Το μετέωρο βήμα του δασκάλου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Το μετέωρο βήμα του δασκάλου"

Transcript

1

2

3 Το μετέωρο βήμα του δασκάλου Κωνσταντίνος Δεληκωσταντής, Καθηγητής, Π.Τ.Δ.Ε. Φλώρινας, Α.Π.Θ. Αργύρης Κυρίδης, Λέκτορας, Π.Τ.Ν. Φλώρινας, Α.Π.Θ. 1. Εισαγωγή Στο τέλος του αιώνα των ατελείωτων πειραμάτων στο χώρο της αγωγής, των συνεχών εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων και αντιμεταρρυθμίσεων, των πρωτοποριακών παιδαγωγικών θεωριών και του κυκεώνα των παιδαγωγικών δημοσιευμάτων, ο δάσκαλος παραμένει ζωτικό κεφάλαιο για την εκπαίδευση. Δεν είναι τυχαίο ότι σε κάθε κρίσιμη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση διατυπώνεται το αίτημα για ένα νέο δάσκαλο, για αλλαγές και βελτιώσεις στην εκπαίδευση των εκπαιδευτικών. Καμία προσπάθεια προσέγγισης του ρόλου του εκπαιδευτικού δεν μπορεί να αγνοήσει τις ουσιαστικές δυσκολίες του έργου του. Σήμερα, στις ουσιαστικές αυτές δυσκολίες προστίθενται πρωτόγνωρες περιστασιακές προκλήσεις, ιστορικές δυσκολίες, οι οποίες φυσικά καθιστούν επιτακτική την ανάγκη για προβληματισμό για το ρόλο του δασκάλου και αναπόφευκτα για την εκπαίδευσή του. Μετά την παιδαγωγική ευφορία της δεκαετίας του '60 και '70 και την "εκπαιδευτική έκρηξη" σήμερα η Παιδαγωγική βρίσκεται μπροστά σε νέα αδιέξοδα, ίσως σε μια νέα κρίσιμη καμπή. Η "αίσθηση τέλους" που χαρακτηρίζει το μεταμοντερνισμό εκφράζεται και στο χώρο της παιδαγωγικής με το λόγο για το τέλος της Παιδαγωγικής ή το τέλος της αγωγής. Είναι προφανές ότι ο πολύς λόγος περί αγωγής, περί σχολείου, περί μάθησης και στις μέρες μας μάλλον αποκαλύπτει τη σοβούσα κρίση της αγωγής παρά την πρόοδό της. Στον πολύ λόγο περί αγωγής ερχόμαστε κι εμείς να προσθέσουμε μερικές σκέψεις για το δάσκαλο του μέλλοντος και την επιτακτική ανάγκη αναμόρφωση της εκπαίδευσής του. Και μετά τη μετάβαση από τις Παιδαγωγικές Ακαδημίες στα Παιδαγωγικά Τμήματα στην Ελλάδα, ο κλάδος των δασκάλων δεν έπαψε να διέρχεται μια κρίση ταυτότητας. Η συζήτηση με άξονες την επαγγελματική και την επιστημονική του ταυτότητα, την αναγκαιότητα και τη μορφή της εξειδίκευσης του, την εκπαιδευτικοποίηση του δασκάλου1, "το ήθος του δασκάλου", την αρχική κατάρτιση και τον τρόπο πρόσληψης των εκπαιδευτικών συνεχίστηκε με αμείωτη ένταση. Ο ρόλος του δασκάλου ως σημείο αντιλεγόμενο δεν αποτελεί φυσικά ελληνική ιδιαιτερότητα. Στη Γερμανία, για παράδειγμα, ένα ευρύτερα γνωστό κείμενο του P. Struck2 έχει τον χαρακτηριστικό τίτλο "Νέους δασκάλους χρειάζεται η χώρα", ενώ την ίδια περίοδο ο T. Halliday στην Αγγλία κάνει λόγο για επάνοδο στην "καλή διδασκαλία"3. Σήμερα, η συζήτηση για τη μελλοντική ταυτότητα του Έλληνα δασκάλου δε μπορεί παρά να αποτελεί το κομβικό σημείο συνάντησης της αποκρυσταλλωμένης σχολικής εμπειρίας, του προβληματισμού για το Δημοτικό Σχολείο του μέλλοντος και της εκπαίδευσης γενικότερα, της προσέγγισης των δομικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών του διδασκαλικού επαγγέλματος, των ευρύτερων οικονομικών, κοινωνικών και πολιτισμικών συνθηκών, της διεθνούς πρακτικής και κυρίως της πανθομολογούμενης ανάγκης για επαναπροσδιορισμό των επιστημονικών και επαγγελματικών εφοδίων του δασκάλου. Και η ταυτότητα του δασκάλου, όπως και κάθε άλλου εργαζόμενου, ενσωματώνει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του επαγγέλματός του (πιστοποίηση ικανότητας άσκησης του 1 Δεληκωσταντής Κ. (1994). Από το "δάσκαλο" στον εκπαιδευτικό; Εκκλησιαστικός Κήρυκας. Θεολογική Επετηρίδα της Ιεράς μητροπόλεως Κιτίου, 6, Struck P. (1994). Neue Lehrer braucht das Land. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft. 3 Halliday T. (1993). Back to Good Teaching: diversity within tradition. London: Cassell.

4 επαγγέλματος, μόρφωση και κατάρτιση, ταξική ένταξη, ενσωματωμένες κοινωνικές αξίες, δεξιότητες, συνδικαλιστική οργάνωση, οργανωτικές δομές και λειτουργίες του χώρου εργασίας κ.λπ.)4. Η συζήτηση για την ταυτότητα του δασκάλου του μέλλοντος θα πρέπει να επικεντρωθεί τόσο στα αμιγώς "επαγγελματικά" χαρακτηριστικά του όσο και στο ακανθώδες ζήτημα της μόρφωσης και κατάρτισής του. Αξίζει, όμως, να σημειωθεί ότι και η κατάρτιση των δασκάλων εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από το ευρύτερο πλαίσιο διαμόρφωσης του επαγγέλματος και επηρεάζεται από τις δομές και τα λειτουργικά δεδομένα της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και από τα κοινωνικά χαρακτηριστικά του ρόλου του δασκάλου, όπως η ταξική ένταξη και συνείδηση, ο συνδικαλισμός, η επαγγελματική ηθική κ.ά. Έτσι, καθίσταται αναπόφευκτο να επικεντρώσουμε τους προβληματισμούς μας για τον Έλληνα δάσκαλο του μέλλοντος εντός ενός πλαισίου ανάλυσης, το οποίο περιχαρακώνεται από τους προαναφερθέντες όρους. Οι συγκεκριμένοι όροι, σαν συμπληγάδες πέτρες, περιστέλλουν σήμερα την ευχέρεια ευρείας αναμόρφωσης του διδασκαλικού επαγγέλματος, περιορίζοντας τις όποιες προσπάθειες σε "μικροχειρουργικές" επεμβάσεις μικρής εμβέλειας και, τις περισσότερες φορές, ήσσονος σημασίας. 2. Μοντέλα εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Το ζήτημα της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν αποτελεί ένα νέο πεδίο επιστημονικού προβληματισμού και συστηματικής ενασχόλησης. Η ιστορική του διαδρομή συμπίπτει με την ιστορική πορεία της θεσμοθετημένης πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και οι μετεξελίξεις του συμπορεύονται με τις εξελίξεις που σημειώθηκαν στην ιστορία της. Οι δομικές και λειτουργικές αλλαγές που σημειώθηκαν στο χώρο του Δημοτικού Σχολείου και οι οποίες χαρακτήρισαν τόσο τη λειτουργική του φιλοσοφία όσο και την αναδιάρθρωση των στόχων του και των μέσων για την επίτευξή τους εκπορεύονται και υπαγορεύονται από τις πολιτισμικές, κοινωνικές, οικονομικές και τις ιδεολογικές συνθήκες και τις μετεξελίξεις τους. Κατ' αυτόν τον τρόπο η εκπαίδευση των δασκάλων συνοδοιπορεί με τις θεσμικές και λειτουργικές αλλαγές που σημειώνονται τόσο στο επίπεδο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης όσο και με τις γενικότερες μεταβολές στον ευρύτερο κοινωνικό ιστό. Οι σύγχρονες θεωρητικές αναλύσεις της εκπαίδευσης των δασκάλων παρουσιάζουν μια αξιοσημείωτη ετερογένεια, η οποία μπορεί αφ' ενός να ιδωθεί ως αποτέλεσμα των διαφορετικών ιδεολογικών προσεγγίσεων και αφ' ετέρου ως αποτέλεσμα της ποικιλίας που εμφανίζουν τόσο οι στόχοι της εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών όσο και τα μέσα επίτευξής τους. Για παράδειγμα, στη διαμόρφωση των προγραμμάτων αρχικής κατάρτισης των δασκάλων στην Ευρώπη κυριαρχούν δύο τάσεις: Από τη μια παρατηρήθηκαν προσπάθειες να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην πολύ καλή γνώση των γνωστικών αντικειμένων που διδάσκονται στο σχολείο αναγνωρίζοντας το δίπολο εξειδίκευσης θεωρητικά μαθήματα θετικά μαθήματα (Βέλγιο, Αγγλία, Ουαλία). Από την άλλη, σε χώρες όπως η Ολλανδία και η Γερμανία, ο στόχος είναι να μπορούν οι εκπαιδευτικοί να διδάσκουν όλα τα μαθήματα του Δημοτικού σχολείου. Οι δύο παραπάνω τάσεις έχουν τις ρίζες τους στη βασική αντιπαράθεση ανάμεσα στην αντικειμενοκεντρική (subject based) και στην παιδοκεντρική (child based) παιδαγωγική5. Οι δύο τάσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω δημιουργούν τις προϋποθέσεις για διαφοροποιημένες αντιλήψεις σχετικά με τους επιδιωκόμενους στόχους της εκπαίδευσης των δασκάλων, χωρίς όμως να αγνοείται η ιδιαίτερη δυναμική του διδασκαλικού επαγγέλματος 4 Haralambos M. & Holborn M. (1995). Sociology. London: Collins Educational, σσ Βλέπε επίσης Warwick D. (1974). Bureaucracy. London: Longman. Anderson J. (1968). Bureaucracy in Education. Maryland: J. Hopkins. 5 Βλέπε σχετικά Neave G. (1998). Οι εκπαιδευτικοί. Αθήνα: Έκφραση, σσ

5 και οι γνωστικές και μεταγνωστικές του απαιτήσεις. Η διεθνής βιβλιογραφία έχει δώσει έμφαση σε διαφορετικές παραμέτρους του ρόλου της εκπαίδευσης των δασκάλων 6 : Έμφαση στις εκπαιδευτικές διαδικασίες: Οι υποψήφιοι δάσκαλοι θα πρέπει να εκπαιδεύονται σε "διαδικασίες ρουτίνας" της σχολικής ζωής, όπως η αξιολόγηση, η διδασκαλία και η άσκηση πειθαρχικού ελέγχου. Έμφαση στην εκμάθηση διδακτικών μεθόδων: Οι υποψήφιοι δάσκαλοι θα πρέπει να γνωρίζουν και να είναι σε θέση να επιλέγουν και να αναπτύσσουν τις κατάλληλες διδακτικές μεθόδους. Έμφαση στην ανάπτυξη "παιδαγωγικής συνείδησης": Οι υποψήφιοι δάσκαλοι θα πρέπει να καλλιεργήσουν στάσεις και αντιλήψεις που θεωρούνται απαραίτητες κατά την άσκηση του επαγγέλματός τους, όπως υπομονή, επιμονή, αυτοσυγκράτηση κ.λπ. Έμφαση στην καλλιέργεια της αντίληψης των πραγματικών συνθηκών και παραμέτρων της εκπαιδευτικής πράξης: Οι υποψήφιοι δάσκαλοι θα πρέπει να είναι σε θέση να συμβάλλουν στην εξασφάλιση των καλύτερων υλικοτεχνικών συνθηκών που θα επιτρέπουν την απρόσκοπτη ανάπτυξη της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Έμφαση στην "καθοδηγητική" ικανότητα: Οι υποψήφιοι δάσκαλοι θα πρέπει να είναι σε θέση να υποβοηθούν τη θρησκευτική, ηθική, κοινωνική και πολιτισμική ανάπτυξη των μαθητών τους. Έμφαση στην ανάπτυξη "παιδαγωγικού δυναμισμού": Οι υποψήφιοι δάσκαλοι θα πρέπει να καλλιεργήσουν το ταλέντο, τη δημιουργικότητα και την ικανότητά να εμπνέουν τους μαθητές τους. Έμφαση στην "ανθρώπινη" εικόνα του εκπαιδευτικού: Οι υποψήφιοι δάσκαλοι θα πρέπει να έχουν ανθρώπινο πρόσωπο, να αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση για τους μαθητές τους και την κοινότητα. Έμφαση στην βαθιά γνώση των γνωστικών αντικειμένων: Η επιστημονική ταυτότητα του δασκάλου συνδέεται περισσότερο με τη γνώση των αντικειμένων που διδάσκει, παρά με την παιδαγωγική του κατάρτιση. Πολλοί επιστήμονες έχουν κάνει λόγο για τους τύπους ή τα είδη των γνώσεων που θα πρέπει να διαθέτει ένας δάσκαλος, άλλοι έχουν αναφερθεί στους κατευθυντήριους άξονες της βασικής κατάρτισης των δασκάλων και άλλοι στα βασικά χαρακτηριστικά ενός καταρτισμένου δασκάλου 7. Η R. Turner - Bisset περιέγραψε τις βασικές γνώσεις που θα πρέπει να διαθέτει ένας εκπαιδευτικός της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης 8 : 1. Σφαιρική γνώση του γνωστικού αντικειμένου που διδάσκει 2. Συνθετική γνώση των θεματικών που απαρτίζουν το γνωστικό αντικείμενο 9 3. Γνώση των απόψεων που σχετίζονται με το γνωστικό αντικείμενο 6 Βλέπε σχετικά Hayes D. (1997). "Teaching Competencies for Qualified Primary Teacher Status in England". Teacher Development, vol. 1, 2. Gilroy P. & Smith M. (Eds), (1993). International Analyses of Teacher Training. Abingdon: Carfax. Halliday T. (1993). Back to Good Teaching: diversity within tradition. London: Cassell. Hargreaves A. & Fullan M. (Eds), (1992). Understanding Teacher Development. London: Cassell. Whitty G. & Wilmott E. (1991). "Competence-based teacher education: Approaches and Issues". Cambridge Journal of Education, Βλέπε αναλυτικά διαγράμματα στο παράρτημα της εργασίας. US Department of Education (1997). Teacher Education. Washington D.C.: US Printing Office. 8 Turner - Bisset R. A. (1997). Subject matter knowledge and teaching competence. Ph.D. Thesis, University of Exeter. 9 Σχετική αναφορά γίνεται από τον Ryle G. (1949). The Concept of Mind. London: Hutchinson. Ο Ryle διακρίνει τη γνώση του "θέματος" από τη γνώση της "συσχέτισης". Για τη μελέτη των τρόπων με τους οποίους αντιλαμβάνονται τα γνωστικά τους εφόδια οι εκπαιδευτικοί βλέπε: Turner - Bisset R.A. & Nichol J. (1998). "A Sense of Professionalism: The impact of 20-day in subject knowledge on the professional development of teachers". Teacher Development, vol. 2, 3.

6 4. Γνώση του Αναλυτικού Προγράμματος 5. Γενικές παιδαγωγικές γνώσεις 6. Ειδικές παιδαγωγικές γνώσεις 7. Γνώση των κυριότερων μοντέλων διδασκαλίας 8. Γνώση των μηχανισμών μάθησης στους μαθητές 9. Γνώση του εαυτού του 10. Γνώση του θεσμικού πλαισίου, όπου δραστηριοποιείται 11. Γνώση των ορίων, των αξιών και των στόχων της εκπαιδευτικής διαδικασίας O L. Shulman παρουσιάζει μια ομαδοποιημένη εκδοχή των παραπάνω γνώσεων μέσα από επτά γνωστικούς τύπους 10 : 1. Γνώση του περιεχομένου των γνωστικών αντικειμένων: Αναφέρεται στην ποσότητα και την οργάνωση της γνώσης που θα πρέπει να διαθέτει ένας εκπαιδευτικός, όπως η ποικιλία των τρόπων με τους οποίους οργανώνεται η γνώση σύμφωνα με το Α.Π. και ο τρόπος διάκρισης του ορθού από το λανθασμένο. 2. Γενικές παιδαγωγικές γνώσεις: Αναφέρεται στις βασικές αρχές και στρατηγικές της οργάνωσης και διαχείρισης της σχολικής τάξης. 3. Γνώση του Αναλυτικού Προγράμματος: Αναφέρεται στην ικανότητα κατανόησης της δομής του Α.Π., στην ικανότητα διάκρισης και συνδυασμού των βασικών παραμέτρων του και των τρόπων εφαρμογής του. 4. Παιδαγωγική γνώση του περιεχομένου των γνωστικών αντικειμένων: Αναφέρεται στη γνώση των μεθόδων διδασκαλίας κάθε γνωστικού αντικειμένου, των τρόπων διευκόλυνσης της κατανόησής τους εκ μέρους των μαθητών, την ικανότητα επιλογής και χρήσης εποπτικών μέσων κ.λπ. 5. Γνώση των μαθητών και των χαρακτηριστικών τους: Αναφέρεται στην ικανότητα κατανόησης των τρόπων ανάπτυξης των μαθητών, του τρόπου σκέψης τους, των αναγκών τους και των τρόπων χειρισμού και αντιμετώπισής τους. 6. Γνώση του πλαισίου λειτουργίας του εκπαιδευτικού συστήματος: Αναφέρεται στη γνώση των οργανωτικών δομών της εκπαίδευσης, του τρόπου διοίκησης του σχολείου και του εκπαιδευτικού συστήματος, των διοικητικών καθηκόντων του κ.λπ. 7. Γνώση των αξιών, των στόχων, των ορίων και του φιλοσοφικού και ιστορικού πλαισίου του εκπαιδευτικού συστήματος. Ο J. Calderhead παρουσιάζει δύο εναλλακτικά μοντέλα των απαραίτητων στον εκπαιδευτικό γνώσεων 11 : 10 Shulman L.S. (1987). "Knowledge and teaching: foundations of the new reforms". Harvard Educational Review, Calderhead J. (1988). "The Development of Knowledge Structures in Learning to Teach". In: Calderhead J. (Ed). Teacher's Professional Learning. Philadelphia: The Falmer Press.

7 Καθημερινή εκπαιδευτική διαδικασία Εαυτός Γνωστικό αντικείμενο Μαθητές Αναλυτικό Πρόγραμμα Διδακτική μεθοδολογία Πλαίσιο κατανόησης της διδακτικής ικανότητας Εαυτός Γνωστικό αντικείμενο Μεταγνωστική διαδικασία Μαθητές Αναλυτικό Πρόγραμμα Διδακτική μεθοδολογία Εμπειρική γνώση Εκπαιδευτική διαδικασία Τέλος, σύμφωνα με τον Σπ. Κρίβα οι κατευθυντήριοι άξονες της βασικής εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών είναι οι εξής12: 1. Ο άξονας των σχέσεων (που αφορά στην ικανότητα του δασκάλου να λειτουργήσει αποτελεσματικά στο επικοινωνιακό πλαίσιο της θεσμικής παιδαγωγικής σχέσης) 12 Κρίβας Σ. (1994). "Προσόντα - δεξιότητες του μελλοντικού δασκάλου". Στο: Παπάζογλου Γ.Κ. & Δαβάζογλου Α.Μ. (επιμ.).παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης. Παρόν και μέλλον. Αθήνα: Gutenberg - Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, σ. 119.

8 2. Ο γνωστικός άξονας (που αφορά στη δεξιότητα του δασκάλου σχετικά με τη γνωστική διδακτική - μεθοδολογική διάσταση της επαγγελματικής παιδαγωγικής δραστηριότητας) 3. Ο πραγματιστικός άξονας (που αναφέρεται στα προσόντα και δεξιότητες του δασκάλου σχετικά με τη δυνατότητα εφαρμογής στην πράξη των αποκτημένων γνώσεων) Παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις των απαιτούμενων γνώσεων και επαγγελματικών εφοδίων του δασκάλου το κεντρικό ερώτημα παραμένει αναλλοίωτο: Δημιουργεί η επαγγελματικοποίηση του ρόλου του σε συνδυασμό με την εκπαιδευτική και επιστημονική έκρηξη νέες απαιτήσεις στον εκπαιδευτικό και καθιστά αναγκαίες ειδικότερες γνώσεις εκ μέρους του; 3. Το μετέωρο βήμα του δασκάλου Ο σύγχρονος δάσκαλος μοιάζει να αιωρείται μεταξύ των δεδομένων και των πρακτικών του παρελθόντος, των προκλήσεων του παρόντος και των δυναμικών ανακατατάξεων του μέλλοντος. Η ραγδαία ανάπτυξη του γνωστικού context και οι σύγχρονες διαμορφώσεις και ταξινομήσεις του γνωστικού corpus, σε συνδυασμό με τις σαρωτικές κοινωνικές μεταβολές σε μακροκοινωνικό και μικροκοινωνικό επίπεδο δημιουργούν σοβαρά εμπόδια τόσο στην αποτελεσματική άσκηση του επαγγέλματός του όσο και στη διαμόρφωση της ταυτότητας του ως επαγγελματία. Το παρακάτω σχήμα παρουσιάζει τον μετεωρισμό του δασκάλου μεταξύ της σημερινής αδύναμης πολυδυναμίας του, της αναγκαίας νέας παιδαγωγικής πολυδυναμίας του και της πρόκλησης της εξειδίκευσης. Πρόκληση της εξειδίκευσης Ο σημερινός αδύναμος πολυδύναμος δάσκαλος Νέα Παιδαγωγική Πολυδυναμία Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες έχουν επικεντρωθεί στο Λύκειο και στα συστήματα εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Κατ' αυτόν τον τρόπο το Δημοτικό Σχολείο και οι λειτουργοί του αρκούνται στο να παρακολουθούν αποσβολωμένοι το περίσσιο ενδιαφέρον με το οποίο η "πολιτική φαντασία" περιβάλλει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Κάποιες φορές, η πρωτοβάθμια εκπαίδευση φαίνεται να μην υπάρχει για την ηγεσία του ΥΠΕΠΘ και τους οργανισμούς του. Και όσο το Δημοτικό Σχολείο θα αγνοείται τόσο περισσότερο ο δάσκαλος θα παραμένει εγκλωβισμένος στο παρελθόν και στην αδύναμη πολυδυναμία του. Όμως, ακόμα και μέσα σε αυτό το αδρανοποιημένο σχολείο ο δάσκαλος αναζητεί έναν αναβαθμισμένο ρόλο. Ένα ρόλο σύγχρονο, με οράματα για το μέλλον, ο οποίος θα μετουσιώνεται σε λειτούργημα μέσα από την προσφορά του στη διαρκώς μεταβαλλόμενη παιδικότητα, στους μαθητές, οι οποίοι είναι κοινωνοί του σύγχρονου "τεχνοπώλιου"13 και ενός ραγδαία μεταλλασσόμενου κοινωνικού συστήματος. Πολύ σωστά παρατηρεί ο P. Struck ότι: "Όλο και περισσότερα παιδιά έρχονται στο σχολείο με ελλείψεις στην κοινωνικοποίησή τους, με αδόκιμες αξιολογικές παραστάσεις, με μια λανθασμένη κοσμοεικόνα, με αδυναμίες στις αισθήσεις, με ψυχοσωματικές, νευρωτικές και ψυχωτικές 13 Postman N. (1997). Τεχνοπώλιο. Η υποταγή του πολιτισμού στην τεχνολογία. Μτφρ. Μεταξά Κ., Αθήνα: Καστανιώτης.

9 βλάβες καθώς και με έντονες τάσεις επιθετικότητας. Ο πρωταρχικός θεσμός αγωγής, η οικογένεια, αποτυγχάνει και για την αντιστάθμιση των αδυναμιών τους, των δυσκολιών και των προβλημάτων τους που απορρέουν από τη βιογραφία τους και το περιβάλλον, τα παιδιά έχουν ουσιαστικά μόνον το σχολείο. Εάν το σχολείο δεν αποδεχτεί αυτές τις προκλήσεις, θα αποτύχει και αυτό και οι δάσκαλοί του και η κοινωνία μας θα υποστεί και άλλη βαριά ζημιά"14. Ο P. Struck θεωρεί την παρουσία στο σύγχρονο σχολείο εκπαιδευτικών με το ήθος του δασκάλου καθοριστική για το μέλλον του σχολείου και της παιδείας, δασκάλων που διαθέτουν χρόνο για το μαθητή πέρα από το ωράριο εργασίας, δασκάλων για τους οποίους η σχέση με το μαθητή έχει προτεραιότητα έναντι των διδακτικών, ερευνητικών οργανωτικών κ.ά. καθηκόντων τους. "Το είναι του δασκάλου δε μπορεί να χωρέσει σε μοντέλα ωραρίου εργασίας κατά τα πρότυπα των συνδικαλιστών. Απαιτεί προθυμία για συμβίωση (με τους μαθητές) χωρίς χρονικά όρια, για φιλική σχέση και για παρέμβαση σε κρίσιμες καταστάσεις"15. Ο P. Struck χρησιμοποιεί συχνά για το δάσκαλο αυτό τις εκφράσεις "χαρισματική προσωπικότητα", "στρατευμένος", "γεννημένος" δάσκαλος κ.ά. Από την άλλη, σε μια εποχή επαγγελματικής εξειδίκευσης ο δάσκαλος δε μπορεί να παραμείνει ένας αδύναμος πολυδύναμος επαγγελματίας. Ήρθε η στιγμή που το Δημοτικό Σχολείο και ο δάσκαλος θα πρέπει να πάψουν να στέκουν αποκομμένοι στη βάση της εκπαιδευτικής πυραμίδας και που θα συμπαρασυρθούν από τη δυναμική που δημιουργούν οι σύγχρονες εξελίξεις για την εκπαίδευση γενικότερα. Ήρθε η στιγμή που ο δάσκαλος θα πρέπει να εξειδικευτεί σε συγκεκριμένα γνωστικά πεδία Η νέα παιδαγωγική πολυδυναμία του δασκάλου Η Ellen Key, όταν αποκαλούσε τον εικοστό αιώνα "αιώνα του παιδιού" και έχοντας ζήσει μέχρι το 1926, έτος του θανάτου της, 36 εκδόσεις του ομότιτλου βιβλίου της δε θα μπορούσε να φανταστεί ότι στα τέλη του αιώνα αυτού ένα από τα πιο γνωστά βιβλία θα είχε το τίτλο "The Disappearance of Childhood"16. Ο συγγραφέας του, N. Postman έκανε λόγο για την επαπειλούμενη εξαφάνιση της παιδικής ηλικίας ή της παιδικότητας ως αποτέλεσμα της καταλυτικής παρουσίας των ηλεκτρονικών μέσων μαζικής επικοινωνίας και ιδίως της τηλεόρασης (και πρόσφατα του διαδικτύου) στη ζωή μας. Παρόλο που οι απόψεις του αναφέρονταν τις Η.Π.Α., σήμερα αφορούν τη διευρυνόμενη με ασύλληπτους ρυθμούς "κοινωνία της πληροφορίας". Η άποψη του N. Postman βρήκε μεγάλη απήχηση, προφανώς επειδή εξέφραζε μια γενικότερη ανησυχία για τις επιρροές της "οπτικής επανάστασης" στην παιδική ψυχή και για το αν και κατά πόσο το σύγχρονο τεχνοπώλιο, δηλαδή η προϊούσα υποταγή όλων των μορφών πολιτισμού στην τεχνολογία, αποτελεί κατάλληλο περιβάλλον για τη διάσωση και ανάπτυξη της παιδικότητας17. Έστω και αν ακόμη θεωρήσουμε τις απόψεις του N. Postman υπερβολικές δε μπορούμε παρά να ομολογήσουμε ότι στην καμπή της χιλιετίας συντελέστηκε μια βαθιά αλλαγή της παιδικής ηλικίας. Ένα παιδί στην Αμερική περνά 40 περίπου ώρες την εβδομάδα βλέποντας τηλεόραση ή παίζοντας video games18. Ο J. Condry σημειώνει ότι τα παιδιά που βλέπουν πολύ τηλεόραση "διαβάζουν λιγότερο, παίζουν λιγότερο και παρουσιάζουν μεγαλύτερη τάση για παχυσαρκία από τα υπόλοιπα παιδιά"19. Δεν αποτελεί έκπληξη ότι τα παιδιά παρακολουθώντας 25 πράξεις βίας την ώρα στα κινούμενα σχέδια είναι πιο επιθετικά από 14 Struck P. (1994). Neue Lehrer braucht das Land. σ. 172 Struck P. (1996). Die Schule der Zukunft. Darmstadt: Wissenschaftiche Buchgesellschaft, σ Postman N. (1982). The disappearance of Childhood. New York: Delacorte Press. 17 Βλέπε σχετικά Δεληκωσταντής Κ. (1997). Η παιδεία μεταξύ Έχειν και Είναι. Σημειώσεις στον Neil Postman. Επιστημονική παρουσία Εστίας Θεολόγων Χάλκης. 4, Condry J. (1995). Κλέφτρα του χρόνου, άπιστη υπηρέτρια. Στο: Popper K. & Condry J. Τηλεόραση: Κίνδυνος για τη δημοκρατία Αθήνα: Νέα Σύνορα- Α.Α. Λιβάνη, σ Condry J. (1995). ό.π. σ

10 παιδιά που παρακολουθούν λιγότερο τηλεόραση 20. Ο Ν. Postman γράφει: "Μεταξύ τριών και δεκαοκτώ ετών βλέπει το μεσαίο αμερικανόπαιδο περίπου διαφημιστικά σποτ, κι αυτό σημαίνει ότι οι τηλεοπτικές διαφημίσεις αποτελούν τη μόνη ουσιαστική πηγή αξιών, στην οποία είναι εκτεθειμένα τα παιδιά και οι νέοι" 21. Η διάγνωση του N. Postman απολυτοποιεί βέβαια την επίδραση της τηλεόρασης στο παιδί. Προφανώς, η παιδικότητα δεν απειλείται σήμερα μόνο από την τηλεόραση και το internet 22, αλλά και από τις μεταβαλλόμενες οικονομικές, οικογενειακές και γενικότερες κοινωνικές συνθήκες. Η διάλυση της οικογένειας, η αδυναμία των εργαζόμενων γονέων να ασχοληθούν συστηματικά με τα παιδιά τους 23, η αποθέωση του ατομισμού, η ταχύτητα ανάπτυξης της επιστήμης, η οποία από πολύ νωρίς διαλύει το παιδικό κοσμοείδωλο κ.ά., αναμορφώνουν την ταυτότητα της παιδικής ηλικίας, αναιρούν την εικόνα του παιδιού που ανάπτυξε ο J.J. Rousseau, όπου το παιδί έχει τη δική του ξεχωριστή οντότητα, προσωπικότητα, ανάγκες και συναισθηματικό κόσμο. Το σημερινό παιδί φαίνεται να φορτώνεται τις αντιφάσεις της σύγχρονης πραγματικότητας, αποτελεί ένα σκληρά εργαζόμενο άτομο 24, εντός και εκτός σχολείου, δέχεται τα ίδια ερεθίσματα με τους ενηλίκους μέσα από τα Μ.Μ.Ε. και έχει μάθει το νόημα του ανταγωνισμού και το κυνήγι της επιτυχίας. Προτείνουμε τον όρο "νέα παιδικότητα" για να χαρακτηρίσουμε τη ταυτότητα του παιδιού μέσα στον σύγχρονο παγκοσμιοποιούμενο τεχνοπώλιο. Από τα στοιχεία που διαμορφώνουν τη νέα παιδικότητα υπογραμμίζουμε τα εξής: α. Τις νέες οικογενειακές και οικιστικές και κοινωνικές συνθήκες και δομές (κοινωνική πρόκληση) β. Τη διάχυση της τεχνολογίας σε κάθε έκφανση της κοινωνικής ζωής (τεχνολογική πρόκληση) γ. Την πολυπολιτισμικότητα και τον αξιολογικό πλουραλισμό (πολιτισμική πρόκληση). Το σημερινό σχολείο καλείται να λειτουργήσει αντισταθμιστικά ώστε: 1. Με κατάλληλη συμβουλευτική και κοινωνικοπαιδαγωγική παρέμβαση να δημιουργήσει τις απαραίτητες προϋποθέσεις κοινωνικοποίησης και μάθησης 2. Να εξοικειωθούν οι μαθητές με την ορθή χρήση ων νέων τεχνολογιών, να ανακαλύψουν την εργαλειακή τους χρήση αλλά και τους κινδύνους του τεχνοπώλιου. 3. Να εξοικειωθούν οι μαθητές με το "διαφορετικό", να μάθουν να συμβιώνουν και να συνεργάζονται δημιουργικά με παιδιά - φορείς διαφορετικών πολιτισμικών και βιολογικών χαρακτηριστικών, να αποκτήσουν πνεύμα διαπολιτισμικότητας και 20 Condry J. (1995). ό.π., σσ Postman N. (1996). The end of education. Redefining the value of school. New York: Alfred A. Knopf, σ Πολύ σωστά σημειώνει η Μ. Τζιαντζή ότι: "Η εισαγωγή των Η/Υ στην εκπαίδευση ισοδυναμεί με το άνοιγμα μιας θαυμαστής πύλης. Όμως ταυτόχρονα (και συχνά αθόρυβα), κλείνουν πολλές άλλες μικρότερες πόρτες, ίσως όχι τόσο φαντασμαγορικές αλλά όχι τόσο πολύτιμες"(τζιαντζή Μ. (2000). "Κομπιούτερ στα σχολεία: ευλογία ή κοροϊδία;". Εφημ. Καθημερινή, 24/9). Χαρακτηριστική είναι η άποψη που διατυπώνει ο Ν. Ηλιάδης: "Η τεχνολογία προωθεί και διαμορφώνει σήμερα την κοινωνία σε βαθμό που ήταν άγνωστος - και αδιανόητος - σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας Όλοι ζουν σήμερα τις ραγδαίες τεχνολογικές μεταβολές και τις επιδράσεις που έχουν στον καθημερινό τρόπο ζωής, γεγονός που δημιουργεί μια νέα κοινωνική πραγματικότητα για τα απόμενα χρόνια, το μήνυμα είναι τελείως ξεκάθαρο: Δεν έχετε δει τίποτα ακόμη". (Ηλιάδης Η. (2000). "Η νέα κοινωνική πραγματικότητα που δημιουργούν οι ραγδαίες τεχνολογικές μεταβολές". Στο: Πρακτικά Β' Πανελληνίου Συνεδρίου Οι Νέες Τεχνολογίες για την Κοινωνία και τον Πολιτισμό. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Πανεπιστήμιο Αθηνών & Κέντρο Έρευνας Επιστήμης και Τεχνολογίας, σσ ). 23 Βλέπε ενδεικτικά Νόβα - Καλτσούνη Χ. (επιμ) (2000). Κείμενα κοινωνιολογίας του γάμου και της οικογένειας. Αθήνα: Gutenberg. 24 Βλέπε σχετικά Κυρίδης Α. (2001). "Μαθητές και ελεύθερος χρόνος: Θεωρητικές προσεγγίσεις σε μια ασύμβατη σχέση". Μακεδνόν, 8.

11 οικουμενικότητας, ανακαλύπτοντας και καλλιεργώντας παράλληλα τη δική τους πολιτισμική ταυτότητα. Η πολιτισμική ποικιλία θα πρέπει να βιώνεται όχι ως εμπόδιο, αλλά ως ευκαιρία για μάθηση. Συνεπώς αυτό που ο P. Struck σημειώνει για τη Γερμανία φαίνεται να ισχύει ευρύτερα: "Η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών πρέπει να διαμορφωθεί σε τελείως νέα βάση Η χώρα μας και η εποχή μας, ιδιαιτέρως όμως τα παιδιά μας και οι νέοι μας, χρειάζονται νέους εκπαιδευτικούς" 25. Οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν σήμερα στα σχολεία της Γερμανίας δεν έχουν καμιά ευθύνη για το γεγονός ότι έχουν εκπαιδευτεί για παιδιά προηγούμενων γενεών, δηλαδή για περασμένες εποχές" 26. Ο σύγχρονος δάσκαλος μετεωρεί μεταξύ των σχολικών δομών και πρακτικών του παρελθόντος και των αδυσώπητων προκλήσεων του παρόντος και του μέλλοντος. Ούτε η κατάρτισή του, αλλά ούτε και η επιμόρφωσή του τού επιτρέπουν να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τις προκλήσεις της "νέας παιδικότητας". Τα Παιδαγωγικά Τμήματα θα πρέπει στα Προγράμματα Σπουδών τους να δώσουν έμφαση σε γνωστικά αντικείμενα, τα οποία θα καθιστούν τους μέλλοντες εκπαιδευτικούς ικανούς να ανταποκριθούν στις μεταβαλλόμενες δομές του νέου σχολείου και της κοινωνίας. Μαθήματα, όπως η Συμβουλευτική Ψυχολογία, η Κοινωνική Παιδαγωγική, η Κοινωνιολογία (κοινωνική πρόκληση), η Ηθική της Τεχνολογίας (Ethics of Technology), μαθήματα Πληροφοριακού και Επικοινωνιακού αλφαβητισμού (Information & Media Literacy) 27 (τεχνολογική πρόκληση), η Εκπαίδευση για την Ειρήνη και τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, η Διαπολιτισμική Εκπαίδευση, η Ευρωπαϊκή διάσταση στην εκπαίδευση και Παράδοση και Πολιτισμός (πολιτισμική πρόκληση), πρέπει να αποτελούν βασικό κορμό των Προγραμμάτων Σπουδών όλων των Παιδαγωγικών Τμημάτων, καθώς και των Προγραμμάτων Επιμόρφωσης των δασκάλων. Σύμφωνα με την εκδοχή της νέας παιδαγωγικής πολυδυναμίας του δασκάλου, ο εκπαιδευτικός της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης παραμένει ένας πολυδύναμος εκπαιδευτικός, ο οποίος αναβαθμίζεται σε γνωστικό επίπεδο μέσα από την προσφορά συγκεκριμένων γνώσεων που αναδύονται μέσα από τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες και τη "νέα παιδικότητα". Ο P. Struck κάνει λόγο για την ανάγκη "εκ νέου ανακάλυψης της αρχής του δασκάλου τάξης" για όλους τους τύπους σχολείων, για λόγους κοινωνικοπαιδαγωγικούς 28. Η απομάκρυνση από το δάσκαλο τάξης στη Γερμανία για χάρη της παρουσίας εξειδικευμένων δασκάλων και την "πρόσθεση ειδικών" στη σχολική πραγματικότητα αποδείχθηκε λανθασμένη επιλογή 29. Ο μαθητής ευνοείται με τη συγκέντρωση όσο το δυνατόν 25 Struck P. (1994). ό.π., σσ. 3, Struck P. (1996). ό.π., σ Ο επικοινωνιακός γραμματισμός αποτελεί, κατά τα τελευταία χρόνια βασικό στόχο της εκπαίδευσης τόσο σε χώρες της Ευρώπης όσο στις Η.Π.Α., στον Καναδά και στην Ιαπωνία. Βλέπε σχετικά Masterman L. (1995). "Media Education: Eighteen Principles". Mediacy, vol.17, No.3. Masterman, L. (1994). Media Education in 1999's Europe. Brussels: Council of Europe. Midori S. (1997). Learning Media Literacy. Kyoto: Sekai Shiso Sha. Canada Ministry of Education (1989). Media Literacy: Resource Guide. Queen's Printer for Ontario, Canada. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η άποψη που διατυπώνει ο Β. Μακράκης, ο οποίος προσεγγίζει το λειτουργικό αλφαβητισμό μέσα από αλληλοεξαρτώμενες διαστάσεις: 1. Τον αλφαβητισμό της πληροφορίας, 2. Τον αλφαβητισμό των μέσων, 3. Τον πλανητικό ή οικουμενικό αλφαβητισμό & 4. Τον κοινωνικο-πολιτισμικό αλφαβητισμό. Βλέπε σχετικά Μακράκης Β. (2000). "Επαναπροσδιορίζοντας την έννοια του λειτουργικού αλφαβητισμού στην κοινωνία της πληροφορίας της γνώσης και της μάθησης". Στο: Πρακτικά Β' Πανελληνίου Συνεδρίου Οι Νέες Τεχνολογίες για την Κοινωνία και τον Πολιτισμό. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Πανεπιστήμιο Αθηνών & Κέντρο Έρευνας Επιστήμης και Τεχνολογίας, σσ Struck P. (1994). ό.π., σ Struck P. (1996). ό.π., σσ

12 περισσοτέρων παιδαγωγικών αρμοδιοτήτων σε ένα "πρόσωπο αναφοράς" κι αυτό μπορεί να είναι μόνο ο δάσκαλος τάξης30. Το μοντέλο του δασκάλου που προτείνουμε επικεντρώνεται στην ανάγκη για ανασύσταση της επιστημονικής ταυτότητας του δασκάλου. Η επιστημονική ειδίκευση του δασκάλου είναι η Παιδαγωγική και για το λόγο αυτό δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην ενδυνάμωσή της μέσα από παρεμβάσεις στην αρχική κατάρτιση και επιμόρφωση του, ώστε αυτές να συνάδουν με τις κοινωνικές εξελίξεις και τη νέα παιδικότητα. Ο H. Gudjons πολύ εύστοχα σημειώνει: "Οι μορφές μάθησης θα μεταβληθούν ριζικά στο μέλλον. Τα μέσα ως αποταμιευτήρες πληροφοριών θα αλλάξουν τον παραδοσιακό ρόλο του δασκάλου. Ο δάσκαλος του μέλλοντος θα είναι περισσότερο διαγνωστικός της μάθησης (Lerndiagnostiker), ο οποίος θέτει στη διάθεση των μαθητών κατάλληλο μαθησιακό υλικό και τους συμπαραστέκεται συμβουλευτικά"31. Το παρακάτω διάγραμμα σχηματοποιεί τη νέα παιδαγωγική πολυδυναμία του δασκάλου και την προτεινόμενη κατάρτιση και επιμόρφωσή του. Νέα Παιδαγωγική Πολυδυναμία Κοινωνική πρόκληση Τεχνολογική πρόκληση Συμβουλευτική Ψυχολογία Κοινωνική Παιδαγωγική Κοινωνιολογία 3.2. Επικοινωνιακός αλφαβητισμός Ηθική της τεχνολογίας Πολιτισμική πρόκληση Αγωγή για την ειρήνη Δικαιώματα του ανθρώπου Διαπολιτισμική εκπαίδευση Ευρωπαϊκή διάσταση στην Εκπαίδευση Παράδοση και Πολιτισμός Η πρόκληση της εξειδίκευσης Το ζήτημα της μόρφωσης και της κατάρτισης των δασκάλων επικρέμεται αμείλικτο πάνω από το σύγχρονο σχολείο και τα Παιδαγωγικά Τμήματα, τα οποία κατακλύζονται από υποψήφιους της Γ' Δέσμης32 που απέτυχαν να εισαχθούν σε σχολές των πρώτων τους προτιμήσεων33 και οι οποίοι δηλώνουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν με τις θετικές 30 Struck P. (1994). ό.π., σ Gudjons H. (1997). Pädagogisches Grundwissen. Bad Heilbrunn: Klinkhardt, σ Για παράδειγμα, το 84,12 % των φοιτητών της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας προέρχονται από την Γ' Δέσμη. Βλέπε σχετικά Κυρίδης Α. (1997). Τα κοινωνικά και τα δευτεροβάθμια εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά των φοιτητών της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας. Θεσσαλονίκη: Αφοι Κυριακίδη, σ Το 59,5 % των φοιτητών της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας είχε δηλώσει τα δύο Παιδαγωγικά Τμήματα σε θέσεις μεγαλύτερες της 10ης. Βλέπε σχετικά Κυρίδης Α. (Επιμ.) (1998). Πρόγραμμα Σπουδών και Λειτουργικά Δεδομένα της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας. Φλώρινα: ΕΠΕΑΕΚ Προγράμματα Σπουδών - Συγγράμματα. 31

13 επιστήμες 34. Και στο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ, όπου συμμετέχουν τα ίδια άτομα, το φράγμα των θετικών γνωστικών αντικειμένων εμφανίζεται αξεπέραστο. Τελικά διδάσκονται σωστά τα γνωστικά αντικείμενα των δύο τελευταίων τάξεων του Δημοτικού Σχολείου; Κατέχουν οι δάσκαλοι τα γνωστικά αντικείμενα; Οι ίδιοι νοιώθουν έτοιμοι να τα διδάξουν; Μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις νέες τεχνολογίες στην εκπαιδευτική διαδικασία 35 ; Μήπως έφθασε οριστικά η στιγμή της εξειδίκευσης των δασκάλων, η στιγμή που οι δάσκαλοι θα πρέπει να αποφοιτούν από τα Παιδαγωγικά Τμήματα ως ειδικοί στα θετικά ή τα θεωρητικά μαθήματα ή ακόμα και στη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών; Οι φοιτητές φαίνεται να συμφωνούν 36. Οι εν ενεργεία εκπαιδευτικοί επίσης 37. Η επιστημονική κοινότητα μοιάζει να συζητά το θέμα. Θεωρούμε ότι τόσο η οργανωτική δομή του σχολείου όσο και οι ευρύτερες κοινωνικές και ιδεολογικές συνθήκες προσφέρονται ώστε να τεθεί το ζήτημα της εξειδίκευσης των δασκάλων σε μια ρεαλιστική βάση. Ούτως ή άλλως στις μέρες μας ο δάσκαλος δε μονοπωλεί τον χρόνο των μαθητών στο σχολείο. Δάσκαλοι των ξένων γλωσσών, των καλλιτεχνικών, της μουσικής και της γυμναστικής μοιράζονται τον πάλαι ποτέ αδιαίρετο και συμπαγή χρόνο του δασκάλου της τάξης. Γιατί να μην προστεθεί και ένας ή δύο ακόμα δάσκαλοι; Ο ειδικός των θετικών ή των θεωρητικών μαθημάτων και ο ειδικός επί των νέων τεχνολογιών. Ο Ι. Πυργιωτάκης σημειώνει: "Η παροχή εξειδίκευσης καθίσταται πλέον αναπόδραστη ανάγκη και για τους δασκάλους της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ο τρόπος και τα αντικείμενα της ειδίκευσης, καθώς επίσης η τάξη από την οποία θα αρχίσει να διαφοροποιείται η σχολική εργασία, μένει να προσδιοριστούν μέσα από επιστημονικό διάλογο" 38. Είναι ορθή και η παρατήρησή του ότι τα Παιδαγωγικά Τμήματα "δεν πρέπει να συνεχίσουν να παράγουν εκπαιδευτικούς για μια εκπαιδευτική πραγματικότητα που εκλαμβάνεται ως γενική και αόριστη και μάλιστα με ενιαία και αδιαφοροποίητη μορφή" 39. Στο πλαίσιο του Ν. 1565/85 για τη δομή και λειτουργία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, παρέχεται η δυνατότητα στα πολυθέσια σχολεία, να υπάρξει, για τις τελευταίες τάξεις, κατανομή μαθημάτων κατά επιστημονικό κλάδο μεταξύ του 34 Κυρίδης Α. (Επιμ.) (1998). ό.π. 35 Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ το 89% των παιδαγωγικών σχολών στις Η.Π.Α. εντάσσουν στο πρόγραμμα σπουδών τους κάποιο είδος εκπαίδευσης στις νέες τεχνολογίες, μόνο το 29% των φοιτητών αισθάνονται έτοιμοι να χρησιμοποιήσουν την ΠΕΤ στη σχολική τάξη. (Watson, G. (1997). Preservice Teachers Views on their Information Technology Education. Journal of Information Technology for Teacher Education, 6(3)). Στην Αυστραλία, σε έρευνα με δείγμα υποψήφιους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι είχαν ήδη ολοκληρώσει τόσο την εκπαίδευσή τους στις νέες τεχνολογίες όσο και την πρακτική τους άσκηση, ο Μ. Wild καταγράφει ότι το 83% των φοιτητών δεν χρησιμοποίησε καθόλου την ΠΕΤ στην πρακτική του, ενώ το 91% δεν έκανε καμία χρήση των νέων τεχνολογιών στην προσωπική του προετοιμασία (Wild, M. (1995). Pre-service Teacher Education Programmes for Information Technology: an effective education?. Journal of Information Technology for Teacher Education, 4(1)). Σε πιο πρόσφατη ανάλογη έρευνα στο Ηνωμένο Βασίλειο το 75% των φοιτητών δεν χρησιμοποίησε ποτέ την ΠΕΤ κατά την πρακτική άσκηση (Μurphy C. & Greenwood, L. (1998). Effective Integration of Information and Communications Technology in Teacher Education. Journal of Information Technology for Teacher Education, 7(3)). 36 Τα 2/3 των φοιτητών του Π.Τ.Δ.Ε. Φλώρινας νοιώθουν αδύναμοι επαγγελματικά εφόσον τους λείπει κάποια εξειδίκευση και προτείνουν την απόκτηση ειδικεύσεων σε τομείς όπως οι θετικές επιστήμες, οι θεωρητικές επιστήμες και οι Η/Υ. Κυρίδης Α. (Επιμ.) (1998). ό.π. 37 Κυρίδης Α. (1998). Πώς βλέπουν οι δάσκαλοι την επαγγελματικοί τους εξέλιξη. Ανολοκλήρωτη & Αδημοσίευτη έρευνα στα πλαίσια της Εξομοίωσης των Εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Φλώρινα. 38 Πυργιωτάκης Ι. (2000). Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Επιστήμη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, σ Πυργιωτάκης Ι. (2000). ό.π., σ. 271.

14 προσωπικού 40 και η σχολική πρακτική έχει δείξει ότι η χρησιμοποίηση έμπειρων κατά κλάδο δασκάλων έχει αποδώσει αξιοσημείωτα αποτελέσματα. Και τα αποτελέσματα αυτά έχουν δύο αποδέκτες: α) τους μαθητές, οι οποίοι διδάσκονται τα μαθήματά τους από δασκάλους με "ειδίκευση" ή "μεγαλύτερη εμπειρία" σε ορισμένους γνωστικούς τομείς & β) τους ίδιους τους δασκάλους, οι οποίοι αισθάνονται περισσότερο "ασφαλείς" γνωστικά και πιο "σίγουροι" κατά την διδακτική διαδικασία 41. Όμως, εκτός από τα βασικά μαθήματα που συνθέτουν τον υποχρεωτικό κορμό του ωρολογίου προγράμματος υπάρχουν και εκπαιδευτικές δραστηριότητες που αναπτύσσονται παραπληρωματικά και οι οποίες απαιτούν συγκεκριμένες γνώσεις και δεξιότητες εκ μέρους των εκπαιδευτικών. Δραστηριότητες όπως η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και η Αγωγή Υγείας απαιτούν συγκεκριμένες γνώσεις και την εφαρμογή συγκεκριμένης διδακτικής μεθοδολογίας. Και εν πάση περιπτώσει τα Παιδαγωγικά Τμήματα λίγο ή πολύ έχουν συμπεριλάβει στα προγράμματά τους σχετικά μαθήματα. Τι θα πρέπει να γίνει όμως ώστε να υποστηριχτεί καταλλήλως η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, η εφαρμογή των οποίων απαιτεί ειδικές γνώσεις τόσο από την πλευρά των μαθητών όσο και από την πλευρά των εκπαιδευτικών; Εύκολα μπορούμε να υποθέσουμε ότι στους Η/Υ οι δάσκαλοι θα βρουν το δάσκαλό τους στα πρόσωπα των μαθητών τους. Η ένταξη των Νέων Τεχνολογιών στην ελληνική πρωτοβάθμια εκπαίδευση έχει ήδη καθυστερήσει, με δεδομένο ότι η εφαρμογή τους σε άλλες χώρες έχει ήδη ξεκινήσει εδώ και 10 τουλάχιστον χρόνια 42. Αυτή η ένταξη έχει συγκεκριμένες προϋποθέσεις, την εξασφάλιση των οποίων θα πρέπει να αναλάβουν τα Παιδαγωγικά Τμήματα. Πολύ σωστά παρατηρεί ο M. Wild ότι: «Η χρήση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση προϋποθέτει ένα νέο τρόπο προσέγγισης της παιδαγωγικής διαδικασίας και απαιτεί πολλές νέες δεξιότητες και ικανότητες από την μεριά του εκπαιδευτικού Απαιτείται πολύπλευρη υποστήριξη τόσο από το κράτος όσο και από τις παιδαγωγικές σχολές, τα σχολεία, τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς προκειμένου οι νέες τεχνολογίες να αξιοποιηθούν κατάλληλα στη σχολική τάξη Η ανάπτυξη της χρήσης των νέων τεχνολογιών στα σχολεία είναι συνακόλουθη με την εξάπλωσή τους στο σύνολο της κοινωνίας Πολύ συχνά, η τεχνολογία αυτή καθαυτή γίνεται το επίκεντρο της προσοχής, και όχι η προσδοκώμενη χρήση της». 43 Πολύ εύστοχη είναι και η παρατήρηση του N. Postman: "Σε όλες τις περιοχές της πολιτισμικής ζωής στην Αμερική μπορεί κανείς να βρει πάρα πολλά παραδείγματα λατρείας της τεχνολογίας Όμως πουθενά δε συναντά κανείς μεγαλύτερο ενθουσιασμό για το Θεό της τεχνολογίας, όσο μεταξύ των παιδαγωγών" 44. Η διδακτική χρήση και η αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών απαιτεί ειδικές προσαρμογές στην εκπαιδευτική πράξη και πολύ καλή γνώση της χρήσης και των παιδαγωγικών τους παραμέτρων. Η Σ-Μ. Νικολάου παρατηρεί χαρακτηριστικά: "Ο εκπαιδευτικός που χρησιμοποιεί τα Μέσα και τα Πολυμέσα πρέπει να γνωρίζει την επικοινωνιακή και παιδαγωγική λειτουργία τους, για να λειτουργήσουν αυτά προς όφελος του μαθητή" 45. Έτσι, οι σύγχρονοι και οι μελλοντικοί δάσκαλοι θα πρέπει να αποκτήσουν 40 Μιχαηλίδης Π.Γ. (1994). "Η εξέλιξη των παιδαγωγικών Τμημάτων". Στο: Παπάζογλου Γ.Κ. & Δαβάζογλου Α.Μ. Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης. Παρόν και μέλλον. Αθήνα: Δ.Π.Θ./Gutenberg, σ Κυρίδης Α. (1998). ό.π. 42 Δρόσος Β. & Κυρίδης Α. (2000). "Πληροφορική Επικοινωνιακή Τεχνολογία και Εκπαίδευση των Εκπαιδευτικών: Η διεθνής εμπειρία". Σύγχρονη Εκπαίδευση, Wild, M. (1993). Why pre-service information technology programs often do not make a difference to the teaching practices of education students. Paper presented at the Australian Association for Research in Education Conference, Fremantle, Western Australia. 44 Postman N. (1996). ό.π., σ Νικολάου Μ.-Σ. (2000). "Φιλοσοφία των Νέων Τεχνολογιών - Πολυμέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία". Στο: Πρακτικά Β' Πανελληνίου Συνεδρίου Οι Νέες Τεχνολογίες για την Κοινωνία και τον

15 γνώσεις που για κάποιους μοιάζουν να βρίσκονται πέρα από τις δυνατότητές τους. Θα μπορέσουν όλοι οι δάσκαλοι, οι εν ενεργεία και οι μελλοντικοί, να εκπαιδευτούν στη χρήση των Νέων Τεχνολογιών; Μήπως θα πρέπει να υπάρχουν ένας ή δύο ειδικευμένοι στο χώρο αυτό δάσκαλοι σε κάθε σχολείο, δάσκαλοι που θα γνωρίζουν τόσο την τεχνική όσο και την παιδαγωγική λειτουργία των Νέων Τεχνολογιών; Με βάση τις παραπάνω σκέψεις για την τυπική ή άτυπη εξειδίκευση των μελλοντικών δασκάλων το προτεινόμενο πλαίσιο ειδίκευσης, πέρα από την ταυτότητά τους ως ειδικών της αγωγής και της μάθησης, διαμορφώνεται ως εξής: Τρεις ειδικεύσεις των μελλοντικών δασκάλων (κατά την αποφοίτησή τους από τα Π.Τ.) Ειδίκευση στη Ειδίκευση στη Ειδίκευση στη διδασκαλία των διδασκαλία των διδακτική αξιοποίηση θετικών μαθημάτων ανθρωπιστικών μαθημάτων των Ν.Τ. 'Έτσι η σχολική τάξη δε θα χάσει το "δάσκαλό" της. Για τις τέσσερις πρώτες τάξης του Δημοτικού Σχολείου θα παραμείνει φυσικά ο ένας και μοναδικός δάσκαλος, ο οποίος όμως θα διαθέτει καταλληλότερα παιδαγωγικά εφόδια και θα είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει τις σύγχρονες προκλήσεις. Και η επιστημονική ταυτότητα του δασκάλου θα ενδυναμωθεί: θα παραμείνει ο ειδικός παιδαγωγός και διδακτικολόγος, ο διαμεσολαβητής της σχολικής γνώσης και ο βασικότερος παράγοντας της σχολικής κοινωνικοποιητικής λειτουργίας. 4. Τελικοί προβληματισμοί Με ποιον τρόπο ισορροπεί ο νέος δάσκαλος μεταξύ της αποστολής του ως καταλύτης στις σχολικές διαδικασίες μάθησης και αναπαραγωγής της γνώσης και ως συντελεστής της κοινωνικοποητικής σχολικής λειτουργίας; Μήπως επαπειλείται ένας νέος εγκυκλοπαιδισμός, παρόλο που τα Παιδαγωγικά Τμήματα προσπάθησαν να ξεπεράσουν τον εγκυκλοπαιδισμό των Παιδαγωγικών Ακαδημιών; Είναι σαφές ότι το έργο του δασκάλου, και με την είσοδο των Νέων Τεχνολογιών στην εκπαίδευση, καθίσταται όλο και πολυπλοκότερο. Η τεχνολογία αποτελεί σημαντική κατάκτηση και στο χώρο της εκπαίδευσης, όμως από την άλλη μοιάζει να απειλεί κατακτήσεις παιδείας αιώνων. Ο δάσκαλος πρέπει να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες, από την άλλη πρέπει να αντιστέκεται στο πνεύμα της τεχνοκρατίας. Η εξειδίκευση γίνεται αναγκαία και θέτει απαιτήσεις στο δάσκαλο, από την άλλη δε μπορεί να λειτουργήσει σε βάρος του παιδαγωγικού του ρόλου. Οι αδυναμίες της πολυδυναμίας δεν νομιμοποιούν την εξειδίκευση άνευ όρων. Ο πλουραλισμός αποτελεί πρόοδο και ευκαιρία για την ανάπτυξη διαφορετικών τρόπων ζωής, αλλά χωρίς κοινές αξίες οδηγεί σε αναρχία και κυοφορεί τον κίνδυνο σύγκρουσης των ιδιαιτεροτήτων. Ο δάσκαλος δε μπορεί να απορρίψει τον πλουραλισμό στο όνομα των κοινών αξιών, ούτε όμως να αγνοήσει τις κοινές αξίες στο Πολιτισμό. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Πανεπιστήμιο Αθηνών & Κέντρο Έρευνας Επιστήμης και Τεχνολογίας, σ. 73.

16 όνομα του πλουραλισμού. Σήμερα πάντως προβληματίζει ιδιαίτερα το γεγονός ότι μετά από τόσες μεταρρυθμίσεις και αντιμεταρρυθμίσεις, δάσκαλοι και μαθητές φαίνονται, αντί να έλθουν πιο κοντά, να έχουν απομακρυνθεί οι μεν από τους δε, ότι οι εκπαιδευτικοί, όσο ίσως κανένας άλλος επαγγελματίας αισθάνονται "θύματα του επαγγέλματός τους" 46 και ότι οι μαθητές δηλώνουν ότι υποφέρουν κάτω από τους "κακούς δασκάλους" 47. Τι συνέβη και ο δάσκαλος μετατράπηκε σε εκπαιδευτικό, περισσότερο δημόσιο υπάλληλο και λιγότερο λειτουργό; Τι μεσολάβησε και ο μαθητής μετατράπηκε σε εκπαιδευόμενο; Για ποιο λόγο, όταν πούμε σε ένα νέο ότι κεντρικός σκοπός της παιδείας είναι να μας κάνει "μαθητές" σε όλη μας τη ζωή, εισπράττουμε μόνον μειδιάματα; Μάλλον και στο μέλλον ο δάσκαλος δεν θα πάψει να αποτελεί μέρος του προβλήματος, στου οποίου τη λύση θα καλείται να συμβάλει Από το δάσκαλο του μέλλοντος αναμένονται λοιπόν πολλά. Για αυτό, μαζί με την επιστημονική κατάρτιση απαιτείται και το "ήθος του δασκάλου" και η πίστη στον λειτουργηματικό χαρακτήρα του έργου του. Εκπαιδευτικοί χωρίς το ήθος του δασκάλου δεν έχουν εμπιστοσύνη στη δύναμη της παιδαγωγικής σχέσης, δεν είναι σε θέση να ασκήσουν έργο παιδείας. "Η πρόκληση των καιρών μοιάζει να είναι η εκ νέου ανακάλυψη του δασκάλου και του μαθητή" 48. Προφανώς το πρόβλημα της αγωγής της νέας γενιάς δεν επιδέχεται οριστικές λύσεις. Η ταυτότητα του δασκάλου θα παραμείνει ανοικτό ερώτημα και το βήμα του μετέωρο. Πάντως το πώς μια κοινωνία θα εκτιμά και θα οργανώνει την εκπαίδευση των παιδιών και των νέων, το πώς βλέπει το δάσκαλο και το ρόλο του, θα μαρτυρεί αδιάψευστα για το βάθος του ανθρωπισμού της και την ποιότητα των οραμάτων της. 46 Struck P. (1994). ό.π., σ Struck P. (1994). ό.π., σ Δεληκωσταντής Κ. (1998). Οι "τρεις κουλτούρες" του σύγχρονου εκπαιδευτικού. Μακεδνόν, 4, 21.

17 Βιβλιογραφία Ξενόγλωσση Anderson J. (1968). Bureaucracy in Education. Maryland: J. Hopkins. Calderhead J. (1988). "The Development of Knowledge Structures in Learning to Teach". In: Calderhead J. (Ed). Teacher's Professional Learning. Philadelphia: The Falmer Press. Canada Ministry of Education (1989). Media Literacy: Resource Guide. Queen's Printer for Ontario, Canada. Condry J. (1995). Κλέφτρα του χρόνου, άπιστη υπηρέτρια. Στο: Popper K. & Condry J. Τηλεόραση: Κίνδυνος για τη δημοκρατία Αθήνα: Νέα Σύνορα- Α.Α. Λιβάνη. Gilroy P. & Smith M. (Eds), (1993). International Analyses of Teacher Training. Abingdon: Carfax. Gudjons H. (1997). Pädagogisches Grundwissen. Bad Heilbrunn: Klinkhardt. Halliday T. (1993). Back to Good Teaching: diversity within tradition. London: Cassell. Haralambos M. & Holborn M. (1995). Sociology. London: Collins Educational. Hargreaves A. & Fullan M. (Eds), (1992). Understanding Teacher Development. London: Cassell. Hayes D. (1997). "Teaching Competencies for Qualified Primary Teacher Status in England". Teacher Development, vol. 1, 2. Masterman L. (1995). "Media Education: Eighteen Principles". Mediacy, vol.17, No.3. Masterman, L. (1994). Media Education in 1999's Europe. Brussels: Council of Europe. Midori S. (1997). Learning Media Literacy. Kyoto: Sekai Shiso Sha. Neave G. (1998). Οι εκπαιδευτικοί. Αθήνα: Έκφραση. Postman N. (1982). The Disappearance of Childhood. New York: Delacorte Press. Postman N. (1996). The End of Education. Redefining the value of school. New York: Alfred A. Knopf. Postman N. (1997). Τεχνοπώλιο. Η υποταγή του πολιτισμού στην τεχνολογία. Μτφρ. Μεταξά Κ., Αθήνα: Καστανιώτης. Ryle G. (1949). The Concept of Mind. London: Hutchinson. Shulman L.S. (1987). "Knowledge and teaching: foundations of the new reforms". Harvard Educational Review, 57. Struck P. (1994). Neue Lehrer braucht das Land. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft. Struck P. (1996). Die Schule der Zukunft. Darmstadt: Wissenschaftiche Buchgesellschaft. Turner - Bisset R. A. (1997). Subject matter knowledge and teaching competence. Ph.D. Thesis, University of Exeter. Turner - Bisset R.A. & Nichol J. (1998). "A Sense of Professionalism: The impact of 20- day in subject knowledge on the professional development of teachers". Teacher Development, vol. 2, 3. US Department of Education (1997). Teacher Education. Washington D.C.: US Printing Office. Warwick D. (1974). Bureaucracy. London: Longman. Watson G. (1997). Pre-service Teachers Views on their Information Technology Education. Journal of Information Technology for Teacher Education, 6(3). Whitty G. & Wilmott E. (1991). "Competence-based teacher education: Approaches and Issues". Cambridge Journal of Education, 21. Wild M. (1995). Pre-service Teacher Education Programmes for Information Technology: an effective education?. Journal of Information Technology for Teacher Education, 4(1)).

18 Wild, M. (1993). Why pre-service information technology programs often do not make a difference to the teaching practices of education students. Paper presented at the Australian Association for Research in Education Conference, Fremantle, Western Australia. Ελληνική Δεληκωσταντής Κ. (1994). Από το "δάσκαλο" στον εκπαιδευτικό; Εκκλησιαστικός Κήρυκας. Θεολογική Επετηρίδα της Ιεράς μητροπόλεως Κιτίου, 6, Δεληκωσταντής Κ. (1997). Η παιδεία μεταξύ Έχειν και Είναι. Σημειώσεις στον Neil Postman. Επιστημονική παρουσία Εστίας Θεολόγων Χάλκης. 4, Δεληκωσταντής Κ. (1998). Οι "τρεις κουλτούρες" του σύγχρονου εκπαιδευτικού. Μακεδνόν, 4, Δρόσος Β. & Κυρίδης Α. (2000). "Πληροφορική Επικοινωνιακή Τεχνολογία και Εκπαίδευση των Εκπαιδευτικών: Η διεθνής εμπειρία". Σύγχρονη Εκπαίδευση, 114. Ηλιάδης Η. (2000). "Η νέα κοινωνική πραγματικότητα που δημιουργούν οι ραγδαίες τεχνολογικές μεταβολές". Στο: Πρακτικά Β' Πανελληνίου Συνεδρίου Οι Νέες Τεχνολογίες για την Κοινωνία και τον Πολιτισμό. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Πανεπιστήμιο Αθηνών & Κέντρο Έρευνας Επιστήμης και Τεχνολογίας. Κρίβας Σ. (1994). "Προσόντα - δεξιότητες του μελλοντικού δασκάλου". Στο: Παπάζογλου Γ.Κ. & Δαβάζογλου Α.Μ. (επιμ.).παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης. Παρόν και μέλλον. Αθήνα: Gutenberg - Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Κυρίδης Α. (1997). Τα κοινωνικά και τα δευτεροβάθμια εκπαιδευτικά χαρακτηριστικά των φοιτητών της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας. Θεσσαλονίκη: Αφοι Κυριακίδη. Κυρίδης Α. (1998). Πως βλέπουν οι δάσκαλοι την επαγγελματικοί τους εξέλιξη. Ανολοκλήρωτη & Αδημοσίευτη έρευνα στα πλαίσια της Εξομοίωσης των Εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Φλώρινα. Κυρίδης Α. (2001). "Μαθητές και ελεύθερος χρόνος: Θεωρητικές προσεγγίσεις σε μια ασύμβατη σχέση". Μακεδνόν, 8. Κυρίδης Α. (Επιμ.) (1998). Πρόγραμμα Σπουδών και Λειτουργικά Δεδομένα της Παιδαγωγικής Σχολής Φλώρινας. Φλώρινα: ΕΠΕΑΕΚ Προγράμματα Σπουδών - Συγγράμματα. Μurphy C. & Greenwood, L. (1998). Effective Integration of Information and Communications Technology in Teacher Education. Journal of Information Technology for Teacher Education, 7(3)). Μακράκης Β. (2000). "Επαναπροσδιορίζοντας την έννοια του λειτουργικού αλφαβητισμού στην κοινωνία της πληροφορίας της γνώσης και της μάθησης". Στο: Πρακτικά Β' Πανελληνίου Συνεδρίου Οι Νέες Τεχνολογίες για την Κοινωνία και τον Πολιτισμό. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Πανεπιστήμιο Αθηνών & Κέντρο Έρευνας Επιστήμης και Τεχνολογίας, σσ Μιχαηλίδης Π.Γ. (1994). "Η εξέλιξη των παιδαγωγικών Τμημάτων". Στο: Παπάζογλου Γ.Κ. & Δαβάζογλου Α.Μ. Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης. Παρόν και μέλλον. Αθήνα: Δ.Π.Θ./Gutenberg. Νικολάου Μ.-Σ. (2000). "Φιλοσοφία των Νέων Τεχνολογιών - Πολυμέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία". Στο: Πρακτικά Β' Πανελληνίου Συνεδρίου Οι Νέες Τεχνολογίες για την Κοινωνία και τον Πολιτισμό. Αθήνα: Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, Πανεπιστήμιο Αθηνών & Κέντρο Έρευνας Επιστήμης και Τεχνολογίας. Νόβα - Καλτσούνη Χ. (επιμ) (2000). Κείμενα κοινωνιολογίας του γάμου και της οικογένειας. Αθήνα: Gutenberg. Πυργιωτάκης Ι. (2000). Εισαγωγή στην Παιδαγωγική Επιστήμη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Τζιαντζή Μ. (2000). "Κομπιούτερ στα σχολεία: ευλογία ή κοροϊδία;". Εφημ. Καθημερινή, 24/9.

19 Παράρτημα Έξι βασικά χαρακτηριστικά ενός καταρτισμένου δασκάλου 1 ο χαρακτηριστικό 2 ο χαρακτηριστικό Ικανότητα εμπλοκής και Ικανότητα δημιουργίας και υποστήριξης όλων των μαθητών διατήρησης ελκυστικού και στις διαδικασίες μάθησης λειτουργικού περιβάλλοντος μάθησης Να είναι σε θέση να συνδέει την Να είναι σε θέση να δημιουργεί το κοινωνική γνώση, τις εμπειρίες και κατάλληλο υλικό περιβάλλον, το τα ενδιαφέροντα των μαθητών με οποίο να ελκυστικό για όλους τους τους διδακτικούς στόχους μαθητές Να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί Να είναι σε θέση να δημιουργεί ένα μεγάλη ποικιλία διδακτικών κλίμα, το οποίο να προάγει την στρατηγικών και υλικού, τα οποία αμεροληψία και το σεβασμό τόσο στο να ανταποκρίνονται στις ανάγκες πρόσωπο του δασκάλου όσο και μεταξύ των μαθητών των μαθητών Να είναι σε θέση να διαμορφώνει Να είναι σε θέση να προάγει την κοινωνική διδακτικές διαδικασίες, οι οποίες ανάπτυξη και ευθύνη των μαθητών να προάγουν την αυτονομία, Να διαμορφώνει και να διατηρεί θετικά την αλληλόδραση και την κριτική πρότυπα και μορφές συμπεριφοράς εκ μέρους ικανότητα των μαθητών των μαθητών Να είναι σε θέση να εμπλέκει τους Να σχεδιάζει προσεκτικά και να εφαρμόζει μαθητές σε διδακτικές διαδικασίες, διαδικασίες και καθημερινές πρακτικές, οι οι οποίες να αναδεικνύουν την αξία οποίες να διευκολύνουν τις διαδικασίες του γνωστικού αντικειμένου μάθησης Να προωθεί την αυτενεργό και δημιουργική μάθηση για όλους τους μαθητές 3 ο χαρακτηριστικό 4 ο χαρακτηριστικό Να γνωρίζει πολύ καλά και να Να σχεδιάζει με συνέπεια τις διδακτικές οργανώνει αποτελεσματικά την διαδικασίες ώστε να εμπλέκονται όλοι ύλη όλων των γνωστικών αντικειμένων οι μαθητές που διδάσκει Να γνωρίζει σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό Να λαμβάνει υπόψη του την προέλευση, τα τα γνωστικά αντικείμενα που διδάσκει ενδιαφέροντα και τις ανάγκες ανάπτυξης Να είναι σε θέση να κατανοεί και να όλων των μαθητών χειρίζεται τα Α.Π. των μαθημάτων Να διαμορφώνει τους διδακτικούς στόχους Να είναι σε θέση να αλληλοσχετίζει ιδέες με γνώμονα τις ικανότητες των μαθητών και πληροφορίες σχετικές με την ύλη των Να αναπτύσσει και να χρησιμοποιεί μαθημάτων διδακτικές πρακτικές, ώστε να εμπλέκονται Να είναι σε θέση να επιλέγει τις κατάλληλες όλοι οι μαθητές στην εκπαιδευτική διδακτικές μεθόδους για το κάθε γνωστικό διαδικασία αντικείμενο που διδάσκει Να διαμορφώνει κατάλληλους διδακτικούς Να χρησιμοποιεί το κατάλληλο εποπτικό σχεδιασμούς (βραχυπρόθεσμους και υλικό και πηγές πληροφόρησης για κάθε μακροπρόθεσμους) γνωστικό αντικείμενο Να γνωρίζει και να χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες στην εκπαιδευτική διαδικασία 5 ο χαρακτηριστικό 6 ο χαρακτηριστικό Να είναι σε θέση να αξιολογεί σωστά την Να διαθέτει επαγγελματική συνείδηση επίδοση των μαθητών και να επιδιώκει την αυτοβελτίωσή του Να κάνει κατανοητούς σε όλους τους μαθητές Να είναι σε θέση να αξιολογεί με συνέπεια τους διδακτικούς στόχους το επίπεδο των γνώσεών του Να είναι σε θέση να συλλέγει πολλαπλές Να αναζητά τρόπους εμπλουτισμού των πληροφορίες για τις ικανότητες και την γνώσεων του και να ενημερώνεται για τις επίδοση των μαθητών προόδους της επιστήμης Να εμπλέκει όλους τους μαθητές στις Να αναζητά τρόπους που θα βελτιώσουν τις διαδικασίες αξιολόγησής τους εκπαιδευτικές συνθήκες Να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί τα Να θέτει στόχους που αφορούν στην αποτελέσματα της αξιολόγηση των μαθητών, άσκηση του επαγγέλματός του ώστε να βελτιώνει τις διδακτικές διαδικασίες Να συνεργάζεται με τους συναδέλφους του Να είναι σε θέση να επικοινωνεί με τους Να είναι σε θέση να αυτοαξιολογείται μαθητές και τις οικογένειές τους και να Να κατανοεί τη γραφειοκρατική φύση του συζητά τα αποτελέσματα της αξιολόγησης εκπαιδευτικού συστήματος

ύο θέσεις και τρεις αντιθέσεις για την ιδακτική Μεθοδολογία Πρακτική Άσκηση.

ύο θέσεις και τρεις αντιθέσεις για την ιδακτική Μεθοδολογία Πρακτική Άσκηση. 1 ύο θέσεις και τρεις αντιθέσεις για την ιδακτική Μεθοδολογία Πρακτική Άσκηση. Κώστας. Ντίνας, επ. καθηγητής, Π.Τ.Ν., Π..Μ. Αργύρης Γ. Κυρίδης, αναπλ. καθηγητής, Π.Τ.Ν., Π..Μ. Μίµης Σουλιώτης, αναπλ. καθηγητής,

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α.

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Τι θα Δούμε. Γιατί αλλάζει το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών. Παιδαγωγικό πλαίσιο του νέου Α.Π.Σ. Αρχές του νέου Α.Π.Σ. Μαθησιακές περιοχές του νέου

Διαβάστε περισσότερα

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Eξ Aποστάσεως Eκπαίδευσης (E learning) Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

www.themegallery.com LOGO

www.themegallery.com LOGO www.themegallery.com LOGO 1 Δομή της παρουσίασης 1 Σκοπός και στόχοι των νέων ΠΣ 2 Επιλογή των περιεχομένων & Κατανομή της ύλης 3 Ο ρόλος μαθητή - εκπαιδευτικού 4 Η ΚΠΑ στο Δημοτικό & το Γυμνάσιο 5 Η Οικιακή

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΠΠΣ. ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ

ΔΕΠΠΣ. ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ ΔΕΠΠΣ ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών ΔΕΠΠΣ Φ.Ε.Κ., 303/13-03-03, τεύχος Β Φ.Ε.Κ., 304/13-03-03, τεύχος Β Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην σύνταξη των ΔΕΠΠΣ Γενικότερες ανάγκες

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Μαθήματος: Κοινωνική Παιδαγωγική και βασικές παιδαγωγικές έννοιες

Τίτλος Μαθήματος: Κοινωνική Παιδαγωγική και βασικές παιδαγωγικές έννοιες Τίτλος Μαθήματος: Κοινωνική Παιδαγωγική και βασικές παιδαγωγικές έννοιες Κωδικός Μαθήματος: ΠΔ1250 Διδάσκων Βασίλης Πανταζής, pantazisv@uth.gr Είδος Μαθήματος: Υποχρεωτικό Εξάμηνο: 1 ο, 2 ο Μονάδες ECTS:

Διαβάστε περισσότερα

Κατηγορίες υποψηφίων που γίνονται δεκτοί στο Πρόγραμμα: Εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

Κατηγορίες υποψηφίων που γίνονται δεκτοί στο Πρόγραμμα: Εκπαιδευτικοί Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΜΕ ΤΙΤΛΟ: «Αξιολόγηση Εκπαιδευτικής Επάρκειας Ανάπτυξη παιδαγωγικών και διδακτικών δεξιοτήτων στη Γενική, Ειδική και Διαπολιτισμική Αγωγή, με έμφαση στην Καινοτομία και

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή Τσικολάτας Αλέξανδρος Αναπληρωτής Καθηγητής, ΕΕΕΕΚ Παμμακαρίστου, tsikoman@hotmail.com Περίληψη Στην παρούσα εργασία γίνεται διαπραγμάτευση του ρόλου των

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ

ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΙΑΚΟΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΡΧΟΝΤΟΥΛΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2 ΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΕΡΦΕΡΕΙΑΣ ΣΑΜΟΥ Το σχολείο, ως ένας κατεξοχήν κοινωνικός θεσμός, δεν μπορεί να παραμείνει αναλλοίωτο μπροστά στις ραγδαίες

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Προσθέτει χρόνια στη ζωή αλλά και ζωή στα χρόνια»

«ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Προσθέτει χρόνια στη ζωή αλλά και ζωή στα χρόνια» «ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Προσθέτει χρόνια στη ζωή αλλά και ζωή στα χρόνια» 1 ο Γενικό Λύκειο Πάτρας Ερευνητική Εργασία Β Τάξης Σχολικού έτους 2012-2013 Ομάδα Ε Ας φανταστούμε μία στιγμή το σχολείο των ονείρων μας.

Διαβάστε περισσότερα

Το νέο κοινωνιολογικό πλαίσιο του πολυπολιτισμικού σχολείου

Το νέο κοινωνιολογικό πλαίσιο του πολυπολιτισμικού σχολείου Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο- για τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Σε συνεργασία με την Περιφερειακή Διεύθυνση Π.Ε. & Δ.Ε. Νοτίου Αιγαίου ΗΜΕΡΙΔΑ Το νέο κοινωνιολογικό

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Η θέση της Πανελλήνιας Ένωσης Καθηγητών Πληροφορικής Επιμέλεια κειμένου: Δ.Σ. ΠΕΚαΠ κατόπιν δημόσιας διαβούλευσης των μελών της Ένωσης από 20/07/2010. Τελική έκδοση κειμένου:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ, ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ Οι τρεις διαστάσεις της μάθησης Αλέξης Κόκκος Ο Knud Illeris, ο σημαντικότερος ίσως θεωρητικός της μάθησης σήμερα, στο κείμενό του «Μια

Διαβάστε περισσότερα

1o ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ 7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2006 «ΣΩΣΤΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΥΓΙΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΥΠΡΟΥ»

1o ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ 7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2006 «ΣΩΣΤΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΥΓΙΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΥΠΡΟΥ» 1o ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ 7 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2006 «ΣΩΣΤΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΥΓΙΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΥΠΡΟΥ» ΕΥΑ ΝΕΟΦΥΤΟΥ Βοηθός ιευθύντρια Σχολείων Μέσης Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΙΣΧΥΕΙ ΚΑΤΑ ΤΟ ΜΕΡΟΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΙΣΧΥΟΥΝ ΤΟ ΔΕΠΠΣ

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγική επάρκεια πτυχιούχων του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Παιδαγωγική επάρκεια πτυχιούχων του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Παιδαγωγική επάρκεια πτυχιούχων του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Τι ισχύει για τους εισακτέους μέχρι και το ακαδημαϊκό έτος 2012-2013 Σύμφωνα με το Υπουργείο

Διαβάστε περισσότερα

ÓÕÌÐÏÓÉÏ. ÄçìÞôñçò Ãåñìáíüò ÁããåëéêÞ Ãéáííéêïðïýëïõ Äüìíá ÊáêáíÜ Ëïõêßá ÌðåæÝ ÃáëÞíç Ñåêáëßäïõ ÅéñÞíç Óéâñïðïýëïõ Ìáñßá Óöõñüåñá ÂÜóù áôæçíéêïëüïõ

ÓÕÌÐÏÓÉÏ. ÄçìÞôñçò Ãåñìáíüò ÁããåëéêÞ Ãéáííéêïðïýëïõ Äüìíá ÊáêáíÜ Ëïõêßá ÌðåæÝ ÃáëÞíç Ñåêáëßäïõ ÅéñÞíç Óéâñïðïýëïõ Ìáñßá Óöõñüåñá ÂÜóù áôæçíéêïëüïõ ÐÁÍÅÐÉÓÔÇÌÉÏ ÄÕÔÉÊÇÓ ÌÁÊÅÄÏÍÉÁÓ ÐÁÉÄÁÃÙÃÉÊÏ ÔÌÇÌÁ ÍÇÐÉÁÃÙÃÙÍ ÓÕÌÐÏÓÉÏ Ç ïñãüíùóç ôçò ÐñáêôéêÞò óêçóçò óôá ÐáéäáãùãéêÜ ÔìÞìáôá Íçðéáãùãþí ÔåôÜñôç, 19 Ìáßïõ 2004 16.00-20.00 ÌåãÜëï ÁìöéèÝáôñï ôçò ÐáéäáãùãéêÞò

Διαβάστε περισσότερα

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

Υ.Α Γ2/6646/ Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική

Υ.Α Γ2/6646/ Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική Υ.Α Γ2/6646/20-11-97 Επιµόρφωση καθηγητών στο ΣΕΠ και τη Επαγγελµατική Συµβουλευτική ΥΠΕΠΘ-Γ2/6646120.Ι 1.97 Ενηµέρωση για το πρόγραµµα επιµόρφωσης Καθηγητών στο Σχολικό Επαγγελµατικό Προσανατολισµό και

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών

Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών Καθώς οι σύγχρονες κοινωνίες μεταλλάσσονται και εξελίσσονται διαρκώς, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ Οι Δ/τές ως προωθητές αλλαγών με κέντρο τη μάθηση Χαράσσουν τις κατευθύνσεις Σχεδιάσουν την εφαρμογή στη σχολική πραγματικότητα Αναπτύσσουν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ. Τόμος Β ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ. Τόμος Β ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ Τόμος Β ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Σύνοψη Το τετράτομο έργο "Εισαγωγή στην ειδική παιδαγωγική" αποτελεί συμβολή στην προσπάθεια προσέγγισης

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α )

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ. Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α ) 29 Μαΐου 2014 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α ) Α1. Ο συγγραφέας του κειμένου αναφέρεται στη σημασία του δημιουργικού σχολείου στη

Διαβάστε περισσότερα

Ηφιλοσοφίατων ΕΠΠΣκαιτωνΑΠΣ. Γιώργος Αλβανόπουλος Σχολικός Σύµβουλος Ειδικής Αγωγής http://amaked-thrak.pde.sch.gr/symdim-kav4/ ΑλβανόπουλοςΓ. Σχ. Σύµβουλος 1 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ - ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εποχή µας χαρακτηρίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το Σύντομη περιγραφή Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Διαπολιτισμική Εκπαίδευση E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕ60/70, ΠΕ02, ΠΕ03, ΠΕ04)

ΠΕ60/70, ΠΕ02, ΠΕ03, ΠΕ04) «Επιµόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία» (Γ ΚΠΣ, ΕΠΕΑΕΚ, Μέτρο 2.1, Ενέργεια 2.1.1, Κατηγορία Πράξεων 2.1.1 θ) Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών για

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Πληροφορικής

Διδακτική της Πληροφορικής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 3: Η Πληροφορική στην Ελληνική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση - Γυμνάσιο Σταύρος Δημητριάδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη Στρατηγικού Σχεδίου για τη βελτίωση της Οδικής Ασφάλειας στην Ελλάδα Παιδεία Οδικής Ασφάλειας

Ανάπτυξη Στρατηγικού Σχεδίου για τη βελτίωση της Οδικής Ασφάλειας στην Ελλάδα Παιδεία Οδικής Ασφάλειας Εσπερίδα «Προτάσεις για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας στην Ελλάδα» Ρόδος, 22 Μαρτίου 2012 Ανάπτυξη Στρατηγικού Σχεδίου για τη βελτίωση της Οδικής Ασφάλειας στην Ελλάδα Παιδεία Οδικής Ασφάλειας Γ. Κανελλαΐδης,

Διαβάστε περισσότερα

08/07/2015. Ονοματεπώνυμο: ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΟΥΤΡΑΣ. Ιδιότητα: ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Β ΙΕΠ. (Υπογραφή)

08/07/2015. Ονοματεπώνυμο: ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΟΥΤΡΑΣ. Ιδιότητα: ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Β ΙΕΠ. (Υπογραφή) Πράξη: «Ανάπτυξη μεθοδολογίας και ψηφιακών διδακτικών σεναρίων για τα γνωστικά αντικείμενα της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης» Άξονες Προτεραιότητας 1-2-3 Οριζόντια

Διαβάστε περισσότερα

Η διδασκαλία των Νέων Τεχνολογιών στα Παιδαγωγικά Τμήματα Νηπιαγωγών

Η διδασκαλία των Νέων Τεχνολογιών στα Παιδαγωγικά Τμήματα Νηπιαγωγών Επιστημονική Ανακοίνωση Παρασκευή Γκόλια, υποψήφια διδάκτορας, Π.Τ.Δ.Ε. Φλώρινας, Α.Π.Θ. paltini@eled-fl.auth.gr Άρεως 2, 53100 Φλώρινα Αργύρης Κυρίδης, αναπληρωτής καθηγητής, Π.Τ.Ν. Φλώρινας, Α.Π.Θ. arki@nured-fl.auth.gr

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών MA in Education (Education Sciences) ΑΣΠΑΙΤΕ-Roehampton ΠΜΣ MA in Education (Education Sciences) Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Εκπαίδευση (Επιστήμες της Αγωγής),

Διαβάστε περισσότερα

Υπεύθυνη Επιστημονικού Πεδίου Χρυσή Χατζηχρήστου

Υπεύθυνη Επιστημονικού Πεδίου Χρυσή Χατζηχρήστου «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21 ου αιώνα) Νέο Πρόγραμμα Σπουδών, Οριζόντια Πράξη» MIS: 295450 Υποέργο 1: «Εκπόνηση Προγραμμάτων Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και οδηγών για τον εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

142 Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Θράκης (Αλεξανδρούπολη)

142 Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Θράκης (Αλεξανδρούπολη) 142 Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Θράκης (Αλεξανδρούπολη) Σκοπός Τα Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης, σκοπό έχουν την ανάδειξη επιστημόνων που θα καλύψουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες της Πρωτοβάθμιας

Διαβάστε περισσότερα

Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και

Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Μένη Τσιτουρίδου Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδαγωγική Σχολή Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικες πληροφοριες Πέτρος Γαλάνης Δρ. ΕΚΠΑ, Δάσκαλος Ε.Α. (ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Δ Αθήνας) Τι είναι η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ); Ο όρος «Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος» (ΔΑΦ)

Διαβάστε περισσότερα

Δράση 9.10 Υπηρεσία Υποστήριξης Τελικών Χρηστών των Βιβλιοθηκών και Κέντρων Πληροφόρησης

Δράση 9.10 Υπηρεσία Υποστήριξης Τελικών Χρηστών των Βιβλιοθηκών και Κέντρων Πληροφόρησης ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΓΚΛΙΣΗ» Δράση 9.10 Υπηρεσία Υποστήριξης Τελικών Χρηστών των Βιβλιοθηκών και Κέντρων Πληροφόρησης ΚΥΡΙΩΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: 9.10.5 Ηλεκτρονικό ενημερωτικό και εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Διδάσκουσα: Μαρία Δασκολιά Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Φ.Π.Ψ. Εαρινό εξάμηνο 2018-2019 ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Η επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

187 Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής Πελοποννήσου (Κόρινθος)

187 Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής Πελοποννήσου (Κόρινθος) 187 Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής Πελοποννήσου (Κόρινθος) Σκοπός Το Τμήμα Κοινωνικής και Εκπαιδευτικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου ιδρύθηκε με το Προεδρικό Διάταγμα 118/2003 (ΦΕΚ

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάπτυξη της κουλτούρας και του κλίματος του σχολείου

Η ανάπτυξη της κουλτούρας και του κλίματος του σχολείου Η ανάπτυξη της κουλτούρας και του κλίματος του σχολείου Δρ Ανδρέας Κυθραιώτης Δρ Δημήτρης Δημητρίου Δρ Παναγιώτης Αντωνίου Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Νεοπροαχθέντων. Διευθυντών Σχολείων Δημοτικής Εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

Μουσική Αγωγή στην Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Ζωή Διονυσίου

Μουσική Αγωγή στην Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Ζωή Διονυσίου Μουσική Αγωγή στην Προσχολική και Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Ζωή Διονυσίου Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία The project Εισαγωγή ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και διδασκαλία Στόχοι Να κατανοήσετε τις έννοιες της κοινωνικοπολιτισμικής ετερότητας και ένταξης στο χώρο της

Διαβάστε περισσότερα

Αναγκαιότητα περιοδικής επιμόρφωσης καθηγητών πληροφορικής

Αναγκαιότητα περιοδικής επιμόρφωσης καθηγητών πληροφορικής Αναγκαιότητα περιοδικής επιμόρφωσης καθηγητών πληροφορικής Χούμκοζλης Χρήστος Υποψήφιος Διδάκτορας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών Θεσσαλονίκη, Ελλάδα houm@eng.auth.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΙΑΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙ ΕΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Ι. ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Η

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας Τμήμα Ιατρικών εργαστηρίων & Προσχολικής Αγωγής Συντονίστρια: Επίκουρη Καθηγήτρια, Ελένη Μουσένα [Σύγχρονες Τάσεις στην Παιδαγωγική Επιστήμη] «Παιδαγωγικά μέσω Καινοτόμων

Διαβάστε περισσότερα

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Διαπολιτισμική Εκπαίδευση E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του

Διαβάστε περισσότερα

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010 Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης για τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα (21-22 Δεκεμβρίου 2010 και 7 Ιανουαρίου 2011) Δ Φάση Επιμόρφωσης Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

Διασφάλιση της Ποιότητας και η εφαρμογή της στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση. Ανδρέας Έλληνας Εκπαιδευτής ΜΤΕΕ

Διασφάλιση της Ποιότητας και η εφαρμογή της στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση. Ανδρέας Έλληνας Εκπαιδευτής ΜΤΕΕ Διασφάλιση της Ποιότητας και η εφαρμογή της στην Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση Ανδρέας Έλληνας Εκπαιδευτής ΜΤΕΕ 1 Η Επαγγελματική αποτελεί κεντρικό παράγοντα για την επιτυχία της Στρατηγικής της

Διαβάστε περισσότερα

Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια. Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος. του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό.

Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια. Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος. του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό. Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια 1 Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο Δρ. Αργύριος Θ. Αργυρίου Διευθυντής Εκπαίδευσης Περιφερειακής ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Στο πλαίσιο του μαθήματος «Σχολική Πρακτική Ι» οι φοιτητές/φοιτήτριες σε ομάδες των δύο ή τριών ατόμων πρόκειται να επισκεφτούν σε πέντε (5) διαφορετικές ημέρες μία

Διαβάστε περισσότερα

«Η μέθοδος Project ορίζεται ως μια σκόπιμη πράξη ολόψυχου ενδιαφέροντος που συντελείται σε ένα κοινωνικό περιβάλλον» (Kilpatrick, 1918)

«Η μέθοδος Project ορίζεται ως μια σκόπιμη πράξη ολόψυχου ενδιαφέροντος που συντελείται σε ένα κοινωνικό περιβάλλον» (Kilpatrick, 1918) «Η μέθοδος Project ορίζεται ως μια σκόπιμη πράξη ολόψυχου ενδιαφέροντος που συντελείται σε ένα κοινωνικό περιβάλλον» (Kilpatrick, 1918) Κάθε οργανωμένη μαθησιακή δραστηριότητα που λαμβάνει χώρα στην εκπαιδευτική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νάκου Αλεξάνδρα Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Ο όρος ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ δημιουργεί μία αίσθηση ασάφειας αφού επιδέχεται πολλές εξηγήσεις. Υπάρχει συνεχής διάλογος και προβληματισμός ακόμα

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015

Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015 Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015 Μάθηση και γνώση: μια συνεχής και καθοριστική αλληλοεπίδραση Αντώνης Λιοναράκης Στην παρουσίαση που θα ακολουθήσει θα μιλήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΦΩΤΕΙΝΗ ΜΠΕΪΚΑΚΗ Επιβλέπων καθηγητής: Αντωνιάδης Νικόλαος ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2006 Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Εκπαίδευση από απόσταση Η τηλεμάθηση Ιδρυματική εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)»

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» «Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» Εισαγωγικά Στη σημερινή πρώτη μας συνάντηση θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε με απλό και ευσύνοπτο τρόπο

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην

Διαβάστε περισσότερα

12 Ο ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΧΟΡΟΣ στην εκπαιδευση

12 Ο ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΧΟΡΟΣ στην εκπαιδευση προλογοσ Το βιβλίο αυτό αποτελεί καρπό πολύχρονης ενασχόλησης με τη θεωρητική μελέτη και την πρακτική εφαρμογή του παραδοσιακού χορού και γράφτηκε με την προσδοκία να καλύψει ένα κενό όσον αφορά το αντικείμενο

Διαβάστε περισσότερα

Εξ αποστάσεως υποστήριξη του έργου των Εκπαιδευτικών μέσω των δικτύων και εργαλείων της Πληροφορικής

Εξ αποστάσεως υποστήριξη του έργου των Εκπαιδευτικών μέσω των δικτύων και εργαλείων της Πληροφορικής Εξ αποστάσεως υποστήριξη του έργου των Εκπαιδευτικών μέσω των δικτύων και εργαλείων της Πληροφορικής Ε. Κολέζα, Γ. Βρέταρος, θ. Δρίγκας, Κ. Σκορδούλης Εισαγωγή Ο εκπαιδευτικός κατά τη διάρκεια της σχολικής

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το ΕΠΜ_2014 Εκπαιδευτικό Έργο «Το Κινητό Μουσείο»

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ - ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ - ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ : ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ - ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟ Μια σημαντική πρόκληση στο ξεκίνημα του 21 ου αιώνα

Διαβάστε περισσότερα

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών 3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών Παρουσίαση βασισμένη στο κείμενο: «Προδιαγραφές ψηφιακής διαμόρφωσης των

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα: Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Φωκίδας. Φορέας ιεξαγωγής: ΠΕΚ Λαμίας Συντονιστής: ημητρακάκης Κωνσταντίνος Τηλέφωνο:

Τμήμα: Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Φωκίδας. Φορέας ιεξαγωγής: ΠΕΚ Λαμίας Συντονιστής: ημητρακάκης Κωνσταντίνος Τηλέφωνο: Τμήμα: Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Φωκίδας Φορέας ιεξαγωγής: ΠΕΚ Λαμίας Συντονιστής: ημητρακάκης Κωνσταντίνος Τηλέφωνο: 2231081842 Χώρος υλοποίησης: ΕΚΦΕ Φωκίδας Υπεύθυνος: Μπεμπή Ευαγγελία Τηλέφωνο επικοινωνίας:

Διαβάστε περισσότερα

«Οπτικοακουστική Παιδεία:... αδιέξοδα και διαδρομές»

«Οπτικοακουστική Παιδεία:... αδιέξοδα και διαδρομές» «Οπτικοακουστική Παιδεία:... αδιέξοδα και διαδρομές» (Πρόγραμμα Σπουδών για την Οπτικοακουστική Έκφραση) εισηγητής: Μένης Θεοδωρίδης Αγαπητοί φίλοι, Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους διοργανωτές για την

Διαβάστε περισσότερα

Πειραματικό εργαστήρι στη βιωματική μάθηση και στη σχολική θρησκευτική αγωγή

Πειραματικό εργαστήρι στη βιωματική μάθηση και στη σχολική θρησκευτική αγωγή Πειραματικό εργαστήρι στη βιωματική μάθηση και στη σχολική θρησκευτική αγωγή Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Αιγαίου Διδάσκουν: Πολύκαρπος Καραμούζης, (Πανεπιστήμιο Αιγαίου)

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning. Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη. E-learning. Οδηγός Σπουδών

Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning. Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη. E-learning. Οδηγός Σπουδών Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΝΙΑΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΚΟΠΟΣ Το διδακτορικό πρόγραμμα στην Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση αποσκοπεί στην εμβάθυνση και κριτική

Διαβάστε περισσότερα

Πράξη: «Επιμόρφωση εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ψηφιακών τεχνολογιών στη διδακτική πράξη (Επιμόρφωση Β επιπέδου Τ.Π.Ε.

Πράξη: «Επιμόρφωση εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ψηφιακών τεχνολογιών στη διδακτική πράξη (Επιμόρφωση Β επιπέδου Τ.Π.Ε. Πράξη: «Επιμόρφωση εκπαιδευτικών για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ψηφιακών τεχνολογιών στη διδακτική πράξη Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», ΕΣΠΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η υποστήριξη της επαγγελματικής μάθησης στη σχολική μονάδα: Ο ρόλος του ηγέτη

Η υποστήριξη της επαγγελματικής μάθησης στη σχολική μονάδα: Ο ρόλος του ηγέτη Η υποστήριξη της επαγγελματικής μάθησης στη σχολική μονάδα: Ο ρόλος του ηγέτη Δρ Αθηνά Μιχαηλίδου Ευριπίδου Διευθύντρια Παιδαγωγικού Ινστιτούτου 4 Ιουνίου, 2016 Περιεχόμενο παρουσίασης Α. Πραγματικότητες

Διαβάστε περισσότερα

α. η παροχή γενικής παιδείας, β. η καλλιέργεια των δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των

α. η παροχή γενικής παιδείας, β. η καλλιέργεια των δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των ΔΕΠΠΣ ΑΠΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ α. η παροχή γενικής παιδείας, β. η καλλιέργεια των δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των ενδιαφερόντων του, γ. η εξασφάλιση ίσων ευκαιριών και δυνατοτήτων μάθησης

Διαβάστε περισσότερα

Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση

Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ EL Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση Εισαγωγή Η αξιολόγηση στη συνεκπαίδευση αποτελεί μια προσέγγιση της αξιολόγησης στο πλαίσιο της γενικής

Διαβάστε περισσότερα

334 Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Δυτ. Μακεδονίας (Φλώρινα)

334 Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Δυτ. Μακεδονίας (Φλώρινα) 334 Παιδαγωγικό Δημοτικής Εκπαίδευσης Δυτ. Μακεδονίας (Φλώρινα) Ιστορικό Σημείωμα γαι την Παιδαγωγική Σχολή Φλώρινας Η Παιδαγωγική Ακαδημία Φλώρινας ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1941, δηλ. κατά την διάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Visual arts, creativity and intercultural education based on local artistic repository. COMENIUS Regio

Visual arts, creativity and intercultural education based on local artistic repository. COMENIUS Regio Visual arts, creativity and intercultural education based on local artistic repository COMENIUS Regio Φλώρινα, 2013 COMENIUS Regio - Σκοπός Ενισχύουν την ευρωπαϊκή διάσταση της εκπαίδευσης μέσα από την

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Morela Eri, PhD Έννοια της Ολυμπιακής Παιδείας Μορφωτική διαδικασία που αποσκοπεί στην αγωγή των νέων σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ Εισαγωγή Η έρευνα στην Ευρώπη δείχνει ότι οι άνθρωποι με αναπηρίες όλων των ηλικιών έχουν προσωπική εμπειρία με την τεχνολογία.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ & ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ. E-learning. Οδηγός Σπουδών

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ & ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ. E-learning. Οδηγός Σπουδών ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΝΗΛΙΚΩΝ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ & ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος Οικονομικής Επιστήμης, σας καλωσορίζει

Διαβάστε περισσότερα

Δελτίο Τύπου. Η Πρόταση του Ι.Ε.Π. για το Λύκειο που κατατέθηκε στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής

Δελτίο Τύπου. Η Πρόταση του Ι.Ε.Π. για το Λύκειο που κατατέθηκε στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής Δελτίο Τύπου Η Πρόταση του Ι.Ε.Π. για το Λύκειο που κατατέθηκε στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής Αθήνα, 25-01-2017 Εισαγωγικά Είναι κοινή παραδοχή ότι το Λύκειο ως βαθμίδα έχει σε μεγάλο βαθμό

Διαβάστε περισσότερα

Η πολιτική του σχολείου για βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης: Δύο περιπτώσεις προγραμμάτων σχολικής αποτελεσματικότητας και σχολικής βελτίωσης

Η πολιτική του σχολείου για βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης: Δύο περιπτώσεις προγραμμάτων σχολικής αποτελεσματικότητας και σχολικής βελτίωσης Η πολιτική του σχολείου για βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης: Δύο περιπτώσεις προγραμμάτων σχολικής αποτελεσματικότητας και σχολικής βελτίωσης Δρ Ανδρέας Κυθραιώτης, ΕΔΕ Εργαστήριο 1: «Βελτίωση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS ΥΠΟΕΡΓΟ:

ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS ΥΠΟΕΡΓΟ: ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS 299516 ΥΠΟΕΡΓΟ: «ΜΟΔΙΠ του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ» και α/α «01» ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: «Εκπαίδευση και Δια

Διαβάστε περισσότερα

Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα. Σοφία Καλογρίδη Σχολική Σύμβουλος

Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα. Σοφία Καλογρίδη Σχολική Σύμβουλος Ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία με Ενιαίο Αναμορφωμένο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Σοφία Καλογρίδη Σχολική Σύμβουλος ΔΣ ΕΑΕΠ Σε 960 ολοήμερα Δημοτικά Σχολεία της χώρας, 12/θεσια και με τον μεγαλύτερο μαθητικό πληθυσμό

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΡΟΙΚΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ΕΠΣ) Μαρία Παντελή-Παπαλούκα Επιθεωρήτρια σχολείων Προϊστάμενη Κυπριακής Εκπαιδευτικής Αποστολής Σύμβουλος Εκπαίδευσης Κυπριακής Υπάτης Αρμοστείας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑIΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΝΑΡΗΣ 2016

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Αποτελεί ένα από τα τέσσερα τμήματα της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών και Επιστημών της Αγωγής. Υπήρξε το πολυπληθέστερο σε φοιτητές τμήμα. Έχει παραδώσει στην κοινωνία

Διαβάστε περισσότερα

Τα Νέα Προγράμματα Σπουδών για τις ΤΠΕ στην υποχρεωτική εκπαίδευση

Τα Νέα Προγράμματα Σπουδών για τις ΤΠΕ στην υποχρεωτική εκπαίδευση «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Πιλοτική Εφαρμογή, στους Άξονες Προτεραιότητας 1,2,3 -Οριζόντια Πράξη» Τα Νέα Προγράμματα Σπουδών για τις ΤΠΕ στην υποχρεωτική εκπαίδευση Αθανάσιος Τζιμογιάννης Αναπληρωτής

Διαβάστε περισσότερα

Σεμιναριακό Εργαστήριο

Σεμιναριακό Εργαστήριο Σεμιναριακό Εργαστήριο Μέθοδοι και τεχνικές στη σύγχρονη Θρησκευτική Εκπαίδευση Εργαστήριο Ιστορίας και Κοινωνικών Επιστημών Πανεπιστημίου Αιγαίου Διδάσκουν: Πολύκαρπος Καραμούζης, (Πανεπιστήμιο Αιγαίου)

Διαβάστε περισσότερα

Master s Degree. www.unic.ac.cy. Μεταπτυχιακό στις Επιστήμες Αγωγής (Εξ Αποστάσεως)

Master s Degree. www.unic.ac.cy. Μεταπτυχιακό στις Επιστήμες Αγωγής (Εξ Αποστάσεως) Master s Degree www.unic.ac.cy Μεταπτυχιακό στις Επιστήμες Αγωγής (Εξ Αποστάσεως) «Σε αυτό το ταξίδι για την ανακάλυψη της γνώσης μας εντυπωσίασε ιδιαίτερα η οργάνωση και το φιλικό κλίμα του Πανεπιστημίου.»

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output:

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output: Τίτλος: Εταίρος: Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία SOSU Oestjylland Ημερομηνία: 15/09/2017 Intellectual Output: IO3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ψυχολογικές Πτυχές...2

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προσδοκίες, που καλλιεργούμε για τα παιδιά, εμείς οι εκπαιδευτικοί, αναφέρονται σε γενικά κοινωνικά χαρακτηριστικά και παράλληλα σε ατομικά ιδιοσυγκρασιακά. Τέτοια γενικά κοινωνικο-συναισθηματικά

Διαβάστε περισσότερα

Ημερίδα. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνία, σχολείο ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ

Ημερίδα. Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική πολιτική, κοινωνία, σχολείο ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ Έργο: Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο) Επιστημονική υπεύθυνη: Καθηγήτρια Ζωή Παπαναούμ Ημερίδα Διαπολιτισμική Εκπαίδευση: εκπαιδευτική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ: Οι Υπουργοί Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων

ΠΡΟΣ: Οι Υπουργοί Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΜΗΜΑ Β, ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ -----

Διαβάστε περισσότερα

Δημοτικό Σχολείο Σωτήρας Β Η δική μας πρόταση- εμπειρία

Δημοτικό Σχολείο Σωτήρας Β Η δική μας πρόταση- εμπειρία Δημοτικό Σχολείο Σωτήρας Β Η δική μας πρόταση- εμπειρία Συμμετοχή στο Πρόγραμμα του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΕΡΕΥΝΑΣ-ΔΡΑΣΗΣ Σχολική χρονιά: 2015-2016 ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα: Σύγχρονο εξ αποστάσεως επιμορφωτικό πρόγραμμα Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας

Τμήμα: Σύγχρονο εξ αποστάσεως επιμορφωτικό πρόγραμμα Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Τμήμα: Σύγχρονο εξ αποστάσεως επιμορφωτικό πρόγραμμα Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Φορέας ιεξαγωγής: ΠΕΚ Λαμίας Συντονιστής: ημητρακάκης Κωνσταντίνος Τηλέφωνο: 2231081842 Τρόπος υλοποίησης: Σύγχρονα Υπεύθυνος:

Διαβάστε περισσότερα

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Δομή επιμόρφωσης 1 η Μέρα Γνωριμία ομάδας Παρουσίαση θεωρητικού υποβάθρου Προσομοίωση : α) Επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) «Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση»

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) «Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) «Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση» Τρίπολη, 2019 Μέθοδος υλοποίησης και διαδικασίες παρακολούθησης (αναφέρεται μια από τις

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήµατα. Πώς θα µπορούσε η προσέγγιση των εθνικών επετείων να αποτελέσει δηµιουργική διαδικασία µάθησης και να ενεργοποιήσει διαδικασίες σκέψης;

Ερωτήµατα. Πώς θα µπορούσε η προσέγγιση των εθνικών επετείων να αποτελέσει δηµιουργική διαδικασία µάθησης και να ενεργοποιήσει διαδικασίες σκέψης; ΕΘΝΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ Παραδοχές Εκπαίδευση ως μηχανισμός εθνικής διαπαιδαγώγησης. Καλλιέργεια εθνικής συνείδησης. Αίσθηση ομοιότητας στο εσωτερικό και διαφοράς στο εξωτερικό Αξιολόγηση ιεράρχηση εθνικών ομάδων.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ - ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΚΕΙΜΕΝΟ Μια σημαντική

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό πολυμεσικό σύστημα διδασκαλίας των μαθηματικών (Εφαρμογή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση)

Εκπαιδευτικό πολυμεσικό σύστημα διδασκαλίας των μαθηματικών (Εφαρμογή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση) Εκπαιδευτικό πολυμεσικό σύστημα διδασκαλίας των μαθηματικών (Εφαρμογή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση) Γ. Γρηγορίου, Γ. Πλευρίτης Περίληψη Η έρευνα μας βρίσκεται στα πρώτα στάδια ανάπτυξης της. Αναφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΑΓΩΓΗΣ Ρέθυμνο, 12 Αυγούστου 2013 Δεύτερη Αναγγελία Η Ελληνική Επιστημονική Ένωση

Διαβάστε περισσότερα

1. Εισαγωγή. 1. Θέματα εκπαίδευσης και αγωγής. 2. Θέματα μάθησης και διδασκαλίας. 3. Ειδική διδακτική και πρακτική άσκηση.

1. Εισαγωγή. 1. Θέματα εκπαίδευσης και αγωγής. 2. Θέματα μάθησης και διδασκαλίας. 3. Ειδική διδακτική και πρακτική άσκηση. ΔΙATMHMATΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΑΡΚΕΙΑΣ (ΠΠΔΕ) ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ (Απόσπασμα από τα Πρακτικά της 325 ης /08-05-2014 Τακτικής Συνεδρίασης της Συγκλήτου

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Κύπρου Τμήμα Επιστημών της Αγωγής. MA Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση

Πανεπιστήμιο Κύπρου Τμήμα Επιστημών της Αγωγής. MA Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση Πανεπιστήμιο Κύπρου Τμήμα Επιστημών της Αγωγής Φιλοσοφία του προγράμματος MA Ειδική και Ενιαία Εκπαίδευση Η Κυπριακή κοινωνία, πολυπολιτισμική εκ παραδόσεως και λόγω ιστορικών και γεωγραφικών συνθηκών

Διαβάστε περισσότερα