ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΤΙΤΛΟΣ: ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (EDI) ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ CLIENT-SERVER

Transcript

1 Style Definition: Heading 3: Indent: Hanging: 3,39 cm, Tab stops: 1,28 cm, Left + 3,81 cm, List tab + Not at 1 cm ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΧΟΛΗ : ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΤΙΤΛΟΣ: ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (EDI) ΣΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ CLIENT-SERVER ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ ΤΖΟΥΒΑΡΑ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΒΑΛΑ 2006

2 Formatted: Greek ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Ευχαριστώ την οικογένεια μου για την πολύτιμη στήριξη που μου έδωσε όλα αυτά τα χρόνια των σπουδών μου. Επιπλέον θέλω να ευχαριστήσω το αγόρι μου που στάθηκε δίπλα μου σε όλες τις δύσκολες στιγμές έως ότου έρθει η περάτωση αυτής τις εργασίας, και εσωκλείοντας τις ευχαριστείς μου θέλω να εκφράσω ένα μεγάλο ευχαριστώ στον κύριο Σταματόπουλο Νικόλαο που χωρίς την πολύτιμη βοήθεια του, κατανόηση, και υπομονή του δεν θα τα είχα καταφέρει!!! 1

3 ADMDs ANSI ASCII AUTACK CCITT CHIN DES EBCDIC EDI EDIFACT EDIMED ITU MAC OSI PRMDs TF2 TRADACOMS UN/TDI VADS ΠΙΝΑΚΑΣ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΩΝ ΑΡΧΙΚΩΝ ADministration Management Domains American National Standards Institute American Standard Code for Information Interchange Authentication and Acknowledgement Message Comité Consultatif International Téléphonique et Télégraphique Community Healthcare Information Network) Data Encryption Standard Extended Binary-Coded Decimal Interchange Code Electronic Data Interchange Electronic Data Interchange for Administration, Commerce and Transport EDI Medical International Telecommunication Union Message Authentication Code Opens System Interconnection PRivate Management Domains Τrading for the Future Trading Data Communication United Nations Guidelines for Trade Data Interchange Value Added Services Formatted: Font: 14 pt, Underline, Greek 2

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η ηλεκτρονική ανταλλαγή δεδομένων( EDI -Εlectronic Data Interchange) είναι μία μεταφορ πληροφοριών, μέσω των δικτύων τηλεπικοινωνιών, από ένα σύστημα υπολογιστών μίας εταιρείας στο σύστημα υπολογιστών μίας άλλης χωρίς να χρειάζεται ανθρώπινη παρέμβαση. Για να υλοποιηθεί αυτή η μεταφορά, οι πληροφορίες θα πρέπει να είναι δομημένες σύμφωνα με προκαθορισμένη μορφή και κανόνες έτσι ώστε ο υπολογιστής να μπορεί να τις μεταφράσει στο μορφότυπο (format) των εφαρμογών που πραγματοποιούνται μέσα σε μία εταιρεία, για να ενημερώσει τα αρχεία ή τις βάσεις δεδομένων της επιχείρησης. Η χρήση του EDI εξαφανίζει πολλά έγγραφα σε χαρτιά. Έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα για πολλές εταιρείες και πολλές χώρες στον κόσμο. Στην εργασία αυτή που έχει ως σκοπό να περιγράψει το EDI αλλά και να εστιάσει το ενδιαφέρον της στον τομέα της υγείας έχουμε τα εξής κεφάλαια: Στο κεφάλαιο 1 μπορούμε να δούμε μερικές γενικές ιδέες για το EDI. Πιο συγκεκριμένα δίνεται ο ορισμός του EDI, αναφέρονται οι δυνατότητές του, αναφέρεται το μέλλον του EDI και παραθέτονται μερικά γενικά πλεονεκτήματα από την χρήση του. Στο κεφάλαιο 2 αναπτύσσονται τα βασικά στοιχεία που αποτελούν το EDI. Αναφέρονται και αναπτύσσονται τα τέσσερα βασικά του EDI δηλαδή τα πρότυπα, το λογισμικό(software), το υλικό (hardware), και τα δίκτυα επικοινωνίας του δίνοντας έμφαση στο πρωτόκολλο Χ.400. Στο κεφάλαιο 3 αναφερόμαστε στην προστασία του EDI από τις απειλές που μπορεί να δεχθεί κατά την διάρκεια μετάδοσης του. Αναφερόμαστε σε διάφορα θέματα που αφορούν την ασφάλεια του EDI. Στο τελευταίο μέρος του κεφαλαίου αναπτύσσεται η ασφάλεια ενός μηνύματος EDI στα διάφορα επίπεδα. Στο κεφάλαιο 4 αναπτύσσεται το EDI σε σχέση με τον τομέα της υγείας. Γίνεται αρχικά μία αναδρομή, στην συνέχεια γίνεται μία περιγραφή του CHIN, στην συνέχεια αναφέρονται κάποια προβλήματα από την εφαρμογή του EDI στον τομέα της υγείας. Μετά αναπτύσσονται τα χαρακτηριστικά των εφαρμογών του EDI και γίνεται και μία περιγραφή της αρχιτεκτονικής 3

5 μίας ηλεκτρονικής ιατρικής εγγραφής και το κεφάλαιο τελειώνει με την ανάπτυξη του EDIMED. Στο κεφάλαιο 5 αναπτύσσεται μία εφαρμογή του EDI στο Βρετανικό Σύστημα Υγείας. Αρχικά γίνεται μία περιγραφή πως είναι το σύστημα υγείας και αναφέρεται το πρόγραμμα ΤF2. Συνεχίζει με τα αποτελέσματα του ΤF2 στα νοσοκομεία και στους προμηθευτές. Και τελειώνει με τα συμπεράσματα από την εφαρμογή του προγράμματος. Στο κεφάλαιο 6 αναπτύσσεται το EDI σαν επιχειρησιακό θέμα. Παρουσιάζεται μία στρατηγική υλοποίησης του EDI, πως δηλαδή ο οργανισμός θα αναλύσει τις ανάγκες του ώστε να χρησιμοποιήσει το EDI. Στην συνέχεια γίνεται μία πιλοτική λειτουργία του συστήματος και τελειώνει με τον ανασχεδιασμό των επιχειρησιακών διαδικασιών του οργανισμού. Στο κεφάλαιο 7, το τελευταίο κεφάλαιο της εργασίας αναφέρονται τα συμπεράσματα και τα πλεονεκτήματα από την χρήση του EDI γενικά αλλά και για τον τομέα της υγείας. 4

6 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Eισαγωγή Τι είναι το EDI; Τι μπορεί να κάνει το EDI; Το μέλλον του EDI Πλεονεκτήματα από τη χρήση του EDI Τα Βασικά στοιχεία του EDI Βασικά στοιχεία ενός μηνύματος EDI Πρότυπα του ΕDI Λογισμικό (Software) Η διαδικασία απ' την πλευρά τον αποστολέα Η διαδικασία απ' την πλευρά τον παραλήπτη Τα σημαντικά στοιχεία (μηχανισμοί) της διαδικασίας Δίκτυα επικοινωνίας του EDI Πρωτόκολλα επικοινωνίας (X.400) Υλικό (hardware) Ασφάλεια στο EDI Eισαγωγή Επικεφαλίδα ασφαλείας Κατάληξη ασφαλείας Μήνυμα Επιβεβαίωσης Σημαντικά θέματα Ασφάλεια σε φυσικό επίπεδο Έλεγχος Πρόσβασης Ασφάλεια Δικτύου Λήψη backup αρχείων Το EDI στην υγεία Η εξέλιξη του EDI CHIN (Community Healthcare Information Network) Προβλήματα από την εφαρμογή του EDI στον τομέα της υγείας Θέματα προτύπου: Θέματα ασφάλειας

7 Νομικά θέματα Χαρακτηριστικά των εφαρμογών του EDI στον τομέα της υγείας ΕDIMED ΜΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ EDI ΣΤΟ ΒΡΕΤΑΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΓΕΙΑΣ Εισαγωγή Η χρησιμοποίηση του EDI στο πλαίσιο του Βρετανικού Υπουργείου Υγείας Αποτελέσματα του προγράμματος TF2 στα νοσοκομεία St James s University Hospital στο Leeds Radcliffe Infirmary στην Oxford Αποτελέσματα του προγράμματος TF2 στους προμηθευτές Smiths industries medical Systems Μ Health Care Συμπεράσματα Το EDI σαν επιχειρηματικό θέμα Εισαγωγή Στρατηγική υλοποίησης του EDI Δημιουργία Ομάδας Εργασίας για το EDI Ανάλυση των Επιχειρηματικών Αναγκών του οργανισμού - χρήστη Πιλοτική λειτουργία του συστήματος Επέκταση του συστήματος Ανασχεδιασμός Επιχειρησιακών Διαδικασιών (BPR) Συμπεράσματα Λειτουργικά οφέλη Στρατηγικά οφέλη Ευκαιριακά οφέλη Πλεονεκτήματα από την χρήση του EDI στον τομέα της υγείας Παράρτημα A: Πρότυπο ΕDIFACT ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

8 ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Eισαγωγή Formatted: Font: Times New Roman, 14 pt, No underline, Greek 1.1. Τι είναι το EDI; Σε πολλούς οργανισμούς υπάρχει άφθονη εργασία με χαρτιά για επαναλαμβανόμενες εμπορικές δοσοληψίες. Πολλές επιχειρήσεις έχουν αρχίσει να πραγματοποιούν πολλές από αυτές τις εργασίες με υπολογιστές. Για παράδειγμα, ένας μεγάλος αριθμός από δοσοληψίες γράφονταν μία μία σε μεγάλες κάρτες αλλά σε πολλούς οργανισμούς αυτές οι εγγραφές έχουν αντικατασταθεί από του υπολογιστές. Περισσότερο αυτοματισμός ωστόσο, έχει εφαρμοστεί μόνο σε πληροφορίες που αφορούν τα εσωτερικά της επιχείρησης. Η τυπική λειτουργία για να στείλουν σε άλλες εταιρείες πληροφορίες είναι να εκτυπώσουν και να στείλουν έγγραφα. Η ηλεκτρονική ανταλλαγή των δεδομένων (EDI) αλλάζει ριζικά αυτή τη διαδικασία. Η ηλεκτρονική ανταλλαγή των δεδομένων είναι μία δοσοληψία, μέσω του δικτύου τηλεπικοινωνίας, από πληροφορίες από ένα σύστημα υπολογιστών μίας εταιρείας στο σύστημα υπολογιστών μίας άλλης χωρίς να χρειάζεται ανθρώπινη παρέμβαση. Για να υλοποιηθεί αυτή η μεταφορά, οι πληροφορίες θα πρέπει να είναι δομημένες σύμφωνα με προκαθορισμένη μορφή και κανόνες έτσι ώστε ο υπολογιστής να μπορεί να τις μεταφράσει στο μορφότυπο (format) των εφαρμογών που πραγματοποιούνται μέσα σε μία εταιρεία για να ενημερώσει τα αρχεία ή τις βάσεις δεδομένων της επιχείρησης.[1] Η χρήση του EDI εξαφανίζει πολλά έγγραφα σε χαρτιά. Έχει αποδειχθεί ότι είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα για πολλές εταιρείες και πολλές χώρες στον κόσμο. Αυτό δεν υποδηλώνει ότι υπάρχει κάποιο έμφυτο πρόβλημα από την χρήση δοσοληψιών με χαρτί ή ότι είναι ανίκανη η χρήση των εγγράφων για τωρινές πληροφορίες. Στην πραγματικότητα θα περιμέναμε τα έγγραφα σε χαρτί να τα χρησιμοποιούμε για αρκετούς σκοπούς στο άμεσο μέλλον. Βασικά το EDI δεν επιδιώκει να ελαττώσει τα έγγραφα που υπάρχουν κατά τις συναλλαγές αλλά να μειώσει την γραφική εργασία. Συγκεκριμένα στον τομέα της υγείας στην Αμερική πραγματοποιείται ένας μεγάλος αριθμός από γραφική εργασία την στιγμή που όλες οι διοικητικές λειτουργίες είναι ώριμες για την εφαρμογή του EDI. Το EDI έχει εφαρμοστεί επιτυχώς σε πολλούς τομείς έτσι ώστε να χρειάζονται λίγες νέες τεχνικές για να μπορεί να εφαρμοστεί και στον τομέα της υγείας. Τι είναι αυτό που ζητούν περισσότερο οι άνθρωποι που εργάζονται στον τομέα της υγείας, από την προθυμία να διευρύνουν τους 7

9 τρόπους με τους οποίους το EDI μπορεί να μετασχηματίσει την εργασία τους σε μία εύκολη διαδικασία. [1] 1.2. Τι μπορεί να κάνει το EDI; H ηλεκτρονική μεταφορά των δεδομένων είναι ένα εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει οργανισμούς σε διάφορους τομείς και πιο συγκεκριμένα στον τομέα της υγείας με τους ακόλουθους τρόπους: Να εξαφανίσει την μη απαραίτητη γραφική εργασία Το EDI παρέχει μία λύση για τους διευθυντές οι οποίοι αναζητούν τρόπους για να γίνουν οι εργασίες πιο γρήγορα και καλύτερα και με λιγότερα έξοδα. Η γραφική εργασία μπορεί να μειωθεί δραστικά όταν ένα σταθερό έγγραφο που μπορεί να ανταλλαγεί μεταξύ δύο οργανισμών όπως μία αποζημίωση ή μία εντολή για αγορά μπορεί να μεταφερθεί ηλεκτρονικά. Επιπλέον γραφική εργασία μπορεί να μειωθεί όταν όλες οι φόρμες που ανταλλάσσονται μέσα σε μία διαδικασία μίας εταιρείας είναι αυτόματες. Η χρήση του EDI σε άλλους τομείς για ολόκληρη την διαδικασία προμήθειας είναι η πιο κοινή από τις εφαρμογές του EDI. Να μειώσει τον χρόνο που χρειάζονταν για να γίνει μία εργασία. Αν και η χρήση του EDI μπορεί να μειώσει δραματικά το κόστος μεταφοράς ταυτόχρονα επιταχύνει τον εμπορικό κύκλο. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί σημαίνει αυξημένη ροή προϊόντων και κεφαλαίων και κατ' επέκταση μεγαλύτερη εμπορική και επιχειρηματική δραστηριοποίηση. Είναι ταχύτερο από το ταχυδρομείο και ακριβέστερο από το telex ή το fax διότι εξασφαλίζει τη σωστή και έγκαιρη εισαγωγή της πληροφορίας στη βάση δεδομένων του παραλήπτη.[2] 8

10 1.3. Το μέλλον του EDI Οι μέτοχοι του τομέα της υγείας έχουν κερδίσει από την εφαρμογή του EDI σε άλλους τομείς πολλές εμπειρίες. Και η επιτυχία αλλά και η αποτυχία μπορούν να βοηθήσουν να απαντηθούν οι συνηθισμένες ερωτήσεις για το μέλλον του EDI: Θα γίνει ευρέως γνωστό; και Πως μπορεί να ωφεληθεί η επιχείρησή μου; Αν και το EDI είναι ευρέως αποδεκτό δεν είναι ένα τεχνολογικό θέμα. Μερικές εταιρείες μπορούν να διαλέξουν να μην αποδεχθούν ένα κοινό ηλεκτρονικό μορφότυπο (format) γιατί δεν επιθυμούν ακόμη να σταθεροποιήσουν τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται την εταιρεία τους. Ακόμη και αν επιθυμούν να έχουν ένα πρότυπο και είναι σύμφωνοι για να μορφοποιήσουν την πληροφορία σύμφωνα με αυτό, πολλές διαφωνίες σχετικά με το ποιες πληροφορίες θα ανταλλαγούν μπορεί να είναι δύσκολο να αρχειοθετηθούν. Ενώ το EDI χρησιμοποιείται ευρέως είναι κατ αρχήν ένα θέμα για να αναπτύξουν εμπορικές εφαρμογές μαζί με ένα σύνολο πολιτικών. Διευθυντές εταιρειών μπορεί να επιθυμούν να πετύχουν συμφωνίες σχετικά με τα πρότυπα.[1] Κατά την διάρκεια του 1980 οι ιδρυτές και τα μέλη του Health Industry Business Communication Council (HIBCC) παρουσίασαν την ανάγκη στα ηγετικά στελέχη να κάνουν πραγματικότητα το EDI για εφαρμογές αγοράς προϊόντων. Λίγο πριν το 1990 τα αποτελέσματα από εκατοντάδες ξεχωριστούς-μεμονωμένους πληρωτές, προμηθευτές και κυβερνητικούς πράκτορες, οργανισμούς δημιούργησαν τα πρότυπα του EDI για εφαρμογές αποζημίωσης. Το εύρος από την χρήση του στις ασφαλιστικές εφαρμογές τώρα φαίνεται να είναι αναπόφευκτο. Γιατί τα πρότυπα του EDI έχουν αγκαλιαστεί από την πλειοψηφία των ιδρυμάτων όπως η κυβέρνηση και οι περισσότερες εμπορικές ασφαλιστικές εταιρείες οι οποίοι χρησιμοποιούν το EDI εδώ και αρκετά χρόνια. Ο ρυθμός αλλαγής μπορεί να είναι για άλλους οργανισμούς πολύ γρήγορος και για άλλους οργανισμούς πολύ αργός.[2] 1.4. Πλεονεκτήματα από τη χρήση του EDI Τα οφέλη από τη χρήση του EDI μπορούν να διακριθούν σε τρεις βασικές κατηγορίες: λειτουργικά (operational benefits), δηλαδή οφέλη που έχουν άμεσο αντίκτυπο στις καθημερινές λειτουργίες του οργανισμού και που συνήθως γίνονται αισθητά σε ορισμένα μόνο τμήματα του. Σε αυτά περιλαμβάνονται: μείωση διαφορων παραμέτρων κόστους, όπως μείωση στους λογαριασμούς χαρτικής υλης και στα ταχυδρομικά έξοδα 9

11 μείωση στο κόστος αποθήκευσης (αφού πλέον διατηρείται μειωμένο απόθεμα) που εκφράζεται σε κοστος αποθηκευτικού χώρου, ασφάλιση αποθέματος, προσωπικό φύλαξης αποθηκών κλπ. μείωση του κόστους επεξεργασίας στοιχείων από ανθρώπινο δυναμικό που αφορά τη χειρωνακτική εισαγωγή, διόρθωση και επιβεβαίωση στοιχείων από και προς τον υπολογιστή βελτιωμένη διαχείριση ρευστών διαθεσίμων, καθώς με τη χρήση EDI αναφέρονται σημαντικές βελτιώσεις στη διαδικασία σύνδεσης τιμολογίων και παραγγελιών καθώς και παράδοσης παραγγελιών, που σημαίνει ότι μεγαλύτερη αναλογία τιμολογίων εξοφλούνται έγκαιρα αποφυγή των λαθών πον που παρατηρούνται κατά τη μεταφορά των στοιχείων των συναλλαγών από το ένα μέσο (έγγραφο) στο άλλο (υπολογιστής) και παράλληλη μείωση σφαλμάτων, όπως η λανθασμένη αποστολή παραγγελιών και άλλων στοιχείων συναλλαγών.[2] στρατηγικά (steategic benefits), δηλαδή οφέλη κρίσιμα και μακροπρόθεσμης σπουδαιότητας για τη λειτουργία του οργανισμού, που επηρρεάζουνεπηρεάζουν άμεσα την κεντρική δραστηριότητά του. Τα οφέλη αυτά αφορούν κυρίως: την επιτάχυνση του εμπορικού κύκλου. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικοσημαντικό γιατί σημαίνει αυξημένη ροή προϊοντωνπροϊόντων και κεφαλαίων και κατ' επέκταση μεγαλύτερη εμπορική και επιχειρηματική δραστηριοποίηση, τη δυνατότητα της λεγόμενης just-in-time παραγωγής που σημαίνει δυνατότητα άμεσης διεκπεραίωσης παραγγελιών μικρού ογκουόγκου τη στιγμή που θα υπάρξει ζήτηση. Χωρίς αυτή τη δυνατότητα οι βιομηχανίες είναι υποχρεωμένες να δεσμεύουν κεφάλαια σε μορφή αποθέματος ώστε να υπάρχουν διαθέσιμα προϊόντα όταν παρουσιαστεί ανάγκη. Το EDI, επιταχύνοντας τις διαδικασίες των παραγγελιών και των πωλήσεων, υποβοηθά την υιοθέτηση της τεχνικής just-intime, αποδεσμεύει τα κεφάλαια, συνεπάγεται γρήγορη διακίνηση των προϊόντων και μείωση στο ελάχιστο της απαξίωσης των αποθεμάτων αφού πλέον οι επιχειρήσεις διατηρούν την ελάχιστη μόνο ποσότητα απόθέματος, τη μείωση του χρόνου παράδοσης των παραγγελιών που προκύπτει από την κατάργηση των εγγράφων - η διακίνηση των οποίων συχνά καθυστερεί - και την ταχύτερη διακίνηση των προϊόντων. 'Ετσι, οι επιχειρήσεις που μπορούν να επιτύχουν τη γρήγορη και έγκαιρη παράδοση των παραγγελιών απόκτουν Formatted: Indent: Left: 0 cm Formatted: Indent: Left: 0 cm, Tab stops: 1,02 cm, Left + Not at 7,11 cm 10

12 ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά μέσω των καλύτερων υπηρεσιών που προσφέρουν στους πελάτες τους. περιστασιακά (opportunity benefits), δηλαδή οφέλη που δεν είναι απαραίτητα κρίσιμα για τις τρέχουσες λειτουργίες του οργανισμού αλλά που προσφέρουν πρόσκαιρα καλύτερη θέση της επιχείρησης στην αγορά. Τα οφέλη αυτά περιλαμβάνουν: την ενίσχυση του γοήτρου και της φήμης μέσα στην αγορά, καλύτερες σχέσεις με τους εμπορικούς εταίρους, που οφείλονται στην αποδότικοτερη ροή πληροφοριών μεταξύ τους και, κατά συνέπεια, στην αρμονικότερη συνεργασία τους το ανταγωνιστικο πλεονέκτημα έναντι των επιχειρήσεων που δεν κάνουν χρήση EDI. Καθώς οι χρήστες της τεχνικής αυξάνονται, παρατηρείται το φαινόμενο κάποιες επιχειρήσεις να διαλέγουν τους συνεργάτες τους ανάλογα και με αυτό το κριτήριο. Ετσι, μια επιχείρηση έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να ανταπεξέλθει στον ανταγωνισμο και να διασφαλίσει τη θέση της στην αγορά, έχοντας μεγαλύτερη πιθανότητα επιλογής της σε σχέση με τους ανταγωνιστές της.[2] Χωρίς αμφιβολία, τα ποικίλα πλεονεκτήματα που απορρέουν από το EDI δεν προκύπτουν χωρίς κόστος. Το κόστος αυτό περιλαμβάνει τοσο την αρχική επένδυση, που δεν είναι ευκαταφρόνητη, όσο και τα λειτουργικά έξοδα. Πάντως, τα πλεονεκτήματα που εμφανίζονται, και που είναι τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα, σίγουρα αντισταθμίζουν το κόστος. Αυτό που θα πρέπει πάντως να επισημανθεί είναι πως τα πλεονεκτήματα αυξάνουν δραματικά και υπερβαίνουν κατά εντυπωσιακά ποσοστά το κόστος με την επίτευξη αυτού πον ονομάζεται "κρίσιμη μάζα χρηστών" (critical mass). Δηλαδή, με την αύξηση του αριθμού των συναλλασσομένων εταίρων που χρησιμοποιούν EDI και τη διενέργεια όσο το δυνατό μεγαλύτερου όγκου συναλλαγών μέσω EDl. Κάτω από αυτές τις προϋποθέσεις, η επένδυση στο EDI είναι απόλυτα δικαιολογημένη και αποσβένεται πολύ γρήγορα. Αυτός είναι άλλωστε και o λόγος που συνεργεί ώστε οι εφαρμογές EDI να μην αναπτύσσονται μεμονωμένα από τις διάφορες επιχειρήσεις αλλά μέσα στα πλαίσια μιας ομάδας χρηστών, ώστε να εξασφαλίζεται εκ των προτέρων και στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό η "κρίσιμη μάζα". [2] Όταν μελλοντικά θα καταστεί εφικτή η διασύνδεση μεταξύ διαφορετικών ομάδων χρηστών EDI και η τεχνική θα χρησιμοποιείται λίγο ή πολύ με την ίδια ευκολία και στην ίδια έκταση πον χρησιμοποιείται σήμερα το τηλέφωνο ή το fax, τότε θα υπάρξει πλήρης 11

13 μεγιστοποίηση της ωφέλειας από τη χρήση του EDI. Και βέβαια η πραγματοποίηση αυτών των γεγονότων δε θα πρέπει να τοποθετείται στο πολύ μακρινό μέλλον. Θα πρέπει πάντως να επισημανθεί ότι η οικονομική απόδοση ενός συστήματος EDI δεν είναι εύκολα μετρήσιμη, εξαιτίας των παρακάτω γεγονότων: είναι δύσκολη η αποτίμηση της διαχείρισης κάθε σελίδας ενός διοικητικού ή εμπορικού εγγράφου, έτσι ώστε να συγκριθεί το κόστος αυτό με το αντίστοιχο κόστος του EDI, θα πρέπει να συνεκτιμηθούν παράγοντες όπως η αύξηση της αποδότικοτητας και της παραγωγικότητας του εργατικού δυναμικού, διαδικασία που δεν μπορεί να εξάγει ακριβή αποτελέσματα.[2] Παρ'όλα αυτά, η διεθνής εμπειρία από τη χρήση του EDI έχει καταδείξει τα ακόλουθα αποτελέσματα: Μείωση σφαλμάτων πληκτρολόγησης κατά 97% Καλύτερη εξυπηρέτηση πελατών κατά 76% Μείωση επαναπληκτρολογήσεων κειμένων κατά 73% Καλύτερη διαχείριση αποθεμάτων κατά 36% Ταχύτερη διαδικασία παραγωγής κατά 26% Μείωση αποθηκευτικού χώρου κατά 18% Μείωση εξόδων δημιουργίας και διαχείρισης εγγράφων κατά 16%. Formatted: Greek 12

14 ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Τα Βασικά στοιχεία του EDI Για την υλοποίηση ενός συστήματος EDI, απαιτείται η δημιουργία της κατάλληλης υποδομής που θα υποστηρίξει τη νέα αυτή εφαρμογή τόσο σε τεχνικό όσο και σε διοικητικό επίπεδο. Τα στοιχεία που κυρίως συνιστούν αυτή την υποδομή περιλαμβάνουν: Τα πρότυπα του EDI Το λογισμικό (software) του EDI Τα δίκτυα επικοινωνίας του EDI Το υλικό (hardware) του EDI Formatted: Heading 1, Left, Line spacing: single, Widow/Orphan control, Tab stops: Not at 1,27 cm Πριν μιλήσουμε όμως για τα βασικά στοιχεία ενός συστήματος EDI πρέπει πρώτα να αναφερθούμε στα βασικά στοιχεία ενός μηνύματος EDI. [1] Βασικά στοιχεία ενός μηνύματος EDI Θεμελιώδης λίθος του EDI είναι η δόμηση των ανταλλασσομένων μηνυμάτων σύμφωνα με αυστηρά καθορισμένους κανόνες προκειμένου να καταστεί εφικτή η <<διερμηνεία>> των μηνυμάτων από τα υπολογιστικά συστήματα των επιχειρήσεων που συναλλάσσονται χρησιμοποιώντας EDI. Οι κανόνες αυτοί τυποποιούνται σε επίπεδο ομάδων χρηστών αλλά και σε εθνικό και διεθνές επίπεδο και αποτελούν πλέον πρότυπα(standards). Από τι αποτελείται όμως ένα μήνυμα EDI; Καταρχήν ένα μήνυμα είναι η μικρότερη ενότητα πληροφοριών που έχει νόημα για τον παραλήπτη της και αποτελείται από το περιεχόμενο μίας συναλλαγής, αντικατοπτρίζει δηλαδή μία συναλλαγή ή ανταλλαγή πληροφοριών/στοιχείων. Όλα τα μηνύματα αποθηκεύονται μέσα σε ένα ειδικό ευρετήριο το οποίο ονομάζεται ευρετήριο πρότυπων μηνυμάτων (standard messages directory). Τα βασικά συστατικά ενός μηνύματος EDI που έχουν γίνει και αντικείμενο τυποποίησης είναι τα ακόλουθα:[4] Formatted: Heading 2, Left, Line spacing: single, Widow/Orphan control, Tab stops: Not at 1,27 cm 13

15 α) Στοιχεία δεδομένων (Data Elements): Είναι οι μικρότερες (αδιαίρετες) μέσα σε ένα μήνυμα και όλα μαζί αποτελούν το λεξιλόγιο του EDI. Ένα στοιχείο δεδομένων μπορεί να είναι ένα όνομα, μία ημερομηνία, ένα χρηματικό ποσό, μία μονάδα μέτρησης κ.τ.λ. Ένα στοιχείο δεδομένων ανάλογα με την θέση που κατέχει μέσα στο μήνυμα μπορεί να είναι απλό ή σύνθετο (simple or composite) ή ακόμα να εξυπηρετεί σαν συστατικό (component) ενός σύνθετου στοιχείου δεδομένων. Όλα τα στοιχεία δεδομένων είναι αποθηκευμένα μέσα σε αυτό που ονομάζεται ευρετήριο στοιχείων δεδομένων (data elements directory). To ευρετήριο των στοιχείων δεδομένων περιέχει το τίτλο αλλά και την περιγραφή του κάθε στοιχείου δεδομένου. β) Τμήματα πληροφοριών (Segments):Τα τμήματα πληροφοριών αποτελούνται από στοιχεία δεδομένων τα οποία οργανώνονται σαν μία λειτουργική ομάδα για κάποιο συγκεκριμένο σκοπό. Τα τμήματα πληροφοριών ανάλογα με την θέση που έχουν μέσα στο μήνυμα αλλά και από την λειτουργία για την οποία προορίζονται, διακρίνονται σε τμήματα πληροφοριών εξυπηρέτησης (service segments) και τμήματα πληροφοριών του χρήστη (user data segments). Τα τμήματα πληροφοριών εξυπηρέτησης περιέχουν πληροφορίες που περιγράφουν στοιχεία όπως ταυτότητα και προορισμός του μηνύματος (ταυτότητα παραλήπτη), ταυτότητα αποστολέα, ημέρα και ώρα αποστολής του μηνύματος καθώς και πολλά άλλα. Αντίθετα τα τμήματα πληροφοριών του χρήστη ασχολούνται με τις ουσιώδεις πληροφορίες της επιχειρηματικής λειτουργίας ενός μηνύματος. Όπως και τα στοιχεία δεδομένων έτσι και τα τμήματα πληροφοριών φυλάσσονται στο ευρετήριο τμημάτων πληροφοριών (segments directory).[4] γ) Λειτουργική ομάδα (Functional Group): Η λειτουργική ομάδα δίνει τη δυνατότητα της μετάδοσης, μέσα σε μία σύνοδο, μίας σειράς μηνυμάτων που ανήκουν όλα στον ίδιο τύπο όπως για παράδειγμα, τα μηνύματα-παραγγελίες που απευθύνονται στον ίδιο παραλήπτη. δ) Συντακτικοί κανόνες (Syntax rules): Η ύπαρξη των βασικών μονάδων κατασκευής ενός μηνύματος δεν είναι τόσο σημαντική αν δεν υπάρχουν και οι κατάλληλοι κανόνες οι οποίοι θα καθορίζουν τον τρόπο με τον οποίο θα συναρμολογούνται τα στοιχεία δεδομένων μέσα στα μηνύματα, έτσι ώστε τα μηνύματα να εκτελούν σωστά τη λειτουργία για την οποία προορίζονται. Οι κανόνες αυτοί λέγονται συντακτικοί κανόνες. Η σημασία της ύπαρξης των συντακτικών κανόνων είναι πολύ μεγάλη όπως 14

16 αναγκαίο είναι και το συντακτικό για την φυσική γλώσσα επικοινωνίας. Οι συντακτικοί κανόνες μπορεί να είναι το σύνολο των χαρακτήρων που χρησιμοποιείται από ένα μήνυμα ή ακόμη και οι ειδικοί χαρακτήρες που χρησιμοποιούνται για να διαχωρίσουν τις τιμές που περιέχονται σε ένα μήνυμα. ε) Κατευθυντήριες γραμμές σχεδιασμού ενός μηνύματος (Message design guidelines): Οι κατευθυντήριες γραμμές σχεδιασμού ενός μηνύματος επιτρέπουν στις διάφορες ομάδες εργασίας την ανάπτυξη νέων ή την τροποποίηση των ήδη υπαρχόντων μηνυμάτων με ένα ομοιόμορφο τρόπο. Δηλαδή ένα νέο μήνυμα πρέπει να είναι σύμφωνο με το πρότυπο ώστε να ερμηνεύεται σωστά και να είναι συνεπές με τους συντακτικούς κανόνες του προτύπου. Με την εφαρμογή ενός νέου προτύπου πρέπει να συμμορφωθούν και τα ήδη υπάρχοντα μηνύματα ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Αυτά λοιπόν είναι τα βασικά στοιχεία ενός μηνύματος EDI. Μπορούμε τώρα να δούμε τα βασικά συστατικά του EDI. [4] Πρότυπα του ΕDI Τα βασικότερα πρότυπα του EDI κατά την εξέλιξη του είναι τα ακόλουθα: EDIFACT: Το EDIFACT είναι το αποτέλεσμα της προσπάθειας των Ηνωμένων Εθνών να δημιουργήσει ένα κοινό διεθνές πρότυπο μέσα στο χώρο που ονομάζεται εμπόριο χωρίς έγγραφα. Το όνομα του σημαίνει Ηλεκτρονική Μεταβίβαση Δεδομένων για τη Διαχείριση, το Εμπόριο και τις Μεταφορές (Electronic Data Interchange for Administration, Commerce and Transport). Αυτό το πρότυπο συγκεντρώνει τα καλύτερα χαρακτηριστικά από τα δύο προϋπάρχοντα πρότυπα, το UN/TDI και το ANSI X.12. H ανάλυση γενικά ενός EDI προτύπου και ειδικότερα του EDIFACT περιλαμβάνει τρία βασικά σημεία και αυτά είναι: 1. Τα στοιχεία δεδομένων. 2. Οι συντακτικοί κανόνες. 3. Οι δομές μηνυμάτων. Για το EDIFACT θα γίνει εκτενέστερη αναφορά στο παράρτημα Α. Formatted: Heading 2, Left, Line spacing: single, Widow/Orphan control, Tab stops: Not at 1,27 cm 15

17 UN/TDI:(United Nations Guidelines for Trade Data Interchange). To UN/TDI δημιουργήθηκε από την SITRO (Simpler Trade Procedures Board), είναι ένα σύνολο από συντακτικούς κανόνες (syntax rules) και ένα λεξικό από στοιχεία δεδομένων (data element) για την ανταλλαγή στοιχείων/πληροφοριών εμπορικής φύσης. Η Οικονομική Επιτροπή για την Ευρώπη των Ηνωμένων Εθνών (UNECE) υιοθέτησε αυτά τα στοιχεία και παρήγαγε το UN/TDED (United Nations Trade Data Element Directory) καθώς επίσης και ένα πρότυπο συντακτικό για την ανταλλαγή δεδομένων, το UN/TDI (United Nations Trade Data Interchange) και το υιοθέτησαν διάφορες ομάδες χρηστών ΕDI. Η περαιτέρω εξέλιξη του UN/TDI κατέληξε σε ένα πρότυπο που παρέχει οδηγίες πάνω σε κανόνες σύνταξης, κατασκευή τμημάτων πληροφορίας, κανόνες μετάδοσης και επίσης οδηγίες για τον σχεδιασμό ενός μηνύματος. Το UN/TDI δεν διαθέτει προσδιοριστές. Προχωρώντας στο συντακτικό του UN/TDI διαπιστώνουμε ότι τα σύνολα χαρακτήρων και οι ειδικοί χαρακτήρες ελέγχου που χρησιμοποιεί είναι ίδια με εκείνα του EDIFACT. ANSI X.12: Το ANSI X.12 είναι η μία από τις δύο συνιστώσες τoυ EDIFACT, γι αυτό και έχει και αρκετά χαρακτηριστικά του. Ένα από τα κυριότερα χαρακτηριστικά του είναι τα στοιχεία δεδομένων, επίσης σε αυτό το πρότυπο γίνεται χρήση και των προσδιοριστών. Το ANSI X.12 έχει τους ίδιους συντακτικούς κανόνες με το EDIFACT. Το ANSI X.12 είχε χρησιμοποιηθεί για κλάδους και τομείς της οικονομίας όπως μεταφορές, εμπόριο και τράπεζες, χωρίς όμως να ακολουθούν μία συντονισμένη και εναρμονισμένη πορεία και στην προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα εθνικό πρότυπο για το EDI που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως κοινό μέσο επικοινωνίας μεταξύ διαφορετικών ομάδων χρηστών. Για να ικανοποιηθεί αυτή η ανάγκη δημιουργήθηκε μία ειδική επιτροπή η ASC X12 (Accredited Standards Committee X12) στα πλαίσια της ANSI (American National Standards Institute). Kαι το αποτέλεσμα της μελέτης αυτής της επιτροπής ήταν η δημιουργία εθνικού προτύπου ώστε να μπορούν σε εθνικό επίπεδο να επικοινωνούν οι διάφορες ομάδες χρηστών. TRADACOMS: Trading Data Communication. Η πρωτοβουλία για την δημιουργία αυτού του προτύπου ξεκίνησε από τον ΑΝΑ (Article Number Association). O ΑΝΑ είναι ένας αγγλικός φορέας που ο ρόλος του είναι η διαχείριση θεμάτων που 16

18 σχετίζονται με την αρίθμηση των ειδών που είχε σαν στόχο να ορίσει ένα σύνολο προτύπων για την επικοινωνία δεδομένων, που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί στις εμπορικές εφαρμογές. Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν βρίσκεται σε πλήρη εναρμόνιση με το EDIFACT αφού το TRADACOMS χρησιμοποιεί από την μία το πρότυπο UN/TDI αλλά από την άλλη έχει αναπτύξει και υιοθετήσει ένα δικό του ευρετήριο στοιχείων δεδομένων. Επίσης στο TRADACOMS δεν υπάρχει η έννοια των προσδιοριστών και αυτό γίνεται αφού το TRADACOMS χρησιμοποιείται. Το TRADACOMS όμως αναπτύχθηκε με σκοπό να εξυπηρετήσει συγκεκριμένες επιχειρηματικές ανάγκες, έτσι δεν μπορεί να επιβιώσει σε επίπεδο διεθνούς προτύπου όπως το EDIFACT.[4] Formatted: Greek Λογισμικό (Software) Το πιο σημαντικό συστατικό ενός συστήματος EDI είναι το λογισμικό του. Λειτουργικά, το λογισμικό αυτό εκτελεί δύο βασικές λειτουργίες: ενσωματώνει όλες τις προς αποστολή πληροφορίες σε μία βασική δομή, σύμφωνα με το πρότυπο που χρησιμοποιεί ο αποστολέας του μηνύματος και αντίστροφα, αποκωδικοποιεί τα εισερχόμενα EDI μηνύματα και τα μετατρέπει σε δεδομένα άμεσα επεξεργάσιμα από το υπολογιστικό σύστημα του παραλήπτη. Η επιλογή του λογισμικού EDI είναι ιδιαίτερα σημαντική για την αποτελεσματικότητα του συστήματος. Παρ όλα αυτά, η διαδικασία αυτή δεν μπορεί να γίνει ξεχωριστά από την επιλογή των άλλων συστατικών στοιχείων του συστήματος και πάντα σε συνάρτηση με τις επικοινωνιακές και επιχειρηματικές ανάγκες του οργανισμού/χρήστη. Η περιγραφή της συνολικής διαδικασίας που επιτελεί το μεταφραστικό λογισμικό θα γίνει σύμφωνα με το σχήμα 2.1. Σ'αυτό το σχήμα απεικονίζονται τα βασικά συστατικά στοιχεία του μεταφραστικού λογισμικού καθώς και τα αρχεία, τα προγράμματα και οι διασυνδέσεις που εμπεριέχονται στην όλη διαδικασία. Το επάνω κομμάτι του σχήματος απεικονίζει έναν αποστολέα EDI μηνυμάτων, ενώ το κάτω, έναν παραλήπτη. Οι διαδικασίες της επεξεργασίας ακολουθούν μία αυστηρή διαδοχή και μπορούμε να παρομοιάσουμε το σχήμα 2.1 σα μια γραμμή παραγωγής (production line).[6] Formatted: Heading 2, Left, Line spacing: single, Widow/Orphan control, Tab stops: Not at 1,27 cm Η διαδικασία απ' την πλευρά τον αποστολέα. 17

19 1. Για να ελαχιστοποιηθεί η επίδραση που πιθανά θα έχουν οι απαιτήσεις του EDI λογισμικού απ' τα αρχεία εφαρμογών του χρήστη, προκύπτει η ανάγκη για μια κοινή διασύνδεση μεταξύ των δύο. Αυτή η ανάγκη ικανοποιείται μέσω της δημιουργίας ενός αρχείου διασύνδεσης (interface file). Έτσι τα δεδομένα που εξάγονται από τα αρχεία εφαρμογών τοποθετούνται σε ένα αρχείο συναλλαγής. Για να αποκομίσουμε όμως τη μέγιστη δυνατή ευελιξία σ αυτό το στάδιο, είναι λογικό να εισάγουμε και τη χρήση μιας αποθήκης μηνυμάτων (message store). H αποθήκη μηνυμάτων μπορεί να χωρέσει έναν αριθμό από αρχεία διασύνδεσης, των οποίων η επόμενη επεξεργασία μπορεί να αρχίσει στον επιθυμητό χρόνο. Τα αρχεία διασύνδεσης μέσα στην αποθήκη μηνυμάτων, είναι δυνατό να έχουν ταξινομηθεί σύμφωνα με τις επιθυμίες του χρήστη, ανάλογα με τον τύπο ή τη μορφή του μηνύματος (message type/format), συναλλασσόμενο εταίρο ή οποιονδήποτε άλλο συνδυασμό. 2. Απ' τη στιγμή που υπάρχει το αρχείο διασύνδεσης και αφού δοθεί η κατάλληλη εντολή, προχωράει η επεξεργασία αυτού του αρχείου. Τα προγράμματα του μεταφραστικού λογισμικού προσπελαύνουν εναλλακτικά έναν πίνακα ο οποίος περιέχει την ορθή δομή του συγκεκριμένου μηνύματος, και το αρχείο διασύνδεσης που δημιουργήθηκε στο προηγούμενο βήμα. Γίνονται οι απαραίτητοι έλεγχοι ορθότητας, μετατρέπονται οι κωδικοί και εξακριβώνονται το προφίλ του επιθυμητού παραλήπτη (- ων). Εφ' όσον όλα πήγαν καλά τα δεδομένα μορφοποιούνται στο κατάλληλο EDI συντακτικό πρότυπο, π.χ. το EDIFACT.[7] 3. Τα μορφοποιημένα πλέον δεδομένα, αντιγράφονται σε ένα αρχείο το οποίο είναι πολύ κοντά σε αυτό που τελικά θα μεταδοθεί. Το αρχείο που παράγεται σε αυτό το στάδιο ονομάζεται αρχείο συναλλαγής (interchange file). Είναι ευνόητο ότι και σε αυτό το σημείο είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί μία αποθήκη μηνυμάτων. Αυτή θα περιέχει έναν αριθμό από αρχεία συναλλαγής τα οποία θα αναμένουν να μεταδοθούν. 18

20 Σύστημα αποστολέα Εσωτερικές εφαρμογές Message store Αρχείο διασύνδεσης προγράμματα πίνακες διάφορα προφίλ Αρχείο συναλλαγής Message store Επικοινωνιακή διασύνδεση Αρχεία / βάση Εξαχθέντα δεδομένων δεδομένα Σύστημα αποστολέα Μεταφραστικό λογισμικό EDI μορφή VADS ή άλλο πρωτόκολλο Σύστημα παραλήπτη Message store Επικοινωνιακή Αρχείο διασύνδεση συναλλαγής Message store προγράμματα πίνακες διάφορα προφίλ προγράμματα πίνακες διάφορα προφίλ Αρχείο διασύνδεσης Message store Message store Εσωτερικές εφαρμογές Εσωτερικές Αρχείο Αρχείο Επικοινωνιακή εφαρμογές διασύνδεσης συναλλαγής διασύνδεση Σχ.2.1 Σύστημα αποστολέα παραλήπτη 4. Πριν την τελική μετάδοση γίνονται και κάποιες ρυθμίσεις σύμφωνα με την μορφή των προτύπων επικοινωνιών που χρησιμοποιούνται. Δηλαδή, τα δεδομένα του κάθε αρχείου συναλλαγής τοποθετούνται μέσα σε ένα φάκελο, όπως ορίζει το Αρχεία/βάση Εξαγχθέντα Μεταφραστικό EDI μορφή VADS ή άλλο δεδομένων επικοινωνιακό δεδομένα πρωτόκολλο λογισμικό που χρησιμοποιείται (π.χ. πρωτόκολλο Χ.25, Χ.400), και τελικά μεταδίδονται. Οι διαδικασίες αυτού του βήματος επιτελούνται μέσα στο τμήμα που στο σχήμα μας ονομάζεται επικοινωνιακή διασύνδεση (communication interface).[7] Σύστημα παραλήπτη Η διαδικασία απ' την πλευρά τον παραλήπτη. Σ' αυτή την περίπτωση ισχύουν τα ίδια όπως και στον αποστολέα με κάποιες μικρές διαφοροποιήσεις. Message store προγράμματα Message store πίνακες 1. Η παραλαβή των δεδομένων μπορεί να γίνει είτε διάφορα άμεσα (π.χ. PSTN και modems) είτε έμμεσα, μέσα από το γραμματοκιβώτιο ενός VADS προφίλ δικτύου. Τα δεδομένα, ανάλογα Επικοινωνιακή Αρχείο Αρχείο Εσωτερικές με το διασύνδεση είδος της επικοινωνίας συναλλαγής που χρησιμοποιείται, είναι διασύνδεσης δυνατό να εφαρμογές εμπεριέχουν μαζί 19 VADS ή άλλο EDI μορφή Μεταφραστικό Αποδιαμορφω- αρχεία/

21 και διάφορες αποκρίσεις από το δίκτυο (δηλαδή επιβεβαίωση παραλαβής, αναφορές κατάστασης του μηνύματος, κλπ). Γι' αυτό το λόγο μπορεί να χρειαστεί να γίνει κάποιος διαχωρισμός των δεδομένων (data splitting). H παραπάνω διαδικασία λαβαίνει χώρα μέσα στην επικοινωνιακή διασύνδεση. 2. Το παραληφθέν αρχείο αποδιαμορφώνεται σύμφωνα, με τις προδιαγραφές του μηνύματος που μεταφέρει. Εκτελούνται έλεγχοι ορθότητας (π.χ. υποχρεωτικά/υπο συνθήκη στοιχεία, μήκος πεδίων κ.τ.λ.) σύμφωνα με τις παραμέτρους του μηνύματος και οι διάφοροι κώδικες μετατρέπονται σε αυτούς που χρησιμοποιούνται απ' τα αρχεία εφαρμογών του παραλήπτη. 3. Τα δεδομένα που προέκυψαν από το προηγούμενο βήμα, τοποθετούνται για χρήση μέσα σε ένα αρχείο διασύνδεσης. Σ αυτό το στάδιο είναι δυνατό να εκτελεστούν περαιτέρω έλεγχοι σχετικά με τις απαιτήσεις του αρχείου (-ων) εφαρμογής που πρόκειται να ενημερωθεί. 4. Τα δεδομένα εισάγονται στην εφαρμογή του παραλήπτη.[8] Τα σημαντικά στοιχεία (μηχανισμοί) της διαδικασίας. Περιγράψαμε τα βασικότερα βήματα που επιτελεί το EDI μεταφραστικό λογισμικό, έτσι ώστε να γίνει η συναλλαγή μεταξύ ενός αποστολέα και ενός παραλήπτη μέσω EDI μηνυμάτων. Στη συνέχεια, Θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε το ρόλο κάποιων σημαντικών συστατικών στοιχείων (μηχανισμών) που συμμετέχουν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας μιας τέτοιας συναλλαγής. Υπενθυμίζουμε ότι η φιλοσοφία μας κατευθύνεται σε ένα EDI μεταφραστικό λογισμικό του οποίου, η λειτουργία θα προγραμματίζεται εύκολα από το χρήστη, θα είναι πλήρως ελεγχόμενη σε όλο της το φάσμα και θα είναι εξασφαλισμένη από πιθανά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν. Και όλα αυτά με οποιονδήποτε αριθμό και τύπο EDI συναλλαγών, αλλά και οποιονδήποτε αριθμό συναλλασσόμενων εταίρων. Συγκεκριμένα: 1. Το πρώτο στοιχείο είναι ο πίνακας (table), που παίζει πρωταρχικό ρόλο στο βήμα 2 αντίστοιχα και στον αποστολέα και στον παραλήπτη. Η σκοπιμότητα αυτού του στοιχείου είναι η αποθήκευση των ορισμών των EDI μηνυμάτων. 2. Το επόμενο στοιχείο που εξετάζουμε είναι αυτό που ονομάζεται προφίλ. Υπάρχουν δυο ειδών τέτοια προφίλ. Το πρώτο αφορά τους συναλλασσόμενους εταίρους (trading partner profile) ενώ το δεύτερο αφορά το δίκτυο (netwotk profile) το οποίο 20

22 χρησιμοποιείται για να γίνουν οι EDI συναλλαγές. Με τη διατήρηση τέτοιων προφίλ οι διαδικασίες αποστολής και λήψης EDI μηνυμάτων αυτοματοποιούνται στο μέγιστο δυνατό βαθμό, ενώ ταυτόχρονα παρέχεται και κάποια μορφή ασφάλειας. Πιο συγκεκριμένα, το προφίλ ενός συναλλασσόμενου εταίρου είναι μία εγγραφή, τα πεδία της οποίας περιέχουν πληροφορίες που αφορούν τα EDI μηνύματα με τα οποία συναλλάσσεται ένας εταίρος με τους υπόλοιπους. Η εγγραφή αυτή περιέχει, τουλάχιστο, τα εξής πεδία : τη διεύθυνση του εταίρου στο επικοινωνιακό δίκτυο, μία αναφορά σχετικά με την εφαρμογή που πρόκειται να λάβει (δηλαδή τον τύπο του μηνύματος), συντακτικό που χρησιμοποιείται στη συγκεκριμένη συναλλαγή, τον πίνακα (-ες) που θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια της μετάφρασης του EDI μηνύματος και τέλος το πεδίο χρονοπρογραμματισμός της αποστολής. Το προφίλ τον δικτύου είναι κι αυτό μία εγγραφή, οι πληροφορίες της οποίας αφορούν αποκλειστικά το επικοινωνιακό δίκτυο που θα χρησιμοποιηθεί κατά τη διάρκεια των EDI μεταδόσεων. Τα πεδία της εγγραφής αυτής είναι: η ταυτότητα του χρήστη στο δίκτυο, το όνομα με το οποίο είναι γνωστός στο δίκτυο και οι αριθμοί κλήσης του δικτύου. 3. Επίσης ένα ακόμα σημαντικό στοιχείο είναι αυτό που αφορά την ύπαρξη ενός μηχανισμού λήψης αντιγράφων και επανάκτησης πληροφοριών (back-υρ / recovery mechanism). Αυτό αποτελεί ένα είδος ασφαλιστικής δικλείδας η αξία της οποίας αναγνωρίζεται από όλους για καθένα πληροφοριακό σύστημα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, o σκοπός αυτού του μηχανισμού είναι να παρέχει προστασία όταν, κατά τη διάρκεια μίας EDI μετάδοσης (αποστολής ή λήψης), συμβούν προβλήματα (ανωμαλία μετάδοσης). 4. Τέλος πρέπει να αναφέρουμε την ύπαρξη ενός αποδοτικού μηχανισμού για τον έλεγχο και την εκτύπωση ανάλογων καταστάσεων (auditing & reporting mechanism) Πρωταρχική λειτουργία αυτού του μηχανισμού είναι να παρακολουθεί και να καταγράφει το τι συμβαίνει κατά την διάρκεια της αποστολής και λήψης EDI μηνυμάτων. Με αυτό τον τρόπο επιτρέπει στον αρμόδιο ελεγκτή της εταιρείας να έχει μία εμπεριστατωμένη άποψη κατά τη διάρκεια της διαδικασίας των EDI συναλλαγών, είτε παράγοντας κάποιες εκτυπώσεις, είτε εμφανίζοντας αναφορές (reports) σε μία οθόνη υπολογιστή. Για παράδειγμα, ποιό και τι είδους μήνυμα μεταδίδεται ανά πάσα στιγμή, ημερομηνία και ώρα αποστολής, ταυτότητα συναλλασσόμενου εταίρου, καθώς και άλλα περισσότερο ή λιγότερο επιθυμητό στοιχεία.[8] 21

23 Δίκτυα επικοινωνίας του EDI Ένα στοιχείο κλειδί για την επιτυχημένη εφαρμογή του EDI είναι τα δίκτυα VADS που μπορούμε να τα συναντήσουμε και σαν Υπηρεσίες Δεδομένων Προστιθέμενης Αξίας. Με ένα δίκτυο VADS μπορούμε να λύσουμε το πρόβλημα συγχρονισμού των χρηστών κατά τη διάρκεια μίας μετάδοσης δεδομένων. Αλλά στο πρόβλημα θα αναφερθούμε παρακάτω, αρχικά θα παρουσιάσουμε τα στοιχεία που αποτελούν ένα δίκτυο VADS. Έτσι έχουμε ότι ένα δίκτυο VADS αποτελείται από τα εξής στοιχεία: ένα δίκτυο μία ή περισσότερες εφαρμογές που δουλεύουν πάνω σε αυτό το δίκτυο. Όσο αναφορά το πρώτο στοιχείο μπορούμε να πούμε ότι τα VADS είναι ένας τύπος δικτύου που αναπτύχθηκε μετά την ιδιωτικοποίηση και απελευθέρωση των τηλεπικοινωνιών. Πολλές φορές ισοδύναμα με τον όρο VADS μπορούμε να συναντήσουμε και άλλους όρους όπως VANS, δίκτυα store and forward αλλά και σαν third party clearing house, EDI server ανάλογα με τις ομάδες των χρηστών. Τώρα όσο αναφορά τον όρο VANS σημαίνει Υπηρεσίες Δικτύων προστιθέμενης Αξίας αλλά αυτή έχει επικρατήσει δίνοντας περισσότερη έμφαση στο hardware το οποίο συνδέει μία ομάδα χρηστών με ένα συγκεκριμένο σκοπό. Σχετικά με τον όρο store and forward (τεχνική αποθήκευσης και προώθησης) πρέπει να τονίσουμε ότι στα δίκτυα VADS η μετάδοση των δεδομένων γίνεται μέσω ενδιάμεσων περιοχών αποθήκευσης του δικτύου. Δηλαδή ένας χρήστης δεν γνωρίζει εκ των προτέρων την διαδρομή που θα ακολουθήσει το μήνυμα που έστειλε μέχρι να φτάσει στον παραλήπτη του. Μία συναλλαγή μπορεί να ακολουθήσει μέσα σε ένα δίκτυο διαφορετικές πορείες και να αποθηκευθεί αρκετές φορές μέσα σε διάφορους κόμβους μεταγωγής μέχρι να φτάσει στον προορισμό της. Η τεχνική αυτή μειώνει τις πιθανότητες μίας συμφόρησης καθιστώντας το δίκτυο πιο αποδοτικό στην χρήση του. Όσο αναφορά τώρα το δεύτερο στοιχείο, πρέπει να αναφέρουμε ότι στα δίκτυα VADS, οποιοδήποτε υπηρεσία και αν προσφέρεται από ένα τέτοιο περιβάλλον υπηρεσιών πρέπει να περιέχει ένα στοιχείο προστιθέμενης αξίας. Αυτό σημαίνει ότι οποιοσδήποτε προμηθευτής υπηρεσιών δικτύου μπορεί να ενοικιάσει γραμμές αλλά δεν μπορεί να προσφέρει απλά και μόνο μεταφορά δεδομένων. Θα πρέπει να είναι ικανός να προσφέρει κάτι πάνω στα δεδομένα ή τις πληροφορίες που λαμβάνει από έναν αποστολέα προς ένα Formatted: Greek Formatted: Heading 2, Left, Line spacing: single, Widow/Orphan control, Tab stops: Not at 0 cm 22

24 παραλήπτη (να τα μετασχηματίσει προσθέτοντας αξία). Αυτό το κάτι που θα προστεθεί στις πληροφορίες θα τους δώσει μεγαλύτερη αξία απ ότι είχαν φεύγοντας από τον αποστολέα. Σε αυτό το σημείο θα περιγράψουμε τις τυπικότερες υπηρεσίες των δικτύων VADS σε σχέση με το EDI. Έτσι ένα δίκτυο VADS θα πρέπει να παρέχει τις εξής υπηρεσίες: 1. Υπηρεσίες δικτύου Oι υπηρεσίες αυτές αφορούν τη σωστή διαχείριση του δικτύου ώστε το σύστημα να είναι αξιόπιστο και ο χρήστης να νιώθει την απαιτούμενη ασφάλεια. Επίσης οι υπηρεσίες αυτές ασχολούνται με την ικανότητα του δικτύου ώστε να δρομολογούν τα δεδομένα μέσα από εναλλακτικά μονοπάτια, αποφεύγοντας τη συμφόρηση και το αδιέξοδο σε ορισμένα κρίσιμα σημεία του δικτύου. Ένα άλλο θέμα που απασχολεί τις υπηρεσίες του δικτύου είναι να διαθέτουν την απαραίτητη ευελιξία ώστε να προσαρμόζονται με μεγάλη ευελιξία σε πιθανές αλλαγές που θα συμβούν στο μέλλον. 2. Υπηρεσίες γραμματοκιβωτίου Κάθε χρήστης του δικτύου διαθέτει μία συγκεκριμένη περιοχή αποθήκευσης δεδομένων ή αλλιώς ένα γραμματοκιβώτιο. Το γραμματοκιβώτιο είναι μία συγκεκριμένη περιοχή πάνω στους δίσκους του συστήματος του δικτύου και είναι υπεύθυνος για αυτή την περιοχή ο προμηθευτής του δικτύου. Σε κάθε δίκτυο καταχωρείται μία μοναδική διεύθυνση που αφορά τον συγκεκριμένο χρήστη. Οι υπηρεσίες του γραμματοκιβωτίου είναι τελικά αυτές που αποδεσμεύουν τον αποστολέα και τον παραλήπτη από τον συγχρονισμό της μετάδοσης. Δίνουν, δηλαδή ευελιξία στην μετάδοση αφού παρέχουν δυνατότητες μετάδοσης οποιαδήποτε ώρα και ημέρα του χρόνου. 3. Υπηρεσίες λογισμικού Σύμφωνα με αυτές τις υπηρεσίες οι προμηθευτές των δικτύων VADS παρέχουν το κατάλληλο λογισμικό για την σύνδεση των εφαρμογών των χρηστών με αυτές του δικτύου και για την μετατροπή τους των δεδομένων των εσωτερικών εφαρμογών στο επιθυμητό EDI πρότυπο. Συνήθως από αυτές τις υπηρεσίες εξυπηρετούνται οι μικρές και οι μεσαίες μεγέθους επιχειρήσεις οι οποίες δεν διαθέτουν τα μέσα για την αγορά ή την ανάπτυξη λογισμικού για να πραγματοποιηθούν οι παραπάνω διαδικασίες. Έτσι με την συνδρομή τους στο δίκτυο VADS τους παρέχεται μία εύκολη λύση στο θέμα 23

25 του EDI. 4. Συμβουλευτικές υπηρεσίες Ένας πιθανός χρήστης μπορεί να ζητήσει από τον προμηθευτή του κάποιες συμβουλές. Οι τυπικές συμβουλευτικές υπηρεσίες που μπορεί να παρέχει ένας προμηθευτής, ποικίλουν από μία απλή εκτίμηση των αναγκών του χρήστη μέχρι και τη τελική εγκατάσταση του πακέτου σύνδεσης με το δίκτυο. 5. Υπηρεσίες υποστήριξης Οι υπηρεσίες υποστήριξης των πελατών ενός δικτύου VADS παρέχουν πολύτιμη βοήθεια στους χρήστες και αυξάνουν την ανταγωνιστικότητα μεταξύ των προμηθευτών του δικτύου αλλά και τη ποιότητα για ολοένα και καλύτερη υποστήριξη. Έτσι οι υπηρεσίες αυτές είναι είτε σεμινάρια είτε εκπαίδευση αλλά και καθημερινή υποστήριξη μέσω τηλεφώνου.[8] Πρωτόκολλα επικοινωνίας (X.400) Formatted: Heading 3, Left, Line spacing: single, Widow/Orphan control, Tab stops: Not at 1,27 cm Το πρωτόκολλο Χ.400 είναι μία σειρά συστάσεων της CCITT που αφορά ένα σύστημα διαχείρισης μηνυμάτων. Σε σχέση με την αρχιτεκτονική OSI (αρχιτεκτονική διασύνδεσης ανοικτών συστημάτων) μπορούμε να πούμε ότι το X.400 ανήκει στο επίπεδο εφαρμογής και ταιριάζει απόλυτα σε τύπος μετάδοσης δεδομένων όπως αυτές του EDI. Το Χ.400 ότι τείνει να γίνει μία παγκόσμια υπηρεσία επικοινωνιών η οποία έχει αναπτυχθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι ανεξάρτητη από τα περιβάλλοντα που έχει σα στόχο να διασυνδέσει. Πιο συγκεκριμένα μέσα στο Χ.400 ορίζονται οι υπηρεσίες που πρέπει να παρέχει ένα Σύστημα Διαχείρισης Μηνυμάτων (Message Handling System), αλλά και τα πρωτόκολλα διασύνδεσης και πρόσβασης σ' ένα τέτοιο σύστημα. Η πρώτη εμφάνιση του προτύπου Χ.400 έγινε από τη CCITT το 1984, ενώ η τελευταία έκδοση του το 1988 είναι πλήρως συμμορφωμένη με την αρχιτεκτονική OSI. Αναμενόμενη ήταν και η κίνηση του διεθνούς οργανισμού ISO για την επικύρωση του προτύπου κάτω από το όνομα MOTIS (Συστήματα Ανταλλαγής Κειμένου με Μηνύματα - Message Oriented Text Interchange Systems). Η ανάγκη για ένα τέτοιο παγκόσμιο πρότυπο ξεκίνησε με έναυσμα την αδυναμία διασύνδεσης διαφορετικών messaging συστημάτων. Ένα από τα πιο εύστοχα παραδείγματα messaging συστημάτων αποτελούν τα διάφορα συστήματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e- 24

26 mail). Ας δούμε τι σημαίνουν οι όροι message messaging σύστημα, και περιβάλλον λειτουργίας των messaging συστημάτων. Οι λέξεις message και messaging σημαίνουν μήνυμα. Για το Χ.400, κάθε αυτοτελής ενότητα πληροφοριών που στέλνεται μέσω μίας επικοινωνιακής γραμμής αποτελεί ένα μήνυμα. Το X.400 έχει τριών ειδών μηνύματα που θα τα αναφέρουμε στη συνέχεια.[8] Για να καταλάβουμε καλύτερα την έννοια συστήματος messaging πρέπει να αναφέρουμε δύο χαρακτηριστικά που αφορούν την επικοινωνία ενός messaging συστήματος με το εξωτερικό του περιβάλλον. Αυτά είναι: ότι παράγει μηνύματα και ότι είναι ένα σύστημα το οποίο αποθηκεύει ένα μήνυμα πριν το προωθήσει στον τελικό παραλήπτη. 'Έτσι, τελικά, παραδείγματα messaging συστημάτων αποτελούν τα περιβάλλοντα εκείνα στα οποία πολλά ξεχωριστά συστήματα ή EDI, είναι διασυνδεδεμένα και επικοινωνούν μεταξύ τους. Τώρα, συνεχίζοντας με τα περιβάλλοντα λειτουργίας των messaging συστημάτων θα προχωρήσουμε κατ'αρχήν στον ορισμό αυτού που αποκαλείται χώρος διοικητικής αρμοδιότητας (Management Domain - MD). Ένας χώρος διοικητικής αρμοδιότητας είναι ένα σύνολο από messaging συστήματα για τα οποία υπεύθυνος της λειτουργίας τους είναι κάποιος συγκεκριμένος φορέας. Ειδικότερα, ένας χώρος διοικητικής αρμοδιότητας χωρίζεται σε δύο τύπους, ανάλογα με το φορέα του. Σύμφωνα πάντα με την ορολογία του Χ.400, οι τύποι αυτοί είναι οι εξής : ADministration Management Domains (ADMDs) και PRivate Management Domains (PRMDs). Εδώ ισχύει, όπως αναφέραμε, ότι διαφορετικοί χώροι διοικητικής αρμοδιότητας λειτουργούν κάτω από διαφορετικούς φορείς (αρχές). O πρώτος τύπος χώρου διοικητικής αρμοδιότητας (ADMD) είναι δημόσιος, με την έννοια ότι λειτουργεί για το συμφέρον πολλών διαφορετικών χρηστών και είναι προσιτός για οποιονδήποτε συνδρομητή. Ένα παράδειγμα χώρου ADMD είναι ένα δημόσιο δίκτυο μετάδοσης και μεταγωγής πακέτων δεδομένων (PSDN) όπου οι χρήστες χρησιμοποιούν π.χ. ή EDI για τη μεταξύ τους επικοινωνία. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση όπου οι χρήστες είναι συνδρομητές ενός δικτύου υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας (VADS). Ο δεύτερος τύπος χώρου διοικητικής αρμοδιότητας (PRMD) είναι ιδιωτικός, με την 25

27 έννοια ότι μπορεί να λειτουργεί στο επίπεδο μίας εταιρείας ή μίας ομάδας εταιρειών και μόνο γιά τους χρήστες αυτού του χώρου. Παράδειγμα χώρου PRMD μπορεί να αποτελεί ένα οποιοδήποτε ιδιωτικό δίκτυο (π.χ. ένα τοπικό δίκτυο στο χώρο μίας εταιρείας). 'Έτσι λοιπόν το Χ.400 είναι σχεδιασμένο κατά τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να διασυνδέσει : διαφορετικά messaging συστήματα που ανήκουν στον ίδιο χώρο διοικητικής αρμοδιότητας (ADMD ή PRMD) και επίσης διαφορετικούς χώρους αρμοδιότητας μεταξύ τους (ADMDs με PRMDs). Τα οφέλη της διασύνδεσης που προσφέρει το Χ.400 στους χρήστες είναι μεγάλα ενώ η σχέση του πρώτου με τον τομέα της βιομηχανίας επικοινωνιών (telecommunications industry), μπορούμε να πούμε ότι επικεντρώνεται σε δύο κύρια σημεία : Το Χ.400 είναι ένα διεθνές πρότυπο που απολαμβάνει ευρείας αποδοχής στην Ευρώπη και την Αμερική. Οι προμηθευτές επικοινωνιακών συστημάτων που θέλουν να πουλήσουν τα προϊόντα τους και απευθύνονται σε μία παγκόσμια αγορά βλέπουν το Χ.400 σαν μία πλατφόρμα με παγκόσμια θέση. Το Χ.400 δεν έχει αντίστοιχο λειτουργικό ισοδύναμο μέχρι σήμερα στον κόσμο του ηλεκτρονικού messaging. Οι όποιες προσπάθειες είχαν γίνει πριν την εμφάνιση του Χ.400 ήταν ελάχιστες και περιορισμένου βεληνεκούς, καθώς η διασύνδεση επιτυγχάνονταν μόνο μεταξύ ελαχίστων επιλεγμένων συστημάτων. Το κύριο πλαίσιο ανάπτυξης του Χ.400 έχει ως πρωτεύοντα σκοπό να οδηγήσει όλους εκείνους που ασχολούνται με συστήματα ηλεκτρονικού messaging στο να εναρμονισθούν πάνω σε κάποιες κοινές παραμέτρους. O ουσιαστικός στόχος είναι να επιτρέπεται η ελεύθερη συναλλαγή περιεχομένων ηλεκτρονικών γραμματοκιβωτίων μεταξύ οποιωνδήποτε περιβαλλόντων. Αρχικά πάντως, το Χ.400 αναπτύχθηκε με βάση την εξυπηρέτηση συστημάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου όπου τα συναλλασσόμενα μηνύματα έχουν μία κοινή μορφή κωδικοποίησης και λέγονται διαπροσωπικά μηνύματα (interpersonal messages ή person-toperson messages). Για παράδειγμα, μιά μορφή διαπροσωπικού μηνύματος μπορεί να αποτελεί το έγγραφο που στο χώρο μιας επιχείρησης ονομάζεται υπόμνημα γραφείου (office memo). Η συνέχιση της ανάπτυξης όμως του Χ.400 στο εγγύς μέλλον, οδηγείται προς τη μεταφορά και άλλων τύπων περιεχομένων όπως γραφικά, ψηφιακή φωνή, CAD, αλλά και EDI μηνυμάτων. Επικεντρωνόμενοι, λοιπόν, στο EDI θυμίζουμε ότι στην αρχή αυτής της ενότητας αναφέραμε ότι το Χ.400 ταιριάζει σε τύπους μεταδόσεων όπως αυτές του EDI. 26

28 Αυτό είναι γεγονός διότι μεταξύ των δύο υπάρχει μία κοινή βάση. Το Χ.400 σχεδιάστηκε για τη μεταφορά μηνυμάτων που βασίζονται σε κείμενο (text-based messages), αλλά και το EDI παράγει μηνύματα που απλά είναι συμβολοσειρές χαρακτήρων, δηλαδή κάτι σαν ένα κείμενο. Έτσι το Χ.400 μπορεί να μεταφέρει εξ'ίσου καλά, μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (τα οποία είναι σε αναγνώσιμη για τον άνθρωπο μορφή) αλλά και EDI μηνύματα (τα οποία δεν προορίζονται για επεξεργασία από τον άνθρωπο).[8] Η παραπάνω κοινή βάση λοιπόν, ώθησε την ιδέα της μεταφοράς των EDI συναλλαγών γενικότερα, μέσα σε Χ.400 μηνύματα. Έτσι, σε αυτή τη φάση θα αναφέρουμε και θα αξιολογήσουμε τις σημαντικότερες υπηρεσίες, τωρινές αλλά και μελλοντικές, που είναι δυνατό να παράσχει το Χ.400 στο EDI. 1. Αξιόπιστη μεταφορά των δεδομένων χωρίς απώλειες αλλά και χωρίς λάθη. Το Χ.400 λειτουργεί πάνω σε μία υπηρεσία αξιόπιστης μεταφοράς (reliable transfer service - RTS). Σ'ένα Χ.400 δίκτυο οι πληροφορίες μεταφέρονται διαδοχικά μεταξύ των κόμβων του δικτύου, έως ότου φθάσουν στον επιθυμητό παραλήπτη. Η RTS φροντίζει για το συγχρονισμό αυτής της μετάδοσης σε όλο το μήκος του δικτύου. Εδώ πολύ σημαντικό ρόλο παίζει και ο μηχανισμός επανόρθωσης της RTS. Σύμφωνα μ'αυτό το μηχανισμό, σε περίπτωση κατάρρευσης του δικτύου ενεργοποιούνται αυτόματα οι διαδικασίες λήψης αντιγράφου (backup) και επαναδρομολόγησης (reroute), ώστε να αποκατασταθεί η ομαλότητα της μετάδοσης. 2. Δυνατότητα φύλαξης των EDI μηνυμάτων μέχρι να καταστεί ο επιθυμητός παραλήπτης διαθέσιμος για την παραλαβή τους. Το Χ.400 ακολουθεί την αρχή store and forward. Είναι γνωστό ότι με αυτό τον τρόπο αποδεσμεύονται αποστολέας και παραλήπτης από την ανάγκη συγχρονισμού μεταξύ τους κατά τη διάρκεια μιας μετάδοσης. Αποτελεί πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό ιδιαίτερα στην περίπτωση διεθνών επικοινωνιών όπου υπάρχουν διαφορετικές ζώνες ώρας μεταξύ των κρατών. 3. Δυνατότητα διασύνδεσης συστημάτων που ανήκουν σε διαφορετικούς χώρους διοικητικής αρμοδιότητας. Το EDI έχει ανάγκη από ένα διεθνές επικοινωνιακό πρότυπο όπως το Χ.400. Το τελευταίο έχει τη δυνατότητα της διασύνδεσης μεταξύ συστημάτων που ανήκουν σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Δίκτυα όπως, αυτά των υπηρεσιών πρoστιθέμενης αξίας, δημόσια, ιδιωτικά, αλλά και με οποιαδήποτε μορφή συναντώνται μέχρι σήμερα, μπορούν να συνδεθούν μεταξύ τους, κάτω από ένα παγκόσμιο Χ.400 δίκτυο. 4. Ανταλλαγή των μηνυμάτων με τρόπο αξιόπιστο, χωρίς κίνδυνο παρέμβασης τρίτων μη εξουσιοδοτημένων χρηστών. 'Ενα τέτοιο μέτρο είναι η ικανότητα για μεταφορά 27