ΣΑ ΑΠΟΚΡΤΦΑ ΕΤΑΓΓΕΛΙΑ

Transcript

1 ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΣΑ ΑΠΟΚΡΤΦΑ ΕΤΑΓΓΕΛΙΑ Ενότητα 7: Το Ευαγγζλιο του Πζτρου Αικατερίνθ Τςαλαμποφνθ

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτώσ. 2

3 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα. Το ζργο «Ανοικτά Ακαδθμαϊκά Μακιματα ςτο Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθν αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Το ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. 3

4 ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Σο Ευαγγζλιο του Πζτρου

5 ΣΟ ΕΤΑΓΓΕΛΙΟ ΣΟΤ ΠΕΣΡΟΤ

6 ΕΙΑΓΩΓΙΚΑ (Ι) Πολλϋσ αναφορϋσ ςε ϋνα Ευαγγέλιο του Πέτρου ςτουσ Πατϋρεσ τησ Εκκληςύασ (Ωριγϋνησ, Ιερώνυμοσ, Ευςϋβιοσ, Θεοδώρητοσ Κύρου). Σαυτύζεται με το απόκρυφο κεύμενο που βρϋθηκε ςτα 1886/1887 ςτο Akhîm. Η ςημαντικότερη μαρτυρύα του εραπύωνοσ Αντιοχεύασ (189/192-αρχ. 3 ου αι.) - ο Ευςϋβιοσ Καιςαρεύασ παραθϋτει ϋνα απόςπαςμα τησ επιςτολόσ του προσ την εκκληςύα του Ρόςςου: αποδύδει το ευαγγϋλιο ςτουσ Δοκότεσ. θεωρεύ ότι κϊποιεσ διδαςκαλύεσ του αποκλύνουν από εκεύνη του Πϋτρου. δεν επικρύνει τόςο το περιεχόμενο όςο τη δοκητικό χρόςη και ερμηνεύα του (κατϊλογοσ ςημεύων που ϋχει χαθεύ). την αρχαύα Εκκληςύα φαύνεται πωσ κυκλοφορούςε ϋνα ευαγγϋλιο που αποδιδόταν ςτον Πϋτρο. 6

7 ΕΙΑΓΩΓΙΚΑ (ΙΙ) ε μύα πρώτη φϊςη το κεύμενο ϋχαιρε μεγϊλησ εκτύμηςησ ςε τοπικϋσ εκκληςιαςτικϋσ κοινότητεσ. Ο Ωριγϋνησ ςτο υπόμνημϊ του ςτο κατϊ Ματθαύον κϊνει λόγο για αυτό, δεν φαύνεται όμωσ να το ϋχει ςτη διϊθεςό του. Ο Ευςϋβιοσ το ςυγκαταλϋγει μεταξύ των ψευδεπύγραφων κειμϋνων που αποδύδονται ςτον Πϋτρο. τη δικό του μαρτυρύα κι εκεύνη του Ιερώνυμου ςτηρύζεται το Decretum Gelasianum. Ο Θεοδώρητοσ Κύρου υποςτηρύζει ότι μύα ιουδαώκό ομϊδα, οι Ναζωραύοι, χρηςιμοποιούςαν το ευαγγϋλιο του Πϋτρου. Ο Δύδυμοσ Αλεξ. το θεωρεύ απόκρυφο. Σο όςτρακο που βρόκαν οι P. Jouguet / G. Lefebvre ςτα 1904 (6 οσ αι.) ονομϊζει τον Πϋτρο ευαγγελιςτό. 7

8 ΣΟΠΟ ΚΑΙ ΦΡΟΝΟ ΤΓΓΡΑΥΗ Άγνωςτοσ ο τόποσ ςυγγραφόσ πιθανόν η Β. υρύα. Χρόνοσ ςυγγραφόσ πιθανόν μ. 2 ου αι. μ.χ. 8

9 ΠΑΡΑΔΟΗ ΣΟΤ ΚΕΙΜΕΝΟΤ (Ι) Κύριοσ μϊρτυρασ του κειμϋνου το περγαμηνό χειρόγραφο από το Akhîm (αρχ. Πανόπολισ, Άνω Αιγύπτου) βρϋθηκε ςτα 1886/1887 ςε τϊφο μοναχού (;) Ο κώδικασ περιϋχει δύο ϋργα που αποδύδονται ςτον Πϋτρο : ευαγγϋλιο και αποκϊλυψη Πϋτρου + βιβλύο του Ενώχ ςτα ελληνικϊ + ϋνα φύλλο από τισ Πράξεις Ιουλιανού της Αναβαρζού. Σα δύο κεύμενα του Πϋτρου χρονολογούνται ςτισ αρχϋσ του 6 ου αι. (προϋρχονται από το ύδιο χϋρι). Τπόθεςη M.R. James και T. Nicklas: και η αποκϊλυψη Πϋτρου ςτο χειρόγραφο μϋροσ του αρχικού ευαγγελύου του Πϋτρου. το χειρόγραφο απουςιϊζει το τϋλοσ ύςωσ χρηςιμοποιούςε ςτοιχεύα από τα κανονικϊ ευαγγϋλια. Σο κεύμενο του Akhîm χωρύζεται ςε 14 κεφϊλαια (Robinson) / 60 ςτύχουσ (Harnack). 9

10 ΠΑΡΑΔΟΗ ΣΟΤ ΚΕΙΜΕΝΟΤ (ΙΙ) Δύο ςπαρϊγματα παπύρων από την Οξύρυγχο (P.Oxy. XLI 2949) - βρϋθηκαν το 1972 από τον R.A. Coles. Κεύμενο με μεγϊλεσ ομοιότητεσ προσ το ΕυαγΠε 3-5 -> ϋνα παρόμοιο κεύμενο με εκεύνο του απόκρυφου ευαγγελύου; 2 οσ 3 οσ αι. -> οι απαρχϋσ του απόκρυφου ευαγγελύου μπορούν να τοποθετηθούν ςτον 2 ο /3 ο αι. Αβϋβαιοι μϊρτυρεσ: P.Vindob. G 2325 (ευαγγϋλιο του Fayûm) και P.Oxy. LX

11 ΦΡΗΗ ΣΗΝ ΑΡΦΑΙΑ ΕΚΚΛΗΙΑ Ελϊχιςτεσ μαρτυρύεσ για τη χρόςη του ςτην αρχαύα Εκκληςύα (Ιουςτύνοσ; / Μελύτων ϊρδεων;). Οι πιθανϋσ ομοιότητεσ ύςωσ οφεύλονται ςε μύα κοινό δεξαμενό ευαγγελικών παραδόςεων ςτην περιοχό τησ υρύασ. Ίχνη τησ επύδραςησ του ευαγγελύου ςτο Ευαγγϋλιο του Βερολύνου. Χρόςη του ευαγγελύου από τουσ Μανιχαύουσ ςπϊραγμα Turfan M

12 ΦΕΗ ΜΕ ΣΑ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΕΤΑΓΓΕΛΙΑ (Ι) J. Denker: δεν ϋχει εξϊρτηςη από τα κανονικϊ ευαγγϋλια. χρηςιμοποιεύ την κατηχητικό παρϊδοςη τησ αρχαύασ Εκκληςύα. Διακειμενικό χρόςη τησ Παλαιϊσ Διαθόκησ. Ένα ιουδαιοχριςτιανικό ευαγγϋλιο ( μ.χ.). Η. Koester: Ανϊπτυξη μύασ προηγούμενησ ιςτορύασ επιφϊνειασ. J.D. Crossan: Σο απόκρυφο επεξεργϊζεται ϋνα αρχαύο ευαγγϋλιο για το Πϊθοσ. υνδυϊζει τισ θϋςεισ ανεξαρτηςύασ κι εξϊρτηςησ του κειμϋνου από τα κανονικϊ ευαγγϋλια. 12

13 ΦΕΗ ΜΕ ΣΑ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΕΤΑΓΓΕΛΙΑ (ΙΙ) Κατϊ πϊςα πιθανότητα του ΕυαγΠε εξαρτϊται από τα κανονικϊ ευαγγϋλια: αφόσ εξϊρτηςη από Ματθαύο και Λουκϊ. Επύςησ επιρροϋσ Μϊρκου και Ιωϊννη. Δεν κϊνει μια προςπϊθεια να ακολουθόςει πιςτϊ τισ ευαγγελικϋσ αφηγόςεισ ό να τισ εναρμονύςει. Σα κανονικϊ ευαγγϋλια παρϋχουν το γενικό πλαύςιο - περιϋχει ϋνα δικό του υλικό που παραπϋμπει και ςε ϊλλεσ παραδόςεισ. Προςπϊθεια απόδοςησ ςτον Πϋτρο (βλ. 7,26 και 14,60). 13

14 ΘΕΟΛΟΓΙΚΕ ΙΔΕΕ Ο εραπύων ςυνδϋει το κεύμενο με τουσ Δοκότεσ. Δοκητικϊ ςτοιχεύα ςτα κεφ. 10, 19 α, 19β. όμερα το κεύμενο δε ςυνδϋεται με τον δοκητιςμό. τοιχεύα τησ αρχαύασ χριςτιανικόσ μαρτυριολογύασ. χϋςεισ με τον Μαρκύωνα; (μαρτυρύα εραπύωνοσ, εξϊρτηςη από το Λκ όμωσ αξιοπούηςη τησ ΠΔ τα αντιιουδαώκϊ ςτερεότυπα όμοια με εκεύνα ςε κεύμενα τησ ΚΔ). Αςαφόσ χριςτολογύα. Πιθανόν το κεύμενο απλϊ μύα ιςτορύα για τον Ιηςού ςτο πνεύμα ανϊλογων ιςτοριών των μ. 2 ου αι. 14

15 ΠΕΡΙΕΦΟΜΕΝΟ Ο Πιλϊτοσ κι ο Ηρώδησ (1-2). Η ςταὐρωςη (3-4). Οι τελευταύοι λόγοι του Ιηςού (5). Αποκαθόλωςη και ταφό (6-8). Η Ανἀςταςη (9-11). Οι γυναύκεσ κι οι ϊλλοι μαθητϋσ (12-14). 15

16 ημείωμα Αναφοράς Copyright Αριςτοτζλειο Πανεπιςτιμιο Θεςςαλονίκθσ, Τςαλαμποφνθ Αικατερίνθ. «Το Ευαγγζλιο του Πζτρου». Ζκδοςθ: 1.0. Θεςςαλονίκθ Διακζςιμο από τθ δικτυακι διεφκυνςθ: 16

17 ημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά - Παρόμοια Διανομι *1+ ι μεταγενζςτερθ, Διεκνισ Ζκδοςθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων». Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί. [1] 17

18 ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΑΝΟΙΚΣΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΣΑ Σζλος ενότητας Επεξεργαςία: Φίλιπποσ Γερμάνθσ Θεςςαλονίκθ, Εαρινό Εξάμθνο

19 ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ημειώματα

20 Διατήρηση ημειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το Σθμείωμα Αναφοράσ το Σθμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ διλωςθ Διατιρθςθσ Σθμειωμάτων το Σθμείωμα Χριςθσ Ζργων Τρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ. 20