ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ. επιμέλεια: Δημήτρης Κόλλιας

Transcript

1 ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ επιμέλεια: Δημήτρης Κόλλιας ΑΘΗΝΑ: Βερανζέρου 6 Πλ. Κάνιγγος, τηλ ΠΕΥΚΗ: Λεωφ. Ειρήνης τηλ Δικτυακός τόπος:

2 Άνθρωποι και αριθμοί Του Βασίλη Μουλόπουλου Την περασμένη εβδομάδα η Στατιστική Υπηρεσία ανακοίνωσε ότι το 20,3% των Ελλήνων ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Βλακείες, είπαν εκ δεξιών και εξ ευωνύμων. Που τη βλέπετε τη φτώχεια όταν το 80% των Ελλήνων έχει ιδιόκτητη στέγη, οι πωλήσεις των Ι.Χ. αυξάνονται, τα κάθε είδους νυχτερινά κέντρα γεμίζουν; Μπέρδεμα. Τις ίδιες ημέρες οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι οι δυσαρεστημένοι με την κυβέρνηση αγγίζουν πλέον το 80%. Καταρρέει η ΝΔ, φωνάζουν πολλοί ονειρεύεστε, απαντούν άλλοι τόσοι, γιατί στις ίδιες δημοσκοπήσεις το 80% δηλώνει επίσης δυσαρεστημένο με το ΠΑ.ΣΟ.Κ. Άλλο μπέρδεμα! Τελικά ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο, ποιοι αριθμοί λένε την αλήθεια και ποιοι ψέματα; Κατ αρχάς δεν λένε ούτε αλήθεια ούτε ψέματα, είναι απλώς μια συμβολική γλώσσα που βασίζεται σε μια παραδοχή: ότι 1+1=2. Αν αλλάξω την παραδοχή, τότε το δικό μου 1+1 δεν θα είναι 2 αλλά 3, 4, 5 κτλ. Για να λύσουμε το μπέρδεμα πρέπει να αφήσουμε τους αριθμούς στην ησυχία τους και να ασχοληθούμε με τους ανθρώπους. Η φτώχεια είναι μια κατηγορία πολύ ομιχλώδης, μια παραδοχή που καθορίζεται από την ιδεολογία και την πολιτική. Ποιοι είναι φτωχοί; Οι νεκροί από ασιτία στην Αιθιοπία, οι ακτήμονες στη Βραζιλία, οι εργαζόμενοι με μερική απασχόληση, οι απολυμένοι από τις κλωστοϋφαντουργίες που μετακομίζουν στη Βουλγαρία. Είναι πλούσιοι ή φτωχοί οι νέοι που σπουδάζουν γνωρίζοντας ότι θα βρουν κλειστή γι αυτούς την αγορά εργασίας, οι οικογένειες των οποίων το εισόδημα δεν τους επιτρέπει πάνω από μια εβδομάδα διακοπές, οι πατεράδες και οι μανάδες που κάνουν δεύτερη και τρίτη δουλειά για να πληρώσουν τα φροντιστήρια των παιδιών τους, τα παιδιά που παίρνουν καταναλωτικό δάνειο για να πληρώσουν την εγχείριση των γονιών τους; Τα νεόπτωχα στρώματα αυξάνονται όχι γιατί το λένε οι αριθμοί, αλλά γιατί οι άνθρωποι σε απελπισία αυξάνονται. Γιατί όλο και περισσότερα άτομα αισθάνονται μόνα, ανίσχυρα, δυστυχισμένα, εγκαταλελειμμένα. Και αυτό μας εξηγεί γιατί, ενώ η ΝΔ χάνει, το ΠΑΣΟΚ δεν κερδίζει. Πίσω από τους αριθμούς των πολιτικών δημοσκοπήσεων υπάρχουν οι ίδιοι άνθρωποι που κρύβουν οι στατιστικοί δείκτες. Υπάρχει μια Ελλάδα που είναι ή αισθάνεται φτωχιά, απελπισμένη, εγκαταλελειμμένη, ανασφαλής ή όλα μαζί συγχρόνως. Το να συζητήσει κανείς αν αυτό ανταποκρίνεται ή όχι στην πραγματικότητα δεν έχει νόημα. Το σίγουρο είναι ότι αυτή η Ελλάδα υπάρχει. Υπάρχουν οι νέοι που δεν βρίσκουν δουλειά ή βρίσκουν μόνο δουλειές ευκαιριακές και κακοπληρωμένες. Τα εργοστάσια κλείνουν και μεταφέρονται σε άλλες χώρες με χαμηλότερα μεροκάματα και εργοδοτική ασυδοσία, αφήνοντας στο δρόμο αρκετές εκατοντάδες εργαζομένους. Τα μικρά μαγαζιά πεθαίνουν καταβροχθισμένα από τις μεγάλες αλυσίδες εμπορίου, τα αγροτικά προϊόντα εκτοπίζονται από τα φθηνότερα εισαγόμενα. Υπάρχουν και οι κύριοι «Παπαδόπουλοι»: όταν πάνε στο νοσοκομείο, πρέπει να δώσουν «φακελάκι» για μια θέση σε ράντζο. Οι φόροι, «που μόνο αυτοί σαν ηλίθιοι πληρώνουν», τους γδέρνουν. Οι συντάξεις τους πετσοκόβονται. Η αλαζονεία των γραφειοκρατών του Δημοσίου τους κάνει να αισθάνονται σαν σκουλήκια. Οι τεχνολογικές καινοτομίες τους καθιστούν πλεονάζον προσωπικό στα πενήντα τους χρόνια. Πολλαπλασιάστε επί μερικά εκατομμύρια αυτές τις ατομικές εμπειρίες και οι αριθμοί των δημοσκοπήσεων αποκτούν σάρκα και οστά. Βρισκόμαστε στο τέλος της Ουτοπίας. Τα θαύματα που υποσχέθηκαν η Κεντροαριστερά και η Κεντροδεξιά δεν επαληθεύθηκαν. Η λεωφόρος που οδηγεί στο αύριο κατασκευάζεται πάνω σε ανθρώπινα ερείπια και διασχίζει κοινωνικές ερήμους. Σ αυτή τη λεωφόρο μόνο πολιτικά ζόμπι μπορούν να κυκλοφορήσουν, μόνο άνθρωποι υπνωτισμένοι μπορούν να πιστέψουν ότι στο άκρο της υπάρχει η νέα Γη της Επαγγελίας. Ή άνθρωποι οργισμένοι με όσους τους υποσχέθηκαν τον Παράδεισο και τους οδηγούν στην Κόλαση. Μεταναστευτική πολιτική, η ελλαδική περίπτωση Του Στέλιου Παπαθεμελή Η καταρράκωση του πολυπολιτισμικού μοντέλου τις τελευταίες εβδομάδες στη Γαλλία οδηγεί την ως τώρα μεταναστευτική πολιτική των ευρωπαϊκών χωρών στο μικροσκόπιο. Οι μετανάστες από ασιατικές, αφρικανικές και πρώην ανατολικές χώρες κατά κανόνα γεύονται τους καρπούς του δυτικοευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους. Στη περίπτωση της Γαλλίας όλοι οι Αφρικανοί είναι γάλλοι πολίτες. Όμως εκπαίδευση, στέγαση, υγεία, απασχόληση δεν μετάλλαξαν τους αλλοεθνείς σε Γάλλους. Αν και «ισόψηφοι», ως μη ομόφυλοι ο καθένας ενεργεί κατά το συμφέρον του (Θουκυδίδης Α, 141). Τελικά σήμερα ο πολυπολιτισμός γίνεται γκέτο; Ανάλογος ο καημός των Αμερικανών: «Το μέγεθος της μεξικανικής μετανάστευσης, ( ) η εγγύτητά της, η παρανομία της, ο συγκεντρωτισμός της σε ορισμένες περιοχές, η επιμονή της, το ιστορικό προηγούμενο εξηγούν τις δυσκολίες μιας αφομοίωσης, η οποία είναι ελάχιστη στους τομείς της γλώσσας, της εκπαίδευσης, της επαγγελματικής κατάρτισης, της συμμετοχής στην πολιτική και τα ποσοστά των μεικτών γάμων. Αυτοί οι μετανάστες ζουν στις Η.Π.Α. αλλά νιώθουν Μεξικανοί». Συμπέρασμα: αυτό αποτελεί απειλή για την αμερικανική ταυτότητα και ένα βήμα για μια πολυεθνική κοινωνία, στους αντίποδες του «χωνευτηρίου» που συμβόλιζε πάντοτε τις Η.Π.Α.. (Huntington, «Nouvel Observateur» 17/1/2005). Η ευρωπαϊκή δημογραφική γήρανση προσανατόλισε στη «λύση» της μετανάστευσης. Τα πρόσφατα γεγονότα οδήγησαν πολλούς ερευνητές να αρθρώσουν έναν μάλλον αντίθετο λόγο. Έτσι, σε πρόσφατη επιστημονική ημερίδα στο Παρίσι («Figaro» 18/11/2005) ο Υβ Μαρί Λολάν, πρόεδρος του Ινστιτούτου Γεωπολιτικής των Πληθυσμών, εκτίμησε το κόστος της μετανάστευσης και της ένταξης (εκπαίδευση, επαγγελματική κατάρτιση, υγεία, εγκληματικότητα, ασφάλιση, κατοικία) σε 36 δισ. Ευρώ ετησίως, ήτοι 80% του ελλείμματος του Δημοσίου, 13,5% των όλων δημοσίων δαπανών, 3,5 φορές η τρύπα των ασφαλιστικών ταμείων, 2 φορές ο προϋπολογισμός έρευνας και ανώτατης εκπαίδευσης, 87% του αμυντικού προϋπολογισμού. Τα διεθνώς συμβαίνοντα υποχρεώνουν οπωσδήποτε σε μια επανεξέταση της ελλαδικής περίπτωσης. Στη χώρα μας ως τα σήμερα δεν υφίσταται μια συγκροτημένη μεταναστευτική πολιτική. Σχεδόν όλοι οι μετανάστες μπήκαν παράνομα. Νομιμοποιήθηκαν Μόνον όμως οι είναι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ, ενώ οι ανομιμοποίητοι είναι τουλάχιστον

3 Στην Ε.Ε. με μέσο όρο μεταναστών το 3% εμείς υπερβαίνουμε το 11%. Επείγουν τα εξής: Α) Μελέτη, πόσους και ποιας ειδικότητας ξένους χρειαζόμαστε για πόσον χρόνο, σε ποιες περιοχές. Β) Απάντηση τι σημαίνει μακροπρόθεσμα το 60% να είναι Αλβανοί και οι υπόλοιποι από γειτονικές χώρες που όλες προβάλλουν εδαφικές και άλλες διεκδικήσεις εναντίον μας. Γ) Απαντούμε εμπράκτως στη γνωστή ακριτομυθία του Φάτος Νάνο «σε 5 ή 10 χρόνια θα ορίζουμε εμείς την κυβέρνηση της Ελλάδος»! Φυσικά κατά το παράδειγμα της Τουρκίας που «ορίζει» τις κυβερνήσεις Γερμανίας, Βουλγαρίας. Δηλαδή απλοελληνιστί, για τους ήδη ευνόητους λόγους είναι αδιανόητη η χορήγηση ελληνικής υπηκοότητας σε γείτονες Δ) Αποτελεσματική φύλαξη των συνόρων, χερσαίων και θαλασσίων. Η Τουρκία είναι χώρα αγωγός (και προαγωγός) ασιατικής μετανάστευσης προς την Ελλάδα και την Ένωση. Θα μάθει κάποτε η Ένωση να τιμωρεί; Η ελληνορθόδοξη παράδοση που παράγει το ελληνικό βιωματικό πρότυπο ενσωμάτωσης ανάγει την ετερότητα σε πλησίον, σε αδελφό και υπαγορεύει ανάλογη μεταχείριση του ξένου. Δεν απελαύνει παρά εκείνους που αρνούνται να συμμορφωθούν στους νόμους. Επιβάλλεται όμως εν όψει του δυσανάλογα μεγάλου αριθμού να διευκολύνει με κίνητρα την παλιννόστηση στις χώρες προέλευσής τους σημαντικού αριθμού. Ας το πράξει όσο είναι καιρός.... Είμαι τρομοκρατημένος από τη βία, όχι όμως και έκπληκτος Ο φιλόσοφος Αλέν Φινκιελκρότ κάνει έναν πρώτο απολογισμό των ταραχών στα γαλλικά προάστια μιλώντας στο δημοσιογράφο Αλεξίς Λακρουά της εφημερίδας «Le Figaro». Υποστηρίζει ότι όλα τα προειδοποιητικά μηνύματα ήταν πολλά και ότι, προσπαθώντας να εντοπίσουμε τις αιτίες που οδήγησαν σε αυτά τα φαινόμενα, παραβλέπουμε απαράδεκτες πράξεις βίας. Ποια πολιτικά και πνευματικά μαθήματα αντλείτε από τις ταραχές; «Είμαι τρομοκρατημένος από αυτή τη βία, όχι όμως και έκπληκτος. Υπήρχαν προειδοποιητικά μηνύματα: το γιουχάρισμα της «Μασσαλιώτιδας» στον αγώνα Γαλλίας-Αλγερίας, η επιθετικότητα των μαθητών στη διαδήλωση κατά του νόμου Φιγιόν (σ.σ. για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση), η έκθεση του υπουργείου Παιδείας τον Ιούνιο του 2004 για εκδηλώσεις θρησκευτικού περιεχομένου σε σχολικά ιδρύματα δύσκολων περιοχών. Εκεί πληροφορηθήκαμε ότι μερικοί μαθητές και αυτοί που τους επηρεάζουν κατηγορούν τη διδασκαλία της Ιστορίας ότι παρέχει ιουδαϊκο-χριστιανική, διαστρεβλωμένη και προκατειλημμένη άποψη του κόσμου. Τα παραδείγματα περισσεύουν, από την άρνηση να μελετήσουν την αρχιτεκτονική των καθεδρικών ναών ή να ακούσουν οτιδήποτε για προϊσλαμικές θρησκείες ως τους κλυδωνισμούς που προκαλούν οι αναφορές στον πόλεμο της Αλγερίας ή στη Μέση Ανατολή». Ορισμένοι μιλούν για εμφύλιο. Τι πιστεύετε για αυτό; «Δεν υπάρχει σήμερα πόλεμος ανάμεσα στους πολίτες γαλλικής καταγωγής και στους άλλους, ούτε καν ανάμεσα στη Γαλλία των πόλεων και σε εκείνη των προαστίων. Οι πρώτοι στόχοι των βίαιων ταραξιών είναι οι γείτονές τους. Και αυτοί είναι που απαιτούν αποκατάσταση της τάξης». Υπήρχαν και άλλα προειδοποιητικά σημάδια για εξεγέρσεις; «Ιδού ένα απολαυστικό κουπλέ τραγουδιού ραπ: Η Γαλλία είναι μια παλιοβρώμα, μην ξεχνάς να την πηδάς ώσπου να την εξαντλήσεις σαν σκρόφα, πρέπει να την κακομεταχειριστείς δικέ μου! Εγώ κατουράω πάνω στον Ναπολέοντα και στον στρατηγό Ντε Γκωλ». Μα οι υπερβολές της μουσικής υποκουλτούρας συνέβαλαν πραγματικά στην πρόκληση της βίας; «Αν οι ταραξίες είχαν το ίδιο χρώμα δέρματος με τους ταραξίες του Ροστόκ στην επανενωμένη Γερμανία της δεκαετίας του 90, θα επικρατούσε παντού η ηθική αγανάκτηση». Σε ορισμένους όμως χώρους επικρατεί η ηθική αγανάκτηση! «Όχι, επικρατεί η κατανόηση, η αραίωση του αδικαιολόγητου μέσα στην αναζήτηση των αιτίων. Στο Ροστόκ, πολιτικοί, διανοούμενοι, δημοσιογράφοι, ερευνητές κοινωνικών επιστημών, όλοι θα φώναζαν με μια φωνή: Ο φασισμός δεν θα περάσει! Αλλά επειδή όσοι πετούν μολότοφ είναι Γάλλοι αφρικανικής ή βορειοαφρικανικής καταγωγής, η εξήγηση καταπνίγει την αγανάκτηση ή την στρέφει εναντίον της κυβέρνησης και κατά της εθνικής έλλειψης φιλοξενίας. Αντί να αγανακτούμε για τα σχολεία που έγιναν παρανάλωμα, στεκόμαστε στην απελπισία των εμπρηστών. Μετατρέπουμε τις εκκλήσεις τους για μίσος σε εκκλήσεις για βοήθεια και τον βανδαλισμό των σχολείων σε απαίτηση για παιδεία. Σε αυτή την αποκρυπτογράφηση, που δεν είναι παρά σκόνη στα μάτια, πρέπει να αντιπαραθέσουμε μια κυριολεκτική ανάγνωση των γεγονότων». Μακριά από την κουλτούρα της συγχώρεσης; «Οι ταραξίες δεν ζητούν περισσότερα σχολεία, περισσότερα νηπιαγωγεία, περισσότερα λεωφορεία: τα καίνε. Με αυτό τον τρόπο κυριεύονται από μανία και αντιδρούν με σφοδρότητα κατά των θεσμών και όλων των μεσολαβήσεων ανάμεσα σε αυτούς και στα αντικείμενα του πόθου τους. Παιδιά του τηλεκοντρόλ, τα θέλουν όλα αμέσως. Θα έπρεπε να μπορούσαμε να επανεγκαθιδρύσουμε ένα άλλο σύστημα αξιών. Αλλά αυτή η εξουσία δεν ανήκει στους πολιτικούς». Η πολιτική επικοινωνία παραιτήθηκε μπροστά στη «βιντεόσφαιρα»; «Η χυδαιότητα χωρίς τέλος των τοκ σόου, η ωμότητα των βιντεοπαιχνιδιών, η καθημερινή πίεση για υπεραπλούστευση όλα αυτά βρίσκονται εκτός της δικαιοδοσίας των πολιτικών. Αν αντετίθεντο άλλωστε σε αυτά, οι αρθρογράφοι θα έσπευδαν να καταγγείλουν της ολοκληρωτική επίθεση κατά της ελευθερίας της έκφρασης. Ο υπουργός Εσωτερικών (σ. σ.: Νικολά Σαρκοζί) έχει ίσως τάση για υπερβολικό εντυπωσιασμό. Και ο όρος «αποβράσματα» δεν θα έπρεπε να ανήκει σε λεξιλόγιο ενός πολιτικού υπευθύνου». Το ποσοστό της ανεργίας όμως έχει ανέλθει σε ύψος ρεκόρ!

4 «Σήμερα που η καρδιά του ανθρωπισμού δεν χτυπά για το σχολείο αλλά για τους εμπρηστές του, κανείς δεν φαίνεται να θυμάται ότι δεν πηγαίνουμε στην τάξη για να προσληφθούμε αλλά για να εκπαιδευτούμε. Πρώτος στόχος της παιδείας είναι η παιδεία. Αυτή δεν είναι ποτέ άχρηστη. Η γαλλική γλώσσα πρέπει να επανακατακτήσει τη διάλεκτο των προαστίων, αυτό το απλοϊκό, δύστροπο, θλιβερά εχθρικό προς την ομορφιά και την απόχρωση ιδίωμα. Δεν αποτελεί προϋπόθεση ικανή για εύρεση εργασίας, αλλά απαραίτητη». Οι διακρίσεις όμως δεν είναι προϊόντα φαντασίας! «Σε αυτή την υπόθεση δεν πρέπει να στιγματίσουμε έναν πληθυσμό. Όντας Πολωνός, γεννημένος στη Γαλλία, είμαι και εγώ μετανάστης δεύτερης γενιάς και αισθάνομαι αλληλεγγύη προς τους μαύρους ή άραβες μαθητές οι οποίοι, επειδή προτιμούν τους διπλωματούχους από τους ντίλερ, διώκονται, αποκαλούνται γελοίοι. Αυτοί πρέπει να βοηθηθούν». Μήπως το γαλλικό μοντέλο ενσωμάτωσης βρίσκεται σε κρίση; «Πολλά έχουν ειπωθεί για την αποτυχία του. Είναι παράλογο. Το παλαιό μοντέλο έχει πεθάνει προ πολλού και το επόμενο, ενός υπερ-συμπαθητικού εκπαιδευτικού κοινοβίου καταποντισμένου στο κοινωνικό, είναι εκείνο που μπάζει νερά. Δυστυχώς πρόκειται για άφθαρτο μοντέλο επειδή τρέφεται από κάθε φιάσκο του. Σε κάθε αποτυχία αντιδρά πλειοδοτώντας. Τώρα άρχισε ο νέος γύρος. Αύριο θα διδάσκουμε την αποικιοκρατία όχι ως ένα τρομερό και αμφιλεγόμενο φαινόμενο αλλά ως έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Με αυτό τον τρόπο, θα απαντήσουμε στην πρόκληση της ενσωμάτωσης επισπεύδοντας την εθνική αποσύνθεση».... Δημοκρατία και τηλεηθικολογία Του Κ. Τσουκαλά Θα ήταν σφάλμα να θεωρήσουμε ότι η συνεχιζόμενη σύγκρουση ανάμεσα στην «Ελευθεροτυπία» και στον Alpha αφορά μόνον τους ευθέως εμπλεκόμενους. Το ζήτημα που εγείρεται ξεπερνάει κατά πολύ τη συγκεκριμένη συγκυρία. Τα διλήμματα που τίθενται αναφέρονται σε θεμελιώδεις πλευρές της εξέλιξης των δημοκρατιών μας. Και σε αυτά ακριβώς θα επικεντρώσω τις λίγες παρατηρήσεις που ακολουθούν. 1. Το νομικό και κανονιστικό ζήτημα της εγγενούς αξιακής σύγκρουσης ανάμεσα στην ελεύθερη έκφραση και στην προστασία της τιμής και της προσωπικότητας δεν είναι δυνατόν να λυθεί μια για πάντα. Όπως και επίμαχο παραμένει το εξίσου κεφαλαιώδες ζήτημα των αναγκαίων «ορίων» αφενός του δικαιώματος στην πληροφόρηση και αφετέρου του (αντικριστού) δικαιώματος στην ιδιωτικότητα. Ούτε η αναγκαία διάκριση ανάμεσα στη δημόσια και στην ιδιωτική ζωή, ούτε ο αυστηρός έννομος προσδιορισμός του τρόπου, των μεθόδων και των τεχνολογιών πρόσβασης στην οποιαδήποτε πληροφορία, ούτε η επιβαλλόμενη αρχή της «αναλογικότητας» στην αποκάλυψή τους είναι δυνατόν να παράσχουν ασφαλή κριτήρια. 2. Το ζήτημα γίνεται ακόμα σημαντικότερο από τη στιγμή που καθίσταται σαφές ότι η «μάχη» της πληροφόρησης και το ζήτημα της οποιασδήποτε «αλήθειας» δεν είναι ποτέ δυνατόν να διεξάγεται σε έναν άμωμο και ουδέτερο στίβο. Ανεξάρτητα από την ιστορία, τις προθέσεις και τα κίνητρα των εμφανιζομένων ως πρωταγωνιστών, η μάχη αυτή εντάσσεται εξ αντικειμένου σε μιαν υφέρπουσα μάχη εξουσιών σε ένα κινούμενο περιρρέον σύστημα εξαρτήσεων, σχέσεων και τελικώς συμφερόντων, Στα πλαίσια αυτά οι συμμαχίες, οι αντιπαλότητες, οι σκοπιμότητες και οι συγκρούσεις επικαθορίζονται εκ προοιμίου από αδιαφανείς ελιγμούς, προθέσεις και στρατηγικές που υπερβαίνουν την άμεση συγκυρία. Η «πραγματική αλήθεια των δημοσιοποιούμενων πληροφοριών» δεν είναι ποτέ δυνατόν να εξαντλείται στο άμεσο αντικείμενό τους. 3. Υπό τους όρους αυτούς εξίσου σημαντικό με το δικαίωμα του κοινού στη συγκεκριμένη πληροφόρηση θα έπρεπε να είναι και το δικαίωμά του να γνωρίζει τα βαθύτερα «αίτια» και «κίνητρα» που ενδεχομένως την υπαγορεύουν. Τα αίτια αυτά όμως δεν μπορεί παρά να παραμένουν κρυμμένα πίσω από εικασίες, υποθέσεις και συλλογισμούς που ούτε αποδεικνύονται ούτε τεκμηριώνονται. Και έτσι, ευλόγως, το «κοινό» πρέπει να αρκείται σε ό,τι του προσφέρεται. Έστω και ως επιλεκτικά δημοσιοποιούμενες και μεροληπτικά επιλεγόμενες, οι γαργαλιστικές πληροφορίες είναι πάντα ευπρόσδεκτες. 4. Και εδώ ακριβώς εντοπίζεται μια από τις σοβαρότερες αντιφάσεις της μεντιακής(media) κοινωνίας: την ίδια στιγμή που αποκαλύπτονται και καταγγέλλονται οι «ροές πόρων» που αντιστοιχούν σε αυτονόητα, υποτίθεται, συμφέροντα, οι οποιεσδήποτε «ροές πληροφοριών» που αντιστοιχούν σε λιγότερο αυτονόητα συμφέροντα αποσπώνται από το πλαίσιο της εκφοράς τους και «αντικειμενικοποιούνται». Και έτσι, μπορεί να θεωρούνται ως αυτονοήτως συνάδουσες προς το δημόσιο συμφέρον. Είναι λοιπόν γεγονός ότι η φετιχοποιημένη «τέταρτη εξουσία» είναι η μόνη ανάμεσα στις συμπηγμένες και οργανωμένες μορφές εξουσίας που δεν γνωρίζει όρια: η «εξουσία της αποκάλυψης της αλήθειας» εμφανίζεται ως αυτονόητος αυτοσκοπός. Ως διαφανής αφ εαυτή, η «αληθινή» πληροφορία θεωρείται χρήσιμη, ανεξάρτητα από τους λόγους που επέβαλαν την κοινοποίησή της και άσχετα από τις συνέπειές της. 5. Η εξέλιξη αυτή είναι σχετικά πρόσφατη, τόσο στον τόπο μας όσο και αλλού. Η «αλήθεια» ανακηρύσσεται υπέρτατη κοινωνική αξία, ως μόνη εναπομένουσα διέξοδος στην πολιτική απραξία, στην απογοήτευση και στην απόγνωση ενός αυξανόμενου μέρους της κοινωνικής γνώμης. Σε μια διαχειριστική κοινωνία από την οποία απουσιάζουν πλέον εντελώς τα έναρθρα συλλογικά προτάγματα, η φετιχοποίηση της «δημοσιοποίησης» και της «αποκάλυψης» λειτουργεί σαν υποκατάστατο της «απώλειας» της πολιτικής συμμετοχής. Παραδόξως, όπως ακριβώς η έλλειψη της πληροφόρησης μπορεί ακόμα και να υποκαθιστά την πολιτική ζωή. Συμμετέχοντας ολόψυχα στο πάγκοινο θέαμα της ανεξέλεγκτης πληροφορίας, οι κοινωνοί δεν συγκλίνουν αλλά αποκλίνουν από τη συμμετοχή στα κοινά. Η έλευση των «κοινωνιών της πληροφορίας» δεν είναι καθόλου ασύμβατη με τη μετατροπή των καταναλωτών πληροφορίας σε απλούς καγχάζοντες θεατές.

5 6. Η τεράστια δύναμη της κοινωνίας του θεάματος έγκειται στη ρητή ή σιωπηρή εκπόνηση ανέκλητων και μονοδιάστατων ηθικών και αισθητικών κωδίκων στο πλαίσιο των οποίων θα κατασκευασθεί το σύστημα ανάδειξης ή καταβαράθρωσης τόσο των αξιών όσο και των υπεύθυνων ή ανεύθυνων επωνύμων. Η δύναμη του λόγου της εικόνας και της εικόνας του λόγου δεν επιδέχεται αντίλογο. Και έτσι, από τη στιγμή που ο έλεγχος του χρηματιστηρίου της δημοσιότητας γίνεται μέσα από τα ολιγοπωλιακά ελεγχόμενα μέσα, η προς τα έξω προβαλλόμενη «ηθική εικόνα» των «δημόσιων προσώπων» υπόκειται σε συνεχή απειλή. 7. Με αυτή την έννοια, η μαζική κοινωνία του θεάματος εμφανίζεται ως εγγενώς ηθικολογικά μονοδιάστατη. Η αλήθεια αναδεικνύεται ως θεμελιώδης ηθική κατηγορία η οποία επιτρέπει ή και επιβάλλει στην τέταρτη εξουσία να λειτουργεί ως εύλογος και κοινά αποδεκτός αυτοσκοπός. Το δικαίωμα του χειραγωγημένου κοινού να πληροφορείται για τους πάντες και τα πάντα είναι συνώνυμο με τη δυνατότητά του να βαυκαλίζεται ότι διατηρεί την αρμοδιότητά του να κρίνει για τα πάντα, αποφασίζοντας κυρίαρχα για το μέλλον του. 8. Υπό τους όρους αυτούς, ύπατη κοινωνική αξία αναδεικνύεται η «πληροφόρηση για την αλήθεια». Και γύρω από την αξία αυτή, δομείται μια νέα διαλεκτική μέσων και σκοπών που υπερβαίνει τους νόμους, τους ισχύοντες κανονισμούς και τα ατομικά δικαιώματα. Είναι η πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία που διαφαίνεται η πιθανότητα μιας γενικευμένης αξιακής υποκατάστασης ενός κατ ανάγκην αντιφατικού κανονιστικού συστήματος από μια μοναδική υπερκείμενη σκοπιμότητα. 9. Το πολιτικό συμπέρασμα είναι αδυσώπητο. Η αλήθεια μπορεί να λειτουργήσει ως έσχατο συμβολικό και αξιακό προπύργιο μόνον όσων δημοκρατιών έχουν μπει στο δρόμο μιας αύξουσας αποουσιαστικοποίησης. Και αντίστοιχα, η ηθική μπαίνει στο επίκεντρο της δημόσιας ζωής μόνον από τη στιγμή που η πολιτική έχει δώσει το σήμα μιας διακριτικής ή μη αποχώρησης, από τη στιγμή δηλαδή που ο δημόσιος λόγος δεν πείθει ότι εκφράζει αδιαμεσολάβητα τα λαϊκά αιτήματα. Έτσι, δίχως καν να το αντιλαμβανόμαστε, τείνουμε να αντικαθιστούμε το δικαίωμα στην ελεύθερη αυτοθέσπιση με το δικαίωμα στην ελεύθερη και ανέξοδη πρόσβαση σε μιαν «αλήθεια» που ούτε οδηγεί πουθενά ούτε αλλάζει τη δομή της πραγματικότητας. Ο κυρίαρχος λαός μετουσιώνεται σε παθητικό καταναλωτή πληροφοριών. Στο όνομα της αλήθειας και της αρετής και με τη ρητή ή σιωπηρή συμπαιγνία της πολιτικής, τα ΜΜΕ μεθοδεύουν το τέλος της πολιτικής. Σε λίγο, μονοπωλώντας τον ορισμό και τη δημοσιότητα των ηθικών διακυβευμάτων, η «τέταρτη εξουσία» θα μείνει μόνη της Οι φωτιές του μίσους Του ΑΝΤΡΕ ΓΚΛΥΣΜΑΝ Το να καίει κανείς άδεια αυτοκίνητα είναι ένα αδίκημα. Το να πυρπολεί γεμάτα λεωφορεία, να αδειάζει επάνω στους επιβάτες βενζίνη και να ανάβει ένα σπίρτο, είναι έγκλημα. Χρειάζεται να είναι κανείς φιλόσοφος για να ξεχωρίσει τη βία εναντίον των πραγμάτων από την τρομοκρατία εναντίον των ανθρώπων; Ένα όριο ξεπεράστηκε. Και ήρθε η ώρα του μηδενισμού. Οι απάνθρωπες πράξεις δεν προκαλούν κανένα συναίσθημα φρίκης και αποστροφής στους εξεγερμένους. Εκείνοι που καταδικάζουν, δικαίως, τον χαμό δύο νέων από ηλεκτροπληξία, δεν έχουν μια λέξη, ούτε μια ματιά, για τα θύματα και τους θανάτους που προκαλούν οι ίδιοι. Λες και, από τη στιγμή που θα περάσει κανείς το κατώφλι του ανθρώπινου σεβασμού, ο αγώνας μέχρι θανάτου γίνεται κανόνας. Μια μηδενιστική πυρκαγιά δεν απαλλάσσει από τις συνέπειές της τους εμπρηστές. Αυτά που καίνε είναι οι γειτονιές τους, τα αυτοκίνητα των γειτόνων ή των γονιών τους, οι παιδικές χαρές και τα σχολεία των αδελφών τους. Καταστρέφουν αυτά που τους επιτρέπουν να βελτιώσουν τη ζωή τους, να ψυχαγωγηθούν, να επικοινωνήσουν η να βρουν δουλειά. Πιστεύει κανείς ότι οι πυρομανείς δεν καταλαβαίνουν ότι ενεργούν εναντίον του ίδιου του εαυτού τους; Ότι από απλή απροσεξία έχουν βαλθεί να μετατρέψουν σε κόλαση τις συνθήκες της ήδη δύσκολης ζωής τους; Όταν οι εμπρηστές δεν είναι ανθρώπινες βόμβες, είναι κοινωνικά και υπαρξιακά αυτοκτονικοί και οικοδομούν ένα μέλλον από συντρίμμια. No future. Μίσος για τον εαυτό τους, μίσος για τους άλλους, μίσος για τον κόσμο. Τρομοκρατώντας τους γύρω με κοκτέιλ Μολότοφ, επιδιώκοντας τη γενική καταστροφή («Σήμερα θα γίνει Βαγδάτη» στο Κλισί-σου-Μπουά) δηλώνουν: «Καίω, άρα υπάρχω». Κάθε κίνημα βίαιης αμφισβήτησης υπόκειται σε τέτοιους τρομοκρατικούς πειρασμούς. Οι τελευταίοι ωστόσο θριαμβεύουν όταν το μίσος αναλαμβάνει τα ηνία, όταν οι εμπρηστές ορίζουν τη «δύναμή» τους μέσω της ικανότητάς τους να βλάπτουν, και μόνον αυτής. Μέσα στις φλόγες που καταβροχθίζουν το μέρος όπου γεννήθηκαν βλέπουν τη δύναμή τους και γιορτάζουν την επιβεβαίωση του ανδρισμού τους. Μπορεί κανείς ή όχι να χρησιμοποιεί τον όρο «αποβράσματα» και άλλους μειωτικούς χαρακτηρισμούς; Πρέπει να αποφεύγει κάθε στιγματισμό των πυρπολήσεων υπό το πρόσχημα ότι προσβάλλονται και οι αθώοι; Η ανησυχία για την αποφυγή της γενίκευσης προκαλεί ακριβώς τη γενίκευση. Προϋποθέτει ότι είναι αδύνατον να διαχωρίσουμε την ήρα από το σιτάρι, τη μειονότητα από το σύνολο. Η καλή, συμπονετική ψυχή απαγορεύει να αποκαλούμε μια γάτα γάτα και έναν εμπρηστή αυτοκινήτων με επιβάτες πιθανό δολοφόνο. Συγχέουμε εκείνους που καίγονται με εκείνους που αρνούνται να κάψουν. Θεωρούμε ότι το τμήμα αποτελεί το σύνολο. Γιατί αποδίδουμε ευφημισμούς σε παράνομες πράξεις; Μήπως από φόβο ότι θα αναγνωρίσουμε σε αυτές κάτι από τον εαυτό μας; Η διάγνωση έρχεται από παντού: αποτυχία της ενσωμάτωσης. Και αν συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο; Οι μετανάστες πρώτης γενιάς δεν έβαζαν φωτιά στα άθλια προάστιά τους. Τα παιδιά τους είναι Γάλλοι και συμπεριφέρονται σαν Γάλλοι ακόμη και όταν, όπως και άλλοι, με γαλλικές «ρίζες», Γάλλοι πιάνουν εύκολα το σπίρτο. Δεν είναι, όπως τους κάνουν να πιστεύουν από ρατσισμό, οι καταραμένοι της γης. Η πυρπόληση των προαστίων είναι η ένδειξη μιας ολοκληρωμένης ενσωμάτωσης: όλα εξαρτώνται από το πώς και σε τι έχει ενσωματωθεί κανείς. Όταν οι ειδικοί εξετάζουν τις «αποτυχίες» του γαλλικού ή αμερικανικού «μοντέλου» μετρούν μια σκληρή πραγματικότητα με τα μέτρα μιας ιδανικής ενσωμάτωσης η οποία δεν υπάρχει πουθενά. Ονειρεύονται να απορροφήσουν τα εξωτερικά στοιχεία

6 διαλύοντάς τα μέσα σε μια εθνική κοινότητα αρμονική και ειρηνική. Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη ποτέ. Οι μετανάστες ενσωματώνονται στον πόνο και το δράμα εφόσον οι συγκρούσεις που δίχαζαν τη γαλλική κοινότητα γίνονταν και δικές τους. Δεν έμπαιναν ποτέ σε ένα άστυ συναινετικό και παραδεισιακό, αλλά σε ένα διχασμένο. Στη Γαλλία όπως και στις ΗΠΑ η ενσωμάτωση είναι διαφωνούσα και συγκρουσιακή. Εφόσον κανείς δεν αμφισβητεί τη «γαλλικότητα» των αγροτών που προωθούν το θέλημά τους χωρίς να διστάζουν στη βιαιότητα των μέσων, πρέπει να αναγνωρίσουμε μια καθαρά γαλλική ιδιότητα στα κοκτέιλ Μολότοφ των προαστίων. Στη Γαλλία οι μηδενιστές εμπρηστές μαθαίνουν ότι το να είσαι δυνατός σημαίνει να βλάπτεις. Όσο περισσότερα σπας τόσο περισσότερο μετράς. Η Γαλλία, δεξιά και αριστερή, θα είχε πολλά να κερδίσει αν κοιταζόταν στον καθρέφτη που της δείχνουν οι εμπρηστές της. Ποιος θέλει να κυβερνήσει την Ευρώπη όντας μειοψηφία και δηλώνει στις χώρες που χειραφετούνται από το ρώσο αφέντη τους ότι έχουν ένα μόνο δικαίωμα, να σιωπούν; Ποιος ψηφίζει με 53% εναντίον της Ευρώπης συμπλέοντας με εξτρεμιστές και ρατσιστές; Ποιος διακινδυνεύει να γκρεμίσει πενήντα χρόνια προσπαθειών; Ποιος δηλώνει έτοιμος να ανατρέψει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και περιγελά, στο όνομα του 2% των αγροτών μας, την απέραντη εξαθλίωση της Αφρικής; Η γαλλική διπλωματία συμπεριφέρεται σε όλες τις διεθνείς σχέσεις σαν να πρόκειται για σχέσεις βλάβης. Χθες τα πήγαινε καλά με τον Σαντάμ, σήμερα με τον Πούτιν. Αντιμετωπίζει ως «αντιστασιακούς» τους σφαγείς της Βαγδάτης. Η ίδια μηδενιστική επιλογή επικρατεί στο εσωτερικό. Οι εκβιασμοί αφθονούν, οι εκτός νόμου ζώνες εξαπλώνονται, στα υψηλά και στα χαμηλά στρώματα της κοινωνίας. Τα προάστιά μας είναι απολύτως γαλλικά. Είναι πολύ εύκολο να στιγματίζουμε το εξωτερικό. Οι εμπρηστές όμως είναι δικοί μας. Είναι πολίτες μίας χώρας στην οποία φυσούν οι άνεμοι του μίσους.... Ο κύκλος της αγανάκτησης Της Σοφίας Βιδάλη Μεταπολεμικά η οικονομική και βιομηχανική ανάπτυξη της Ευρώπης και η μετεγκατάσταση των απελεύθερων «ιθαγενών» στις Μητροπόλεις της Δύσης δημιούργησαν προοπτικές για τους πληθυσμούς των πρώην αποικιών. Αργότερα, παρ ότι η παγκοσμιοποίηση έφερε την αποβιομηχάνιση της Ευρώπης και την ανεργία, η Γηραιά Ήπειρος εξακολούθησε έως πρόσφατα να είναι «κοινωνική» και «ανεκτική» και «έθαψε» τους ρατσισμούς του παρελθόντος μέσα από μία κουλτούρα άρνησης και λήθης. Οι φρικαλεότητες του Μεσοπολέμου και του Β Παγκοσμίου Πολέμου (υποχρεωτικές στειρώσεις, εκτοπίσεις πληθυσμών, έκτακτες νομοθεσίες των Δημοκρατιών σε κρίση) θεωρήθηκαν «εξαίρεση». Η αφθονία αποδιάρθρωσε, σύμφωνα με τον Hobsbaum, την κουλτούρα της βιομηχανικής κοινωνίας και την περιρρέουσα ατμόσφαιρά της. Υποβάθμισε την πολιτική και το πνεύμα πάνω στο οποίο η ελεύθερη πολιτική δικαιοκρατική κοινωνία είχε κτιστεί. Τα γεγονότα της Γαλλίας ξαναφέρνουν στην επιφάνεια το κοινωνικό ζήτημα και το ταυτίζουν όχι απλώς με το εγκληματικό φαινόμενο αλλά με την οντολογικά κοινωνική ανικανότητα. Από τις «επικίνδυνες τάξεις» του 19 ου αιώνα ως την underclass του Wilson και τα «αποβράσματα» του Sarkosi το ζήτημα ήταν πάντα ο έλεγχος εκείνων των δυναμικών στρωμάτων που πλεονάζουν στην παραγωγική διαδικασία και η διοχέτευσή τους κάπου αλλού (σωφρονιστήρια) ή η ενίσχυσή τους (κοινωνικό κράτος). Η σύνθεση, η θέση, οι προσδοκίες και το εύρος των τάξεων αυτών άλλαζαν ιστορικά, ανάλογα με τις γενικότερες συνθήκες, την κοινωνικο-οικονομική τάξη πραγμάτων και την ασφαλή αναπαραγωγή του κοινωνικού status quo. Αντίστοιχα οι «επικίνδυνες τάξεις» κάθε φορά χαρακτηρίζονται εκ γενετής εγκληματικές, κοινωνικά δυσπροσάρμοστες, με οργανικές ανωμαλίες, κοινωνικοί επαναστάτες. Ό,τι συμβαίνει στη Γαλλία είναι η πρόσληψη των συνεπειών μιας κοινωνικο-οικονομικής κρίσης με όρους κοινωνική ανικανότητας. Αντίστοιχα φαινόμενα που έχουν ήδη βιώσει οι ΗΠΑ και η Βρετανία οδήγησαν στην παραδοχή ότι η εγκληματικότητα δεν εξαλείφεται, αλλά ότι συνιστά παράπλευρο φαινόμενο της ανάπτυξης, έναντι του οποίου η σύγχρονη κοινωνία μπορεί να αμυνθεί μόνο με τη συσπείρωση και τη συμμετοχή των ίδιων των πολιτών στην πρόληψή του. Σχηματικά αυτή είναι η φιλοσοφία της περίφημης αστυνόμευσης της εγγύτητας ή κοινοτικής αστυνόμευσης ή «εταιρικής αντεγκληματικής πολιτικής» ή όπως αλλιώς κάθε φορά ονομάζεται η πολιτική που φέρνει την αστυνομία και την κοινωνία κοντά. Ωστόσο οι έρευνες δείχνουν ότι η αστυνόμευση της εγγύτητας δεν επιδρά στη μείωση της εγκληματικότητας αλλά κυρίως στην εμπιστοσύνη προς την αστυνομία, αποβλέπει στην αποκατάσταση της αίσθησης ασφάλειας και όχι στην ίδια την ασφάλεια και ότι η ασφάλεια ορισμένων κοινωνικών στρωμάτων εξασφαλίζεται σε βάρος άλλων κοινωνικών στρωμμάτων, περισσότερο ευάλωτων. Η αυστηροποίηση της καταστολής μειώνει την εγκληματικότητα του δρόμου, όμως η ενίσχυση της διακριτικής ευχέρειας της αστυνομίας αυξάνει τα εγκλήματα του κράτους παραβιάσεις του νόμου στη διάρκεια ελέγχων, συλλήψεων κτλ σε βάρος των περισσότερο ευάλωτων ομάδων, κυρίως των νέων. Οι έρευνες αρμόδιων επιτροπών αντίστοιχων επεισοδίων με τα σημερινά, ήδη από τη δεκαετία του 60 στις ΗΠΑ και τη Βρετανία (National Advisory Commission on Civil Disorder-1967, National Association for the Advancement of Colored People- 1991, Scarman Report-1981, McFerson Report-1993 κτλ) έχουν δείξει ότι η συντριπτική πλειονότητα αυτών των επεισοδίων οφειλόταν στην προκλητική συμπεριφορά των (λευκών) αστυνομικών κατά τη διάρκεια ελέγχων σε βάρος μειονοτικών, κυρίως εκεί όπου εφαρμόζονταν διάφορες παραλλαγές κοινοτικής αστυνόμευσης. Συμπεραίνεται ότι η κοινοτική αστυνόμευση (επίταση πεζών περιπολιών και ελέγχων, σχέσεις εμπιστοσύνης-επικοινωνίας και συνεργασία-ανταλλαγή πληροφοριών με την κοινότητα, ομάδες ένοπλης επέμβασης για περιπτώσεις ανάγκης) δεν αποτελεί πανάκεια. Έχει θετικά αποτελέσματα σε περιοχές με χαμηλές κοινωνικές εντάσεις, αυξημένο βαθμό συνοχής και σχετικά καλό επίπεδο διαβίωσης. Αντίθετα, σε περιοχές με έντονα κοινωνικά προβλήματα το μοντέλο αυτό οδηγεί σε ανεξέλεγκτη βία της αστυνομίας. Είναι αξιοσημείωτο ότι «άθλιοι» στο Παρίσι είναι φυλετικές μειονότητες πάμφτωχων γάλλων πολιτών. Χαρακτηριστικό τους δεν είναι η φτώχεια τους αλλά η μετάπτωση της οικογένειας καταγωγής σε ένα υποδεέστερο επίπεδο διαβίωσης σε σχετικά σύντομο χρόνο. Η νέα κατάσταση, που είναι δομικό χαρακτηριστικό της ζωής αυτής της νεολαίας, είναι η έλλειψη προοπτικής στο

7 πλαίσιο μιας άκρως ανταγωνιστικής και φοβισμένης κοινωνίας. Η αυτοεκτίμησή της δεν συναρτάται τόσο με τη βία ως αυτοσκοπό αλλά και με την αντίδρασή της στην παρενόχληση και υποτίμησή της από το κράτος. Δημιουργείται έτσι ένα κενό αναστολών και νομιμοποιούν κάθε είδους βία. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Το γκέτο αναπαράγει εσωτερικά την εχθρότητα προς την κοινωνία που το έχει δημιουργήσει, ενώ η τελευταία μαθαίνει να το φοβάται. Επιπλέον το κοινοτικό πρότυπο είχε μία ακόμη συνέπεια. Έμμεσα η αστυνομία καταλήγει να υποκαθιστά άλλους θεσμούς που ιστορικά είχαν στην ηπειρωτική Ευρώπη μια «θαυματουργή» λειτουργία: της διαμεσολάβησης και μετατροπής των κοινωνικών αναγκών σε ορθολογικά κοινωνικά αιτήματα. Η απαξίωση των πολιτικών κομμάτων φαίνεται ότι δεν αντισταθμίζεται από τις εθελοντικές οργανώσεις ή τις κοινοτικές υπηρεσίες, επειδή οι θεσμοί αυτοί δεν επεμβαίνουν στην συγκρότηση των αντιλήψεων για τον κόσμο αλλά επεμβαίνουν σε προβλήματα και δίνουν λύσεις όπως οι γιατροί. Σε αυτή την «άγρια» κοινωνία που απαξίωσε ή εγκατέλειψε τα στοιχεία που την έκαναν πολιτική (το σχολείο και το πολιτικό κόμμα), χωρίς πρόσβαση στην «εκπολιτιστική» επίδραση της οικονομίας αλλά γαλουχημένη με την ευρωπαϊκή κουλτούρα δεν αφήνει και την τύχη της στον Θεό, λίγα πράγματα έχουν μείνει για να δείξει ότι υπάρχει: η βία, η προκατάληψη και η ακρότητα και κυρίως η απουσία κανόνων που η νεολαία τη διδάσκεται καθημερινά και αντιδρά μέσα από αυτήν. Τι πρόκειται να συμβεί; Το παράδειγμα των ταραχών στο Λονδίνο το 2001 μας διδάσκει, σύμφωνα με τον καθηγητή J. Lea (From Brixton to Bradford, 2003), ότι η επόμενη φάση είναι η διάσπαση της ομοψυχίας των μειονοτικών ομάδων. Ο κύκλος καταστολήβία οδηγεί στην αγανάκτηση ακόμη και όσων στην αρχή έδειχναν κατανόηση και συμπάθεια στους «ταραξίες». Έτσι η σύγκρουση μεταξύ αστυνομίας και κοινότητας μετατίθεται στο εσωτερικό της κοινότητας. Σε αυτές τις συνθήκες η βία της αστυνομίας συνιστά την γκρίζα ζώνη που καλλιεργεί φαινόμενα ατιμωρησίας και υποχώρησης στην τήρηση του νόμου μέσα στην ίδια την αστυνομία. Δεν είναι επομένως απλό να δοθούν «στρατιωτικές» λύσεις σε πολιτικά προβλήματα. Εκτός αν η κατάσταση ανάγκης συνιστά δομική απάντηση της αποδιάρθρωσης του κοινωνικού κράτους.... Οι Άθλιοι της Ευρώπης Του Βασίλη Μουλόπουλου Η εξέγερση στα γκέτο της περιφέρειας του Παρισιού απελευθέρωσε ένα φάντασμα από τα παλιά να πλανάται πάνω από την Ευρώπη: το φάντασμα της κοινωνικής έκρηξης. Με εμμονή που αγγίζει τα όρια του γελοίου οι περισσότεροι αναλυτές μιλούν για διαφορετικότητα πολιτισμών, θρησκείας, χρώματος Απλά κλείνουν τα μάτια και τα αυτιά στο μήνυμα που στέλνουν οι πυρκαγιές που καίνε στα banlieues: ότι όταν το απόστημα κακοφορμίσει θα σπάσει και το πύον θα απλωθεί σε όλο τον οργανισμό. Αργά ή γρήγορα, όταν η περιθωριοποίηση γίνει αβάσταχτη γράφει ο Alessandro dal Lago στο «Manifesto»-, οι περιθωριοποιημένοι θα γκρεμίσουν και θα κάψουν τον δικό τους χώρο-περιθώριο και μετά τον «λαμπερό κόσμο», από τον οποίο είναι αποκλεισμένοι. Έχει συμβεί στο Λος Άντζελες το 1992, στο Παρίσι ξανά, στις υποβαθμισμένες από την αποβιομηχανοποίηση συνοικίες των βρετανικών μεγαλουπόλεων. Υπάρχουν σήμερα στην Ευρώπη 40 εκατομμύρια φτωχοί, 18 εκατομμύρια άνεργοι, 3 εκατομμύρια άστεγοι, ανεξαρτήτως θρησκείας, χρώματος, φυλής. Ένας στρατός περιθωριοποιημένων που κάθε μέρα βρίσκονται αντιμέτωποι με το ωμό πρόσωπο μιας κοινωνίας πλούτου που τους έχει φυλακίσει. Αντιμέτωποι με μια πολιτική που πολλαπλασιάζει τους θυλάκους του αποκλεισμού. Οι ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις τρίζουν περιτριγυρισμένες από τους «βαρβάρους». Η μεταβιομηχανική εποχή γράφει η Rossana Rossandra- δεν χρειάζεται πλέον εργατικά χέρια. Οι κυβερνήσεις αφήνουν τους εσωτερικούς και εξωτερικούς μετανάστες να στοιβάζονται σε συνοικίες-φαντάσματα, χωρίς δουλειά, σχολεία, περίθαλψη. Αφήνουν τους νέους χωρίς ελπίδα, στους δρόμους, οργισμένους με τη ζωή τους, τους γονείς τους, το κράτος. Δεν έχουν στόχους, δεν έχουν όραμα, δεν είναι πολιτικοποιημένοι. Απλώς καταστρέφουν, λέει η βολεμένη και χορτασμένη Αριστερά. Ευχαριστώ πολύ για την ανακάλυψη. Αλλά τους διαφεύγει ότι το μοναδικό σύνθημα που ακούστηκε ήταν: «Σεβασμό, θέλουμε να μας σέβονται». Δεν θέλουν να καταλάβουν τη Βαστίλη, θέλουν αυτό που τους έχουν κλέψει, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Θέλουν να τα σπάσουν όλα γιατί δεν έχουν τίποτε, και είναι τουλάχιστον ηλίθιο να ζητάς πίσω από τις φωτιές της απελπισίας πολιτικό σχέδιο, οργάνωση, ιδεολογία. Το μόνο που θα μπορούσε να υπάρχει είναι ο θυμός για την πολιτική, για ολόκληρο το κοινωνικό σύστημα που τους έχει ήδη δικάσει και καταδικάσει: είναι λούμπεν, εγκληματίες, βαποράκια, απολιτικοί, αποβράσματα Αυτό που τους λείπει δεν είναι η πολιτική προοπτική αλλά μια κάποια προοπτική για τη ζωή τους. Είναι, λένε οι politically correct αναλύσεις, λάθος η πολιτική της ενσωμάτωσης που ακολουθούν οι διάφορες χώρες της Ευρώπης. Λάθος είναι το μοντέλο ανάπτυξης που ακολουθεί ολόκληρη η Ευρώπη τις τελευταίες δεκαετίες. Το μοντέλο που επέβαλε η politically correct μεταμοντέρνα Αριστερά του εκσυγχρονισμού υποσχόμενη οικονομικούς και κοινωνικούς παραδείσους για να μας οδηγήσει σε μια μόλις εικοσαετία στις σημερινές κολάσεις. Μια ανάπτυξη που δεν παράγει εργασία αλλά την καταστρέφει, που δεν ευνοεί την πολυπολιτισμικότητα αλλά τον πόλεμο των πολιτισμών, που δεν ενσωματώνει αλλά αποκλείει, που δεν που δεν πολιτικοποιεί αλλά εξατομικεύει. Ο υποτιθέμενος οικονομικός ορθολογισμός οδηγεί στην αποσύνθεση της κοινωνίας, στην εξαθλίωση του ανθρώπου. Αυτό είναι το μοντέλο που υποστηρίζουν οι μεταμοντέρνοι αριστεροί, και χρειάζονται οι εξεγέρσεις των αθλίων για να αντιληφθούμε ότι είναι θανάσιμη παγίδα. Και όταν το αντιλαμβανόμαστε, στέλνουμε τις δυνάμεις καταστολής για να σταματήσουν τους βαρβάρους, αλλά οι βάρβαροι είναι εντός των τειχών. Όσο η Ευρώπη θα διαβάζει τις εξεγέρσεις των γκέτο (και τα γκέτο βρίσκονται σε όλες τις χώρες) σαν εξωτερικό πρόβλημα (των οικονομικών μεταναστών) τόσο οι πυρκαγιές θα εξαπλώνονται και θα φουντώνουν. Τόσο ο στρατός των αθλίων θα πυκνώνει, θα

8 σπάει, θα καίει, θα καταστρέφει, χωρίς ιδεολογία, χωρίς στόχους, χωρίς πολιτική, χωρίς αρχηγούς. Ένα φάντασμα τρόμου πάνω από την εικονική κοινωνία της αφθονίας και του πλούτου που υπόσχεται αυτά που δεν μπορεί να δώσει IN GOD WE TRUST Κώστας Καββαθάς Όλα εξελίσσονται ακριβώς όπως τα είχαν προβλέψει οι συγγραφείς της επιστημονικής φαντασίας Δε περνάει μέρα χωρίς οι χαρτογιακάδες των Βρυξελλών να μην εκδώσουν ανακοίνωση για τα μέτρα που λαμβάνουν στον «πόλεμο εναντίον της τρομοκρατίας». Τρομοκρατημένοι από τα εγκλήματα που έχουν κάνει οι κατασκευαστές τους, αναζητούν τρόπους για να προφυλαχτούν από τα χτυπήματα που είναι βέβαιο ότι θα έλθουν. Στις εφημερίδες της 22ας Σεπτεμβρίου διάβασα τα μέτρα που προτείνει ο Επίτροπος Δικαιοσύνης της Ε.Ε. Φράνκο Φρατίνι που δήλωσε ότι το Ευρωσύνταγμα δεν είναι πλέον απαραίτητο μιας και υπάρχουν άλλοι τρόποι για να δέσουν χειροπόδαρα τους πολίτες οι οποίοι θα θεωρούνται (όλοι) ύποπτοι μέχρι να αποδείξουν ότι είναι αθώοι! Το υβρίδιο πρότεινε να ψηφιστεί νόμος που να επιβάλει την «καταγραφή και διατήρηση για έναν τουλάχιστον χρόνο όλων των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων και τουλάχιστον για έξι μήνες του συνόλου της εμπορικής δραστηριότητας των πολιτών στο Ίντερνετ για κάθε χρήση» Εδώ και μερικά χρόνια γράφω, λέω ότι πλησιάζει ένας νέος Μεσαίωνας που όμοιός του δεν έχει υπάρξει στην Ιστορία. Μια εποχή που μία μικρή ομάδα (όχι πάνω από ) θα ελέγχει το σύνολο των πολιτών πρώτα του «ανεπτυγμένου» και σιγά-σιγά του Τρίτου Κόσμου. Με πρόφαση τον πόλεμο εναντίον της «τρομοκρατίας» οι εχθροί της ελευθερίας απλώνουν τα πλοκάμια τους σε όλες τις πλευρές της ζωής μας. Κανείς δεν φαίνεται να ενοχλείται από το γεγονός ότι όλοι είμαστε ύποπτοι για «τρομοκρατική» ενέργεια και πρέπει να παρακολουθούν κάθε μας κίνηση. Πανίσχυρα (και πάμφθηνα πλέον) συστήματα όπως το «Echelon» καταγράφουν κάθε τηλεφώνημα, φαξ, , αλλά με τις χιλιάδες κάμερες που έχουν τοποθετήσει στους δρόμους παρακολουθούν κάθε κίνηση ακόμα και λέξη που λέμε. Οι τεχνολογίες παρακολούθησης κάνουν τον Μεγάλο Αδελφό να μοιάζει με Μικρό Εξάδελφο, ιδιαίτερα αν κανείς κάνει το λάθος να ταξιδέψει στην κοιτίδα της Δημοκρατίας, τις ΗΠΑ. Όπως μου λένε άνθρωποι που ταξίδεψαν πρόσφατα, ο εξευτελισμός είναι απόλυτος. Μόλις φτάσεις στέκεσαι όρθιος μπροστά σε μία έδρα πίσω από την οποία, σε ύψος δύο μέτρων, κάθεται ο ανακριτής. Με ύφος ιεροεξεταστή ζητάει να πληροφορηθεί τον λόγο της επίσκεψης, πόσο καιρό θα μείνεις και ποιους θα δεις. Όλα λογικά και νόμιμα αν δεν έλειπε ο παράγοντας που κάνει τη διαφορά: ο πολιτισμός. Κάθε χώρα έχει δικαίωμα να ελέγχει τους επισκέπτες αλλά όχι να τους εξευτελίζει. Εντελώς αγράμματοι και καθυστερημένοι πνευματικά, αυτής της κατηγορίας οι Αμερικάνοι (γιατί υπάρχει και η φωτισμένη μειοψηφία) συμπεριφέρονται όπως το ανδρόγυνο των φυλακών Αμπού Γκράιμπ. Βλέπουν τους «ξένους» σαν μιάσματα ξεχνώντας ότι οι πρώτοι ξένοι στη χώρα είναι αυτοί. Μετά τον ανακριτή, που τον κοιτάς σηκώνοντας το κεφάλι ψηλά, μπαίνεις σε ένα μικρό δωμάτιο. «Καθίστε», λέει η φράου Ομπερλοϊταντ Ούρλιχ Χιλιμπίλι για να ξεκινήσει νέος γύρος ανάκρισης. Μετά σου σκανάρουν την ίριδα, παίρνουν τα δακτυλικά σου αποτυπώματα, σε αναγκάζουν να βγάλεις τα παπούτσια, μπορεί και το παντελόνι, ίσως και το εσώρουχο, ανάλογα με το βαθμό διαστροφής του μπάτσου. Και όταν όλα τελειώσουν είσαι ελεύθερος να μπεις στο σετ του Sex and the City. Και καλά η Αμερική. Αν εξαιρέσεις τους επιστήμονες, τους καλλιτέχνες, τους συγγραφείς και τους σκηνοθέτες, είναι μια χώρα επιφανών ηλιθίων. Η Ευρώπη όμως; Πως από την εποχή της κοινωνικής και πολιτικής δράσης έγινε χειρότερη από τις ΗΠΑ; Ποια είναι η μήτρα που γεννάει ρεπλίκες τύπου Σολάνα, Μπαρόζο και Φρατίνι και ηγέτες τύπου Μπερλουσκόνι και Μπλέρ για να μην αναφερθώ στα δικά μας σετ με τις λαμέ γραβάτες και τις μελιτζανί κάλτσες; Που πήγαν οι νέοι του 68, τι απέγινε η γενιά του Πολυτεχνείου, που χάθηκε ο Αντρέας, ο Φοίβος, ο Γιώργος και η Καίτη (Γώγου); Γιατί ανταλλάξαμε τα όνειρά μας με Γκραν Τσερόκι, Καγιέν και BMW X5; Τι κάνει το νέο να θέλει να γίνει πορτιέρης σε ξενυχτάδικο και την κοπέλα γλάστρα σε πρωινάδικο; Με αργά αλλά σταθερά βήματα έρχεται η εποχή (στη δημιουργία της οποίας συνέβαλα, πιστεύοντας ότι η τεχνολογία θα λύσει όλα μας τα προβλήματα) και με λούζει κρύος ιδρώτας. Όταν μιλάω για τον τεχνολογικό μεσαίωνα που πλησιάζει, οι επιτυχημένοι μεταπράτες λένε: θέλω να αισθάνομαι ασφαλής και δεν με νοιάζει αν τοποθετήσουν κάμερες ακόμα και στην κρεβατοκάμαρά μου. Ασφαλής από ποιους, ρωτάω και ο ρατσισμός τους βγαίνει στην επιφάνεια: «Απ τους σκούρους»! Οι έγχρωμοι, οι καταδικασμένοι να ζουν εκτός του σετ του Sex and the City. Οι μη έχοντες. Αυτοί είναι ο κίνδυνος και όχι οι λευκοί με τους πυραύλους. Ο κίνδυνος, λένε, είναι η Παλαιστίνια μάνα που ζώνεται εκρηκτικά και τινάζεται στον αέρα επειδή δεν έχει τίποτα να χάσει παρά τη ζωή της. Ο κίνδυνος, λέω, είναι οι φανατικοί που πουλάνε Χριστιανισμό και Ισλάμ. Εκατομμύρια άνθρωποι αναρωτιούνται που πάμε. Μα που αλλού παρά στον διάβολο. Τι άλλο μπορεί να σημαίνει η παγκοσμιοποίηση και η διακυβέρνηση του πλανήτη από εταιρίες και κλώνους. Υπάρχει πιο αστείο πρόσωπο από τον (σοσιαλιστή!) πρωθυπουργό της Αγγλίας; Έχει σχέση ο Μπους με τους προέδρους που δίδαξαν Δημοκρατία στις ΗΠΑ; Όποιος έκανε τον κόπο να διαβάσει την ετήσια έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας πρέπει να έχει χάσει τον ύπνο του. Συλλήψεις, εκτελέσεις, εξαφανίσεις, βασανιστήρια και κακομεταχείριση που, όπως και ο πλέον ηλίθιος μπορεί να καταλάβει, φέρνουν νέα τρομοκρατικά χτυπήματα δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο που θα κρατήσει τουλάχιστον για 20 ακόμα χρόνια. Σε παλιότερες εποχές αν ήθελες να πολεμήσεις ένα δικτατορικό καθεστώς έβγαινες στο βουνό, έβγαινες στη Σιέρα Μαέστρα. Σήμερα αν κάνεις τα ίδια για να απελευθερώσεις την Κύπρο, τη Νότια Αφρική, την Παλαιστίνη είσαι τρομοκράτης! Μ αρέσει αυτή, η βαθιά πολιτική θέση. Μ αρέσει να πίνω τη φραπεδιά μου στην πλατεία και 30 κάμερες από τα υπουργεία Ευτυχίας Τάξης Ασφάλειας, Πρόληψης Εγκλημάτων Σκέψης, Αναγνώρισης Νευροψυχικών Διαταραχών, Στρες και Κατάθλιψης να καταγράφουν κάθε μου κίνηση. Γι αυτό πολέμησαν οι γονείς μας τον φασισμό.

9 ... Τα ταλέντα-κιμά! Του Ανδρέα Ρουμελιώτη Να μια καλή είδηση μέσα στην κόλαση που ζούμε: μετά από είκοσι (αριθμός 20!) χρόνια αλλάζουν επιτέλους τα βιβλία σε Δημοτικό και Γυμνάσιο. Δεν τα χω δει, να τα κρίνω ως εκ τούτου δεν μπορώ, αλλά αν κάναμε ένα άλμα απ το 1985 στο 2005 με 125 νέους τίτλους, είναι αναμφισβήτητα θετικό. Μετά από 20 χρόνια, πάμπολλες καθυστερήσεις και αναβολές η φιλοσοφία με βάση την οποία έχουν σχεδιαστεί τα νέα βιβλία εφαρμόζει το μοντέλο της διαθεματικότητας στην προσέγγιση της γνώσης, κάτι που ισχύει εδώ και δεκαετίες στην Ευρώπη, την Αυστραλία και την Αμερική. Η διαθεματικότητα έχει στόχο να προσεγγίσει ο μαθητής τη γνώση ολιστικά, βιωματικά, μέσα από συγκρίσεις και συσχετισμούς, ατομικές και ομαδικές ερευνητικές δραστηριότητες. Για να πάψει ο εκπαιδευόμενος να είναι παθητικός δέκτης κατακερματισμένων και ασύνδετων γνώσεων που επιβραβεύουν την παπαγαλία, προσπαθούν να συνθλίψουν την κρίση και την ευφυΐα, να αποτρέψουν κάθε πρωτοβουλία και καινοτομία και να χαλιναγωγήσουν αντί να αξιοποιούν την παιδική και εφηβική φαντασία. Τα υποστηρίζαμε αυτά στο μαθητικό και φοιτητικό κίνημα ένα τέταρτο του αιώνα (και περισσότερο) πριν. Πως αυτό το αναχρονιστικό σχολείο προσπαθεί να κάνει τις ανεξάρτητες προσωπικότητες-κοπάδι, τα ταλέντα-κιμά είναι μια βιομηχανία αναπαραγωγής ηλιθίων. Με κατακερματισμένες «γνώσεις» ασύνδετες μεταξύ τους, που προωθούν το μηδέν και το τίποτα, φτιάχνουν απλά γρανάζια και βγάζουν στην παραγωγική διαδικασία ουσιαστικά αμόρφωτα παιδιά. Ποιος αριστούχος ή μη θυμάται απ τα μαθήματα που πέρασε έστω μία γραμμή; Με τι εφόδια, τι κρίση και ποια εμπειρία βγήκαν όλα αυτά τα παιδιά στην παραγωγή; Για να αντιμετωπίσουν έναν άλλο κόσμο που δεν έχει σχέση μ αυτά που γράφουνε τα βιβλία, την πραγματικότητα, την αντικειμενική. Έχω εμπειρία προσωπική. Για το πώς το σχολείο μου όχι μόνο δεν είχε την παιδαγωγική να διακρίνει τα ταλέντα, την ευφυΐα, τις δεξιότητες και τη φαντασία, αλλά επιβράβευε μόνο την υπακοή και την παπαγαλία. Απ την τάξη μου τα περισσότερα παιδιά που χαν κοσμιωτάτη και ήταν μελετηρά απέτυχαν στη ζωή, ενώ σκίζει, 25 χρόνια στο Μανχάταν στην Αμερική, ο Μπίλι που είχε απολυτήριο 13 και κοσμία διαγωγή Περισσότερα πράγματα έμαθα στο πεζοδρόμιο, απ τα κινήματα, που μ έσπρωξαν να διαβάσω εξωσχολικά βιβλία, να μπορώ να σκέφτομαι, να κρίνω, να συγκρίνω, απ ότι απ τα σχολικά βιβλία. Η αμφισβήτηση του κυρίαρχου μαθησιακού μοντέλου μας έβαλε σε τέτοιο τρυπάκι, μας έδωσε τέτοια φτερά, που διαβάζαμε όλη νύχτα σε ομάδες, τριτοετείς της ΑΣΟΕΕ, για να πάμε την άλλη μέρα στο μάθημα και να κάνουμε αντιπαράθεση στον Λιανό, στη μίκρο και μακρο-οικονομία. Είναι οξύμωρο: να ξεζουμίζουν τα παιδιά, να πάνε να τα σαλτάρουν με την εντατικοποίηση, την παπαγαλία και να θεωρούν «παλούκια» την αρωγή και την ευδοκίμηση. Να γράφουν αυτά τα απίστευτα μαργαριτάρια όταν τους βάζουν μια ερώτηση κρίσεως. Κάποιο πρόβλημα μεθόδου υπάρχει, δεν εξηγείται αλλιώς! Δεν μπορεί, σε αντίθεση με μας που παίζαμε στις αλάνες, τα σημερινά παιδιά να τρέχουν στα φροντιστήρια με την ψυχή στο στόμα απ το πρωί ως το βράδυ, και να τα ρωτάς τα στοιχειώδη και να μην έχουν ιδέα Υπάρχει και μια καλή είδηση μες στην κόλαση. Ότι μετά από 20 χρόνια φαγούρας αλλάξανε τουλάχιστον τα βιβλία. Γίνεται μια προσπάθεια για μια πιο ολιστική, σφαιρική προσέγγιση της γνώσης. Ευτυχώς... Το μεγάλο τηλεκαφενείο Αλέξης Παπαχελάς Όσοι συμμετέχουμε στο ελληνικό τηλεοπτικό μας καφενείο έχουμε πάντοτε μια διεστραμμένη κρυφή επιθυμία: να πάρουμε μαζί μας μια κρυφή κάμερα σε μια σύσκεψη πριν από ένα δελτίο ειδήσεων ή σε μια εκπομπή «λόγου». Δεν έχει σημασία το κανάλι ή το θέμα. Η τεχνοτροπία δεν αλλάζει. Πριν από μερικά χρόνια κάποια από τα καλύτερα μυαλά της ελληνικής τηλεόρασης συσκέπτονταν για να στήσουν μια εκπομπή για το ναυάγιο του πλοίου «Σαμίνα». Όλη η Ελλάδα συζητούσε «γιατί ναυάγησε το πλοίο». Κάποιος πρότεινε να προσκληθεί στην επίμαχη εκπομπή ένας παλιός έμπειρος καπετάνιος ή ένας ναυπηγός που θα μπορούσε να εξηγήσει με τεχνικούς όρους το τι συνέβη. «Καλά, είστε με τα καλά σας;» ήλθε η απάντηση του υπεύθυνου για τη σύσκεψη. «Θέλετε να βυθίσετε και την τηλεθέασή μου μαζί με το Σάμινα; Το έχετε χάσει τελείως;» «Έχω μια ιδέα» φώναξε ένας άλλος συνάδελφος από την άκρη του τραπεζιού. «Να φωνάξουμε τον Καπετάν, που θα κάνει μεγάλο καβγά, θα τα χώσει χοντρά. Βάζω στοίχημα ότι θα κάνει ένα τριαντάρι μέσα στο νερό. Αν μάλιστα πείσουμε τον οδηγό του, που τον ξέρω προσωπικά να τον «ποτίσει» και κανένα ουίσκι παραπάνω, θα κάνει ένα σαραντάρι. Ο άνθρωπος είναι θεός!». Τριαντάρι, όπως ενδεχομένως να καταλάβατε, είναι το 30% που όντως έδειξαν τα μηχανάκια της AGB το επόμενο πρωί. Ο βετεράνος καπετάνιος, ο ναυπηγός, ο καθηγητής θα έκαναν 15%, άντε 20% στην καλύτερη περίπτωση. Ο ημιπαράφρων ή ο ανεπάγγελτος «ακαδημαϊκός» που δεν έχει ποτέ διδάξει μια ώρα είναι αυτοί που παράγουν καυγάδες και μαζί και τα νούμερα. Και στον κόσμο της τηλεόρασης μόνο αυτό μετράει. Αν βάζατε μια κρυφή κάμερα στα σπίτια μας, θα βλέπατε άτομα να ξυπνάνε με το ξημέρωμα σε όλη την Αθήνα, σαν πρεζόνια που ψάχνουν να βρουν τη δόση τους, και να κοιτάνε τα νούμερα της προηγούμενης μέρας. Το συμπέρασμα είναι καθημερινά το ίδιο: ο καυγάς πουλάει, όποιο και αν είναι το θέμα. Αν η συζήτηση

10 αφορά τα ελληνοτουρκικά, ο γκρίζος διπλωμάτης και ο ψύχραιμος καθηγητής θα προκαλέσουν χασμουρητά ενώ ο ακραίος εθνικιστής θα σηκώσει στα ύψη την τηλεθέαση. Το αποτέλεσμα; Οι σοβαροί άνθρωποι δεν βγαίνουν πια στην τηλεόραση και ο εθνικός μας διάλογος μοιάζει με ένα μεγάλο τηλεκαφενείο. Το βέβαιο είναι πως αυτή η τηλεόραση δεν συναντάται σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Στις περισσότερες πολιτισμένες χώρες τα δελτία ειδήσεων διαρκούν το πολύ λεπτά, βασίζονται σε βίντεο, ρεπορτάζ και το περιστασιακό σχόλιο του ειδικού. Είναι λογικό η σημερινή κυβέρνηση, αλλά και κάθε κυβέρνηση, να σηκώνει τα χέρια ψηλά μπροστά σε αυτό το φαινόμενο. Ορισμένοι βετεράνοι υπουργοί νοσταλγούν τις ημέρες της Ελένης Βλάχου, του Νάσου Μπότση και της μονοπωλιακής ΕΡΤ. Άλλοι ομολογούν, σε πολύ προσωπικές συζητήσεις, ότι «ο τόπος δεν μπορεί να κυβερνηθεί από κανέναν με αυτό το σκηνικό». Και πράγματι αναρωτιέται κανείς κατά πόσον θα ζούσαμε σήμερα με τους μύθους του Κωνσταντίνου Καραμανλή ή του Ανδρέα Παπανδρέου αν είχαν κυβερνήσει την χώρα με ιδιωτική τηλεόραση. Σκεφτείτε τι διαστάσεις θα είχαν πάρει οι περιπέτειες του Ανδρέα εν όσω η Καλαμάτα συγκλονιζόταν από τις επιπτώσεις του μεγάλου σεισμού ή ο καυγάς Ράλλη-Αβέρωφ που έτρεφε για μεγάλο χρονικό διάστημα τις παραπολιτικές σελίδες. Όπως και να το κάνουμε το τζίνι έχει βγει από το μπουκάλι, ο πολιτικός του σήμερα πρέπει να κυβερνήσει με αυτό το τηλεοπτικό τοπίο ή να πάει σπίτι του. Στο κάτω κάτω, αυτό το άσχημο, μεγάλο αυθαίρετο που λειτουργεί εδώ και χρόνια χωρίς άδεια και ξεκάθαρους όρους οι πολιτικοί το έφτιαξαν! Γράψτε ένα άρθρο στη σχολική σας εφημερίδα με θέμα τις δυνατότητες που παρέχει το Internet για ανθρώπινη επικοινωνία. Υποστηρίξτε τις θετικές συνέπειες αλλά και τους κινδύνους που εγκυμονεί το νέο μέσο μαζικής επικοινωνίας στη ζωή μας (400 λέξεις). Δεκαεπτά ώρες μπροστά στο μόνιτορ του υπολογιστή «Ναι, έχω κάτσει απίστευτες ώρες μπροστά στον υπολογιστή μου» παραδέχεται η Κατερίνα 22 ετών από τη Νάξο. «Τι να πω, ως και 17 ολόκληρες ώρες έχω περάσει εκεί μέσα. Μου έχει τύχει να κανονίζω και ραντεβού με άτομα που δεν τα έχω δει ποτέ μου. Οι περισσότεροι δεν αξίζουν, αλλά ποτέ δεν ξέρεις τι γίνεται». Η φοιτήτρια που μπαίνει με το ψευδώνυμο Trelokoritso, αντί να χαίρεται τις παραλίες και το ελληνικό καλοκαιράκι, προτιμά να συνομιλεί μέσω Internet με αγόρια και κορίτσια από όλη την Ελλάδα. «Και αυτό δεν είναι τίποτε. Αν το ψάξεις, θα βρεις άτομα που κάθονται και τρεις ημέρες συνέχεια άσε, πανικός σου λέω» «Δεν βρίσκω τίποτε περίεργο σε αυτό το είδος των γνωριμιών» αντιλέγει ο Pink Panther, Χρήστος Π., ιδιωτικός υπάλληλος, ετών 30, που επιθυμεί και αυτός να διατηρήσει την ανωνυμία του. Στον ψηφιακό κόσμο των Bits δισταγμοί και κωλύματα δεν υπάρχουν, αντίθετα με την καθημερινή συναναστροφή όπου οι κοινωνικές συμβάσεις μας κρατούν κουμπωμένους. Και ο προσαρμοσμένος στα νέα ψηφιακά ήθη άντρας συναχίζει: «Είναι το είδος επικοινωνίας του νέου αιώνα. Εγώ με τη δουλειά μου δεν έχω χρόνο να τριγυρνώ όπως άλλοτε, εξάλλου είναι και διασκεδαστικό, οι πιθανότητες να γνωρίζεις συνέχεια κόσμο είναι ανεξάντλητες». «Εμένα μου βγάζει μία μελαγχολία» λέει η 24 ετών Μαρία Χ., γνωστή και ως Black Lady (μαύρη κυρία) στον κόσμο του IRC. «Έχω γνωρίσει αρκετό κόσμο, αλλά πιο συχνά απογοητεύομαι. Δεν πιστεύω ότι είναι υγιές να μιλάς με αγνώστους για θέματα εντελώς προσωπικά σε καθημερινή βάση». Τα θέματα συζήτησης ποικίλλουν. Από την αναζήτηση απλών πληροφοριών ως θέματα μουσικά, αθλητικά, καλλιτεχνικά, επί παντός επιστητού. Ίσως όλα είναι προσχήματα και κλειδιά που ανοίγουν την κερκόπορτα της καρδιάς του άγνωστου συνομιλητή. Και όταν η γνωριμία εδραιώνεται, οι πιο τολμηροί ανταλλάσσουν φωτογραφίες και η ανωνυμία καταργείται. Με χιλιάδες παρατσούκλια οι πάντες σερφάρουν ψάχνοντας τον καλό η την καλή τους σε έναν κόσμο που δεν ενθαρρύνει τις παραδοσιακού τύπου γνωριμίες. Βασιλική Αρτινοπούλου: Μια ρεαλιστική εξέλιξη Η κυρία Βασιλική Αρτινοπούλου είναι επίκουρη καθηγήτρια στο Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Δεν διστάζει να χαρακτηρίσει τον τρόπο γνωριμίας μέσω διαδικτύου εξέλιξη «απόλυτα συνυφασμένη με τη σύγχρονη εποχή». «Πράγματι, μπορούμε να πούμε ότι πλέον η μηχανή παρεμβαίνει στις ανθρώπινες σχέσεις. Πριν από περίπου μια πενταετία, όταν ακόνη το Internet δεν είχε τη σημερινή διάδοσή του, η υποψία και μόνο ότι θα μπορούσαμε να γνωρίζουμε συντρόφους μέσω υπολογιστών αφενός θα προκαλούσε τον πανικό και αφετέρου θα οδηγούσε τον χρήστη σε κοινωνική αποξένωση. Σήμερα ωστόσο όσοι ασχολούνται με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές είναι σε μεγάλη πλειονότητα άτομα συγκροτημένα που συμμετέχουν στις κοινωνικές σχέσεις. Βεβαίως, ορισμένοι στην αρχή εθίζονται, ωστόσο μετά έρχεται η εξισορρόπηση». Πως όμως λειτουργεί η ανωνυμία; Η χρήση ψευδωνύμων με ποιο τρόπο διαμορφώνει τις σχέσεις μεταξύ αγνώστων; «Η αλήθεια είναι ότι η ανωνυμία καταργεί τα προσχήματα και αυτό μπορεί σε περιπτώσεις να λειτουργήσει διττά αρνητικά η θετικά. Σε κάποιους παρέχεται η κάλυψη και λειτουργούν βάση ενστίκτων, φέρνοντας σε δύσκολη θέση τους συνομιλητές τους, άλλοι όμως διευκολύνονται στην επικοινωνία. Δεν αποκλείεται δηλαδή οι άνθρωποι, οι οποίοι κανονικά θα είχαν πρόβλημα να εκφράζονται ελεύθερα, μέσω των υπολογιστών τους να προβάλλουν τα θετικά στοιχεία του χαρακτήρα τους. Τελικά η δημιουργία φιλικών διαπροσωπικών σχέσεων μέσω Internet είναι μια φυσιολογική εξέλιξη στο τέλος της νέας χιλιετίας ή ένα κακό της εποχής; «Θα σας έλεγα ότι πρόκειται για μια ρεαλιστική εξέλιξη των πραγμάτων. Εφόσον θεωρούμε ότι οι σύγχρονοι αναλφάβητοι είναι εκείνοι που δεν ασχολούνται με την ψηφιακή εποχή, πρέπει να δεχθούμε και όλα τα συμπαραμαρτούντα αυτής της τεχνολογικής και κοινωνικής επανάστασης». Γιάγκος Τσιμπίδης Από τον ημερήσιο Τύπο

11

12 XEIΡΟΥΡΓΟΙ ΚΑΙ ΒΙΝΤΕΟΠΑΙΧΝΙΔΙΑ Οι χειρουργοί που «προθερμαίνονται» με βιντεοπαιχνίδια λίγο πριν πιάσουν το νυστέρι είναι πιο γρήγοροι στις επεμβάσεις και κάνουν λιγότερα λάθη, δείχνει έρευνα στις ΗΠΑ με γιατρούς που ειδικεύονται στις δύσκολες λαπαροσκοπικές επεμβάσεις. Συνολικά 303 χειρουργοί συμμετείχαν σε εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Ιατρικού Κέντρου Bewth Israel στη Νέα Υόρκη το οποίο περιλάμβανε βιντεοπαιχνίδια όπως το Super Monkey Ball. Στη διάρκεια των τεστ μετρήθηκε η απόδοση του κάθε γιατρού στην άσκηση του «σχοινιού κόμπρα», μια στάνταρτ άσκηση για τη ραφή εσωτερικών τομών. Οι χειρουργοί που είχαν παίξει στον υπολογιστή περίπου 20 λεπτά πριν πιάσουν τα χειρουργικά εργαλεία ολοκλήρωσαν την άσκηση κατά μέσο όρο 11 δευτερόλεπτα νωρίτερα. Δεδομένου ότι οποιοδήποτε λάθος στη διάρκεια της άσκησης καθυστερεί τη διαδικασία, οι ερευνητές συμπεραίνουν ότι τα βιντεοπαιχνίδια περιορίζουν τους λανθασμένους χειρισμούς. Τα αποτελέσματα του πειράματος επιβεβαιώνουν παλαιότερες μελέτες που είχαν δείξει ότι τα βιντεοπαιχνίδια βελτιώνουν το συγχρονισμό ματιών-χεριών και μειώνουν τους χρόνους αντίδρασης. Η βελτίωση γίνεται ίσως πιο εμφανής στις λεπτές λαπαροσκοπικές επεμβάσεις, κατά τις οποίες ενδοσκόπια με βιντεοκάμερες και χειρουργικά εργαλεία εισάγονται από μικρές οπές στο δέρμα. Η λαπαροσκοπική χειρουργική είναι «σαν να προσπαθείς να δέσεις τα κορδόνια σου με ξυλάκια μήκους ενός μέτρου ενώ παράλληλα κοιτάς μια οθόνη τηλεόρασης» σχολιάζει στο Reuters Health o Δρ Τζέιμς Ρόσερ, υπεύθυνος του εκπαιδευτικού προγράμματος. Ο 51χρονος χειρουργός έχει μάλιστα αναπτύξει το ιατρικό βιντεοπαιχνίδι Λαπαροσκοπικής Χειρουργικής Top Gun, το οποίο έχουν χρησιμοποιήσει γιατροί από την παρουσίασή του το 1991 έως σήμερα. Εικονικές περιουσίες σε βιντεοπαιχνίδι εξαργυρώνονται σε πραγματικά δολάρια Οι παίκτες του δημοφιλούς διαδικτυακού παιχνιδιού Entropia Universe μπορούν πλέον να χρησιμοποιούν μια ειδική κάρτα αναλήψεων για να μετατρέπουν τις εικονικές περιουσίες που συγκέντρωσαν στο παιχνίδι σε πραγματικά χρήματα: Δέκα «δολάρια Εντροπίας» αντιστοιχούν σε ένα δολάριο ΗΠΑ. Το Entropia της σουηδικής εταιρείας MindArk, που έχει προσελκύσει παίκτες από την παρουσίασή του το 2003, είναι το δημοφιλέστερο από μια σειρά online παιχνιδιών με εικονικές οικονομίες που βασίζονται σε πραγματικό χρήμα. Όπως σχολιάζει την Τρίτη το CNet.cομ, η απόφαση της MindArk να εκδώσει κάρτες είναι η πλέον φιλόδοξη κίνηση με στόχο την ενοποίηση της εικονικής οικονομίας με το πραγματικό παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Μέχρι σήμερα, οι παίκτες του Entropia μπορούσαν μόνο να εισάγουν χρήματα στους λογαριασμούς τους στο παιχνίδι, χρησιμοποιώντας πιστωτική κάρτα. Όμως μέχρι σήμερα η αντίστροφη διαδικασία, δηλαδή η μετατροπή των δολαρίων Εντροπίας σε πραγματικά δολάρια, ήταν μια δύσκολη και γραφειοκρατικά περίπλοκη διαδικασία. Τώρα, όμως, η μετατροπή του εικονικού νομίσματος σε πραγματικό συνάλλαγμα μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε ATM. Αν και το Entropia δεν είναι παρά ένα παιχνίδι, συχνά δεν είναι αμελητέα: Πέρυσι, ένας 39χρονος Αμερικανός παίκτης με το ψευδώνυμο Neverdie πούλησε ό,τι είχε και δεν είχε (πραγματικό και εικονικό) για να αγοράσει έναν διαστημικό σταθμό στο παιχνίδι για δολάρια (1 εκατ. δολάρια Εντροπίας). Ο Neverdie στη συνέχεια πούλησε μερικά διαμερίσματα και καταστήματα που βρίσκονται στο σταθμό και άρχισε να χρεώνει τους άλλους παίκτες που επισκπτονταν την εικονική του ακίνητη περιουσία. Τα έσοδά του σήμερα ανέρχονται στα (πραγματικά) δολάρια το μήνα.κυβερνοχρήμα στο ATM...

13 À»¹Ä¹º Ä Å º ±ÄµÅ½±Ã¼ Í º ±¹ ¹À»É ¼±Ä ± Ä Â µ¹» ±Â Μαξ Γκαλό (συγγραφέας) Ελευθερία ή αυτολογοκρισία; είναι το ερώτημα των ημερών. Η δε πίεση είναι τόσο μεγάλη που ξεχνάμε κάτι σημαντικό: οι βίαιες αυτές εκδηλώσεις σημειώνονται σε κράτη όπου τις περισσότερες φορές τα στοιχειώδη ατομικά δικαιώματα δεν είναι σεβαστά. Εκεί δεν πραγματοποιούνται διαδηλώσεις χωρίς τη συγκατάθεση της εξουσίας. Στα μέρη αυτά οι άλλες θρησκείες, εκτός από το Ισλάμ, δεν είναι ανεκτές ή υφίστανται τέτοια επιτήρηση και στιγματισμό που στην ουσία είναι σαν απαγορευμένες. Εκεί κυκλοφορούν τηλεοπτικές σειρές και βιβλία που επαναλαμβάνουν τα χαλκευμένα «Πρωτόκολλα των σοφών της Σιών». Οι εβραίοι παρουσιάζονται ως σφαγείς των παιδιών και κύριοι του κόσμου. Στις χώρες αυτές χειροκροτούν τις δηλώσεις ενός αρχηγού κράτους ο οποίος διακηρύσσει ότι «το Ισραήλ πρέπει να σβηστεί από τον χάρτη» και επιθυμεί να εξοπλίσει τη χώρα του με πυρηνικά. Επικίνδυνη ισορροπία Ακριβώς όμως, μας υπενθυμίζουν οι ηγέτες της Εκκλησίας και εκείνοι που μας κυβερνούν, η κατάσταση είναι τόσο επικίνδυνη, οι μουσουλμανικές μάζες τόσο ταπεινωμένες, τόσο χειραγωγημένες από τους εξτρεμιστές και τις κυβερνήσεις τους, ώστε εμείς πρέπει να επιδείξουμε πνεύμα υπευθυνότητας και αυτό θα πρέπει να ελέγξει την ελευθερία της έκφρασης, το πολυτιμότερο αγαθό μας, όπως μας διαβεβαιώνουν. Πως μπορεί κανείς να μη δώσει προσοχή σε αυτούς τους ισχυρισμούς, τους γεμάτους σοφία και ρεαλισμό; Οι πρώτοι λένε: πρέπει κανείς να σέβεται την πίστη του Αλλου, τις απαιτήσεις της θρησκείας του. Οι δεύτεροι επικαλούνται ότι ο μουσουλμανικός κόσμος μας προμηθεύει το πετρέλαιο, το αίμα της καθημερινής ζωής μας, και αγοράζει τα προϊόντα μας. Θέλουμε να ξεπεράσει το βαρέλι του αργού τα 100 δολάρια; Θέλουμε ανεργία; Εσωτερικά προβλήματα; Το Ισλάμ είναι πλέον ευρωπαϊκή θρησκεία δεύτερη στη Γαλλία. Στο Λονδίνο, στην Κοπεγχάγη, διαδηλωτές ύψωσαν, μπροστά στα μάτια απαθών αστυνομικών, πανό που διακήρυσσαν τον θάνατο των βλάσφημων του Ισλάμ. Για να προωθήσουμε τη συναίνεση, πρέπει να θυμηθούμε τον ολλανδό σκηνοθέτη Τέο Βαν Γκογκ που δολοφονήθηκε από ολλανδό πολίτη επειδή δημιούργησε μια ταινία εχθρική για το Ισλάμ; Και ποιος δεν θυμάται τον Σάλμαν Ρούσντι; Πώς γίνεται να τα αγνοήσουμε όλα αυτά; Πώς γίνεται να μη θέλουμε να είμαστε διπλά λογικοί, να επιδιώξουμε τον κατευνασμό, τα μετρημένα λόγια, ελπίζοντας ότι ο χρόνος θα κάνει το έργο του και ότι εκείνοι, τόσο σιωπηλοί, που θέλουν να εκσυγχρονίσουν το Ισλάμ θα επικρατήσουν έναντι εκείνων που θέλουν να εξισλαμίσουν τη σύγχρονη εποχή; Ο Βολταίρος και ο Ντε λα Μπαρ Καταλαβαίνουμε ότι πίσω από το ζήτημα των γελοιογραφιών του Προφήτη βρίσκεται η σχέση μας της Γαλλίας, της Ευρώπης, της Δύσης με τον ισλαμικό κόσμο. Όχι σε διπλωματική βάση, αλλά στη βάση των πολιτισμών. Κατ αρχήν ας αφήσουμε κατά μέρος τους υποκριτές, τους δειλούς, τους επιτήδειους, τους τυφλούς, που αρνούνται το προφανές. Υπάρχει σύγκρουση πολιτισμών. Ποιος δεν την ακούει μέσω της φωνής αυτού του μουσουλμάνου ο οποίος με συγκινητική ειλικρίνεια δηλώνει στις τηλεοπτικές κάμερες σε ένα τζαμί του Παρισιού, ότι προτιμά να δει να πεθαίνει ο πατέρας του παρά να επιτρέψει να γελοιογραφούν τον Προφήτη! Η οδύνη του είναι πραγματική, η πίστη του όντως τραυματίζεται στις εκκοσμικευμένες κοινωνίες μας όπου βασιλεύουν η γελοιοποίηση και η εμπορευματοποίηση. Τίποτα δεν είναι πια ιερό. Ο Σταυρός του Χριστού έχει γίνει, σε διαφημιστική αφίσα μιας ταινίας, αγκυλωτός. Ο Μυστικός Δείπνος μετατρέπεται σε επίδειξη μόδας. Ένας πάπας στα τελευταία του καθίσταται αντικείμενο σαρκασμού. Ο χριστιανός συνθλίβεται. Υποφέρει για την πίστη του και στα μύχια της ψυχής του από αυτές τις βεβηλώσεις. Έμαθε όμως να αποστρέφει την κεφαλή. Θυμάται τις φωτογραφίες, τις σφαγές που σηματοδότησαν τους θρησκευτικούς πολέμους μας. Έχει διαβάσει το «Λεξικό της Φιλοσοφίας» του Βολταίρου, ο οποίος καταγγέλλοντας τον φανατισμό, το 1784, υπενθύμιζε τη Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου: «Από τη στιγμή που ο φανατισμός θα διαβρώσει σαν γάγγραινα τον εγκέφαλο, η ασθένεια είναι σχεδόν ανίατη. Τι απαντάτε σε έναν άνθρωπο που σας λέει ότι που σας λέει ότι προτιμά να υπακούει στον Θεό παρά στους ανθρώπους, που είναι βέβαιος ότι αξίζει τον ουρανό αν σας σφάξει; Συνήθως οι κατεργάρηδες οδηγούν τους φανατικούς και τους βάζουν το μαχαίρι μέσα στα χέρια». Ο Βολταίρος δεν φανταζόταν ότι, δύο χρόνια αργότερα, το Λεξικό του θα καιγόταν μαζί με το βασανισμένο, αποκεφαλισμένο σώμα του νεαρού ιππότη Ντε λα Μπαρ, ο οποίος κατηγορήθηκε αδίκως ότι δεν έβγαλε το καπέλο του στο πέρασμα λιτανείας και ότι έγδαρε με το ξίφος του ένα άγαλμα του Χριστού! Δεν περνούσε από το μυαλό του Βολταίρου ότι, 30 χρόνια αργότερα, στο όνομα ενός Αλλου φανατισμού, πολιτικού αυτή τη φορά, η λαιμητόμος θα έκανε χιλιάδες κεφάλια να πέσουν στο καλάθι. Απόρριψη των κατακτήσεων; Ο πολιτισμός μας έχει λοιπόν πίσω του πολύ αίμα και δεν είμαστε σε θέση να διακηρύσσουμε καμία ανωτερότητα. Γιατί όμως θα πρέπει να απορρίψουμε αυτά που με τόση οδύνη αποκτήσαμε; Γιατί θα πρέπει να δεχθούμε να αποκηρύξουμε την ελευθερία της έκφρασης που αποτελεί τη λυδία λίθο της δημοκρατίας; Επειδή άλλοι λαοί, άλλοι πολιτισμοί, δεν επέλεξαν να ακολουθήσουν την ίδια οδό της εκκοσμίκευσης; Βεβαίως πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη την οδύνη που προκαλεί στους πιστούς κάτι το οποίο φαίνεται βλάσφημο. Ενυπάρχει δε στην εμπορευματοποίηση και στη γελοιοποίηση μια άρνηση του Αλλου η οποία προσβάλλει την αξιοπρέπειά του. Αυτό πρέπει να το παραδεχθούμε. Σε ποια όμως οπισθοδρόμηση μπορούν να οδηγήσουν η λογοκρισία και η αυτολογοκρισία; Και κυρίων και αυτή είναι η πρώτιστη ερώτηση ως που πρέπει να φτάσουμε; Εκεί που βρίσκεται ο μουσουλμάνος, εκεί είναι ισλαμική γη. Ο δε πιστός πρέπει να σεβαστεί, στο όνομα της πίστης του, τις αντιλήψεις της θρησκείας του. Πάνω από όλα υπάρχει η σαρία, ο νόμος του Ισλάμ, σύνολο προσταγών και κανονισμών που οι μουσουλμάνος πρέπει να τηρεί και οι οποίες αφορούν τόσο την πολιτισμική ζωή όσο και τις κοινωνικές σχέσεις. Η ζωντανή, απαιτητική πίστη του μουσουλμάνου κατακλύζει τον κοινωνικό χώρο. Χρειάζεται να απαριθμήσουμε αυτά που ήδη γνωρίζουμε: τις ξεχωριστές πισίνες για άνδρες και γυναίκες, τις ασθένειες που απαιτούν να τις κουράρουν γυναίκες γιατροί; Πρέπει κάθε φορά να υποχωρούμε στο όνομα του σεβασμού του Αλλου και της ειλικρίνειάς του; Πρέπει να ασκούμε την πολιτική του κατευνασμού; Κάτι τέτοιο θα σήμαινε την άρνηση ενός κοσμικού δημόσιου χώρου. Έχει ο τελευταίος ατέλειες; Βεβαίως, όμως αυτός μας επέτρεψε σιγά σιγά να ανεχόμαστε οι μεν τους δε, να ζούμε βάση κοινωνικών αξιών. Δουλοπρεπής συνθηκολόγηση Μπορούμε να στοιχηματίσουμε αισιόδοξα σε μια αμοιβαία κοινή υπευθυνότητα των παικτών του κοινωνικού παιχνιδιού. Οι μουσουλμάνοι τελικά θα αποδεχθούν κάτι το οποίο πολλοί κάνουν ήδη παρά τις παροτρύνσεις των εξτρεμιστών -, όπως αποδέχθηκαν και οι ιουδαο-χριστιανικές θρησκείες τον εκκοσμικευμένο αυτόν δημόσιο χώρο, μια προσωπική σχέση του καθενός με την πίστη του, και το ελεύθερο παιχνίδι του κριτικού πνεύματος, εν ολίγοις τη λειτουργία της δημοκρατίας.

14 Μπορούμε όμως από την άλλη πλευρά να διαβλέψουμε μια δουλοπρεπή συνθηκολόγηση η οποία θα καθησυχάσει τη συνείδηση προτάσσοντας τη σύνεση και το πνεύμα υπευθυνότητας. Για να αγοράσουμε την ειρήνη, γιατί να φορτωνόμαστε αυτούς τους κακούς γελοιογράφους, αυτούς τους ανεύθυνους; Έχουν πετρέλαιο οι υπέρμαχοι της ελευθερίας της σκέψης; Μπορούν να υπερασπίσουν με κίνδυνο της ζωής τους τις μεγάλες αρχές που διακηρύσσουν; Για να αποφύγουμε να πληρώνουμε πανάκριβα τη βενζίνη και να διατηρήσουμε τα μερίδιά μας στην αγορά, γιατί να μη σταματήσουμε να αντιστεκόμαστε; Θα πολεμήσουμε για δώδεκα απαίσιες γελοιογραφίες; Και ας πάμε τα πράγματα στα άκρα: η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατακτήθηκε από τον χριστιανισμό, γιατί το Ισλάμ να μην είναι η νέα κατακτήτρια θρησκεία; Θα προσαρμοστούμε. Πρέπει να τολμήσουμε να κοιτάξουμε κατά πρόσωπο αυτές τις επιλογές. Τι θέλουμε να υπερασπιστούμε από όσα έχουμε κατακτήσει αιώνα με τον αιώνα; Τι είμαστε έτοιμοι να εγκαταλείψουμε; Από ρεαλισμό; Από σύνεση; Ή από δειλία; Τον καιρό του Μονάχου, το 1938, η τελευταία λέξη είχε ένα συνώνυμο, που χρησιμοποιούσαν οι διπλωμάτες: κατευνασμός.... Ο πόλεμος του Ντέιβιντ Ίρβινγκ Persona non grata στην Αυστρία, στη Γερμανία, στη Νότια Αφρική, στον Καναδά, στην Αυστραλία και στη Νέα Ζηλανδία, χαρακτηρισμένος «αντισημίτης, ρατσιστής και αρνητής του Ολοκαυτώματος» από βρετανό δικαστή το 2000, αποξενωμένος από την ακαδημαϊκή κοινότητα, αλλά και με ένα πιστό πλήθος ακολούθων που βρίσκουν ιδεολογικό στήριγμα στις απόψεις του, ο Ντέιβιντ Ίρβινγκ, ιστορικός (αν και αρκετοί αρνούνται να του αποδώσουν αυτό τον τίτλο), έχει προκαλέσει αρκετές φορές στο παρελθόν με τις απόψεις του όσον αφορά την Τελική Λύση, το ναζιστικό πρόγραμμα γενοκτονίας των εβραίων, και τον ρόλο που διαδραμάτισε ο Αδόλφος Χίτλερ. Δηλώνοντας πλέον «μετανιωμένος», εκτίει από την περασμένη δευτέρα ποινή τριετούς φυλάκισης που του επέβαλλε αυστριακό δικαστήριο, ετοιμάζοντας παράλληλα ένα νέο κεφάλαιο στον «Πόλεμο του Ίρβινγκ» μέσω της έκδοσης της ομώνυμης αυτοβιογραφίας του. Γεννημένος στο Έσεξ της Αγγλίας το 1938, ο Ντέιβιντ Ίρβινγκ κατάφερε να σπάσει τα δεσμά της φτώχειας της διαλυμένης οικογένειάς του μέσω της εξαιρετικής νοημοσύνης του και της αποφασιστικότητάς του. Αρίστευσε στο λύκειο και σπούδασε φυσική στο Imperial College του Λονδίνου, αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του λόγω οικονομικών δυσκολιών. Μετοίκησε στη Γερμανία, όπου εργάστηκε σε εργοστάσιο ατσαλιού. Εκεί τοποθετείται και η έναρξη του πολύχρονου ενδιαφέροντός του για τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο από την οπτική γωνία των Γερμανών. Το πρώτο του βιβλίο «Η καταστροφή της Δρέσδης», με θέμα τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς που ισοπέδωσαν τη γερμανική πόλη, εκδόθηκε το 1963 και έγινε διεθνώς μπεστ σέλερ. Έκτοτε έχει γράψει πάνω από 30 βιβλία με θέμα τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι διασυνδέσεις του με μέλη της γερμανικής Ακροδεξιάς τον έφεραν σε επαφή με κάποιους επιζώντες του εσώτερου κύκλου του Χίτλερ, οι οποίοι είδαν στο πρόσωπο του Ίρβινγκ έναν ομοϊδεάτη και άρχισαν να του χαρίζουν ημερολόγια και άλλο υλικό. Έτσι ο Ίρβινγκ μπόρεσε να γράψει τις βιογραφίες αρκετών προσώπων των ανώτατων κλιμακίων της ναζιστικής ηγεσίας, όπως του στρατάρχη Έρβιν Ρόμελ. Το 1977 εξέδωσε το πρώτο μέρος της βιογραφίας του Χίτλερ («Ο πόλεμος του Χίτλερ»), με το δεύτερο μέρος να ολοκληρώνεται το Στο βιβλίο αυτό υποστηρίζει ότι ο Χίτλερ έμαθε μόλις τον Οκτώβριο του 1943 για την Τελική Λύση, εμπνευστής και αρχιτέκτονας της οποίας (πάντα σύμφωνα με τον Ίρβινγκ) ήταν ο Χάινριχ Χίμλεπ. Τα έργα του Ίρβινγκ σύντομα απορρίφθηκαν από τους ιστορικούς και τους ειδικούς ως ανακριβή. Το βρετανικό δικαστήριο απεφάνθη το 200 ότι «ο Ίρβινγκ για δικούς του ιδεολογικούς λόγους εκ προθέσεως και κατ εξακολούθησιν διαστρέβλωσε ιστορικά δεδομένα» και ότι είναι «αντισημίτης και ρατσιστής». Ό,τι απέμεινε από τη φήμη ως ιστορικού κατέρρευσε, ενώ η δικονομική διαμάχη του επέφερε μεγάλο οικονομικό πλήγμα. Ο Ίρβινγκ συνελήφθη στις 11 Νοεμβρίου 2005 στη Νότια Αυστρία καθώς εκκρεμούσε ένταλμα εναντίον του από το 1989 ήδη γερμανικό δικαστήριο είχε επιδικάσει πρόστιμο ευρώ το 1992 επειδή επέμεινε ότι «δεν είχε δει ούτε μία απόδειξη» για την ύπαρξη της Τελικής Λύσης. Εγκαλούμενος για δύο διαλέξεις που είχε δώσει το 1989 στην Αυστρία είχε χαρακτηρίσει τους θαλάμους αερίων του Άουσβιτς και τον θάνατο έξι εκατομμυρίων εβραίων «παραμύθια» -, ο Ίρβινγκ υπαναχώρησε από τις ακραίες απόψεις του. «Πιστεύεται ακόμη ότι οι μάρτυρες του Ολοκαυτώματος είναι περιπτώσεις ανθρώπων που χρειάζονται ψυχιατρική περίθαλψη ;» τον ρώτησε ο δικαστής Πέτερ Λιμπτρόι. «Μετανιώνω για αυτή τη διατύπωση» απάντησε ύστερα από ένα λεπτό σιωπής. «Το παίρνετε πίσω;» επέμενε ο δικαστής. «Το μετανιώνω» απάντησε ο Ίρβινγκ, ο οποίος έκανε στροφή 180 μοιρών λέγοντας ότι αφότου διάβασε το 1991 τα προσωπικά αρχεία του Αδόλφου Αϊχμαν, πρωτεργάτη του Ολοκαυτώματος, «κατάλαβε ότι είχε άδικο». «Πράγματι, οι ναζιστές σκότωσαν εκατομμύρια εβραίους» είπε δηλώνοντας ένοχος για τις κατηγορίες. Το δικαστήριο του επέβαλε ποινή τριετούς φυλάκισης, απόφαση που σοκάρισε τον Ίρβινγκ, ο οποίος άσκησε έφεση. Έφεση άσκησαν παρομοίως και οι κατήγοροι, ζητώντας αύξηση της ποινής. Ο Ίρβινγκ λέει ότι θα χρησιμοποιήσει το διάστημα που θα παραμείνει στη φυλακή για τη συγγραφή αυτοβιογραφίας με τίτλο «Ο πόλεμος του Ίρβινγκ». Είχε πει: «Δεν νομίζω ότι το Ράιχ είχε συγκεκριμένη πολιτική εξόντωσης όλων των εβραίων. Αν την είχε δεν θα υπήρχαν τόσα εκατομμύρια επιζώντες. Πιστέψτε με, χαίρομαι για κάθε άνθρωπο που επέζησε» Καταθέτοντας υπέρ του γερμανού αρνητή του Ολοκαυτώματος «Εβδομήντα τέσσερις χιλιάδες (σ. σ. εβραίοι) πέθαναν από φυσικά αίτια στα στρατόπεδα εργασίας. Οι υπόλοιποι κρύφτηκαν σε στρατόπεδα υποδοχής και αργότερα μεταφέρθηκαν στην Παλαιστίνη όπου ζουν σήμερα με νέες ταυτότητες» Έρνστ Ζύντελ σε καναδικό δικαστήριο, 1988 «Την περασμένη εβδομάδα με αφορμή την επέτειο του βομβαρδισμού της Δρέσδης γονάτισα στο κελί μου και προσευχήθηκα εις ανάμνησιν των πολιτών που σκοτώθηκαν εκεί» 20 Φεβρουαρίου 2006, στην αίθουσα του αυστριακού δικαστηρίου

15 Αντιδράσεις για τον Ίρβινγκ «Καλωσορίζω κάθε δημόσια απόρριψη των ψευδοϊστορικών απόψεων του Ντέιβιντ Ίρβινγκ, αν και προσωπικά προτιμώ να τον αντιμετωπίζω με περιφρόνηση και όχι με φυλάκιση» Ραβίνος Τζόναθαν Ρομέιν, Ιουδαϊκή Υπηρεσία Τύπου και Πληροφοριών «Είναι μια μεγάλη μέρα για το Ισραήλ και όλους τους εβραίους, καθώς ο πάπας των αρνητών του Ολοκαυτώματος επιτέλους βρέθηκε ενώπιον της δικαιοσύνης. Η ίδια η ποινή δεν έχει σημασία. Αυτό που έχει σημασία είναι να στείλουμε ένα μήνυμα όσο εμείς, αυτοί που έχουν επιζήσει από το Ολοκαύτωμα, είμαστε ακόμα ζωντανοί». Νόα Κλίγκερ, επιζών του Ολοκαυτώματος που κατέφτασε από το Ισραήλγια τη δίκη «Ελευθερία του λόγου σημαίνει πραγματικά ελευθερία του λόγου. Ο Ίρβινγκ - όσο αντιπαθής και προπαγανδιστής ενός απεχθούς στόχου και αν είναι έχει το δικαίωμα της γνώμης του. Αν ξεκινήσεις να φυλακίζεις ανθρώπους για τις σκέψεις τους, τότε σίγουρα δεν έχεις ελευθερία της έκφρασης. Πρέπει να αποκαλύπτουμε τον ίδιο και τους υποστηρικτές του, τη μισαλλοδοξία τους και την ανοησία τους. Αλλά όταν τους στέλνουμε στη φυλακή, δημιουργούμε μάρτυρες». Χέντερσον Μιούλιν, εκτελεστικός διευθυντής του Παρατηρητηρίου για τη Λογοκρισία Τα όρια της ελευθερίας του λόγου Κατά κάποιον τρόπο η δίκη του Ντέιβιντ Ίρβινγκ δεν τελείωσε μόλις αρχίζει. Η είδηση της τριετούς φυλάκισης που του επέβαλε αυστριακό δικαστήριο βάσει του νόμου του 1947 που απαγορεύει τη «δημόσια άρνηση, μείωση ή δικαιολόγηση των εθνικοσοσιαλιστικών εγκλημάτων» έκανε τον γύρο του κόσμου, προκαλώντας δηκτικά σχόλια από τη μερίδα του Τύπου ειδικά του Αμερικανικού. «Όχι και τόση ελευθερία του λόγου στην Ευρώπη» έγραφε η Washington Post, ενώ ο αρθρογράφος των Los Angeles Times αναρωτιέται: «Είναι τα σχόλια του Ίρβινγκ πιο προσβλητικά για τους εβραίους από ό,τι είναι το σκίτσο του Μωάμεθ με τουρμπάνι-βόμβα για τους μουσουλμάνους;». Η εφημερίδα San Francisco Chronicle υποστηρίζει ότι «οι μουσουλμάνοι φονταμενταλιστές έχουν το δικαίωμα να αμφισβητούν τα διπλά στάνταρ όσον αφορά τι πρέπει να λογοκρίνεται και τι όχι». Σε αρκετές περιπτώσεις οι αρνητές του Ολοκαυτώματος έχουν επικαλεστεί το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, όπου προστατεύεται η ελευθερία της έκφρασης, για να υπεραμυνθούν του δικαιώματός τους να διακινούν τις απόψεις τους. Ωστόσο όσοι διαφωνούν με αυτή την τοποθέτηση σημειώνουν ότι το άρθρο 17 απαγορεύει «την ερμηνεία της Σύμβασης με τρόπο που καταστρέφει τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που διακηρύσσονται μέσα σε αυτήν» Τι έχουν τα έρμα και ψοφάνε; Του Γιάννη Μαρίνου Επειδή η συζήτηση για τα σχολικά βιβλία και την ανάγκη «εκσυγχρονισμού» τους αποτελεί σταθερό κεφάλαιο της εκπαιδευτικής μας ιερεμιάδας, παραπέμπω σήμερα τους ενδιαφερόμενους στα εγχειρίδια που μεριμνούν για τη (νεοελληνική) γλωσσική αγωγή των γυμνασιοπαίδων μας. Όσοι έμαθαν τα γράμματά τους στα σκυθρωπά χρόνια της «ανεικονικής» διδασκαλίας, με το γυμνό, αστόλιστο κείμενο και τον καταναγκαστικό εξάψαλμο της γραμματικής και του συντακτικού, θα έχουν λαμπρή ευκαιρία να νιώσουν τι θα πει να περνάς από τη βωβή ασπρόμαυρη οθόνη στο έγχρωμο σινεμασκόπ: ποικιλόχρωμα διαγράμματα υψηλής ανάλυσης, σαν παραστάσεις χημικών ενώσεων και σαν γονιδιακά σπειρώματα, διευκρινίζουν τη δομή της πρότασης, ακροβολίζουν τα υποκείμενα και τα αντικείμενα, γεωμετρούν τους προσδιορισμούς, ταξιθετούν τα ονοματικά και τα ρηματικά μέρη και διυλίζουν τα συστατικά του κατηγορήματος. Και είναι μόνο η αρχή. Στα πιο «βαθιά» οι γυμνασιακοί νεοσσοί καλούνται να ολισθήσουν οριζοντίως στον «συνταγματικό» και να αγκομαχήσουν καθέτως στον «παραδειγματικό» άξονα, σαν, ας πούμε, να εκτίθενται στα πρώτα διαφημιστικά τρέιλερ της μέλλουσας γλωσσολογικής της μυσταγωγίας. Ανάλογο μερίδιο πρώιμης κατήχησης διεκδικεί και η αφηγηματολογία, με τις «ομοδιηγητικές» και «ετεροδιηγητικές» ποικιλίες, τις «εστιάσεις» και τις «προοπτικές» της. Πρέπει να υποθέσει κανείς ότι τίποτε από αυτά δεν είναι πραγματικά αναντίστοιχο με την προσληπτική ωριμότητα ενός δεκατριάχρονου ή δεκατετράχρονου. Άλλωστε σε τέτοιες ηλικιακές συντεταγμένες τα σημερινά παιδιά κατορθώνουν πιο άνετη γνωριμία με τα ενδότερα του ηλεκτρονικού υπολογιστή από τους οψιμαθείς της προηγούμενης γενιάς και κατανοούν καλύτερα την έννοια του λογισμικού από τους υπουργούς που έπεσαν θύματα των υποκλοπών. Αλλά το ερώτημα όσον αφορά τη γλωσσική αγωγή και κατάρτιση, που είναι και το θέμα μας, είναι: Ποιο είναι το πρακτικό, αντιληπτό και μετρήσιμο αποτέλεσμα της εκπαιδευτικής φιλοδοξίας που υπόκειται σ αυτά τα «προωθημένης τεχνολογίας» κεφάλαια του γυμνασιακού εγχειριδίου; Είναι το γνωσιακό αποθεματικό (όλων) των αρμόδιων διδασκόντων τέτοιο που να εγγυάται την άνετη και εύληπτη διερμηνεία της ύλης μέσα στη σχολική αίθουσα ή μήπως, στις περισσότερες περιπτώσεις, καταλήγουμε εκ των πραγμάτων στο οικείο έλασσον της διεκπαιραιωτικής απομνημόνευσης; Πρόκειται για εμπεριστατωμένη και καινοτόμο προσέγγιση της γλωσσικής διδακτικής (η αξία και τα αποτελέσματα της οποίας ελέγχονται συστηματικά) ή για ένα είδος επιστημολογικού «νεοπλουτισμού» που εξελίσσεται ερήμην της μαθητικής υποδοχής και επίδοσης; Δεν είναι καθόλου κακό ίσως να είναι και αξιοσύστατο η ανάλυση της δομής μιας πρότασης να μοιάζει εποπτικά με τη διάσπαση του ατόμου, αλλά αν στο τέλος της διδασκαλίας οι σημερινοί μαθητές, σε αντίθεση με τους κατόχους απολυτηρίου παλαιότερης τεχνολογίας, έχουν μεγαλύτερη δυσκολία να κατανοήσουν τι είναι «υποκείμενο» και «αντικείμενο», τότε έχουμε πολλούς λόγους να το ξανασκεφθούμε. Και ένας από αυτούς τους λόγους είναι το επίπεδο γλωσσικής δεξιότητας που διαθέτουν κατά κανόνα όσοι τα τελευταία χρόνια θεωρούν το εισιτήριό τους για τα πανεπιστημιακά τμήματα φιλολογίας. Τίποτε δεν είναι πιο μακριά από τις προθέσεις της επιφυλλίδας από το να επινοήσει ένα ηρωικό παρελθόν θρυλικών δασκάλων και ευμαθούς νεολαίας για να μετρήσει γοερά την παρακμιακή απόκλιση του τώρα και του τότε θα ήταν ωστόσο παιδαγωγική φυγομαχία και εθελοτυφλία, κυρίως από την πλευρά κάποιου που υποδέχεται το πρόβλημα στην πανεπιστημιακή του κατάληξη, να μην επισημάνει το εν εξελίξει παράδοξο: πιο πληροφορημένα, εκσυγχρονισμένα, εποπτικά άρτια, θεωρητικά υποψιασμένα και συστηματικά εγχειρίδια από τη μία μεριά, χαμηλός (αποφεύγω σκόπιμα τον συγκριτικό γραμματικό τύπο) δείκτης γλωσσικής νοημοσύνης, όρεξης και διαθεσιμότητας από την άλλη. Το ζήτημα είναι υπαρκτό και αναμένει παιδαγωγική, κοινωνιολογική και επιστημολογική ερμηνεία του.

16 Η οποία και σύνθετη είναι και στο πλαίσιο της επιφυλλίδας δεν χωράει και, όσο ξέρω, δεν αφορά μόνο την ελληνική εκπαιδευτική πραγματικότητα. Προς το παρόν θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε το παράδοξο σε μια ευρύτερη προοπτική που, αν δεν ερμηνεύει την ενδότερη παθολογία του, τουλάχιστον εξηγεί κάτι από τη φαινομενολογία του. Εννοώ την αντιστρόφως ανάλογη σχέση ανάμεσα στον πάνδημο άγχος για τις τύχες της γλώσσας μας και στη μέση κατά κεφαλήν γλωσσική μας καλλιέργεια. Οχυρωματικά έργα και γραμμές άμυνας, δεσποτάδες, εταιρίες για την προστασία της γλωσσικής κληρονομιάς, ακαδημαϊκοί πρεσβύτες, όλοι και όλα ενορχηστρώνονται άλλοτε σε κακοφωνίες κινδυνολογίας και άλλοτε σε λυρικά δοξαστικά. Πού αλλού τα τιμαλφή της γλωσσικής κληρονομιάς γίνονται θέμα «γκαλά» σε Μέγαρα Μουσικής και αφορμή για καταιονισμό λογυδρίων από δικαίους και αδίκους; Πού αλλού ακαδημαϊκοί και πρώην υπουργοί Παιδείας συνιστούν στο υπουργείο Πολιτισμού να μη χρηματοδοτεί έκδοση βιβλίων που έχουν γραφεί «από Έλληνες σε ξένη γλώσσα»; Πού αλλού ο γλωσσικός δανεισμός ταυτίζεται τόσο αυτόματα με εθνική μειοδοσία και δολιοφθορά; Πού αλλού υπάρχει τέτοιο πλεόνασμα άγχους συνδυασμένο με τέτοιο έλλειμμα αποτελέσματος; Επιλογική σκέψη: το παράδοξο που υπονοούν τέτοια ρητορικά ερωτήματα θα μπορούσε να θεωρηθεί μέρος της ανάδελφης γραφικότητάς μας αλλά αν μπορούμε να ζούμε και να πορευόμαστε με αυτό το παράδοξο είναι πιο εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί θα μπορούσαμε τελικά να συμβιβαστούμε και με το άλλο.... Ουαί υμίν, υποκριταί! Του Γιάννη Μαρίνου Η ελευθερία του λόγου, της άποψης, της τέχνης υπήρξε και παραμένει μια υψηλή κατάκτηση του ανθρώπινου πολιτισμού. Πρόκειται για θεμελιώδες δικαίωμα, που είναι μάλιστα κατοχυρωμένο από όλα τα δημοκρατικά συντάγματα. Αυτό είναι πασίγνωστο. Εκείνο που είναι ελάχιστα γνωστό και επιμελώς αποκρύπτεται είναι το ότι ο ίδιος νομικός πολιτισμός μας έχει προνοήσει ώστε αυτή η ελευθερία να μην ξεπερνά κάποια όρια. Και καταχρηστική άσκηση δικαιώματος συνιστά η γελοιογράφηση του Μωάμεθ και γενικά της ισλαμικής θρησκείας εν ονόματι του δικαιώματος κριτικής της, η οποία κριτική βεβαίως δεν επιτρέπεται να περιορισθεί. Ο χλευασμός όμως και η γελοιοποίηση θρησκευτικών συμβόλων και γενικά ανθρωπιστικών και πολιτιστικών αξιών συνιστούν αναμφίβολα κατάχρηση στην άσκηση δικαιώματος, όπως άλλωστε και η διά του Διαδικτύου εκπαίδευση στην παραγωγή ναρκωτικών ή βομβών ή στο πώς να ληστεύουμε ή να σκοτώνουμε χωρίς να μας πιάνουν. Η διαχωριστική γραμμή μεταξύ νόμιμης άσκησης δικαιώματος και κατάχρησης είναι ενίοτε δυσδιάκριτη και μπορεί να διευκολύνει εκείνους που θέλουν να εμποδίσουν την ελευθερία της έκφρασης. Είναι βέβαιον όμως ότι υπάρχουν όρια. Και ο νομικός πολιτισμός μας τα καθορίζει. Αλλά παραβιάζονται ασυστόλως. Δυστυχώς σήμερα επικρατεί η αντίληψη ότι η ελευθερία της έκφρασης δεν νοείται να τίθεται κάτω από περιορισμούς, ακόμη και αν αυτούς τους καθορίζουν δημοκρατικοί θεσμοί (π. χ. η Βουλή). Ας προβλέπει τέτοιους περιορισμούς και το Σύνταγμα και ο ποινικός νόμος. Οι υπέρμαχοι της χωρίς όρια ελευθερίας απορρίπτουν και αυτούς τους περιορισμούς και προτιμούν την ασυδοσία. Προ δύο κακών το μη χείρον βέλτιστον, λένε. Και το βέλτιστον είναι η ασυδοσία. Θα μπορούσα να το δεχθώ ως μια ακραία αλλά υποστηρικτέα άποψη αν οι περισσότεροι από αυτούς που την υπερασπίζονται δεν ήταν ασυνεπείς προς εαυτούς. Πρώτα πρώτα ψεύδονται. Διότι ουδόλως αγνοούν ότι και στο φιλελεύθερο δημοκρατικό σύστημα, που προστατεύει τις ατομικές ελευθερίες, υπάρχουν απόψεις των οποίων τιμωρείται η δημοσιότητα και η διάδοση. Σε ορισμένες χώρες συνιστά ποινικό αδίκημα η αμφισβήτηση του Ολοκαυτώματος των Εβραίων. Όποιος ισχυριστεί ότι δεν υπήρξε πάει φυλακή, όπως συνέβει ρπο ημερών στην Αυστρία. Το ίδιο ισχύει και στη Γαλλία, όπως και στη Γερμανία, όπου επίσης απαγορεύεται η κυκλοφορία του βιβλίου του Χίτλερ «Ο Αγών μου» και γενικά ο ναζοσμός. Μόλις πρόσφατα ξεσηκώθηκε σάλος επειδή το Συμβούλιο της Ευρώπης θέλησε να καταδικάσει τα εγκλήματα του κομμουνισμού, όπως καταδικάζονται ήδη από χρόνια τα εγκλήματα του ναζισμού. Εδώ στην Ελλάδα, μάλιστα, όπου κάποιοι «προοδευτικοί» υπεραμύνονται κάθε ελευθερίας στον χλευασμό της χριστιανικής εκκλησίας και των ιερών της συμβόλων εν ονόματι της ελευθερίας της τέχνης, ταυτόχρονα επέβαλαν de facto λογοκρισία στο σενάριο του φιλμ «Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι», παρεμπόδισαν την προβολή της «Ελένης» του Νικ. Γκατζογιάννη, ενώ προσπάθησαν να ματαιώσουν την έκδοση της «Μαύρης Βίβλου του Κομμουνισμού», της οποίας η παρουσίαση στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης τελικά παρεμποδίστηκε από τους «υπέρμαχους» των πολιτικών ελευθεριών, ενώ παρέχεται άσυλο στους αναρχικούς και τους βομβιστές! Καταπίνουν επίσης αδιαμαρτύρητα την αυτολογοκρισία της Microsoft και της Google στα δίκτυά τους στην Κίνα. Αυτά και άλλα παρεμφερή φαινόμενα οδηγούν στο εξής θλιβερό συμπέρασμα: κάποιοι θέλουν ανεμπόδιστη διάδοση των δικών τους ιδεών και έργων τέχνης (π. χ. υπέρ της τρομοκρατίας ή του χλευασμού των θρησκευτικών συμβόλων) αλλά δεν ανέχονται να επικρίνονται οι δικές τους αξίες και τα δικά τους πιστεύω.... Αξονική στο αρχαίο PC. Του Στέφανου Κρίκκη Το πρώτο κομμάτι υψηλής τεχνολογίας της ανθρωπότητας ανακάλυψαν οι επιστήμονες. Άγνωστα κείμενα, χαραγμένα στα γρανάζια του Μηχανισμού των Αντικυθήρων, ανακάλυψαν Έλληνες και ξένοι επιστήμονες με τη βοήθεια αξονικού τομογράφου υψηλής τεχνολογίας και βάρους οκτώ τόνων! Η πρώτη εκτίμηση των ειδικών είναι ότι το κείμενο, όπως φαίνεται από τις λίγες δεκάδες λέξεων, αποτελεί ίσως ένα εγχειρίδιο χρήσης του Μηχανισμού, ενώ ταυτόχρονα παρέχει πληροφορίες σχετικές με την αστρονομία. Έχοντας στα χέρια τους το σπάνιο αυτό εύρημα, οι επιστήμονες θεωρούν ότι βρίσκονται πολύ κοντά στη λύση του αινίγματος που κρύβει ο θεωρούμενος ως «αρχαιότερος υπολογιστής του κόσμου».

17 Μέχρι σήμερα είχαν γίνει πολλές προσπάθειες να αναπαρασταθεί ο Μηχανισμός όπως ήταν στην αρχαιότητα, ώστε να γίνει κατανοητό σε τι ακριβώς χρησίμευε ένα τόσο πολύπλοκο όργανο τον 1 ο αιώνα π.χ.. Ουδείς όμως έως τώρα μπόρεσε να δώσει μια πειστική εξήγηση για το τι είδους δεδομένα μπορούσε να υπολογίζει ο Μηχανισμός. Θεωρείται σίγουρο ότι χρησίμευε για να κάνει περίπλοκες αστρονομικές παρατηρήσεις, αλλά παραμένει άγνωστο με ποιον τρόπο το κατάφερνε. Ψηφιακή απεικόνιση Για να λυθεί το αίνιγμα αυτό, έφθασε στην Αθήνα πριν από λίγους μήνες ένας θεόρατος αξονικός τομογράφος της αγγλικής εταιρείας X-TEK Systems UK. Ταυτόχρονα, η πολυεθνική εταιρεία πληροφορικής Hewlett-Packard έστειλε στην Αθήνα τρεις εξειδικευμένους επιστήμονες οι οποίοι ανέπτυξαν έναν πρωτοποριακό μηχανισμό ψηφιακής απεικόνισης, με την ονομασία PTM Dome. Τα μηχανήματα αυτά εγκαταστάθηκαν στην οδό Τοσίτσα, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών όπου βρίσκεται ο Μηχανισμός- και η επιστημονική ομάδα άρχισε τη δουλειά. Οι ειδικοί κατάφεραν με τον εξοπλισμό που είχαν στη διάθεσή τους να διακρίνουν τα κρυμμένα στη σκουριά και σχεδόν σβησμένα εδώ και χρόνια γράμματα και στοιχεία του Μηχανισμού. Παράλληλα, ανακάλυψαν νέα στοιχεία για τα περίπλοκα γρανάζια και τους άξονες του αρχαίου αυτού υπολογιστή. Κρύβονται και άλλα γράμματα «Τα γράμματα είναι τόσο μικρά που δεν ξεπερνούν σε μέγεθος τα 2-3 χιλιοστά», λέει στα «ΝΕΑ» ο αναπληρωτής καθηγητής Φυσικής του Πανεπιστημίου της Αθήνας κ. Ξεν. Μουσάς. «Ήταν χαραγμένα σε φύλλα ορειχάλκου, τα οποία βρίσκονταν τοποθετημένα στο εσωτερικό του Μηχανισμού χωρίς ποτέ κανείς να καταφέρει να τα διακρίνει». Οι επιστήμονες συνεχίζουν να μελετούν τις τρισδιάστατες εικόνες του Μηχανισμού που τραβήχτηκαν με τη βοήθεια των ξένων τεχνολογικών συσκευών και διατυπώνουν την άποψη ότι στα γρανάζια κρύβονται και άλλα γράμματα (χαρακτήρες), τα οποία δεν έχουν ακόμη εντοπιστεί. Προς το παρόν, δεν έχουν ολοκληρωθεί η επεξεργασία και η μετάφραση του κειμένου αλλά, σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις, υπάρχουν πληροφορίες σχετικές με τον τρόπο χειρισμού του πολύπλοκου μηχανήματος και καταγραφές αστρονομικών δεδομένων. Οι επιστήμονες θεωρούν βέβαιο ότι μόλις κατανοήσουν το κείμενο θα καταλάβουν καλύτερα πώς ακριβώς λειτουργούσαν τα πολυάριθμα γρανάζια του Μηχανισμού. Παρόμοιους μηχανισμούς είχε κατασκευάσει ο Αρχιμήδης Σύμφωνα με την επικρατέστερη θεωρία, ο Υπολογιστής των Αντικυθήρων κατασκευάστηκε γύρω στο 87 π.χ. πιθανότατα από κάποιον μηχανικό της Σχολής του φιλοσόφου Ποσειδωνίου στη Ρόδο και θεωρείται όχι μόνο ως το παλαιότερο εύρημα της τεχνολογίας των Ελλήνων, αλλά και ως το πρώτο κομμάτι υψηλής τεχνολογίας της ανθρωπότητας. Εντοπίστηκε στις αρχές του 20 ου αιώνα σε ένα αρχαίο ναυάγιο στα Αντικύθηρα. Δύο παρόμοιους μηχανισμούς, το Πλανητάριο και τη Μηχανική Ουράνια Σφαίρα, είχε κατασκευάσει ο Αρχιμήδης δύο αιώνες νωρίτερα στις Συρακούσες. Τα δύο αυτά μηχανήματα πήρε ο Μάρκελλος μετά τον φόνο του Αρχιμήδη και τα έβαλε στον ναό της Αρετής στη Ρώμη, όπου παρέμειναν επί αιώνες. Ασφαλώς ο Ποσειδώνιος, ο οποίος είχε ζήσει για ένα διάστημα στη Ρώμη ως πρέσβης της Ρόδου, είχε μελετήσει τους δύο αυτόματους μηχανισμούς και κατασκεύασε κάτι παρόμοιο.... Μεταλλαγμένος πόλεμος Από τον Ρούσσο Βρανά Οξύνεται η ένταση στις διατλαντικές εμπορικές σχέσεις Αφόρητες πιέσεις να ανοίξει τα σύνορά της στα γενετικώς τροποποιημένα προϊόντα τα οποία προέρχονται κυρίως από τις ΗΠΑ- δέχεται η Ευρωπαϊκή Ένωση. Παραβίαση των διεθνών κανόνων θεωρεί ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) το μορατόριουμ το οποίο είχε επιβάλει η Ε.Ε. στις εγκρίσεις γενετικώς μεταλλαγμένων γεωργικών προϊόντων. Σε προκαταρκτική απόφασή του ο οργανισμός υποστηρίζει ότι η ντε φάκτο απαγόρευση που είχε επιβληθεί στην Ευρώπη στις εισαγωγές νέων προϊόντων καλαμποκιού, βαμβακιού και σόγιας στην ευρωπαϊκή αγορά ήταν αστήρικτη επιστημονικά. Ο οργανισμός έχει διαπιστώσει ότι έξι συγκεκριμένες χώρες Γαλλία, Γερμανία, Αυστρία, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Ελλάδα παραβίασαν τους διεθνείς κανονισμούς, επιβάλλοντας μονομερείς απαγορεύσεις στην εισαγωγή και τη διάθεση γενετικώς τροποποιημένων προϊόντων. Η διαμάχη με επίκεντρο αυτά τα προϊόντα έχει οξύνει την ένταση στις διατλαντικές εμπορικές σχέσεις. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, επισημαίνει η εφημερίδα «Ιντεπέντεντ», η τεχνολογία της γενετικής τροποποίησης η οποία είναι γενικώς αποδεκτή από τις Η.Π.Α. αντιμετωπίζεται με καχυποψία. Το καλαμπόκι και η σόγια που τροποποιούνται γενετικώς ώστε να είναι ανθεκτικά στα έντομα και τις φυτασθένειες παράγονται σε ευρεία κλίμακα στις ΗΠΑ εδώ και πολλά χρόνια. Ενοχλημένοι Η απόφαση του ΠΟΕ αφορά στην περίοδο , όταν μία ομάδα χωρών της Ε.Ε. μπλοκάρισε κάθε νέα έγκριση ώσπου να συγκροτηθεί ένα σύστημα με το οποίο θα εξασφαλίζεται η ταυτοποίηση και η σήμανση των γενετικώς τροποποιημένων προϊόντων. Μολονότι οι εγκρίσεις έχουν πια απελευθερωθεί, οι Αμερικανοί παραγωγοί είναι ενοχλημένοι από τις αργές διαδικασίες που ακολουθεί η Ευρώπη. Επίσης πιστεύουν ότι, παραπέμποντας την Ε.Ε. στον ΠΟΕ, θα αποτρέψουν τις μη ευρωπαϊκές χώρες να μπλοκάρουν τα γενετικώς τροποποιημένα προϊόντα. Η Ε.Ε. προτίθεται να προσβάλει την προκαταρκτική απόφαση του οργανισμού. Θα υποστηρίξει το επιχείρημα ότι το μορατόριουμ που είχε επιβάλει έχει πια λήξει και θα επισημάνει

18 ότι 30 γενετικώς τροποποιημένοι οργανισμοί και τρόφιμα έχουν ήδη λάβει έγκριση για να διατεθούν στην αγορά της. Οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Αργεντινή παρέπεμψαν την Ε.Ε. στον ΠΟΕ τον Μάιο του 2003, υποστηρίζοντας ότι το μορατόριουμ ήταν προστατευτισμός. Οι τρεις χώρες λένε ότι δεν υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία που να στηρίζουν την ευρωπαϊκή στάση, η οποία ορθώνει τείχη στους παραγωγούς βιοτεχνολογικών προϊόντων που θέλουν να αναπτύξουν εμπορική δραστηριότητα στην Ευρώπη. Οι δισταγμοί των Βρυξελλών : Εννέα γενετικώς τροποποιημένα γεωργικά προϊόντα λαμβάνουν έγκριση για εμπορική διάθεση στην Ε.Ε. 1996: Στοιχεία που συνδέουν τη σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια των βρετανικών βοοειδών με την ανθρώπινη παραλλαγή της νόσου Κρόιτσφελντ-Γιάκομπ κλονίζουν την εμπιστοσύνη του κοινού στις υγειονομικές Αρχές. 1997: Η Αυστρία απαγορεύει γενετικώς τροποποιημένο καλαμπόκι το οποίο έχει την έγκριση της Ε.Ε. Η αυστριακή απόφαση δεν προκαλεί καμιά αντίδραση από την Κομισιόν. Τα επόμενα τέσσερα χρόνια, παρόμοιες απαγορεύσεις ακολουθούν στο Λουξεμβούργο, στη Γαλλία, στην Ελλάδα, στην Ιταλία και στη Γερμανία. 1998: Η Ε.Ε. διακόπτει τις εγκρίσεις γενετικώς τροποποιημένων γεωργικών προϊόντων. 2003: Οι ΗΠΑ προσφεύγουν στον ΠΟΕ γι αυτό το ευρωπαϊκό μορατόριουμ. 2004: Οι ευρωπαϊκές Αρχές εγκρίνουν τη διάθεση γενετικώς τροποποιημένου προϊόντος για πρώτη φορά από το : Η Κομισιόν αναστέλλει τις εισαγωγές προϊόντων καλαμποκιού, όταν η εταιρεία Syngenta ανακοινώνει ότι γενετικώς τροποποιημένο καλαμπόκι, το οποίο δεν ήταν εγκεκριμένο, είχε διατεθεί στην αγορά.... ΣΤΟΠ ΣΤΟ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ ΕΩΣ ΤΟ 2020! Από τη Ρένα Δημητρίου Σουηδία: σκοπεύουν να απεξαρτηθούν πλήρως από το πετρέλαιο σε 15 χρόνια Η Σουηδία υπόσχεται να καταστεί η πρώτη χώρα η οποία θα απεξαρτηθεί πλήρως από το πετρέλαιο μέσα στα επόμενα 15 χρόνια. Είναι το μεγαλύτερο ενεργειακό εγχείρημα από προηγμένη δυτική οικονομία και μάλιστα θα επιτευχθεί χωρίς την κατασκευή νέων πυρηνικών σταθμών. Το στοίχημα είναι μεγάλο, όμως οι Σουηδοί είναι αποφασισμένοι να το κερδίσουν. Η απόφαση να απεγκλωβιστεί η χώρα από τον μαύρο χρυσό υποστηρίζεται από όλες τις πληθυσμικές ομάδες, από εκπροσώπους της αυτοκινητοβιομηχανίας και ακαδημαϊκούς μέχρι αγρότες και δημοσίους υπαλλήλους. Και το σημαντικότερο, σχεδιάζεται από τους ίδιους. Αντικειμενικός τους στόχος, όπως ανακοίνωσε προχθές η σουηδική κυβέρνηση, είναι να αντικατασταθούν όλα τα ορυκτά καύσιμα με άλλα που προέρχονται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και μάλιστα μέσα στα επόμενα 15 χρόνια. Τι σημαίνει αυτό; Η Σουηδία θέλει να προλάβει να ενεργήσει δραστικά πριν οι αλλαγές στο κλίμα αρχίσουν να γονατίζουν τις εθνικές οικονομίες και το έλλειμμα στα αποθέματα πετρελαίου διεθνώς οδηγήσει σε νέες αυξήσεις των τιμών. Οδηγός για το προτεινόμενο σουηδικό ενεργειακό μοντέλο αποτελεί αναμφισβήτητα το παρελθόν- οι αυξήσεις στις τιμές του μαύρου χρυσού τη δεκαετία του 1970 είχαν προκαλέσει τεράστιο οικονομικό ρήγμα στα θεμέλια του σουηδικού συστήματος. Εναλλακτικές λύσεις Οι φόβοι των Σουηδών ειδικών μόνο αδικαιολόγητοι δεν θα μπορούσαν να θεωρηθούν. Σύμφωνα με τη Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Επιστημών, αν δεν υπάρξει διαφοροποίηση στην εκμετάλλευση των υπαρχόντων πετρελαϊκών αποθεμάτων, θα αρχίσουν να φθίνουν επικίνδυνα, με αποτέλεσμα να ενισχυθούν περαιτέρω οι ήδη υπερτριπλασιασμένες την τελευταία δεκαετία τιμές του μαύρου χρυσού. Εξίσου αρνητικός είναι και ο επίλογος του συγκεκριμένου σεναρίου- μια παγκόσμια οικονομική ύφεση. «Η εξάρτησή μας από το πετρέλαιο θα πρέπει να σταματήσει μέχρι το 2020», τόνισε η Μόνα Σαλίν, υπουργός Ανάπτυξης. «Θα υπάρχουν πάντα καλύτερες εναλλακτικές λύσεις από το πετρέλαιο, που σημαίνει ότι κανένα σπίτι δεν θα πρέπει να το χρειάζεται για τη θέρμανση και κανείς οδηγός δεν θα πρέπει να χρειάζεται μόνο βενζίνη». «Θέλουμε να είμαστε θεωρητικά αλλά και τεχνικά έτοιμοι για έναν κόσμο χωρίς πετρέλαιο», διαβεβαίωσε άλλος Σουηδός αξιωματούχος. Την ίδια ώρα, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους εξέπληττε τους αναλυτές τονίζοντας ότι οι ΗΠΑ είναι εξαρτημένες από το πετρέλαιο Τα μέτρα απεξάρτησης Όπως επισημαίνει η βρετανική εφημερίδα «Γκάρντιαν», η σουηδική κυβέρνηση συνεργάζεται με τις αυτοκινητοβιομηχανίες Saab και Volvo για την κατασκευή οχημάτων που θα κινούνται με αιθανόλη και άλλα βιοκαύσιμα, τα οποία θα αντλούνται κυρίως από τα δάση της χώρας, ενώ υπάρχουν και σχέδια για σταδιακή απόρριψη του πετρελαίου και από τις υπηρεσίες του δημόσιου τομέα. Την ίδια ώρα, ιδιώτες και ιατρικά κέντρα ενθαρρύνονται να πράξουν το ίδιο με οικονομικά κίνητρα. Η απόφαση της Σουηδίας να γυρίσει την πλάτη στο πετρέλαιο την τοποθετεί στην κορυφή της πυραμίδας των πράσινων χωρών. Ακολουθούν η Ισλανδία, που αισιοδοξεί ότι μέχρι το 2050 όλα τα οχήματα θα κινούνται με υδρογόνο από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά και η Βραζιλία η οποία έχει θέσει στόχο για την επόμενη πενταετία να αξιοποιήσει πλήρως την αιθανόλη από τα ζαχαροκάλαμα ώστε να καλύψει το 80% των ενεργειακών αναγκών της στα μέσα μεταφοράς....

19 Το τέλος του δυτικού πολιτισμού Του ΒΑΣΙΛΗ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ Και ενώ στο Ελλάντα κανάλια, εφημερίδες, πολιτικοί και φιλοθέαμον κοινό ασχολούνται με τους Ρεγκούζες και τους Σαλαγκούδηδες, τις κλοπές κομματικών ταμείων, τα μαχαιρώματα των υπουργών και άλλα γαργαλιστικά συμβάντα, στις Βρυξέλλες ασχολούνται με τη συστηματική κατεδάφιση του νομικού και πολιτιστικού πολιτισμού της Δύσης. Στο όνομα της προστασίας του «τρόπου ζωής μας», η βρετανική προεδρία προωθεί το ξεπάτωμα των θεμελίων του «τρόπου ζωής μας». Το habeas corpus, η αρχή της αθωότητας μέχρι αποδείξεως του αντιθέτου, το δικαίωμα σε μια κανονική δίκη, η προστασία από αυθαίρετες συλλήψεις, η απαγόρευση κράτησης χωρίς κατηγορία, το απόρρητο της επικοινωνίας, η προστασία της ιδιωτικής σφαίρας του πολίτη είναι κανόνες και αρχές που τους τελευταίους αιώνες επέτρεψαν την πολιτισμένη συμβίωση, που εγγυήθηκαν το κράτος δικαίου. Αυτές τις αρχές-πυλώνες του δυτικού πολιτισμού και της αστικής δημοκρατίας, άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο, καταργούν οι πολιτικοί της δημοκρατικής Ευρώπης στο όνομα της δημοκρατίας. Από την περασμένη εβδομάδα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αντιστρέφοντας τον θεμέλιο λίθο του Δικαίου, αποφάσισε ότι όλοι είμαστε ύποπτοι μέχρις αποδείξεως του εναντίου. Πράγματι η Ευρώπη θωρακίζεται, όχι όμως ενάντια στην τρομοκρατία αλλά ενάντια στους ίδιους τους πολίτες της που θεωρεί εν δυνάμει τρομοκράτες. Και όμως οι ανελεύθερες αυτές κατευθύνσεις της Ε.Ε., αντί να προκαλέσουν αισθήματα φόβου και απόρριψης, έγιναν αποδεκτές από ένα μεγάλο μέρος της λεγόμενης εκσυγχρονιστικής Αριστεράς, των γκουρού της κοινωνίας των πολιτών, των σταυροφόρων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που τις υποδέχθηκαν σαν μια νέα Magna Carta. Ήταν τόσο λεπτό το δημοκρατικό κέλυφος της Ευρώπης; Η άνεση, για να μην πω η ικανοποίηση, με την οποία στο όνομα του δυτικού πολιτισμού οι ηγετικές τάξεις θάβουν τη νομική, πολιτισμική και ηθική κληρονομιά της Δύσης αποκαλύπτει με πόση υποκρισία υπερασπίζονταν αυτές τις αξίες και με πόσο κόπο τις τηρούσαν. Το δίκαιο αποχωρίζεται από τον νομικό πολιτισμό και ανακτά το αληθινό του πρόσωπο: όχι κωδικοποίηση αρχών παγκοσμίως αποδεκτών που εγγυώνται την πολιτισμένη συμβίωση των ανθρώπων και την προστασία του πολίτη απέναντι στην αυθαιρεσία των εξουσιών, αλλά ένας συμβιβασμός ανάγκης που κανονίζει τις σχέσεις μεταξύ ομάδων εξουσίας και κυρίως ένας μηχανισμός καταστολής των μη ηγεμονικών τάξεων. Σήμερα που το σύστημα απεκδύεται τους ίδιους τους κανόνες και ο νεοφιλελευθερισμός έχει μετατραπεί σε παγκόσμιο πόλεμο συμμοριών, σήμερα που οι κοινωνικές συγκρούσεις και τα υποκείμενά τους παρουσιάζονται ως είδη υπό εξαφάνιση, σήμερα που η αυτοδιάλυση της Αριστεράς έχει καταργήσει κάθε ανάχωμα στις αυθαιρεσίες της άρχουσας τάξης, οι ένδοξες αρχές του δυτικού κράτους δικαίου μπορούν να θαφτούν βαθιά μέσα στο χώμα. Εξάλλου όταν μιλάνε για «τρόπο ζωής» οι ηγετικές μας τάξεις δεν εννοούν τους κανόνες της κοινωνικής συμβίωσης αλλά το στυλ ζωής: τις συνήθειες κατανάλωσης. Αυτό που είναι αδιαπραγμάτευτο είναι το δικαίωμα στα κινητά, στο ΙΧ, στις συσκευές TV και όχι στην ελευθερία του λόγου και των ιδεών. Στο ίδιο μήκος κύματος ο μέσος Ευρωπαίος έχει απαρνηθεί την ιδέα ότι οι αρχές και οι κανόνες πρέπει να ισχύουν για όλους. Η πλειονότητα των ευρωπαίων πολιτών πιστεύει ότι τα λεγόμενα «μέτρα κατά της τρομοκρατίας» αφορούν τους άλλους, τους περίεργους τριτοκοσμικούς. Ίσως αισθάνεται ασφαλής στο «Φρούριο Ευρώπη». Τους θυμίζω πως όταν οι αρχές γκρεμίζονται, παύουν να ισχύουν για όλους. Ανεξαρτήτως καταγωγής, χρώματος, θρησκεύματος. Υ.Γ.: Πολύ φοβάμαι ότι ο πρώτος που θα διαβάσει αυτές τις γραμμές δεν θα είναι ο αρμόδιος συντάκτης ύλης αλλά κάποιος πράκτορας κάποιας υπηρεσίας επιφορτισμένης με το να διαβάζει τα μου για την ασφάλειά μου.... Συρρίκνωση ελευθεριών; Του ΡΙΧΑΡΔΟΥ ΣΩΜΕΡΙΤΗ Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια νέα σειρά μέτρων για την αντιμετώπιση του εγκλήματος και της τρομοκρατίας. Αν γίνουν αποδεκτά, θα επιτρέψουν όχι μόνο το πλήρες φακέλωμα ίσως και εκατομμυρίων κατοίκων της Ευρωπαϊκής Ένωσης που η αστυνομία μπορεί να θεωρήσει «ύποπτους» ή που διέπραξαν κάποια μικροκλοπή αλλά και την ελεύθερη διακίνηση των σχετικών φακέλων με απλές αποφάσεις των αστυνομικών αρχών ή, μέσα σε προθεσμία 12 ωρών, με άδεια εισαγγελέα. Οι φάκελοι θα περιλαμβάνουν τα πάντα. Δηλαδή από το DNA και τα δακτυλικά αποτυπώματα των «υπόπτων» ως τις τηλεφωνικές και ηλεκτρονικές τους συνδιαλέξεις και τον κατάλογο των συγγενικών τους προσώπων. Οι αστυνομίες θα μπορούν επίσης να ανταλλάσσουν με την ίδια ευκολία τις «μαύρες λίστες» που καταρτίζουν. Οι προτάσεις της Επιτροπής, που εμφανίστηκαν μάλιστα ως «επείγουσες», έχουν προκαλέσει αντιδράσεις στην Ευρωβουλή και αλλού. Υπάρχει συνεπώς κάποιο περιθώριο χρόνου για την εξέτασή τους, την αλλαγή τους και ενδεχομένως την απόρριψή τους. Στην «επείγουσα» πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής πρέπει να υπάρξει μια ακόμα πιο επείγουσα αντίδραση των ευρωπαίων πολιτών. Όχι υπέρ των εγκληματιών, τρομοκρατών και μη. Αλλά υπέρ των ελευθεριών μας. Η ελεύθερη και ταχεία διακίνηση πληροφοριών για το έγκλημα και τους εγκληματίες δεν είναι κάτι το αδιανόητο μήτε και το απαράδεκτο μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως δεν είναι απαράδεκτη η ανταλλαγή πληροφοριών ανάμεσα στην αστυνομία της Θεσσαλονίκης και την αστυνομία της Πάτρας. Το αδιανόητο και το απαράδεκτο είναι το ανεξέλεγκτο, η έκταση και το περιεχόμενο των πληροφοριών αυτών, πράγμα που ισχύει και εντός των εσωτερικών εθνικών συνόρων. Μπορεί ενδεχομένως (να το συζητήσουμε) να πρέπει η Ένωση να μεταβληθεί σε «φρούριο». Αυτό όμως που πρέπει να αποφευχθεί είναι η μετατροπή της σε ελεγχόμενο στρατόπεδο συγκέντρωσης πολιτών θυμάτων της αυθαιρεσίας κάθε μπάτσου. Έχει από πολλά χρόνια ξεκινήσει μια δύσκολη συζήτηση για το πού σταματάει η «ασφάλεια» και το πού αρχίζει η καταπάτηση όλων των άλλων δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη. Η αντιμετώπιση του σύγχρονου οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας απαιτεί ορισμένα μέτρα περιορισμού κάποιων παραδοσιακών δικαιωμάτων, χωρίς όμως να θίγεται η ουσία του λεγόμενου «νομικού μας πολιτισμού».

20 Ήδη όμως οι λογικές της πάταξης του οργανωμένου εγκλήματος και της τρομοκρατίας έχουν ξεπεράσει το όριο προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που πλέον κινδυνεύουν. Και η πεποίθηση πολλών ότι ο γνωστός και κατά τη διάρκεια της δικτατορίας «φρόνιμος-βασίλης-νοικοκύρης» δεν έχει τίποτε να φοβάται από όλα αυτά, είναι ψευδής. Διότι και αυτός ο καλός και ήσυχος Βασίλης μπορεί αύριο να βρεθεί στο στόχαστρο ενός αυθαίρετου ή φανατικού φακελοποιού. Η συζήτηση και ενδεχομένως η αντίδραση για τα νέα μέτρα που προτείνονται, όσο και για ορισμένα παλαιότερα, μας αφορά όλους και δεν θα έπρεπε να την εμπιστευθούμε μόνο στους επαγγελματίες όχι βεβαίως της δικαστικής αλλά της πολιτικής υπεράσπισης των τρομοκρατών. Δηλαδή σε όσους δεν θυμούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα όταν οι διάφοροι αυτόκλητοι «επαναστάτες» δολοφονούν, καταστρέφουν και κλέβουν, αλλά μόνο όταν πρέπει να λογοδοτήσουν. Μήτε μόνο σε όσους τα χαρακτήριζαν «αστικά» ή «ανύπαρκτα» για να αιτιολογήσουν την κόκκινη ή τις φαιές δικτατορίες. Είναι σίγουρο ότι το οργανωμένο έγκλημα και η τρομοκρατία, είτε εγχώρια είναι είτε διεθνή, απειλούν τις δημοκρατίες μας. Η απάντηση σε αυτά είναι στοιχειώδες καθήκον. Μας απειλεί όμως και η συνεχής συρρίκνωση των ελευθεριών μας. Και εδώ η απάντηση σε τούτη την εξίσου υπαρκτή πλέον απειλή είναι στοιχειώδες καθήκον. Προϋποθέτει μια ψύχραιμη συζήτηση με βάση τα πραγματικά δεδομένα και όχι τις πιθανές και ύποπτες αντιτρομοκρατικές υστερίες.... Ο «θάνατος του Θεού» Του UMBERTO ECO Βρισκόμαστε στην κρίσιμη περίοδο του έτους για τα καταστήματα και τα σουπερμάρκετ: τις τέσσερις εβδομάδες πριν από τα Χριστούγεννα κάνουν τις μεγαλύτερες πωλήσεις. Ο Άγιος Βασίλης σημαίνει ένα πράγμα για τα παιδιά : δώρα. Οι άνθρωποι είναι θρησκευτικά όντα. Είναι ψυχολογικά δύσκολο να αντεπεξέλθουμε στη ζωή χωρίς τη δικαιολογία και την ελπίδα που παρέχει η θρησκεία. Συναντώ συχνά επιστήμονες οι οποίοι, έξω από το στενό πεδίο τους, είναι προληπτικοί- σε τέτοιο βαθμό που μου φαίνεται ότι για να είσαι εντελώς άπιστος σήμερα πρέπει να είσαι φιλόσοφος. Ή ίσως κληρικός. Τα χρήματα είναι ένα εργαλείο. Δεν είναι αξία- αλλά χρειαζόμαστε και αξίες εκτός από εργαλεία, σκοπούς εκτός από μέσα. Το μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι είναι να βρουν έναν τρόπο για να δεχτούν ότι όλοι μας θα πεθάνουμε. Τα χρήματα μπορούν να κάνουν πολλά- αλλά δεν μπορούν να σας βοηθήσουν να συμφιλιωθείτε με τον θάνατό σας. Μπορούν ενίοτε να σας βοηθήσουν να τον αναβάλετε: όποιος έχει τη δυνατότητα να ξοδέψει ένα εκατομμύριο ευρώ σε γιατρούς ζει συνήθως περισσότερο από κάποιον που δεν την έχει. Δεν μπορεί όμως να ζήσει πολύ περισσότερο από τον μέσο όρο των εύπορων ανθρώπων στον ανεπτυγμένο κόσμο. Και αν πιστεύετε μόνο στο χρήμα, σύντομα θα ανακαλύψετε τον μεγάλο περιορισμό του: αδυνατεί να δικαιολογήσει το ότι είστε θνητός. Όσο περισσότερο προσπαθείτε να αποφύγετε αυτό το γεγονός, τόσο περισσότερο αναγκάζεστε να συνειδητοποιήσετε ότι τα αγαθά σας δεν εξηγούν τον θάνατό σας. Ο ρόλος της θρησκείας είναι να παρέχει αυτή την εξήγηση. Οι θρησκείες είναι συστήματα δοξασιών που επιτρέπουν στους ανθρώπους να δικαιολογούν την ύπαρξή τους και να συμφιλιώνονται με τον θάνατο. Στην Ευρώπη βιώνουμε τη φθορά της οργανωμένης θρησκείας τα τελευταία χρόνια. Η πίστη στις χριστιανικές εκκλησίες φθίνει. Ιδεολογίες, όπως ο κομμουνισμός, που επιχειρούσαν να υποσκελίσουν τη θρησκεία απέτυχαν παταγωδώς. Συνεπώς συνεχίζουμε όλοι να αναζητάμε κάτι που θα μας συμφιλιώσει με το αναπόφευκτο του θανάτου μας. Ο Γκ. Κ. Τσέστερτον λέγεται συχνά ότι παρατήρησε: «Όταν ένας άνθρωπος παύει να πιστεύει στον Θεό δεν είναι ότι δεν πιστεύει σε τίποτε. Πιστεύει σε οτιδήποτε». Όποιος και αν το είπε, είχε δίκιο. Υποτίθεται ότι ζούμε σε σκεπτικιστική εποχή. Στην πραγματικότητα ζούμε σε μια εποχή σκανδαλώδους ευπιστίας. Ο «θάνατος του Θεού», ή τουλάχιστον του χριστιανικού Θεού, συνοδεύτηκε από τη γέννηση πληθώρας νέων ειδώλων. Πολλαπλασιάστηκαν σαν βακτηρίδια στο πτώμα της χριστιανικής εκκλησίας- από τις περίεργες παγανιστικές αιρέσεις ως τις χαζές υποχριστιανικές προλήψεις του «Κώδικα Ντα Βίντσι». Είναι εκπληκτικό το πόσοι άνθρωποι παίρνουν τοις μετρητοίς αυτό το βιβλίο και πιστεύουν ότι είναι αληθινό. Ο συγγραφέας του, Νταν Μπράουν, δημιούργησε μια λεγεώνα ζηλωτών που πιστεύουν ότι ο Χριστός δεν σταυρώθηκε αλλά παντρεύτηκε τη Μαρία Μαγδαληνή, έγινε βασιλιάς της Γαλλίας και άρχισε τη δική του εκδοχή της μασονίας. Ο πιανίστας Άρθουρ Ρούμπινσταϊν ρωτήθηκε κάποτε αν πιστεύει στον Θεό. Απάντησε: «Όχι, δεν πιστεύω στον Θεό. Πιστεύω σε κάτι μεγαλύτερο». Ο πολιτισμός μας υποφέρει από την ίδια πληθωριστική τάση. Οι υπάρχουσες θρησκείες δεν είναι αρκετά μεγάλες: απαιτούμε από τον Θεό κάτι περισσότερο από αυτά που παρέχει η χριστιανική πίστη. Γι αυτό στρεφόμαστε στο αποκρυφιστικό. Αυτό υπόσχεται ότι υπάρχει κάτι μυστικό που εξηγεί και δικαιολογεί τα πάντα. Το μεγάλο πλεονέκτημά του είναι ότι επιτρέπει στον καθένα να γεμίζει το άδειο «δοχείο» του μυστικού με τους δικούς του φόβους και ελπίδες. Ως τέκνο του Διαφωτισμού, με καταθλίβει αυτή η τάση. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο λόγω του συσχετισμού με τον ναζισμό Ο Χίμλερ και πολλά από τα πρωτοπαλίκαρα του Χίτλερ ήταν οπαδοί των πιο παιδαριωδών αποκρυφιστικών φαντασιώσεων. Ανατράφηκα ως καθολικός και, παρ ότι έχω εγκαταλείψει τη θρησκεία, αυτόν τον Δεκέμβριο ως συνήθως θα στολίσω μια χριστουγεννιάτικη φάτνη για τον εγγονό μου. Θα την κατασκευάσουμε μαζί- όπως έκανε και ο πατέρας μου όταν ήμουν παιδί. Έχω βαθύ σεβασμό για τις χριστιανικές παραδόσεις οι οποίες, ως ιεροτελεστίες για να αντεπεξέλθουμε στον θάνατο, συνεχίζουν να έχουν περισσότερο νόημα απ όσο οι ακραιφνώς εμπορικές εναλλακτικές λύσεις. Νομίζω ότι συμφωνώ με τον ξεπεσμένο καθολικό ήρωα του Τζόις στο «Πορτρέτο του καλλιτέχνη σε νεαρή ηλικία»: «Τι είδους απελευθέρωση θα ήταν να εγκαταλείψουμε μια ατοπία που είναι λογική και ευσταθεί και να αγκαλιάσουμε μια άλλη που είναι παράλογη και δεν ευσταθεί;». Ο θρησκευτικός εορτασμός των Χριστουγέννων είναι τουλάχιστον μια σαφής και λογική ατοπία. Ο εμπορικός εορτασμός τους δεν είναι καν αυτό....