καθημερινή βάση την εικόνα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και δεν χρειάζεται καν τηλέφωνο για να μάθει την πραγματικότητα. Μπορεί η οικονομική πορεία της Σαράντης να είναι ικανοποιητική, ωστόσο τα λεγόμενα του CFO του ομίλου, Κ. Ροζακέα, για την αγορά ο οποίος παρεμπιπτόντως είναι αυτό που λέμε «άνθρωπος της εμπορικής πιάτσας» μόνο αισιοδοξία δεν αποπνέουν. «Επιστρέψαμε στο 2011» είπε το στέλεχος κατά την παρουσίαση του ισολογισμού και ανέφερε ότι η πτώση για το σύνολο της αγοράς σούπερ μάρκετ είναι διψήφια, ενώ για την εταιρεία σε απολύτως συγκρίσιμες με το 2014 δραστηριότητες, η πτώση περιορίζεται σε ένα «χαμηλό διψήφιο ποσοστό». Και πρόσθεσε πως σήμερα οι συνθήκες είναι σαφώς χειρότερες, καθώς τα προβλήματα χρηματοδότησης και ρευστότητας των επιχειρήσεων τις καθιστούν ανίσχυρες. Ποιο μετοχικό πακέτο συστημικής τράπεζας θέλει να πουλήσει πρώτο το οικονομικό επιτελείο; Η ερώτηση είναι απλή, μιας και μιλάμε για τέσσερεις τράπεζες όλες κι όλες, είναι όμως και περίπλοκη, γιατί έχει να κάνει και με τις σχέσεις που επικρατούν μεταξύ της κυβέρνησης και των ξένων βασικών μετόχων (λες και υπάρχουν και Έλληνες). Σύμφωνα με τον υπεύθυνο του τμήματος Παραγώγων της Hellenic American Securities, Γ. Σπίρτο, στη ζώνη μεταξύ των 245 και 223 μονάδων απορροφήθηκαν τουλάχιστον για την ώρα οι πιέσεις των πωλητών, οι οποίοι φαίνεται να αποκόμισαν κάποια κέρδη μέχρι το χαμηλό των 218 περίπου μονάδων, ενώ το κλείσιμο short θέσεων οδήγησε τον δείκτη σε ανοδική αντίδραση μέχρι το χθεσινό υψηλό των 232,50 μονάδων. Δύο πιθανά σενάρια φαίνονται να διαμορφώνονται ως πιο πιθανά. Και τα δύο δείχνουν βραχυπρόθεσμες αγορές στα χαμηλά (buy on the dips) και αρχικό στόχο το επίπεδο των 235/239 μονάδων. Σύμφωνα με το πρώτο σενάριο, και λόγω της δομής ανόδου από το χαμηλό των 217,92 μονάδων, ενδείκνυνται αγορές στη ζώνη , όμως προϋπόθεση για το συγκεκριμένο σενάριο αποτελεί η μη παραβίαση του πρόσφατου τοπικού χαμηλού των 217,92 μονάδων. Αν η συνθήκη αποδειχθεί αληθής, τότε κριτήριο για τη συνέχεια της ανοδικής κίνησης του δείκτη θα αποτελέσει το επίπεδο των 239,38 μονάδων. Επιτυχημένη ανοδική διάσπαση του συγκεκριμένου επιπέδου θα ανοίξει τον δρόμο για τα επίπεδα των 265 και 275 περίπου μονάδων, ενώ αδυναμία επιτυχημένης διάσπασης θα οδηγήσει σε αποκόμιση κερδών σε long θέσεις. Σύμφωνα με το δεύτερο σενάριο, ο δείκτης ενδέχεται να κινηθεί κάτω από το πρόσφατο χαμηλό, με πιθανότερο στόχο τη ζώνη γύρω από τις 212 μονάδες. Το συγκεκριμένο επίπεδο αν επιβεβαιωθεί λογικά θα προσελκύσει το ενδιαφέρον για αγορές τόσο για κλείσιμο short θέσεων όσο και πιθανότατα για βραχυπρόθεσμες τοποθετήσεις από κυνηγούς ευκαιριών (bottom fishers). Πολλές και σε πολλές των περιπτώσεων δίκαιες είναι οι αντιδράσεις σχετικά με την τροπολογία για τις τριγωνικές συναλλαγές, που επί της ουσίας επιβάλλει προκαταβολικό φόρο για τις επιχειρήσεις 26% και που εν συνεχεία θα μπορεί να επιστραφεί. Υπάρχει όμως και αντίλογος, όπως για παράδειγμα πως σήμερα ένας εγχώριος όμιλος μπορεί να εισάγει από την Κίνα ένα προϊόν μέσω Κύπρου, απ όπου μετά φτάνει στην Ελλάδα υπερτιμολογημένο. Αποτέλεσμα είναι η εδώ επιχείρηση να μην πληρώνει τον πραγματικό φόρο όταν το πουλά, δεδομένου πως με την υπερτιμολόγηση περιορίζει σημαντικά το κέρδος της και ταυτόχρονα καταγράφει ως κέρδη τη διαφορά στην Κύπρο ή αλλού, όπου η φορολογία είναι εξαιρετικά χαμηλή. Σύμφωνα με πληροφορίες που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση, κατά την τελευταία δημοπρασία εντόκων γραμματίων οι Κινέζοι επενδυτές σήκωσαν περί τα 100 εκατ. ευρώ, σε μια κίνηση στήριξης, αλλά και λόγω του εξαιρετικά δελεαστικού επιτοκίου, το οποίο δεν βρίσκεις εύκολα σε παγκόσμιο επίπεδο. Εκείνο που δεν έχει διευκρινιστεί είναι αν πρόκειται για νέα θέση ή για «γύρισμα» (rollover) προηγούμενης, μιας και όντως επενδυτικοί πόλοι από την Κίνα είχαν στα χέρια τους έντοκα της τάξεως των 100 εκατ. ευρώ. Βεβαίως, εκείνο που μετράει δεν είναι το ποσό, που έτσι κι αλλιώς θεωρείται μικρό, αλλά η έμμεση υποστήριξη, ωστόσο υπάρχει και παρασκήνιο. Συγκεκριμένα, οι Κινέζοι φαίνονται διατεθειμένοι να αγοράσουν πολύ περισσότερο ελληνικό χρέος όταν ολοκληρωθούν οι διαπραγματεύσεις με την COSCO, που εξελίσσονται σε πολλά επίπεδα και ενδιαφέρουν σφόδρα τους φίλους μας από την Άπω Ανατολή. Την προηγούμενη εβδομάδα λέγαμε πως παραμένει το ενδιαφέρον για μια συνεταιριστική τράπεζα από Κορεάτες που επιθυμούν να «βάλουν πόδι» σε ευρωπαϊκό έδαφος και επί της ουσίας σκοπεύουν στην άδεια λειτουργίας ενός χρηματοπιστωτικού ομίλου. Νεότερες πληροφορίες, πάντως, αναφέρουν πως στα πλάνα της κυβέρνησης είναι να γίνει συγχώνευση όλων των συνεταιριστικών τραπεζών, με σκοπό να προκύψει ένα πιο ισχυρό σχήμα που θα μπορεί να αξιοποιηθεί ευκολότερα. Πόσο εύκολη υπόθεση είναι, τώρα, να συγχωνευθούν οι μικρές τράπεζες είναι μια μεγάλη απορία, για όσους γνωρίζουν την κατάσταση του συστήματος (του τραπεζικού εννοείται)

8 8 στον αστερισμό Και για να μην ξεχνιόμαστε, πατριώτες Μόνο οι χώρες που βγαίνουν και δανείζονται φθηνά από τις αγορές δεν έχουν μνημόνια των... θεσμών Η αντίσταση, όπως όλα δείχνουν, θα οδηγήσει σε νέα επιδείνωση της θέσης και της κατάστασης της χώρας. Βαδίζουμε αντίθετα σε μονόδρομο και θα τρακάρουμε Όταν θα στεγνώσει εντελώς η αγορά τότε ίσως είναι αργά πια για δάκρυα. Πάρτε αποφάσεις τώρα Ο λογαριασμός «φουσκώνει» επικίνδυνα. Εν τέλει, ούτε τέλος της λιτότητας θα έχουμε αλλά ούτε και τέλος των επιβαρύνσεων. Οι Αμερικανοί έχουν αρχίσει να τα παίρνουν στο κρανίο με όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα και κυρίως με την εικόνα χαλαρότητας που δείχνει η κυβέρνηση. Ως γνωστόν, οι Αμερικανοί αυτά δεν τα σηκώνουν. Εξ ου και το τηλέφωνο σε υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος για να υπάρξει επιστροφή στον ρεαλισμό. Εξ ου και η επίσκεψη της βοηθού υπουργού Εξωτερικών Βικτόρια Νούλαντ στην Ελλάδα, όπου στη συνάντηση με τον Αλέξη Τσίπρα, όπως μαθαίνουμε, είπε ορθά-κοφτά να αφήσουμε Την εβδομάδα που πέρασε άρχισαν οι συζητήσεις με τους «θεσμούς» για την κατάσταση του τραπεζικού συστήματος. Όπως μαθαίνουμε, η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη σε σχέση και με τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις. Και οι υπάλληλοι των θεσμών το είπαν σε όλους τους τόνους στους εκπροσώπους τις φανφάρες περί γεωπολιτικών ανησυχιών και να κοιτάξουμε να συμφωνήσουμε με τους δανειστές για το πρόγραμμα οικονομικών μεταρρυθμίσεων. Τουτέστιν μεθερμηνευόμενον, πρέπει να υπάρξει πιστή εφαρμογή της συμφωνίας της 20ής Φεβρουαρίου από την πλευρά της Αθήνας. Απ ό,τι μαθαίνουμε, η κυβέρνηση έχει διαβεβαιώσει ότι καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να υπάρξει συμφωνία. Ωστόσο, το θέμα είναι ότι αλλιώς αντιλαμβάνονται οι απέξω τις συμφωνίες και αλλιώς εμείς. του Ελληνικού Δημοσίου. Έχουν φύγει από το σύστημα 22 δισ. ευρώ, μέσω του ELA η επιβάρυνση θα ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ για την πληρωμή τόκων, και η χρηματιστηριακή αξία των 4 συστημικών τραπεζών έχει πέσει λίγο πάνω από τα 10 δισ. ευρώ. Κατά τα λοιπά, είμαστε σε καλό δρόμο Plan B, Grexit, Grexident Η κυβέρνηση έχει καταλάβει ότι όχι μόνο δεν έχει αλλάξει τίποτα στη μεθοδολογία με την οποία λειτουργούν οι «θεσμοί», αλλά αντιθέτως θέλουν να διαμορφώσουν ένα σκηνικό σκληρότατης τρόικας. Η μόνη διαφορά είναι ότι δεν θα μπαινοβγαίνουν στα υπουργεία. Η συζήτηση δηλαδή, άρα η στασιμότητα στις συζητήσεις, έχει να κάνει με επικοινωνιακά τεχνάσματα και ανούσιες προβολές. Εμείς βλέπουμε ότι τα πράγματα είναι σκούρα, και μιλάμε για Plan B (εδώ δεν υπάρχει καν Plan A ), ενώ οι άλλοι στο εξωτερικό εκφράζουν ευχές περί παραμονής της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, τον κίνδυνο ατυχήματος και διάφορα άλλα. Η πρόβλεψη; Θα φτάσουμε στο ως εδώ και μη παρέκει και στο τέλος θα υποστούμε τα επίχειρα των πράξεών μας Όσοι πιστεύουν ότι οι εταίροι-δανειστές θα ήθελαν να μας εξωθήσουν σε έξοδο από το ευρώ μάλλον είναι βαθιά νυχτωμένοι. Είναι η καλύτερή τους! Δεν θέλουν να θρυμματίσουν τον καθρέφτη της Ευρωζώνης, και από την άλλη πλευρά επιδιώκουν να βάλουμε μυαλό μέσα από μια κατάσταση α λα Κύπρου. Είναι το λεγόμενο euro-stacation, που λέει η Morgan Stanley. Δεν θέλουμε να κάνουμε αλλαγές; Δεν θέλουμε να κάνουμε αυτό που πρέπει γιατί είμαστε αντιστασιακοί και έχουμε αξιοπρέπεια; Κανένα πρόβλημα. Εντός ευρώ και χωρίς σάλιο. Στεγνοί μέχρι να καταλάβουμε τι πρέπει να κάνουμε

9 9 Η Ελλάδα είναι μόνη της στην Ευρωζώνη των 19 και εντελώς μόνη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση των 29. Δεν το λένε ξένοι, αλλά το αναγνωρίζουν και εγχώριοι πολιτικοί παράγοντες που ξέρουν τις διαδικασίες. Το ανέφερε και σε tweet ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και αντιπρόεδρος του Κοινοβουλίου, Δημήτρης Παπαδημούλης. Από κεί και πέρα, κανείς δεν φαίνεται διατεθειμένος να κάνει τα πάντα για να παραμείνει η Ελλάδα στην Ευρωζώνη, εάν εμείς έχουμε σηκώσει τον δικό μας ανένδοτο. Το ΔΝΤ μάς λέει ότι είμαστε οι χειρότεροι συνομιλητές που έχει συναντήσει ποτέ (!), και γενικώς ένα αίσθημα εθνικής υπερηφάνειας μάς διακατέχει όλους. Κατά τα λοιπά, δεν εκβιαζόμαστε και δεν απειλούμαστε. Θα πέσουμε ηρωικώς όπως στο Κούγκι και θα το χαρούμε προσεχώς με κλαρίνα και βιολιά την 25η Μαρτίου. Προφανώς πρόκειται για σοβαρές καταστάσεις οι οποίες προσεγγίζονται μόνο διά της γελοιοποιήσεως και του χιούμορ Οι επόμενες ημέρες θα είναι εξίσου κρίσιμες για την Ελλάδα, και όλοι εντός και εκτός συνόρων έχουν αρχίσει να αναρωτιούνται πού το πάει η, κυβέρνηση. Το ίδιο ισχύει και για τους θεσμικούς ελεγκτές, οι οποίοι κάνουν τον σταυρό τους βλέποντας τη διαδικασία που ακολουθείται ως προς τη λήψη «στοιχείων και δεδομένων» της ελληνικής οικονομίας. Οι αισιόδοξοι πιστεύουν ότι θα βρεθεί λύση στο τέλος και απλά το σκηνικό πρέπει να παραπέμπει σε ρήξη λίγο πριν γίνει η συμφωνία. Οι απαισιόδοξοι θεωρούν ότι η κάθε πλευρά τραβάει την κατάσταση στα άκρα. Ακόμη και αν πρόκειται για μπλόφα, υπάρχει κίνδυνος να γίνει κάποιο ατύχημα. Το γνωστό «Graccident». Ας ελπίσουμε ότι στο τέλος θα επικρατήσουν η σοβαρότητα, η υπευθυνότητα και ο ρεαλισμός. Απ όλες τις πλευρές. Η κατάσταση στην αγορά και την οικονομία τείνει να μετατραπεί σε ανορθόδοξη μέσα στις μέρες του Πάσχα! Έχουν περάσει δύο μήνες από τη συγκρότηση της κυβέρνησης. Έχουν περάσει δύο εβδομάδες από τότε που άρχισαν οι επίσημες συζητήσεις με τους «θεσμούς». Κι όμως, έχουμε φτάσει στο σημείο όπου ψάχνουμε ακόμη τα νούμερα. Οι συζητήσεις είναι γενικές και αόριστες από την πλευρά μας, ενώ οι «θεσμοί» προσπαθούν να καταλάβουν τι θέλουμε να κάνουμε. Και, βεβαίως, απορούν πώς σε ζητήματα οικονομίας οι συζητήσεις είναι θεωρητικές ή παραπέμπουν σε διαλέξεις που δίνονται σε αμφιθέατρα πανεπιστημίων. Και προφανώς αυτό το λένε έχοντας στο μυαλό τους τον Γιάννη Βαρουφάκη. Μιλάμε για νούμερα τα οποία πρέπει να αποτυπωθούν στο χαρτί. Και προς το παρόν δεν φαίνεται να γίνεται και κάτι από την πλευρά της κυβέρνησης Ξυπνάνε νωρίς και κατεβαίνουν για πρωινό. Στη συνέχεια διαβάζουν τα s των προϊσταμένων τους με ιδιαίτερη προσοχή. Ο λόγος για τα μέλη των τεχνικών κλιμακίων τα οποία διαμένουν σε κεντρικό ξενοδοχείο και μάλλον λόγω της χαλάρωσης που υπάρχει απολαμβάνουν τη διαμονή τους στη χώρα μας. Με το πάσο τους μετακινούνται σε άλλο ξενοδοχείο, όπου υπάρχουν προκαθορισμένες συναντήσεις με τεχνοκράτες του Ελληνικού Δημοσίου. Αυτό που βγαίνει ως συμπέρασμα είναι ότι δεν χαλάνε τη ζαχαρένια τους. Εν ολίγοις, λειτουργούν χωρίς άγχος και χωρίς πίεση. Από την άλλη πλευρά, μαθαίνουμε ότι κάποιοι εντεταλμένοι παρακολουθούν λεπτό προς λεπτό τις κινήσεις τους. Έχουν μάθει απ έξω τι τρώνε και τι πίνουν. Αυτό, όμως, που ενδιαφέρει τους σαΐνηδες είναι κυρίως αν συναντούν κάποιους Έλληνες (και ποιους), κυρίως κατά τις βραδινές ώρες. Στη συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου οι «θεσμοί» μάς είπαν ότι η ελληνική κυβέρνηση δεσμεύτηκε να αποφύγει οποιαδήποτε μονομερή ενέργεια. Και να που ήρθε ο Ντένκλαν Κοστέλο, επικεφαλής του κλιμακίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην τρόικα, ή θεσμούς, ή Brussels Group Τι μας είπε; Τα νομοσχέδια για την ανθρωπιστική κρίση και τις ρυθμίσεις χρεών είναι μονομερείς ενέργειες και παραβιάζουν τη συμφωνία της 20ής Φεβρουαρίου! Από την πλευρά της η κυβέρνηση αντέτεινε ότι ειδικά το νομοσχέδιο για τις ρυθμίσεις χρεών θα συμβάλει ώστε να βελτιωθούν τα έσοδα, ενώ η στήριξη οικογενειών που πλήττονται από την κρίση είναι κοστολογημένη και δεν ενυπάρχει σε κάποιο κείμενο συμφωνιών. Βέβαια, την κατάσταση έσωσε ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων, Πιέρ Μοσκοβισί, ο οποίος είπε ότι δεν τέθηκε κάποιο βέτο. Φαίνεται ότι και εντός των «θεσμών» υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις

10 10, Τ ο κλίμα έγινε ακόμα πιο βαρύ με τη δήλωση της αναπληρώτριας υπουργού Οικονομικών, Νάντιας Βαλαβάνη, υπεύθυνης για το ΤΑΙΠΕΔ, ότι θα φέρει τροπολογία στη Βουλή σύμφωνα με την οποία τα έσοδα από την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας δεν θα πηγαίνουν στο ειδικό ταμείο για την αποπληρωμή του χρέους μέσα σε διάστημα 10 ημερών, αλλά για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής και κυρίως για τη στήριξη του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Ασάφεια, δημιουργική ή μη, έχει προκληθεί για συγκεκριμένες αποκρατικοποιήσεις, για τον τρόπο που θα πραγματοποιηθούν, όπως για παράδειγμα για τη ΔΕΗ, ενώ άλλες ακυρώνονται, όπως της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ. Η κυβέρνηση είχε ζητήσει τις παραιτήσεις του Δ.Σ. του ΤΑΙΠΕΔ και προ ημερών τοποθέτησε νέα πρόσωπα, τα οποία πέρασαν και από την αρμόδια επιτροπή της Βουλής. Τη θέση του προέδρου του Δ.Σ. του Ταμείου αναλαμβάνει ο κ. Στέργιος Πιτσιόρλας, επιχειρηματίας του τουριστικού κλάδου και παλαιό στέλεχος του Συνασπισμού, ενώ τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου ο κ. Αντώνης Λεούσης, που έχει διατελέσει στο παρελθόν στέλεχος της Ιονικής Τράπεζας και της Alpha Αστικά Ακίνητα. Επίσης, στο Δ.Σ. του ΤΑΙΠΕΔ τοποθετούνται οι κ. Λάζαρος Σταθάκης (συνταξιούχος χημικός μηχανικός), ο κ. Άγγελος Βλάχος (ελεύθερος επαγγελματίας) αλλά και η κ. Ευαγγελία-Αναστασία Τσιτσογιαννακοπούλου (ορκωτή εκτιμήτρια ακινήτων). Όπως ανέφερε η αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών Νάντια Βαλαβάνη, στο νέο Ταμείο που θα μετασχηματιστεί το ΤΑΙΠΕΔ δεν έχουν θέση τα μέλη του Συμβουλίου Εμπειρογνομώνων, που είχαν οριστεί από τους «θεσμούς». Πρόκειται για τους κ. Ζήνωνα Κοντολαίμη και Φιλίπ Μπουάν. Νέα κόντρα άνοιξε το υπουργείο Οικονομικών με τους «θεσμούς», όταν η αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών Νάντια Βαλαβάνη δήλωσε ότι τα έσοδα από την αξιοποίηση της περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου δεν θα πηγαίνουν στο ειδικό ταμείο για την αποπληρωμή του χρέους, αλλά για την άσκηση κοινωνικής πολιτικής. Για να πραγματοποιηθεί αυτό, φυσικά, θα πρέπει να έρθει μια τροπολογία στη Βουλή η οποία θα πρέπει να ψηφιστεί. Η αναπληρώτρια υπουργός ξεκαθάρισε ότι η εν λόγω τροπολογία θα κατατεθεί το επόμενο χρονικό διάστημα και θα περιλαμβάνει τη διάταξη ότι οι εισπράξεις του ΤΑΙΠΕΔ θα διοχετεύονται στη στήριξη της κοινωνικής ασφάλισης, αντί της προεξόφλησης του χρέους. Από τις Βρυξέλλες, όμως, στο άκουσμα των δηλώσεων της κ. Βαλαβάνη κάνουν λόγο για μία ακόμα μονομερή ενέργεια της κυβέρνησης. Παράλληλα, επισημαίνουν ότι αυτή η τροπολογία έρχεται σε αντίθεση τόσο με την ιδρυτική διάταξη του ΤΑΙΠΕΔ όσο και με τη λίστα Βαρουφάκη που απέστειλε στο Eurogroup, η οποία δεν ανέφερε αυτή την πρόθεση της κυβέρνησης. Στην επιστολή Βαρουφάκη προς το Eurogroup γινόταν ιδιαίτερη μνεία στο κομμάτι των αποκρα- Εκτός από μια σειρά ακινήτων και εκτάσεων, επισήμως, σύμφωνα με το ΤΑΙΠΕΔ, υπάρχουν αποκρατικοποιήσεις που θα πραγματοποιηθούν μελλοντικά. Μεταξύ άλλων είναι: ΔΕΠΑ (ο διαγωνισμός κηρύχθηκε άγονος το 2012 και έκτοτε δεν επαναπροκηρύχθηκε) ΔΕΗ (ασαφές πώς θα προχωρήσει) ΕΥΔΑΠ (σύμφωνα με την κυβέρνηση δεν θα πραγματοποιηθεί) Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών ΕΛ.ΠΕ. Εγνατία Οδός ΕΛ.ΤΑ. Ψηφιακό μέρισμα Σε εξέλιξη, μεταξύ άλλων (έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες, αν και σε μερικές περιπτώσεις έχουν παγώσει), βρίσκονται: ΤΡΑΙΝΟΣΕ Συντήρηση του τροχαίου υλικού του ΟΣΕ Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας Περιφερειακά αεροδρόμια Ολυμπιακά ακίνητα ΟΛΠ, ΟΛΘ και 10 περιφερειακά λιμάνια Μαρίνες (Αλίμου, Νέας Επιδαύρου, Ύδρας, Πόρου, Χίου και Πύλου) ΕΥΑΘ (σύμφωνα με την κυβέρνηση ακυρώνεται) Τέσσερεις φορές έχει αλλάξει το νέο πλαίσιο για τις αποκρατικοποιήσεις που περιλαμβάνονται στο νομοσχέ-

11 11 Μείζον θέμα έχει προκύψει με τις δικαστικές αποφάσεις οι οποίες είναι χρονοβόρες και έχουν «παγώσει» συγκεκριμένες ιδιωτικοποιήσεις. Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) βάζει σημαντικά εμπόδια στην ανάπτυξη του Αστέρα της Βουλιαγμένης, μια επένδυση ύψους 800 εκατ. ευρώ, και πλέον αναζητείται νέα πρόταση. Για να προχωρήσει η διαδικασία οι επενδυτές του Αστέρα θα πρέπει να υποβάλουν τροποποιημένο Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων. Μια άλλη επένδυση που έχει κολλήσει είναι αυτή του Ελληνικού. Η σύμβαση πώλησης υπεγράφη τον περασμένο Νοέμβριο, με το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του έργου να τοποθετείται δύο χρόνια αργότερα. Και σε αυτή την επένδυση δεν έχει υποβληθεί ακόμα το Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων, αν και είχε προγραμματιστεί να κατατεθεί στις αρχές του Οι πολιτικές εξελίξεις, όμως, συνετέλεσαν στο να καθυστερήσει χαρακτηριστικά. Μάλιστα, η αναπληρώτρια ΥΠ.ΟΙΚ. Νάντια Βαλαβάνη έχει αφήσει να εννοηθεί ότι θα αναθεωρηθεί η αξιοποίηση της έκτασης 6,2 χιλιάδων στρεμμάτων του πρώην αεροδρομίου στο Ελληνικό, που έχει αναλάβει η Lamda Development, ωστόσο αυτή η διαδικασία επανεξέτασης θα πραγματοποιηθεί όταν η σύμβαση παραχώρησης θα κατατεθεί προς έγκριση στη Βουλή. Το εφάπαξ τίμημα για το Ελληνικό ανέρχεται στα 915 εκατ. ευρώ. τικοποιήσεων, χωρίς όμως να περιλαμβάνονται συγκεκριμένες δράσεις. Όπως φαίνεται, οι ιδιωτικοποιήσεις γίνονται και πάλι θέμα αντιπαράθεσης μεταξύ κυβέρνησης και δανειστών. Θυμίζουμε ότι στη συμφωνία με το Eurogroup στις 20 Φεβρουαρίου το οικονομικό επιτελείο είχε δεσμευτεί σε τρεις τομείς για τις ιδιωτικοποιήσεις: 1. Δεν θα καταργήσουν ιδιωτικοποιήσεις που έχουν ολοκληρωθεί. 2. Αν ο διαγωνισμός έχει προκηρυχθεί, η κυβέρνηση θα σεβαστεί τη διαδικασία, σύμφωνα με τη νομοθεσία. 3. Θα επανεξετάσουν τις ιδιωτικοποιήσεις που δεν έχουν προκηρυχθεί, αποσκοπώντας στη βελτίωση των όρων, ώστε να βελτιστοποιηθούν τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του Δημοσίου. Πέραν της επένδυσης στο Ελληνικό, το υπουργείο Οικονομικών θα επανεξετάσει και μια σειρά ακόμα ιδιωτικοποιήσεων, επικαλούμενο το διο για τις 100 δόσεις και την επανεκκίνηση της οικονομίας. Σύμφωνα με την αναπληρώτρια υπουργό Οικονομικών, Νάντια Βαλαβάνη, «η Παράκτιο Αττικό Μέτωπο Α.Ε. απορροφάται από την ΕΤΑΔ, υπογραμμίζοντας ότι πλέον θα υπάρχει καθολικός διάδοχος και θα μπορεί να παρεμβαίνει σε εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις». Το αρχικό νομοσχέδιο προέβλεπε απλώς τη λύση και την εκκαθάρισή της. Στο επίμαχο άρθρο στην παράγραφο 1, το υπουργείο Οικονομικών ανέφερε ότι θα καταργούσε την Παράκτιο Αττικό Μέτωπο, και το σύνολο των εκτάσεων, κτιρίων και εγκαταστάσεων που είχαν μεταβιβαστεί στην εταιρεία επιστρέφεται και πάλι στο ΤΑΙΠΕΔ. Στο σχέδιο στο άρθρο 24, παράγραφος 2, αναφερόταν ότι «η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Ανώνυμη Εταιρεία (ΕΤΑΔ Α.Ε.) απορροφάται από το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής δημόσιο συμφέρον, αλλά και το επενδυτικό κλίμα, με φόντο πάντα την πορεία της ελληνικής οικονομίας. Θυμίζουμε ότι οι διαγωνισμοί για τα λιμάνια του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, αλλά και αυτός για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, έχουν πάρει παράταση μέχρι τον Ιούνιο, μετά από αίτημα της αρμόδιας υπουργού Οικονομικών. * Περιφερειακά αεροδρόμια: Η κοινοπραξία Fraport-Slentel για τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια της χώρας θα είναι μία από τις υπό επανεξέταση ιδιωτικοποιήσεις. Το οικονομικό επιτελείο επεξεργάζεται το ενδεχόμενο να υπάρξει σύμπραξη Δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Η γερμανική εταιρεία ανακοίνωσε ότι δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα η αγορά των 14 περιφερειακών ελληνικών αεροδρομίων που αναμένεται για το τρέχον έτος να μετατεθεί για το Για την 40ετή περίοδο παραχώρησης των αεροδρομίων υπολογίζεται πως το Δημόσιο θα έχει έσοδα περίπου 10 δισ. ευρώ, από τα οποία το εφάπαξ τίμημα, που θα καταβληθεί με την ολοκλήρωση της συμφωνίας, ανέρχεται σε 1,234 δισ. ευρώ. Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε. (ΤΑΙΠΕΔ Α.Ε.). Πρόκειται για τα τουριστικά και τα ολυμπιακά ακίνητα, τις παραλίες και γενικά ένα μεγάλο μέρος της δημόσιας περιουσίας. Στο ιδρυτικό καταστατικό του ΤΑΙΠΕΔ αναφέρεται ότι όποιος φορέας περνά στα χέρια του Ταμείου δεν μπορεί να επιστρέψει στο Ελληνικό Δημόσιο, ενώ τα ποσά από την εκποίησή του κατατίθενται απ ευθείας στον λογαριασμό για την αποπληρωμή του χρέους. * Ιπποδρομιακό στοίχημα: Πρόκειται για την αποκρατικοποίηση των ημερών. Την περασμένη Πέμπτη έληξε η εγγυητική επιστολή του ΟΠΑΠ, με τον Οργανισμό να έχει ζητήσει την παράτασή της. Στις 24 Μαρτίου εκπνέει η θητεία του Δ.Σ. του ΟΔΙΕ, ενώ οι Βρυξέλλες έχουν δώσει προθεσμία στην Ελλάδα να εκκαθαρίσει τον Οργανισμό που διαχειρίζεται μέχρι σήμερα το ιπποδρομικό στοίχημα, μέχρι τις 31 Μαρτίου. Από τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν ολοκληρώθηκε ο διαγωνισμός, μέχρι και σήμερα δεν έχουν προχωρήσει οι διαδικασίες για την παραχώρηση του δικαιώματος για 20 χρόνια. Γι αυτό το υπουργείο Οικονομικών προωθεί νέο αίτημα στις Βρυξέλλες για να δοθεί νέα τρίτη κατά σειρά παράταση στην προθεσμία εκκαθάρισης του ΟΔΙΕ. Επισήμως το οικονομικό επιτελείο αναφέρει ότι η σύμβαση πώλησης του ιπποδρομιακού στοιχήματος θα προχωρήσει κανονικά. * ΔΕΣΦΑ: Η πώληση του ΔΕΣΦΑ στην αζέρικη εταιρεία Socar τελεί υπό την έγκριση της Κομισιόν. Το τελικό τίμημα που προσφέρουν οι Αζέροι για το 66% του ΔΕΣΦΑ ανέρχεται στα 400 εκατ. ευρώ, απ τα οποία τα 212 εκατ. θα οδηγηθούν στα ΕΛ.ΠΕ. που πωλούν το 35% και τα υπόλοιπα στο Ελληνικό Δημόσιο που πωλεί το 31%. Η απάντηση της Κομισιόν αναμένεται στο γ τρίμηνο του έτους. * ΟΛΠ ΟΛΘ: Μετά από αίτημα της αναπληρώτριας υπουργού Οικονομικών οι διαδικασίες για την αποκρατικοποίηση των λιμανιών σε Πειραιά και Θεσσαλονίκη έλαβαν παράταση μέχρι τον Ιούνιο. Θυμίζουμε ότι η υποβολή των δεσμευτικών προσφορών είχε μετατεθεί, καθώς προβλεπόταν, για το τέλος Δεκεμβρίου του * ΤΡΑΙΝΟΣΕ: Η ίδια παράταση έχει ζητηθεί και για την ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Ο διαγωνισμός έχει αναβληθεί πολλές φορές, με ενδιαφέρον να δείχνουν εταιρείες ρωσικών, κινεζικών, αλλά και γαλλικών συμφερόντων. * ΕΥΔΑΠ ΕΥΑΘ: Η κυβέρνηση διαμηνύει σε όλους τους τόνους ότι δεν πρόκειται να προχωρήσουν οι ιδιωτικοποιήσεις στα δίκτυα ύδρευσης. Μάλιστα, επικαλείται και σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. * ΔΕΗ: Πρόκειται για την αποκρατικοποίηση που έχει συγκεντρώσει τις περισσότερες ίσως αντιδράσεις. Η πώληση της λεγόμενης «μικρής ΔΕΗ» έχει παγώσει, μια ιδιωτικοποίηση που προέβλεπε ότι θα απορροφούσε το 30% των μονάδων του προσωπικού και των πελατών της επιχείρησης, όπως και η πώληση του 17% του μετοχικού κεφαλαίου της ΔΕΗ.

12 12 T ο πολιτικό προσωπικό όλων ανεξαιρέτως των κομμάτων περιμένει με αγωνία την απόφαση που θα εκδοθεί την Τρίτη για τον πρώην υπουργό Γιώργο Παπακωνσταντίνου. Μη φανταστείτε ότι τους έπιασε ο πόνος για τον κολλητό του ΓΑΠ. Αυτό που τρέμουν είναι ότι η απόφαση θα αποτελέσει πιλότο και για άλλους υπουργούς που ενέχονται σε σκανδαλώδεις υποθέσεις. Η ενότητα γραμμής που παρουσιάζουν κάποια δημοσιεύματα σε λαθρόβιες φυλλάδες αποκαλύπτει τόσο την προέλευση όσο και τις σκοπιμότητες που εξυπηρετούν. Για να ξέρετε τι ακριβώς συμβαίνει, κάποιος επιχειρηματίας ο οποίος λειτουργεί με πρακτικές που παραπέμπουν στη μαφία έστησε μια σειρά από δημοσιεύματα σε βάρος αντίπαλης εταιρείας προκειμένου να προκαλέσει για λόγους εντυπώσεων δικαστική έρευνα. Τελικά, το μόνο που κατάφερε είναι να παγιδευτεί ο ίδιος σε νέες περιπέτειες, γιατί όπως γνωρίζει πολύ καλά, η απόπειρα εξαπάτησης της Δικαιοσύνης είναι κακούργημα Radar ΚΟΥΙΖ Σε ποιο τηλεοπτικό κανάλι έχει εκδοθεί οδηγία απ τον ιδιοκτήτη να τσακίζουν σε καθημερινή βάση τον Γιάνη Βαρουφάκη; Η οδηγία αφορά όλες τις εκπομπές, ακόμα και αυτές που ασχολούνται με τη μαγειρική.? Το κυνήγι σκανδάλων συνεχίζεται απ την ειδική ομάδα που έχει συγκροτήσει το Μέγαρο Μαξίμου. Όπως πληροφορούμαι, το ενδιαφέρον εστιάζεται σε πέντε καυτούς φακέλους που αφορούν σε επιχειρηματικές δραστηριότητες και σε δύο φακέλους που σχετίζονται με πεπραγμένα δύο υπουργών οι οποίοι κατά σύμπτωση! προέρχονται απ το ΠΑΣΟΚ. Όψιμο ενδιαφέρον για το ποδόσφαιρο δείχνουν το τελευταίο διάστημα ορισμένα δημοσιογραφικά συγκροτήματα. Μάλιστα, σε κάποια μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδα ο εκδότης της αφιέρωσε πρόσφατα και το άρθρο της πρώτης σελίδας για να ζητήσει τη λήψη μέτρων απ την πολιτεία. Στην ουσία ο εν λόγω εκδότης έδινε γραμμή στον νέο υφυπουργό Αθλητισμού να σταματήσει εντελώς το πρωτάθλημα, αδιαφορώντας ακόμα και για το ενδεχόμενο να αποκλειστούν οι ελληνικές ομάδες απ τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Βέβαια, ο στόχος του συγκεκριμένου συγκροτήματος είναι ο Ολυμπιακός, για λόγους που δεν έχουν σχέση με το ποδόσφαιρο. Αντίστοιχα άρθρα πάντα με στόχο τον Ολυμπιακό αλλά υποκινούμενα από άλλα κίνητρα έχουν γραφεί και σε άλλα έντυπα. Επενδύει πολλά στο ταξίδι στη Μόσχα ο Αλέξης Τσίπρας. Ήδη ένα κυβερνητικό στέλεχος βρίσκεται από προχθές στη Μόσχα προκειμένου να προετοιμάσει το έδαφος για τη συνάντηση. Κάποιοι αιθεροβάμονες εξακολουθούν να πιστεύουν ότι παρά την οικονομική κρίση που μαστίζει τη Ρωσία ο Πούτιν μπορεί να προσφέρει ένα δάνειο στην Ελλάδα της τάξεως των 10 δισ. δολαρίων. Το ερώτημα είναι τι ανταλλάγματα θα απαιτήσει η Μόσχα και ποιες θα είναι οι αντιδράσεις τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και των ΗΠΑ. Άλλωστε, η αναπληρώτρια υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, που βρέθηκε αυτή την εβδομάδα στην Ελλάδα, έβαλε τις κόκκινες γραμμές σε σχέση με την ελληνορωσική συνεργασία. Μέσα στις επόμενες μέρες αναμένεται να σκάσει ένα μεγάλο σκάνδαλο που αφορά σε ξέπλυμα βρόμικου χρήματος σε δύο μεγάλες αλυσίδες φούρνων και μία αλυσίδα από καφέ που έχει κατακτήσει την αγορά. Όπως πληροφορούμαι, οι τρεις αλυσίδες αποτελούν πλυντήριο βρόμικου χρήματος που προέρχεται από κυκλώματα πορνείας. Στο κύκλωμα εμπλέκονται έμποροι λευκής σαρκός, ευυπόληπτοι επιχειρηματίες, κρατικοί υπάλληλοι και άλλα μπουμπούκια. Αποφασισμένος να στηρίξει τον Αλέξη Τσίπρα σε μια σειρά από επίμαχα ζητήματα που αφορούν και σε αποκρατικοποιήσεις εμφανίζεται ο Παναγιώτης Λαφαζάνης. Για να ξέρετε, η Αριστερή Πλατφόρμα παρά τη ρητορική που αναπτύσσει είναι καθαρά συστημική δύναμη και σε καμμία περίπτωση δεν πρόκειται να δημιουργήσει καταστάσεις ρήξης στη Βουλή όταν θα συζητούνται επίμαχα νομοσχέδια που βρίσκονται σε αναντιστοιχία με το λεγόμενο πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης. Νέο κύμα απολύσεων αναμένεται το αμέσως προσεχές διάστημα σε κανάλια και εφημερίδες. Η κρίση στα μέσα ενημέρωσης είναι πολυεπίπεδη και η κατάσταση στην αγορά δεν επιτρέπει καμμία αισιοδοξία. Γι αυτό καναλάρχες και εκδότες επιχειρούν με κάθε τρόπο να μειώσουν το μισθολογικό κόστος, με αποτέλεσμα να μετράμε στρατιές νέων ανέργων. Ένας απ τους λεγόμενους δελφίνους της Νέας Δημοκρατίας αποφάσισε αλλαγή τακτικής και στρατηγικής. Αφού διαπίστωσε ότι η ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας δεν αλλάζει, αποφάσισε να ρίξει γέφυρες στον Αντώνη Σαμαρά προσδοκώντας να γίνει αντιπρόεδρος του κόμματος. Ύστερα από παρέμβαση του αναπληρωτή υπουργού Ναυτιλίας, κ. Δρίτσα, ακυρώθηκε ο διαγωνισμός που είχε προκηρύξει η διοίκηση του Οργανισμού Λιμένος Πειραιά για τη διαχείριση στερεών αποβλήτων. Όπως είχε αποκαλύψει έγκαιρα το «Ραντάρ», οι όροι του διαγωνισμού ήταν φωτογραφικοί για να ευνοηθεί συγκεκριμένη εταιρεία η οποία λυμαίνεται τα τελευταία χρόνια τις συμβάσεις με το Δημόσιο. Διαμαρτύρεται ο Ιβάν Σαββίδης για τους τελωνειακούς ελέγχους που διενεργούν οι αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες στη ΣΕΚΑΠ. Επικαλούμενος το γεγονός ότι η εταιρεία που αγόρασε ήταν προβληματική τα βάζει με το κράτος που τον ελέγχει, τους εργαζόμενους και τους συνδικαλιστές. Μήπως θα πρέπει να υπενθυμίσει κάποιος στον κ. Σαββίδη ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην οποία τηρούνται οι νόμοι και κανένας επιχειρηματίας δεν διαθέτει καθεστώς ιδιότυπης ασυλίας; Κάποια βαριά ονόματα που φιγουράρουν στη λίστα Λαγκάρντ αποφάσισαν να κάνουν συμβιβασμό με το Δημόσιο προκειμένου να αποφύγουν τις δικαστικές περιπέτειες και τους φορολογικούς ελέγχους. Όπως πληροφορούμαστε από έγκυρη πηγή, γνωστός εκδότης πλήρωσε στο Δημόσιο τέσσερα ολόκληρα εκατομμύρια ευρώ για να καθαρίσει την υπόθεσή του που αφορούσε σε μαύρες καταθέσεις στο εξωτερικό.

13 13 και εκεί ξεκαθαρίστηκε πως από την Ελλάδα δεν αναμένεται να εφαρμόσει όσα είχε συμφωνήσει η κυβέρνηση Σαμαρά, αλλά να προχωρήσει μεταρρυθμίσεις με θετικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Σε ό,τι αφορά την εκταμίευση των χρημάτων ο πρωθυπουργός εξήγησε ότι πρώτα θα κατατεθεί η λίστα των μεταρρυθμίσεων, θα ακολουθήσει η από κοινού αξιολόγησή της στο Brussels Group, μετά θα δώσει έγκριση το Eurogroup και τέλος θα καταστεί δυνατή μια σταδιακή εκροή χρημάτων, τα οποία θα προέρχονται είτε από τα κέρδη των 1,9 δισ. των ελληνικών ομολόγων που παρακρατεί η ΕΚΤ, είτε μέρη από τη δόση των 7,2 δισ. Oι δεσμεύσεις που απορρέουν από τη σύγκλιση που επετεύχθη στη μίνι Σύνοδο των Βρυξελλών αξιολογούνται θετικά τόσο από τους εταίρους όσο και από την ελληνική κυβέρνηση, δεδομένου ότι έγινε μια σοβαρή προσπάθεια να αρθεί το αδιέξοδο στο οποίο είχαν περιέλθει οι διαπραγματεύσεις και να κρατηθεί ζωντανή η συμφωνία του Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου, για την οποία υπήρχαν σημαντικές αποκλίσεις ως προς την εφαρμογή της. Στα θετικά που κατάφερε να αποκομίσει ο Έλληνας πρωθυπουργός είναι η κατοχύρωση του δικαιώματος (ownership) να παρουσιάσει η Ελλάδα δικό της κατάλογο μεταρρυθμίσεων, που θα κινούνται στο «πνεύμα» της συμφωνίας της 20ής Φεβρουαρίου. Ωστόσο, αυτή η «παραχώρηση» είναι δίκοπο μαχαίρι για την κυβέρνηση, καθώς το Eurogroup διατηρεί το δικαίωμα να απορρίψει όσες προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις εκτιμά ότι δεν ανταποκρίνονται στους στόχους του προγράμματος. Σε αυτή την περίπτωση, το ελληνικό οικονομικό επιτελείο πρέπει να επιδείξει άμεση ετοιμότητα για την εκπόνηση νέων κοστολογημένων «ρεαλιστικών» μεταρρυθμίσεων. Οι εταίροι κατέστησαν σαφές ότι δεν θα υπάρξει εκταμίευση της τελευταίας δόσης του προγράμματος ή μέρους αυτής πριν ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των προτεινόμενων από την Αθήνα μεταρρυθμίσεων από τους «θεσμούς». Στα αρνητικά συγκαταλέγεται το «τείχος» που βρήκε μπροστά του ο πρωθυπουργός στο αίτημά του για άμεση αύξηση του ορίου έκδοσης εντόκων γραμματίων, καθώς και την αποδέσμευση του 1,9 δισ. ευρώ που παρακρατεί η ΕΚΤ από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων. Περισσότερο αισιόδοξος εμφανίζεται μετά τις συνομιλίες ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, υποστηρίζοντας ότι η διαδικασία ξαναμπήκε στις ράγες «γιατί με ευθύνη κάποιων είχε εκτροχιαστεί». Ο πρωθυπουργός θέλησε να αποφύγει τη σύγκριση με τις δεσμεύσεις της προηγούμενης κυβέρνησης, γι αυτό και υπογράμμισε πως κατέστη «σαφές ότι η Ελλάδα δεν έχει υποχρέωση να υλοποιήσει υφεσιακά μέτρα, την 5η αξιολόγηση, το Χαρδούβελη». Ειδικότερα, ανέφερε πως το θέμα τέθηκε στην επταμερή συνάντηση Εν τω μεταξύ, όπως συμφωνήθηκε στη μίνι σύνοδο, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, ανακοίνωσε την εκταμίευση του ποσού των 2 δισ. ευρώ προς την Ελλάδα για το 2015 με σκοπό την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, με ιδιαίτερη έμφαση στην ανεργία. Ο πρόεδρος της Κομισιόν διευκρίνισε ότι η Ελλάδα θα λάβει τα χρήματα αυτά όχι για τη διάρθρωση των Ταμείων, αλλά για την κοινωνική συνοχή, με σκοπό τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων. Ο πρωθυπουργός βρήκε μπροστά του ένα ενιαίο μέτωπο στην επταμερή σύνοδο, το οποίο ξεκαθάρισε ότι δεν υποκαθιστά τα αρμόδια όργανα και ότι όλες οι αποφάσεις που αφορούν στην αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος θα λαμβάνονται στο Eurogroup. Οι εταίροι όρισαν «σφιχτό» χρονοδιάγραμμα για να εκπονήσει η Αθήνα το συντομότερο ένα κοστολογημένο πρόγραμμα «ρεαλιστικών» μεταρρυθμίσεων. Πληροφορίες αναφέρουν ότι εκφράστηκε έντονη ενόχληση για τη στάση της Αθήνας απέναντι στα τεχνικά κλιμάκια. Μέχρι τώρα, ανέφεραν κοινοτικές πηγές, τα τεχνικά κλιμάκια δεν μπορούσαν να εργαστούν στην Αθήνα με ασφάλεια και αυτό, πρόσθεταν, πρέπει να αλλάξει. Επιπλέον, ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, ζήτησε από τον πρωθυπουργό να πέσουν οι τόνοι και εξέφρασε ενόχληση για αντιευρωπαϊκές ρητορικές. Αφού αποσαφηνίστηκε το πλαίσιο ερμηνείας της συμφωνίας της 20ής Φεβρουαρίου, το υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι οι τεχνικές ομάδες εμπειρογνωμόνων ετοιμάζουν λεπτομερή κατάλογο με τις πληροφορίες που χρειάζονται αναφορικά με τις σχεδιαζόμενες μεταρρυθμίσεις καθώς και την εξέλιξη των οικονομικών δεδομένων. Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με το προηγούμενο χρονοδιάγραμμα που είχε οριστεί, η Παρασκευή ήταν η καταληκτική ημερομηνία για τη συλλογή στοιχείων από τα τεχνικά κλιμάκια στην Αθήνα. Ως εκ τούτου, προωθείται η άμεση επιτάχυνση των διαδικασιών. Δεδομένου ότι όλες οι παράμετροι που ήθελε να θέσει ο Έλληνας πρωθυπουργός απαντήθηκαν στη μίνι Σύνοδο της επταμερούς, το ραντεβού της Δευτέρας με την Άνγκελα Μέρκελ στο Βερολίνο λαμβάνει τα χαρακτηριστικά μιας βαθύτερης γνωριμίας μεταξύ των δύο πλευρών. Άλλωστε, η Γερμανίδα καγκελάριος ξεκαθάρισε και πριν από τη Σύνοδο της Πέμπτης ότι πολιτικές αποφάσεις δεν λαμβάνονται και πως η πρόοδος της Ελλάδας θα αξιολογηθεί από το Eurogroup. Παρ όλα αυτά, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, η Γερμανίδα καγκελάριος θα αναζητήσει κοινό έδαφος στις συνομιλίες με τον Έλληνα πρωθυπουργό προκειμένου να αμβλύνει την πολεμική ρητορική ανάμεσα στις δύο χώρες.

14 Ηκαθυστέρηση των διαπραγματεύσεων και το κλίμα αβεβαιότητας που επικρατεί στην αγορά βυθίζουν το Χρηματιστήριο Αθηνών. Οι τιμές των μετοχών δέχτηκαν ισχυρές πιέσεις στις τελευταίες συνεδριάσεις, υπό την πολιτική πίεση της Συνόδου Κορυφής και δηλώσεις όπως αυτής του προέδρου του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, περί ενδεχόμενης επιβολής περιορισμού στην κίνηση κεφαλαίων, στα πρότυπα της Κύπρου. Αναθεωρούν ακόμη και τα πιο ακραία σενάρια οι ξένοι οίκοι, προβλέποντας την απόλυτη ισοτιμία ευρώ δολαρίου μέχρι το τέλος του έτους, τα 90 σεντς το 2016 και τα 85 σεντς το Αυτό προέκυψε από τους αναλυτές της Deutsche Bank, ενώ να θυμίσουμε ότι προ εξαμήνου οι ίδιοι είχαν εκτιμήσει τα 1,22 δολάρια κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2015 και είχαν εγείρει αντιδράσεις. Το φως της δημοσιότητας είδε και η ανάλυση της JPMorgan Asset Management για τις παγκόσμιες αγορές στο πρώτο τρίμηνο του Η εταιρεία προβλέπει επίσης ότι το ευρώ θα συνεχίσει την πτωτική του πορεία και ότι αυτό λειτουργεί υποστηρικτικά για τους ευρωπαϊκούς τίτλους που ενέχουν κίνδυνο. Σύμφωνα με τους αναλυτές, έγιναν σημαντικές κινήσεις το τελευταίο διάστημα για αλλαγή του κλίματος εμπιστοσύνης ως προς τους ευρωπαϊκούς τίτλους, με πιο βασική την εφαρμογή του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης στην Ευρώπη. Οι επιπτώσεις του μηχανισμού μετάδοσης της ποσοτικής χαλάρωσης (QΕ) συνήθως συνοδεύονται με αγορές κρατικών ομολόγων, άνοδο των τιμών τους, μείωση της απόδοσής τους και αγορά άλλων τίτλων για εξισορρόπηση του χαρτοφυλακίου τους, δεδομένου ότι δεν γνωρίζουν εκ των προτέρων την ακριβή πορεία του πληθωρισμού. Η στροφή των επενδυτών σε άλλους τίτλους, πέρα από τα οφέλη των δικαιούχων αυξάνει τη ρευστότητα της αγοράς και συντελεί σε άνοδο των τιμών, με συνηθέστερη κατηγορία επενδυτικών τίτλων τις μετοχές. Προβλέπεται τόσο άνοδος της αγοράς μετοχών από την πώληση των κρατικών ομολόγων όσο και νέες εκδόσεις με χαμηλά επιτόκια, από τις εισηγμένες. Βέβαια, η αγορά είχε προδιαγράψει την κίνηση της ΕΚΤ και τις συνέπειες της ποσοτικής χαλάρωσης στην αξία του ευρώ, και τα κέρδη σε ξένο νόμισμα δεν είναι ορατά ακόμη για το σύνολο των εταιρειών, αφού, σύμφωνα με την ανάλυση, θα φαίνονται κατά τη διάρκεια όλου του επόμενου έτους. Στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας προσβλέπει η Ελλάδα με την πτωτική πορεία του ευρώ. Αν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις των ξένων οίκων για συνεχή εξασθένηση του ευρώ την επόμενη διετία, σε συνδυασμό και με τη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής στην Ευρωζώνη, αναμένεται ώθηση των εξαγωγών πρώτων υλών και προϊόντων στις δολαριακές αγορές, που θα ευνοήσουν, κυρίως, τουρισμό και απασχόληση. Ο μεγάλος νικητής από την υποχώρηση του ευρώ αναμένεται να είναι ο τουρισμός, από τον οποίο με σωστή προετοιμασία και οργάνωση μπορούν να προκύψουν χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, σε ετήσια βάση. Μπορεί από τη μία να χάνουμε Ρώσους τουρίστες που είχαν συνεισφέρει στην αύξηση του ελληνικού τουρισμού και συνάμα στην αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ, αφού η δική τους οικονομία δεν ευνοείται από τη διολίσθηση του ευρώ, όμως αυτό αντισταθμίζεται εύκολα, αρκεί να υπάρξει κλίμα πολιτικής και οικονομικής σταθε- Η ποσοτική χαλάρωση δεν είναι ο μόνος σημαντικός παράγοντας για την απόδοση της όποιας κατηγορίας επένδυσης στο μέλλον. Τα ήδη χαμηλά επιτόκια που επικρατούν στις αγορές, αλλά και η συνεχής πτώση της τιμής του πετρελαίου, δημιουργούν ασάφεια στο πώς θα διαμορφωθούν οι χρηματοοικονομικές αγορές. Η μείωση της τιμής της ενέργειας λογικά θα ενισχύσει τις δαπάνες σε άλλα αγαθά και υπηρεσίες, τροφοδοτώντας την άνοδο και τα κέρδη των μετοχών σε άλλες περιοχές εκτός του κλάδου της ενέργειας, ενώ η μείωση της τιμής του αργού πετρελαίου ευνοεί το σύνολο των χωρών της Ευρωζώνης που είναι καθαροί εισαγωγείς. Οι ιστορικά χαμηλές τιμές του μαύρου χρυσού για την τελευταία εξαετία ευνόησαν οικονομίες όπως η ελληνική, που καταναλώνει πετρελαϊκά προϊόντα για ενέργεια σε ποσοστό της τάξεως του 58%, και συνέβαλε στο να μη μειωθεί η αγοραστική μας δύναμη, κάτι που φαινόταν αναπόφευκτο από την υποχώρηση του ευρώ. Η πτώση της τιμής του αργού πετρελαίου για όσο χρονικό διάστημα μένει ανεπηρέαστη η ποσότητα παραγωγής του γεννά νέες ευκαιρίες για επανεκκίνηση της οικονομίας. Με δεδομένο ότι οι εξαγωγικές χώρες έχουν δηλώσει ότι δεν θα κλείσουν τη στρόφιγγα και η μικρή αύξηση της ζήτησης για φέτος υπολογίζεται ότι θα αφήσει πλεόνασμα άνω του ενός εκατομμυρίου βαρελιών, καταλαβαίνουμε εύκολα ποιοι κερδίζουν και ποιοι χάνουν από τη διαμόρφωση των τιμών αυτών. Σε αντίθεση με τις χώρες που παράγουν πετρέλαιο και σχεδόν εξ ολοκλήρου στηρίζουν την οικονομία τους σε αυτό, δηλαδή τις δώδεκα χώρες του Οργανισμού, τη Ρωσία που δαπανά κεφάλαια στη Μέση Ανατολή και την Αμερική, όλες οι υπόλοιπες χώρες μετρούν οφέλη. Ειδικότερα, η Ελλάδα ως καθαρός εισαγωγέας πετρελαίου θα ευνοηθεί από τη μείωση των τιμών του. Πέραν της μεγάλης πτώσης της τιμής του πετρελαίου, και η ενίσχυση του δολαρίου, που αναμένεται τώρα να διατηρηθεί για σημαντικό χρονικό διάστημα, θα έχει θετικές επιπτώσεις σε ευρύ φάσμα της οικονομικής δραστηριότητας στη χώρα. Ο συνδυασμός τους μπορεί να στηρίξει ουσιαστικά την πορεία της ελληνικής οικονομίας προς την ανάκαμψη, με επιτάχυνση, αναδιάρθρωση και μεταφορά παραγωγικών πόρων υπέρ των κλάδων που παράγουν διεθνώς εμπορεύσιμα προϊόντα, που ήδη είναι σε εξέλιξη. Ειδικότερα στον κλάδο των μεταφορών, όπου καταναλώνεται το μεγαλύτερο μέρος της συνολικής ενέργειας της χώρας,

15 15 ροποίησης, που θα αναδείξει την Ελλάδα σε κορυφαίο τουριστικό προορισμό και θα πετύχουμε συγχρόνως προώθηση των ελληνικών προϊόντων, προβολή της χώρας στο εξωτερικό και ενίσχυση της κατανάλωσης. Από την άλλη, η αύξηση των εξαγωγών θα φέρει τη ρευστότητα που λείπει από την αγορά, θα συντελέσει στην επίσπευση της αποπληρωμής των οφειλών και θα βάλει τη χώρα σε μια παραγωγική πορεία. Οι επιχειρήσεις που θα δουν άμεσα οφέλη θα είναι όσες δραστηριοποιούνται στον αγροτικό τομέα, με έμφαση στα είδη διατροφής. Οι αγορές που θα ανταγωνιστούμε είναι κυρίως αυτή των Βαλκανίων, αλλά και πολλές ευρωπαϊκές, όπως της Ισπανίας και της Ιταλίας που είναι οι κύριοι Ευρωπαίοι ανταγωνιστές της Ελλάδας ως προς τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων, ενώ οι συνθήκες ωριμάζουν και για την είσοδο των ελληνικών προϊόντων σε μια ολοένα αυξανόμενη αγορά, όπως αυτή της Αμερικής, που μέχρι πρότινος με το «ακριβό» ευρώ φάνταζε απροσπέλαστη. Παρόμοια θετικά αποτελέσματα, σε συνδυασμό και με την αισθητή μείωση της τιμής του πετρελαίου, εμφανίζει κι ο κατασκευαστικός κλάδος και τα εργοστάσια επεξεργασίας ορυκτού πλούτου, παραγωγής μηχανημάτων και εξοπλισμού εργοστασίων. Οι επιχειρήσεις αυτές, που οι εξαγωγές τους αγγίζουν σε ορισμένες περιπτώσεις το 80% του συνόλου της παραγωγικής τους δραστηριότητας, είναι κυρίως οι επιχειρήσεις παραγωγής και επεξεργασίας αλουμινίου και χαλκού, τα πετρελαιοειδή και το τσιμέντο που είχαν δει πτώση των εξαγωγών τους άνω του 20% τα τελευταία χρόνια. Ικανοποιημένος από την εξασθένηση του ευρώ, που αυξάνει την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών αλλά και τις πληθωριστικές πιέσεις μέσω των εισαγωγών, εμφανίστηκε ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι. Στην πραγματικότητα, η εξασθένηση του ευρώ διχάζει τις οικονομίες των χωρών και τις επιχειρήσεις τους, συμπαρασύροντας πέραν των χωρών της Ευρωζώνης και όσες τρίτες χώρες έχουν συναλλαγές σε αυτό. Τη μεγαλύτερη εύνοια απολαμβάνουν οι κατεξοχήν εξαγωγικές χώρες, όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Ολλανδία, και όσες εξαγωγικές εταιρείες έχουν την έδρα τους στην Ευρώπη και διαθέτουν τα προϊόντα τους εκτός Ευρωζώνης, κυρίως σε Κίνα και ΗΠΑ. Ιδιαίτερα οι Αμερικανοί πολίτες επωφελούνται της υποτίμησης του ευρώ και λιγότερο οι Κινέζοι, αφού το γουάν εμφανίζει μικρή διακύμανση της ισοτιμίας του με το δολάριο. Βέβαια, οι αμερικανικές πολυεθνικές θα ήταν αισθητά πιο κερδισμένες αν δεν είχαν να αντιμετωπίσουν τις συναλλαγές τους εκτός ΗΠΑ που βάλλονται από την άνοδο του δολαρίου. Το σίγουρο είναι ότι θα ευνοηθεί το σύνολο των εισαγωγέων προϊόντων και πρώτων υλών από χώρες της Ευρωζώνης, ενώ σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Moody s θα ευνοηθούν κυρίως οι τουριστικές επιχειρήσεις, ο κλάδος της αυτοκινητοβιομηχανίας στην Ευρώπη και η βιομηχανία ειδών πολυτελείας που θα γίνουν πολύ πιο προσιτά για τους ξένους αγοραστές. Ειδικότερα, οι εταιρείες αυτές που άνω του ήμισεος των κερδών τους (σύμφωνα με μελέτη της Goldman Sachs) δημιουργείται εκτός Ευρωζώνης, θα κερδίσουν και μόνο από τη μετατροπή του νομίσματος για τα έσοδά τους. Και στον τομέα του τουρισμού, όμως, οι πολίτες εκτός της νομισματικής Ένωσης θα βρουν στις χώρες του ευρώ προσιτά πακέτα διακοπών και αναμένεται και στην Ελλάδα άνοδος των αφίξεων από Αμερικανούς και Βρετανούς τουρίστες. Από την άλλη πλευρά, παράγοντες της αγοράς εκφράζουν τους φόβους τους για ανατιμήσεις σε προϊόντα και πτώση των πωλήσεων για το σύνολο των χωρών της Ευρωζώνης. Κύκλοι της αγοράς δηλώνουν ότι ούτε οι «δυνατοί» της Ευρώπης δεν θα μπορέσουν να αποφύγουν τις ανατιμήσεις των προϊόντων που τιμολογούνται σε δολάριο, με τα χειρότερα σενάρια να φτάνουν σε αυξήσεις της τάξεως του 20%. Για παράδειγμα, μια άνοδο στην τιμή των υγρών καυσίμων θα επιβαρύνει αυτομάτως το συνολικό κόστος παραγωγής. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τις περικοπές στα λειτουργικά κόστη, νέες μειώσεις μισθών ή ακόμη και χαμένες θέσεις εργασίας, επιβαρύνοντας περαιτέρω τα ποσοστά ανεργίας στην Ευρώπη. Και στον τομέα του τουρισμού, παρά την αύξηση της ανταγωνιστικότητας που φέρνει η διολίσθηση του ευρώ, οι ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες αναμένεται να μετρήσουν απώλειες. στα νοικοκυριά που έρχονται δεύτερα σε κατανάλωση, αλλά και στον βιομηχανικό τομέα, αναμένεται να σημειωθεί σημαντική βελτίωση της εικόνας που παρουσιάζουν. Άμεση συνέπεια θα είναι η μείωση του κόστους παραγωγής, αυξάνοντας την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων μας και συντελώντας στην άνοδο του βιοτικού επιπέδου των καταναλωτών, που θα διαπιστώσουν αύξηση της αγοραστικής τους δύναμης και καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Ακόμη, θα βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας συνολικά, μέσω της επιπρόσθετης πτώσης του πληθωρισμού και της μείωσης του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών. Πιο συγκεκριμένα, οι τομείς που θα ευνοηθούν είναι το εμπόριο λόγω χαμηλού μεταφορικού κόστους, η ναυτιλία, ο τουρισμός και η αγροτική παραγωγή.

16 Ηφυγή ποιοτικών χαρτοφυλακίων από τις πλέον προβεβλημένες μετοχές και κυρίως από τον τραπεζικό κλάδο «πιέζει» την εγχώρια κεφαλαιαγορά, την ίδια στιγμή που τα διεθνή χρηματιστήρια δοκιμάζουν νέα ιστορικά υψηλά, συνεχίζοντας τον εξαετή ανοδικό κύκλο. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Α», ξένοι και εγχώριοι οίκοι έχουν με reports προειδοποιήσει τους επενδυτές σχετικά με τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν οι τραπεζικές μετοχές, επικαλούμενοι τα σενάρια περί «κυπριακού μοντέλου», δηλαδή τον περιορισμό στις κινήσεις κεφαλαίων ή ακόμη και το κούρεμα καταθέσεων. Τα τρομοκρατικού τύπου σενάρια κάνουν λόγο ακόμη και για εκκαθάριση ή επαναλειτουργία τραπεζών με άλλη μορφή, χωρίς βεβαίως αυτό να σημαίνει ότι υφίσταται κίνδυνος απώλειας καταθέσεων. Ουσιαστικά δηλαδή αναφέρονται στο ενδεχόμενο διάσπασης σε «καλή» και «κακή» τράπεζα κατά τα πρότυπα της Αγροτικής Τράπεζας, του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, της Proton και της Aspis, γεγονός που συνοδεύτηκε από μηδενισμό της αξίας των μετοχών. Ένα πιο ήπιο σενάριο προβλέπει την επανάληψη του εγχειρήματος με την Τράπεζα Κύπρου, όπου ανεστάλη η διαπραγμάτευση των μετοχών για μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να προχωρήσει η αύξηση κεφαλαίου. Ενδεχόμενη επανάληψη της ίδιας περίπτωσης στην Ελλάδα σημαίνει ότι οι μέτοχοι θα περιμένουν μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες, με δεδομένο σε μια τέτοια περίπτωση το dilution για Οι τραπεζικές μετοχές θα είναι αυτές οι οποίες θα τιμολογήσουν τις όποιες εξελίξεις μέσα στο προσεχές διάστημα ανάλογα με τις αποφάσεις που θα ληφθούν στο μέτωπο των συζητήσεων με τους «θεσμούς». Οι αριθμοί πάντως δείχνουν τη μεγάλη ταλαιπωρία που έχει υποστεί ο τραπεζικός κλάδος, ο οποίος πλήττεται πρώτος απ όλους από την πολιτική αβεβαιότητα, ενώ οι απώλειες ξένων επενδυτών, όπως για παράδειγμα του Fairfax και του Capital στη Eurobank, αντιστοιχούν στα 2/3 των κεφαλαίων που διέθεσαν. Μεγάλες είναι οι απώλειες και για τις Εθνική, Πειραιώς και Alpha, ενώ η αγορά φοβάται αλλαγές στο ζήτημα της αναγνώρισης του αναβαλλόμενου φόρου των τραπεζών που ζητεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, κάτι το οποίο αυξάνει τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών, αλλάζοντας τα δεδομένα και πιέζοντας ακόμη περισσότερο για νέες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου τους προσεχείς μήνες. Αυτό που έχει διαρρεύσει είναι ότι η ΕΚΤ κρίνει ως μη ρεαλιστικό και υπερβολικό το ύψος του αναβαλλόμενου φόρου που έχει αναγνωριστεί ως τμήμα των κεφαλαίων και ζητεί τη δραστική περικοπή του. Για τον λόγο αυτόν τα μεγάλα θεσμικά χαρτοφυλάκια προχωρούν σε μείωση της έκθεσής τους στους τραπεζικούς τίτλους. Από την άλλη πλευρά, παρά την πίεση στο Χ.Α., αρκετές εισηγμένες από διάφορους κλάδους εξακολουθούν και παρουσιάζουν μια σχετική διαφοροποίηση, χωρίς να παρουσιάζουν υπερβολές στην πτώση. Επιπλέον, για πολλές από τις εταιρείες αυτές ακόμη και αυτή η πτώση είναι άδικη με βάση τα θεμελιώδη στοιχεία και τα αποτελέσματα του Τέτοιες εταιρείες είναι όσες χαρακτηρίζονται από

17 17 τους παλαιούς μετόχους, οι οποίοι θα υποστούν νέες συντριπτικές απώλειες. Η συντήρηση του Grexit και η φιλολογία για ασφυξία εντός ευρώ αναγκάζουν τα διεθνή επενδυτικά χαρτοφυλάκια να μειώσουν την έκθεσή τους στο Ελληνικό Χρηματιστήριο, οδηγώντας τον Γενικό Δείκτη σε νέα χαμηλότερα επίπεδα. Από τεχνικής πλευράς, όσο δεν υπάρχει κάποια μεγάλη είδηση, φαίνεται ότι ο Δείκτης διολισθαίνει προς την περιοχή των μονάδων, η οποία αν διασπαστεί καθοδικά και συνδυαστεί με ακόμη μεγαλύτερο ρίσκο χώρας, τότε θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στα επίπεδα Grexit του Μαΐου 2012, δηλαδή στις μονάδες. Σημειωτέον ότι η αγορά είχε διολισθήσει στις 708,61 μονάδες στις 28 Ιανουαρίου και έκτοτε ακολούθησε μια υπερ-αντίδραση με τον Γενικό Δείκτη να κλείνει τον Φεβρουάριο καταγράφοντας κέρδη 22%. Τέτοια επίδοση δεν συναντάται στο Χ.Α. τουλάχιστον κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Όπως έγραψε η «Α» στο προηγούμενο φύλλο, το ενδιαφέρον όσων ασχολούνται με το Χρηματιστήριο Αθηνών εντοπίζεται στις μη τραπεζικές μετοχές, αλλά κατά την εβδομάδα που πέρασε παρατηρήθηκε η απώλεια πολύ σημαντικών τεχνικών έντονη εξωστρέφεια, συμπίεση του λειτουργικού κόστους και του δανεισμού. Σε πολλές περιπτώσεις το χαμηλό ευρώ και το φθηνό πετρέλαιο δημιουργούν μια εικόνα υψηλών προσδοκιών για αρκετές εισηγμένες, εφόσον όμως υπάρξει αίσια έκβαση ως προς το ελληνικό πρόβλημα. Τέτοιες μετοχές είναι οι Folli Follie, ΒΙΟΧΑΛΚΟ, Jumbo, Motor στηρίξεων σε πολλούς τίτλους, και μάλιστα με ιδιαίτερη ευκολία. Είναι χαρακτηριστικό ότι αυτή τη στιγμή 15 από τις μετοχές του «25άρη» έχουν επιστρέψει σημαντικά χαμηλότερα από τους κινητούς μέσους όρους, διασπώντας ταυτόχρονα πτωτικά ισχυρές στηρίξεις. Όλα τα παραπάνω συνδέονται με τη φυγή κεφαλαίων, κυρίως αμερικανικών, που παίρνουν τις ζημιές ή τα οριακά κέρδη τους και αναζητούν ασφαλή καταφύγια στα χρηματιστήρια άλλων χωρών της Ευρωζώνης. Άλλωστε, ο DAX βρίσκεται σε νέο ιστορικό υψηλό, ενώ ανάλογες είναι και οι επιδόσεις των άλλων κεφαλαιαγορών. Η φυγή κεφαλαίων επιταχύνεται και από την εικόνα που παρουσιάζουν τα ελληνικά ομόλογα. Ειδικότερα, το τριετές κινείται πάνω από 23%, όταν πέρυσι τον Απρίλιο η έξοδος στις αγορές έγινε με 3,5% (!), το δεκαετές έχει ξεπεράσει το 11% και τα ασφάλιστρα κινδύνου στην τριετία βρίσκονται πάνω από τις μονάδες. Στον αντίποδα, μειώνεται συνεχώς το κόστος δανεισμού για όλες τις χώρες της Ευρωζώνης, γεγονός που συνδέεται με την ποσοτική χαλάρωση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι περισσότερες χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά έχουν αρνητικά επιτόκια στις λήξεις 6-8 ετών, ενώ το πιο ακριβό δεκαετές στην Ευρωζώνη είναι της Πορτογαλίας με 1,70%! Oil, Μυτιληναίος, ΜΕΤΚΑ, Intralot. Οι νέες πιέσεις στους τίτλους κρατικού ενδιαφέροντος, όπως της ΔΕΗ και των ΕΛ.ΠΕ. κατά την εβδομάδα που πέρασε, έχουν να κάνουν με τη νέα αύξηση του ρίσκου χώρας, ενώ σχετικά καλύτερα συμπεριφορά έχουν τίτλοι όπως οι ΟΛΠ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ και ΟΛΘ, όπου όμως η ελεύθερη διασπορά των μετοχών είναι πολύ μικρή., Εν μέσω της συνεχιζόμενης και εντεινόμενης διαδικασίας διαπραγμάτευσης με την Ευρώπη και τους «θεσμούς», το Χρηματιστήριο Αθηνών παρακολουθεί με σημαντική μεταβλητότητα τις εξελίξεις. Είναι σαφές ότι η έλλειψη συγκεκριμένων αποφάσεων και η εν γένει περιορισμένη ορατότητα δεν βοηθούν τις αποτιμήσεις και τη συμπεριφορά των συμμετεχόντων, με αποτέλεσμα το Χ.Α. να παραμένει απομονωμένο, σε αντίθεση με τις αντίστοιχες αγορές της Ευρωζώνης, που ωφελούνται ιδιαίτερα από τις αποφάσεις της ΕΚΤ για ποσοτική χαλάρωση, καταγράφοντας νέα υψηλά. Επίσης, δυστυχώς, όσο παρατείνεται η αβεβαιότητα όλο και περισσότερο ποιοτικά χαρτοφυλάκια μακροπρόθεσμου χαρακτήρα εγκαταλείπουν την ελληνική κεφαλαιαγορά και αντικαθίστανται κυρίως από βραχυπρόθεσμα χαρτοφυλάκια της αλλοδαπής. Ένα άλλο αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι ότι τα αρκετά ικανοποιητικά αποτελέσματα που ανακοινώνονται αυτές τις ημέρες περνούν σχετικά απαρατήρητα. Η προσδοκία για θετική έκβαση των διαπραγματεύσεων κυρίως ως προς το μέτωπο της ρευστότητας και άρα της σταθεροποίησης των ελληνικών τραπεζών μπορεί να δώσει μια θετική και ψυχολογικού χαρακτήρα ώθηση στον Γενικό Δείκτη και, ενδεχομένως σε ένα περιβάλλον πολύ σταθερότερο από το παρόν, να επαναφέρει τη σωστή θεμελιώδη αποτίμηση των εισηγμένων. Κατ επέκταση, κάτι τέτοιο θα βοηθήσει το Χ.Α. να ξεφύγει από τη σημερινή εικόνα απαξίωσης και να ωφεληθεί τόσο από την άρση της πολιτικής αβεβαιότητας όσο και από την ποσοτική χαλάρωση που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Νίκος Χρυσοχοΐδης, διευθύνων σύμβουλος της Χρυσοχοΐδης ΑΧΕΠΕΥ Βασικό χαρακτηριστικό της αγοράς είναι η μεγάλη και διαρκής μεταβλητότητα των τιμών, ενώ το «μαρτύριο της σταγόνας» για την ελληνική κεφαλαιαγορά και οικονομία συνεχίζεται. Η απαραίτητη ρευστότητα φαντάζει να είναι είδος πολυτελείας. Η πίεση ρευστότητας από παντού είναι μεγάλη, ενώ πολλά θα εξαρτηθούν από την προσεχή συνάντηση Τσίπρα-Μέρκελ. Σε περίπτωση ολικού αδιέξοδου στις διαπραγματεύσεις θα απειληθεί την Ελλάδα με ύφεση, στην καλύτερη περίπτωση. Συνεπώς, η ελληνική κυβέρνηση λειτουργεί κάτω από ασφυκτική πίεση ρευστότητας. Τα θεμελιώδη στοιχεία των εταιρειών και οι «δίκαιες» αποτιμήσεις αυτών δεν διαδραματίζουν πλέον πρωτεύοντα ρόλο, ενώ πρέπει να επισημανθεί ότι η κεφαλαιοποίηση του Ελληνικού Χρηματιστηρίου διαμορφώνεται στο 24% περίπου του ΑΕΠ. Ακολούθως, όλες οι επενδύσεις έχουν παγώσει περιμένοντας το αποτέλεσμα των συζητήσεων, ενώ το οικονομικό κλίμα δείχνει να επιδεινώνεται. Η ελληνική κεφαλαιαγορά είναι σε φάση αναμονής ειδήσεων-πληροφοριών (news driven). Άρα είναι ευαίσθητη στη ροή πληροφοριών που πολλές φορές είναι απλώς θόρυβος και επηρεάζεται από κάθε είδους δηλώσεις που χαρακτηρίζονται από διγλωσσία για να είναι αρεστά σε εσωτερικά ακροατήρια. Το έλλειμμα εμπιστοσύνης πρέπει να εξαλειφθεί. Χρειάζεται να παρθούν, λοιπόν, σημαντικές αποφάσεις προκειμένου να αρθεί το αδιέξοδο με στόχο την επιστροφή της οικονομίας και του Χρηματιστηρίου Αθηνών σε μια ομαλή καθημερινότητα. Σπύρος Παπαθανασίου, PhD, Solidus ΑΕΠΕΥ * Το παρόν άρθρο εκφράζει προσωπικές απόψεις του συντάκτη του και δεν αποτελεί σύσταση για πραγματοποίηση οποιασδήποτε επένδυσης.

18 Πάντως, το μαρτύριο της σταγόνας για τη ρευστότητα των τραπεζών συνεχίζεται, καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε μία από τις δύσκολες συνεδριάσεις της στη Φρανκφούρτη ενέκρινε την επέκταση του δανεισμού για τις ελληνικές τράπεζες μέσω του ELA κατά 400 μόνον εκατ. ευρώ, ανεβάζοντας το συνολικό ποσό του δανεισμού από τον ELA στα 69,8 δισ. ευρώ. Από το παραπάνω ποσό, περίπου 3 δισ. ευρώ δεν έχουν χρησιμοποιηθεί από τις τράπεζες για να καλύψουν υποχρεώσεις τους, που σημαίνει πως οι τράπεζες διαθέτουν στην παρούσα φάση γι αυτόν τον σκοπό και μόνον, ρευστά διαθέσιμα ύψους 3,8 δισ. ευρώ. Η ΕΚΤ για ακόμη μία φορά, και κάτω από το βαρύ κλίμα που έχει διαμορφωθεί σε ό,τι αφορά τις διαπραγματεύσεις με τους εταίρους, δεν δέχθηκε να αυξηθεί το ποσό των εντόκων που θα μπορούσαν δυνητικά να αγοράσουν οι ελληνικές τράπεζες πέραν των 15 δισ. ευρώ, καθώς τούτο θεωρείται έμμεση χρηματοδότηση προς τις ανάγκες της κεντρικής κυβέρνησης, την ίδια στιγμή που η αξιολόγηση του προγράμματος δεν έχει διενεργηθεί. Τα τεχνικά κλιμάκια ζήτησαν λεπτομέρειες για την ακριβή οικονομική κατάσταση των συστημικών τραπεζών και τα όρια αντοχής τους, ενώ συνέδεσαν το όλο ζήτημα της ρευστότητας και με τις ανάγκες του Ελληνικού Δημοσίου και το θέμα των εντόκων. Όπως επισημάνθηκε στις συζητήσεις, αν και οι σημαντικές εκροές καταθέσεων των ιδιωτών έχουν σταματήσει, οι εκροές από πλευράς Δημοσίου για την κάλυψη χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας έχουν σφίξει περαιτέρω τη θηλιά στον λαιμό των τραπεζών. Τα τεχνικά κλιμάκια, τέλος, θέλησαν να ενημερωθούν για την πορεία των κόκκινων δανείων, τις νέες επισφάλειες που δημιουργήθηκαν από την προεκλογική περίοδο μέχρι σήμερα, για το επικείμενο νομοσχέδιο προστασίας της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς, αλλά και για τα σχέδια της κυβέρνησης τόσο για τη δημιουργία Ειδικού Φορέα Διαχείρισης των κόκκινων δανείων όσο και για το ενδεχόμενο νέας ρύθμισης για τα προβληματικά, κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια. Οι ελληνικές τράπεζες θα δεχθούν στις 27 Μαρτίου και τα κλιμάκια της Επιτροπής Ανταγωνισμού της Κομισιόν, με επικεφαλής τον κ. Κούπμαν. Τα κλιμάκια αυτά θα έρθουν να διαπιστώσουν ποια είναι η πρόοδος των επιχειρησιακών προγραμμάτων αναδιάρθρωσης των τραπεζών και τι χρειάζεται ακόμη να γίνει. Οι τράπεζες έχουν σε σημαντικό βαθμό ολοκληρώσει τα προγράμματα αυτά, πλην των τμημάτων τους που αφορούν σε ρευστοποιήσεις περιουσιακών στοιχείων, που σε ορισμένες περιπτώσεις παραμένουν εντός χρονοδιαγράμματος και σε άλλες εκτός. Σε κατάσταση συναγερμού βρίσκονται οι τράπεζες λόγω της έκρηξης που σημειώθηκε το τελευταίο τρίμηνο στις καθυστερήσεις των δανείων. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα μη εξυπηρετούμενο δάνεια αυξήθηκαν κατά 1,2 δισ. ευρώ το συγκεκριμένο διάστημα, γεγονός που προβληματίζει ιδιαίτερα τους τραπεζίτες. Όπως αναφέρουν τραπεζικοί κύκλοι, κάθε μήνα δημιουργούνται περίπου 400 εκατομμύρια ευρώ νέες καθυστερούμενες οφειλές, και αυτό τη στιγμή Σε καθεστώς παρακολούθησης με ορατό το ενδεχόμενο υποβάθμισης (Credit Watch Νegative) διατηρεί ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης Standard and Poor s τη μακροπρόθεσμη αξιολόγηση «CCC+» για τις τέσσερεις ελληνικές συστημικές τράπεζες Alpha Bank, Eurobank, Εθνική και Πειραιώς. Υπενθυμίζεται ότι οι αξιολογήσεις των συστημικών τραπεζών βρίσκονται σε Credit Watch Νegative ήδη από τις 30 Ιανουαρίου Ταυτόχρονα, ο οίκος επιβεβαιώνει τη βραχυπρόθεσμη αξιολόγηση «C» των συστημικών τραπεζών. Όπως εξηγεί η S&P στη σχετική έκθεση που δημοσιοποίησε, η απόφασή της να διατηρήσει σε Credit Watch Negative τις αξιολογήσεις των ελληνικών τραπεζών είναι αποτέλεσμα της κατ αρχήν συμφωνίας που επετεύχθη μεταξύ Ελλάδας και Eurogroup για την τετράμηνη παράταση της δανειακής σύμβασης (Master Financial Assistance Facility Agreement - MFFA), ήτοι μέχρι τα τέλη Ιουνίου του Όπως επισημαίνει η S&P, η ελληνική κυ-

19 19 ανέφερε η κ. Ραυτοπούλου, ενώ είπε πως ο φορέας θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί με κρατικά και ιδιωτικά κεφάλαια, ωστόσο βασική στρατηγική της κυβέρνησης παραμένει η επιδίωξη επιστροφής των 10,9 δισ. ευρώ από το μαξιλάρι του ΤΧΣ, κάτι που αποτελεί μέρος της διαπραγμάτευσης που βρίσκεται σε εξέλιξη. Η κ. Ραυτοπούλου επισήμανε επίσης ότι ο φορέας αυτός θα μπορούσε να προχωρά σε μόχλευση των κεφαλαίων του ώστε να παράγει κεφάλαιο και μεσοπρόθεσμα να αγοράζει μεγαλύτερο όγκο δανείων. Στον φορέα θα μπορούσαν να μεταφερθούν στεγαστικά, επιχειρηματικά και επαγγελματικά δάνεια, ενώ τόνισε ότι υπάρχει ανάγκη άμεσης αντιμετώπισης των κόκκινων δανείων, διαφορετικά θα είναι δύσκολο να επιστρέψουμε στην ανάπτυξη. Τα κόκκινα δάνεια, πρόσθεσε, θα έπρεπε να είχαν αντιμετωπιστεί από την πρώτη ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών έτσι ώστε να μη γιγαντώνονταν, καθώς σήμερα αποτελούν το 34,2% του συνόλου των δανείων, 40% αν συνυπολογιστούν και τα ρυθμισμένα, και οι τράπεζες συνεχίζουν να βρίσκονται αντιμέτωπες με το σημαντικό αυτό ζήτημα. που η κατάσταση παρουσίαζε σημάδια βελτίωσης και οι νέες επισφάλειες δεν ξεπερνούσαν τα 130 εκατομμύρια ευρώ (ανά μήνα) την περίοδο Απριλίου- Δεκεμβρίου Σημειώνεται πως ήδη από το 2014 ένα στα τρία δάνεια αντιμετωπίζει πρόβλημα. Συγκεκριμένα, κατά την προηγούμενη χρονιά κρίθηκαν κόκκινα, δάνεια ύψους 78,5 δισ. ευρώ σε σύνολο 212,1 δισ. ευρώ. Μιλάμε δηλαδή για ποσοστό της τάξης του 37%. Την ίδια ώρα τα αντίστοιχα κόκκινα δάνεια το 2009 δεν ξεπερνούσαν το 8%, γεγονός που δείχνει την επίπτωση της κρίσης. Τα στοιχεία των δυόμισι μηνών του 2015 δείχνουν ότι η εικόνα όχι απλώς δεν έχει αλλάξει, αλλά επιβαρύνεται σημαντικά. Μάλιστα, σύμφωνα με τραπεζικά στοιχεία, στις απλήρωτες οφειλές προστίθενται κάθε μήνα 400 εκατομμύρια ευρώ, γεγονός που κάνει την εικόνα ακόμη χειρότερη. Μόνο θετικό στοιχείο, λένε στελέχη των τραπεζών, σε ό,τι αφορά το χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι πως τον τελευταίο μήνα έχει σταθεροποιηθεί το ποσό των καταθέσεων, με σχεδόν πλήρη περιορισμό των εκροών, αλλά και σε πολλές περιπτώσεις επιστροφή ποσών. Από την πλευρά της η κυβέρνηση προσανατολίζεται στη δημιουργία ενός ενδιάμεσου φορέα διαχείρισης κόκκινων δανείων. Αυτό ανέφερε η σύμβουλος χρηματοπιστωτικών θεμάτων στην αντιπροεδρία της κυβέρνησης, Κερασίνα Ραυτοπούλου, μιλώντας σε εκδήλωση της Τραπέζης της Ελλάδος. Δυνητικός μέτοχος του φορέα αυτού θα μπορούσε να είναι το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), Εν τω μεταξύ ένας νέος, πιο συντηρητικός δείκτης που αντικατοπτρίζει την έκθεση των τραπεζών στα δάνεια σε καθυστέρηση θα απασχολεί τα επόμενα χρόνια επενδυτές και αναλυτές. Ο λόγος για τον δείκτη μη εξυπηρετούμενης έκθεσης (non performing exposure), ο οποίος, εκτός από τα δάνεια που δεν εξυπηρετούνται για διάστημα άνω των 90 ημερών, περιλαμβάνει χορηγήσεις που έχουν αναδιαρθρωθεί, αλλά και εκείνες που παρότι δεν είναι σήμερα προβληματικές, έχουν αυξημένες πιθανότητες να μην αποπληρωθούν στο σύνολό τους. Ο νέος δείκτης δημοσιοποιείται από τις τράπεζες υποχρεωτικά στα αποτελέσματά τους, στο πλαίσιο του ελέγχου της ποιότητας στοιχείων ενεργητικού (Asset Quality Review - AQR) που διενεργήθηκε στα τελευταία πανευρωπαϊκά stress tests από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Βάσει των αποτελεσμάτων αυτών των ελέγχων, ήδη η Τράπεζα Πειραιώς από το γ τρίμηνο αλλά και η Eurobank στο β εξάμηνο της περσινής χρονιάς έχουν διενεργήσει τις απαραίτητες προβλέψεις για την εναρμόνιση των ισολογισμών τους. Σύμφωνα με πληροφορίες, αυξημένες αναμένονται οι προβλέψεις που θα διενεργήσει το τελευταίο τρίμηνο του 2014 η Εθνική Τράπεζα, αν και πηγές από τον όμιλο σημειώνουν πως αυτές δεν σχετίζονται με τα αποτελέσματα του AQR. Στην Alpha Bank, από την άλλη πλευρά, δεν έχουν σκοπό να προχωρήσουν σε ανάλογη κίνηση, δεδομένης της πολύ καλής επίδοσης της τράπεζας στον έλεγχο που διενεργήθηκε. βέρνηση και οι επίσημοι πιστωτές της έχουν μεγάλη διαφορά απόψεων στην πολιτική που η Αθήνα πρέπει να ακολουθήσει προκειμένου να συνεχίσει και στο μέλλον να λαμβάνει χρηματοδότηση. Η κατ αρχήν συμφωνία μεταξύ Ελλάδας και Eurogroup δεν μειώνει αποτελεσματικά την αβεβαιότητα για το εάν οι ευρωπαϊκές αρχές θα συνεχίσουν να χορηγούν ρευστότητα και κεφαλαιακή στήριξη προς τις ελληνικές τράπεζες. Όπως επισημαίνει επίσης ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης, οι ελληνικές τράπεζες παραμένουν ανίκανες να ανακτήσουν την πρόσβασή τους στις κύριες πράξεις αναχρηματοδότησης της ΕΚΤ, συνεχίζοντας να καλύπτουν τις ανάγκες τους μέσω του ELA. H διατήρηση της πρόσβασης των ελληνικών τραπεζών στον μηχανισμό ELA εξαρτάται από τις αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ, το οποίο μπορεί ανά πάσα στιγμή να διακόψει τον ELA εάν αντιληφθεί πως η χορήγηση ρευστότητας προς τις ελληνικές τράπεζες αντιτίθενται με τους όρους λειτουργίας του ευρωσυστήματος. Η συνεχιζόμενη πολιτική αβεβαιότητα στην Ελλάδα θα συνεχίσει να επιδρά αρνητικά στην κατάσταση των ελληνικών τραπεζών, είτε αυξάνοντας την αστάθεια στην καταθετική τους βάση, είτε κλιμακώνοντας τον κίνδυνο για συνέχιση των εκροών καταθέσεων. Όπως επίσης προειδοποιεί ο οίκος, το εύθραυστο λειτουργικό περιβάλλον στην Ελλάδα και η συνεχιζόμενη πολιτική αβεβαιότητα μπορούν να απειλήσουν τη σταθερότητα του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. «Υπάρχει πλέον αρνητική τάση, σε όρους επικινδυνότητας, για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα» διαμηνύουν, μεταξύ άλλων, οι αναλυτές της S&P. Εάν οι ελληνικές τράπεζες χάσουν την πρόσβασή τους στον ELA, τότε θα υποβαθμιστούν. Σύμφωνα με το πλέον δυσμενές σενάριο, δεν αποκλείεται να επιβληθούν περιοριστικά μέτρα στην κίνηση κεφαλαίων στις ελληνικές τράπεζες. Εάν αυτό συμβεί, θα υποβαθμιστούν οι ελληνικές τράπεζες, σημειώνουν.

20 20 Άλλη - Τ α πράγματα είναι απλά. Ο λογαριασμός των προεκλογικών υποσχέσεων που μοίρασε απλόχερα ο ΣΥΡΙΖΑ δεν βγαίνει με τίποτα. Ήδη πριν από τις εκλογές της 25ης Ιανουαρίου τα δημοσιονομικά περιθώρια ήταν τόσο ασφυκτικά, που δεν επέτρεπαν κανενός είδους παροχές και ψηφοθηρικά δωράκια. Πόσω μάλλον σήμερα, που μετά από 50 και βάλε μέρες «αέναων» και αδιέξοδων διαπραγματεύσεων με τους θεσμικούς δανειστές της χώρας μας, ο κρατικός προϋπολογισμός βρίσκεται στο όριο, τα ταμειακά διαθέσιμα του Δημοσίου έχουν σχεδόν εξαντληθεί και το ΥΠ.ΟΙΚ. προσπαθεί με διάφορες «αλχημείες», όπως είναι ο «εσωτερικός δανεισμός» μέσω των διαθεσίμων των ασφαλιστικών ταμείων και άλλων κρατικών φορέων, να καλύψει τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις προς τους πιστωτές. Ξεχάστε λοιπόν, προς το παρόν τουλάχιστον, τον «άρτο». Οι προεκλογικές υποσχέσεις εκ των πραγμάτων πάνε πίσω. Οπότε η κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να μετατοπιστεί αλλού το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης, δηλαδή να περάσει σε δεύτερη μοίρα η εξέλιξη των διαπραγματεύσεων με τους «θεσμούς» και το Brussels Group, αναμένεται να προσφέρει «θέαμα». Ή, όπως γράφτηκε την προηγούμενη εβδομάδα, «να ρίξει αίμα στην αρένα». Και ήδη προετοιμάζει το έδαφος για άγρια σύγκρουση με επιχειρηματικά συμφέροντα, συγκρότηση προανακριτικών και εξεταστικών επιτροπών, ακόμη και στήσιμο ειδικών δικαστηρίων, αφού στο μάτι του κυκλώνα δεν αποκλείεται να βρεθούν και πολιτικά πρόσωπα, κυρίως από τα κόμματα εξουσίας που είχαν την ευθύνη της διακυβέρνησης της χώρας τα προηγούμενα χρόνια. Το ζητούμενο βεβαίως είναι το όλο εγχείρημα «κάθαρσης» να μη γίνει για το θεαθήναι. Με άλλα λόγια, ας μην κάνει το λάθος η κυβέρνηση να υπόσχεται ότι θα τα βάλει με κατεστημένα συμφέροντα και πως θα μπει τέλος στο καθεστώς ασυδοσίας και ατιμωρησίας που επικρατούσε τα προηγούμενα χρόνια, μόνο και μόνο για επικοινωνιακούς λόγους. Γιατί θα της γυρίσει μπούμερανγκ. Άλλωστε, όταν ανοίγεις μέτωπα, πρέπει να ξέρεις γιατί το κάνεις, και φυσικά κάποια στιγμή πρέπει να τα κλείνεις. Σε κάθε περίπτωση η Δικαιοσύνη, οι ανεξάρτητες αρχές και τα αρμόδια υπουργεία έχουν πιάσει δουλειά, προχωρώντας σε εξονυχιστικούς ελέγχους σε ένα μεγάλο εύρος δραστηριοτήτων, όπου είναι βέβαιο ότι θα βρεθούν «λαβράκια». Ο κατάλογος με τις δραστηριότητες που ελέγχονται, και ενδεχομένως κρύβουν μεγάλα σκάνδαλα, είναι μεγάλος. Εμείς θα εστιάσουμε στα εξοπλιστικά προγράμματα, στις συμβάσεις παραχώρησης στα δημόσια έργα, στα θαλασσοδάνεια και στα εμβάσματα στο εξωτερικό. Πρόσφατα στον κατάλογο προστέθηκε και το παρελθόν του ΤΑΙΠΕΔ! Συγκεκριμένα, θα υπάρξει έλεγχος προκειμένου να διαπιστωθεί αν τα έσοδα από την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας χρησιμοποιήθηκαν για την απομείωση του δημόσιου ελληνικού χρέους. Ο έλεγχος θα είναι και διαχειριστικός, με την έννοια ότι θα ερευνηθούν πάρα πολλά έξοδα του Ταμείου, που φαίνεται ότι αγγίζουν τα όρια της νομιμότητας. Μιλάμε για τη διόγκωση των δαπανών του Ταμείου για αμοιβές, προμήθειες, «πριμ επιτυχίας» (success fee) και για άλλα λειτουργικά έξοδα. Για τα εκατομμύρια ευρώ που έχουν πληρωθεί σε στρατιές χρηματοοικονομικών, νομικών και τεχνικών συμβούλων και συμβούλων επικοινωνίας, για το ανύπαρκτο ουσιαστικά έργο τους. Για το γεγονός ότι την ώρα που το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων εκτροχιαζόταν, συνεχίζονταν κανονικά οι πληρωμές για τις αμοιβές και προμήθειες εκατοντάδων συμβούλων αποκρατικοποιήσεων, χρηματοοικονομικών, νομικών και τεχνικών συμβούλων, ανεξάρτητων αποτιμητών, μελετητών περιβαλλοντικών επιπτώσεων για συγκεκριμένους διαγωνισμούς, συμβούλων δημοσίων σχέσεων και επικοινωνίας κ.λ.π. Πρόκειται για ένα κόστος που φαίνεται να ξεπερνάει πλέον τα 32 εκατ. ευρώ, αν και δεν υπάρχει ακριβής αποτίμηση αυτών των εξόδων! Να ξεκινήσουμε πρώτα με το πόσο μας έχει κοστίσει αυτό το πάρτι. Από το 1974 μέχρι και το 2010 η χώρα μας δαπάνησε συνολικά πάνω από 32 δισ. δολάρια ΗΠΑ για εισαγωγές στρατιωτικού εξοπλισμού. Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI), η Ελλάδα κατέχει σταθερά μία από τις δέκα πρώτες θέσεις παγκόσμια στις εισαγωγές οπλικών συστημάτων και γενικότερα στις εξοπλιστικές δαπάνες. Έχει υπολογιστεί, μάλιστα, ότι σχεδόν το ένα τέταρτο του συνολικού δημόσιου χρέους (κάπου 80 δισ. ευρώ σε σημερινές τιμές) οφείλεται στις ιδιαίτερα αυξημένες αμυντικές δαπάνες της χώρας μας διαχρονικά. Και σε αυτό το ποσό υπολογίζονται και τα φέσια του μακρινού παρελθόντος. Σκεφτείτε ότι τη δεκαετία του 2000 η χώρα μας ακόμη χρωστούσε 6,3 δισ. δολάρια ΗΠΑ, περίπου, από τα προγράμματα FMF (αμερικανική στρατιωτική βοήθεια) της δεκαετίας του 40 και του 50! Το μεγάλο πανηγύρι με τους εξοπλισμούς, πάντως, ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του 90, επί «εκσυγχρονιστικού» ΠΑΣΟΚ του Κώστα Σημίτη. Ήταν η περίοδος που άρχισαν να εκπονούνται μεγαλεπήβολα εξοπλιστικά προγράμματα, τα οποία χρηματοδοτούνταν αφειδώς με δανεισμό, ο οποίος μάλιστα για μεγάλη χρονική περίοδο δεν εγγραφόταν μάλιστα στα επίσημα βιβλία του κράτους, λόγω των συμφωνιών swaps των ελληνικών κυβερνήσεων με ξένες τράπεζες. Χαρακτηριστική περίπτωση; Η αγορά των ελικοπτέρων Apache, για την οποία ήδη διεξάγονται έρευνες από τη Δικαιοσύνη. Συγκεκριμένα, η σύμβαση υπογράφτηκε τον Αύγουστο του 2003, με συνολικό καθαρό κόστος δολαρίων. Όπως αποκαλύφθηκε, όμως, το πραγματικό κόστος για το Ελληνικό Δημόσιο ήταν δολάρια, στο οποίο περιλαμβάνεται και το κόστος δανειοδότησης (swap agreement) από τη γερμανική Deutsche Bank, ύψους δολαρίων. Επιπλέον, ενώ στη σύμβαση αναγράφεται ρητά ότι η κατασκευάστρια εταιρεία Boeing δεν πρόκειται να πάρει προκαταβολή και πως οι πληρωμές θα ξεκινήσουν το 2007, υπό τον όρο ότι έχουν ικανοποιηθεί συγκεκριμένοι συμβατικοί όροι, στην Κατακυρωτική Εντολή με άλλο σχέδιο πληρωμών, η Boeing εισέπραξε τον Οκτώβριο του 2003, δολάρια, δηλαδή προκαταβολή 40% επί του καθαρού κόστους της σύμβασης. Έτσι γίνονταν οι «δουλειές»! Από εκείνη την περίοδο άρχισαν να γιγαντώνονται και φαινόμενα που μας συντροφεύουν μέχρι και σήμερα. Μίζες, μεσάζοντες, νταλαβερτζήδες, μεγαλέμποροι οπλικών συστημάτων, δουλειές και λεφτά κάτω από το τραπέζι, σπατάλες, εξωτικές off shore, υπερτιμολογήσεις. Και όλα αυτά με κόστος για τους Έλληνες φορολογούμενους. Τι να πρωτοθυμηθούμε; Την αγορά των υποβρυχίων Τ-214, που μας κόστισε 2,5 δισ. ευρώ; Τη σύμβαση του 2002 για ανακατασκευή των τριών παλαιών υποβρυχίων Τ-209, το κόστος της οποίας άγγιξε το ποσό που θα κόστιζε η εξαρχής κατασκευή τους, δηλαδή περίπου 500 εκατ. ευρώ το καθένα; Την αγορά των 170 γερμανικών αρμάτων μάχης τύπου Leopard 2 HEL, αξίας 1,7 δισ. ευρώ, τα οποία για πάνω από πέντε χρόνια, μετά την παραλαβή τους (2006), δεν είχαν πυρομαχικά και ήταν μόνο για... παρελάσεις; Ή μήπως τις σχεδόν 85 συμβάσεις αντισταθμιστικών ωφελημάτων από εξοπλιστικά προγράμματα, που έληξαν χωρίς να υλοποιηθούν προσηκόντως, με ανεκτέλεστη πιστωτική αξία που ανερχόταν τον Δεκέμβριο του 2010 σε 2,9 δισ. ευρώ και αντιστοιχούσε σε τουλάχιστον 300 εκατ. ευρώ πραγματικού έργου; Για το θέμα αυτό έχουμε γράψει διεξοδικά πάμπολλες φορές. Ιδού λοιπόν πεδίον δόξης λαμπρό για την κυβέρνηση να αποδείξει ότι τη σύγκρουση με τα μεγάλα συμφέροντα την εννοεί. Κάνοντας λοιπόν ένα όσο το δυνατόν πιο σύντομο briefing σε ένα θέμα που το έχουμε εξαντλήσει, σε όλες τις περιπτώσεις των συμβάσεων παραχώρησης για την κατασκευή των μεγάλων αυτοκινητόδρομων (της Ολυμπίας Οδού, του Αυτοκινητόδρομου Αιγαίου, του Ε 65 και της Ιόνιας Οδού) παρατηρήθηκαν ακριβώς τα ίδια φαινόμενα. Σε πρώτη φάση ο τεχνικός και γενικότερος σχεδιασμός με τον οποίο δημοπρατήθηκαν τα έργα αποδείχθηκε εκτός τόπου και χρόνου. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι οι κυκλοφοριακές μετρήσεις και έρευνες (προέλευσης προορισμού, αξίας χρόνου κ.λ.π.) του Δημοσίου πάνε πολλά χρόνια πίσω, γύρω στο Επίσης, το Δημόσιο δεν ζήτησε να του υποβληθούν οι κυκλοφοριακές μελέτες των παραχωρησιούχων, με την αιτιολογία ότι ο κίνδυνος του κυκλοφοριακού φόρτου ανήκει αποκλειστικά σε αυτούς. Δόθηκαν μόνο κατά βάση τα έσοδα από τους σταθμούς διοδίων. Επιπλέον, όταν υπογράφονταν οι σχετικές συμβάσεις το 2007, ουδείς αρμόδιος σκέφτηκε ότι το Ελληνικό Δημόσιο δεν υπήρχε περίπτωση να τηρήσει τα ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα (π.χ. παράδοση χώρων έργου, μετά από απαλλοτριώσεις και αρχαιολογικές έρευνες σε 12 μήνες, περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις σε 4 μήνες). Ήταν σαν να αποδέχονταν από τότε ότι θα προκύψουν μεγάλες απαιτήσεις των παραχωρησιούχων εις βάρος του Δημοσίου, τις οποίες τώρα αναγκάζεται να πληρώσει. Επιπλέον, οι καθυστερήσεις ευθύνης του Δημοσίου δεν συμψηφίστηκαν με καθυστερήσεις ευθύνης των παραχωρησιούχων. Για παράδειγμα, ποτέ το Δημόσιο δεν ζήτησε την ευθύνη από τους μεγαλοεργολάβους για τη μη τήρηση των δικών τους συμβατικών υποχρεώσεων, όπως ο ανεπαρκής τεχνικός σχεδιασμός και η καθυστερημένη υλοποίηση των σχετικών μελετών, που είναι δική τους, αποκλειστική ευθύνη. Από την άλλη, την ευθύνη, όπως προκύπτει μέσα από τις συμβάσεις παραχώρησης, τόσο για το κυκλοφοριακό μοντέλο όσο και για το χρηματοοικονομικό μοντέλο του έργου την είχαν οι κοινοπραξίες αποκλειστικά. Έτσι, οποιαδήποτε μεταβολή του κυκλοφοριακού μοντέλου επί το δυσμενέστερο, που αυτομάτως επηρεάζει και το χρηματοοικονομικό μοντέλο, δηλαδή τη χρηματοδότηση ουσιαστικά του έργου, κανονικά είναι γεγονός αποκλειστικής ευθύνης των παραχωρησιούχων, οι οποίοι δεν δικαιούνται και καμία αποζημίωση από το Δημόσιο. Συν τοις άλλοις, το μονομερές πάγωμα του έργου, με την επίκληση οικονομικών προβλημάτων, καθώς και η αναστολή χρηματοδότησης από τις δανείστριες τράπεζες συνιστούν Γεγονός Αθέτησης του Παραχωρησιούχου, σύμφωνα με τις συμβάσεις παραχώρησης. Στις οποίες όμως σε όλες τις περιπτώσεις υπήρχε και η εξής ρήτρα. Ότι τυχόν υπέρβαση του συνολικού συμβατικού χρόνου κατασκευής των έργων πέραν του 30% με παρατάσεις προθεσμιών δίνει το δικαίωμα στις τράπεζες / παραχωρησιούχους να καταγγείλουν τη σύμβαση με υπαιτιότητα του Δημοσίου, ασχέτως των πραγματικών περιστατικών! Αποτέλεσμα; Τα έργα βγήκαν εκτός χρονοδιαγραμμάτων, τόσο λόγω των πρόχειρων και ανεπαρκών μελετών, όπως αποδείχθηκε φυσικά εκ των υστέρων, όσο και των σημαντικών καθυστερήσεων κυρίως σε ζητήματα απαλλοτριώσεων, αλλά και εξαιτίας προσφυγών για περιβαλλοντικούς λόγους, που μπλόκαραν την κατασκευή αρκετών χιλιομέτρων. Ήρθε μετά και η αντίδραση των τραπεζών, οι οποίες σταμάτησαν ουσιαστικά τη χρηματοδότηση των έργων, κρίνοντάς τα μη βιώσιμα, δίνοντας έτσι πρόφαση και στους μεγαλοεργολάβους να σταματήσουν την κατασκευή τους. Και το Δημόσιο αναγκάστηκε να κάτσει στο τραπέζι του διαλόγου μαζί τους, και με τις αναθεωρήσεις των συμβάσεων υιοθέτησε ουσιαστικά τις περισσότερες απαιτήσεις τους. Έτσι, το Δημόσιο απορρόφησε όλο το ρίσκο που είχαν οι συμβάσεις για τους ιδιώτες. Μετέφερε τις οικονομικές απαιτήσεις του Δημοσίου στο τέλος της χρονικής διάρκειας της παραχώρησης. Προσέφερε ισχυρές εγγυήσεις για την περίπτωση που οι αυτοκινητόδρομοι δεν θα έχουν καλή πορεία λόγω μείωσης του κυκλοφοριακού φόρτου. Αποδέχθηκε μια πολιτική διοδίων που είχε αποτέλεσμα το κόστος των καθυστερήσεων να το επωμιστούν σε μεγάλο βαθμό οι χρήστες. Και πλήρωσε υπέρογκες αποζημιώσεις. Χώρια που στις περισσότερες των περιπτώσεων η χώρα μας κινδυνεύει και με επιστροφή κοινοτικών κονδυλίων, αφού στις περισσότερες των περιπτώσεων οι αρμόδιες ευρωπαϊκές υπηρεσίες έχουν ξεκινήσει σχετικές έρευνες. Τώρα, η κυβέρνηση μελετάει νέα αναθεώρηση των συμβάσεων παραχώρησης. Βάσει της αναθεώρησης θα είναι στην κατεύθυνση: της δημιουργίας ενός αναλογικού συστήματος χρέωσης, της μείωσης των διοδίων, της μετοχικής παρουσίας του Δημοσίου στις εταιρείες παραχώρησης, της εύλογης συρρίκνωσης του ρυθμού απόσβεσης της επένδυσης των ιδιωτών υπέρ του Δημοσίου. Το ζήτημα είναι: Αυτά θα τα δεχθούν οι μεγαλομέτοχοι εργολάβοι των κοινοπραξιών που έχουν αναλάβει την κατασκευή και εκμετάλλευση των έργων; Ή θα αρχίσουν τα «παρατράγουδα»;, μεγάλη πληγή αυτή Μιλάμε για επιχειρηματίες που προτίμησαν να βγάλουν τα χρήματά τους στο εξωτερικό από το να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Που έπαιρναν επιχειρηματικά δάνεια και τα έστελναν σε προσωπικές off shore και μετά πτώχευαν τις εταιρείες τους. Που λόγω των διασυνδέσεών τους με την πολιτική εξουσία και τις διοικήσεις των τραπεζών σε πολλές περιπτώσεις, πήραν τα λεφτά τους και τα έβγαλαν στο εξωτερικό, αφήνοντας τις εταιρείες τους να πτωχεύσουν. Ή κακοδιαχειρίστηκαν, για να μην πούμε καταχράστηκαν, τα κεφάλαια από τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου των επιχειρήσεων τους, ενώ ταυτόχρονα δανείζονταν υπέρογκα ποσά Ήδη, στο γραφείο του εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος έχουν διαβιβαστεί, από την Τράπεζα της Ελλάδας, στοιχεία για ανείσπρακτα επιχειρηματικά δάνεια, για τα οποία ερευνάται αν αυτοί στους οποίους χορηγήθηκαν περιλαμβάνονται στη λίστα Λαγκάρντ ή σε άλλες λίστες που ερευνώνται από τις ελληνικές Αρχές. Παράλληλα, ερευνώνται όλα τα εμβάσματα άνω των ευρώ προς το εξωτερικό που έγιναν τα τελευταία χρόνια, για να διαπιστωθεί εάν πρόκειται για θαλασσοδάνεια που έγιναν καταθέσεις σε ξένες χώρες. Επιπλέον, η κυβέρνηση σχεδιάζει εξονυχιστικούς ελέγχους στον τρόπο με τον οποίο διέθεσαν οι υπερχρεωμένες σήμερα επιχειρήσεις τα δάνεια που έλαβαν από τις τράπεζες και στο πώς έφθασαν σε αδυναμία εξυπηρέτησης των υποχρεώσεών τους, προκειμένου να εντοπιστούν οι μεγάλοι μπαταχτσήδες των τραπεζών, που έχουν λάβει τεράστιου μεγέθους δάνεια, δεν τα αποπληρώνουν και διάγουν πολυτελή βίο, να αποκλειστούν από τις ευνοϊκές ρυθμίσεις για τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια και να υποστούν τις συνέπειες. Είναι ενδεικτικό ότι από το συνολικό ποσό των 43 δισ. ευρώ, στο οποίο ανέρχονται τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια, τα 23 δισ. ευρώ θεωρούνται ανείσπρακτα. Οι ίδιες οι τράπεζες έχουν υπολογίσει ότι τουλάχιστον 10 δισ. ευρώ είναι το ποσό των δανείων που κυριολεκτικά έκαναν φτερά, από επιχειρηματίες που υπερχρέωσαν τις επιχειρήσεις τους και μετέφεραν μεγάλο μέρος αυτών των δανείων που έλαβαν σε προσωπικούς τους λογαριασμούς στο εξωτερικό. Έτσι, επιδιώκεται να διασφαλιστεί ότι αυτοί δεν θα καταχραστούν τις σχετικές διατάξεις για τη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων δανείων, ενώ θα υπάρξει προσπάθεια να ανακτηθούν τα δάνεια, μέχρι και του τελευταίου ευρώ αν γίνεται. Οι έλεγχοι λοιπόν θα δείξουν: ποιοι πήραν τα δάνεια αυτά, ποιες τράπεζες τα χορήγησαν, με ποιες εγγυήσεις, σε ποια οικονομική κατάσταση βρίσκονταν οι επιχειρήσεις τους τότε και σε ποια σήμερα. Στο πλαίσιο αυτό, αναμένεται να διεξαχθεί και μία ακόμη έρευνα. Σχετικά με περίπου 6,77 δισ. ευρώ που αφορούν σε καταπτώσεις δανείων με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου. Τα ποσά αυτά θεωρείται αδύνατο να εισπραχθούν. Και αυτό διότι οι επιχειρήσεις που έλαβαν δάνειο με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου έχουν οδηγηθεί ως επί το πλείστον στην πτώχευση και δεν έχουν περιουσιακά στοιχεία. Το Δημόσιο έχει αποπληρώσει, ως ώφειλε, τα δάνειά τους στις τράπεζες και οι επιχειρήσεις αυτές εμφανίζονται στη λίστα με τους ληξιπρόθεσμους οφειλέτες. 61