El Libro de Actor. Una traducción bizantina del Speculum Doctrinale de Beauvais (Vat. Gr. 12 Y 1144)

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "El Libro de Actor. Una traducción bizantina del Speculum Doctrinale de Beauvais (Vat. Gr. 12 Y 1144)"

Transcript

1 Immaculada Pérez Martín El Libro de Actor. Una traducción bizantina del Speculum Doctrinale de Beauvais (Vat. Gr. 12 Y 1144) In: Revue des études byzantines, tome 55, pp Résumé Cet article est consacré à l'élude et à l'édition du texte conservé dans le Vat. gr. 12, ff , intitulé Έττιγραψαί παρεκβληθείσαι άττο λατινικού βιβλίου "Ακτορος καλουμένου. Il s'agit de la traduction en grec, méconnue jusqu'à présent, d'une collection de définitions de morale dont la source est le Speculum Doctrinale, livres IV et V de Vincent de Beauvais. Cette traduction complète celle qui a été éditée par Aerts d'après le Vat. gr L'analyse des mécanismes de la traduction du Speculum, combinée à l'examen paléographique et codicologique, permet de formuler une hypothèse sur le contexte culturel où a été faite la traduction. Abstract REB France p Immaculada Pérez Martin, El Libro de Actor. Una traduction bizantina del Speculum Doctrinale de Beauvais (Vat. Gr. 12 Y 1 144). This article is the study and the edition of Έττιγραφαί παρεκβληθείσαι από λατινικού βιβλίου "Ακτορος καλουμένου, a text from Vat. gr. 12, ff This is the Greek translation, until now misappreciated, of a collection of moral definitions whose source is the fourth and fifth books of the Speculum Doctrinale by Vincent de Beauvais. This translation completes that from Vat. gr , which has been published by Aerts. The analysis of the mechanisms of the Speculum translation, and the paleographical and codicological examination allow to put forward a hypothesis on the cultural context where the translation was made. Citer ce document / Cite this document : Pérez Martín Immaculada. El Libro de Actor. Una traducción bizantina del Speculum Doctrinale de Beauvais (Vat. Gr. 12 Y 1144). In: Revue des études byzantines, tome 55, pp

2 EL LIBRO DE ACTOR. UNA TRADUCCION BIZANTINA DEL SPECULUM DOCTRINALE DE BEAUVAIS (VAT GR. 12 Y 1144)* Inmaculada PEREZ MARTIN Résumé. Cet article est consacré à l'élude et à l'édition du texte conservé dans le Vat. gr. 12, ff , intitulé Έττιγραψαί παρεκβληθείσαι άττο λατινικού βιβλίου "Ακτορος καλουμένου. Il s'agit de la traduction en grec, méconnue jusqu'à présent, d'une collection de définitions de morale dont la source est le Speculum Doctrinale, livres IV et V de Vincent de Beauvais. Cette traduction complète celle qui a été éditée par Aerts d'après le Vat. gr L'analyse des mécanismes de la traduction du Speculum, combi née à l'examen paléographique et codicologique, permet de formuler une hypothèse sur le contexte culturel où a été faite la traduction. Los ff. 225v-228 del Vaticanus gr conservan bajo el epigrafe Έκ του "Ακτωρος λατινικού βιβλίου una coleccion de sentencias cuya fuente L. Sternbach identifico con los libros IV y V del Speculum Doctrinale de Vincent de Beauvais,1 y en la que el nombre de "Ακτωρος βιβλίον se explicaria por el hecho de que en su obra el dominico francés introdujo con la palabra Auctor o, deformado, Actor, todos los textos cscritos por él y no compilados a partir de otras fuentes. El trabajo de Sternbach paso desapercibido tanto a los estudiosos de la enciclopedia del Belovacense como a los de la literatura bizantina interesados en las traducciones del latin al griego, si exceptuamos una * Trabajo realizado en el proyecto de investigacion PB financiado por la DGICYT y dirigido por el Prof. Dr. P. Bddenas de la Pena. 1. L. Sternbach, De Vincentii Bellovacensis excerptis graecis, Ceské Museum Filologické 6, 1900, p y 7, 1901, p La edicion del Speculum que seguiremos en estas paginas es la clasica edicion benedictina Vincenti Burgundi ex ordine Praedicatorum, venerabilis Episcopi Bellovacensis Speculum quadruplex, Naturale, Doctrinale, Morale, Historiale, Douai- 1624, reprod. anast. Graz ; el Doctrinale ocupa el vol. II. Revue des Études Byzantines 55, 1 997, p

3 82 INMACULADA PEREZ MARTIN pequena nota erudita de Jean Darrouzès aparecida en En fecha reciente, W.J. Aerts ha recuperado el testimonio del Vat. gr. 1144, procurândonos una edition muy cuidada de las sentencias del Speculum Doctrinale traducidas al griego y acompanandola de algunas reflexiones sobre el método de traduction y la autoria de esta.3 Las definiciones morales Un codice del mismo fondo, el Vat. gr. 1 2, conserva a su vez una coleccion de definiciones bajo el titulo de Έπιγραφαι παρεκβληθεΐσαι άττο λατινικού βιβλίου "Ακτορος καλουμένου (ff ). De las 166 definiciones, 124 pertenecen a los capitulos de virtiitibus et vitiis reunidos en los libros IV- V del Speculum Doctrinale, los mismos que sirvieron de fuente a las sentencias del Vat. gr y cuya ordenacion es escrupulosamente respetada.4 En algunos casos es posible combinar los breves textos de ambos manuscritos bajo el epigrafe de los capitulos del SD ; Prudentia ; Consilium ; Humilitas ; Obedientia ; Concordia ; Liberalitas ; Gratia ; Aequitas ; Indulgentia ; Zelus ; Pusillanimitas ; Militia ; Tolerantia ; Stabilitas ; Securitas ; Modestia ; Verecundia ; Pudicitia ; Castitas ; Virginitas ; Sufficientia ; Amor ; Timor ; Stultitia ; Superbia ; def. 6 def. 9 def. 15 def def def. 33 def. 34 def. 36 def. 40 def. 41 def def. 48 def. 56 def. 60 def. 61 def. 63 def. 64 def. 70 def. 71,82 def. 83 def. 84 def. 85 def. 90 def. 93 def. 94 sent. 4 (=61), 5 y 6 sent. 50 y 5 1 (=8) sent. 12 sent. 13 sent sent. 18 sent sent. 30 sent sent. 37 sent. 38 sent sent. 43 sent. 45 sent. 46 sent. 29 sent sent. 52 sent. 53 sent. 54 sent. 55 sent sent. 60 sent sent J. Darrouzès, Bulletin critique, REB 22, 1964, p W.J. Aerts, Proverbial Passages taken from Vincent of Beauvais' Speculum Doctrinale translated into Medieval Greek : the methods of translation used by the anony mous Greek author, Vincent de Beauvais and Alexander the Great: Studies on the «Speculum mains» and its translation into medieval vernaculars, Medievalia Groningana 7, 1986, p Solo en un caso el orden aparece levemente alterado, pues la def. de providentia (SD, IV 25) sigue a la de deliberatio (SD, IV 26).

4 EL LIBRO DE A CTOR 83 Inanis gloria ; Invidia ; Crapula ; Luxuria ; Adulterio ; Contentio ; Arrogantia ; Studium ; Paupertas ; Amicitia ; def. 96 def. 101 def. 133 def. 138 def. 139 def def. 150 def. 154 def. 157 def. 158 sent sent. 70 sent. 75 sent sent sent. 80 sent. 81 sent sent sent Tal coincidencia (61 sentencias de 103 ilustran definiciones del Vat. gr. 12) se explica con una fuente comun de ambos textos, mientras que el hecho de que no haya una convergencia total de sentencias y definiciones encuentra su explicacion en el interés variable de las ilustraciones de las "virtudes y vicios" definidos. Pero la presencia de sentencias ilustrativas de conceptos no definidos en el Vat. gr. 12 y de definiciones no ilustradas por el Vat. gr ha de tener que ver con el carâcter selectivo de ambas colecciones, puesto de manifiesto por sus titulos : Έκ του "Ακτωρος λατινικού" βιβλίου (Vat. gr. 1144), Έπιγραφαι παρεκβληθεισαι άττό λατινικού βιβλίου "Ακτορος καλουμένου (Vat. gr. 12). En una ocasion se ha deslizado en el Vat. gr una definicion (sent. 75 ; Κραιπάλη άμβλύτης νοός έστιν, όζέος λόγου θραϋσις σαρκικής άκρασίας, πάθους παχέος ταΐς αίσθήσεσιν εισαχθέντος) que sigue a la def. 133 del Vat. gr. 12 (Τί έστι κραιπάλη ; Έκ της των ληφθεισών τρυφών περίσσειας καρδίας ήσυχαζούσης βαρύτης) en el texto del SD, IV 155. «Crapula est ex deliciosorum sumptuum superfluitate cordis sopiti praegravantia. Il Item hebetudo mentis est acutae rationis obtusio, carnalis intemperantiae vitio crassis sensibus inducta.» La traduccion refleja asi todas las definiciones (def sent. 75) recogidas en el citado capitulo del SD. Un segundo ejemplo de definicion transformada en sentencia y enmascarada por la ausencia de la pregunta inicial aparece en la sent. 100, que recoge la definicion que da Secundus de φίλος y que compléta la def de φιλία ; ambos textos proceden del SD, V 82. El Vat. gr. 1 2, por su parte, incluye al final de la def. 148 λόγου χάριν : verbi gratia, otro desliz que révéla que detrâs de la definicion se encontraban en un principio sentencias ilustrativas. Aceptado que las colecciones conservadas reflejan parcialmente un unico texto comun mas complète, hay que determinar si esta fuente es griega ο latina. La calidad del texto es netamente superior en el Vat. gr. 1144, mientras que en el Vat. gr. 12 la homogeneidad se ve perturbada por la presencia de definiciones ajenas al SD ; el escriba del codice muestra su negligencia en el gran numéro de confusiones grâficas,5 la 5. P.ej. def. 23 σώμα : στόμα cod. ; def. 64 : επιείκεια : σεμνότητι cod. ; def. 87 : έν καταλήψει : έγκαταλήψει cod. ; def. 97 όσιότητος : ούσιότητος cod. ; def. 138 πόσις : τάσκ; cod. ; def. 162 εύκτόν : εϋτακτον cod.

5 84 INMACULADA PEREZ MARTIN ausencia del término definido (def. 36) ο la sustitucion de una def. por otra que no corresponde al término (def. 122). Las diferencias entre ambos testimonios ayudan de hecho a valorar la influencia que en el estado final del texto tiene el copista, que hay que distinguir cuidadosamente de su supuesta calidad en estados anteriores. Las constantes de la traduccion, de hecho, nos permiten percibir en el origen de ambas colecciones un solo texto griego, caracterizado por el mantenimiento del orden de las palabras del original latino y por el sometimiento a la translatio ad litteram, que refleja una escasa sensibilidad hacia los recursos de la Iengua griega. La fidelidad sintâetica al original latino es quizâ el rasgo mas destacable de la traduccion (cf. def. 12, 34, 36, 37 etc.) : - sent. 5 : ante pedes videre : προ τών ποδών (πολλών cod.) βλέπειν, en perjuicio de εν ποσΐ (cf. Hdto. 3, 79, etc.) ; - sent. 90 : ex eo tempore quo : άφ' ού χρόνου ; - sent. 104 : pro studio sapientiae : υπέρ τών μαθημάτων της σοφίας. El uso indiscriminado del dativo con valor circunstancial, tan frecuente en el Vat. gr. 12 (def. 41, 106, 110, 114 etc.), aparece reflejado también por la traduccion del Vat. gr : - sent. 31 : facta rependens consiiio : τα έργα άναρτα συμβουλή ; - sent. 54 : nulla reparabilis arte : ουδεμία έπανακτητέα τέχνη ; - sent. 80 : contendere verbis : έρίζειν λόγοις ; - sent. 90 : pane raw vescebantur : αρτω έτρέφοντο. El traduetor puede transformar un infinitivo en sustantivo : - def. 147 : prorumpere : πρόσρηξις ; - sent. 37 : peccare : αμάρτημα. Ο una proposicion relativa en participial : - def. 13 : lustitia est quae suum cuique reddit, alienum non vendicat, utilitatem propriam negligit : Τί έστι δικαιοσύνη; Ή το Ί'διον έκάστω αποδίδουσα, του αλλότριου ουκ άντιποιουμένη, της ιδίας ωφελείας καταφρονούσα ; - sent. 64 : Quod refugit multi cupiunt, odere quod instat : Φεύγοντος πολλοί έπιθυμοΰσι, μισουσι το άνθιστάμενον. Por Ιο que respecta al vocabulario, sentencias y definiciones atestiguan en comun algunas elecciones inesperadas : - otoç τις : quisque ο mejor quisquis en la sent. 43 ; quislibet en la def. 41 ; - βασανίζω (tor quere) : examinare en la def. 9 y la sent. 4 ; - A Io largo de la trad., tanto commodum como utilitas son vertidos por ωφέλεια (en el primer caso, sent. 31 y def. 118; en el segundo, def. 12, 13, 37, 50), mientras que λυσιτέλεια sustituye a ωφέλεια cuando aparece el doblete commo dum utilitas ; νοεί trad, sensit en la sent. 66 y νους : sensus en la sent. 90, trad, también por έννοια en la def. 88, contra los esperables αισθάνομαι y α'ισθησις ; - αιδώς : verecundia en la def. 64 y sent. 47, pudicitia en la sent. 54 ; - επιθυμία ; desiderium en la def. 59, concupiscentia en las def. 70, 83, 161 y sent. 50 ; cupiditas en la def. 126 y sent. 27 ; - πάθος traduce vitium en las def. 102, 104, 110, 134 y en las sent. 45, 75, etc. libido en las def. 70, 71 y en la sent. 90, passio en la def. 88. No es arriesgado, por lo tanto, afinnar que las sentencias del Vat. gr y las definiciones del Vat. gr. 12 dependen de una sola traduccion del SD ; en el terreno de la hipotesis queda la posibilidad de que el texto latino al que se enfrento el traduetor fuera un ejemplar completo ο no del

6 EL LIBRO DE ACTOR 85 SD. Desde fecha muy temprana la obra de Vincent de Beauvais lue resumida en compendios mas manejables :6 Ph. Delhaye ha editado los epigrafes de uno de estos epitomes del SD al que califica de diccionario alfabético de definiciones éticas conservado en el Basileensis Β. XI. 3 (ss. XIII-XIV) bajo el titulo de Auctoritates diversorum philosophorum et poetarum compilatae a fratre Vincentio ordinis Fratriim Predicatorum (ff ) ;7 todos los capitulos de este epitome se repiten en los Vat. g κ 1144 y 12, que muestran una seleccion incluso mas amplia. Contemporâneo del manuscrito de Basilea es el Ambros. Ρ 140 sup, que incluye un epitome de los libros IV-V del SD con el nombre de Auctoritates philosophorum et poetarum secundum ordinem alphabetic La traduccion griega no comparte la ordenacion alfabétiea de estos com pendios, pero su fuente sometio el original a una cierta reorganizacion, como sugiere la presencia de una sentencia ilustrativa de la 'vejez' procedente del cap. V 101 entre las del cap. V 14.9 Las definiciones que no proceden del SD En la ordenada lista de virtudes y vicios, irrumpen de un modo caotico10 distintas series de definiciones que introdueen eonceptos de la mas variada indole, no ordenados alfabéticamente sino (de un modo aproximado) por temas : υπογραφή, τόπος ζωον, χώρα ψυχή εξις-διάθεσις, σχήμα, χρώμα, γένεσις, γένος, εΐδος, διαφορά, ϊδιον, συμβεβηκός υγεία, ευεξία, πίστις, φύσις, ΰλη αιτία, ξηρόν, ύγρόν, θερμόν, ψυχρόν, λευκόν, μέλαν, τραγωδία, κωμωδία, τύχη, ειμαρμένη, ανάγκη, ένδεχόμενον ψυχή (2) μνήμη, έπίνοια, γρήγορσις, ΰπνος, υγεία (2) φλέψ, αρτηρία, σφυγμός μύξα, ίδρώς, δόγμα. Los 'Ιατρικοί οροί de Galeno son la fuente de la def. 1 (υπογραφή), 4 (ζωον), las def. relativas a la 'salud' (51 y 125 υγεία ; 52 ευεξία), el alma y sus afecciones (119 ψυχή, 121 μνήμη, 122 έπίνοια, 123 γρήγορσις, 124 ΰπνος) y los términos de carâcter médico (135 φλέψ, 136 αρτηρία, 137 σφυγμός, 163 μύξα, 164ίδρώς). 6. P. ej., de 200 codices del Speculum Historiale, solo 32 son completos ; cf. G.G. Guzman, A growing tabulation of Vincent of Beauvais Speculum Historiale Manuscripts, Scriptorium 29, 1975, p Ph. Delhaye, Un dictionnaire d'éthique attribué à Vincent de Beauvais, Mélanges de science religieuse 8, 195 1, p Vid. G. Billanovich, M. Prandi, C. Scarpati, Lo «Speculum» di Vincenzo di Beauvais e la letteratura italiana dell'età gotica, Italia médiévale e umanistica 19, 1976, p W.J. Aerts, op. cit., p. 176 n. 5 alude a otros dos codices con sclecciones similares a la de la traduccion griega. 9. Vid. W.J. Aerts, op. cit., p P. ej., la doble def. de castitas (def. 71 y 82) se ve cortada por la irrupcion de 10 def. ajenas al SD. En la coleccion de sentencias existe solo un caso de irrupcion de un texto ajeno al SD. una anéedota sobre la reina Dido, quiza inspirada en Malalas ; vid. W.J. Aerts, op. cit., p. 95.

7 86 INMACULADA PEREZ MARTIN Una relativa concentration de definiciones coïncidentes con el De omnifaria doctrina de Miguel Psello justifica la hipotesis de que esta obra sea la fuente de las def. iïsicas (2 τόπος, 5 χώρα, 23 σχήμα, 24 χρώμα, 25 γένεσις, 54 φύσις, 55 υλη, 72 αιτία, 81 τύχη, 98 ειμαρμένη, 99 ανάγκη, 100 ένδεχόμενον). Por la misma razon, las definiciones de las cinco categorias univer sales (def ; γένος, εΐδος, διαφορά, ίδιον, συμβεβηκός) pueden procéder del compendio exegético del Organon que compuso Jorge Paquimeres. Esta obra aparece anonima entre otros textos de logica en el Wat. gr (ff v). En el f. 110v, entre los capitulos exegéticos sobre De anima, aparece una explication de los términos de la definition aristotélica titulada "Ορος της άπάσης ψυχής, transcrita como def. 8 en el Wat. gr Quedan, por ultimo, las definiciones cuya fuente no hemos podido localizar con precision. Las def. de 'tragedia' y 'comedia' (def ) son recogidas en parte por los escolios al Arte gramatical de Dionisio Tracio. Las definiciones de las παθητικά! ποιότητες (def ) estân inspiradas en la parâfrasis-comentario de Sofonias al De anima. La defi nition de εξις-διάθεσις (def. 22) pertenece a la tradition aristotélica pero los términos utilizados parecen depender de la Dialectica de Damasceno. Las definiciones de πίστις (def. 53) y δόγμα (def. 165) son, finalmente, mas dificiles de encuadrar. LOS MANUSCRITOS DEL LlBRO DE ACTOR Ni el Wat. gr ni el Wat. gr. 12 han sido estudiados desde el punlo de vista codicologico y paleogrâfico y ésa es la razon de que los filologos que se han acercado a los valiosos textos que conservan repitan dataciones infundadas (s. XIV/XV para el Wat. gr. 12," ss. XIV-XV para el Wat. gr. 1144)12 ο incluso los coloquen erroneamente en sus stemmata.u El codice mas antiguo es probablemente el Wat. gr. 1144, copiado en bombicino, 240/45 x 155/65 mm.,14 por un unico escriba que ejemplifica un estilo de escritura que se impone en Constantinopla desde comienzos 1 1. Cf., p. ej., F. Bancalaui, Sul trattato greco De vocibus animalium, Studi Italiani di Filologia Classica 1, 1893, p. 76 ; G. Bolognesi, Compendi inediti di dialettologia greca, Bollettino dei Classici 2, 1953, p. 71 ; A. Guida, II codice Viennese del Lessico di Andrea Lopadiota, Prometheus 5, 1979, p Cf. J.J. Keaney, A New Manuscript of the Valicanus Paradoxographus, CPh 74, 1979, p. 156; D.J. McCaugar, New Evidence for the Kleisthenic Boule, CPh 71, 1976, p S.A. Cengarle, Anonymi Vaticani compendium de dialectis graecis, Rendiconti dell'istituto Lombardo 104, 1971, p. 20, por ejemplo, ha recolocado adecuadamentc el compendio De dialectis del Vat. gr. 12 en la base del Barroci El cuadro de escritura ocupa 170 x 1 15 mm., ca. 32 lin. El codice esta compuesto de 286 ff. (ff , , en bianco, anadidos con posterioridad), distribuidos del siguiente modo : 1 x x 4 (f. 54) + 7 ff. + 1 x 2 (f. 70) + 7 x 4 (f. 126) + 1 x 5

8 EL LIBRO DE A CTOR 87 del s. XIV, en especial a partir de 1310,15 y que, sin alcanzar la perfeccion del Metochitesstil, tiene un alto nivel estético y caligrâfico, parangonable con el llamado "klassisches Styl" del copista patriarcal Jorge Galesiotes.16 El diseno del Vat. gr es, en cierto modo, la reelaboracion enciclopédica de un material en gran parte anonimo : los ff contienen una sinopsis retorica anonima;17 los ff , el compendio de Paquimeres al Organon ;18 tras la parte logica, el copista ha incluido con cierta incoherencia extractos de los Meteora de Cleomedes (ff v),19 a los que siguen extractos de la parâfrasis-comentario inédita atribuida en los codices que la conservan a Paquimeres ο a José Racendites,20 bajo el titulo de Παρεκβολαί μετά σαφήνειας κεφαλαιώδεις εκ της 'Αριστοτελικής πραγματείας ; 1ΐ Έκ της Φυσικής ακροάσεως; ff Έκ του Περί ουρανού ; ff v Έκ του Περί γενέσεως και φθοράς ; ff. 1 09ν Έκ του Περί ψυχής ; ff ν Έκ του Περί αίσθήσεως και αισθητών ; ff. 124V-128V Έκ του Μετά τα φυσικά; ff. 128ν-1 34 Έκ των 'Ηθικών. Sigue el Quadrivium atribuido a Gregorio el Solitario ο a Miguel Pselo (ff (f. 136) + 4 x 4 (f. 168) + 1 x 3 (f. 174) + 1 x ff. + 2 ff. (f. 187) + 2 x 4 (f. 204) + I x 3 (f. 210) + 4 x 4 (f. 242) + 6 ff. (f. 248) + 4 x 4 (f. 280) + 4 ff. (f. 284) + 2 ff. (f. 286). Las signatures (α'-λζ') se encuentran en el margen inferior externo de la primera y ultima pagina y no son contemporaneas de la copia del codice ; en los ff aparece una nueva numeracion superpuesta, α'-ε'. El pautado aparece sobre el verso quiza de cada folio, con dos horizontales y dos verticales dobles. 15. Vid. H. Hunger, Die byzantinische Minuskel des 14. Jahrhunderts zwischen Tradition und Neuerung, Paleografia e codicologia greca, Atti del II Colloquio internazionale Berlino-Wolffenbuttel, ottobre 1983, edd. D. Harlfinger - G. Prato, Alessandria 1991, p. " H. Hunger, Katalog der griechischen Handschriften der Österreichischen Nationalbibliothek. 3/2. Codices Theologici , Viena 1984, p. 310 y H. Hunger - O. Kresten et alii, Das Register des Patriarchats von Konstantinopel. I. Teil. Edition und Übersetzung der Urkunden aus den Jahren , Ost. Akad. der Wiss. Phil. -Hist. Kl. Sitz. 383, Viena 1981, p (cop. K5). 17. Vid. L. Pernot, «Anecdota rhetorica» : un résumé d'hermogène et d'aphthonios, Revue d'histoire des Textes 10, 1980, p La sinopsis comparte con los codices de Hermogenes y Aftonio el epitome de Περί ιδεών (ff v), mientras que los restantes resumenes (ff. 1-2V Μέθοδοι προγυμνασμάτων ; ff. 2v-5 y 18-19V Σύνοψις των στάσεων ; ff Σύνοψις των ευρέσεων ; ff. 15ν-17ν Περί μεθόδου δεινότητος) solo han sido conservados por los Vat. gr y 12 y reflejan el esfuerzo por condensar los conceptos basicos de la retorica de aparato. Ambos codices son copias independientes de un modelo reflejado por el Vat. gr con mas detalle (ibidem, p. 65). 18. El titulo, Συνοτττικον σύνταγμα φιλοσοφίας, ha sido incluido por una mano pos terior. 19. 'Εκ του πρώτου βιβλίου κυκλικής θεωρίας μετεώρων Κλεομήδους ; f. 83 Του δευτέρου ; cf. Cleomedes, De motu circulari corporuin caelestium, ed. H. Ziegler, Leipzig Existe una edicion de la traduccion latina del texto, Georgii Pachyinerii Hieromnemonis in Universam fere Aristotelis Philosophical Epitome, Basilea Nosotros hemos confrontado los extractos del Vat. gr con el Vat. gr. Ill, que la atribuye a José Racendites (PEP, n 9078), y el Vat. gr. 267, que de la Encyclopedia de José solo conserva (anonima) la parte reflcjada por cl Vat. gr

9 88 INMACULADA PEREZ MARTIN 160v),21 extractos del comentario de Filopono intitulados Περί των δυνάμεων της ψυχής (ff V),22 y Του Φελλού Περί ερμηνείας (ff ). Treu senalo la presencia en los ff. 178 ss. de una exegesis a Analytica Priora atribuida a Holobolo,23 pero el supuesto comentario de Holobolo se reduce en realidad a catorce claves mnemonicas de los silogismos categoricos.24 La parte filosofica del codice se cierra con las Didascalias de Alcinoo a los dogmas platonicos (ff v ; 'Αλκινόου διδασκαλικός των Πλάτωνος δογμάτων.23 A partir de este momento (ff. 209v-284v) el Vat. gr se convierte en un compendio de colecciones de textos breves y variopintos :26 los ff. 209v-210 incluyen 30 sentencias atribuidas, entre otros, a Socrates, Pitâgoras y Epicteto ;27 los ff V contienen una série de apotegmas de Diogenes Laercio (Έκ των του Λαέρτιου),28 seguidos de una antologia (ff. 215V-225V) que L. Sternbach edito y estudio en funcion del Gnomologium Vaticanum 29 y que contiene informa- 21. Ed. J.L. Heiberg, Anonymi Logica et Quadrivium, Copenhague 1929, p El titulo en el Vat. gr no transcrito por el copista del texto es "Αθροισις ευσύνοπτος των μαθημάτων ; la identificacion del autor : του Ψελλού, es obra de una mano muy posterior. 22. Han sido editados como obra de Miguel Pselo en la PG, vol. 122, col. 1030s., pero su composicion es anterior al ano 1000 ; vid. E.-A. Leemans, Michel Psellos et les Δόξαι περί ψυχής, Antiquité classique 1, 1932, p , esp. p M. Treu, Manuel Holobolos, BZ5, 1896, p Vat. gr , f. 178 : Του Όλοβόλου (sic) εις τα τρία σχήματα. [s. 1. εις το πρώτον] γράμματα [s. 1. π π π], έγραψε [s. Ι. ούδ π ούδ], γραφίδι [s. Ι. π τις τις], τεχνικός [s. 1. ούδ τις ούπ], [s. Ι. εις το δεύτερον] έγραψε [s. 1. ούδ π ούδ], κάτεχε [s. 1. π ούδ ούδ], μέτριον [s. 1. ούδ τις ούπ], αχολον [s. 1. π ούπ ούπ], [s. 1. εις το τρίτον] απασι [s. 1. π π τις] σθεναρός [s. 1. ούδ π ούπ], (al. man. add. hic άσπίδι) [s. 1. π τις τις], ψέριστος [s. 1. ούδ τις ούπ], ίσάκις [s. 1. τις π τις], όμαλόν [s. 1. ούπ π ούπ] + Los 14 tropos son reflejados a través de palabras cuyas vocales (α, ε, ο, ι) equivalen a un tipo de determinacion : α = πας ; ε = ουδείς ; ο = ού πας ; ι = τις. Debemos la resolution de las claves, incluidas supra lineam en tinta roja, a una mano posterior; el mismo escriba ha anadido en el margen de los ff las representaciones de las très figuras. Desde el f. 178V y hasta el f. 185 aparecen distintos métodos para resolver problemas geométricos y aritméticos. 25. Vid. Alcinoos. Enseignement des doctrines de Platon, éd. J. Whittaker - P. Louis, Paris 1990, p. XLI-XLVI. 26. También en los folios que precedentemente quedaron libres al final de algunos cuadernos el copista ha incluido extractos: ff. 85V-86V του Πλουτάρχου; ff V <excerpta varia de animalibus, de anima, meteorologica, physicax 27. Vid. A. Elter, Neue Bruchstücke des Ioannes Stobäus, Rheinisches Museum 47, 1892, p y Zu den neuen Bruchstücken des Stobäus und den Sprüchen des Euagrius, ibidem, p. 629, 630 ; ed. parcial también en A. Elter, Epicteti et Moschtonis quae fenmtur sententiae, Leipzig Cf. R. Pintauoi, Un excerptum dalle Vite di Diogene Laerzio (Vat. gr ), Sileno 1, 1 975, p Cf. L. Sternbach, Gnomologium Parisinum ineditum. Appendix Vaticana, Rozprawy Umiejetnosci Wydzial Eilologiczny, Serie II, tomo 5, Cracovia 1894, p

10 EL L1BR0 DE A CTOR 89 cion inédita sobre instituciones de la Grecia antigua ;30 una segunda coleccion de contenido parcialmente coïncidente aparece tras el Libro de Actor, en ff. 228V-232V. En los ff. siguientes el codice incluye sentencias de Clitarco (ff. 232V- 233 Έκ τών Κλειτάρχου πραγματικών χρεών συναγωγή),31 extrac - tos de la traduccion planudea de Caton (ff v Έκ του Κάτωνος του μεταγλωττισθέντος ύπδ του Πλανούδη) y sentencias de los Siete Sabios (f. 234V), solo en parte coïncidentes con las editadas por Boissonade.32 Los textos reunidos a partir de este momento hasta el final del codice solo han sido identificados y editados parcialmente : en el f. 235 una mano posterior incluyo el titulo de Τινών συγγραφέων όνομασίαι και έρμηνεΐαι ρητών και ονομάτων, και αλλά άλλων ; la fuente de los textos sobre instituciones politicas ο judiciales de Atenas (ff. 239V-242V) podria ser, al decir de Boudreaux, su editor, un léxico aticista ;33 los ff v recogen excerpta de "Ωρου 'Απόλλωνος Νειλώου, ίερογραφικά (por ιερογλυφικά).34 Los excerpta de Origenes de Ps.-Codino (ff ) han sido editados porpreger.35 En el f. 284rv aparece una copia fragmentaria del paradoxografo que Rohde edito utilizando el Vat. gr. 12, ff v.36 Este no es el unico texto comun en ambos codices, lo son también la sinopsis logica estudiada por Pernot {Vat. gr. 1144, ff. 1-19, Vat. gr. 12, ff ), una brève coleccion de extractos logicos {inc. 'Εν ταϊς κατηγορίαις άνθρωπος λέγομεν βους, des. αύτόθεν διά της εις άτοπον άγωγης διελέγχουσα ; Vat. gr , ff ν, Vat. gr. 12, ff v) y los excerpta de la Dialectica brevior de Damasceno {Vat. gr , ff. 67ν-7Γ, Vat. gr. 12, ff ) Vid. J.J. Keaney - A.E. Raubitscheck, A late byzantine Account of Ostracism, American Journal of Philology 93, 1972, p ; D.J. McCargar, New Evidence for the Kleisthenic Boule, Classical Philology 71, 1976, p. 248; C. Pecorella Longo, La bulé e la procedura dellostracismo : considerazioni sul Vat. gr , Historia 29, 1980, p A. Elter, Se.xti Pvthagorici Clitarchi Evagrii Pontici sententiae, Leipzig 1892, p. XL-XLIII. 32. Anecdota graeca, I, p Vat. gr. 1144, f. 234V : Τα των επτά σοφών παραγγέλματα, inc. Θεοΰ σέβου. Γονείς αίδοΰ. des. Φείδου τών ιδίων και των ηδέων. 33. P. Boudreaux, Notes sur quelques manuscrits grecs des bibliothèques de Rome, I, Mélanges de l'école Française de Rome 26, 1906, p , quien édita asimismo un fragmento sobre la cicuta (f. 243'"v). 34. Hori Apollinis Hieroglyphica, éd. F. Sbordone, Napoles 1940, p. LV Th. Preger, Scriptores Originum Constantinopolitanarum, II, Leipzig 1907, p. XVIII-XIX. 36. E. Rohde, Isigoni Nicaeensis de rebus mirabilibus e codice Vaticano nunc primum edidit, Acta Societaîis philologicae Lipsiensis 1, 1871, pp (cf. O. Keller, Reriim naturalium scriptores Graeci minores, Leipzig 1877, p. X) y J.J. Keaney, A New Manuscript of the Vaticanus Paradoxographus, Classical Philology , p El texto del Vat. gr paso desapercibido a B. Kotter, que ha individualizado los excerpta del Vat. gr. 12; vid. su Die Überlieferung der Pege Gnoseos des hl. Johannes von Damaskos, Studia Patristica et Byzantina 5, Ettal 1959, p. 64 n 562.

11 90 INMACULADA PEREZ MARTIN El contenido del Vat. gr. 12 (cartaceo plegado in quarto, 215 χ 145/50 mm., datable por las filigranas en el tercer decenio del s. XIV)38 es eminentemente léxico y gramatical : incluye una copia del Lexicon de Andres Lopadiotes (ff. 2-63v),39 que fue utilizada por el bibliotecario de los Medici Favorino,40 un léxico sintâctico atribuido por una mano pos terior a Constantino Armenopulo (ff ) autoria incompatible cronologicamente con la copia y por tanto falsa,41 extrados de Moeris (ff ), del Onomasticon de Pollux (ff V Έκ του Πολυδεύκους) y de las definiciones médicas de Rufo de Efeso (ff. 276V-277V 'Εκ του Έφεσιου 'Ρούφου).42 Las colecciones lexicogrâficas son completadas con obras gramaticales como el tratado De dialectis estudiado por Bolognesi y Cengarle (ff v)43 y los excerpta del Περί γραμματικής de Planudes (ff. 239V-251V). Del examen del contenido se desprende que los autores mas tardios utilizados en los compendios son Manuel Holobolo, Mâximo Planudes y Jorge Paquimeres ; de Lopadiotes sabemos muy poco :44 su obra estaria fechada en el primer cuarto del s. XIV y el ultimo autor que utiliza en su léxico es el patriarca Gregorio de Chipre.45 Que, por lo demâs, las colecciones de sentencias dominen la ultima parte del Vat. gr mientras el contenido del Vat. gr. 12 es eminente- 38. Los ff. de guarda (a-c) y 1-2, 252 son anadidos posteriores, donde una mano del s. XVI ha completado el inicio y el fin del volumen original ; la misma mano lleva a cabo otros anadidos a lo largo del manuscrito, compuesto aproximadamente de 21 seniones (3 ff. + 1 f χ ff.). Las signaturas, posteriores a la copia, aparecen en el margen inferior exterior ο central de la primera pagina y exterior de la ultima. La mayor parte del papel utilizado por el copista del Vat. gr. 12 présenta dos filigranas identificables : ff , , : "nœud" (M.T (a [a. 1327]) ; ff , "croix (latine régulière à une traverse)" (M.T (a [a. 1324]), = Piccard Kreuz 829 [a. 1325]). En el codice hay très filigranas mas, no repertoriadas (ff "croix grecque (à deux pommeaux)"; ff , "fer de hache") ο dificiles de identificar (f. 247/8 "croix grecque"). 39. Vid. A. Guida, II codice Viennese del Lessico di Andrea Lopadiota, Prometheus 5, 1979, p Vid. A. Guida, II Dictionarium di Favorino e il Lexicon Vindobonense, Prometheus 8, 1982, p El acmé de Constantino Armenopulo (PLP, n 1347) se situa hacia El Vindob. theol. gr. 289, ff v, conserva una copia de la obra, cuyo inc. άγάλλομαι το χαίρω, difiere del Vat. gr. 12: άγάλλω το τιμώ; cf. K. Krumbacher, Geschichte der byzantinischen Litteratur ( ), Munich 1897, reimpr. 1970, p Vid. Diels, Die Handschriften der antiken Äitze (II), Abhandlungen der Kön. Preuss. Akad. d. Wissenschaften, Berlin 1906, p Vid. G. Bolognesi, Compendi inediti di dialettologia greca, Bollettino dei Classici 2, 1953, p y S.A. Cengarle, Anonymi Vaticani compendium de dialectis graecis, Rendiconti dell'lstituto Lombardo 104, 1971, p El unico codice con el léxico que especifica su autor {PLP, n 15038) es el Vat. gr. 22 (a. 1341/42); se conserva, por lo dénias, una carta dirigida a Lopadiotes por Jorge Eneotes ; vid. G. Karlsson - G. Fatouros, Aus der Briefsammlung des Anonymus Florentinus, JOB 22, 1 978, p Vid. C.N. Constantinides, Higher Education in Byzantium in the 1 3th and early 14th Centuries, Nicosia 1982, p

12 EL LIBRO DE ACTOR 91 mente lexicogrâfico, permite asegurar que son los propios escribas los responsables de la bipolarizacion del Libro de Actor en sentencias y definiciones. A diferencia del Vat. gr. 1144, cuya copia responde a un plan previo de pretensiones enciclopédicas (retorica, logica, astronomia, quadrivium, fisica y metafisica, historia de Grecia) y se présenta de un modo cuidado y legible,46 la desorganizacion interna del Vat. gr. 12 es patente y va de acuerdo con una presentacion descuidada de textos muchas veces no intitulados, sometida a las oscilaciones del ductus de su copista.47 Entre ambos codices se establece una fuerte relacion no solamente a nivel textual sino también paleogrâfico, dado que el copista del Vat. gr. 12 ha completado el epitome de Paquimeres y los extractos aristotélicos en los mârgenes del Vat. gr Ello nos da pie a considerar que el Vat. gr es producto del encargo hecho quizâ por el propio copista del Vat. gr. 12 con vistas a resumir y organizar una série de obras que estaban a disposicion de ambos escribas (el Libro de Actor, la sinopsis retorica, el epitome de Paquimeres y el paradoxografo), mientras que el Vat. gr. 12 da la impresion de estar destinado al uso privado de su copista.49 El contexto historico de la traduccion La via a través de la cual el Speculum llego al mundo bizantino habia sido trazada por los dominicos que fundaron conventos de frailes predicadores en la pars orientis desde la conquista de la capital por la Cuarta Cruzada en 1203/4. Los establecimientos dominicos de Romania (Quios, Mitilene, Focea y quizâ Esmirna) son organizados en 1228 por el Capitulo general de la orden en province de Grèce y por esa fecha habria ya en la capital un monasterio de dominicos, cuya existencia es atestiguada por primera vez en 1233 ; de 1252 data la ultima noticia sobre este monasterio que no es posible localizar con precision, pero es probable 46. Solo hasta cierto punto el Vat. gr consigue este objetivo : la seleccion que lleva a cabo sobre el Gnomologium Vaticanum se refleja en dos colecciones que a menudo recogen las mismas sentencias ; entorno al concepto de 'aima' giran al menos très textos, en ff. 109v-l 14, 134r"v, V ; definiciones de las cinco voces aparecen en ff. 23, 65, 67vy Cf. E. Rohde, op.cit., p. 27 : «Continet autem codex ille, Vaticanus 12, chartaceus, formae quadratae, saeculo quinto decimo a diversis manibus scriptus, excerptarum ex diversissimis scriptoribus laciniarum variam profecto et multiplicem colluvionem.» 48. ff. 27v-28 (?), 58V, 83V, 87V, 113V, 124\ 126V-127. Vid. lam. 1 {Vat. gr. 1144, f. 87V). 49. Résulta curioso constatai' como esta combinacion de intereses reflejados por uno y otro codice coincide con el diseno de la Enciclopedia de José Racendites, que consta de una primera parte (mas brève) retorica, una gran parte central filosofica, el Quadrivium y un anejo de medicina. La ausencia de una edicion de la obra nos évita la tentacion de considerar los Vat. gr. 12 y y las definiciones anadidas al Libro de Actor como exponentes de la reelaboracion de un material heterogéneo previa a la composicion de la Enciclopedia.

13 92 INMACULADA PEREZ MARTIN que funcionara hasta 1261, momento en que los griegos recuperan Constantinopla.50 La expulsion definitiva tiene lugar en 1307, cuando, en un momento de revuelta popular generalizada contra los comerciantes venecianos y genoveses, los frai les latinos se trasladan en bloque al bar rio de Pera.51 La fundacion dominica es escenario de los primeros escritos polémicos sobre las controversias teologicas entre griegos y latinos, terreno en el que «los dominicos se comprometieron a fondo, investigando en la patristica griega y transmitiendo a los teologos occidentales una docu mentation rica y valiosa» :52 un fraile del convento, Bartolomeo, escribe el primer Tractatus adver sus errores Graecorum ; 53 el prior del convento es fray Simon, un curioso personaje que mantuvo relaciones amistosas con monjes y religiosos griegos, implicândose en la polémica sobre la procesion del Éspiritu Santo durante toda su larga biografia.54 La presencia dominica en Constantinopla durante la primera mitad del s. XIII no es, pues, anecdotica y permitio que diera sus primeros frutos el contacto con la cristiandad ortodoxa. Puesto que el Speculum Mains recibio su forma definitiva hacia ,55 no es inverosimil que un dominieo franeés llevara al monasterio de la orden en Constantinopla un codice, completo ο no, de la obra antes de Una segunda posibilidad, de cronologia menos ajustada, nos lleva a retrasar la presentation del Speculum en Bizancio a 1299, momento en que fray Guillermo Bernard de Gaillac funda el primer monasterio dominieo en Pera,57 al 50. Vid. R.-J. Loenertz, Les établissements dominicains de Péra-Constantinople, EO, 34, 1935, p [= Byzantina et Franco-Graeca, Storia e Letteratura. Raccolta di Studi e Testi 1 1 8, 1 970, esp'. p ]. 51. Vid. A. Dalleggio D'Alessio, Le couvent et l'église des Saints-Pierre et Paul à Galata. Estambul 1935 y M. -H. Congourdeau, Notes sur les dominicains de Constantinople au début du XIVe siècle, REB 45, 1987, p Vid. P. Dondaine, Contra Graecos. Premiers écrits polémiques des Dominicains en Orient, Archivum Fratrum Praeclicatorwn 21, 1951, p Vid. R.-J. Loenertz, Les établissements dominicains, p Vid. R.-J. Loenertz, La société des Frères Pérégrinants. Étude sur l'orient Dominicain, Institutum Historicum FF. Praedicatorum Romae ad S. Sabinae Dissertationes Historicae 7, Roma 1937, p y M. -H. Congourdeau, Frère Simon le Constantinopolitain O.P. ( ?), REB 45, 1987, p El nucleo originario del SD formaba parte del Speculum Naturale, siendo disenado desde los primeros anos de 1250 tal y como lo conocemos ahora, en un volumen independiente. Vid. A.D. von den Brincken, Geschichtsbetrachtung bei Vincenz von Beauvais. Die Apologia Actoris zum Speculum Mains, Deutsches Archiv für Erforschung des Mittelalters 34 / 2, 1978, p. 459 y J. Voorbij, The 'Summa Historiale' : some aspects of its genesis and manuscript tradition, Vincent de Beauvais and Alexander the Great, p Los codices mas antiguos del Speculum ninguno de ellos el original de Beauvais estan datados ca ; vid. A.D. von den Brincken, Geschichtsbetrachtung bei Vincenz von Historiale' Beauvais, : some p. aspects, 452. En p n. es 5) traducida y en 1333 al al aleman franeés (vid. por Jean J. V(X)rbij, de Vignay The ; la 'Summa primera traduccion a una lengua de la Peninsula Ibérica es auspiciada por Pedro IV de Aragon y realizada por los dominicos Jaume Domènech y Antoni Ginebreda ; vid. B. Ullmann, A project for a New Edition of Vincent de Beauvais, Speculum 8, 1933, p Vid. R.-J. Loenertz, La société des Frères Pérégrinants, p

14 EL LIBRO DE A CTOR 93 que se traslada desde Negroponte fray Simon, que habia huido de la capital en Fray Guillermo llego de Francia bien pertrechado de una biblioteca con la produccion teologica dominica y es probable que un ejemplar del SD acompanara a las obras de santo Tomas en su equipaje. En este contexto, la traduccion del Speculum doctrinale, aun careciendo de toda envergadura teologica, puede ser considerada parte de ese "lanzamiento" de la produccion escolâstica occidental en el mundo bizantino a la que el debate sobre la Union de las Iglesias durante el reinado de Miguel VIII sirvio de caldo de cultivo.59 Tanto fray Simon como fray Guillermo Bernard dominaban el griego lo suficiente para ser ellos mismos traductores del SD ; fray Simon conocia mas profundamente la patristica griega que la latina, segun el testimonio de Fr. Felipe Incontri ;60 en los tratados que escribio en griego y que el Vat. gr conserva en forma de largas epistolas dirigidas al monje Sofonias,61 aparece utilizando un codice de S. Basilio y Gregorio de Nisa, en cuya autoridad se apoya en la controversia sobre el Espiritu Santo.62 Por su parte, Guillermo Bernard elaboro una traduccion de S. Tomas de Aquino, hoy perdida pero alabada en su momento por Demetrio Cidones.63 A que el traductor del Libro de Actor fuera una per sona mas familiarizada con la lengua latina que con la griega apuntana la 58. Vid. P. Dondaine, Contra Graecos. Premiers écrits polémiques des Dominicains en Orient, p La utilizacion de fuentes latinas desde la reconquista de Constantinopla hasta 1282 solo es rastreable en las obras de Beco, que utilizo de un modo poco sistematico el Encheiridion de S. Agustin, S. Jeronimo y Gregorio el Grande. Vid. G. Hofmann, Patriarch Iohannes Bekkos und die Lateinische Kultur, OCP 1 1, 1945, p , esp. p Vid. R.-J. Loenertz, La société des Frères Pérégrinants, p. 79 y, a proposito de Fr. Felipe Incontri, en especial, R.J. Loenertz, Fr. Philippe de Bindo Incontri O.P. du Couvent de Péra, Inquisiteur en Orient, Archivum Patruin Praedicatorum 18, 1948, p y T. Kaeppeli, Deux nouveaux ouvrages de Fr. Philippe Incontri de Péra O.P., AFP 23, 1953, p El Vat. gr es un bombicino plegado in octavo, ff. 108, copiado por un unico escriba cuya labor en algunos ff. no ha resistido el paso del tiempo. Utiliza un pautado simple, de cuatro lineas rectoras enmarcando la escritura. El codice se distribuye en cuaterniones 4+1x3+1x4+1x3+1x4+1x3+1x4' y terniones alternados de la siguiente manera :2x4+lx3+3x4+lx3+lx + 7 ff. [=1x4-1]. En la obra dirigida a Sofonias (ff ) las signaturas aparecen en el centro del margen superior de la primera pagina (α'- γ'); en el f. 47 inicia una nueva série de signaturas (α'- Θ', ff ); a seiïalar la presencia de reclamos. En el margen superior del f. 70 se lee (al. man.) f ό Καβάσιλας και ό Θεόδουλος t. La utilizacion de bombicino y la escritura invitan a considérai' el codice contemporaneo de fray Simon. 62. Vid. G. Mercati, Lettere del monaco Sofonia al filosofo Giuseppe, Studi bizantini 1, 1924, p. 169 n. 1 y M. -H. Congourdeau, Frère Simon le Constantinopolitain, p Vid. G. Mercati, Notizie di Procoro e Demetrio Cidone, Manuele Caleca e Teodoro Meliteniota ed ait ri appunti per la storia délia teologia e délia letteratura biz.antina del sec. XIV, Studi e Testi 56, Vaticano 1931, p. 11 n. 4. Guillermo Bernard es tam- bién autor de un Tractatus contra errores Orientalium et Graecorum y un Tractatus de obiectionis Graecorum contra processionem Spiritus Sancti a Filio, escritos en 1305 y 1307 respectivamente.

15 94 INMACULADA PEREZ MARTIN eleccion equivocada de algunos términos definidos, cuyo valor en griego entra en conflicto con el propio contenido de la definicion : en la def. 43, ardua es traducido por μετέωρα, i.e., entendido como 'elevado', cuando la interpretacion correcta era Maborioso' ; en la def. 61, fines non formidans 'sin temer las consecuencias', gr. τα πέρατα μη δειλιώσα, el traductor ha verhdo fines, entendido como 'confines', en gr. όμορος, Ιο que carece de sentido en el contexto ; en la def. 105, ψόφος 'ruido emitido por un animal' traduce una de las acepciones de quere la, cuando la acorde con la definicion es la de μομφή 'queja'. Este tipo de errores, no obstante, son igualmente explicables por una traduccion descuidada y, por asi decirlo, "mecanica", apoyada en las equivalencias de un léxico. De hecho, la traduccion aporta indicios contrarios a la hipotesis de un traductor latino : en primer lugar, el propio nombre de "Ακτωρος βιβλίον, que descabalga al Belovacense como autor de la obra, ausencia inexplicable si el traductor fuera un dominico ; en segundo lugar, la deformacion del nombre de Tertuliano en Τερκούλιος (sent. 52) que no parece un error de transcripcion de un ori ginal Τερτουλλιάνος sino mas bien una lectura erronea de un Tertullian(us) en el que la segunda / no tuviera el asta lo suficientemente elevada para distinguirse de una c, mientras que una a no cerrada del todo en la parte superior se confundiria con it. 64 Un traductor latino habria identificado sin duda alguna el nombre correcto de Tertuliano, pero no necesariamente un traductor griego, para quien el escritor romano podia ser un perfecto desconocido. El autor de la traduccion ha de ser buscado, en consecuencia, en el restringido grupo de bizantinos con conocimientos de latin que vivieron durante el reinado de Andronico II : todos ellos estuvieron en un momento determinado al servicio del emperador como embajadores en Occidente ο como traductores de documentos en Bizancio, pero de tan solo dos, Maximo Planudes y Manuel Holobolo, conservamos testimonio escrito de su actividad como traductores. La posible paternidad del mas importante traductor bizantino de la literatura latina, Planudes, ya ha sido desdenada con todo fundamento por Aerts,65 mientras que una comparacion del Libro de Actor con las traducciones que el rétor de la escuela patriarcal Holobolo hizo de Boecio, De hypotheticis syllogismis y De topicis differentiis,66 no saca a la luz rasgos cstilisticos comunes que justifiquen el presupuesto de una autoria holobolea : la obra logica de Boecio bebe de la aristotélica y ello da a Holobolo, buen conocedor de 64. Cf. la explicacion de Sternbach, para quien el error es debido a un compendio en la fuente latina (W.J. Aerts, op. cit., p. 160). 65. W.J. Aerts, op.cit., p Vid. A. Pertusi, La fortuna di Boezio a Bisanzio, Annuaire de l'inst. de Phi loi. et d'hist. Orientale et Slave de Γ Univ. de Bruxelles 11, [= Παγκάρπεια. Mélanges H. Grégoire, III], p ; D.Z. Nikitas, Eine byzantinische Übersetzung von Boethius' "De hypotheticis syllogismis", Gotinga 1982, y Boethius, De topicis differentiis xai οι βυζαντινές μεταφράσεις των Μανουήλ Όλοβώλου και Προχόρου Κνδώνη, Corpus Philosophorum Medii Aevi 5, Paris-Bruselas 1990.

16 EL LIBRO DE A CTOR 95 Aristoteles, la ventaja de la familiaridad con los términos logicos y le permite abreviar, ampliar ο parafrasear el texto latino. Su traduccion es cuidada y armoniosa : no duda en cambiar el orden de las palabras y en menor grado de las proposiciones,67 transformar las relativas en participios, verter el ablativo causal en complementos con έξ ο simplemente en genitivo.68 El Libro de Actor podria ser considerado una obra de juventud de cualquiera de estos dos eruditos, es decir, realizada en un momento en el que su dominio de la lengua latina no hubiera alcanzado el nivel necesario ;69 pero ello implicaria una fecha de traduccion anterior a 1267 en el caso de Holobolo70 y quizâ a 1278 en el de Planudes,71 y una difusion de la obra de Vincent de Beauvais en Bizancio muy poco posterior a su redaccion definitiva. Es preferible, como deciamos, pensar que lue Guillermo Bernard quien llevo a Constantinopla un ejemplar del Speculum en 1299 y lo hizo Ilegar a su futuro traductor griego. El contexto cultural de la traduccion En el papel utilizado en el Vat. gr. 12 aparecen cuatro filigranas, de las que dos estân repertoriadas : "croix latine régulière à une traverse" (Piccard Kreuz 829) y "nœud (de Salomon)" (M.T. 6487). Una filigrana similar a Kreuz 829 aparece en los ff. 1-4 del Vat. gr. 1 12,72 volumen en gran parte reunido a partir de cuadernos de origen heterogéneo por el copista patriarcal Jorge Galesiotes.73 De la filigrana "nœud" los ejemplos son mucho mas abundantes : en 1958, Jean Irigoin llamaba la atencion sobre una variante mas pequena, datable ca , de esta filigrana (Br = M.T. 6485) y su syllogisnüs" 67. Vid. D.Z., p Nikitas, y Eine byzantinische Übersetzung von Boetlüiis' "De liypotheticis 68. Cf. ibid., p , un analisis sintactico de Ia traduccion de Holobolo. Ninguna de las caracteristicas senaladas coincide con las constantes del Libro de Actor. Hay que mencionar, sin embargo, que Holobolo puede utilizar un παρά comparativo {ibid., p. 25), fenomeno que se repite en la sent Conservamos a este respecto la traduccion que un Planudes debutante elaboro de los disticos de Caton y que esta plagada de errores ; vid. Maximus Planudes. Disticha Catonis in graecum translata, éd. V. Ortoleva, Bibliotheca Athena 28, Roma Vid. D.Z. Nikitas, Boethius, De topicis differentiis, p. LXXXVI. 71. La primera traduccion de un texto patristico latino al griego es la planudea del De trinitate de S. Agustin, que podn'a haber tenido lugar entre 1275 y 1278, los anos de mayor actividad en la campana del patriarca Juan Beco en favor de la union de las Iglesias; cf. V. Laurent - J. Darrouzès, Dossier grec de l'union de Lyon (1273-7), Archives de l'orient Chrétien 16, Paris 1976, p Solo se conserva la parte inferior de la cruz en el f. 4. La mano de estos ff. y la de los ff es muy similar a la del cop. del Vat. gr. 12. Un cruz similar (Haklfinger Croix 10) aparece en el Marc.gr. 464 (a. 1319), copiado por Demetrio Triclinio. 73. Un estudio codicologico y paleogrâfico de este codice en I. Pérez Martin, El Vaticanus gr y la evolucion de la grafia de Jorge Galesiotes, Scriptorium 49, 1995, p

17 96 INMACULADA PEREZ MARTIN curiosa combinacion con «des lettres, type de filigrane attesté dès la fin du XIIIe siècle, qui pourraient représenter ici comme un reste du nom de papetier écrit en entier».74 Una de estas filigranas aparece en el citado Vat. gr. 1 12, ff , que contienen una série de obras retoricas atribuidas al funcionario patriarcal Jorge Galesiotes (I),75 y en el Vat. gr (ff ).76 Este codice contiene los Disticha Catonis (ff v) extractados por el Vat. gr y su copia de la Gramatica de Miguel Sincelo ha sido localizada por Donnet en la misma tradicion que la del Vaticanus gr. 100 (ff ),77 que a su vez ha sido copiado por el escriba del Vat. gr y cuyo papel présenta la filigrana "nœud" M.T (ff ).78 Las variaciones del ductus79 y las diferentes series de signaturas del Vat. gr sugieren que este es producto de la reunion de textos copiados en distintas fases. Los ff. 6-58v contienen la Correspondencia de Lacapeno y Zarides, seguida de los epimerismos que Lacapeno compuso sobre ella (ff ) ;81 en los ff aparecen el final de la copia de 74. Vid. J. Irigoin, Les filigranes de Fabriano (noms de papetiers) dans les manuscrits grecs du début du XI Ve siècle, Scriptorium 12, 1958, p. 50: "nœud" M.T aparece en el Vindob. theol. gr. 88 (en combinacion con la filigrana "G V P") colectanea teologica firmada por Leon Padiates que se identifica como sacerdote y tabulario, i.e., notario, por lo general en un contexto eclesiastico, y en el Bruxell (Plutarco), donde la identificacion de la mano de Padiates no es segura (cf. M. Wittek, Album de paléographie grecque, Gante 1967, n 31, p A los codices elencados por Irigoin anadimos el citado codice de José Racendites, Vat. gr. 267, que présenta las filigranas "lettre B" (no repertoriada ; ff. 1-8, ) y "lettre A" (sim. M.T. 5095, a [a. 1327] ; ff. 9-16, 68/69, 123/124, , 143/146, ,244/249,250,251/216, ). 75. Vid. S.I. Kuruses, 'FI πρώτη ηλικία και ή πρώιμος σταδιοδρομία του πρωτεκδίκου και είτα σακελλίου της Μεγάλης 'Εκκλησίας Γεωργίου Γαλησιώτου, 'Αθηνά 15, , ρ S. LiLLA, Codices' Vaticoni Graeci, Codices (Codices Coluinnenses), Vaticano 1985, p Vid. D. Donnet, Nicaise van Ellebode et l'écdotique : à propos des Ambrosiani Ν 274 sup. et Ζ 132 sup., Antiquité classique 44, 1975, p El Vat. gr. 100 mide 230 χ 150 mm. ; otras filigranas que aparecen en el codice son : "équerre" M.T (a. 1327) : ff ; "tour" : ff ; "enclume" M.T (a. 1326) : ff Con ductus muy caligrafico ha escrito los ff. 2-5\ 6-95v, , 232-3v y V 215V ; se con puede una calificar escritura de francamente cursivo. Otras exagerada, manos contemporaneas los ff ; el del ductus codice de son los : ff. cop , 2 ff v, v y 236V ; cop. 3 f. 236 (el papel utilizado por estos copistas se diferencia del utilizado por el cop. 4 y la mano principal) ; cop. 4 ff v ; cop. 5 (posterior) ff v ff :3x4+lx5+lx6 + 7ff. Numeracion en el margen inferior externo de la primera pagina ; solo se conserva β', γ', δ', ς'. 2. ff : 4 χ ff. Numeracion ibidem ; α'- ε', se ha perdido la signatura γ'. 3. ff , 9 χ f f. Numeracion (en rojo) ibidem ο el margen inferior interno de la ultima pagina ; solo se conservan δ'- η' ; pero el cuaderno 6 (ff ) no ha sido numerado. 4. ff V: Signatura en el margen inferior externo de la primera pagina. 4 χ f f. <α'>-δ'. 5. ff v : 2 χ f f. + 3 χ f f. sin signaturas. 6. ff v : 3 χ f f. Signatura en el margen inferior externo de la ultima pagina ο (δ') en el centro del margen inferior de la primera. 81. Sobre Juan Zarides, vid. PLP, n 6461 ; sobre Jorge Lacapeno, PLP, n Ambos fueron alumnos de Planudes.

Académico Introducción

Académico Introducción - Σε αυτήν την εργασία/διατριβή θα αναλύσω/εξετάσω/διερευνήσω/αξιολογήσω... general para un ensayo/tesis Για να απαντήσουμε αυτή την ερώτηση, θα επικεντρωθούμε πρώτα... Para introducir un área específica

Διαβάστε περισσότερα

Escenas de episodios anteriores

Escenas de episodios anteriores Clase 09/10/2013 Tomado y editado de los apuntes de Pedro Sánchez Terraf Escenas de episodios anteriores objetivo: estudiar formalmente el concepto de demostración matemática. caso de estudio: lenguaje

Διαβάστε περισσότερα

την..., επειδή... Se usa cuando se cree que el punto de vista del otro es válido, pero no se concuerda completamente

την..., επειδή... Se usa cuando se cree que el punto de vista del otro es válido, pero no se concuerda completamente - Concordar En términos generales, coincido con X por Se usa cuando se concuerda con el punto de vista de otro Uno tiende a concordar con X ya Se usa cuando se concuerda con el punto de vista de otro Comprendo

Διαβάστε περισσότερα

Filipenses 2:5-11. Filipenses

Filipenses 2:5-11. Filipenses Filipenses 2:5-11 Filipenses La ciudad de Filipos fue nombrada en honor de Felipe II de Macedonia, padre de Alejandro. Con una pequeña colonia judía aparentemente no tenía una sinagoga. El apóstol fundó

Διαβάστε περισσότερα

SOLUCIONES DE LAS ACTIVIDADES Págs. 101 a 119

SOLUCIONES DE LAS ACTIVIDADES Págs. 101 a 119 Página 0. a) b) π 4 π x 0 4 π π / 0 π / x 0º 0 x π π. 0 rad 0 π π rad 0 4 π 0 π rad 0 π 0 π / 4. rad 4º 4 π π 0 π / rad 0º π π 0 π / rad 0º π 4. De izquierda a derecha: 4 80 π rad π / rad 0 Página 0. tg

Διαβάστε περισσότερα

Una visión alberiana del tema. Abstract *** El marco teórico. democracia, república y emprendedores; alberdiano

Una visión alberiana del tema. Abstract *** El marco teórico. democracia, república y emprendedores; alberdiano Abstract Una visión alberiana del tema - democracia, república y emprendedores; - - alberdiano El marco teórico *** - 26 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA - - - - - - - - revolución industrial EMPRENDEDORES, REPÚBLICA

Διαβάστε περισσότερα

TRIGONOMETRIA. hipotenusa L 2. hipotenusa

TRIGONOMETRIA. hipotenusa L 2. hipotenusa TRIGONOMETRIA. Calcular las razones trigonométricas de 0º, º y 60º. Para calcular las razones trigonométricas de º, nos ayudamos de un triángulo rectángulo isósceles como el de la figura. cateto opuesto

Διαβάστε περισσότερα

Academic Opening Opening - Introduction Greek Spanish En este ensayo/tesis analizaré/investigaré/evaluaré...

Academic Opening Opening - Introduction Greek Spanish En este ensayo/tesis analizaré/investigaré/evaluaré... - Introduction Σε αυτήν την εργασία/διατριβή θα αναλύσω/εξετάσω/διερευνήσω/αξιολογήσω... General opening for an essay/thesis En este ensayo/tesis analizaré/investigaré/evaluaré... Για να απαντήσουμε αυτή

Διαβάστε περισσότερα

Métodos Matemáticos en Física L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro APL)

Métodos Matemáticos en Física L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro APL) L4F. CONDICIONES de CONTORNO+Fuerzas Externas (Cap. 3, libro Condiciones de contorno. Fuerzas externas aplicadas sobre una cuerda. condición que nos describe un extremo libre en una cuerda tensa. Ecuación

Διαβάστε περισσότερα

Lógica Proposicional. Justificación de la validez del razonamiento?

Lógica Proposicional. Justificación de la validez del razonamiento? Proposicional educción Natural Proposicional - 1 Justificación de la validez del razonamiento? os maneras diferentes de justificar Justificar que la veracidad de las hipótesis implica la veracidad de la

Διαβάστε περισσότερα

PÁGINA 106 PÁGINA a) sen 30 = 1/2 b) cos 120 = 1/2. c) tg 135 = 1 d) cos 45 = PÁGINA 109

PÁGINA 106 PÁGINA a) sen 30 = 1/2 b) cos 120 = 1/2. c) tg 135 = 1 d) cos 45 = PÁGINA 109 PÁGINA 0. La altura del árbol es de 8,5 cm.. BC m. CA 70 m. a) x b) y PÁGINA 0. tg a 0, Con calculadora: sß 0,9 t{ ««}. cos a 0, Con calculadora: st,8 { \ \ } PÁGINA 05. cos a 0,78 tg a 0,79. sen a 0,5

Διαβάστε περισσότερα

Lógica Proposicional

Lógica Proposicional Proposicional educción Natural Proposicional - 1 Justificación de la validez del razonamiento os maneras diferentes de justificar Justificar que la veracidad de las hipótesis implica la veracidad de la

Διαβάστε περισσότερα

Inmigración Estudiar. Estudiar - Universidad. Indicar que quieres matricularte. Indicar que quieres matricularte en una asignatura.

Inmigración Estudiar. Estudiar - Universidad. Indicar que quieres matricularte. Indicar que quieres matricularte en una asignatura. - Universidad Me gustaría matricularme en la universidad. Indicar que quieres matricularte Me quiero matricular. Indicar que quieres matricularte en una asignatura en un grado en un posgrado en un doctorado

Διαβάστε περισσότερα

1 La teoría de Jeans. t + (n v) = 0 (1) b) Navier-Stokes (conservación del impulso) c) Poisson

1 La teoría de Jeans. t + (n v) = 0 (1) b) Navier-Stokes (conservación del impulso) c) Poisson 1 La teoría de Jeans El caso ás siple de evolución de fluctuaciones es el de un fluído no relativista. las ecuaciones básicas son: a conservación del núero de partículas n t + (n v = 0 (1 b Navier-Stokes

Διαβάστε περισσότερα

M14/1/AYMGR/HP1/GRE/TZ0/XX

M14/1/AYMGR/HP1/GRE/TZ0/XX M14/1/AYMGR/HP1/GRE/TZ0/XX 22142045 MODERN GREEK A: LANGUAGE AND LITERATURE HIGHER LEVEL PAPER 1 GREC MODERNE A : LANGUE ET LITTÉRATURE NIVEAU SUPÉRIEUR ÉPREUVE 1 GRIEGO MODERNO A: LENGUA Y LITERATURA

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ INTRODUCCIÓN

ΕΙΣΑΓΩΓΗ INTRODUCCIÓN ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΣΤΑ ΕΥΡΩΠΑΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ (ΕΣΕ) KAI Η ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΟΔΗΓΙΑ 2009/38 INFORMACIÓN Y CONSULTA EN LOS COMITÉS DE EMPRESA EUROPEOS (CEE) Y LA DIRECTIVA COMUNITARIA 2009/38 Αθανάσιος

Διαβάστε περισσότερα

Nro. 01 Septiembre de 2011

Nro. 01 Septiembre de 2011 SOL Cultura La Tolita, de 400 ac. a 600 dc. En su representación se sintetiza toda la mitología ancestral del Ecuador. Trabajado en oro laminado y repujado. Museo Nacional Banco Central del Ecuador Dirección

Διαβάστε περισσότερα

μέλλων τελευτᾶν 0,25 puntos καὶ βουλόμενος 0,25 puntos τοὺς αὐτοῦ παῖδας ἐμπείρους εἶναι τῆς γεωργίας, 0,5 puntos

μέλλων τελευτᾶν 0,25 puntos καὶ βουλόμενος 0,25 puntos τοὺς αὐτοῦ παῖδας ἐμπείρους εἶναι τῆς γεωργίας, 0,5 puntos Materia: GRIEGO II. EvAU CURSO 17/18 CRITERIOS ESPECÍFICOS DE CORRECCIÓN PROPUESTA A: EL LABRADOR Y SUS HIJOS 1.- Traducción íntegra del texto: (4 puntos). Se ponderará, ante todo: - La recta adecuación

Διαβάστε περισσότερα

Για να ρωτήσετε αν κάποιος μπορεί να σας βοηθήσει να γεμίσετε μια φόρμα

Για να ρωτήσετε αν κάποιος μπορεί να σας βοηθήσει να γεμίσετε μια φόρμα - Γενικά Dónde tengo que pedir el formulario/impreso para? Για να ρωτήσετε που μπορείτε να βρείτε μια φόρμα Dónde tengo que pedir el formulario/impreso para? Cuál es la fecha de expedición de su (documento)?

Διαβάστε περισσότερα

Tema de aoristo. Morfología y semántica

Tema de aoristo. Morfología y semántica Tema de aoristo Morfología y semántica El verbo politemático Cada verbo griego tiene 4 temas principales. La diferencia semántica entre ellos es el aspecto, no el tiempo. Semántica de los temas verbales

Διαβάστε περισσότερα

Académico Introducción

Académico Introducción - Σε αυτήν την εργασία/διατριβή θα αναλύσω/εξετάσω/διερευνήσω/αξιολογήσω... general para un ensayo/tesis In this essay/paper/thesis I shall examine/investigate/evaluate/analyze Για να απαντήσουμε αυτή

Διαβάστε περισσότερα

TEMA IV: FUNCIONES HIPERGEOMETRICAS

TEMA IV: FUNCIONES HIPERGEOMETRICAS TEMA IV: FUNCIONES HIPERGEOMETRICAS 1. La ecuación hipergeométrica x R y α, β, γ parámetros reales. x(1 x)y + [γ (α + β + 1)x]y αβy 0 (1.1) Dividiendo en (1.1) por x(1 x) obtenemos (x 0, x 1) y + γ (α

Διαβάστε περισσότερα

CAPÍTULO 6: EL PRONOMBRE DEMOSTRATIVO Y RELATIVO

CAPÍTULO 6: EL PRONOMBRE DEMOSTRATIVO Y RELATIVO CAPÍTULO 6: EL PRONOMBRE DEMOSTRATIVO Y RELATIVO I. EL PRONOMBRE DEMOSTRATIVO Hay dos tipos de pronombres demostrativos: cercanos y lejanos. 1 Normalmente sirven para señalar la cercanía o lejanía de alguien/algo

Διαβάστε περισσότερα

La experiencia de la Mesa contra el Racismo

La experiencia de la Mesa contra el Racismo La experiencia de la Mesa contra el Racismo Informe Di icultad para identi icarse como discriminado Subsistencia de mecanismos individuales para enfrentar el racismo Las propuestas de las organizaciones

Διαβάστε περισσότερα

Ευρύτερη περιοχή χαράδρας ποταμού Αράχθου

Ευρύτερη περιοχή χαράδρας ποταμού Αράχθου Ruta por Epiro: Ioannina y sus alrededores Día 1 Kostitsi La población de Kostitsi se ubica en la región Epiro de Grecia. Ευρύτερη περιοχή χαράδρας ποταμού Αράχθου Ευρύτερη περιοχή χαράδρας ποταμού Αράχθου

Διαβάστε περισσότερα

Revista de Filosofía Vol. XXV, N 1, 2013 pp Platão, Filebo -

Revista de Filosofía Vol. XXV, N 1, 2013 pp Platão, Filebo - Revista de Filosofía Vol. XXV, N 1, 2013 pp. 163-181 Platão, Filebo - - - Filebo 164 1 Filebo 2, me resulta especialmente útil la - i.e. interpre- en particular. 1. II 2 Filebo - 3 : ) vêm do um e do múltiplo,

Διαβάστε περισσότερα

Το ίκτυο Βιβλιοθηκών του Τµήµατος Κοινωνικού Έργου της Caja Madrid. La Red de Bibliotecas de Obra Social Caja Madrid

Το ίκτυο Βιβλιοθηκών του Τµήµατος Κοινωνικού Έργου της Caja Madrid. La Red de Bibliotecas de Obra Social Caja Madrid Το ίκτυο Βιβλιοθηκών του Τµήµατος Κοινωνικού Έργου της Caja Madrid La Red de Bibliotecas de Obra Social Caja Madrid Το ίκτυο Βιβλιοθηκών αποτελεί τµήµα ενός Χρηµατοπιστωτικού Φορέα που προορίζει ποσοστό

Διαβάστε περισσότερα

Análisis de las Enneadas de Plotino. Gonzalo Hernández Sanjorge A Parte Rei 20

Análisis de las Enneadas de Plotino. Gonzalo Hernández Sanjorge A Parte Rei 20 Análisis de las Enneadas de Plotino, Tratado Cuarto de la Enneada Primera Acerca de la felicidad1 Gonzalo Hernández Sanjorge La felicidad vinculada al vivir bien: la sensación y la razón. Identificar qué

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1 ης ΣΕΛΙΔΑΣ KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ

ΑΡΧΗ 1 ης ΣΕΛΙΔΑΣ KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ ΑΡΧΗ 1 ης ΣΕΛΙΔΑΣ KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 2005 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ Α. Να αποδώσετε στο τετράδιό σας στην ελληνική γλώσσα το παρακάτω κείμενο,

Διαβάστε περισσότερα

Τραγwδούμενα. EDICIÓN CRÍTICA, TRADUCCIÓN Y COMENTARIO DE LOS FRAGMENTOS ATRIBUIDOS A ASCLEPÍADES DE TRAGILO

Τραγwδούμενα. EDICIÓN CRÍTICA, TRADUCCIÓN Y COMENTARIO DE LOS FRAGMENTOS ATRIBUIDOS A ASCLEPÍADES DE TRAGILO Tesis doctoral Τραγwδούμενα. EDICIÓN CRÍTICA, TRADUCCIÓN Y COMENTARIO DE LOS FRAGMENTOS ATRIBUIDOS A ASCLEPÍADES DE TRAGILO Nereida Villagra Hidalgo Τραγῳδούμενα. EDICIÓN CRÍTICA, TRADUCCIÓN Y COMENTARIO

Διαβάστε περισσότερα

Las paráfrasis bizantinas de Homero: Miguel Pselo y Teodoro Gaza

Las paráfrasis bizantinas de Homero: Miguel Pselo y Teodoro Gaza Las paráfrasis bizantinas de Homero: Miguel Pselo y Teodoro Gaza David Pérez Moro Tutor: Juan Signes Codoñer Grado en Estudios Clásicos Facultad de Filosofía y Letras UNIVERSIDAD DE VALLADOLID Contenido

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΑΡΙΑΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΦΟΣ

ΤΟ ΜΑΡΙΑΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΦΟΣ 8 Raimon Novell ΤΟ ΜΑΡΙΑΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΦΟΣ Η ΜΑΡΙΑΝΉ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΡΙΖΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ 1.- ΑΠΟΣΤΟΛΗ, ΧΑΡΙΣΜΑ, ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΑΡΙΑΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΦΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Catálogodegrandespotencias

Catálogodegrandespotencias www.dimotor.com Catálogogranspotencias Índice Motores grans potencias 3 Motores asíncronos trifásicos Baja Tensión y Alta tensión.... 3 Serie Y2 Baja tensión 4 Motores asíncronos trifásicos Baja Tensión

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΩΝ ΑΝΕΚΔΟΤΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΧΥΜΕΡΗ

Η ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΩΝ ΑΝΕΚΔΟΤΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΧΥΜΕΡΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Β. ΜΠΑΛΤΑΣ ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ 5 (2001-2003) Η ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΩΝ ΑΝΕΚΔΟΤΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΧΥΜΕΡΗ Ή συγγραφική παραγωγή και δράση τον Γεωργίου Παχυμέρη (1242-1310) εντάσσεται

Διαβάστε περισσότερα

Nuestra Iglesia. Καλό Πάσχα! Χριστός Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη! Ἦχος πλ. α'

Nuestra Iglesia. Καλό Πάσχα! Χριστός Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη! Ἦχος πλ. α' Nuestra Iglesia Καλό Πάσχα! Χριστός Ἀνέστη! Ἀληθῶς Ἀνέστη! Ἦχος πλ. α' Χριστὸς ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτω θάνατον πατήσας, καὶ τοὶς ἐν τοῖς μνήμασι, ζωὴν χαρισάμενος. FELIZ PASCUA DE RESURRECCION A TODOS!!!

Διαβάστε περισσότερα

Inmigración Documentos

Inmigración Documentos - General Πού μπορώ να βρω τη φόρμα για ; Pedir un formulario Πότε εκδόθηκε το [έγγραφο] σας; Pedir la fecha de expedición de un documento Πού εκδόθηκε το [έγγραφο] σας; Pedir el lugar de expedición de

Διαβάστε περισσότερα

Inmigración Documentos

Inmigración Documentos - General Dónde tengo que pedir el formulario/impreso para? Pedir un formulario Cuál es la fecha de expedición de su (documento)? Pedir la fecha de expedición de un documento Cuál es el lugar de expedición

Διαβάστε περισσότερα

FL/STEM Σχεδιασμός/Πρότυπο μαθήματος (χημεία) 2015/2016. Μάθημα (τίτλος) Οξυγόνο. Παραγωγή οξυγόνου Επίπεδο επάρκειας γλώσσας < Α1 Α2 Β1 Β2 C1

FL/STEM Σχεδιασμός/Πρότυπο μαθήματος (χημεία) 2015/2016. Μάθημα (τίτλος) Οξυγόνο. Παραγωγή οξυγόνου Επίπεδο επάρκειας γλώσσας < Α1 Α2 Β1 Β2 C1 Μάθημα (τίτλος) Οξυγόνο. Παραγωγή οξυγόνου Επίπεδο επάρκειας γλώσσας < Α1 Α2 Β1 Β2 C1 Τάξη/βαθμίδα: 6η Αριθμός μαθητών στην τάξη: 8 Περιεχόμενο μαθήματος: Οξυγόνο. Θέμα: Άνθρωπος και φύση Ουσίες Προϋποθέσεις

Διαβάστε περισσότερα

Dios, alma y materia.

Dios, alma y materia. Dios, alma y materia. Una reconstrucción del pensamiento metafísico de Numenio de Apamea Müller, Gabriela Santa Cruz, María Isabel 2015 Tesis presentada con el fin de cumplimentar con los requisitos finales

Διαβάστε περισσότερα

TEMA 6.- BIOMOLÉCULAS ORGÁNICAS IV: ÁCIDOS NUCLEICOS

TEMA 6.- BIOMOLÉCULAS ORGÁNICAS IV: ÁCIDOS NUCLEICOS TEMA 6.- BIMLÉCULAS RGÁNICAS IV: ÁCIDS NUCLEICS A.- Características generales de los Ácidos Nucleicos B.- Nucleótidos y derivados nucleotídicos El esqueleto covalente de los ácidos nucleicos: el enlace

Διαβάστε περισσότερα

90 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA. Introducción: La necesidad de una Reforma Institucional

90 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA. Introducción: La necesidad de una Reforma Institucional 1 3 - - Abstract - - - 90 LIBERTAS SEGUNDA ÉPOCA Introducción: La necesidad de una Reforma Institucional - - - - - - - - - UNA PROPUESTA DE REFORMA MONETARIA PARA ARGENTINA 91 1 políticas establecidas

Διαβάστε περισσότερα

Θεοχαρίδης (1960). Δυο έγγραφα αφορώντα εις την Νέαν Μονήν Θεσσαλονίκης. Μακεδονικά, 4, 315-351.

Θεοχαρίδης (1960). Δυο έγγραφα αφορώντα εις την Νέαν Μονήν Θεσσαλονίκης. Μακεδονικά, 4, 315-351. Μακεδονικά Τομ. 4, 1960 Δυο έγγραφα αφορώντα εις την Νέαν Μονήν Θεσσαλονίκης Θεοχαρίδης Γ. 10.12681/makedonika.667 Copyright 1960 Γ. Ι. Θεοχαρίδης To cite this article: Θεοχαρίδης (1960). Δυο έγγραφα αφορώντα

Διαβάστε περισσότερα

IV FESTIVAL LEA. Concurso entre escuelas de aprendizaje del español

IV FESTIVAL LEA. Concurso entre escuelas de aprendizaje del español IV FESTIVAL LEA El IV Festival Iberoamericano Literatura En Atenas, organizado por la revista Cultural Sol Latino, el Instituto Cervantes de Atenas y la Fundación María Tsakos, dura este año dos semanas:

Διαβάστε περισσότερα

Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice de aluminio.

Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice de aluminio. HCH HCT HCH HCT Ventiladores helicoidales murales o tubulares, de gran robustez Ventiladores helicoidales murales o tubulares, versión PL equipados con hélice de plástico y versión AL equipados con hélice

Διαβάστε περισσότερα

BCE. Compra y Venta de divisas negociadas en el país por el Sistema Financiero privado. banco central del ecuador

BCE. Compra y Venta de divisas negociadas en el país por el Sistema Financiero privado.   banco central del ecuador BCE DIRECCIÓN DE ESTADÍSTICA ECONÓMICA Compra y Venta de divisas negociadas en el país por el Sistema Financiero privado banco central del ecuador www.bce.fin.ec Nro. 11 Resumen anual 2012 SOL Cultura

Διαβάστε περισσότερα

Problemas resueltos del teorema de Bolzano

Problemas resueltos del teorema de Bolzano Problemas resueltos del teorema de Bolzano 1 S e a la fun ción: S e puede af irm a r que f (x) está acotada en el interva lo [1, 4 ]? P or no se r c ont i nua f (x ) e n x = 1, la f unció n no e s c ont

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΘΕΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ: ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Ισπανικά για τον τουρισμό(α1-α2) Συγγραφέας: Δημήτρης Ε. Φιλιππής

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ REPÚBLICA HELÉNICA MINISTERIO DE FINANZAS

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ REPÚBLICA HELÉNICA MINISTERIO DE FINANZAS ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ HELLENIC REPUBLIC MINISTRY OF FINANCE REPÚBLICA HELÉNICA MINISTERIO DE FINANZAS 1ο αντίγραφο για την Ελληνική Φορολογική Αρχή 1 st copy for the Hellenic Tax Authority

Διαβάστε περισσότερα

La transformada de ondícula continua y algunas clases de operadores de localización

La transformada de ondícula continua y algunas clases de operadores de localización La transformada de ondícula continua y algunas clases de operadores de localización Gerardo Ramos Vázquez Dr. Egor Maximenko Instituto Politécnico Nacional, ESFM diciembre 2016 Contenido El grupo afín

Διαβάστε περισσότερα

Το παρόν σχέδιο μαθήματος δημιουργήθηκε από την κα. Radost Mazganova, καθηγήτρια Ισπανικών και την κα. Yordanka Yordanova, καθηγήτρια χημείας

Το παρόν σχέδιο μαθήματος δημιουργήθηκε από την κα. Radost Mazganova, καθηγήτρια Ισπανικών και την κα. Yordanka Yordanova, καθηγήτρια χημείας Μάθημα (τίτλος) Καθαρές ουσίες και μείγματα Επίπεδο γλωσσικής επάρκειας Α1 Α2 Β1 Β2 C1 Τάξη/βαθμίδα: πέμπτη Αριθμός μαθητών στην τάξη: 15 Θέμα: Άνθρωπος και φύση / Ουσίες και οι ιδιότητές τους Προϋποθέσεις

Διαβάστε περισσότερα

Κυρ. Ιωάννου Οδ. Δωριέων 34 Τ.Κ 8068, Λάρνακα. Adam Smith 8 Crossfield Road Selly Oak Birmingham West Midlands B29 1WQ

Κυρ. Ιωάννου Οδ. Δωριέων 34 Τ.Κ 8068, Λάρνακα. Adam Smith 8 Crossfield Road Selly Oak Birmingham West Midlands B29 1WQ - Dirección Κυρ. Ιωάννου Οδ. Δωριέων 34 Τ.Κ 8068, Λάρνακα Formato de dirección de México: Colonia Código postal + Estado, Ciudad. Jeremy Rhodes 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Formato

Διαβάστε περισσότερα

Ταξίδι Γενικά. Γενικά - Τα απαραίτητα. Γενικά - Συνομιλία. Παράκληση για βοήθεια. Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά

Ταξίδι Γενικά. Γενικά - Τα απαραίτητα. Γενικά - Συνομιλία. Παράκληση για βοήθεια. Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά - Τα απαραίτητα Podría ayudarme? Παράκληση για βοήθεια Habla inglés? Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά αγγλικά Habla_[idioma]_? Ερώτηση σε πρόσωπο αν μιλά ορισμένη γλώσσα No hablo_[idioma]_. Διασαφήνιση ότι δεν

Διαβάστε περισσότερα

Εμπορική αλληλογραφία Ηλεκτρονική Αλληλογραφία

Εμπορική αλληλογραφία Ηλεκτρονική Αλληλογραφία - Εισαγωγή ελληνικά Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, ισπανικά Distinguido Sr. Presidente: Εξαιρετικά επίσημη επιστολή, ο παραλήπτης έχει ένα ειδικό τίτλο ο οποίος πρέπει να χρησιμοποιηθεί αντί του ονόματος του

Διαβάστε περισσότερα

δικαιοσύνης διδασκαλεῖα. ἀλλ οἱ µὲν δυνάµενοι τρέφειν τοὺς παῖδας

δικαιοσύνης διδασκαλεῖα. ἀλλ οἱ µὲν δυνάµενοι τρέφειν τοὺς παῖδας Instrucciones: a) Duración: 1 hora y 30 minutos. b) Se podrá hacer uso del diccionario y de su apéndice gramatical. c) El alumno elegirá y desarrollará en su totalidad una de las dos opciones propuestas,

Διαβάστε περισσότερα

Tesis Doctoral. Los manuscritos H (Vaticanus Palatinus gr. 260) y F (Laurentianus 86, 8) en la 'Historia de los animales' de Claudio Eliano

Tesis Doctoral. Los manuscritos H (Vaticanus Palatinus gr. 260) y F (Laurentianus 86, 8) en la 'Historia de los animales' de Claudio Eliano Tesis Doctoral Los manuscritos H (Vaticanus Palatinus gr. 260) y F (Laurentianus 86, 8) en la 'Historia de los animales' de Claudio Eliano Manuel González Suárez Dirigida por la Dra. Dª Manuela García

Διαβάστε περισσότερα

AXIAL ES SU MEJOR ELECCIÓN. MÁXIMA CALIDAD ALTA TECNOLOGÍA VARIEDAD DE MODELOS PRESTACIONES SERVICIO. La plegadora de la serie PSE, le ofrece

AXIAL ES SU MEJOR ELECCIÓN. MÁXIMA CALIDAD ALTA TECNOLOGÍA VARIEDAD DE MODELOS PRESTACIONES SERVICIO. La plegadora de la serie PSE, le ofrece PLEGADORA SERIE PSE AXIAL ES SU MEJOR ELECCIÓN. MÁXIMA CALIDAD ALTA TECNOLOGÍA VARIEDAD DE MODELOS PRESTACIONES SERVICIO La plegadora de la serie PSE, le ofrece una gran variedad de modelos, que comprende

Διαβάστε περισσότερα

UNIVERSIDAD COMPLUTENSE DE MADRID FACULTAD DE FILOLOGÍA Departamento de Filología Griega y Lingüística Indoeuropea

UNIVERSIDAD COMPLUTENSE DE MADRID FACULTAD DE FILOLOGÍA Departamento de Filología Griega y Lingüística Indoeuropea UNIVERSIDAD COMPLUTENSE DE MADRID FACULTAD DE FILOLOGÍA Departamento de Filología Griega y Lingüística Indoeuropea TESIS DOCTORAL Edición crítica, traducción y comentario del diálogo "Sobre la filosofía"

Διαβάστε περισσότερα

UNIVERSIDADES DE ANDALUCÍA PRUEBA DE ACCESO A LA UNIVERSIDAD

UNIVERSIDADES DE ANDALUCÍA PRUEBA DE ACCESO A LA UNIVERSIDAD Instrucciones: a) Duración: 1 hora y 30 minutos. b) Se podrá hacer uso del diccionario y su apéndice gramatical. c) El alumno elegirá y desarrollará en su totalidad una de las dos opciones propuestas,

Διαβάστε περισσότερα

bab.la Φράσεις: Προσωπική Αλληλογραφία Ευχές ελληνικά-ισπανικά

bab.la Φράσεις: Προσωπική Αλληλογραφία Ευχές ελληνικά-ισπανικά Ευχές : Γάμος Συγχαρητήρια. Σας ευχόμαστε όλη την ευτυχία του κόσμου. Felicitaciones. Les deseamos a ambos toda la felicidad del mundo. νιόπαντρο ζευγάρι Θερμά συγχαρητήρια για τους δυο σας αυτήν την ημέρα

Διαβάστε περισσότερα

PREPARACIÓN EN LA ESCUELA LIBRO DEL PROFESOR PARA EL EXAMEN N I V E L C 1

PREPARACIÓN EN LA ESCUELA LIBRO DEL PROFESOR PARA EL EXAMEN N I V E L C 1 C1 PREPARACIÓN PARA EL EXAMEN EN LA ESCUELA EXAMEN DE ESPAÑOL N I V E L C 1 LIBRO DEL PROFESOR Exámenes de práctica: Libro del Profesor El presente libro es el tercero de una serie de tres manuales de

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΑΡΧΗ ΣΕΛΙ ΑΣ 1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Πέμπτη, 15 Σεπτεμβρίου 2011

Διαβάστε περισσότερα

Γ. Ε. : 41/21/ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙΜΕΡΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΑ ΑΣ & 1) ΑΡΓΕΝΤΙΝΗΣ, 2) ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗΣ, 3) ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑΣ

Γ. Ε. : 41/21/ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙΜΕΡΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΑ ΑΣ & 1) ΑΡΓΕΝΤΙΝΗΣ, 2) ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗΣ, 3) ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑΣ /ΝΣΗ ΙΕΘΝΩΝ ΑΣΦ/ΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Γ. Ε. : 41/21/10-5-05 ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙΜΕΡΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΕΛΛΑ ΑΣ & 1) ΑΡΓΕΝΤΙΝΗΣ, 2) ΟΥΡΟΥΓΟΥΑΗΣ, 3) ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑΣ Σχετικές οι 70/88, 19/97, 56/95 εγκύκλιοι.

Διαβάστε περισσότερα

Taller de cultura TALLER DE LITERATURA

Taller de cultura TALLER DE LITERATURA Taller de cultura TALLER DE LITERATURA Literatura Argentina del s. XX Lo fantástico como elemento inherente a la literatura argentina del s. XX Qué es la literatura fantástica argentina? «Ya Buenos Aires,

Διαβάστε περισσότερα

Negocios Carta. Carta - Dirección

Negocios Carta. Carta - Dirección - Dirección Mr. J. Rhodes Rhodes & Rhodes Corp. 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Mr. J. Rhodes Rhodes & Rhodes Corp. 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Formato de dirección

Διαβάστε περισσότερα

MANUFACTURA Y USO DE INSTRUMENTOS EN HUESO EN SITIOS PREHISTÓRICOS DEL ESTE DE URUGUAY

MANUFACTURA Y USO DE INSTRUMENTOS EN HUESO EN SITIOS PREHISTÓRICOS DEL ESTE DE URUGUAY MANUFACTURA Y USO DE INSTRUMENTOS EN HUESO EN SITIOS PREHISTÓRICOS DEL ESTE DE URUGUAY MANUFACTURE AND BONE TOOLS WEAR IN PREHISTORIC SITES OF EASTERN URUGUAY Ignacio CLEMENTE CONTE (*), Federica MORENO

Διαβάστε περισσότερα

Tema 3. Espazos métricos. Topoloxía Xeral,

Tema 3. Espazos métricos. Topoloxía Xeral, Tema 3. Espazos métricos Topoloxía Xeral, 2017-18 Índice Métricas en R n Métricas no espazo de funcións Bólas e relacións métricas Definición Unha métrica nun conxunto M é unha aplicación d con valores

Διαβάστε περισσότερα

Los Determinantes y los Pronombres

Los Determinantes y los Pronombres Los Determinantes y los Pronombres Englobamos dentro de los determinantes al artículo y a todos los adjetivos determinativos (demostrativos, posesivos, numerales, indefinidos, interrogativos y exclamativos).

Διαβάστε περισσότερα

Gonzalo Hernández Sanjorge

Gonzalo Hernández Sanjorge Análisis de las Enneadas de Plotino. Tratado Segundo de la Enneada Primera Acerca de las virtudes 1 Gonzalo Hernández Sanjorge La virtud como forma de semejanza con la divinidad. En este tratado Plotino

Διαβάστε περισσότερα

Alcibíades alcibiades bilingue_in.indd :19

Alcibíades alcibiades bilingue_in.indd :19 Alcibíades Platón Platón (c. 427-347 a.c.) Alcibíades Edición crítica del texto griego, traducción y comentarios de Óscar Velásquez Alcibíades / Platón Santiago de Chile: Ediciones Tácitas, 2013 1ª ed.,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΝΑ ΤΑΜΠΑΚΗ. Ιστορία και θεωρία της µετάφρασης 18 ος αιώνας Ο Διαφωτισµός

ΑΝΝΑ ΤΑΜΠΑΚΗ. Ιστορία και θεωρία της µετάφρασης 18 ος αιώνας Ο Διαφωτισµός ΑΝΝΑ ΤΑΜΠΑΚΗ Ιστορία και θεωρία της µετάφρασης 18 ος αιώνας Ο Διαφωτισµός Αθήνα 1995 Η εργασία αυτή εκπονήθηκε στο πλαίσιο του προγράµµατος του Κέντρου (τώρα Ινστιτούτου) Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού

Διαβάστε περισσότερα

KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ

KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ ΑΡΧΗ 1ης ΣΕΛΙ ΑΣ KΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 20 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007 ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ Α. Να αποδώσετε στο τετράδιό σας στην ελληνική γλώσσα το παρακάτω κείμενο, προσδίδοντάς

Διαβάστε περισσότερα

Αιτήσεις Συνοδευτική Επιστολή

Αιτήσεις Συνοδευτική Επιστολή - Εισαγωγή Αξιότιμε κύριε, Επίσημη επιστολή, αρσενικός αποδέκτης, όνομα άγνωστο Αξιότιμη κυρία, Επίσημη επιστολή, θηλυκός αποδέκτης, όνομα άγνωστο Αξιότιμε κύριε/ κυρία, Distinguido Señor: Distinguida

Διαβάστε περισσότερα

IX Jornadas de Investigación del Departamento de Filosofía FaHCE-UNLP

IX Jornadas de Investigación del Departamento de Filosofía FaHCE-UNLP IX Jornadas de Investigación del Departamento de Filosofía FaHCE-UNLP Numenio y Plotino sobre la causa segunda Gabriela Müller UBA-CONICET I. Introducción El título de este trabajo está inspirado en una

Διαβάστε περισσότερα

PARTICIPIO DE PRESENTE

PARTICIPIO DE PRESENTE EL PARTICIPIO MORFOLOGÍA PARTICIPIO DE PRESENTE ACTIVA MEDIA PASIVA λύ- ων, -ουσα, -ον λύ- οντος, -ουσης,-οντος λύ- ο - µενος, -η, -ον λύ- ο - µενου, -ης, -ου λύ- ο - µενος, -η, -ον λύ- ο - µενου, -ης,

Διαβάστε περισσότερα

MARKSCHEME BARÈME DE NOTATION ESQUEMA DE CALIFICACIÓN

MARKSCHEME BARÈME DE NOTATION ESQUEMA DE CALIFICACIÓN IB DIPLOMA PROGRAMME PROGRAMME DU DIPLÔME DU BI PROGRAMA DEL DIPLOMA DEL BI M06/2/ABMGR/SP1/GRE/TZ0/XX/M MARKSCHEME BARÈME DE NOTATION ESQUEMA DE CALIFICACIÓN May / mai / mayo 2006 MODERN GREEK / GREC

Διαβάστε περισσότερα

Acercamientos al vocablo λóγος en el Comentario a Juan de Orígenes 1. Fernando Soler

Acercamientos al vocablo λóγος en el Comentario a Juan de Orígenes 1. Fernando Soler Teología y Vida, 55/2 (2014), 287-299 287 Acercamientos al vocablo λóγος en el Comentario a Juan de Orígenes 1 Fernando Soler FACULTAD DE TEOLOGÍA PONTIFICIA UNIVERSIDAD CATÓLICA DE CHILE fasoler@uc.cl

Διαβάστε περισσότερα

Ref.:235/CON Rome, 8 September English (click here) Français (cliquez ici) Español (haga click aqui) Italiano (clicca qui) Ελληνική (κλικ εδώ)

Ref.:235/CON Rome, 8 September English (click here) Français (cliquez ici) Español (haga click aqui) Italiano (clicca qui) Ελληνική (κλικ εδώ) Ref.:235/CON Rome, 8 September 2016 English (click here) Français (cliquez ici) Español (haga click aqui) Italiano (clicca qui) Ελληνική (κλικ εδώ) Prot.: 235/CON Roma, 8 Settembre 2016 Ordine del giorno

Διαβάστε περισσότερα

EL ARTÍCULO PRIMERA DECLINACIÓN FEMENINOS

EL ARTÍCULO PRIMERA DECLINACIÓN FEMENINOS EL ARTÍCULO Masculino Femenino Neutro Nominativo ὁ ἡ τό Acusativo τόν τήν τό Genitivo τοῦ τῆς τοῦ Dativo τῷ τῇ τῷ Nominativo οἱ αἱ τά Acusativo τούς τάς τά Genitivo τῶν τῶν τῶν Dativo τοῖς ταῖς τοῖς PRIMERA

Διαβάστε περισσότερα

ÁCIDOS ORGÁNICOS MAS COMUNES

ÁCIDOS ORGÁNICOS MAS COMUNES ÁCIDOS ORGÁNICOS MAS COMUNES Los nombres triviales de los ácidos carboxílicos se designan según la fuente natural de la que inicialmente se aislaron. Se clasificaron así: Nombres de los ácidos carboxílicos

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ.: συγκρότηση Επιτροπής για την επιλογή ελευθέρων βοηθηµάτων Ισπανικής γλώσσας

ΠΡΟΣ: ΚΟΙΝ.: συγκρότηση Επιτροπής για την επιλογή ελευθέρων βοηθηµάτων Ισπανικής γλώσσας ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & /ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ /ΝΣΗ ΣΠΟΥ ΩΝ /ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α Βαθµός Ασφαλείας: Να διατηρηθεί

Διαβάστε περισσότερα

FUNCIONES Y FÓRMULAS TRIGONOMÉTRICAS

FUNCIONES Y FÓRMULAS TRIGONOMÉTRICAS 5 FUNCIONES Y FÓRMULAS TRIGONOMÉTRICAS Página PARA EMPEZAR, REFLEXIONA Y RESUELVE. Aunque el método para resolver las siguientes preguntas se sistematiza en la página siguiente, puedes resolverlas ahora:

Διαβάστε περισσότερα

Sólido deformable: cables

Sólido deformable: cables Sólido deformable: cables Mariano Vázquez Espí Madrid (España), 15 de marzo de 2017. Robert Hooke (1635 1703) Físico, astrónomo y naturalista Entre otras cosas, introdujo el concepto de célula y analizó

Διαβάστε περισσότερα

-νω. - νω. -σκω. - σκω

-νω. - νω. -σκω. - σκω TEMA DE PRESENTE -1- PRESENTES TEMÁTICOS ATEMÁTICOS RADICALES SUFIJADOS RADICALES SUFIJADOS SIN -νω SIN -ν -µι -ν -µαι CON - νω -σκω CON -νη-µι -ν -µαι - σκω - A) Temáticos radicales sin reduplicación

Διαβάστε περισσότερα

EXERCICIOS DE REFORZO: RECTAS E PLANOS

EXERCICIOS DE REFORZO: RECTAS E PLANOS EXERCICIOS DE REFORZO RECTAS E PLANOS Dada a recta r z a) Determna a ecuacón mplícta do plano π que pasa polo punto P(,, ) e é perpendcular a r Calcula o punto de nterseccón de r a π b) Calcula o punto

Διαβάστε περισσότερα

TEST DE INDEPENDENCIA EN SERIES TEMPORALES

TEST DE INDEPENDENCIA EN SERIES TEMPORALES TEST DE INDEPENDENCIA EN SERIES TEMPORALES Titulación: Doctorado en Tecnologías Industriales Alumno/a: Salvador Vera Nieto Director/a/s: José Salvador Cánovas Peña Antonio Guillamón Frutos Cartagena, 10

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΛΙΚΟΙ ΑΝΔΡΙΑΝΤΕΣ. ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΛΕΜΜΥΔΗΣ, ΜΑΝΟΥΗΛ Β' ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ.

ΒΑΣΙΛΙΚΟΙ ΑΝΔΡΙΑΝΤΕΣ. ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΛΕΜΜΥΔΗΣ, ΜΑΝΟΥΗΛ Β' ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ. I ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΜΑΡΙΑ ΕΛΕΥΘ. ΜΕΔΕΝΤΖΙΔΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΟΙ ΑΝΔΡΙΑΝΤΕΣ. ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΛΕΜΜΥΔΗΣ, ΜΑΝΟΥΗΛ Β' ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ. Μεταπτυχιακή Εργασία που

Διαβάστε περισσότερα

1ª y 2ª DECLINACIONES. PRESENTE INDICATIVO ACTIVO. CASOS. ORACIONES SIMPLES Y COMPUESTAS COORDINADAS.

1ª y 2ª DECLINACIONES. PRESENTE INDICATIVO ACTIVO. CASOS. ORACIONES SIMPLES Y COMPUESTAS COORDINADAS. TEMA 3: 1ª y 2ª DECLINACIONES. PRESENTE INDICATIVO ACTIVO. CASOS. ORACIONES SIMPLES Y COMPUESTAS COORDINADAS. a) Morfología nominal: 1ª (femeninos) y 2ª declinaciones (masculinos). b) Morfología verbal:

Διαβάστε περισσότερα

Tipologie installative - Installation types Type d installation - Installationstypen Tipos de instalación - Τυπολογίες εγκατάστασης

Tipologie installative - Installation types Type d installation - Installationstypen Tipos de instalación - Τυπολογίες εγκατάστασης AMPADE MOOCROMATICHE VIMAR DIMMERABII A 0 V~ - VIMAR 0 V~ DIMMABE MOOCHROME AMP AMPE MOOCHROME VIMAR VARIATEUR 0 V~ - DIMMERFÄHIGE MOOCHROMATICHE AMPE VO VIMAR MIT 0 V~ ÁMPARA MOOCROMÁTICA VIMAR REGUABE

Διαβάστε περισσότερα

TEMA 3. Lípidos. Bioq. Juan Pablo Rodríguez

TEMA 3. Lípidos. Bioq. Juan Pablo Rodríguez TEMA 3 Lípidos Bioq. Juan Pablo Rodríguez Lípidos - Definición Bajo el término Lípidos se agrupan un gran número de compuestos, de estructura química variada, que tienen la propiedad común de ser solubles

Διαβάστε περισσότερα

Εμπορική αλληλογραφία Επιστολή

Εμπορική αλληλογραφία Επιστολή - Διεύθυνση Sr. J. Rhodes Rhodes & Rhodes Corp. 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Sr. J. Rhodes Rhodes & Rhodes Corp. 212 Silverback Drive California Springs CA 92926 Αμερικανική γραφή διεύθυνσης:

Διαβάστε περισσότερα

GRAMÁTICA GRIEGA GRAMÁTICA GRIEGA GRAMÁTICA GRIEGA

GRAMÁTICA GRIEGA GRAMÁTICA GRIEGA GRAMÁTICA GRIEGA GRAMÁTICA GRIEGA GRAMÁTICA GRIEGA GRAMÁTICA GRIEGA INDICE 1. Escritura del griego clásico 1A. Vocales, grupos vocálicos, signos diacríticos 3 1B. Consonantes 4 2. Fonética 2A. Acentos 5 2B. Fonética vocálica

Διαβάστε περισσότερα

Ταξίδι Τρώγοντας έξω. Τρώγοντας έξω - Στην είσοδο. Τρώγοντας έξω - Παραγγελία φαγητού

Ταξίδι Τρώγοντας έξω. Τρώγοντας έξω - Στην είσοδο. Τρώγοντας έξω - Παραγγελία φαγητού - Στην είσοδο Me gustaría reservar una mesa para _[número de personas]_ a las _[hora]_. Για να κάνετε κράτηση Una mesa para _[número de personas]_, por favor. Για να ζητήσετε τραπέζι Aceptan tarjetas de

Διαβάστε περισσότερα

Los versos gnómicos de Casia la monja: análisis y contextualización

Los versos gnómicos de Casia la monja: análisis y contextualización Los versos gnómicos de Casia la monja: análisis y contextualización Trabajo de Fin de Máster de Virtudes Velázquez Rodela tutorizado por Matilde Casas Olea MÁSTER OFICIAL DE FILOLOGÍA Y TRADICIÓN CLÁSICA

Διαβάστε περισσότερα

Digestión de los lípidos

Digestión de los lípidos Digestión de los lípidos El 90% de los lípidos de la dieta está conformado por triacilglicéridos. El 10% restante está compuesto por fosfolípidos, colesterol, ésteres de colesterol y ácidos grasos libres

Διαβάστε περισσότερα

Análisis de las Eneadas de Plotino, Gonzalo Hernández Sanjorge

Análisis de las Eneadas de Plotino, Gonzalo Hernández Sanjorge Análisis de las Eneadas de Plotino, Gonzalo Hernández Sanjorge Tratado Primero de la Eneada I Acerca de o que son los seres vivos y el ser humano 1 De dónde provienen las pasiones? Esa es la pregunta de

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΑΡΧΗ ΣΕΛΙ ΑΣ 1 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΚΟΙΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΥΠΟΨΗΦΙΩΝ ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Πέμπτη, 16 Ιουνίου 2011 ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

f) cotg 300 ctg 60 2 d) cos 5 cos 6 Al ser un ángulo del primer cuadrante, todas las razones son positivas. Así, tenemos: tg α 3

f) cotg 300 ctg 60 2 d) cos 5 cos 6 Al ser un ángulo del primer cuadrante, todas las razones son positivas. Así, tenemos: tg α 3 .9. Calcula el valor de las siguientes razones trigonométricas reduciéndolas al primer cuadrante. a) sen 0 c) tg 0 e) sec 0 b) cos d) cosec f) cotg 00 Solucionario a) sen 0 sen 0 d) cosec sen sen b) cos

Διαβάστε περισσότερα

Los nombres que significan mundo en Aristóteles: κόσμος, τὸ ὅλον, τὸ πᾶν, τὰ πάντα, τὰ πράγματα, τὰ ὄντα, φύσις y οὐρανός

Los nombres que significan mundo en Aristóteles: κόσμος, τὸ ὅλον, τὸ πᾶν, τὰ πάντα, τὰ πράγματα, τὰ ὄντα, φύσις y οὐρανός [49-66] ISSN 2362-4841 (en línea) / ISSN 0325-1721 (impresa) Anales de Filología Clásica /28 (2015) 49 Los nombres que significan mundo en Aristóteles: κόσμος, τὸ ὅλον, τὸ πᾶν, τὰ πάντα, τὰ πράγματα, τὰ

Διαβάστε περισσότερα

UNIDAD. La filosofía. ἀπηκριβωμένος, φιλόσοφος δὲ ὁ σοφίαν ἀσπαζόμενος. Diógenes Laercio, Vidas de los filósofos 1.12.

UNIDAD. La filosofía. ἀπηκριβωμένος, φιλόσοφος δὲ ὁ σοφίαν ἀσπαζόμενος. Diógenes Laercio, Vidas de los filósofos 1.12. UNIDAD 9 La filosofía Φιλοσοφίαν δὲ πρῶτος ὠνόμασε Πυθαγόρας καὶ ἑαυτὸν φιλόσοφον, ἐν Σικυῶνι διαλεγόμενος Λέοντι τῷ Σικυωνίων τυράννῳ ἢ Φλιασίων, μηδένα γὰρ εἶναι σοφὸν ἀλλ ἢ θεόν. Θᾶττον δὲ ἐκαλεῖτο

Διαβάστε περισσότερα

LA TERCERA DECLINACIÓN O DECLINACIÓN ATEMÁTICA

LA TERCERA DECLINACIÓN O DECLINACIÓN ATEMÁTICA LA TERCERA DECLINACIÓN O DECLINACIÓN ATEMÁTICA Comprende sustantivos de género masculino y femenino (animados) y neutro (inanimados). Esta declinación recibe el nombre de atemática porque entre la raíz

Διαβάστε περισσότερα