Newsletter 3/2011 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ποινικό 3-44 [ 2 ]

Transcript

1

2 Newsletter 3/2011 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ποινικό 3-44 [ 2 ]

3 ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ Αδικήµατα - Εγκλήµατα κατά της ασφάλειας των συγκοινωνιών Αριθµός απόφασης: 337 Έτος: ιατάραξη της ασφάλειας των συγκοινωνιών. Ανθρωποκτονία από αµέλεια. - Σύµφωνα µε τις διατάξεις του άρθρου 290 ΠΚ: "1. όποιος µε πρόθεση διαταράσσει την ασφάλεια της συγκοινωνίας στους δρόµους ή στις πλατείες, τιµωρείται: α) µε φυλάκιση, αν από την πράξη µπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο, β) µε κάθειρξη, αν επήλθε θάνατος. 2. Αν η πράξη τελέσθηκε από αµέλεια, επιβάλλεται φυλάκιση". Από τις διατάξεις αυτές προκύπτει ότι, για την κατά νόµον θεµελίωση της αντικειµενικής υποστάσεως του ανωτέρω εγκλήµατος, το οποίο έχει µορφή συγκεκριµένης διακινδυνεύσεως και αφορά στην οδική συγκοινωνία, απαιτείται διατάραξη της ασφάλειας της συγκοινωνίας, που γίνεται µε οποιονδήποτε τρόπο, κυρίως µε ανθρώπινη υλική εµφανή ενέργεια σε κάθε µορφής οδό, από την οποία προκύπτει κίνδυνος σε ανθρώπους. Η διατάραξη εκλαµβάνεται υπό ευρεία έννοια και συµπεριλαµβάνεται σε αυτήν κάθε ενέργεια που δηµιουργεί ανώµαλη κατάσταση, από την οποία µε βεβαιότητα προκύπτει κίνδυνος για άνθρωπο. Η διατάραξη της ασφαλείας των συγκοινωνιών πρέπει να συνέχεται µε δυνατότητα προκλήσεως κινδύνου για άνθρωπο, δηλαδή κινδύνου που αφορά την ζωή ή την υγεία του, χωρίς να είναι αναγκαία η επέλευσή του. Εποµένως, η ολοκλήρωση του εγκλήµατος αυτού δεν προϋποθέτει και την πραγµατική επέλευση του κινδύνου, αλλά αρκεί ότι η πράξη ή η παράλειψη µπορεί να προκαλέσει τον άνω κίνδυνο. Η ελεγχόµενη πράξη µπορεί να υπάγεται σε υποχρεωτική κυκλοφοριακή ρύθµιση ή αντιθέτως, να µην υπάρχει νοµοθετική πρόβλεψη, αρκεί ότι σε κάθε περίπτωση η πράξη αυτή θεωρείται πρόσφορη και ικανή, εξ αιτίας της εντάσεως, ποιότητας και µορφής της, να προκαλέσει κίνδυνο ανθρώπου. Υποκείµενο του εγκλήµατος µπορεί να είναι κάθε πρόσωπο που σχετίζεται µε την κίνηση του οχήµατος, µεταξύ των οποίων και ο οδηγός του αυτοκινήτου. Όταν το αδίκηµα τελείται από δόλο, για την στοιχειοθέτηση της υποκειµενικής αποστάσεως αυτού απαιτείται γνώση και θέληση του δράστη για διατάραξη της ασφαλείας της συγκοινωνίας, µε συνείδηση ότι από την πράξη ή την παράλειψη µπορεί να προκύψει κίνδυνος για άνθρωπο. Αρκεί και ενδεχόµενος δόλος, ο οποίος υπάρχει στην περίπτωση κατά την οποία ο δράστης, αν και γνωρίζει ότι από κάποια ενέργειά του ενδέχεται να διαταραχθεί η ασφάλεια της συγκοινωνίας και να δηµιουργηθεί η δυνατότητα προκλήσεως κινδύνου για άνθρωπο, παρά ταύτα προβαίνει σε αυτήν αποδεχόµενος το συγκεκριµένο αποτέλεσµα, δηλαδή την πρόκληση κινδύνου για άνθρωπο. Εάν υπάρχει αµέλεια ως προς το ότι η πράξη µπορεί να προκαλέσει κίνδυνο σε άνθρωπο, τότε πρόκειται για διατάραξη από αµέλεια. Η επιβεβαρυµένη διατάραξη (άρθρο 290 παρ. 1 εδ. β ΠΚ) είναι η απλή διατάραξη, η οποία έχει ως συνέπεια τον θάνατο ανθρώπου έτσι ώστε, αν επέλθει ο θάνατος, να πρόκειται για έγκληµα εκ του αποτελέσµατος (ΠΚ 29). Έτσι για µεν τη διατάραξη της ασφάλειας της συγκοινωνίας στις οδούς πρέπει να υπάρχει δόλος, αρκούντος και του ενδεχοµένου, για δε τον θάνατο απαιτείται µόνον η ύπαρξη αµελείας. - Η ανθρωποκτονία από αµέλεια, που αποτελεί το βαρύτερο αποτέλεσµα, τιµωρείται σύµφωνα µε τα άρθρα 302 και 28 του ΠΚ. Έγκληµα εκ του αποτελέσµατος διακρινόµενο, στο οποίο το βάσιµο έγκληµα είναι έγκληµα αµελείας, δεν υπάρχει

4 στον Ποινικό Κώδικα. Όταν για το βαρύτερο έγκληµα (που εµπεριέχει το βασικό) υπάρχει δόλος, έστω ενδεχόµενος, δεν πρόκειται για έγκληµα του αποτελέσµατος, αλλά για κανονικής µορφής έγκληµα εκ δόλου, το οποίο έτσι απορροφά το βασικό, το οποίο εκφράζει τη βαρύτερη προσβολή του εννόµου αγαθού και πρέπει, στην περίπτωση αυτής της επιβεβαρυµένης διατάραξης της συγκοινωνίας στους δρόµους, να παρατίθενται τα πραγµατικά περιστατικά που θεµελιώνουν την αµέλεια, καθώς και το είδος αυτής. Εποµένως, µεταξύ της από πρόθεση διατάραξης και του επελθόντος θανάτου πρέπει να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσµος, ήτοι ο θάνατος να οφείλεται στη διατάραξη κατά την θεωρία της CONDITIO SINE QUA ΝΟΝ και, αφού τούτο διαπιστωθεί, χωρεί περαιτέρω έρευνα, εάν για το βαρύτερο αποτέλεσµα υπάρχει αµέλεια. Η έννοια της αµέλειας είναι αυτή του άρθρου 28 ΠΚ και πρέπει και στην περίπτωση αυτή µεταξύ της πράξεως (ενεργείας ή παραλείψεως) και αποτελέσµατος, να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσµος δηλαδή να υπάρχει έλλειψη της προσήκουσας προσοχής, ένεκα της οποίας δεν προείδε ο δράστης το βαρύτερο αποτέλεσµα ή προείδε µεν τούτο ως πιθανόν, αλλά επίστευσε ότι δεν θα επερχόταν. Πρέπει δε να παρατίθενται τα πραγµατικά περιστατικά που θεµελιώνουν την αµέλεια και να αιτιολογείται στο βούλευµα την απόφαση η δυνατότητα πρόβλεψης ή η πρόβλεψη του αποτελέσµατος, ενώ αν το περαιτέρω αποτέλεσµα δεν ήταν αντικειµενικώς προβλέψιµο δεν µπορεί να καταλογιστεί τούτο σε αµέλεια του δράστη του βασικού εγκλήµατος. Στα εγκλήµατα κατά της ασφαλείας των συγκοινωνιών, που ανήκουν στην κατηγορία των εκ του αποτελέσµατος διακρινοµένων, επί των οποίων δικαιολογείται βαρύτερη τιµωρία των, αν από τη συµπεριφορά του δράστη προκληθεί το βαρύτερο αποτέλεσµα, η πράξη της διαταράξεως της ασφάλειας της οδικής κυκλοφορίας περιλαµβάνει και αφορά και την προστασία της ανθρώπινης ζωής και το βαρύτερο αποτέλεσµα πρέπει να συνιστά πραγµάτωση του κινδύνου που τέθηκε µε το βασικό έγκληµα υπό την έννοια υπάρξεως αµεσότητος µεταξύ βασικού εγκλήµατος και βαρύτερου αποτελέσµατος για να στοιχειοθετείται το εκ του αποτελέσµατος διακρινόµενο έγκληµα. Σε περίπτωση συγκλίνουσας αµέλειας περισσότερων προσώπων καθένα από αυτά ευθύνεται αυτοτελώς, εφόσον το επελθόν αποτέλεσµα τελεί σε αιτιώδη σύνδεσµο προς τη συµπεριφορά του κάθε δράστη, ενώ οι ισχυρισµοί ότι το αποτέλεσµα οφείλεται αποκλειστικά σε αµέλεια άλλου, όπως και ότι δεν υπάρχει η απαιτουµένη αιτιώδης συνάφεια µεταξύ της αµέλειας του φεροµένου ως υπαιτίου και του αποτελέσµατος, συνιστούν απλώς επιχειρήµατα προς απόσειση της ενοχής, τα οποία αντιµετωπίζονται µε βάση τα δεκτά γενόµενα πραγµατικά περιστατικά. Ο Αρειος Πάγος ως ακυρωτικό δικαστήριο δεν δύναται να ελέγχει την κυριαρχική κρίση του Συµβουλίου, όσον αφορά την εκτίµηση των πραγµατικών περιστατικών και την εσφαλµένη ή ορθή εκτίµηση των αποδεικτικών µέσων, ούτε την κρίση του συµβουλίου αν αυτό δεν δέχθηκε ότι προέκυψαν από την ανάκριση και άλλα πραγµατικά περιστατικά. ΠΚ: 28, 290, 302, ΚΠ : 484, ηµοσίευση: INLAW 2010 Αδικήµατα - Εγκληµατική οργάνωση Αριθµός απόφασης: 1375 Έτος: Εγκληµατική οργάνωση. [4]

5 - Κατά την παρ. 1 του άρθρου 187 του ΠΚ, µε κάθειρξη µέχρι 10 ετών τιµωρείται όποιος συγκροτεί ή εντάσσεται ως µέλος σε δοµηµένη και µε διαρκή δράση οµάδα από τρία ή περισσότερα πρόσωπα (οργάνωση) και επιδιώκει τη διάπραξη περισσότερων κακουργηµάτων που προβλέπονται στα άρθρα (αρπαγή) (εκβίαση)... του ΠΚ. Κατά δε την παρ. 3 του ιδίου άρθρου, όποιος, εκτός από τις περιπτώσεις της παραγράφου 1, ενώνεται µε άλλον για να διαπράξει κακούργηµα (συµµορία) τιµωρείται µε φυλάκιση τουλάχιστον 6 µηνών. Με φυλάκιση τουλάχιστον τριών µηνών τιµωρείται ο υπαίτιος αν η κατά το προηγούµενο εδάφιο ένωση έγινε για τη διάπραξη πληµµελήµατος, το οποίο τιµωρείται µε φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και µε το οποίο επιδιώκεται οικονοµικό ή άλλο υλικό όφελος ή προσβολή της ζωής, της σωµατικής ακεραιότητας ή της γενετήσιας ελευθερίας. Από τις διατάξεις αυτές, όπως ισχύουν από τις µετά την αντικατάστασή τους µε το Ν. 2928/2001 και την Αιτ. Έκθ. του τελευταίου, προκύπτει, ότι, η εγκληµατική οµάδα της παρ. 1 διαστέλλεται από αυτή της παρ. 3 µε βάση τρία κριτήρια ένα ποιοτικό (δοµηµένη οµάδα), ένα ποσοτικό (τρία ή περισσότερα πρόσωπα) και ένα χρονικό (διάρκεια δράσης). Συγκρότηση της εγκληµατικής οργάνωσης είναι η καθοδηγητική και κατευθυντήρια συµβολή στη δηµιουργία της. Μέλος της οργάνωσης αυτής είναι εκείνος, που υποτάσσει τη βούλησή του στην οργάνωση χωρίς να είναι αναγκαία και η προσωπική συµµετοχή του στις κατ' ιδίαν πράξεις της οργάνωσης. οµηµένη οµάδα είναι εκείνη που δεν σχηµατίζεται περιστασιακά για τη διάπραξη ενός εγκλήµατος αλλά συγκροτείται για να έχει διαρκή δράση, ενώ υποκειµενικώς απαιτείται δόλος κάθε µέλους να θέλει την ένταξη του στην εγκληµατική οργάνωση, ήτοι απαιτείται κάθε µέλος να έχει ως σκοπό τη διάπραξη περισσοτέρων από ένα κακουργηµάτων, που αναφέρονται στη διάταξη της παρ. 1 (έγκληµα υπερχειλούς υποκειµενικής υπόστασης), ο ειδικός δε αυτός δόλος νοείται συνολικός (ενιαίος) δηλ. τα µέλη να έχουν προαποφασίσει ήδη κατά την ίδρυση της οργάνωσης ότι η δράση τους θα εκδηλωθεί σε βάθος χρόνου µε την τέλεση περισσοτέρων κακουργηµάτων και χωρίς να έχουν καταστρωθεί οι λεπτοµέρειες κλπ των εγκληµάτων τούτων. ΠΚ: 187, 322, 385, ΚΠ : 510 παρ. 1 στοιχ., ηµοσίευση: INLAW 2009 Αδικήµατα - Ληστεία Αριθµός απόφασης: 1181 Έτος: Ληστεία. Κλοπή. - Κατά το άρθρο 372 παρ. 1 του ΠΚ για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήµατος της κλοπής αντικειµενικά µεν απαιτείται η αφαίρεση ξένου, ολικά ή εν µέρει, κινητού πράγµατος από την κατοχή άλλου, υποκειµενικά δε σκοπός παράνοµης ιδιοποίησης που περιλαµβάνει τη γνώση ότι το αφαιρούµενο πράγµα είναι ξένο και βρίσκεται στην κατοχή άλλου και τη βούληση ή αποδοχή της αφαίρεσης του πράγµατος από την ξένη κατοχή χωρίς τη συναίνεση του δικαιούχου, για να το υπαγάγει ο δράστης στη κατοχή του. Εξ άλλου, για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήµατος της ληστείας απαιτείται η άσκηση παράνοµης βίας κατά προσώπου ή η εκδήλωση απειλών κατ' αυτού ενωµένων µε επικείµενο κίνδυνο για τη ζωή ή την υγεία του και η ταυτόχρονη αφαίρεση µε βία ξένου κινητού πράγµατος ή ο εξαναγκασµός του προσώπου σε παράδοση του κινητού πράγµατος µε σκοπό την παράνοµη ιδιοποίηση του από το [5]

6 δράστη. Πρόκειται για σύνθετο έγκληµα, στοιχείο του οποίου είναι αφ' ενός µεν η κλοπή που συνίσταται στην αφαίρεση του κινητού πράγµατος από τον ιδιοκτήτη του, αφ' ετέρου δε η άσκηση παράνοµης βίας µε την οποία ο δράστης αποβλέπει στην κάµψη της αντίστασης του θύµατος, που µπορεί να επιτευχθεί και µε την αδράνεια. ΠΚ: 372, 380, ηµοσίευση: INLAW 2010 Αδικήµατα - Πλαστογραφία Αριθµός απόφασης: 1158 Έτος: Πλαστογραφία µε χρήση κατ' εξακολούθηση. Παράβαση του Ν. 2121/1993 «περί πνευµατικής ιδιοκτησίας». - Κατά το άρθρο 216 παρ. 1 ΠΚ, όποιος καταρτίζει πλαστό ή νοθεύει έγγραφο µε σκοπό να παραπλανήσει µε τη χρήση του άλλον, σχετικά µε γεγονός που µπορεί να έχει έννοµες συνέπειες τιµωρείται µε φυλάκιση τουλάχιστον τριών µηνών. Η χρήση του εγγράφου από αυτόν θεωρείται επιβαρυντική περίπτωση. - Η κατηγορούµενη χωρίς να έχει δικαίωµα από τη σύµβαση, ούτε και την εντολή ή τη συναίνεση της δικαιούχου δηµιουργού πολιτικώς ενάγουσας, αναπαρήγαγε και έθεσε µετά σε κυκλοφορία προς πώληση σε υποψήφιους αγοραστές συλλεκτικών αντιγράφων τέχνης, 99 αντίγραφα από τα δυο έργα της πολιτικώς ενάγουσας και όχι µόνο 30 αντίγραφα, όπως είχε συµφωνηθεί από την αρχή. Νόθευσε δε τα πιστοποιητικά αυθεντικότητας των συλλεκτικών αντιγράφων των πινάκων αυτών. ΠΚ: 2, 114, 216, ΚΠ : 470, 510 παρ. 1 στοιχ., 568, Νόµοι: 3343/2005, άρθ. 32, ηµοσίευση: INLAW 2006 Αδικήµατα - Πλαστογραφία Αριθµός απόφασης: 735 Έτος: Πλαστογραφία.Υπεξαγωγή εγγράφου.συκοφαντικής δυσφήµηση. Έλλειψη ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας. Εσφαλµένη ερµηνεία ουσιαστικής ποινικής διάταξης. Αίτηµα αναβολής της δίκης για κρείσσονες αποδείξεις. Περιεχόµενο κλητηρίου θεσπίσµατος. Σχετική ακυρότητα. Μεταβιβαστικό αποτέλεσµα της έφεσης. Αρµοδιότητα δικαστηρίου. - Από το άρθρο 216 παρ. 1 και 2 ΠΚ προκύπτει, ότι για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήµατος της πλαστογραφίας απαιτείται, αντικειµενικώς µεν, από την αρχή κατάρτιση εγγράφου από τον υπαίτιο, που το εµφανίζει ότι καταρτίσθηκε από άλλον, ή νόθευση γνησίου εγγράφου, δηλαδή αλλοίωση της έννοιας του περιεχοµένου του εγγράφου, υποκειµενικώς δε, δόλος, που περιλαµβάνει τη γνώση και τη θέληση πραγµατώσεως των περιστατικών που απαρτίζουν την αντικειµενική υπόσταση αυτού και σκοπός του δράστη να παραπλανήσει µε τη χρήση του πλαστού άλλον για γεγονός που µπορεί να έχει έννοµες συνέπειες, όπως είναι εκείνο το γεγονός το οποίο [6]

7 είναι πρόσφορο για τη δηµιουργία, διατήρηση, µεταβολή ή απόσβεση δικαιώµατος ή έννοµης σχέσης, ασχέτως αν επιτεύχθηκε ή όχι η παραπλάνηση. Η χρήση πλαστού ή νοθευµένου εγγράφου από τον πλαστογράφο αποτελεί επιβαρυντική περίσταση, σύµφωνα µε το τελευταίο εδάφιο της παρ.1 του άρθρου Κατά την έννοια του άρθρου 222 ΠΚ, για τη θεµελίωση του εγκλήµατος της υπεξαγωγής εγγράφου, που είναι έγκληµα υπαλλακτικώς µικτό µε προστατευόµενο αντικείµενο το έγγραφο ως µέσο αποδεικτικό, απαιτούνται: α) έγγραφο δηµόσιο ή ιδιωτικό κατά την έννοια του άρθρου 13 εδ. γ του ΠΚ, προορισµένο ή πρόσφορο έστω και ως δικαστικό τεκµήριο, να αποδείξει γεγονός που έχει έννοµη σηµασία, β) απόκρυψη, βλάβη ή καταστροφή του εγγράφου, γ) να µην είναι κύριος ή αποκλειστικός κύριος του εγγράφου ο δράστης ή να είναι µεν κύριος αυτού αλλά να έχει υποχρέωση κατά τις διατάξεις του ΑΚ προς παράδοση ή επίδειξη σε άλλον και δ) να ενήργησε ο δράστης προς τον σκοπό της βλάβης τρίτου, δηλαδή του κυρίου ή συγκυρίου του εγγράφου ή αυτού που δικαιούται απλώς στην επίδειξη ή παράδοσή του, αδιάφορα αν επιτεύχθηκε ο σκοπός αυτός, αφού το έγκληµα αυτό είναι απλώς διακινδύνευσης, που αποσκοπεί στην αχρήστευση του εγγράφου ως αποδεικτικού µέσου, χωρίς να προσαπαιτείται και η επίτευξη βλάβης, η οποία µπορεί να είναι είτε περιουσιακή είτε ηθική και να αφορά οποιοδήποτε πρόσωπο. - Κατά το άρθρο 362 ΠΚ όποιος µε οποιοδήποτε τρόπο ενώπιον τρίτου ισχυρίζεται ή διαδίδει για κάποιον άλλον γεγονός που µπορεί να βλάψει την τιµή ή την υπόληψή του τιµωρείται µε φυλάκιση µέχρι δύο ετών ή µε χρηµατική ποινή. Κατά δε το άρθρο 363 ΠΚ εάν στην περίπτωση του άρθρου 362 το γεγονός είναι ψευδές τιµωρείται µε φυλάκιση τουλάχιστον τριών µηνών. Από τις ως άνω διατάξεις, προκύπτει, ότι για την αντικειµενική υπόσταση του αδικήµατος της συκοφαντικής δυσφήµησης απαιτείται: α) ισχυρισµός ή διάδοση γεγονότος ενώπιον τρίτου σε βάρος ορισµένου προσώπου, β) το γεγονός να είναι δυνατόν να βλάψει την τιµή ή την υπόληψη, γ) να είναι ψευδές και ο υπαίτιος να εγνώριζε ότι αυτό είναι ψευδές. Ως ισχυρισµός θεωρείται η ανακοίνωση, η οποία προέρχεται ή από ίδια πεποίθηση ή γνώµη ή από µετάδοση από τρίτο πρόσωπο. Αντίθετα, διάδοση υφίσταται, όταν λαµβάνει χώρα µετάδοση της ανακοίνωσης που γίνεται από άλλον. Ο ισχυρισµός ή η διάδοση επιβάλλεται να γίνεται ενώπιον τρίτου. Αυτό το οποίο αξιολογείται είναι το γεγονός, δηλαδή οποιοδήποτε συµβάν του εξωτερικού κόσµου που ανάγεται στο παρόν ή παρελθόν, το οποίο υποπίπτει στις αισθήσεις και δύναται να αποδειχθεί, αντίκειται δε στην ηθική και την ευπρέπεια. Αντικείµενο προσβολής είναι η τιµή ή η υπόληψη του φυσικού προσώπου, η οποία θεµελιώνεται επί της ηθικής αξίας, που πηγή έχει την ατοµικότητα και εκδηλώνεται µε πράξεις ή παραλείψεις. εν αποκλείεται στην έννοια του γεγονότος να υπαχθούν η έκφραση γνώµης ή αξιολογικής κρίσης και χαρακτηρισµοί οσάκις αµέσως ή εµµέσως υποκρύπτονται συµβάντα και αντικειµενικά εκδηλωτικά στοιχεία, τα οποία στη συγκεκριµένη περίπτωση συνιστούν προσβολή της προσωπικότητας. Έτσι, για τη θεµελίωση και αυτού του εγκλήµατος απαιτείται, εκτός των ως άνω στοιχείων που συγκροτούν την αντικειµενική του υπόσταση και άµεσος δόλος, που περιλαµβάνει αναγκαία την ηθεληµένη ενέργεια της διάδοσης και τη γνώση ότι η τέτοια διάδοση δύναται να βλάψει την τιµή και υπόληψη εκείνου στον οποίο αποδίδεται, ακόµη δε τη γνώση ότι το διαδοθέν γεγονός είναι ψευδές. Η ύπαρξη τέτοιου άµεσου δόλου πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς στην καταδικαστική απόφαση µε παράθεση των περιστατικών που δικαιολογούν τη γνώση αυτή, αλλιώς η απόφαση στερείται της επιβαλλόµενης από το άρθρο 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 139 του ΚΠ, ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας και είναι αναιρετέα κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. ' ΚΠ. [7]

8 - Η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούµενη κατά τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 139 του ΚΠοιν, ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. του ιδίου Κώδικα λόγο αναιρέσεως, όταν αναφέρονται σε αυτή µε σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγµατικά περιστατικά που προέκυψαν από την ακροαµατική διαδικασία, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του ικαστηρίου για τη συνδροµή των αντικειµενικών και υποκειµενικών στοιχείων του εγκλήµατος, οι αποδείξεις (αποδεικτικά µέσα) που τα θεµελίωσαν και οι νοµικές σκέψεις υπαγωγής των περιστατικών αυτών, στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρµόσθηκε. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυµπλήρωση του αιτιολογικού µε το διατακτικό που αποτελούν ενιαίο σύνολο. Έλλειψη αιτιολογίας δεν υπάρχει ακόµη και στην περίπτωση που η αιτιολογία της απόφασης εξαντλείται στην επανάληψη του διατακτικού της, όταν αυτό περιέχει, εκτός από τα τυπικά στοιχεία του κατηγορητηρίου και πραγµατικά περιστατικά τόσο αναλυτικά και µε τόση πληρότητα, ώστε να καθίσταται περιττή η διαφοροποίηση της διατυπώσεως του σκεπτικού. Ως προς τα αποδεικτικά µέσα αρκεί να αναφέρονται γενικώς κατά το είδος τους και δεν απαιτείται αναλυτική παράθεσή τους και µνεία του τι προκύπτει από το καθένα, ούτε είναι απαραίτητη η αξιολογική συσχέτιση και σύγκριση µεταξύ τους ή να προσδιορίζεται η αποδεικτική βαρύτητα εκάστου, αρκεί να προκύπτει µε βεβαιότητα ότι η προσβαλλοµένη απόφαση έλαβε υπόψη το σύνολο αυτών, εκ του ότι δε δόθηκε διαφορετική αποδεικτική αξία σε ορισµένα από αυτά, δεν συνάγεται ότι δεν λήφθηκαν υπόψη ούτε εκτιµήθηκαν τα άλλα. Όσον αφορά το δόλο, που απαιτείται κατά το άρθρο 26 παρ. 1 του Π.Κ. για τη θεµελίωση της υποκειµενικής υποστάσεως του εγκλήµατος και συνίσταται, σύµφωνα µε το άρθρο 27 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα, στη θέληση παραγωγής των περιστατικών που κατά το νόµο απαρτίζουν την έννοια της αξιόποινης πράξεως, δεν υπάρχει ανάγκη, κατά τούτο, ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας, διότι αυτός ενυπάρχει στην παραγωγή των περιστατικών και προκύπτει απ αυτή, όταν ο νόµος στη συγκεκριµένη περίπτωση δεν αξιώνει πρόσθετα στοιχεία για την ύπαρξη του δόλου, λ.χ. αµέσου, όπως συµβαίνει στην ανωτέρω περίπτωση της συκοφαντικής δυσφηµίσεως, όπως και της υπεξαγωγής εγγράφου (σκοπός βλάβης), οπότε, όπως λέχθηκε, απαιτείται αιτιολόγησή του. Υπάρχει, όµως, και στις περιπτώσεις αυτές η εν λόγω αιτιολογία, σχετικά µε το έγκληµα της συκοφαντικής δυσφηµίσεως, όταν, σύµφωνα µε τις παραδοχές της αποφάσεως, ο σχετικός µε το ψευδές γεγονός ισχυρισµός του δράστη, θεµελιώνεται σε προσωπική πεποίθηση ή αντίληψη του ίδιου, ή πράξη ή παράλειψή του, οπότε είναι αυτονόητη η σχετική γνώση του, χωρίς να απαιτείται παράθεση άλλων, σχετικών µε τη γνώση, περιστατικών (ΑΠ 2044/2007). εν αποτελούν όµως λόγους αναιρέσεως η εσφαλµένη εκτίµηση των αποδείξεων και ειδικότερα η εσφαλµένη εκτίµηση εγγράφων, η εσφαλµένη αξιολόγηση των καταθέσεων των µαρτύρων, η παράλειψη αναφοράς και αξιολογήσεως κάθε αποδεικτικού στοιχείου χωριστά και η παράλειψη της µεταξύ τους αξιολογικής συσχετίσεως των αποδεικτικών στοιχείων, καθόσον στις περιπτώσεις αυτές πλήττεται η αναιρετικώς ανέλεγκτη κρίση του δικαστηρίου της ουσίας. - Εσφαλµένη ερµηνεία ουσιαστικής ποινικής διάταξης, ως λόγος αναιρέσεως, κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Ε' ΚΠοιν, υπάρχει όταν ο δικαστής αποδίδει σ' αυτή διαφορετική έννοια από εκείνη που έχει στην πραγµατικότητα, ενώ εσφαλµένη εφαρµογή υπάρχει, όταν δεν υπήγαγε σωστά τα πραγµατικά περιστατικά, που δέχτηκε στη διάταξη που εφάρµοσε. Περίπτωση εσφαλµένης εφαρµογής, που εµπίπτει στον ίδιο αναιρετικό λόγο, υπάρχει και όταν η παραβίαση γίνεται εκ πλαγίου, δηλαδή όταν στο πόρισµα της απόφασης, που περιλαµβάνεται στο συνδυασµό αιτιολογικού και διατακτικού και ανάγεται στα στοιχεία και στην ταυτότητα του εγκλήµατος, έχουν [8]

9 εµφιλοχωρήσει ασάφειες, αντιφάσεις ή λογικά κενά, µε αποτέλεσµα να µην είναι εφικτός ο αναιρετικός έλεγχος της ορθής εφαρµογής της ουσιαστικής ποινικής διάταξης, οπότε η απόφαση δεν έχει νόµιµη βάση. - Σύµφωνα µε τα άρθρα 352 και 353 ΚΠοιν παρέχεται και στον κατηγορούµενο το δικαίωµα να ζητήσει αναβολή της δίκης για κρείσσονες αποδείξεις, εναπόκειται όµως στην κυριαρχική κρίση του δικαστηρίου να διατάξει την εν λόγω αναβολή, αν κρίνει ότι οι αποδείξεις αυτές είναι αναγκαίες για να µορφώσει την κατά το άρθρο 177 του ίδιου Κώδικα δικανική του πεποίθηση. Εξάλλου, η κατά τα ανωτέρω ειδική κατά τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 139 ΚΠοιν και εµπεριστατωµένη αιτιολογία, εκ της ελλείψεως της οποίας ιδρύεται λόγος αναιρέσεως κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. ' ΚΠοιν, απαιτείται, όχι µόνον για την απόφαση περί της ενοχής, δηλαδή την καταδικαστική ή απαλλακτική για την κατηγορία απόφαση του δικαστηρίου, αλλά για όλες τις αποφάσεις, ανεξαρτήτως αν αυτές είναι οριστικές ή παρεµπίπτουσες ή αν η έκδοσή τους αφήνεται στη διακριτική, ελεύθερη ή ανέλεγκτη κρίση του δικαστή που τις εξέδωσε. Έτσι η απορριπτική της αιτήσεως του κατηγορούµενου παρεµπίπτουσα απόφαση του δικαστηρίου, για αναβολή της δίκης, προκειµένου να προσκοµιστούν κρίσιµα για την ενοχή ή την αθωότητά του έγγραφα, τα οποία προσδιορίζονται ή να κληθούν και εξετασθούν µάρτυρες, που προέκυψαν από τη διαδικασία, για να επιβεβαιώσουν ή διαψεύσουν κρίσιµο για την ενοχή του περιστατικό και εν γένει προκειµένου να προσκοµισθούν νέες αποδείξεις, σύµφωνα µε τη διάταξη του άρθρου 352 παρ. 3 του ΚΠ, πρέπει να είναι ιδιαίτερα αιτιολογηµένη, έστω και αν η παραδοχή ή απόρριψη µιας τέτοιας αίτησης, έχει αφεθεί στην ανέλεγκτη του ικαστηρίου κρίση, εφόσον όµως η αίτηση έχει υποβληθεί παραδεκτά. ιαφορετικά, ιδρύεται ο ανωτέρω λόγος αναιρέσεως, για ελλιπή αιτιολογία. - Από τις διατάξεις των άρθρων 320 και 321 του ΚΠ προκύπτει ότι ο κατηγορούµενος κλητεύεται στο ακροατήριο για να δικασθεί µε επίδοση σ' αυτόν εγγράφου που περιέχει ακριβή καθορισµό της πράξης, για την οποία κατηγορείται και µνεία του άρθρου του ποινικού νόµου που την προβλέπει, ώστε να µπορεί να προετοιµάσει την υπεράσπισή του. Αν το κλητήριο θέσπισµα δεν περιέχει τα στοιχεία αυτά, είναι άκυρο, σύµφωνα µε το άρθρο 321 παρ. 4 ΚΠ. Η ακυρότητα όµως αυτή είναι σχετική, ως αναγόµενη σε πράξη προπαρασκευαστική της διαδικασίας στο ακροατήριο, γι' αυτό και πρέπει, κατά το άρθρο 173 παρ. 1 του ΚΠ, να προταθεί εωσότου εκδοθεί για την κατηγορία η οριστική σε τελευταίο βαθµό, απόφαση, πριν από την έναρξη της εκδίκασης της υπόθεσης στο πρωτοβάθµιο δικαστήριο και πριν από την εξέταση οποιουδήποτε αποδεικτικού µέσου ή την όρκιση του πρώτου µάρτυρα, αλλιώς καλύπτεται, κατ άρθρο 174 παρ. 1 του ίδιου κώδικα. Κατά την παραγ. 2 του ίδιου άρθρου η ακυρότητα του κλητηρίου θεσπίσµατος καλύπτεται αν ο κατηγορούµενος εµφανισθεί στην δίκη και δεν προβάλλει εναντίωση στην πρόοδό της προτείνοντας την ακυρότητα. Αν προταθεί εγκαίρως ενώπιον του πρωτοβαθµίου δικαστηρίου η ακυρότητα και η εκ του λόγου αυτού αντίρρηση προόδου της διαδικασίας και το πρωτοβάθµιο δικαστήριο την απορρίψει, ο κατηγορούµενος, αν εµµένει σ αυτήν, πρέπει να επαναφέρει την πρόταση της ακυρότητας και την αντίρρηση κατά της προόδου της διαδικασίας, διαλαµβάνοντας στην έφεση του ειδικό λόγο περί τούτου. - Κατά το άρθρο 502 παρ. 2 του ΚΠ, το δευτεροβάθµιο δικαστήριο έχει εξουσία να κρίνει για εκείνα µόνο τα µέρη της πρωτόδικης απόφασης στα οποία αναφέρονται οι λόγοι της έφεσης και αν δεν πράξει τούτο και δεν αποφανθεί, όπως έχει υποχρέωση, ως εκ του µεταβιβαστικού αποτελέσµατος της εφέσεως, επί του εκκληθέντος αυτού κεφαλαίου της πρωτόδικης αποφάσεως, υποπίπτει σε αρνητική υπέρβαση εξουσίας που ιδρύει τον προβλεπόµενο από το άρθρο 510 παράγραφος 1 περίπτωση Η' ΚΠ [9]

10 λόγο αναιρέσεως. Τούτο όµως προϋποθέτει ότι ο ισχυρισµός προβλήθηκε παραδεκτά στο πρωτόδικο δικαστήριο, διότι σε αντίθετη περίπτωση τούτο δεν είχε υποχρέωση να απαντήσει και, για τον ίδιο λόγο, δεν έχει υποχρέωση να απαντήσει και το εφετείο στον σχετικό λόγο της εφέσεως, διότι αυτός, ως εκ του περιεχοµένου του, τυγχάνει απαράδεκτος. - Κατά το άρθρο 120 παρ. 2 ΚΠ, το δικαστήριο, όταν κρίνει ότι είναι αναρµόδιο, παραπέµπει µε απόφασή του την υπόθεση στο αρµόδιο δικαστήριο. Σ αυτή την περίπτωση ενεργεί ό,τι και το συµβούλιο των πληµµελειοδικών όταν παραπέµπει τον κατηγορούµενο στο ακροατήριο. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι, όταν το ικαστήριο κηρύσσει εαυτό αναρµόδιο και παραπέµπει µε απόφασή του την υπόθεση στο αρµόδιο δικαστήριο, η απόφασή του αυτή επέχει θέση παραπεµπτικού βουλεύµατος, το οποίο κοινοποιείται στον κατηγορούµενο, για την άσκηση ενδίκων µέσων, µόνο όταν είναι απών και αν αυτό υπόκειται σε ένδικο µέσο, αν δε δεν υπόκειται σε ένδικο µέσο, όπως όταν η παραποµπή αφορά πληµµέληµα (άρθρο 478 ΚΠ ), ο κατηγορούµενος κλητεύεται στο ακροατήριο του αρµοδίου κριθέντος δικαστηρίου, στο οποίο και παραπέµφθηκε, µε κλήση, η οποία παραπέµπει, ως προς την αξιόποινη πράξη ή πράξεις, στην επέχουσα θέση βουλεύµατος κηρύξασα την αναρµοδιότητα παραπεµπτική απόφαση, το διατακτικό της οποίας και αποτελεί πλέον το κατηγορητήριο, που πρέπει να περιέχει, ως προς τον ακριβή καθορισµό της πράξης, η οποία αποδίδεται στον κατηγορούµενο, όλα τα στοιχεία που αναφέρει το άρθρο 321 παρ. 1 δ του ίδιου κώδικα, τα υπόλοιπα δε υπό στοιχεία α, β, γ, και ε πρέπει να περιέχονται στην κλήση (320 παρ. 1 εδαφ. α και 321 παρ. 2 σε συνδυασµό µε παρ. 1 ΚΠ ). Αν δε η κλήση δεν περιέχει τα εν λόγω στοιχεία τυγχάνει άκυρη, όπως και το κλητήριο θέσπισµα, σύµφωνα µε την προαναφερθείσα διάταξη του άρθρου 321 παρ. 4 ΚΠ. Εκ τούτων παρέπεται ότι, στην ανωτέρω περίπτωση, δεν υφίσταται έδαφος προσβολής για ακυρότητα, κατά τις διατάξεις που αναφέρθηκαν, του κλητηρίου θεσπίσµατος, αφού αυτό πλέον δεν υφίσταται, αλλά µόνον της κλήσης, µε την οποία καλείται ο κατηγορούµενος στο αρµόδιο δικαστήριο, η οποία και αποτελεί πλέον το εισαγωγικό της ποινικής δίκης έγγραφο. ΠΚ: 13, 26, 27, 216, 222, 362, 363, 367, ΚΠ : 120, 173, 174, 320, 321, 352, 353, 502, 510 παρ. 1 περ., 510 παρ. 1 περ. Ε, 510 παρ. 1 περ. Η, ηµοσίευση: INLAW 2010 Αδικήµατα - Σωµατική βλάβη Αριθµός απόφασης: 1105 Έτος: Eπικίνδυνη σωµατική βλάβη. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 308 παρ. 1α ΠΚ, όποιος µε πρόθεση προξενεί σε άλλον σωµατική κάκωση ή βλάβη της υγείας του τιµωρείται µε φυλάκιση µέχρι τριών ετών, κατά δε τη διάταξη του άρθρου 309 του ιδίου Κώδικα, αν η πράξη του άρθρου 308 τελέστηκε µε τρόπο που µπορούσε να προκαλέσει στον παθόντα κίνδυνο για τη ζωή του η βαριά σωµατική βλάβη (άρθρ. 310 παρ. 2) επιβάλλεται φυλάκιση τουλάχιστον τριών µηνών. Εν όψει της διαζευτικής διατυπώσεως της δεύτερης από τις διατάξεις αυτές, είναι απαραίτητο στην καταδικαστική για επικίνδυνη σωµατική βλάβη απόφαση να καθορίζεται ποια από τις ως άνω δύο διακινδυνεύσεις δέχεται το δικαστήριο ότι συνέτρεξε στη συγκεκριµένη περίπτωση δηλαδή διακινδύνευση για τη [10]

11 ζωή ή για βαριά σωµατική βλάβη. Αυτό δεν στερείται εννόµων συνεπειών, διότι η παραδοχή της µιάς ή της άλλης περιπτώσεως, αν και στις δύο περιπτώσεις η πράξη τιµωρείται µε τα αυτά όρια ποινής, πρακτικώς οδηγεί σε διαφοροποίηση της ποινικής µεταχειρίσεως του δράστη, αφού στην πρώτη πλήττεται έννοµο αγαθό υπέρτερο από τη σωµατική υγεία και ακεραιότητα και η ποινή του θα καθορισθεί, βάσει των κατ' άρθρο 79 Π.Κ. κριτηρίων. Απαιτούµενα στοιχεία για την αξιόποινη πράξη της επικίνδυνης σωµατικής βλάβης είναι α)σωµατική βλάβη κατά την έννοια του άρθρου 308 του ΠΚ β)η πράξη να τελέσθηκε κατά τρόπο που να µπορεί να προκαλέσει στον παθόντα κίνδυνο της ζωής του ή βαριά σωµατική βλάβη και γ)δόλος που περιλαµβάνει τη γνώση και θέληση προκλήσεως της σωµατικής κακώσεως και των περιστάσεων από τις οποίες προκύπτει αντικειµενικά κίνδυνος της ζωής ή βαριά σωµατική βλάβη. Αν υπάρχει ασάφεια αναφορικά µε το είδος της διακινδυνεύσεως, τότε συντρέχει περίπτωση εκ πλαγίου παραβιάσεως της ανωτέρω διατάξεων του άρθρου 309 του Π.Κ. και ιδρύεται ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. ε' ΚΠ λόγος αναιρέσεως, διότι ο Αρειος Πάγος αδυνατεί να ελέγξει ακυρωτικά την απόφαση, για το αν δηλαδή το δικαστήριο της ουσίας εφάρµοσε σωστά ή µη το νόµο µε αποτέλεσµα η απόφαση να στερείται νοµίµου βάσεως. ΠΚ: 308, 309, 310, ΚΠ : 510 παρ. 1 στοιχ., 510 παρ. 1 στοιχ. E, ηµοσίευση: INLAW 2010 Αδικήµατα - Σωµατική βλάβη Αριθµός απόφασης: 1468 Έτος: Απλή σωµατική βλάβη. ικαιολογηµένη αγανάκτηση. Ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία. αυτοτελής ισχυρισµός. - Με αυτά που δέχθηκε η προσβαλλόµενη απόφαση αιτιολογηµένα απέρριψε τον αυτοτελή ισχυρισµό του αναιρεσείοντος από το άρθρο 308 παρ. 3 του ΠΚ, αφού δέχθηκε ότι η προσβολή αυτού από τον παθόντα (εκτόξευση κατ' αυτού φιάλης νερού) δεν ήταν ιδιαίτερα σκληρή ώστε να έχει εφαρµογή ο προβλεπόµενος από το παραπάνω άρθρο προσωπικός λόγος απαλλαγής για το έγκληµα της εντελώς ελαφριάς σωµατικής βλάβης που τέλεσε ο αναιρεσείων σε βάρος του εκτοξεύσαντος τη φιάλη νερού. Εποµένως, ο από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. ' πρώτος λόγος αναιρέσεως µε τον οποίο ο αναιρεσείων παραπονείται για την απόρριψη του παραπάνω αυτοτελούς ισχυρισµού από το άρθρο 308 παρ. 3 του ΠΚ, είναι αβάσιµος και απορριπτέος. Με το δεύτερο λόγο αναιρέσεως, ο αναιρεσείων παραπονείται επειδή το ικαστήριο δεν του αναγνώρισε το ελαφρυντικό της ανάρµοστης συµπεριφοράς του παθόντος που ζήτησε. Ο λόγος αυτός είναι αβάσιµος και απορριπτέος, διότι όπως προκύπτει από την επισκόπηση των πρακτικών της προσβαλλόµενης απόφασης ο αναιρεσείων δεν ζήτησε το ελαφρυντικό αυτό και κατά συνέπεια ορθώς το ικαστήριο δεν έλαβε σχετική θέση γι' αυτόν, ενώ ο ισχυρισµός εφαρµογής του άρθρου 308 παρ. 3 του ΠΚ είναι εντελώς διάφορος του ισχυρισµού εφαρµογής του άρθρου 84 παρ. 2 γ' του ΠΚ. - Η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούµενη κατά τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 139 του ΚΠ ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. ' του ίδιου κώδικα λόγο αναιρέσεως, όταν περιέχονται σ' αυτήν µε πληρότητα, σαφήνεια και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγµατικά περιστατικά που προέκυψαν από την αποδεικτική [11]

12 διαδικασία, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδροµή των αντικειµενικών και υποκειµενικών στοιχείων του εγκλήµατος, οι αποδείξεις που τα θεµελιώνουν και οι νοµικές σκέψεις υπαγωγής των περιστατικών αυτών στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρµόσθηκε. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυµπλήρωση του αιτιολογικού µε το διατακτικό που αποτελούν ενιαίο σύνολο και αρκεί να αναφέρονται τα αποδεικτικά µέσα γενικώς, κατά το είδος τους, χωρίς να απαιτείται να εκτίθεται τι προέκυψε χωριστά από καθένα από αυτά ούτε η αξιολογική συσχέτιση τους. Περαιτέρω, η κατά τις παραπάνω διατάξεις ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία πρέπει να επεκτείνεται και στους αυτοτελείς ισχυρισµούς, εκείνους δηλαδή που προβάλλονται στο δικαστήριο της ουσίας σύµφωνα µε τα άρθρα 170 παρ. 2 και 333 παρ. 2 ΚΠ από τον κατηγορούµενο ή το συνήγορο του και τείνουν στην άρση του άδικου χαρακτήρα της πράξης ή της ικανότητας για καταλογισµό ή στη µείωση αυτής ή στην εξάλειψη του αξιοποίνου της πράξης ή την επιβολή µειωµένης ποινής, εφόσον, όµως, αυτοί προβάλλονται κατά τρόπο σαφή και ορισµένο µε όλα δηλαδή τα πραγµατικά περιστατικά, τα οποία είναι αναγκαία κατά την οικεία διάταξη για τη θεµελίωση τους. ιαφορετικά, το δικαστήριο της ουσίας δεν υπέχει υποχρέωση να απαντήσει αιτιολογηµένα στην απόρριψη τους. Τέτοιος αυτοτελής ισχυρισµός είναι και εκείνος περί αναγνωρίσεως στον κατηγορούµενο κάποιας των κατά το άρθρο 84 παρ. 2 του ΠΚ ελαφρυντικών περιστάσεων. ΠΚ: 84, 308, ΚΠ : 170, 333, 510 παρ. 1 στοιχ., ηµοσίευση: INLAW 2010 Αδικήµατα - Υπεξαγωγή εγγράφου Αριθµός απόφασης: 1084 Έτος: Υπεξαγωγή εγγράφου. Έλλειψη ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας. Μεταβολή της κατηγορίας. Απόλυτη ακυρότητα. - Κατά την έννοια του άρθρου 222 ΠΚ, για τη θεµελίωση του εγκλήµατος της υπεξαγωγής εγγράφου, που είναι έγκληµα υπαλλακτικώς µικτό, απαιτούνται: α) έγγραφο δηµόσιο ή ιδιωτικό, κατά την έννοια του άρθρου 13 εδ. γ του ΠΚ, προορισµένο ή πρόσφορο έστω και ως δικαστικό τεκµήριο να αποδείξει γεγονός που έχει έννοµη σηµασία, β) απόκρυψη, βλάβη ή καταστροφή του εγγράφου, γ) να µην είναι κύριος ή αποκλειστικός κύριος του εγγράφου ο δράστης ή να είναι µεν κύριος αυτού, αλλά να έχει υποχρέωση, κατά τις διατάξεις του ΑΚ, προς παραδοχή, επίδειξη σε άλλον, δ) να ενήργησε ο δράστης προς τον σκοπό βλάβης τρίτου, δηλαδή του κυρίου ή του συγκυρίου του εγγράφου ή αυτού, που δικαιούται απλώς στην επίδειξη ή παράδοσή του, αδιάφορα αν επιτεύχθηκε ο σκοπός αυτός, αφού το έγκληµα αυτό είναι έγκληµα διακινδύνευσης, που αποσκοπεί στην αχρήστευση του εγγράφου ως αποδεικτικού µέσου, χωρίς να προαπαιτείται και η επίτευξη της βλάβης, αφού η υπεξαγωγή είναι έγκληµα διακινδύνευσης, η οποία µπορεί να είναι είτε περιουσιακή, είτε υλική και να αφορά οποιοδήποτε πρόσωπο ή και απλώς ηθική. - Έλλειψη της κατά τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγµατος παρ. 3 και 139 ΚΠ ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας, που ιδρύει λόγο αναιρέσεως της καταδικαστικής αποφάσεως, κατά το άρθρο 510 περ. ' ΚΠ, υπάρχει στην καταδικαστική απόφαση, όταν δεν εκτίθενται σ' αυτήν µε πληρότητα, σαφήνεια και χωρίς αντιφάσεις τα [12]

13 πραγµατικά περιστατικά, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του ικαστηρίου για τη συνδροµή των αντικειµενικών και υποκειµενικών στοιχείων του εγκλήµατος, οι αποδείξεις που τα θεµελίωσαν και οι νοµικοί συλλογισµοί, µε τους οποίους έγινε η υπαγωγή των περιστατικών, που αποδείχθηκαν, στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρµόστηκε, αλλά και όταν η έκθεση των περιστατικών αυτών είναι ελλιπής ή ασαφής ή αντιφατική, ώστε να δηµιουργείται αµφιβολία ως προς την τέλεση από τον κατηγορούµενο της πράξεως για την οποία κηρύχθηκε ένοχος. - Η µεταβολή της κατηγορίας, προκαλεί σύµφωνα µε το άρθρο 171 παρ. 1 στοιχ. β του ΚΠ απόλυτη ακυρότητα, γιατί παραβιάζονται οι διατάξεις που καθορίζουν την αίτηση της ποινικής δίωξης από τον Εισαγγελέα και ιδρύει σύµφωνα µε το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α του ίδιου Κώδικα λόγο αναίρεσης της απόφασης. Τέτοια παράβαση υπάρχει, όταν η πράξη, για την οποία έγινε η καταδίκη του κατηγορουµένου είναι διαφορετική από εκείνη, για την οποία ασκήθηκε η ποινική δίωξη και εισήχθηκε αυτός σε δίκη ως προς το χρόνο, τόπο και λοιπές ιστορικές περιστάσεις, ή που η πράξη διαπράχθηκε µε τις ίδιες περιστάσεις, αλλά αποτελείται από διαφορετικά γεγονότα από την αρχική κατηγορία. Αυτό όµως δεν συµβαίνει όταν µε την απόφαση προσδιορίζονται σαφέστατα τα αποτελούντα την πράξη πραγµατικά περιστατικά και ειδικότερα µε τον ακριβέστερο χαρακτηρισµό του τρόπου τέλεσής της. ΠΚ: 13, 222, ΚΠ : 510 παρ. 1 στοιχ. Α, 510 περ., ηµοσίευση: INLAW 2010 Αδικήµατα - Ψευδής βεβαίωση Αριθµός απόφασης: 1446 Έτος: Υφαρπαγή ψευδούς βεβαίωσης. Χρήση υφαρπαγείσης ψευδούς βεβαιώσεως. Στοιχεία εγκληµάτων. Ηθικός αυτουργός.έλλειψη ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας. Παράσταση πολιτικής αγωγής. - Κατά τη διάταξη του άρθρου 220 παρ. 1 του ΠΚ, "όποιος επιτυγχάνει µε εξαπάτηση να βεβαιωθεί σε δηµόσιο έγγραφο αναληθώς περιστατικό που µπορεί να έχει έννοµες συνέπειες, καθώς και όποιος χρησιµοποιεί τέτοια ψευδή βεβαίωση για να εξαπατήσει άλλον σχετικά µε το περιστατικό αυτό, τιµωρείται µε φυλάκιση τριών µηνών µέχρι δύο ετών, αν δεν τιµωρείται βαρύτερα από τις διατάξεις για την ηθική αυτουργία". Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση των εγκληµάτων της υφαρπαγής ψευδούς βεβαιώσεως και της χρήσεως υφαρπαγείσης ψευδούς βεβαιώσεως απαιτείται α) αναληθής βεβαίωση σε δηµόσιο κατά την έννοια των άρθρων 438 και 439 ΚΠολ, έγγραφο, για περιστατικό που µπορεί να έχει έννοµες συνέπειες, δηλαδή µπορεί να επιφέρει γένεση, αλλοίωση ή απώλεια δικαιώµατος ή έννοµης σχέσης, β) η αναληθής βεβαίωση να προκλήθηκε µε οποιοδήποτε απατηλό µέσο δια του οποίου παρασύρθηκε ο υπάλληλος, έστω και από αµέλεια, ή ευπιστία, στην παροχή της βεβαιώσεως και γ) δόλος που εµπεριέχει τη γνώση, ότι το βεβαιούµενο στη δηµόσιο έγγραφο γεγονός είναι αναληθές και µπορεί να έχει τις συνέπειες αυτές, είτε για τον εαυτό του είτε για άλλον τρίτο αλλά και τη θέληση ή αποδοχή του δράστη να προβεί στην παραπλάνηση του δηµοσίου υπαλλήλου µε οποιονδήποτε τρόπο ή για να χρησιµοποιήσει την ψευδή βεβαίωση µε σκοπό να εξαπατήσει άλλον σχετικά µε το αναληθώς βεβαιούµενο περιστατικό. ηµόσιο έγγραφο κατά το άρθρο 438 ΚΠολ που έχει εφαρµογή και στο ποινικό δίκαιο, γιατί [13]

14 το άρθρο 13 περ. γ' του ΠΚ δεν προσδιορίζει την έννοια του, είναι εκείνο που έχει συνταχθεί από καθ' ύλη και κατά τόπο αρµόδιο δηµόσιο υπάλληλο και είναι προορισµένο για εξωτερική κυκλοφορία προς πλήρη απόδειξη, έναντι πάντων κάθε γεγονότος που βεβαιώνεται µε αυτό. Κατά δε τη διάταξη του άρθρου 46 παρ. 1 εδαφ. α' ΠΚ, "µε την ποινή του αυτουργού τιµωρείται όποιος µε πρόθεση προκάλεσε σε άλλον την απόφαση να εκτελέσει την άδικη πράξη που διέπραξε". Από τη διάταξη αυτή συνάγεται ότι για την ύπαρξη ηθικής αυτουργίας απαιτείται να συντρέχουν, αντικειµενικώς, α) πρόκληση στον αυτουργό της αποφάσεως να διαπράξει ορισµένη άδικη πράξη, η οποία µπορεί να γίνει µε οποιονδήποτε τρόπο ή µέσο, όπως µε προτροπές (παρακίνηση, παρόρµηση, ενθάρρυνση) µε παραινέσεις (συµβουλές κλπ.), µε πειθώ ή φορτικότητα ή µε εκµετάλλευση της επιβολής στον φυσικό αυτουργό, λόγω υπηρεσιακής εξαρτήσεως, υποκειµενικώς δε απαιτείται δόλος του ηθικού αυτουργού, που περιλαµβάνει α) συνείδηση του ηθικού αυτουργού, ότι παρήγαγε στον φυσικό αυτουργό την απόφαση για την διάπραξη από αυτόν της αντικειµενικής υποστάσεως ορισµένου εγκλήµατος β) συνείδηση της συγκεκριµένης πράξεως στην οποία παρακινεί ο ηθικός αυτουργός. Εξάλλου, η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούµενη από τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 139 του ΚΠοιν ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει λόγο αναιρέσεως της από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. ' ΚΠοιν, όταν αναφέρονται σ' αυτή, µε σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις, τα πραγµατικά περιστατικά που προέκυψαν από την αποδεικτική διαδικασία, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου για τη συνδροµή των αντικειµενικών και υποκειµενικών στοιχείων του εγκλήµατος, οι αποδείξεις που τα θεµελιώνουν και οι νοµικές σκέψεις υπαγωγής των περιστατικών αυτών στην εφαρµοσθείσα ουσιαστική ποινική διάταξη. Για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυµπλήρωση του αιτιολογικού µε το διατακτικό της αποφάσεως, τα οποία αποτελούν ενιαίο σύνολο, δεν υπάρχει δε έλλειψη αιτιολογίας και στην περίπτωση που αυτή εξαντλείται σε επανάληψη του διατακτικού της αποφάσεως, το οποίο, όµως, εκτός από τα τυπικά στοιχεία του κατηγορητηρίου, περιέχει και πραγµατικά περιστατικά τόσο αναλυτικά και µε τόση πληρότητα, ώστε να καθίσταται περιττή η διαφοροποίηση της διατυπώσεως του σκεπτικού της. Η ύπαρξη του δόλου δεν είναι κατ' αρχήν αναγκαίο να αιτιολογείται ιδιαιτέρως, διότι ενυπάρχει στη θέληση παραγωγής των πραγµατικών περιστατικών που συγκροτούν την αντικειµενική υπόσταση του εγκλήµατος και εξυπακούεται ότι υπάρχει σε κάθε συγκεκριµένη περίπτωση από την πραγµάτωση των περιστατικών αυτών, εκτός αν ο νόµος αξιώνει πρόσθετα στοιχεία για το αξιόποινο, όπως η γνώση ορισµένου περιστατικού ή σκοπός επελεύσεως ορισµένου πρόσθετου αποτελέσµατος. Ειδικώς, ως προς τα αποδεικτικά µέσα, που ελήφθησαν υπόψη από το δικαστήριο για την καταδικαστική του κρίση, για την πληρότητα της αιτιολογίας αρκεί ο κατ είδος προσδιορισµός τους, χωρίς να απαιτείται και αναλυτική παράθεση τους και µνεία του τι προκύπτει από το καθένα χωριστά, πρέπει όµως να προκύπτει, ότι το δικαστήριο τα έλαβε υπόψη και τα συνεκτίµησε όλα και όχι µόνο µερικά από αυτά. Ακόµη, δεν είναι απαραίτητη η αξιολογική συσχέτιση και σύγκριση των διαφόρων αποδεικτικών µέσων και των µαρτυρικών καταθέσεων µεταξύ τους ή να προσδιορίζεται ποιο βάρυνε περισσότερο για το σχηµατισµό της δικανικής κρίσεως. Όταν δε εξαίρονται ορισµένα από τα αποδεικτικά µέσα, δεν σηµαίνει ότι δεν ελήφθησαν υπόψη τα άλλα, ούτε ανακύπτει ανάγκη αιτιολογήσεως γιατί δεν εξαίρονται τα άλλα. εν αποτελεί, όµως, λόγο αναιρέσεως η εσφαλµένη εκτίµηση των αποδείξεων και ειδικότερα η εσφαλµένη εκτίµηση των µαρτυρικών καταθέσεων, η παράλειψη αξιολογήσεως και αναφοράς κάθε αποδεικτικού µέσου χωριστά και η παράλειψη συσχετίσεως των αποδεικτικών [14]

15 µέσων, καθόσον στις περιπτώσεις αυτές, µε την επίφαση της ελλείψεως αιτιολογίας, πλήττεται η αναιρετικώς ανέλεγκτη κρίση του δικαστηρίου της ουσίας. - Κατά τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 171 του ΚΠοιν, όπως ισχύει, αν ο πολιτικώς ενάγων παρέστη παράνοµα στη διαδικασία του ακροατηρίου επέρχεται απόλυτη ακυρότητα που λαµβάνεται και αυτεπαγγέλτως υπόψη από το ικαστήριο σε κάθε στάδιο της διαδικασίας και στον Αρειο Πάγο ακόµη. Η ακυρότητα όµως αυτή, που δηµιουργεί λόγο αναιρέσεως κατά το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α' του ΚΠοιν, επέρχεται µόνον όταν υπάρχει έλλειψη ενεργητικής ή παθητικής νοµιµοποιήσεως του πολιτικώς ενάγοντος ή όταν δεν τηρήθηκε η διαδικασία που επιβάλλεται από το άρθρο 68 του ιδίου Κώδικα ως προς τον τρόπο και χρόνο ασκήσεως και υποβολής της πολιτικής αγωγής και όχι άλλες πληµµέλειες. Περαιτέρω, από τις διατάξεις των άρθρων 63, 82 παρ. 1 του ΚΠοιν, σε συνδυασµό µε αυτές των άρθρων 68 παρ. 1 και 2, 83, 84, 87 του ιδίου Κώδικα, και 914, 932 του ΑΚ προκύπτει ότι για να είναι νόµιµη η δήλωση παραστάσεως πολιτικής αγωγής, που γίνεται είτε στην προδικασία, είτε ενώπιον του ποινικού δικαστηρίου, πρέπει εκείνος που προβαίνει σ' αυτή, να έχει υποστεί από την τέλεση της εγκληµατικής πράξεως ζηµία, από την οποία διατηρεί αξίωση αποζηµιώσεως ή χρηµατικής ικανοποιήσεως λόγω ηθικής βλάβης ή ψυχικής οδύνης. Τέτοια αξίωση υφίσταται σε εκείνον που ζηµιώθηκε άµεσα από την άδικη πράξη µε την οποία προσβλήθηκαν έννοµα αγαθά αυτού, ο οποίος, ως µόνος ενεργητικά νοµιµοποιούµενος, µπορεί να προβεί σε δήλωση παραστάσεως ως πολιτικώς ενάγων. ηλαδή, απαιτείται να αντλεί το δικαίωµα αποζηµιώσεως ευθέως και αµέσως από "προσωπικό βίωµα" της εγκληµατικής προσβολής και όχι από κάποια ενδιάµεση σχέση ή αντανακλαστικά και έµµεσα. - Με τη διάταξη του άρθρου 220 ΠΚ προστατεύονται, εκτός από το γενικό συµφέρον της πίστεως προς τα δηµόσια έγγραφα, και τα ιδιωτικά συµφέροντα εκείνων που υφίστανται τις έννοµες συνέπειες των ψευδώς βεβαιωθέντων περιστατικών, οι οποίοι, ως αµέσως ζηµιούµενοι, δικαιούνται να παρασταθούν ως πολιτικώς ενάγοντες ενώπιον του ποινικού δικαστηρίου. Στην προκειµένη περίπτωση, ο αναιρεσείων προέβαλε, ενώπιον του δευτεροβαθµίου ικαστηρίου, τον ισχυρισµό ότι έπρεπε να αποβληθεί η πολιτική αγωγή, γιατί προστατευόµενο, µε το άρθρο 220 ΠΚ, έννοµο αγαθό είναι µόνο η ασφάλεια των συναλλαγών και όχι τα ιδιωτικά συµφέροντα µεµονωµένων ατόµων, ο δε εγκαλών δεν έχει υποστεί άµεση ζηµία από τις ένδικες πράξεις. Το ικαστήριο απέρριψε τον ισχυρισµό αυτό µε την αιτιολογία ότι: "...από τη δήλωση του πολιτικώς ενάγοντος σε συνδυασµό προς την αποδιδόµενη στον κατηγορούµενο αξιόποινη πράξη, προκύπτει ότι αυτός νοµιµοποιείται ενεργητικά να ασκήσει στο ικαστήριο τούτο την πολιτική αγωγή κατά του κατηγορουµένου, καθόσον είναι αυτός που έχει υποστεί, κατά τα αναφερόµενα στη δήλωση, άµεση βλάβη υλική και ηθική από το έγκληµα, καθώς είναι και ο παθών εκ του εγκλήµατος. Αλλωστε κατά το άρθρο 220 ΠΚ προστατεύονται εκτός από το γενικό συµφέρον της πίστης προς τα δηµόσια έγγραφα και τα ιδιωτικά συµφέροντα εκείνων που υφίστανται τις έννοµες συνέπειες των βεβαιωθέντων περιστατικών, όπως συµβαίνει και στην προκείµενη περίπτωση". Η αιτιολογία αυτή συµπληρώνεται και µε το βασικό σκεπτικό, όπου, κατά τα προεκτεθέντα, αναφέρεται και σε τι συνίστατο η άµεση ζηµία του εγκαλούντος από τις αξιόποινες πράξεις που τέλεσε ο αναιρεσείων - κατηγορούµενος. Η αιτιολογία αυτή είναι ειδική και εµπεριστατωµένη και ορθά, σύµφωνα µε τα εκτιθέµενα στη µείζονα σκέψη, το ικαστήριο της ουσίας αποφάνθηκε ότι µε το άρθρο 220 ΠΚ προστατεύονται και τα ιδιωτικά συµφέροντα των ατόµων που υφίστανται τις έννοµες συνέπειες από τις ψευδείς βεβαιώσεις, όπως είναι ο εγκαλών, και ο δεύτερος, από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α και ΚΠοιν, λόγος της αιτήσεως, µε τον οποίο υποστηρίζονται τα αντίθετα, είναι αβάσιµος και απορριπτέος. [15]

16 ΠΚ: 13, 46, 220, ΚΠ : 63, 68, 82, 83, 84, 87, 510 παρ. 1 στοιχ., 510 παρ. 1 στοιχ., ΑΚ: 914, 932, ΚΠολ : 438, 439, ηµοσίευση: INLAW 2010 Αδικήµατα - Ψευδής καταµήνυση Αριθµός απόφασης: 962 Έτος: Ψευδής καταµήνυση. Ψευδορκία.Ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία. Παρεµπίπτουσα απόφαση του ποινικού δικαστηρίου, απορριπτική της αίτησης του κατηγορουµένου για αναβολή της δίκης, κατά το άρθρο 61 του ΚΠ, λόγω της ύπαρξης εκκρεµούς δίκης στο πολιτικό δικαστήριο για ζήτηµα που ανήκει στην αρµοδιότητα των πολιτικών δικαστηρίων. - Από τη διάταξη του άρθρου 229 παρ 1 του ΠΚ προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήµατος της ψευδούς καταµηνύσεως απαιτείται η πράξη που αποδίδεται σε ένα ή περισσότερα συγκεκριµένα πρόσωπα να είναι αξιόποινη ή πειθαρχικώς κολάσιµη και ψευδής και ο υπαίτιος να γνώριζε την αναλήθεια της και να έγινε από αυτόν µε σκοπό να κινηθεί ποινική ή πειθαρχική δίωξη εναντίον εκείνου κατά του οποίου στρέφεται η καταγγελία του ψευδοµηνυτή. - Κατά το άρθρο 224 παρ. 2 ΠΚ µε φυλάκιση τουλάχιστον τριών µηνών τιµωρείται όποιος, ενώ εξετάζεται ενόρκως ως µάρτυρας ενώπιον αρχής αρµόδιας να ενεργεί ένορκη εξέταση ή αναφέρεται στον όρκο που έχει δώσει, καταθέτει εν γνώσει του ψέµατα ή αρνείται ή αποκρύπτει την αλήθεια. Από τη διάταξη αυτή προκύπτει ότι για τη στοιχειοθέτηση του εγκλήµατος της ψευδορκίας µάρτυρα απαιτείται ένορκη κατάθεση του µάρτυρα ενώπιον αρµόδιας αρχής, τα πραγµατικά περιστατικά που αυτός κατέθεσε να είναι ψευδή και να υπάρχει άµεσος δόλος, ο οποίος συνίσταται στη γνώση του µάρτυρα ότι αυτά που κατέθεσε είναι ψευδή. Περαιτέρω, από τις διατάξεις των άρθρων 362 και 363 ΠΚ προκύπτει ότι για τη θεµελίωση του εγκλήµατος της συκοφαντικής δυσφηµήσεως απαιτείται, αντικειµενικώς µεν, ισχυρισµός ή διάδοση από το δράστη για άλλον, ενώπιον τρίτου, ψευδούς γεγονότος το οποίο µπορεί να βλάψει την τιµή ή την υπόληψη του άλλου, υποκειµενικώς δε δόλος, ο οποίος περιλαµβάνει, αφενός µεν τη γνώση του δράστη µε την έννοια της βεβαιότητας ότι το γεγονός αυτό είναι ψευδές και µπορεί να βλάψει την τιµή ή την υπόληψη του άλλου και αφετέρου, τη θέληση αυτού να ισχυρισθεί ή διαδώσει ενώπιον τρίτου το γεγονός αυτό. - Η καταδικαστική απόφαση έχει την απαιτούµενη κατά τα άρθρα 93 παρ. 3 του Συντάγµατος και 139 του ΚΠοιν, ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. του ιδίου Κώδικα λόγο αναιρέσεως, όταν αναφέρονται σε αυτή µε σαφήνεια, πληρότητα και χωρίς αντιφάσεις ή λογικά κενά τα πραγµατικά περιστατικά που προέκυψαν από την ακροαµατική διαδικασία, στα οποία στηρίχθηκε η κρίση του ικαστηρίου για τη συνδροµή των αντικειµενικών και υποκειµενικών στοιχείων του εγκλήµατος, οι αποδείξεις (αποδεικτικά µέσα) που τα θεµελίωσαν και οι νοµικές σκέψεις υπαγωγής των περιστατικών αυτών, στην ουσιαστική ποινική διάταξη που εφαρµόσθηκε. Για [16]

17 την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας είναι παραδεκτή η αλληλοσυµπλήρωση του αιτιολογικού µε το διατακτικό που αποτελούν ενιαίο σύνολο. Έλλειψη αιτιολογίας δεν υπάρχει ακόµη και στην περίπτωση που η αιτιολογία της απόφασης εξαντλείται στην επανάληψη του διατακτικού της αποφάσεως, όταν αυτό περιέχει, εκτός από τα τυπικά στοιχεία του κατηγορητηρίου και πραγµατικά περιστατικά τόσο αναλυτικά και µε τόση πληρότητα, ώστε να καθίσταται περιττή η διαφοροποίηση της διατυπώσεως του σκεπτικού. Όσον αφορά το δόλο, που απαιτείται κατά το άρθρο 26 παρ. 1 του ΠΚ για τη θεµελίωση της υποκειµενικής υποστάσεως του εγκλήµατος και συνίσταται, σύµφωνα µε το άρθρο 27 παρ. 1 του ίδιου Κώδικα, στη θέληση παραγωγής των περιστατικών που κατά το νόµο απαρτίζουν την έννοια της αξιόποινης πράξεως, δεν υπάρχει ανάγκη, κατά τούτο, ειδικής και εµπεριστατωµένης αιτιολογίας, διότι αυτός ενυπάρχει στην παραγωγή των περιστατικών και προκύπτει απ` αυτή, όταν ο νόµος στη συγκεκριµένη περίπτωση δεν αξιώνει πρόσθετα στοιχεία για την ύπαρξη του δόλου, λ.χ. αµέσου, όπως συµβαίνει στις ανωτέρω περιπτώσεις, οπότε απαιτείται αιτιολόγησή του. Συνεπώς επί των ανωτέρω εγκληµάτων, για τη θεµελίωση της υποκειµενικής υποστάσεως τους, απαιτείται για την ύπαρξη τέτοιας αιτιολογίας αναφορικώς µε τον άµεσο δόλο, να εκτίθενται στην καταδικαστική απόφαση τα πραγµατικά περιστατικά από τα οποία προκύπτει η γνώση του κατηγορουµένου. Ως προς τα αποδεικτικά µέσα, αρκεί να αναφέρονται γενικώς και κατά το είδος τους, χωρίς να απαιτείται αναλυτική παράθεσή τους και µνεία του τι προκύπτει από το καθένα, ούτε η αξιολογική συσχέτιση µεταξύ τους, ή να προσδιορίζεται ποιο βάρυνε περισσότερο για το σχηµατισµό της δικαστικής κρίσης, εκ του ότι δε εξαίρονται ορισµένα δεν σηµαίνει ότι το ικαστήριο δεν έλαβε υπόψη ούτε εκτίµησε τα άλλα. Απαιτείται µόνο να προκύπτει ότι λήφθηκαν υπόψη και εκτιµήθηκαν όλα και όχι µερικά από αυτά κατ επιλογή για το σχηµατισµό της δικανικής πεποιθήσεως. εν αποτελούν όµως λόγους αναιρέσεως η εσφαλµένη εκτίµηση των αποδείξεων και ειδικότερα η εσφαλµένη εκτίµηση εγγράφων, η εσφαλµένη αξιολόγηση των καταθέσεων των µαρτύρων, η παράλειψη αναφοράς και αξιολογήσεως κάθε αποδεικτικού στοιχείου χωριστά και η παράλειψη της µεταξύ τους αξιολογικής συσχετίσεως των αποδεικτικών στοιχείων, καθόσον στις περιπτώσεις αυτές πλήττεται η αναιρετικώς ανέλεγκτη κρίση του δικαστηρίου της ουσίας. - Η κατά τα άνω απαιτούµενη κατά τα άρθρα 93 παρ.3 του Συντάγµατος και 139 του ΚΠ, ειδική και εµπεριστατωµένη αιτιολογία, η έλλειψη της οποίας ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. ` του ίδιου Κώδικα λόγο αναιρέσεως, εκτείνεται όχι µόνο στην απόφαση για την ενοχή ή µη του κατηγορουµένου, αλλά σ` όλες χωρίς εξαίρεση τις αποφάσεις, ανεξάρτητα από το αν αυτές είναι οριστικές ή παρεµπίπτουσες ή αν η έκδοσή τους αφήνεται στη διακριτική, ελεύθερη ή ανέλεγκτη κρίση του δικαστή που τις εξέδωσε. Έτσι, η παρεµπίπτουσα απόφαση του ποινικού δικαστηρίου, η απορριπτική της αίτησης του κατηγορουµένου για αναβολή της δίκης, κατά το άρθρο 61 του ΚΠ, λόγω της ύπαρξης εκκρεµούς δίκης στο πολιτικό δικαστήριο για ζήτηµα που ανήκει στην αρµοδιότητα των πολιτικών δικαστηρίων, που έχει όµως σχέση µε την ποινική δίκη, πρέπει να είναι ειδικά και εµπεριστατωµένα αιτιολογηµένη, έστω και αν η αποδοχή ή η απόρριψη της αίτησης αναβολής είναι δυνητική για το ποινικό δικαστήριο και έχει αφεθεί στην ανέλεγκτη κρίση του. Εξάλλου, κατά την έννοια της διάταξης του άρθρου 61 του ΚΠ, ως ζήτηµα για το οποίο εκκρεµεί δίκη στο πολιτικό ή κατ` αναλογία στο διοικητικό δικαστήριο και έχει σχέση µε την ποινική δίκη, νοείται εκείνο που ανάγεται σε στοιχείο της αντικειµενικής υπόστασής του εγκλήµατος, η κρίση δε του ποινικού δικαστηρίου ότι δεν είναι σκόπιµη η αναβολή είναι ανέλεγκτη, αρκεί µόνο να αιτιολογείται ειδικά και εµπεριστατωµένα η κρίση αυτή για το µη σκόπιµο της αναβολής. Τέλος, για να είναι παραδεκτό αίτηµα αναβολής της δίκης κατ` άρθρο 61 του ΚΠ, θα πρέπει αυτό να προβάλλεται κατά [17]

18 τρόπο ορισµένο. Εξάλλου στο άρθρο 60 ΚΠ ορίζεται ότι το ποινικό δικαστήριο κρίνει και για τα ζητήµατα αστικής φύσεως που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της δίκης. Η ποινική δίωξη αναστέλλεται, όταν σύµφωνα µε το νόµο χρειάζεται να προηγηθεί απόφαση του πολιτικού δικαστηρίου. Από τη διάταξη αυτή συνάγεται ότι το ποινικό δικαστήριο έχει την εξουσία να εξετάζει παρεµπιπτόντως κάθε ζήτηµα που έχει σχέση µε την ποινική δίκη ακόµη και όταν υπάγεται στα πολιτικά δικαστήρια, εκτός εκείνων των περιπτώσεων για τις οποίες ο νόµος, προκειµένου να χωρήσει η ποινική δίκη, αξιώνει υποχρεωτικά να έχει αποφανθεί προηγουµένως το πολιτικό δικαστήριο, όπως για τα ζητήµατα που αναφέρονται στα άρθρα 329, 339 παρ. 3 και 355 ΠΚ. Μόνο στις περιπτώσεις αυτές είναι υποχρεωτική η αναστολή της ποινικής δίωξης (και συνεπώς και της ποινικής δίκης) και αν δεν διαταχθεί η αναστολή επέρχεται απόλυτη ακυρότητα (άρθ. 171 παρ. 1 γ` ΚΠ ), άλλως υπέρβαση εξουσίας και ιδρύονται οι λόγοι αναιρέσεως της αποφάσεως κατ`άρθρ. 510 παρ. 1 στοιχ. Α` και Η` του ΚΠ. ΠΚ: 26, 27, 224, 229, ΚΠ : 60, 61, 510 παρ. 1 στοιχ., ηµοσίευση: INLAW 2010 Ακυρότητα - Ανάγνωση εγγράφων Αριθµός απόφασης: 1072 Έτος: Έγγραφα που δεν αναγνώστηκαν. Απόλυτη ακυρότητα. Αναιρείται η προσβαλλόµενη απόφαση. - Από τις διατάξεις των άρθρων 329, 331, 333 παρ.2, 358, 364 και 369 του ΚΠ, σε συνδυασµό και προς εκείνη του άρθρου 171 παρ.1 εδ. δ' του ίδιου Κώδικα, προκύπτει ότι η λήψη από το δικαστήριο της ουσίας, προς σχηµατισµό της κρίσης του για την ενοχή ή την αθωότητα του κατηγορουµένου, εγγράφων, που δεν αναγνώσθηκαν, επιφέρει απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας, η οποία ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Α του ΚΠ λόγο αναίρεσης, γιατί έτσι αποστερείται ο κατηγορούµενος από τη δυνατότητα να εκθέσει τις απόψεις του και να υποβάλει τις παρατηρήσεις του, που είναι σχετικές µε το αποδεικτικό αυτό µέσο. - Ναι µεν δεν είναι απαραίτητο να αναφέρεται στα πρακτικά του δικαστηρίου το περιεχόµενο των εγγράφων, που έχει αναγνωσθεί, πλην όµως είναι αναγκαίο να αναφέρονται σ' αυτά τα στοιχεία από τα οποία προσδιορίζεται το έγγραφο, ώστε να µην υπάρχει αµφιβολία για την ταυτότητα του εγγράφου, που αναγνώσθηκε και λήφθηκε υπόψη και να προκύπτει σε ποιο έγγραφο στηρίχθηκε η κρίση του δικαστηρίου, γιατί διαφορετικά παραβιάζονται οι πιο πάνω διατάξεις, που επιβάλλουν την ανάγνωση στο ακροατήριο των εγγράφων, τα οποία έλαβε υπόψη του το δικαστήριο για την ενοχή ή την αθωότητα του κατηγορουµένου. - Τόσο από το σκεπτικό της προσβαλλόµενης απόφασης, όσο και από τα πρακτικά της δεν προκύπτει ποιες συγκεκριµένως ήταν οι τρεις ως άνω ένορκες εξετάσεις µαρτύρων που αναγνώσθηκαν και τις οποίες έλαβε υπόψη το ικαστήριο, µαζί µε τα άλλα αναγνωσθέντα, για να κηρύξει ένοχο τον κατηγορούµενο, διότι δεν αναφέρονται ούτε ο τόπος, ούτε η αρχή ενώπιον της οποίας έγιναν αυτές και τέλος και κυρίως δεν προσδιορίζεται η ταυτότητα των εξετασθέντων µαρτύρων. Εποµένως από το λόγο αυτό και σύµφωνα µε τα προεκτεθέντα, επήλθε απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας στο ακροατήριο και γι' αυτό πρέπει να γίνει δεκτός ως βάσιµος ο σχετικός από το [18]

19 άρθρο 510 παρ.1 στοιχ. Α' του ΚΠ πρώτος κατά το δεύτερο σκέλος του δικογράφου των προσθέτων λόγων, να αναιρεθεί εκ τούτου η προσβαλλόµενη απόφαση ΚΠ : 329, 331, 333, 358, 364, 369, 510 παρ.1 στοιχ. Α, Νόµοι: 2121/1993, άρθ. 66, ηµοσίευση: INLAW 2010 Ακυρότητα - Απόλυτη ακυρότητα κατά τη διαδικασία στο ακροατήριο Αριθµός απόφασης: 1330 Έτος: Εκπροσώπηση κατηγορουµένου από συνήγορο. Απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας στο ακροατήριο του δικαστηρίου. - Από τον συνδυασµό των διατάξεων των άρθρων 340 παρ. 2, 473 παρ, 1 και 476 παρ. 1 και 2 ΚΠοιν συνάγεται ότι, αφενός µεν επιτρέπεται στον κατηγορούµενο να εκπροσωπείται µόνον από συνήγορο, που διορίζεται µε απλή έγγραφη δήλωσή του. Η δήλωση γίνεται κατά τις διατυπώσεις του τρίτου εδαφίου της παραγράφου 2 του άρθρου 42 και πρέπει, µε ποινή απαραδέκτου, να αναφέρει την ακριβή διεύθυνση κατοικίας ή διαµονής του κατηγορουµένου. Ο εκπροσωπών τον κατηγορούµενο συνήγορος, ενεργεί όλες τις διαδικαστικές πράξεις γι' αυτόν, οπότε, στην περίπτωση αυτή, ο κατηγορούµενος θεωρείται πραγµατικά παρών και όχι ωσεί παρών, διό και η προθεσµία των δέκα (10) ηµερών για την άσκηση υπό τούτου του ενδίκου µέσου της εφέσεως αρχίζει από την δηµοσίευση της καταδικαστικής αποφάσεως και όχι από την επίδοσή της, υπό την προϋπόθεση, όµως, ότι ο νοµίµως εκπροσωπήσας αυτόν συνήγορος ήταν παρών κατά τη δηµοσίευση, διότι, πληροφορούµενος την καταδίκη του εντολέα του, µπορεί ν' ασκήσει, κατ' άρθρο 465 παρ. 2 ΚΠοιν, ένδικο µέσο, χωρίς άλλη εντολή, αφετέρου δε η εκπρόθεσµη άσκηση της εφέσεως επάγεται την απόρριψή της ως απαράδεκτης και κατά της σχετικής αποφάσεως επιτρέπεται µόνο αναίρεση για αρνητική υπέρβαση εξουσίας, όπως όταν, καίτοι δε συντρέχει περίπτωση εκπροθέσµου της, η έφεση απορρίπτεται ως δήθεν απαράδεκτη (άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Η' ΚΠοιν ). - Απόλυτη ακυρότητα της διαδικασίας στο ακροατήριο του δικαστηρίου, η οποία ιδρύει τον από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Α' ΚΠοιν λόγο αναιρέσεως, προκαλείται, σύµφωνα µε το άρθρο 171 παρ.1 εδ. δ' του ιδίου Κώδικα, και αν δεν τηρηθούν οι διατάξεις που καθορίζουν, εκτός άλλων, την εµφάνιση, την εκπροσώπηση και την υπεράσπιση του κατηγορουµένου. Τέτοια ακυρότητα από τη µη νόµιµη εκπροσώπηση του κατηγορουµένου στο ακροατήριο του ικαστηρίου, που λαµβάνεται υπόψη αυτεπαγγέλτως, δεν προκαλείται, όταν το ικαστήριο δέχθηκε την εκπροσώπηση του κατηγορουµένου παράνοµα, καίτοι ο διορισµός συνηγόρου υπερασπίσεως για να εκπροσωπήσει τον απουσιάζοντα κατηγορούµενο γίνει µε δήλωση, στην οποία δεν αναγράφεται η ακριβής διεύθυνση της κατοικίας ή διαµονής του, την οποίαν απαιτεί ο νόµος ρητά µε ποινή απαραδέκτου, ή όταν δεν υπήρχε στη δήλωση βεβαίωση του γνησίου της υπογραφής του εξουσιοδοτούντος κατηγορουµένου. ΚΠ : 340, 465, 473, 474, 476, 510 παρ. 1 στοιχ. Α, 510 παρ. 1 στοιχ. Η, ηµοσίευση: INLAW 2009 [19]

20 Αναίρεση - Εκπρόθεσµη αναίρεση Αριθµός απόφασης: 2164 Έτος: Προθεσµία αναίρεσης. ιάκριση κοινοποίησης από της επίδοση. Εκπρόθεσµη άσκηση αίτησης αναίρεσης. Ανωτέρα βία. - Από τις διατάξεις των άρθρων 507 παρ. 1 και 473 παρ. 1 και 3 ΚΠοιν, προκύπτει ότι η προθεσµία για την άσκηση αναιρέσεως κατ' αποφάσεως, µε δήλωση στο γραµµατέα του δικαστηρίου που εξέδωσε την απόφαση, είναι, αν ο δικαιούµενος δεν ήταν παρών κατά την απαγγελία της αποφάσεως και είχε άγνωστη διαµονή, τριάντα ηµερών και αρχίζει από την επίδοση µεν της αποφάσεως, αν αυτή έγινε µετά την καταχώρησή της, καθαρογραµµένης, στο ειδικό βιβλίο που τηρείται από τη γραµµατεία του ποινικού δικαστηρίου, από την καταχώρηση δε αυτή αν η επίδοση της προηγήθηκε της καταχωρήσεως. Προϋποτίθεται ότι η επίδοση είναι έγκυρη, διαφορετικά δεν αρχίζει η ανωτέρω προθεσµία. - Από τις διατάξεις των άρθρων 154 παρ. 2 και 161 παρ. 2 ΚΠοιν, προκύπτει ότι από τη µη τήρηση των οριζοµένων στη δεύτερη απ' αυτές, σύµφωνα µε την οποία εκείνος που επιδίδει το έγγραφο οφείλει σε κάθε περίπτωση να σηµειώσει σ' αυτό τη χρονολογία και τον τόπο της επιδόσεως, καθώς και το πρόσωπο στο οποίο παραδόθηκε και να υπογράψει τη σχετική σηµείωση, δεν επέρχεται ακυρότητα της επιδόσεως, αφού η εν λόγω διάταξη (άρθρο 161 παρ. 2) δεν είναι από εκείνες, η µη τήρηση των οποίων επιφέρει ακυρότητα της επιδόσεως, κατά την πρώτη διάταξη (άρθρου 154 παρ. 2). - Από τη γενική αρχή του δικαίου, κατά την οποία κανείς δεν µπορεί να υποχρεωθεί στα αδύνατα, συνάγεται ότι είναι επιτρεπτή η άσκηση ενδίκου µέσου και µετά την πάροδο της προθεσµίας ασκήσεως του, αν συνέτρεξε λόγος ανωτέρας βίας ή ανυπερβλήτου κωλύµατος, στην περίπτωση αυτή, όµως, εκείνος που ασκεί το ένδικο µέσο πρέπει να διαλάβει στη σχετική έκθεση, κατά την έννοια του άρθρου 474 παρ. 2 ΚΠοιν, τα περιστατικά της ανωτέρας βίας ή του ανυπερβλήτου κωλύµατος, εξαιτίας των οποίων δεν άσκησε εµπρόθεσµα το ένδικο µέσο και συγχρόνως να επικαλεσθεί τα αποδεικτικά µέσα που τα αποδεικνύουν, διότι, διαφορετικά, το ένδικο µέσο απορρίπτεται ως απαράδεκτο κατά το άρθρο 476 παρ. 1 ΚΠοιν. Ως ανωτέρα βία θεωρείται κάθε απρόβλεπτο και εξαιρετικό γεγονός, είτε αντικειµενικό είτε σχετικό µε το πρόσωπο του δικαιούχου, το οποίο, στη συγκεκριµένη περίπτωση, δεν µπορούσε να αποτραπεί και µε µέτρα άκρας επιµέλειας και συνέσεως, ανυπέρβλητο δε κώλυµα θεωρείται εκείνο, το οποίο οπωσδήποτε δεν οφείλεται σε υπαιτιότητα του διαδίκου που ασκεί το ένδικο µέσο και δεν µπορούσε να υπερνικηθεί απ' αυτόν µε κανένα τρόπο. ΚΠ : 154, 161, 473, 474, 476, 507, ηµοσίευση: INLAW 2006 Αναίρεση - Έλλειψη ειδικής αιτιολογίας Αριθµός απόφασης: 1691 Έτος: 2009 [20]