ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ «Νέες Αρχές Διοίκησης Επιχειρήσεων» Τίτλος μεταπτυχιακής εργασίας: «Οικονομική καινοτόμων τεχνολογιών και εφαρμογές στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας». Εκπόνηση Εργασίας: Αρβανίτη Ελένη ΑΜ:51 Επιβλέπων Καθηγητής: Νικόλαος Βερναρδάκης Ιούλιος 2008

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή 1. Γενικά στοιχεία- ορισμοί Υφιστάμενη κατάσταση στην Ευρώπη Υφιστάμενη κατάσταση στην Ελλάδα Θεσμικό Πλαίσιο Έρευνα Καινοτομία Τεχνολογία Βασικά χαρακτηριστικά του ελληνικού ερευνητικού συστήματος Βασικοί στόχοι της Ερευνητικής και Τεχνολογικής Προοπτικής Περιορισμένη αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και καινοτομίας Καινοτομία και κλάδοι Υψηλής Τεχνολογίας O Κλάδος Πληροφορικής και Επικοινωνιών στην Ελλάδα Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας Δυνατά και Αδύνατα σημεία Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη στην ΠΔΕ Καινοτόμες Επιχειρήσεις στη Δυτική Ελλάδα Χρηματοδότηση Τρόποι Χρηματοδότησης της Καινοτομίας Χάσμα Χρηματοδότησης Περιφερειακές Ανισότητες Ανθρώπινο Κεφάλαιο Συμπεράσματα Βιβλιογραφία...87 Συντμήσεις Παράρτημα - Ερωτηματολόγιο 2

3 Εισαγωγή Μέσα από τη συγκεκριμένη μεταπτυχιακή εργασία γίνεται μία προσπάθεια αποτύπωσης της υφιστάμενης κατάστασης που επικρατεί σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο σχετικά με τις καινοτόμες τεχνολογίες και έννοιες που είναι άμεσα συνδεδεμένες με αυτές. Παρουσιάζονται οι κύριοι δείκτες καινοτομίας που αποτυπώνουν την κατάσταση που επικρατεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο και απεικονίζουν την κατάσταση κάθε χώρας. Στη συνέχεια γίνεται εστίαση στον ελλαδικό χώρο, το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει αλλά και τα βασικά χαρακτηριστικά του ελληνικού ερευνητικού συστήματος. Αναλύονται οι στόχοι που έχουν τεθεί για την Έρευνα και Τεχνολογική ανάπτυξη, οι οποίοι οδηγούν στη δημιουργία καινοτομιών, αλλά και στα προβλήματα που υπάρχουν και εμποδίζουν αυτή τη προσπάθεια. Γίνεται αναφορά, συγκεκριμένα, στον κλάδο των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει παρουσιάσει τα περισσότερα καινοτομικά προϊόντα και δραστηριότητες αλλά και στις Δαπάνες που έχουν γίνει για την επίτευξη αυτού του αποτελέσματος στον συγκεκριμένο κλάδο. Ακολουθεί η περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας σχετικά με το επίπεδο καινοτομίας που την χαρακτηρίζει, η σύγκρισή της με τις υπόλοιπες ελληνικές περιφέρειες και τα δυνατά/αδύνατα σημεία. Κατόπιν, παρουσιάζεται το επίπεδο της Έρευνας και της Τεχνολογικής ανάπτυξης στο οποίο βρίσκεται η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας καθώς επίσης και οι καινοτόμες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτή. Στη συνέχεια, αναλύονται οι τρόποι χρηματοδότησης για Έρευνα και Ανάπτυξη αλλά και για τη δημιουργία καινοτομικών δραστηριοτήτων. Παρουσιάζονται στατιστικά στοιχεία με τα ποσά τα οποία έχουν επενδυθεί στις καινοτόμες ελληνικές επιχειρήσεις αλλά και οι φορείς που προβαίνουν σε αυτές τις επενδύσεις. 3

4 Κλείνοντας, τονίζεται η ύπαρξη και συμβολή του ανθρώπινου κεφαλαίου στη δημιουργία καινοτόμων τεχνολογιών αλλά και το επίπεδο απασχόλησής του σε υπηρεσίες Έντασης Γνώσης Έρευνας και Ανάπτυξης. 4

5 1. Γενικά Στοιχεία- Ορισμοί 1 Η γνώση και η μετατροπή της σε τεχνολογία και καινοτομία αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες που προάγουν την Οικονομική Ανάπτυξη και ενισχύουν την Απασχόληση τόσο σε Εθνικό όσο και Περιφερειακό Επίπεδο. Η Καινοτομία και η εισαγωγή της σε όλες σχεδόν τις δυνατές πτυχές της παραγωγής και υπηρεσιών αποτελούν έναν από τους πρωταρχικούς στόχους της Ε.Ε. και των εθνικών πολιτικών. Ο όρος Καινοτομία ορίζει τόσο μία διαδικασία όσο και το αποτέλεσμά της. Πρόκειται για τη μετατροπή μίας ιδέας σε εμπορεύσιμο προϊόν ή υπηρεσία, λειτουργική μέθοδο παραγωγής ή διανομής νέα ή βελτιωμένη ή ακόμα σε νέα μέθοδο κοινωνικής υπηρεσίας. Ο όρος καλύπτει επίσης την κοινωνική, θεσμική και οργανωτική καινοτομία συμπεριλαμβανομένης της καινοτομίας στον τομέα των υπηρεσιών. Ως τεχνολογική καινοτομία 2 προϊόντος είναι η πραγματοποίηση / εμπορευματοποίηση ενός προϊόντος με βελτιωμένα χαρακτηριστικά απόδοσης τέτοια ώστε αντικειμενικά να προσφέρει νέες ή βελτιωμένες υπηρεσίες στον καταναλωτή. Μια τεχνολογική καινοτομία μεθόδου παραγωγής είναι η πραγματοποίηση / υιοθέτηση νέων ή σημαντικά βελτιωμένων μεθόδων παραγωγής ή διάθεσης. Μπορεί να συνεπάγεται αλλαγές στον εξοπλισμό, στους ανθρώπινους πόρους, στις μεθόδους εργασίας ή σ ένα συνδυασμό αυτών. Καινοτομία διαδικασίας είναι η εφαρμογή μιας νέας ή σημαντικά βελτιωμένης διαδικασίας παραγωγής, μεθόδου παροχής και διανομής ή διαδικασίας υποστήριξης για τα αγαθά ή τις υπηρεσίες. Το αποτέλεσμα (της διαδικασίας) θα πρέπει να είναι σημαντικό σε σχέση με τον όγκο της παραγωγής, την ποιότητα των προϊόντων ή το κόστος παραγωγής και διανομής. Καθαρά οργανωτικές ή διοικητικές μεταβολές δεν περιλαμβάνονται. 1 Πηγή:Wikipedia 2 OSLO Manual: Proposed Guidelines for Collecting and Interpreting Technological Innovation Data (1997), OECD and European Commission,p.9, από το βιβλίο του Καθ. Ν. Βερναρδάκης, Οικονομική της Τεχνολογίας υποσημείωση 8., 5

6 2. Υφιστάμενη κατάσταση στην Ευρώπη Είναι κοινό μυστικό ότι μέχρι στιγμής οι επιδόσεις της χώρας μας στην Έρευνα, την Τεχνολογία και την Καινοτομία είναι χαμηλές. Σύμφωνα με το «European Innovation Scoreboard» του 2007 η Ελλάδα βρίσκεται στην 29η θέση μεταξύ 37 δυτικών χωρών. Τα στοιχεία της ΓΓΕΤ είναι αποκαλυπτικά σχετικά με τα προβλήματα που καλούμαστε να επιλύσουμε στη νέα προγραμματική περίοδο, ξεκινώντας από το 2008: Η χώρα μας χαρακτηρίζεται από χαμηλές επενδύσεις στην Ε&Α τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα. Οι επενδύσεις δε του ιδιωτικού τομέα είναι ιδιαιτέρως χαμηλές. Η παραγωγική μας βάση είναι αδύνατη, αποτελούμενη από μικρού μεγέθους επιχειρήσεις σε παραδοσιακούς τομείς, εθισμένες στη μεταφορά ώριμης τεχνολογίας από το εξωτερικό παρά στην εγχώρια ανάπτυξη τεχνολογίας. Οι επιδόσεις μας στα κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου (Venture Capital) είναι χαμηλές, όπως και οι επιδόσεις στις εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας και στην παραγωγή νέων προϊόντων. Η δημόσια προσπάθεια στο πεδίο της Ε&Α είναι κατακερματισμένη σε πολλούς τομείς, φορείς και ομάδες με μέγεθος χαμηλότερο της αναγκαίας κρίσιμης μάζας που θα έφερνε αποτέλεσμα. Είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι οι δημόσιοι ερευνητικοί φορείς διακρίνονται από εσωστρέφεια και περιορισμένη ανταπόκριση στις ανάγκες της οικονομίας και κοινωνίας. Επιπλέον, οι ενδιάμεσοι μηχανισμοί μεταφοράς τεχνολογίας είναι αδύναμοι. Στον Πίνακα 2.1 απεικονίζεται μία γενική κατάταξη των ευρωπαϊκών χωρών σύμφωνα με το εθνικό επίπεδό τους στην καινοτομία. Ο δείκτης SII (Summary Innovation Index) υπολογίστηκε χρησιμοποιώντας τις πιο πρόσφατες στατιστικές αναλύσεις της Eurostat και άλλων διεθνών αναγνωρισμένων πηγών. Βλέπουμε στον Πίνακα 2.1 ότι η Ελλάδα εκτός του ότι βρίσκεται στην 29 η θέση, βρίσκεται και πολύ πίσω(0,26) από το μέσο ευρωπαϊκό όρο(0,44) 6

7 Πίνακας 2.1 Πηγή: Cordis, European Innovation Scoreboard 2007 Σύμφωνα με τον παραπάνω πίνακα, ανάλογα με τις επιδόσεις τους σε συγκεκριμένους δείκτες που «μετράνε» τον καθορισμό του βαθμού καινοτομίας της κάθε μιας (όπως τα κίνητρα για καινοτομία, η δημιουργία γνώσης, η καινοτομία στις επιχειρήσεις, οι εφαρμογές και τα θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας), οι 25 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (και κάποιες ακόμα, που δεν ανήκουν στην Ε.Ε.) κατατάχθηκαν στις εξής ομάδες: Προηγμένες (Innovation leaders): Σουηδία, Ελβετία, Φινλανδία, Ισραήλ, Δανία, Ιαπωνία, Γερμανία, Ην. Βασίλειο και ΗΠΑ. Μεσαίες (Innovation followers): Γαλλία, Λουξεμβούργο, Ιρλανδία, Ολλανδία, Βέλγιο, Αυστρία, Ιταλία και Ισλανδία Ανερχόμενες (Μoderate innovators): Εσθονία, Αυστραλία, Νορβηγία, Σλοβενία, Τσεχία, Κύπρος, Ιταλία και Ισπανία. Υστερούσες (catching-up): Μάλτα, Λιθουανία, Ουγγαρία, Ελλάδα, Πορτογαλία, Σλοβακία, Πολωνία, Κροατία, Βουλγαρία, Λετονία και Ρουμανία. Η ομαδοποίηση αυτή διακρίνεται καλύτερα στο Σχήμα2.1 7

8 Σχήμα 2.1 Πηγή: Cordis, European Innovation Scoreboard 2007 Πάνω από τον οριζόντιο άξονα βρίσκονται οι χώρες οι οποίες θεωρούνται καινοτόμες σε σχέση με το μέσο όρο (Μ.Ο.) της Ε.Ε. και δεξιά από τον κατακόρυφο άξονα αυτές οι οποίες βελτιώνουν ταχύτερα τη θέση τους σε σχέση με το Μ.Ο. της Ε.Ε. (κατά το διάστημα ). Στον Πίνακα 2.2 παρουσιάζεται το επίπεδο καινοτομίας των ευρωπαϊκών κρατών και μη την τελευταία πενταετία. Η Ελλάδα από το 2003 έως το 2007 με μια μικρή πτώση το 2006 παρουσιάζει μια σταθερότητα στο 0,26. Βλέπουμε πάντως, πως και οι υπόλοιπες χώρες δεν παρουσίασαν ιδιαίτερη κάμψη ή άνοδο σε αυτή την πενταετία, γεγονός που υποδηλώνει ότι η Ελλάδα συμπλέει με το ευρύτερο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο κλίμα (έχοντας φυσικά πολλά περιθώρια βελτίωσης) 8

9 Πίνακας 2.2 European Innovation Scoreboard 2007 (πενταετής πορεία των χωρών) 9

10 3. Υφιστάμενη κατάσταση στην Ελλάδα 3.1 Θεσμικό Πλαίσιο Οι δαπάνες του ελληνικού Δημοσίου για την έρευνα και ανάπτυξη ανέρχονται μόλις στο 0,39% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), που αντιστοιχεί σε 839 εκατομμύρια ευρώ, ενώ οι σχετικές δαπάνες του ιδιωτικού τομέα ανέρχονται σε 0,17% του ΑΕΠ (367 εκατομμύρια ευρώ), το οποίο αντιστοιχεί στο 30% των συνολικών δαπανών για την Έρευνα και Ανάπτυξη στην Ελλάδα. Σύμφωνα με το νέο Θεσμικό Πλαίσιο, η Ελλάδα θα δαπανά ποσοστό 1,5 % του ΑΕΠ για την έρευνα μέχρι το 2013, προκειμένου να προωθηθεί η Καινοτομία και συνεπώς να αναπτυχθούν όλοι οι ζωτικοί τομείς της οικονομίας. 3 Για να επιτύχει η Ελλάδα το στόχο αύξησης των δαπανών στο 1,5% του ΑΕΠ, θα πρέπει να υπερδιπλασιάσει τις σημερινές επενδύσεις σε Έρευνα και Ανάπτυξη. Κάτι τέτοιο επιβεβαιώνει την αναγκαιότητα επιτάχυνσης της εφαρμογής μεταρρυθμίσεων. *Τελειώνοντας το πρώτο εξάμηνο του 2008 (χρόνος εκπόνησης της εργασίας), τα μέχρι τώρα αποτελέσματα δεν ενισχύουν την επίτευξη του παραπάνω στόχου Στο Κεφάλαιο 6 γίνεται αναλυτική παρουσίαση σχετικά με τη χρηματοδότηση και τις Δαπάνες για Έρευνα και Καινοτομία. 3.2 Έρευνα Καινοτομία και Τεχνολογία Το χαμηλό επίπεδο αναγνώρισης της σημασίας της τεχνολογίας και των δυνατοτήτων που προσφέρει για την ανασυγκρότηση της οικονομίας και της κοινωνίας από το ευρύ κοινό, αλλά και τις επιχειρήσεις, σε συνδυασμό με την έλλειψη επιχειρηματικού πνεύματος στην ελληνική ερευνητική κοινότητα αποτελούν τροχοπέδη για την περαιτέρω εξέλιξη της χώρας. Ακόμη, είναι εμφανές ότι οι 3 Πηγή: Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας 10

11 δραστηριότητες Ε&Α συγκεντρώνονται στην Αττική (με 58% της χρηματοδότησης), ενώ οι υπόλοιπες περιφέρειες ακολουθούν με αργούς ρυθμούς. Υπάρχουν όμως και θετικά σημεία στα οποία βασιζόμαστε για να προχωρήσουμε με σταθερά βήματα προς την κοινωνία της γνώσης. Συγκεκριμένα, οι ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης της χώρας είναι ισχυροί και από τους υψηλότερους στην Ε.Ε. Όμως η αύξηση της ανταγωνιστικότητας γίνεται με αργούς ρυθμούς όπως χαμηλό είναι επίσης και το ποσοστό απασχόλησης (διότι μεγάλο μέρος των επενδύσεων γίνεται σε τομείς π.χ κατασκευών, οι οποίοι δεν συμβάλλουν στην αύξηση της απασχόλησης). Παρά τις χαμηλές απόλυτες τιμές στους περισσότερους από τους δείκτες που περιγράφουν το σύστημα έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας, οι τάσεις εξέλιξής τους είναι θετικές και σταθερά ανοδικές. Οι ενθαρρυντικές τάσεις από τη συμμετοχή των επιχειρήσεων στην ερευνητική προσπάθεια, σε συνδυασμό με το υψηλό επίπεδο του ανθρώπινου δυναμικού, τις καλές επιδόσεις στις χρηματοδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις καλές καινοτομικές επιδόσεις του τομέα των υπηρεσιών μας επιτρέπουν να ατενίζουμε το μέλλον με συγκρατημένη αισιοδοξία με την προϋπόθεση του σωστού προγραμματισμού Βασικά χαρακτηριστικά του ελληνικού ερευνητικού συστήματος Βασικό χαρακτηριστικό του ελληνικού ερευνητικού συστήματος είναι το μικρό του μέγεθος, δηλαδή οι απόλυτα και συγκριτικά ανεπαρκείς πόροι που διατίθενται για Ε&ΤΑ και ο μικρός πληθυσμός των ερευνητών. Ακόμα όμως και για αυτούς τους περιορισμένους πόρους συχνά εγείρονται αμφιβολίες για την αποτελεσματική τους χρήση ή δημιουργούνται προβλήματα απορρόφησης των υφιστάμενων πόρων. Αυτό συνδέεται με τη μικρή ζήτηση των αποτελεσμάτων της ερευνητικής δραστηριότητας από την ελληνική οικονομία και κοινωνία γενικότερα. Δεύτερο βασικό χαρακτηριστικό του ελληνικού ερευνητικού συστήματος είναι η υψηλή συμμετοχή του δημόσιου τομέα τόσο στη χρηματοδότηση της έρευνας όσο και στο ερευνητικό προσωπικό (περίπου 80%). Όπως είναι αναμενόμενο, η πολύ μικρή δαπάνη του ιδιωτικού τομέα για καινοτομική έρευνα οδηγεί σε χαμηλότατο βαθμό ενσωμάτωσης αυτόχθονης καινοτομίας στην παραγωγική διαδικασία. 11

12 Θα πρέπει στο σημείο αυτό να τονίσουμε ότι εσφαλμένα δεν διαχωρίζονται η ποσότητα με την ποιότητα των καινοτομιών. Πιο συγκεκριμένα, οι περισσότερες επιχειρήσεις δεν διαθέτουν οργανωμένο τμήμα Ε&Α, εξειδικευμένο προσωπικό και δεν συνάπτουν ερευνητικές σχέσεις με ερευνητικά κέντρα. Το γεγονός αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι καινοτομούν «περιστασιακά» και οι καινοτομίες που εφαρμόζουν είναι χαμηλού επιπέδου, αφορώντας κυρίως απομιμήσεις, αντιμετώπιση καθημερινών προβλημάτων κ.λ.π. (Βερναρδάκης σελ ). Ένα ακόμα ιδιαίτερα ανησυχητικό γεγονός είναι η περιορισμένη (έως ελάχιστη) προσφυγή των ελληνικών επιχειρήσεων, σε φορείς κατοχύρωσης των καινοτομιών που αναπτύσσουν. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να οφείλεται είτε στην αποθάρρυνση τους από τη διεθνή διαδικασία (στην οποία εξετάζονται ιδιαίτερα προσεκτικά τα προϊόντα για να εξακριβωθεί πλήρως αν είναι και κατά πόσο, νέα, τα υποψήφια προς κατοχύρωση προϊόντα) είτε στην έλλειψη τέτοιου ελέγχου από τους εγχώριους φορείς, με συνέπεια το μειωμένο ειδικό βάρος των όποιων τίτλων κι πιστοποιήσεων παρασχεθούν (Βερναρδάκης 1994, σελ ) Βασικοί στόχοι της Ερευνητικής και Τεχνολογικής Προοπτικής η συμβολή στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας η μεταφορά τεχνογνωσίας από τους ερευνητικούς φορείς προς τις παραγωγικές μονάδες η αναδιάρθρωση και ενίσχυση του ερευνητικού δυναμικού σε τομείς που ενδιαφέρουν την οικονομία της χώρας Οι στόχοι αυτοί υλοποιούνται μέσω: ερευνητικών και τεχνολογικών προγραμμάτων, ενισχύοντας τις σχετικές δραστηριότητες δημοσίων ή ιδιωτικών φορέων σε τομείς σημαντικούς για την οικονομία μεταφοράς και διάχυσης προηγμένων τεχνολογιών προς τους παραγωγικούς φορείς της χώρας, με στόχο την άμεση αξιοποίηση των προϊόντων της έρευνας 12

13 προγραμμάτων για την ενίσχυση του ερευνητικού δυναμικού της χώρας κλπ θεσμικών ρυθμίσεων και κινήτρων για την ενθάρρυνση ανάπτυξης ερευνητικών και τεχνολογικών δραστηριοτήτων στις επιχειρήσεις, π.χ φορολογικά κίνητρα. Σύμφωνα με τη Στρατηγική της Λισαβόνας, η μετάβαση μιας χώρας και της οικονομίας της στην κοινωνία της γνώσης αποτελεί βασικό γνώμονα για την ανάπτυξή της. Βασικός στόχος λοιπόν της πολιτικής της Ελλάδας θα πρέπει να είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής στη χώρα μας, η οποία θα επιτευχθεί με την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων και της εθνικής οικονομίας. Ο ρόλος της Έρευνας, της Τεχνολογίας και της Καινοτομίας είναι καθοριστικός για την επιτυχία του παραπάνω στόχου. Στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ η ΓΓΕΤ εκπόνησε το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης του τομέα Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας σε συνεργασία και με την ΕΥΔ (Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Προγραμμάτων). Μέσα από λεπτομερή μελέτη της παρούσας κατάστασης, αλλά και τις εθνικές μας προτεραιότητες, όπως αυτές συνδέονται με τις επιταγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το σχέδιο δίνει τις νέες κατευθύνσεις για την Έρευνα, την Τεχνολογία και την Καινοτομία για τα επόμενα χρόνια, αλλά και τους τρόπους με τους οποίους θα πραγματοποιηθούν. Βασικές αρχές του Στρατηγικού Σχεδίου είναι η παραγωγή νέας γνώσης σε τομείς προτεραιότητας που ενδιαφέρουν τον παραγωγικό ιστό της χώρας και υπηρετούν ασκούμενες πολιτικές σε διάφορους τομείς. Η μετατροπή της γνώσης σε καινοτομικά προϊόντα και υπηρεσίες και στην υποβοήθηση της μεταφοράς τεχνολογίας προς τις επιχειρήσεις. Η προώθηση της εξωστρέφειας μέσω της διεθνούς συνεργασίας. Η ανάπτυξη και εξειδίκευση του ανθρώπινου δυναμικού. Το Στρατηγικό Σχέδιο εστιάζεται σε δύο βασικούς τομείς προτεραιότητας: 13

14 Στην αύξηση και βελτίωση των επενδύσεων στη γνώση και την αριστεία με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη, Στην προώθηση της καινοτομίας, της διάδοσης νέων τεχνολογιών και της επιχειρηματικότητας, με στόχο την παραγωγή οικονομικού και κοινωνικού οφέλους «αξίας». Για την πραγματοποίηση των παραπάνω προτεραιοτήτων οι δραστηριότητες έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας έχουν ενταχθεί στους άξονες «Γνώση και Αριστεία» και «Αξία». Βασικός στόχος του πρώτου άξονα είναι η προώθηση Ε&ΤΑ δραστηριοτήτων που οδηγούν την παραγωγή νέας γνώσης, κυρίως μέσω της συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων φορείς Ε&Τ από την Ελλάδα και το εξωτερικό, της δημιουργίας εθνικών τομεακών πόλων Ε&Α σε τομείς υψηλής προτεραιότητας για την εθνική οικονομία, καθώς και της δημιουργίας φυσικών ή δικτυακών κέντρων αριστείας και της διασύνδεσής τους με αντίστοιχα κέντρα στο εξωτερικό. Στο πλαίσιο αυτό επιδιώκεται η ενίσχυση των ευρωπαϊκών και περιφερειακών Ε&Τ συνεργασιών και η εξειδίκευση και κινητικότητα του ανθρώπινου δυναμικού. Τα βασικά χρηματοδοτικά σχήματα στην προώθηση της δράσης θα είναι τα προγράμματα συνεργασίας, δημιουργίας Κέντρων Αριστείας, υποστήριξης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, υποστήριξης της δημιουργίας επιχειρήσεων υψηλής έντασης γνώσης (spin-off και spin-out), ανταλλαγών προσωπικού μεταξύ επιχειρήσεων και ερευνητικών φορέων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, τεχνολογικών σχεδίων για την ανάπτυξη ερευνητικής ατζέντας (technology platforms). Βασικός στόχος του άξονα «Αξία» είναι η μετατροπή της γνώσης σε καινοτομικά προϊόντα, διαδικασίες και υπηρεσίες και η υποβοήθηση της μεταφοράς τεχνολογίας-τεχνογνωσίας προς τις επιχειρήσεις και ειδικότερα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, καθώς και η κάλυψη του χάσματος μεταξύ τεχνολογικής γνώσης και αγοράς. Στον άξονα θα περιλαμβάνονται δράσεις α) προώθησης ολοκληρωμένης στρατηγικής για την Καινοτομία σε περιφερειακό επίπεδο β) παρακίνησης / υποστήριξης της αξιοποίησης αποτελεσμάτων έρευνας, μεταξύ άλλων μέσω της στήριξης των πειραματικών τεχνολογικών εφαρμογών και κινδύνων που ενέχει η 14

15 δημιουργία καινοτόμων προϊόντων, γ) ενθάρρυνσης και υποστήριξης των διαμεσολαβητών της καινοτομίας, δ) στήριξης της δημιουργίας και ανάπτυξης επιχειρήσεων υψηλής έντασης γνώσης και γενικότερα υποστήριξη νέων καινοτομικών ή/ και υψηλής τεχνολογίας επιχειρήσεων (μέχρι 5 χρόνια λειτουργίας), ε) αντιμετώπισης της έλλειψης ιδίων κεφαλαίων (venture/seed capital) στ) ενίσχυσης προσφοράς και ζήτησης Ε&ΤΑ υπηρεσιών υψηλής ποιότητας, ζ) αύξηση του αριθμού και της εμπορικής αξιοποίησης των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, η) σύνδεσης της καινοτομίας με την κοινωνία και τους νέους. Για την αποτελεσματική προώθηση των παραπάνω δράσεων Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας σε εθνικό επίπεδο, αυτές θα συμπεριληφθούν σε όλα τα περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα σε περιφέρειες που διαθέτουν τις υποδομές και υψηλές δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη. Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων, οι εθνικές δαπάνες για Ε&Α πρέπει να φθάσουν το 2010 το 1,5% του ΑΕΠ με 40% ιδιωτική συμμετοχή. Η συνολική δημόσια δαπάνη για δράσεις Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας στη νέα Προγραμματική Περίοδο υπολογίζεται σε τουλάχιστον εκατ. ευρώ σε σχέση με τα ευρώ της προηγούμενης προγραμματικής περιόδου Επιπλέον, το κράτος αναγνωρίζει την άμεση ανάγκη για τη θεσμική αναδιάρθρωση του συστήματος σχεδιασμού, διεξαγωγής και διοίκησης της Έρευνας και Τεχνολογίας. Οι προτεινόμενες αλλαγές επικεντρώνονται τόσο στα θεσμικά όργανα χάραξης πολιτικής και διοίκησης της Έρευνας και Τεχνολογίας, όσο και στους φορείς διεξαγωγής της. Οι βασικές αρχές του προτεινόμενου νομοσχεδίου σχετίζονται άμεσα με τα προβλήματα στην Ε&ΤΑ που αναλύθηκαν παραπάνω. Βασικές αρχές του είναι η σύνδεση της έρευνας με την παραγωγή και επομένως η συνεργασία των ερευνητικών και τεχνολογικών φορέων με τις επιχειρήσεις, αλλά και μεταξύ τους, η αξιοκρατία και επιβράβευση της αριστείας, η συνεχής αξιολόγηση του συστήματος, η αύξηση της οικονομικής συμβολής του κράτους αλλά και του ιδιωτικού τομέα, καθώς θα μειώνεται η ευρωπαϊκή 15

16 χρηματοδότηση, το άνοιγμα του ελληνικού χώρου έρευνας και παραγωγής προς το εξωτερικό. Συνεπώς, το 2008, αναμένεται να είναι έτος-καταλύτης για την Έρευνα, την Τεχνολογία και την Καινοτομία στην Ελλάδα ως πρώτο έτος της νέας προγραμματικής περιόδου και ως έτος σημαντικών θεσμικών αλλαγών στον τομέα της Έρευνας και της Τεχνολογίας. Η ΓΓΕΤ πρωτοστατεί στις αλλαγές αυτές και με τη δράση της συμβάλλει ενεργά στη μετάβαση της χώρας μας στην κοινωνία της γνώσης, σύμφωνα με τη στρατηγική της Λισαβόνας. 3.3 Περιορισμένη αξιοποίηση νέων τεχνολογιών και καινοτομίας 4 Παρόλο το δυναμισμό των κλάδων των τροφίμων-ποτών και της μεταλλουργίαςμεταλλικών προϊόντων, η χρήση νέων τεχνολογιών από τις επιχειρήσεις δεν είναι διαδεδομένη σε μεγάλη κλίμακα. Το πρόβλημα οξύνεται από το γεγονός ότι οι τεχνολογίες αυτές είτε μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά τις λειτουργικές επιδόσεις της επιχείρησης (πληροφορική, αυτοματισμοί, CAD-CAM), είτε προσφέρουν νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη και καινοτομία (τηλεπληροφορική, INTERNET, νέα υλικά), είτε συντελούν στην υπέρβαση φραγμών προς τις αγορές (τεχνικές διασφάλισης ποιότητας, πιστοποίηση κατά ISO 9000, HACCP, CE). Αντίστοιχη είναι και η εικόνα της καινοτομικής επίδοσης των επιχειρήσεων. Η διαφοροποίηση ή ανανέωση των προϊόντων είναι περιορισμένη και οι αλλαγές στην παραγωγή στηρίζονται κατά το μάλλον σε αγορά εξοπλισμού. Η δυστοκία των επιχειρήσεων να εκμεταλλευθούν την τεχνολογική εξέλιξη θα πρέπει να αποδοθεί πέρα από την οικονομική διάσταση - σε τέσσερις παράγοντες, κανείς από τους οποίους δεν μπορεί να ανατρέψει από μόνος την κατάσταση: 4 Πηγή: Μελέτη με τίτλο «Η ΥΠΑΡΧΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΤΗΝ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ» που εκπονήθηκε από το Ν..Μαγνησίας 16

17 Αδυναμία των στελεχών να αξιολογήσουν τη σημασία των νέων τεχνολογιών, να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν κατάλληλες επιχειρηματικές δομές και στρατηγικές και να αξιοποιήσουν νέες τεχνικές διοίκησης και οργάνωσης. Έλλειμμα επιχειρήσεων που μπορούν να αναπτύξουν και να προσαρμόσουν τις τεχνολογίες στις ανάγκες των χρηστών αναπτύσσοντας εξειδικευμένες τεχνολογικές λύσεις. Περιορισμένη πρόσβαση και αξιοποίηση της υποδομής Ε&Τ και αδυναμία παρακολούθησης και μάθησης από τις εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο. Απουσία συνεργασίας και αμφίδρομης μάθησης μεταξύ των επιχειρήσεων. Η εκτενέστερη ανάλυση των ευρημάτων δείχνει ότι οι επιδόσεις μας είναι χαμηλές στους λεγόμενους «δείκτες εκροών» που αντανακλούν τη συμβολή της καινοτομικής δραστηριότητας στην οικονομία, όπως τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, τα βιομηχανικά σχέδια και τα εμπορικά σήματα (designs and trademarks), οι εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας και η απασχόληση σε δραστηριότητες υψηλής ή μέσης τεχνολογίας. Επίσης, μη ικανοποιητική είναι η εικόνα που παρουσιάζει η χώρα μας σε ότι αφορά στην ευρυζωνική διείσδυση, τη δια βίου μάθηση, τις δαπάνες των επιχειρήσεων για έρευνα και τα επιχειρηματικά κεφάλαια υψηλού κινδύνου (venture capital). Αντίθετα, δείκτες που μετρούν την επιχειρηματικότητα εμφανίζουν στο σύνολό τους καλύτερη εικόνα, ενώ ταυτόχρονα το ποσοστό των πτυχιούχων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και το επίπεδο εκπαίδευσης των νέων γενικότερα πλησιάζει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. 3.4 Καινοτομία και κλάδοι Υψηλής Τεχνολογίας Οι λόγοι που οδηγούν τις νέες ΜΜΕ επιχειρήσεις να αναπτύξουν καινοτομία σχετίζονται περισσότερο με τη μεγέθυνση του μεριδίου αγοράς, την είσοδο σε νέες αγορές (και κλάδους) και την πιθανή επέκταση εκτός συνόρων. Μετά από στατιστική 17

18 έρευνα 5 προέκυψε το συμπέρασμα ότι οι περισσότερες από τις επιχειρήσεις (της έρευνας) καινοτομούν για να ικανοποιήσουν ήδη δημιουργημένη ζήτηση και όχι τόσο στη βάση προσδοκώμενης ζήτησης από την καινοτομία. Φαίνεται συνεπώς να αποφεύγουν να εμπλακούν σε δραστηριότητες ανάπτυξης καινοτομίας, αν δεν διαφαίνεται εξασφαλισμένη ζήτηση. Αυτή η παρατήρηση, συνάδει με τη συντηρητική νοοτροπία που χαρακτηρίζει την ελληνική βιομηχανία γενικότερα, με την αποφυγή ανάληψης ρίσκου, γεγονός που επιβεβαιώνεται από τη σχετική βιβλιογραφία για τη χώρα μας. Τη στενή σχέση μεταξύ καινοτομικότητας μιας οικονομίας και των κλάδων υψηλής τεχνολογίας αποτυπώνει μελέτη του ΙΟΒΕ 6. Σύμφωνα με τη μελέτη, η ανάπτυξη των κλάδων υψηλής τεχνολογίας αν και δεν μεταφράζεται αυτόματα σε αύξηση του καινοτομικού αποτελέσματος, ωστόσο μέσω των προϊόντων και των υπηρεσιών του, μπορεί να κινητοποιήσει πόρους, δεξιότητες και γνώση σε άλλους κλάδους επιτρέποντας τελικά καλύτερες καινοτομικές επιδόσεις στο σύνολο της οικονομίας. Αναλυτικότερα, στους περισσότερους δείκτες η Ελλάδα καταλαμβάνει τις τελευταίες θέσεις, εμφανίζοντας κακή εικόνα, με εξαίρεση κυρίως τις οργανωτικού τύπου καινοτομίες. Καλές σχετικά επιδόσεις περί το μέσο κοινοτικό όρο σημειώνει η Ελλάδα κυρίως σε δείκτες εισροών (απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, εκπαιδευτικό επίπεδο νέων, δημόσια χρηματοδότηση επιχειρήσεων για καινοτομία, ποσοστό μικρομεσαίων επιχειρήσεων με οργανωτικές καινοτομίες και πωλήσεις νέων για την επιχείρηση προϊόντων). Αντίθετα, αρνητικές είναι οι επιδόσεις στην κατηγορία της πνευματικής ιδιοκτησίας, της δια βίου μάθησης και των επιχειρηματικών δαπανών για Έρευνα και Ανάπτυξη. Εξάλλου, από τα αποτελέσματα των κοινοτικών μετρήσεων [4η Κοινοτική Έρευνα για την Καινοτομία (CIS 4)], σε επίπεδο κλάδων, «πρωτοπόρος» τομέας στην Ελλάδα 5 Πηγή: Διδακτορική διατριβή του Δρ. Ηλία Μακρή, Χρηματοδότηση Σχεδίων Ανάπτυξης Καινοτομίας Νέων Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων από τον Ελληνικό Τραπεζικό Κλάδα (έρευνα που διεξήχθη στα πλαίσια της διατριβής) 6 Πηγή ΙΟΒΕ: Μελέτη με τίτλο «Καινοτομία και κλάδοι Υψηλής Τεχνολογίας» 18

19 είναι ο τομέα των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Στην Ελλάδα το 35,8% των ελληνικών επιχειρήσεων είχε τεχνολογική καινοτομική δραστηριότητα κατά την περίοδο , ενώ το 35,1% εισήγαγε με επιτυχία τουλάχιστον μία τεχνολογική καινοτομία στην επιχείρηση. Οι περισσότερες από αυτές τις τεχνολογικά καινοτόμες ελληνικές επιχειρήσεις παρουσίασαν καινοτομία διαδικασίας. Συγκεκριμένα, το 25,1% των επιχειρήσεων λάνσαρε κάποιο νέο προϊόν / υπηρεσία (καινοτομία προϊόντος), ενώ το 31,8% επέδειξε καινοτομία διαδικασίας. Δύο μελέτες που έχουν διεξαχθεί για την Ελλάδα 7, 8 κινούνται ταυτόχρονα σε δύο διαστάσεις. Προσπαθούν πρώτον, να μετρήσουν και να καταγράψουν τη σημαντικότητα του κάθε κλάδου ως προς την καινοτομία, και δεύτερον να εξετάσουν τη δυνατότητα πρόβλεψης του σημείου ανάδυσης καινοτομίας στον οικονομικό χώρο. Σε σχέση με την πρώτη διάσταση, κατ' αρχήν επαληθεύουν και γι' αυτή τη χώρα τα περί συγκέντρωσης της καινοτομίας σε μέρος μόνο του οικονομικού χώρου, συμπέρασμα στο οποίο κατέληξαν πολλές μελέτες. Επίσης, αποκαλύπτουν το γεγονός ότι πρωταγωνιστές στην καινοτομία στην Ελλάδα είναι οι κλάδοι των μηχανολογικών και του λογισμικού, που ανήκουν στους πρωταγωνιστές καινοτομίας και σε άλλες χώρες, πιο ανεπτυγμένες, όπως η Αγγλία. Αντίθετα, τα χημικά, όπου η καινοτομία συνδυάζεται μόνο με το πολύ μεγάλο μέγεθος επιχειρήσεων εμφανίζεται ως κλάδος πρωταγωνιστής στην καινοτομία σε άλλες χώρες όπως η Αγγλία, αλλά όχι στην Ελλάδα, όπου οι μονάδες είναι μικρές. Οι δύο αυτές μελέτες, συγκρίνοντας τα αποτελέσματα τους με τα αντίστοιχα των υπόλοιπων μελετών, ως προς τη μέτρηση και κατάταξη της καινοτομικότητας των κλάδων σε εθνικό επίπεδο, καταλήγουν σε μερικές παρατηρήσεις και συμπεράσματα. Πρώτον, η καινοτομικότητα που παρουσιάζουν οι κλάδοι έχει να κάνει με τη «φύση» τους - και όχι με το επίπεδο ανάπτυξης της χώρας 9. Δεύτερον, το μέγεθος των επιχειρήσεων 7 Vernardakis, N (1993), Input-Output Tables and the Location of Innovation Among Small Firms in a Semi Industrialized Economy, Proceedings of the 10 th International Conference on Input Output Techniques, March, Seville, Spain 8 Vernardakis, N (1997), locating Innovative Activities in a Semi Industrialized Economy: Greece, in DEBRESSON, C. et al. (edit), Economic Interdepence and Economic Activity: An Input Output Analysis, Edward Elgar Publishers, Cheltenham, UK, pp Αυτό δεν αποκλείει τη δυνατότητα να υπάρχουν κάποια κατώτατα όρια 19

20 αποτελεί προϋπόθεση για καινοτομικότητα - και αποτελεί διαχωριστικό κριτήριο για πολλούς κλάδους. Επανερχόμαστε στη μελέτη του ΙΟΒΕ, η οποία επισημαίνει ότι η γνώση η οποία οδηγεί σε καινοτομική συμπεριφορά δεν αφορά μόνο στους «συνήθεις υπόπτους», τους κλάδους δηλαδή με έντονο τεχνολογικό περιεχόμενο, αλλά είναι εξίσου έντονη και σε παραδοσιακούς κλάδους της οικονομίας (τρόφιμα, μη μεταλλικά ορυκτά κ.α.). Σε αυτούς τους κλάδους υπάρχει συσσωρευμένη γνώση ετών η οποία αξιοποιείται, άλλοτε με συστηματικό και άλλοτε με μη συστηματικό τρόπο, και οδηγεί σε «κρυφή καινοτομία». Συνεπώς η καινοτομία δεν έχει αυστηρά τεχνολογικό περιεχόμενο. Αν και ο πυρήνας της στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να αφορά τη νέα τεχνολογία, ωστόσο σχετίζεται περισσότερο με μία ευρύτερη νοοτροπία που διέπει ένα οικονομικό σύστημα παρά μία διαδικασία τεχνολογικής αλλαγής. Η καινοτομία αυτή συνεισφέρει εξίσου στην οικονομική ανάπτυξη ακόμα και αν με βάση παραδοσιακούς δείκτες καινοτομίας (π.χ δαπάνες για Ε&Α), οι επιδόσεις τους δείχνουν φτωχές. Η θεώρηση αυτή επιτρέπει έτσι την υπόθεση ότι και άλλοι τύποι πολιτικών (π.χ. εκπαιδευτική πολιτική), έχουν εξίσου σημαντικές επιπτώσεις στην καινοτομική επίδοση. Η σύνθετη επομένως φύση της καινοτομίας επιτρέπει στις δημόσιες πολιτικές κάθε είδους να την επηρεάσουν και να διαμορφώσουν ευνοϊκές συνθήκες σε διάφορες παραμέτρους του εθνικού συστήματος καινοτομίας. Από τη βιβλιογραφία έχει εξελιχθεί μία μήτρα η οποία συνδυάζει χαρακτηριστικά παραγωγής και καινοτομικής συμπεριφοράς 10 μία ομαδοποίηση που παραπέμπει στη «φύση των κλάδων». I) Τομείς τεχνολογικά εξαρτημένοι: Υφαντουργία, ένδυμα, δέρμα, εκτυπώσεις - εκδόσεις, προϊόντα ξύλου. Οι καινοτομίες είναι κυρίως καινοτομίες μεθόδων παραγωγής: ευκαιρίες καινοτομίας είναι συνήθως ενσωματωμένες σε νέα μηχανήματα και ενδιάμεσα προϊόντα που προέρχονται από επιχειρήσεις έξω από 10 PAVITT, K.,ROBSON,M and TOWNSEND, J (1987) The Size Distribution of Innovative Firm sin the UK: , Journal of Industrial Economics 20

21 τους κλάδους αυτούς. Καινοτομία είναι κυρίως η διάχυση των καλυτέρων μηχανημάτων και τρόπων παραγωγής και ενδιάμεσων αγαθών. Η βάση γνώσεων εδώ έγκειται στην αποτελεσματικότητα της επιχείρησης, στη χρήση της καινοτομίας και σε οργανωτικές καινοτομίες: Εδώ είναι δύσκολο για τις επιχειρήσεις να κρατήσουν τις καινοτομίες για τον εαυτό τους και τείνουν να είναι μικρές, εκτός από τις περιπτώσεις όπου έχουμε έντονες οικονομίες κλίμακας. II) Τομείς με έντονες οικονομίες κλίμακας: Καινοτομίες σε μεθόδους και προϊόντα. Η παραγωγή είναι συνήθως πολύπλοκη. Οι οικονομίες κλίμακας είναι σημαντικές και παρουσιάζονται σε διάφορα σημεία: παραγωγή, έρευνα, σχεδιασμός. Υπάρχουν τρόποι συγκράτησης των οφελών μέσα στην επιχείρηση, (πολυπλοκότητα προϊόντος, lead times). Οι επιχειρήσεις είναι μεγάλες, παράγουν μεγάλο μέρος της τεχνολογίας σε μεθόδους παραγωγής που χρησιμοποιούν, ξοδεύουν μεγάλο ποσοστό των πόρων τους σε έρευνα και τείνουν να καθετοποιηθούν ως προς τον ίδιο τον τεχνολογικό τους εξοπλισμό. [Προϊόντα μεταφορών, ηλεκτρικά καταναλωτικά, παραγωγή μετάλλων, φαγώσιμα, μέρος της χημικής βιομηχανίας, γυαλί, τσιμέντο].. ///) Εξειδικευμένοι Παραγωγοί: Κυρίως νέα προϊόντα στην καινοτομική τους δραστηριότητα. Μικρές επιχειρήσεις εργάζονται σε στενή σχέση με τους χρήστες και ενσωματώνουν εξειδικευμένες γνώσεις σε σχεδιασμό και κατασκευή εξοπλισμού. Περιλαμβάνουν μηχανολογία και παραγωγή εργαλείων μέτρησης. Οι ευκαιρίες που είναι μεγάλες προέρχονται από αλλαγές στο σχεδιασμό και χρήσεις νέων συστατικών στοιχείων. Τα οφέλη και η περιφρούρηση τους βασίζονται κυρίως στη συσσώρευση γνώσεων. IV) Κλάδοι που βασίζονται στην επιστήμη: Τα ηλεκτρονικά και οι περισσότερες χημικές βιομηχανίες. Η καινοτομία είναι συνήθως άμεσα συνδεδεμένη με νέα τεχνολογικά παραδείγματα που γίνονται προσιτά λόγω επιστημονικής προόδου. Οι ευκαιρίες είναι πολύ σημαντικές. Τα οφέλη και η περιφρούρηση τους γίνεται μέσω 21

22 διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας (φαρμακοβιομηχανία και χημική βιομηχανία), από lead times και learning curves Σημαντικό ποσοστό των καινοτομικών προϊόντων τους εισχωρεί σε πολλούς άλλους κλάδους ως κεφάλαιο ή ενδιάμεσα αγαθά. Οι επιχειρήσεις τείνουν να είναι μεγάλες, εκτός από τις «Σουμπετεριανές» επιχειρήσεις και τους πολύ εξειδικευμένους παραγωγούς. Η προέλευση των κρίσιμων κινήτρων εξαρτάται από τη φύση των τεχνολογιών και από το οικονομικό και θεσμικό πλαίσιο κάθε χώρας. Πέρα από τους παράγοντες που ωθούν σε τεχνολογική αλλαγή παρατηρούμε ότι: α) Συνήθως η τεχνολογική αλλαγή γίνεται με τη μορφή «τροχιών» που ορίζονται από συγκεκριμένες ομάδες γνώσεων και εμπειρογνωμοσύνες. β) Σημαντικές διακοπές στην εξέλιξη της τεχνολογικής αλλαγής συνδέονται με αλλαγές στα τεχνολογικά παραδείγματα. γ) Η μη μετατρεψιμότητα στην τεχνολογική πρόοδο σημαίνει επίσης ότι οι αλλαγές στις καμπύλες δυνατοτήτων παραγωγής είναι πολύ περισσότερες από τις αλλαγές εντός του group (set). Διαχρονικά, η κύρια διαδικασία αλλαγής θα αφορά ένα κυρίως σημείο (ή μερικά μόνο) που αντιστοιχεί στην καλύτερη εφαρμογή τεχνικής (practice technique) πάνω στην τροχιά παρά διαδικασίες υποκατάστασης παραγόντων. Μελετώντας την τεχνολογία και την τεχνολογική πρόοδο μέσω «παραδειγμάτων», βοηθάει να διευκρινίσουμε τη διαμάχη που παρουσιάζεται στη βιβλιογραφία πάνω στην καινοτομία, στο αν αυτή είναι αποτέλεσμα του «τραβήγματος της ζήτησης» ή του «τεχνολογικού σπρωξίματος» παράγοντες από το περιβάλλον (ζήτηση, σχετικές τιμές) διαμορφώνουν: α) τους ρυθμούς τεχνολογικής προόδου β) τη συγκεκριμένη τροχιά ανάπτυξης μέσα στα περιορισμένα πλαίσια ενός δεδομένου «παραδείγματος» και γ) τα κριτήρια επιλογής μεταξύ των δυνητικών τεχνολογικών παραδειγμάτων. Αλλά, κάθε σώμα γνώσεων, ειδίκευσης (expertise), συγκεκριμένες φυσικές και χημικές αρχές (δηλαδή το κάθε παράδειγμα) προσδιορίζουν τόσο τις ευκαιρίες 22

23 τεχνολογικής προόδου όσο και τα περιθώρια (boundaries) μέσα στα οποία μπορούν να ασκηθούν επιδράσεις παρότρυνσης (inducement effects) από τους παράγοντες του περιβάλλοντος. Επίσης, διαχρονικά οι πηγές νέων παραδειγμάτων προέρχονται όλο και περισσότερο από βασικές προόδους στην επιστήμη και σχετιζόμενες τεχνολογίες (ρεύμα, πληροφορική). Τα παραπάνω αποτελούν γενικές παρατηρήσεις. Σε λεπτομερέστερη ανάλυση υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση μεταξύ κλάδων ως προς το ρυθμό τεχνολογικής προόδου, τρόπων έρευνας, μορφών γνώσεων πάνω στα οποία βασίζεται η καινοτομία. Σε ορισμένες περιπτώσεις έχουμε ισχυρά παραδείγματα που δημιουργούν γρήγορους και παρατεταμένους ρυθμούς τεχνολογικής αλλαγής, ενώ άλλα παραδείγματα είναι αδύνατα, με την έννοια ότι δεν προσφέρουν παρά λίγη κατεύθυνση για έρευνα. Επίσης, το ότι μερικοί τύποι τεχνολογικής προόδου μπορούν να επιτευχθούν πιο εύκολα ή πιο φθηνά δεν σημαίνει ότι αποτελούν και κερδοφόρα λύση έτσι ώστε να υιοθετηθούν. Από τη μία πλευρά οι χαμηλές επιδόσεις της Ελλάδας σε βασικούς δείκτες φανερώνουν ότι κύριες παράμετροι του Εθνικού Συστήματος καινοτομίας υστερούν σε σχέση με τις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες. Από την άλλη πλευρά σύμφωνα με τους ορισμούς που υιοθετούνται διεθνώς για την καινοτομική επίδοση των επιχειρήσεων, οι ελληνικές επιχειρήσεις εμφανίζονται να καινοτομούν. Αυτό εξηγείται από τη συνήθη στρατηγική των ελληνικών επιχειρήσεων να αρκούνται στην υιοθέτηση-αφομοίωση της καινοτομίας, την υιοθέτηση ενσωματωμένης γνώσης και τεχνολογίας που αναπτύχθηκε στο εξωτερικό, χωρίς να δαπανούν πόρους στη ανάπτυξή της. Άλλωστε ένα από τα βασικά εμπόδια στην ανάπτυξη της καινοτομίας σχετίζεται με το υψηλό κόστος της. Πράγματι, το κόστος του πειραματισμού που η διαδικασία της καινοτομίας ενέχει, η ανάγκη δέσμευσης πόρων σε δραστηριότητες με ρίσκο και χωρίς ενδεχομένως βραχυχρόνια αποτελέσματα, φαίνεται να δρα ανασταλτικά στην προώθηση της καινοτομίας στην Ελλάδα και οδηγεί τελικά σε 23

24 πολιτικές επιδότησης της έρευνας. Συνεπώς η ελληνική οικονομία βασίζεται σημαντικά στη μεταφορά τεχνογνωσίας και καινοτομιών από το εξωτερικό. Το εθνικό περιβάλλον δεν φαίνεται να επιτρέπει τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών για την ενίσχυση της ενδογενούς καινοτομίας στην Ελλάδα, με το ελληνικό σύστημα καινοτομίας να βρίσκεται μάλλον σε πρώιμα στάδια ανάπτυξης. Ταυτόχρονα όμως στην Ελλάδα αναπτύσσονται ταχύτατα τα τελευταία χρόνια οι κλάδοι υψηλής τεχνολογίας. Στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται πάνω από επιχειρήσεις σε κλάδους υψηλής τεχνολογίας με την πλειονότητα αυτών να έχει ιδρυθεί την τελευταία 15ετία ενώ και η σχετική απασχόληση παρουσιάζει σημαντική αύξηση την περίοδο : απασχολούν πλέον εργαζομένους, έχοντας ενισχύσει τη συμμετοχή τους στην απασχόληση της χώρας κατά 0,22 ποσοστιαίες μονάδες. Κατά την ίδια περίοδο, οι κλάδοι αυτοί έχουν ενισχύσει και τη συνεισφορά τους στο ΑΕΠ (αποτελούν περίπου το 3,8% του ΑΕΠ το 2006), με άξονα κυρίως όμως το εμπόριο προϊόντων υψηλής τεχνολογίας. Σύμφωνα με τη μελέτη (του ΙΟΒΕ), οι κλάδοι αυτοί έχουν εισέλθει σε μία φάση μεγέθυνσης και μπορούν να αποτελέσουν νέες πηγές ανάπτυξης συνολικά για την ελληνική οικονομία. Σταδιακά ξεπερνούν τις νηπιακές ασθένειες που αντιμετώπισαν και συμπορεύονται με τους αντίστοιχους κλάδους στο διεθνές περιβάλλον. Χτίζοντας σε ένα υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό παρέχουν στο ελληνικό περιβάλλον υπηρεσίες και προϊόντα αντίστοιχα με προηγμένες αγορές του εξωτερικού. Αν και αποτελούν τους πρωτοπόρους κλάδους σε όρους καινοτομίας, πολύ σημαντικότερη είναι η συνεισφορά τους στη βελτίωση της καινοτομικής επίδοσης των υπόλοιπων κλάδων της οικονομίας και της αναβάθμισης - όχι μόνο - τεχνολογικής των αντίστοιχων αγαθών και υπηρεσιών. Την ίδια στιγμή σε επίπεδο δημόσιας πολιτικής γίνεται πλέον φανερό ότι οι πολυπληθείς άμεσες πολιτικές για την καινοτομία δεν επαρκούν, καθώς δεν έφεραν τα αποτελέσματα τα οποία ευαγγελίζονταν. Πράγματι, οι άμεσες πολιτικές που έχουν 24

25 εφαρμοστεί για την ενίσχυση της καινοτομίας είναι αρκετές και ευθυγραμμίζονται με τις κοινοτικές αντίστοιχες πολιτικές. Το ζήτημα όμως που προκύπτει είναι κατά πόσο αυτές οι άμεσες πολιτικές οδηγούν πράγματι σε αποδοτική αξιοποίηση των πόρων και δεν εξαντλούνται στην απορρόφησή τους. Οι φτωχές επιδόσεις σε βασικούς δείκτες φανερώνουν ότι δεν έχουν επιφέρει ευρύτερα αποτελέσματα και είναι εξαιρετικά αμφίβολο κατά πόσο οι πόροι έχουν βελτιώσει τους μηχανισμούς δημιουργίας, μεταφοράς και αξιοποίησης της γνώσης στο εθνικό σύστημα καινοτομίας. Προκύπτει επομένως ένα ζήτημα κατά πόσο μια χώρα σαν την Ελλάδα μπορεί απλώς να περιοριστεί στις καλές εκροές - μέσω ενσωμάτωσης της γνώσης που παράγεται αλλού -, χωρίς να συμμετέχει στη διαδικασία παραγωγής της. Οι άμεσες πολιτικές που έχουν εφαρμοστεί μπορεί πράγματι να στοχεύουν στη βελτίωση των εισροών, ωστόσο θα πρέπει να στραφούν και προς την επιβράβευση και ανάδειξη των εκροών από τον εθνικό αγωγό καινοτομίας. Αυτό που φαίνεται όμως κρίσιμο για τη σύγκλιση της ελληνικής οικονομίας με τις αναπτυγμένες ευρωπαϊκές και σε αυτό το επίπεδο, είναι ένας συνολικός προσανατολισμός όλων των πολιτικών στην καινοτομία ώστε να διαμορφωθεί ένα κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον πιο «φιλικό» για την καινοτομία. Έμμεσες πολιτικές (π.χ. επιχειρηματική πολιτική, εκπαιδευτική πολιτική, κτλ) είναι εξίσου σημαντικές και θα πρέπει να υποστηρίζουν την ανάπτυξη δύο βασικών προϋποθέσεων στην ελληνική κοινωνία: την ικανότητα απορρόφησης των νέων εξελίξεων που γεννά η παγκόσμια οικονομία και τη δημιουργικότητα, την προδιάθεση δηλαδή για διαμόρφωση νέων λύσεων με βάση αυτή τη γνώση. Ο βαθμός λοιπόν που μια οικονομία προωθεί την ανάπτυξη αυτών των δύο προϋποθέσεων και οι πολιτικές μέσω των οποίων μπορεί να επιτευχθεί αυτό, έχουν αποφασιστική σημασία για τη διαμόρφωση ενός κοινωνικού πλαισίου που ευνοεί τελικά την καινοτομία. 25

26 3.4.1 Κλάδος Πληροφορικής και Επικοινωνιών στην Ελλάδα Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, στην Ελλάδα, πρωτοπόρος τομέας σε επίπεδο καινοτομικών προϊόντων και δραστηριοτήτων είναι ο τομέας των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Ο λόγος για τον οποίο γίνεται ιδιαίτερη αναφορά σε αυτό τον κλάδο, είναι για να δούμε ποια είναι εκείνα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που τον κάνουν να ξεχωρίζει και να πρωτοπορεί σε επίπεδο καινοτομίας. Δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α) και επενδύσεις σε ΤΠΕ Στον Πίνακα αποτυπώνεται η κατανομή του δείγματος με βάση το ποσοστό του τζίρου που δαπανήθηκε κατά μέσο όρο την τριετία για Ε&Α. Ταυτόχρονα εκτιμάται και το ποσοστό του τζίρου που κατευθύνθηκε για επενδύσεις σε ΤΠΕ. 11 Σε επίπεδο μεγέθους η μεγάλη πλειονότητα των επιχειρήσεων του δείγματος (65,7%) είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που απασχολούν (2007) το πολύ έως 49 άτομα, με τις μικρές επιχειρήσεις ατόμων να υπερισχύουν με 41%. Ακόμα, ένα 25,4% απασχολεί 50 έως 249 άτομα, ενώ η συμμετοχή των μεγάλων επιχειρήσεων (9,0%) είναι ελαφρά υψηλότερη από την αντίστοιχη του πληθυσμού, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα το μέσο μέγεθος των επιχειρήσεων του δείγματος να είναι μεγαλύτερο από αυτό του πληθυσμού. Πίνακας : Δαπάνες για επενδύσεις σε ΤΠΕ και R&D Πηγή: Παρατηρητήριο για την κοινωνία της πληροφορίας 11 Πηγή: Παρατηρητήριο για την κοινωνία της πληροφορίας 26

27 Διαπιστώνεται λοιπόν στην έκθεση αυτή ότι ένα ευρύ 27% (έναντι 29% προηγούμενου έτους) δηλώνει ότι δαπανά πάνω από το 10% του ετήσιου τζίρου του για Ε&Α, ενώ συνολικά το 43,3% φαίνεται να δαπανά πάνω από 5%. Πάντως είναι χαρακτηριστικό ότι ελάχιστες είναι οι επιχειρήσεις (1,5%) που δηλώνουν ότι δεν διεξάγουν Ε&Α, στοιχείο ενθαρρυντικό για την ερευνητική δραστηριότητα του τομέα Σε κλαδικό επίπεδο, οι επιχειρήσεις που δείχνουν περισσότερο δραστήριες ερευνητικά προέρχονται από τον υποκλάδο των Υπηρεσιών Πληροφορικής και Λογισμικού, ενώ σχετικά μικρές επιχειρήσεις δείχνουν υψηλή ερευνητική ένταση. Σε ότι αφορά την προέλευση των πόρων που δαπανώνται για Ε&Α, το μεγαλύτερο τμήμα προέρχεται από ίδιους πόρους. Μάλιστα σταθερά το 60% (έναντι 58% του προηγούμενου έτους) χρησιμοποιεί αποκλειστικά ίδιους πόρους (καθαρά δηλαδή επιχειρηματικές ιδιωτικές επενδύσεις για Ε&Α), με το ποσοστό αυτό να ξεπερνά το 77% αν συμπεριληφθούν όλες οι περιπτώσεις όπου η ίδια συμμετοχή αφορά πάνω από 80% της συνολικής ερευνητικής δαπάνης. Κατά μέσο όρο 12% των δαπανών για Ε&Α προέρχεται από κοινοτικά προγράμματα και επιδοτούμενες δράσεις και το υπόλοιπο 87% προέρχεται από ίδιους πόρους των επιχειρήσεων. Καινοτομική συμπεριφορά επιχειρήσεων τομέα ΤΠΕ 12 Μεγάλη έμφαση δίνεται στα ζητήματα καινοτομίας, σε μια προσπάθεια να αποτυπωθούν οι καινοτομικές επιδόσεις του κλάδου. Πίνακας : Καινοτομική επίδοση επιχειρήσεων: εισαγωγή νέων προϊόντων ή υπηρεσιών Νέα ή σημαντικά βελτιωμένα προϊόντα (αγαθά/υπηρεσίες) Νέα ή σημαντικά βελτιωμένη παραγωγική διαδικασία, μέθοδο παροχής υπηρεσιών, τρόπο διανομής προϊόντων Ναι 76,8 % 58,0 % Όχι 23,2 % 39,1 % ΔΓ/ΔΑ 0,0 % 2,9 % Σύνολο 100,0 % 100,0 % Πηγή: Παρατηρητήριο για την κοινωνία της πληροφορίας 12 Πηγή: Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας 27

28 Τρεις στις τέσσερις επιχειρήσεις δηλώνουν ότι κατά την πρόσφατη διετία έχουν λανσάρει στην αγορά κάποιο νέο ή σημαντικά βελτιωμένο προϊόν, αγαθό ή υπηρεσία, έχουν δηλαδή επιδείξει κάποια καινοτομία προϊόντος. Το αντίστοιχο ποσοστό για την καινοτομία διεργασιών / διαδικασιών είναι χαμηλότερο (58%), κάτι που φανερώνει ότι η πρώτη κατηγορία καινοτομίας δείχνει «ευκολότερη» για περισσότερες επιχειρήσεις. Άλλωστε η αντιπροσώπευση στην Ελλάδα ενός νέου προϊόντος που έχει αναπτυχθεί στο εξωτερικό, το λανσάρισμα δηλαδή ενός νέου για την ελληνική αγορά προϊόντος, φαινόμενο που συμβαίνει μάλλον συχνά στην αγορά, θεωρείται καινοτομία. Αντίθετα, δείχνει δυσκολότερη η υιοθέτηση μιας νέας διαδικασίας, παρόλο που οι οργανωσιακές και οργανωτικές καινοτομίες θεωρούνται εξίσου σημαντικές και απαραίτητες για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Το θετικό στοιχείο για τον κλάδο είναι πάντως ότι μόνο το 13% των επιχειρήσεων δεν έχει να επιδείξει τουλάχιστον την τελευταία διετία κάποια καινοτομική επίδοση. Συνδυάζοντας δηλαδή τις επιδόσεις στις δύο κατηγορίες καινοτομίας προκύπτει ότι πάνω από το 85% των επιχειρήσεων έχει να επιδείξει κάποια καινοτομία, είτε διεργασίας είτε προϊόντος. Σε ότι αφορά το μέγεθος υπάρχει μια θετική σχέση με τη μέση επιχείρηση που καινοτομεί να απασχολεί 34 άτομα (έναντι 24 σε αυτήν που δεν καινοτομεί), ενώ κλαδικά δεν προκύπτει κάποιο ενδιαφέρον συμπέρασμα. Τα αποτελέσματα αυτά συγκλίνουν με τις απογραφές καινοτομίας που έχουν πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα από τη ΓΓΕΤ. Είναι χαρακτηριστικό ότι στον κλάδο NACE 72 (Πληροφορική και συναφείς δραστηριότητες, το 100% των επιχειρήσεων δηλώνει ότι την περίοδο επέδειξε καινοτομική δραστηριότητα, ενώ στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών το αντίστοιχο ποσοστό είναι στο 57%). Οι επιχειρήσεις που απάντησαν θετικά στην καινοτομία προϊόντος προχώρησαν σε εκτίμηση του ποσοστού του τζίρου τους που μπορεί να αποδοθεί σε αυτά τα νέα ή σημαντικά βελτιωμένα προϊόντα. Το μέσο ποσοστό είναι της τάξης του 28,5%, δηλαδή κατά μέσο όρο αυτά τα νέα προϊόντα / υπηρεσίες που αναπτύχθηκαν καλύπτουν πάνω από το ¼ του συνολικού τζίρου των επιχειρήσεων. Το υπόλοιπο καλύπτεται προφανώς από τη υπάρχουσα γκάμα προϊόντων υπηρεσιών, η οποία 28

29 βεβαίως ενδεχομένως να συνιστούσε καινοτομία πριν από 3-4 χρόνια. Αξίζει να σημειωθεί ότι για ένα ποσοστό της τάξης του 21% των καινοτόμων επιχειρήσεων, το νέο προϊόν / υπηρεσία αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το μισό τζίρο του. Αυτό σημαίνει δηλαδή ότι η υιοθετούμενη καινοτομία συνιστά πλέον το βασικό προϊόν / υπηρεσία του, αυτό από το οποίο αποκομίζει δηλαδή το μεγαλύτερο κέρδος. Στο ίδιο πλαίσιο, ένας δείκτης «εκροών καινοτομίας» (output indicators) που χρησιμοποιείται συχνά στη διεθνή βιβλιογραφία είναι τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας, οι πατέντες δηλαδή που ενδεχομένως έχουν αποκτήσει οι επιχειρήσεις για να προστατεύσουν πιθανή καινοτομία που έχουν αναπτύξει. Είναι ένας δείκτης όπου η Ελλάδα δεν εμφανίζει καλές επιδόσεις, ως αποτέλεσμα της περιορισμένης Ε&Α που διεξάγεται. Μόλις το 9% των επιχειρήσεων του συνόλου ή έστω το 11% από αυτούς που δήλωσαν ότι έχουν κάποια καινοτομία προϊόντος διαθέτει κάποια πατέντα. Είναι επομένως δόκιμο να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι το μεγαλύτερο μέρος των καινοτομιών που οι ελληνικές επιχειρήσεις δηλώνουν ότι έχουν εφαρμόσει, συνιστά απλώς την εισαγωγή στην αγορά της Ελλάδας κάποιου προϊόντος / υπηρεσίας που έχει αναπτυχθεί στο εξωτερικό και όχι κάποια καινοτομία που ανέπτυξαν οι ίδιες οι επιχειρήσεις και σπεύδουν ή νιώθουν την ανάγκη να την κατοχυρώσουν. Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η άποψη των επιχειρήσεων του τομέα να προσδιορίσουν τους παράγοντες που δρουν ανασταλτικά στην καινοτομία. Οι επιχειρήσεις αξιολογούν τον βαθμό σημαντικότητας των εμποδίων αυτών σε μία πενταβάθμια κλίμακα Likert της οποίας το κάτω άκρο (1) υποδηλώνει καθόλου σημαντικό παράγοντα και το άνω άκρο (5) υποδηλώνει πολύ σημαντικό παράγοντα. Η πινακοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας περιλαμβάνει: α) την εκτίμηση του ποσοστού των επιχειρήσεων που αξιολόγησε με 1 ή 2 (δηλαδή καθόλου ή ελάχιστα σημαντικό) και 4 ή 5 (δηλαδή ως πολύ σημαντικό) τον προτεινόμενο παράγοντα, β) τη μέση τιμή των απαντήσεων, που χρησιμοποιείται για την κατάταξη των παραγόντων και γ) έναν συντελεστή σημαντικότητας με θετική ή αρνητική τιμή που χρησιμοποιείται με τέτοιον τρόπο ώστε το θετικό πρόσημο να σημαίνει πράγματι ότι 29

30 ο παράγοντας είναι ανασταλτικός, ενώ το αρνητικό πρόσημο να δηλώνει περιορισμένη σημασία Πίνακας : Παράγοντες που δρουν ανασταλτικά για την καινοτομία Μέση 1 ή 2 4 ή 5 ΣΣ Τιμή (%) (%) Ανάληψη υπερβολικών οικονομικών κινδύνων 3,68 15,1 69,7 34,9 Πολύ υψηλό κόστος καινοτομίας 3,78 7,7 63,1 39,3 Έλλειψη κατάλληλων πηγών χρηματοδότησης 3,66 10,5 56,7 32,8 Οργανωτικές δυσκαμψίες μέσα στην επιχείρηση 2,61 47,6 20,7-17,4 Έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού 3,12 28,2 39,1 8,6 Έλλειψη πληροφόρησης για την τεχνολογία 2,54 48,4 23,4-21,1 Έλλειψη πληροφόρησης για τις αγορές 2,81 41,2 30,1-7,2 Έλλειψη ανταπόκρισης πελατών σε νέα προϊόντα 3,20 24,6 41,6 10,1 Πηγή: Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, οι δύο βασικότεροι παράγοντες που λειτουργούν ανασταλτικά στην πραγματοποίηση των απαραίτητων καινοτομιών στον τομέα, είναι το πολύ υψηλό κόστος της και η ανάληψη υπερβολικών οικονομικών κινδύνων. Πάνω από το 60% του δείγματος έχει αξιολογήσει ως σημαντικό ή πολύ σημαντικό το ρόλο των δύο αυτών παραγόντων (4 ή 5 στη σχετική κλίμακα), αποτέλεσμα που διαμορφώνει τους σχετικούς συντελεστές σε επίπεδο άνω του 30. Ο πειραματισμός που η διαδικασία της καινοτομίας ενέχει, η ανάγκη δαπανών για Ε&Α που ενδεχομένως να φέρουν αποτελέσματα σε πιο μακροχρόνια βάση, η γενικότερη ανάγκη δέσμευσης πόρων σε δραστηριότητες οι οποίες έχουν ρίσκο και όχι βραχυχρόνια αποτελέσματα φαίνεται να αποθαρρύνει και να δρα ανασταλτικά στην προώθηση της καινοτομίας. Σχετικός με το κόστος είναι άλλωστε και ο τρίτος παράγοντας που επίσης κατατάσσεται πολύ υψηλά και αφορά την έλλειψη κατάλληλων πηγών χρηματοδότησης της καινοτομίας. Προκύπτει επομένως ως ανάγκη η υποστήριξη της διαδικασίας της καινοτομίας από χρηματοδοτικά σχήματα και fund που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στη βελτίωση των καινοτομικών επιδόσεων. Η ανάγκη επιδότησης της έρευνας φαίνεται επομένως να αποτελεί μια πρακτική από την οποία το ελληνικό σύστημα καινοτομίας δεν μπορεί να απομακρυνθεί. 30

31 Η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού για να συμμετάσχει στη διαδικασία της καινοτομίας και η ανταπόκριση του κοινού στα νέα προϊόντα είναι δύο παράγοντες που φαίνεται να έχουν πιο περιορισμένη σημασία, με θετικό συντελεστή. Προκαλεί πάντως εντύπωση το γεγονός ότι 40% των επιχειρήσεων θεωρεί ότι η αγορά ή η δυνητική αγορά δεν ενδιαφέρεται για την καινοτομία, ενώ η έλλειψη προσωπικού ενδεχομένως να αποτελεί επιλογή των επιχειρήσεων και άρα αιτιατό και όχι αίτιο της περιορισμένης διάθεσης για έρευνα. Αντίθετα, οι υπόλοιποι παράγοντες που προτάθηκαν φαίνεται να μην αποτελούν εμπόδια στην καινοτομική δραστηριότητα, καθώς οι σχετικοί συντελεστές είναι αρνητικοί. Λειτουργούν δηλαδή ανασταλτικά για κάποιο ποσοστό επιχειρήσεων, ωστόσο για ένα μεγαλύτερο τμήμα των εξεταζόμενων επιχειρήσεων δεν θεωρούνται σημαντικοί και άρα δεν μπορούν να θεωρηθούν ως ιδιαίτερης βαρύτητας. 31

Η ελληνική παραγωγή υστερεί σε καινοτοµικότητα. Η ελληνική κατανάλωση καθυστερεί στην απορρόφηση καινοτοµιών.

Η ελληνική παραγωγή υστερεί σε καινοτοµικότητα. Η ελληνική κατανάλωση καθυστερεί στην απορρόφηση καινοτοµιών. Έρευνα και Ανάλυση Παρατηρητήριο Ανταγωνιστικότητας Τεύχος 18 Μάρτιος 2004 ελτίο Ανταγωνιστικότητας Η ελληνική παραγωγή υστερεί σε καινοτοµικότητα. Η ελληνική κατανάλωση καθυστερεί στην απορρόφηση καινοτοµιών.

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τσάμη Καρατάσου 11, 117 4 Αθήνα, Tηλ.: 10 9 11 00-10, Fax: 10 9 33 977, www.iobe.gr 11 Tsami Karatassou, 117 4 Athens, Greece, Tel.: +30 10-911 00-10, Fax:

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Ιούνιος 2019 Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις των ίδιων των επιχειρήσεων, οι επενδυτικές δαπάνες

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Έρευνα Μαρτίου Απριλίου 2017 Μάιος 2017 Βάσει των εκτιμήσεων των επιχειρήσεων, οι επενδυτικές τους

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τσάμη Καρατάσου, 7 42 Αθήνα, Tηλ.: 20 92 200-0, Fax: 20 92 33 977, www.iobe.gr Tsami Karatassou, 7 42 Athens, Greece, Tel.: +30 20-92 200-0, Fax: +3020-9233

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Έρευνα Οκτωβρίου Νοεμβρίου 2018 Ιανουάριος 2019 Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις των ίδιων των

Διαβάστε περισσότερα

Thessaloniki Summit 2017

Thessaloniki Summit 2017 Thessaloniki Summit 2017 Αυτοσκοπός, ένα Επιχειρηματικό Περιβάλλον που Συμπλέει με την Δυναμική της Παγκοσμιοποίησης Τάκης Αθανασόπουλος Πρόεδρος, ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ Θεσσαλονίκη, 5 Οκτωβρίου, 2017 Οι Χώρες της

Διαβάστε περισσότερα

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Έρευνα Μαρτίου Απριλίου 2018 Μάιος 2018 Σύμφωνα με τις νέες εκτιμήσεις των επιχειρήσεων, οι επενδυτικές

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας αποτελεσμάτων της Ένωσης για την Καινοτομία το 2015. Σύνοψη Γλωσσική έκδοση ΕL

Πίνακας αποτελεσμάτων της Ένωσης για την Καινοτομία το 2015. Σύνοψη Γλωσσική έκδοση ΕL Πίνακας αποτελεσμάτων της Ένωσης για την Καινοτομία το 2015. Σύνοψη Γλωσσική έκδοση ΕL Εσωτερική Αγορά, Βιομηχανία, Επιχειρηματικότη τα και ΜΜΕ ΣΥΝΟΨΗ Πίνακας επιδόσεων της Ένωσης για την Καινοτομία το

Διαβάστε περισσότερα

Φαρμακοβιομηχανία και Οικονομική Ανάπτυξη

Φαρμακοβιομηχανία και Οικονομική Ανάπτυξη Φαρμακοβιομηχανία και Οικονομική Ανάπτυξη Κωνσταντίνος Παναγούλιας Αναπληρωτής Πρόεδρος ΣΦΕΕ Athens Intercontinental 17 Μαρτίου 2016 Η σημασία του κλάδου φαρμάκων στην Εθνική Οικονομία Οι εξαγωγές φαρμακευτικών

Διαβάστε περισσότερα

Η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας

Η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας Η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας Στοιχεία της Επετηρίδας για την Παγκόσμια Ανταγωνιστικότητα του International Institute for Management Development - IMD World Competitiveness Yearbook 2015

Διαβάστε περισσότερα

η ενημέρωση για τις δράσεις που τυχόν υιοθετήθηκαν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές.

η ενημέρωση για τις δράσεις που τυχόν υιοθετήθηκαν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές. Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω στην έδρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Σας ευχαριστώ θερμά για τη συμμετοχή σας, η οποία πιστεύω ότι είναι ένα ακόμη βήμα στην προσπάθεια που κάνουμε όλοι, για την ανάδειξη

Διαβάστε περισσότερα

Μάγια Ε. Σπανουδάκη, ΜSc, Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης, Επιβλέπων: Καθηγητής Βασίλης Μουστάκης, Διευθυντής Εργαστηρίου Διοικητικών

Μάγια Ε. Σπανουδάκη, ΜSc, Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης, Επιβλέπων: Καθηγητής Βασίλης Μουστάκης, Διευθυντής Εργαστηρίου Διοικητικών Μάγια Ε. Σπανουδάκη, ΜSc, Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής & Διοίκησης, Επιβλέπων: Καθηγητής Βασίλης Μουστάκης, Διευθυντής Εργαστηρίου Διοικητικών Συστημάτων Π.Κ. Ιούλιος 2014 Δημιουργικότητα+ Επιστήμη= Δημιουργική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ, ΣΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ, ΣΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ, ΣΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Δρ. Ιωάννης Χατζηκιάν, Επιστημονικός Συνεργάτης Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων, ΣΔΟ,

Διαβάστε περισσότερα

THE FUTURE OF HEALTHCARE IN GREECE Health and Growth

THE FUTURE OF HEALTHCARE IN GREECE Health and Growth 1 THE FUTURE OF HEALTHCARE IN GREECE Health and Growth Νίκος Βέττας Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ Καθηγητής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (vettas@iobe.gr, www.iobe.gr, http://www.aueb.gr/users/vettas) Health

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011 Η «μικρή» επιχειρηματικότητα σε περίοδο κρίσης

Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011 Η «μικρή» επιχειρηματικότητα σε περίοδο κρίσης Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2010-2011 Η «μικρή» επιχειρηματικότητα σε περίοδο κρίσης Σταύρος Ιωαννίδης Στελίνα Χατζηχρήστου 26 Ιανουαρίου 2012 Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Επιχειρηματικότητας GEM Παρατηρητήριο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΠΟΥ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΠΕ

ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΠΟΥ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΠΕ Leonardo da Vinci Leonardo Project: A EUROPEAN OBSERVATORY ON THE USE OF ICT-SUPPORTED LIFE LONG LEARNING BY SMES, MICRO-ENTERPRISES AND THE SELF-EMPLOYED IN RURAL AREAS ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Δεύτερες εκτιμήσεις για την εξέλιξη του Ακαθάριστου

ΘΕΜΑ: Δεύτερες εκτιμήσεις για την εξέλιξη του Ακαθάριστου ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.197 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Δεύτερες εκτιμήσεις για την εξέλιξη του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ), κατά τη διάρκεια του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει και εκπροσωπεί το ανώτατο επαγγελματικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 4 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 4 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει και εκπροσωπεί το ανώτατο επαγγελματικό

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 4 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 4 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει και εκπροσωπεί το ανώτατο επαγγελματικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΔΡΑΣΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ

ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΔΡΑΣΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΔΡΑΣΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ 1 ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΔΡΑΣΗΣ Η δράση υποστηρίζει την διευκόλυνση της αξιοποίησης ενός τεκμηριωμένα ώριμου ερευνητικού αποτελέσματος σε επιχειρηματική/

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Με βάση το N. 2668/1998 (ΦΕΚ 282/Α/18-12-1998) για την οργάνωση του τομέα παροχής ταχυδρομικών υπηρεσιών, όπως ισχύει τροποποιηθείς,

Διαβάστε περισσότερα

υπόδησης (-42,5%), την Κλωστοϋφαντουργία (-47,9%) και τα Τρόφιµα Ποτά Καπνός (-40,9%). Πτωτικά, αν και σε µικρότερη έκταση σε σχέση µε τους υπόλοιπους

υπόδησης (-42,5%), την Κλωστοϋφαντουργία (-47,9%) και τα Τρόφιµα Ποτά Καπνός (-40,9%). Πτωτικά, αν και σε µικρότερη έκταση σε σχέση µε τους υπόλοιπους Ι ΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τσάµη Καρατάση 11, 117 42 Αθήνα, Tηλ.:210 92 11 200-10, Fax:210 92 33 977 11 Tsami Karatassi, 117 42 Athens, Greece,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΣΤΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τσάμη Καρατάση 11, 117 42 Αθήνα, Tηλ.:210 92 11 200-10, Fax:210 92 33 977 11 Tsami Karatassi, 117 42 Athens, Greece,

Διαβάστε περισσότερα

στις επενδύσεις των επιχειρήσεων. Από την άλλη πλευρά, η τελική εκτίµηση για τη µεταβολή της επενδυτικής δαπάνης το περασµένο έτος είναι σηµαντικά ηπι

στις επενδύσεις των επιχειρήσεων. Από την άλλη πλευρά, η τελική εκτίµηση για τη µεταβολή της επενδυτικής δαπάνης το περασµένο έτος είναι σηµαντικά ηπι Ι ΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τσάµη Καρατάση 11, 117 42 Αθήνα, Tηλ.:210 92 11 200-10, Fax:210 92 33 977 11 Tsami Karatassi, 117 42 Athens, Greece,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Με βάση το N. 2668/1998 (ΦΕΚ 282/Α/18-12-1998) για την οργάνωση του τομέα παροχής ταχυδρομικών υπηρεσιών, όπως ισχύει τροποποιηθείς, μεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

Καινοτομία & Επιχειρηματικότητα: επιβραβεύοντας τις καινοτόμες Επιχειρηματικές Ιδέες

Καινοτομία & Επιχειρηματικότητα: επιβραβεύοντας τις καινοτόμες Επιχειρηματικές Ιδέες 2 η Διακρατική Συνάντηση INNOVA NET Καινοτομία & Επιχειρηματικότητα: επιβραβεύοντας τις καινοτόμες Επιχειρηματικές Ιδέες Πέμπτη 10 Οκτωβρίου 2013 Επιμελητήριο Άρτας Δρ. Χρυσόστομος Στύλιος Αν. Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

Η Καινοτομία στην Ελλάδα Η σημασία της εισαγόμενης καινοτομίας

Η Καινοτομία στην Ελλάδα Η σημασία της εισαγόμενης καινοτομίας Ιούνιος 2009 Εθνική Τράπεζα της ς Η Καινοτομία στην Η σημασία της εισαγόμενης καινοτομίας Παύλος Μυλωνάς Γενικός Διευθυντής Στρατηγικής και Οικονομικής Ανάλυσης Πρωτογενής και εισαγόμενη καινοτομία Η υστερεί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

Οι ΜμΕ στην Ελλάδα και ο διεθνής ανταγωνισμός

Οι ΜμΕ στην Ελλάδα και ο διεθνής ανταγωνισμός Οι ΜμΕ στην Ελλάδα και ο διεθνής ανταγωνισμός Εισαγωγή στην έρευνα της ΕΥ Ελλάδος και του ΣΕΒ: «Οι μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις στην Ελλάδα Μέρος Β: Διαδρομές επιχειρηματικής μεγέθυνσης - Διεθνής εμπειρία

Διαβάστε περισσότερα

Η οικονομία της γνώσης και η απόδοση της καινοτομίας στην Ελλάδα

Η οικονομία της γνώσης και η απόδοση της καινοτομίας στην Ελλάδα Η οικονομία της γνώσης και η απόδοση της καινοτομίας στην Ελλάδα Δρ. Ιωάννης Χατζηκιάν, Επιστημονικός Συνεργάτης Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων, ΣΔΟ, ΤΕΙ Αθηνών, Εισήγηση στην ημερίδα του Γραφείου Διαμεσολάβησης

Διαβάστε περισσότερα

Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Τέλος 2 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει και εκπροσωπεί το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

Ο στόχος αυτός είναι σε άμεση συνάρτηση με τη στρατηγική της Λισαβόνας, και συγκεκριμένα την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής μέσω:

Ο στόχος αυτός είναι σε άμεση συνάρτηση με τη στρατηγική της Λισαβόνας, και συγκεκριμένα την ενίσχυση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής μέσω: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Δελτίο Τύπου Ομιλία Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών & Άλλων Πόρων Του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας Κυρίου Κωνσταντίνου

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτης Ψηφιακής Ωριμότητας

Δείκτης Ψηφιακής Ωριμότητας Δείκτης Ψηφιακής Ωριμότητας από την Accenture υπό την αιγίδα του Καθοδηγώντας τον ψηφιακό μετασχηματισμό Ένας νέος τρόπος για ηγέτες κυβερνήσεων και επιχειρήσεων για να κατανοήσουν, να μετρήσουν και να

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 2 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 2 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει και εκπροσωπεί το ανώτατο επαγγελματικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΜΕΤΡΗΣΕΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ Με βάση το Νόμο 4053/2012 (ΦΕΚ 44/Α/7-3-2012), "Ρύθμιση λειτουργίας της ταχυδρομικής αγοράς, θεμάτων ηλεκτρονικών επικοινωνιών και άλλες διατάξεις»,

Διαβάστε περισσότερα

«ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ, ΣΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ»

«ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ, ΣΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ» «ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ, ΣΤΙΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΚΑΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ» Ημερίδα του Γραφείου Διαμεσολάβησης «Οι Καινοτομικές Δραστηριότητες στην Ποιότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. «Η Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα 2012-13: Ενδείξεις ανάκαμψης της μικρής επιχειρηματικότητας;»

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. «Η Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα 2012-13: Ενδείξεις ανάκαμψης της μικρής επιχειρηματικότητας;» ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τσάμη Καρατάσου 11, 117 42 Αθήνα, Tηλ.: 210 92 11 200-10, Fax: 210 92 33 977, www.iobe.gr 11 Tsami Karatassou, 117

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Η ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΩΝ ΔΙΚΤΥΩΝ ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ & ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ - ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Η ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρήσεις, Ανθρώπινο Δυναμικό και Εκπαιδευτικό Σύστημα: Έρευνα σε βιομηχανικές επιχειρήσεις Διαπιστώσεις και Προτάσεις Πολιτικής

Επιχειρήσεις, Ανθρώπινο Δυναμικό και Εκπαιδευτικό Σύστημα: Έρευνα σε βιομηχανικές επιχειρήσεις Διαπιστώσεις και Προτάσεις Πολιτικής Επιχειρήσεις, Ανθρώπινο Δυναμικό και Εκπαιδευτικό Σύστημα: Έρευνα σε βιομηχανικές επιχειρήσεις Διαπιστώσεις και Προτάσεις Πολιτικής Χρήστος Α. Ιωάννου Διευθυντής, Τομέας Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

(Spin-off και Spin-out)»

(Spin-off και Spin-out)» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ EΙ ΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΡΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΤΟΥΣ ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ, ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 4 ου τριµήνου Τριµηνιαίος είκτης Οικονοµικού Κλίµατος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 4 ου τριµήνου Τριµηνιαίος είκτης Οικονοµικού Κλίµατος ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 4 ου τριµήνου Τριµηνιαίος Οικονοµικού Κλίµατος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγµατοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση της ΕΕ για την εκπαίδευση: ικανοποιητική πρόοδος, χρειάζονται όµως περισσότερες προσπάθειες για να επιτευχθούν οι στόχοι

Έκθεση της ΕΕ για την εκπαίδευση: ικανοποιητική πρόοδος, χρειάζονται όµως περισσότερες προσπάθειες για να επιτευχθούν οι στόχοι IP/11/488 Βρυξέλλες, 19 Απριλίου 2011 Έκθεση της ΕΕ για την εκπαίδευση: ικανοποιητική πρόοδος, χρειάζονται όµως περισσότερες προσπάθειες για να επιτευχθούν οι στόχοι Βρυξέλλες, 19 Απριλίου Την τελευταία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει και εκπροσωπεί το ανώτατο επαγγελματικό

Διαβάστε περισσότερα

Κυρίες και Κύριοι, Σήµερα η ανταγωνιστικότητα δεν είναι πλέον θέµα κόστους, αλλά θέµα ποιότητας και υψηλής προστιθέµενης αξίας.

Κυρίες και Κύριοι, Σήµερα η ανταγωνιστικότητα δεν είναι πλέον θέµα κόστους, αλλά θέµα ποιότητας και υψηλής προστιθέµενης αξίας. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ Κυρίες και Κύριοι, Με ιδιαίτερη χαρά απευθύνοµαι σε ένα τόσο εκλεκτό ακροατήριο και θέλω να συγχαρώ τους διοργανωτές για την πρωτοβουλία τους. Είναι πράγµατι

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα και Ανάλυση Παρατηρητήριο Ανταγωνιστικότητας ΕΛΛΑ Α 2002: Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ

Έρευνα και Ανάλυση Παρατηρητήριο Ανταγωνιστικότητας ΕΛΛΑ Α 2002: Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ Έρευνα και Ανάλυση Παρατηρητήριο Ανταγωνιστικότητας Τεύχος 6 Φεβρουάριος 2003 Μηνιαίο ελτίο Ανταγωνιστικότητας ΕΛΛΑ Α 2002: Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΩΝ Σύνοψη Στις 14/1/2003 η Ευρωπαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2018 Χορηγός: 8 Φεβρουαρίου 2018 1 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για τον μήνα Ιούλιο 2012 - Πηγή Eurostat -

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για τον μήνα Ιούλιο 2012 - Πηγή Eurostat - ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 2 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 2 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 2 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 2 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 2 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 2 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

sep4u.gr Δείκτες εκροών στην εκπαίδευση

sep4u.gr Δείκτες εκροών στην εκπαίδευση 3.2 Δείκτες εκροών στην εκπαίδευση Στην ενότητα αυτή θα αναφερθούμε συνολικά στα παραγόμενα αποτελέσματα (εκροές) μέσα από την επεξεργασία συγκεκριμένων δεικτών εκροών. Οι δείκτες διακρίνονται σε τρεις

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για το μήνα Ιούλιο 2011.

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για το μήνα Ιούλιο 2011. ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ. 210.32.59.197 - FAX 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής,

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Μάρκετινγκ. Ενότητα 3: Στρατηγικός Σχεδιασμός Μάρκετινγκ. Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Αρχές Μάρκετινγκ. Ενότητα 3: Στρατηγικός Σχεδιασμός Μάρκετινγκ. Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Αρχές Μάρκετινγκ Ενότητα 3: Στρατηγικός Σχεδιασμός Μάρκετινγκ Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση Μελέτης των αναπτυξιακών προοπτικών της Εγχώριας Φαρμακοβιομηχανίας

Παρουσίαση Μελέτης των αναπτυξιακών προοπτικών της Εγχώριας Φαρμακοβιομηχανίας Παρουσίαση Μελέτης των αναπτυξιακών προοπτικών της Εγχώριας Φαρμακοβιομηχανίας 15 Σεπτεμβρίου 2016 Ανάλυση SWOT Εγχώριας Φαρμακοβιομηχανίας (1/2) Βασικές Διαπιστώσεις Δυνατά Σημεία Επενδυτική δυναμική,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Θεοδόσιος Παλάσκας, Πάντειο Πανεπιστήμιο Μαρία Τσάμπρα, Πανεπιστήμιο Δυτικής Ελλάδας Χρυσόστομος Στοφόρος, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Θεοδόσιος Παλάσκας, Πάντειο Πανεπιστήμιο Μαρία Τσάμπρα, Πανεπιστήμιο Δυτικής Ελλάδας Χρυσόστομος Στοφόρος, Πάντειο Πανεπιστήμιο Θεοδόσιος Παλάσκας, Πάντειο Πανεπιστήμιο Μαρία Τσάμπρα, Πανεπιστήμιο Δυτικής Ελλάδας Χρυσόστομος Στοφόρος, Πάντειο Πανεπιστήμιο Οικονομική κρίση και πολιτικές ανάπτυξης και συνοχής ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

G. Johnson, R.Whittington, K. Scholes, D. Angwin, P. Regnér. Βασικές αρχές στρατηγικής των επιχειρήσεων. 2 η έκδοση. Chapter 1

G. Johnson, R.Whittington, K. Scholes, D. Angwin, P. Regnér. Βασικές αρχές στρατηγικής των επιχειρήσεων. 2 η έκδοση. Chapter 1 G. Johnson, R.Whittington, K. Scholes, D. Angwin, P. Regnér Βασικές αρχές στρατηγικής των επιχειρήσεων 2 η έκδοση Chapter 1 Κεφάλαιο 8 Καινοτομία και επιχειρηματικότητα Chapter 2 Μαθησιακά αποτελέσματα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριµήνου Τριµηνιαίος είκτης Οικονοµικού Κλίµατος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριµήνου Τριµηνιαίος είκτης Οικονοµικού Κλίµατος ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριµήνου Τριµηνιαίος Οικονοµικού Κλίµατος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγµατοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

Στατιστικά απασχόλησης στην ΕΕ

Στατιστικά απασχόλησης στην ΕΕ Στατιστικά απασχόλησης στην ΕΕ Κύρια στατιστικά στοιχεία Ποσοστά απασχόλησης κατά φύλο, ηλικία και μορφωτικό επίπεδο Το 2014, στις χώρες της ΕΕ (EU-28) το ποσοστό απασχόλησης για τα άτομα ηλικίας 15 έως

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για το μήνα Οκτώβριο Πηγή Eurostat -

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για το μήνα Οκτώβριο Πηγή Eurostat - ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ FAX ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ FAX ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ. 210.32.59.197 - FAX 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Έκδοση από τη Eurostat του Δείκτη Όγκου στο Λιανικό Εμπόριο, για τον μήνα Ιούλιο, στις χώρες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΖΩΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ A ΤΡΙΜΗΝΟ 2011

ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΖΩΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ A ΤΡΙΜΗΝΟ 2011 ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΖΩΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ A ΤΡΙΜΗΝΟ 2011 IOYNIΟΣ 2011 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή...3 2. Εξέλιξη ευρυζωνικών γραμμών...4 3. Πορεία σύγκλισης με τη υπόλοιπη Ευρώπη...4 4. Ανάλυση με βάση τον τύπο

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΙΩΑΝΝΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Τετάρτη, 10 Οκτωβρίου 2012 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229

Τετάρτη, 10 Οκτωβρίου 2012 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 Τετάρτη, 10 Οκτωβρίου ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ.: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Έκδοση από τη Eurostat του Δείκτη Όγκου στο Λιανικό Εμπόριο, για το μήνα

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα για την Απόδοση των Κοινωνικών Επιχειρήσεων

Έρευνα για την Απόδοση των Κοινωνικών Επιχειρήσεων Έρευνα για την Απόδοση των Κοινωνικών Επιχειρήσεων Σάνδρα Κοέν και Ελένη Σαλαβού Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Ελλάδα Υπεύθυνη Επικοινωνίας: Ελένη Σαλαβού, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Πατησίων 76,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΜΚΕ)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΜΚΕ) ΕΠΙ ΧΕΙΡ Η ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ 2011-2012 ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΜΚΕ) ΜΑΤΙ ΚΟ ΤΗ ΤΑ Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση»

Διαβάστε περισσότερα

2016: Q3 CEO INDEX. Μια έρευνα της ΕΑΣΕ σε συνεργασία με την

2016: Q3 CEO INDEX. Μια έρευνα της ΕΑΣΕ σε συνεργασία με την : Q3 CEO INDEX Μια έρευνα της ΕΑΣΕ σε συνεργασία με την ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 218 Χορηγός: 18 Ιανουαρίου 219 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για το μήνα Φεβρουάριο 2012 - Πηγή Eurostat -

ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (27), με χώρες εκτός αυτής, για το μήνα Φεβρουάριο 2012 - Πηγή Eurostat - ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Τετάρτη, 18 Απριλίου ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΜΠΟΡΙΟΥ & ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Εκτίμηση του εμπορικού ισοζυγίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ 2014-15 Η Δυναμική του Επιχειρηματικού Συστήματος στην Ελλάδα της Κρίσης Σταύρος Ιωαννίδης Ευθυμία Κόρρα Ιωάννης Γιωτόπουλος 18 Φεβρουαρίου 16 Παγκόσμιο Παρατηρητήριο Επιχειρηματικότητας

Διαβάστε περισσότερα

Τριµηνιαία ενηµέρωση για την απασχόληση και την οικονοµία Βασικά µεγέθη & συγκριτικοί δείκτες

Τριµηνιαία ενηµέρωση για την απασχόληση και την οικονοµία Βασικά µεγέθη & συγκριτικοί δείκτες ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΟ ιοσκούρων 4 & Πολυγνώτου ΑΘΗΝΑ 105 55 Τηλ. 2103310080, Fax: 2103310083 E-mail: info@kpolykentro.gr Τριµηνιαία ενηµέρωση για την απασχόληση και την οικονοµία Βασικά µεγέθη & συγκριτικοί

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της Ψηφιακής Στρατηγικής

Ο ρόλος της Ψηφιακής Στρατηγικής Μπάμπης Τσιτλακίδης Ο ρόλος της Ψηφιακής Στρατηγικής Η ψηφιακή τεχνολογία ως: Καταλύτης για την επίλυση σύγχρονων αστικών ζητημάτων Βασικό εργαλείο για αστικό σχεδιασμό Το μέσο (και όχι αυτοσκοπός) για

Διαβάστε περισσότερα

6/12/2010 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

6/12/2010 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Αθήνα, 6/12/2010 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Οι ελληνικές επιστημονικές δημοσιεύσεις σε διεθνή περιοδικά την περίοδο 1993-2008 Μελέτη του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης αποτυπώνει για πρώτη φορά την ελληνική επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

Καινοτομική επίδοση της Ελλάδας Συγκριτικά στοιχεία Ε.Ε.

Καινοτομική επίδοση της Ελλάδας Συγκριτικά στοιχεία Ε.Ε. Έρευνα,, Τεχνολογία, Καινοτομία στην Ελλάδα Προγραμματική περίοδος 2007-13 Δρ. Αγνή Σπηλιώτη Διευθύντρια Σχεδιασμού & Προγραμματισμού Γενική Γραμματεία Έρευνας &Τεχνολογίας Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθήνα,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

Βιοµηχανική ιδιοκτησία & παραγωγή καινοτοµίας Ο ρόλος του µηχανικού

Βιοµηχανική ιδιοκτησία & παραγωγή καινοτοµίας Ο ρόλος του µηχανικού Βιοµηχανική ιδιοκτησία & παραγωγή καινοτοµίας Ο ρόλος του µηχανικού ρ. Σπύρος Ι. Κιαρτζής Πρόεδρος Μόνιµης Επιτροπής Βιοµηχανίας & Νέων Υλικών ΤΕΕ/ΤΚΜ Καινοτοµία & Κοινωνία της Γνώσης Το τρίπτυχο καινοτοµία,

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας επιδόσεων της Ένωσης καινοτομίας για το 2014

Πίνακας επιδόσεων της Ένωσης καινοτομίας για το 2014 Πίνακας επιδόσεων της Ένωσης καινοτομίας για το 2014 Πίνακας επιδόσεων Ένωση Καινοτομίας για την έρευνα και την καινοτομία Σύνοψη Γλωσσική έκδοση ΕL Enterprise Enterprise and and Industry Industry Σύνοψη

Διαβάστε περισσότερα

Συνεχιζόμενη εκπαίδευση και δια βίου μάθηση στην Ε.Ε: θεώρηση των θεσμών και των πρακτικών στις χώρες μέλη

Συνεχιζόμενη εκπαίδευση και δια βίου μάθηση στην Ε.Ε: θεώρηση των θεσμών και των πρακτικών στις χώρες μέλη ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠANEΠΙΣΤΗMIO ΘEΣΣΑΛΟNIKHΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ TOMEAΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: Γ. Κ. Ζαρίφης (208θ, ΠκΦ, τηλ: 2310997893, e mail: gzarifis@edlit.auth.gr) Π 1810

Διαβάστε περισσότερα

Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Συμβολή στην οικονομία, εξελίξεις και προκλήσεις

Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Συμβολή στην οικονομία, εξελίξεις και προκλήσεις Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις στην Ελλάδα Συμβολή στην οικονομία, εξελίξεις και προκλήσεις Στόχος της έρευνας Καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα (βάσει

Διαβάστε περισσότερα

Θα ήθελα κατ αρχήν να ευχαριστήσω για την πρόσκληση και για την ευκαιρία να συμμετέχω σε μια τόσο ενδιαφέρουσα διοργάνωση.

Θα ήθελα κατ αρχήν να ευχαριστήσω για την πρόσκληση και για την ευκαιρία να συμμετέχω σε μια τόσο ενδιαφέρουσα διοργάνωση. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ -1980- Ομιλία προέδρου ΚΕΕ & ΕΒΕΑ κ. Κωνσταντίνου Μίχαλου, στο συνέδριο The Economist Intelligent Leaders Summit, με θέμα Oxygenating the future through digital strategy Αθήνα, 26 Μαΐου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριμήνου 2012

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριμήνου 2012 ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ

Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ Θέμα: Εύθραυστη η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας σύμφωνα με τη διεθνή κατάταξη ανταγωνιστικότητας του IMD Από τη μελέτη της κατάταξης της χώρας μας στην Παγκόσμια Επετηρίδα Ανταγωνιστικότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2019 Χορηγός: 16 Μαΐου 2019 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

Η ειδικότητα του Μηχανικού Παραγωγής & Διοίκησης και η συμβολή του στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας

Η ειδικότητα του Μηχανικού Παραγωγής & Διοίκησης και η συμβολή του στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας Ημερίδα TEE "Η Ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα και ο ρόλος των Ελλήνων Μηχανικών" Η ειδικότητα του Μηχανικού Παραγωγής & Διοίκησης και η συμβολή του στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας Γ.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη. Αθήνα

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη. Αθήνα Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη Αθήνα Απρίλιος 2008 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Στις επόμενες σελίδες γίνεται μια πρώτη προσπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

The Industrial Sector in Greece: the next day

The Industrial Sector in Greece: the next day The Industrial Sector in Greece: the next day Νίκος Βέττας Γενικός Διευθυντής Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (IOBE) Καθηγητής Οικονομικών Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών nvettas@aueb.gr American

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 2 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 2 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 2 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

Η σημασία της καινοτομίας για μικρές επιχειρήσεις. Αθήνα, Μάιος 2015

Η σημασία της καινοτομίας για μικρές επιχειρήσεις. Αθήνα, Μάιος 2015 Η σημασία της καινοτομίας για μικρές επιχειρήσεις Αθήνα, Μάιος 2015 ΜΜΕ Σύνολο επιχειρήσεων (2011): 728.282 κατά μέσο όρο μικρότερες απ ότι απ ότι σε μεγάλες χώρες Μέγεθος εταιρειών μικρό: Ελλάδα / ΕΕ

Διαβάστε περισσότερα

Τα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και η ενίσχυση των φορολογικών εσόδων στην Ελλάδα

Τα ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής και η ενίσχυση των φορολογικών εσόδων στην Ελλάδα ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τ. Καρατάσου 11, 117 42 Αθήνα, Tηλ.: 210 92 11 200-10, Fax: 210 92 33 977, www.iobe.gr 11 T. Karatassousou Str.,

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα και Ανάπτυξη (Research and Development, R&D)

Έρευνα και Ανάπτυξη (Research and Development, R&D) Χ. ΑΠ. ΛΑΔΙΑΣ Έρευνα και Ανάπτυξη (Research and Development, R&D) Οι Howenstine και Zeile (1992) ανακαλύπτουν μια χαλαρή συσχέτιση μεταξύ Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D) και του συνόλου των εργαζομένων σε

Διαβάστε περισσότερα

Λεωνίδα Πασχαλίδη, ιευθυντή Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης

Λεωνίδα Πασχαλίδη, ιευθυντή Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ Λευκωσία, 27 εκεμβρίου 2013 ΠΡΟΣ: ΑΠΟ: Όλους τους ενδιαφερόμενους Λεωνίδα Πασχαλίδη, ιευθυντή Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης ΘΕΜΑ: ιερεύνηση με την αγορά για το σχεδιασμό των κατάλληλων σχεδίων χορηγιών

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Σεπτέμβριο 2014 στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (28) και της Ευρωζώνης (18) - Στοιχεία της Eurostat

ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Σεπτέμβριο 2014 στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (28) και της Ευρωζώνης (18) - Στοιχεία της Eurostat ΠΕΤΡΑΚΗ 16 Τ.Κ. 105 63 - ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ: 210.32.59.198 - FAX: 210.32.59.229 ΘΕΜΑ: Δείκτης Ανεργίας για το μήνα Σεπτέμβριο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (28) και της Ευρωζώνης (18) - Στοιχεία της Eurostat

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΖΩΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ B ΤΡΙΜΗΝΟ 2009

ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΖΩΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ B ΤΡΙΜΗΝΟ 2009 ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΖΩΝΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ B ΤΡΙΜΗΝΟ 2009 ΙΟΥΛΙΟΣ 2009 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή... 3 2. Ευρυζωνική πρόσβαση... 4 3. Πρόσβαση xdsl... 7 4. Αδεσμοποίητη Πρόσβαση στον Τοπικό Βρόγχο (ΑΠΤΒ)...11

Διαβάστε περισσότερα

UNIVERSITY OF THE AEGEAN Research Unit

UNIVERSITY OF THE AEGEAN Research Unit ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ INTERREG IVC 2007-2013 Ανταλλαγή Τεχνογνωσίας & Μεταφορά Καλών Πρακτικών Δεύτερη Πρόσκληση ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η τοπική αυτοδιοίκηση καθώς και οι αναπτυξιακοί φορείς σε τοπικό και περιφερειακό

Διαβάστε περισσότερα