Κλινικά Περιστατικά 35

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κλινικά Περιστατικά 35"

Transcript

1 Τόµος 5 Τεύχος 4 Οκτώβριος εκέµβριος 2006 ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΙΑΓΝΩΣΗ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΡΙΜΗΝΗ ΕΚ ΟΣΗ ΚΩ ΙΚΟΣ: 6443 EΚ ΟΤΗΣ: ΣΠΑΝΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ι ΙΟΚΤΗΤΗΣ: ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ McKENZIE Ε ΡΑ: ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 35, ΑΝΩ ΠΑΤΗΣΙΑ Τηλ/Φαξ: Web Site: secr@mckenziehellas.gr Σηµείωµα του Εκδότη 3 Συνεντεύξεις Με τον Ορθοπεδικό Απ. Πολυζωίδη 4 Ανασκοπήσεις Έρευνες Άρθρα Εγκυρότητα Ταξινόµησης & Συγκριτική Ακρίβεια στην Κατάταξη Ασθενών µε Αυχεναλγία & Οσφυαλγία µη Ειδικής Αιτιολογίας µέσω Ανατοµικών Προτύπων Πόνου 7 Φαινόµενο Επικέντρωσης Η Προγνωστική του Αξία σε Ασθενείς µε Αναφερόµενα Συµπτώµατα & Ισχιαλγία 14 Στατική Εµβιοµηχανική Αξιολόγηση του Άκρου Πόδα και του Κάτω Άκρου 22 Ανασκοπήσεις της Βιβλιογραφίας 31 Κλινικά Περιστατικά 35 ιπλωµατούχοι Πτυχιούχοι 42 Ετήσιο Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα 45 ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Γεώργιος Π. Σπανός Κατερίνα αµανάκη ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΣΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ Βασιλείου Κων/νος Γρυπάρης Γιάννης αµανάκη Κατερίνα ρίβα Βίκυ Ζησάκου Αναστασία Καρακουλµεζίδου Αγγελική Καρανάσιου Αγγελική Καπετανάκης Εµµανουήλ Καραγιάννη Βαρβάρα Κλείτου Κρίστια Μαρκοπούλου Άννα Μιχάλη Μαριάννα Νίκα Ελένη Πούλιου Αλεξάνδρα Σιφναίος ηµήτρης Σταφυλάκης Παναγιώτης Τρούλη Μαριάννα Χρυσανθόπουλος ηµήτρης ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ Κατερίνα αµανάκη Τιµή Τεύχους: 7.5

2

3 Θα θυµούνται οι αναγνώστες µας ότι το 2005, µαζί µε τη διεξαγωγή του 9 ου Παγκοσµίου Συνεδρίου µας, στην Κρήτη, γιορτάζαµε και το πολύ σηµαντικό για εµάς γεγονός της συµπλήρωσης της πρώτης 10ετίας από την ίδρυση του Ισντιτούτου µας. Όσοι παρακολούθησαν το συνέδριο θα θυµούνται ασφαλώς, τις γιορτινές εκδηλώσεις που οργανώσαµε γι αυτό το γεγονός. Τώρα, µε το τέλος του 2006, γιορτάζουµε µία δεύτερη, επίσης πολύ σηµαντική επέτειο. Συµπληρώνουµε 5 ακριβώς χρόνια από την έκδοση του πρώτου τεύχους του περιοδικού µας «Μηχανική ιάγνωση & Θεραπεία». Το γεγονός αυτόπ έχει εξαιρετική σηµασία, τόσο για εµάς, όσο και για τους αναγνώστες µας. ύο είναι κατά τη γνώµη µου τα πιο σηµαντικά αποτελέσµατα αυτής της πεντάχρονης εκδοτικής προσπάθειας. Πρώτον, ανέβασε σε σηµαντικό βαθµό το επίπεδο της πληροφόρησης πάνω σε θέµατα µυοσκελετικών προβληµάτων, φιλοξενόντας απόψεις και εργασίες µεγάλων σύγχρονων συγγραφέων της παγκόσµιας βιβλιογραφίας και του ιεθνούς Ινστιτούτου Mckenzie. Το δεύτερο είναι ότι ανάγκασε και άλλους φορείς του χώρου µας να ανασκου- µπωθούν! Θυµηθείτε τα περιοδικά που κυκλοφορούσαν πριν την έκδοση του δικού µας περιοδικού, µε ποια συχνότητα εκδίδονταν και τα θέµατα τα οποία περιείχαν και δείτε, σήµερα, πόσο συχνότερα φθάνουν στην πόρτα σας τα περιοδικά άλλων φορέων και θα καταλάβετε τι εννοώ. Βεβαίως, µένει να ανέβει και η ποιότητα αυτών των περιοδικών και πιστεύουµε ότι κάποτε θα γίνει και αυτό µαζί µε την αναβάθµιση της δοµής των ίδιων των φορέων!. Κρατώ στα χέρια µου το πρώτο περιοδικό µας, το τεύχος Νο 1 Ιανουαρίου-Μαρτίου 2002 και µπαίνω στον πειρασµό µα αναφέρω ενδεικτικά κοµµάτια από την ύλη του για να βγουν κάποια συµπεράσµατα, τόσο για το περιοδικό µας, όσο και για το χώρο του Ινστιτούτου Mckenzie, γενικώτερα.. Ανακοινώναµε, τότε, το 8 ο Παγκόσµιο συνέδριο του ιεθνούς Ινστιτούτου Mckenzie, που θα γινόταν στις Σεπτεβρίου 2003, στη Ρώµη, και φυσικά έγινε. Επίσης, ανακοινώναµε το 9 ο Παγκόσµιο συνέδριο που θα γινόταν στην Ελλάδα το Έγινε και, µάλιστα, άφησε «Εποχή». Ανακοινώναµε την Ηµερίδα µας στο Γενικό Περιφερειακό Νοσοκοµείο Γιαννιτσών και, φυσικά, έγινε, δηµιουργώντας µάλιστα, τεράστια αίσθηση! Ανακοινώναµε την προσφορά υποτροφίας σε αριστούχο φοιτητή της χρονιάς εκείνης, και τη δώσαµε. Στη στήλη µου «Από τη Σύνταξη» έλεγα τότε, ότι προγραµµατίζαµε να «εκδίδουµε 2 έως τρία τεύχη το έτος» και, τελικά, εκδίδουµε 4 τεύχη, και µάλιστα µε πολύ υψηλά επιστηµονικά standars. ανείζοµαι µία παράγραφο από εκείνη την ίδια στήλη του πρώτου µας περιοδικού, όπου αναφερόµουν στο περιεχόµενό του «Θα απολαύσετε, λοιπόν, σ αυτό το πρώτο τεύχος τη συνένετυξη του R. Mckenzie, θα ενηµερωθείτε για τη σωστή κλινική περιγραφή του Φαινοµένου της Επικέντρωσης, θα διαβάσετε την ανασκόπηση των ερευνών όσον αφορά τις ενδείξεις για τις ασκήσεις ενδυνάµωσης και τα προγράµµατα εκγύµνασης για την οσφυαλγία. θα δείτε την κλινική επιδηµιολογία των µυοσκελετικών προβληµάτων και τη σηµασία της στην αντιµετώπισή τους. Ακόµα, θα συνειδητοποιήσετε τη δυνατότητα και αποτελεσµατικότητα της µεθόδου Mckenzie στη ιάγνωση, Πρόγνωση και Θεραπεία, µέσω των κλινικών περιστατικών που αναφέρονται. Και µην παραλείψετε να διαβάσετε τις αναφορές των οµάδων µελέτης στις εργασίας τους µε θέµατα «Νεανική Οσφυαλγία» και «Παθήσεις της Θ.Μ.Σ.Σ.» Συµπληρώνοντας, λοιπόν, φέτος την πρώτη πενταετία έκδοσης του περιοδικού µας, είµαστε υπερήφανοι διότι τα standards που τέθηκαν από το πρώτο τεύχος µας αναβαθµίζονται και γίνονται όλο και υψηλότερα µε την πάροδο του χρόνου. Χρόνια µας Πολλά λοιπόν, και βέβαια ΧΡΟΝΙΑ ΣΑΣ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΛΑ, ΜΕΣΑ ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΑΡ ΙΑ ΜΑΣ, ΓΙΑ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΟ ΕΤΟΣ Γιώργος Π. Σπανός Τόµος 5 ος Τεύχος Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie

4 Ο κύριος Πολυζωίδης είναι Ορθοπεδικός Χειρουργός. Υπήρξε Σύµβουλος ορθοπεδικής σε τρία Νοσοκοµεία, στο Birmingham U.K., επί 22 έτη. ιετέλεσε λέκτορας χειρουργικής και τραυµατολογίας στο Πανεπιστήµιο του Birmingham. Tο κύρια επιστηµονικά ενδιαφέροντά του επικεντρώνονται στην ολική αρθροπλαστική γόνατος (σχεδίασε την πρώτη αρµονική ολική ενδοπρόθεση γόνατος µε µηνίσκο) και στη χειρουργική της Σπονδυλικής Στήλης λόγω εκφυλιστικών ασθενειών. Ο κύριος Πολυζωίδης ξεκίνησε την ελάχιστη επεµβατική χειρουργική του δίσκου και έχει δηµοσιεύσει εργασία µε θέµα την σπονδυλόλυση. Γνωρίζει τη µέθοδο Mckenzie και τα πλεονεκτήµατά της από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, και υποστήριξε την εφαρµογή της τόσο στην Αγγλία, όσο και στην Ελλάδα. Είναι τιµή για το Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie, η ενεργός συµµετοχή του στο χώρο, ως ορθοπεδικός σύµβουλος. Έχουµε την τιµή να φιλοξενούµε για δεύτερη φορά τον κύριο Πολυζωίδη στο περιοδικό µας, µε την παρούσα συνέντευξη του. Νοµίζω ότι δεν χρειάζονται συστάσεις για την προσωπικότητα του κ. Πολυζωίδη,απλώς να υπενθυµίσω ότι πέραν της τιµητικής θέσης που έχει, ως ορθοπεδικός σύµβουλος του Ελληνικού Ινστιτούτου Mckenzie και την υποστήριξη που παρέχει στο χώρο µας, σε διάφορες εκδηλώσεις, είχε και την προεδρία του δικού µας 9 ου Παγκοσµίου Συνεδρίου, την οποία µας έκανε την τιµή να δεχτεί. Ο κύριος Πολυζωίδης είναι, ίσως, το πλέον έµπειρο άτοµο στην επεµβατική του γόνατος, καθώς έ- χει τεράστια γνώση και ικανότητα, τόσο στον χειρουργικό τοµέα, όσο και στην εξέλιξη της άρθρωσης του γόνατος. Όπως βλέπετε κύριε Πολυζωίδη τα είπα όλα εγώ, εν συντοµία, θα ήθελα όµως, σήµερα να µιλήσουµε για την αρθροπλαστική του γόνατος, αν δεν έχετε αντίρρηση. Σε ευχαριστώ πολύ Γιώργο, που ήρθες και στην Πάρο και ευχαρίστως να µιλήσουµε για την ολική, µε την οποία άρχισα να ασχολούµαι από το Αυτό έγινε τρία χρόνια µετά που έγινα διευθυντής σε ένα µεγάλο Νοσοκοµείο στο Birmingham είχα να αντιµετωπίσω όλα τα προβλήµατα από τις χαλαρώσεις των παλιών αρθροπλαστικών του γόνατος και αντί να κάνω καινούριες εγχειρήσεις, έ- πρεπε να κάνω επανεγχειρήσεις, για να διορθώσω όλα αυτά που είχαν πάει άσχηµα. Μάλιστα. Ήθελα να σας ρωτήσω το εξής κύριε Πολυζωίδη. Τελευταία βλέπουµε µία αύξηση στις επεµβάσεις αυτού του είδους. Παλαιότερα, είχαµε πολλές επεµβάσεις αρθροπλαστικών του ισχίου, ενώ σήµερα, έχω την αίσθηση ότι βλέπουµε µία ανάλογη αύξηση στις ολικές αρθροπλαστικές του γόνατος. Εί- ναι έτσι όπως το λέω ή έχετε διαφορετική ά- ποψη; Είναι ακριβώς όπως το λες. Είχαµε πολλά άσχηµα αποτελέσµατα παλαιότερα, αλλά εντός δέκα ετών άρχισαν να βελτιώνονται αρκετά γρήγορα και θεαµατικά. ηλαδή, τα αποτελέσµατα από το 1954, µε τον µεντεσέ, µέχρι το 1964, ήταν 40% της ενδοπρόθεσης για 2-5 χρόνια, από το 1964 µέχρι το 1974 µε την επικονδύλια ενδοπρόθεση, µε την οποία σκεπάσαµε την κνήµη µε πλαστικό και τους κονδύλους του µηριαίου µε µέταλλο, είχαµε µία άνοδο στα αποτελέσµατα 75% και µετά άρχισε να προχωρεί πιο γρήγορα. Αυτό που θέλω να σου πω και πρέπει να ξέρουν και αυτοί που θα διαβάσουν το πολύ σοβαρό και επιστηµονικό περιοδικό σας, είναι ότι τα καλά αποτελέσµατα στην ολική αρθροπλαστική του γόνατος είναι στα χέρια ολίγων µόνο χειρουργών, παγκοσµίως. Το πραγµατικό ποσοστό επιτυχίας είναι πολύ χαµηλό στα επαρχιακά και ιδιωτικά νοσοκοµεία. Οι κύριοι λόγοι γι αυτό είναι η λάνθασµένη χειρουργική τεχνική, λόγω έλλειψης γνώσης της εµβιοµηχανικής της άρθρωσης του γόνατος, η λανθασµένη επιλογή ενδοπρόθεσης, και ο πειρασµός της εµπορευµατοποίησης που αναγκάζει, καµιά φορά, τους χειρουργούς, στη χρήση ακατάλληλων προθέσεων. Με άλλα λόγια, συµφωνείτε ότι η χρήση της, ίσως, να υπερβαίνει την πραγµατική ανάγκη της εφαρµογής της; Αυτή είναι πολύ σηµαντική ερώτηση, βέβαια υ- περβαίνει. Αλλά θέλω να πω και κάτι άλλο. Πρέπει να διαλέξει κανείς την ενδοπρόθεση η οποία να είναι απολύτως ενδεικνυόµενη για το συγκεκριµένο γόνατο. εν µπορεί να έχεις µία ενδοπρόθεση, την ίδια, η οποία θα καλύπτει όλο τον κόσµο, από ηλικίας 50 χρονών µέχρι Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie 4 Τόµος 5 ος Τεύχος

5 Απολύτως κατανοητό. Ας πάµε όµως σιγά σιγά και ας πάρουµε τα πράγµατα από την αρχή. Ποια είναι η κύρια ένδειξη για την ολική αρθροπλαστική του γόνατος; Η κύρια ένδειξη είναι, βεβαίως, το πολύ σηµαντικό άλγος, η αναπηρία και ανικανότητα να κλείσει το γόνατο άνω των 90 ο, η παραµόρφωση µε βλαισότητα ή ραιβότητα, η έλλειψη έκτασης και η κα- µπτική σύγκαµψη, διάφοροι τύποι αρθρίτιδας φλεγµονώδης αρθρίτιδα, τύπου ρευµατοειδούς κ.ά., οστεοαρθρίτιδα (εκφυλιστική), πρωτοπαθής, οστεοαρθρίτιδα, δευτεροπαθής οστεοαρθρίτιδα, µετατραυµατική οστεοαρθρίτιδα (µετά από κατάγ- µατα, µηνισκεκτοµές, κ.λπ.) Το άλγος είναι το πρώτο αλλά ελέγχουµε και την ηλικία, γιατί δεν µπορείς π.χ. να βάλεις µία ολική σε έναν πενηντάρη, γνωρίζοντας ότι τα αποτελέσµατα δεν πάνε παραπάνω από τα 15 χρόνια, πολύ σπάνια φτάνουν µέχρι τα 20 χρόνια. Εποµένως, πρέπει να βρεις κάτι άλλο και να µην κάνεις ολική γόνατος σε ένα νέο άνθρωπο και αν κάνεις, πρέπει να έχεις την απόλυτη ένδειξη. Αλλά, δυστυχώς οι περισσότεροι, λυπάµαι που το λέω και χωρίς να θέλω να στενοχωρήσω συναδέλφους, το 20% των ορθοπεδικών χειρουργών που ασχολούνται µε το γόνατο, δεν έχουν καταλάβει ότι πρέπει να υπάρχουν οι απόλυτες ενδείξεις ή ποια πρόθεση πρέπει να διαλέξουν, για ποιες ηλικίες, για ποια παραµόρφωση κ.λπ. Πολύ σηµαντικό αυτό. Συνοψίζοντας λοιπόν, η ένδειξη για ολική αρθροπλαστική έχει να κάνει µε σηµαντικό άλγος, µε εκφυλιστικές καταστάσεις είτε ρευµατοειδή αρθρίτιδα, είτε οστεοαρθρίτιδα. Ας πάµε τώρα χειρουργικά. Ποιο είναι το κυριότερο πρόβληµα το οποίο ένας επεµβατικός έχει να αντιµετωπίσει σε έ- να χειρουργείο αυτής της µορφής; Το µεγαλύτερο πρόβληµα στην ολική αρθροπλαστική του γόνατος, είναι η φθορά. Τι εννοείτε φθορά; Το πολυαιθυλένιο, το οποίο τρίβεται από ένα µεταλλο, αν είναι πλατύ θα καταστραφεί πιο γρήγορα. Τα τεµάχια του πολυαιθυλενίου δηµιουργούν κοκκιώδη φλεγµονή, η οποία προκαλεί οστεόλυση και θα χαλαρώσουν και οι δύο ενδοπροθέσεις και θα καταστραφεί το γόνατο σε ένα διάστηµα τριών και πέντε ετών, ενώ στα έξι χρόνια µπορεί το πλαστικό να έχει καταστραφεί εντελώς. Όταν λέτε πολυαιθυλένιο τι εννοείτε; Είναι το κάλυµµα της οστικής επιφάνειας επάνω στην κνήµη ενώ γύρω από το µηρό είναι µέταλλο. Έχει βρεθεί κάποιος τρόπος να αντιµετωπισθεί αυτή η φθορά, ή παραµένει ως πρόβλη- µα; Επειδή οι περισσότερες ενδοπροθέσεις δεν έχουν συµµετρικές επιφάνειες, αλλά είναι ένα στρογγυλό µέταλο επάνω σε µία πλατιά επιφάνεια, παρα- µένουν αυτές οι φθορές σε µεγάλο ποσοστό των ενδοπροθέσεων, σε όλον τον κόσµο. Αλλά υπάρχουν και ενδοπροθέσεις που έχουν αρµονικές, συµµετρικές επιφάνειες, οι οποίες µειώνουν τη φθορά κατά 45 50% Γνωρίζω ότι θεωρηθήκατε και είστε, αυτός ο οποίος εξέλιξε µία από τις σπουδαιότερες, αν όχι τη σπουδαιότερη ενδοπρόθεση στον κόσµο των ενδοπροθέσεων για την ολική αρθροπλαστική του γόνατος. Στη δική σας ενδοπρόθεση, αυτή η φθορά έχει σε ένα βαθµό µειωθεί, ή παρόλη την πολύ καλή τεχνική και σύλληψη, παραµένει ως θέµα. Όταν ασχολήθηκα µε το θέµα της φθοράς και άρχισα να κάνω πειράµατα, µε έναν έλληνα συνάδελφο, ο οποίος αργότερα έγινε διευθυντής Νοσοκοµείου στη Θεσσαλονίκη, τον κύριο Τσάκωνα, και εργαζόµασταν πειραµατικά κάπου 3-5 χρόνια, βρήκαµε ότι όταν οι επιφάνειες είναι συµµετρικές η φθορά πέφτει, όπως είπα, τουλάχιστον στο 40%. Λιγότερο και από τη φθορά του ισχίου. Τι κάναµε, λοιπόν. Σχεδιάσαµε µία αρµονική επιφάνεια, η οποία είχε και τη δύναµη να µπορεί να κινείται και όταν γίνεται µία κάµψη ή µία περιστορφική κίνηση πάλι να παραµένει συµµετρική η επιφάνεια. Μέχρι τότε, δεν υπήρχε ενδοπρόθεση η ο- ποία έκανε στροφική κίνηση και ολίσθηση. Η Οξφόρδη κι εµείς, είµασταν πρωτοπόροι και µπορώ να σου πω µε µεγάλη ειλικρίνεια, ότι ελπίζω να µάθαµε τους αµερικανούς να σκέπτονται. Μετά δε τη γνωριµία µου µε τους µεγάλους ορθοπεδικούς όπως ο αείµνηστος Isall, στη Νέα Υόρκη, ο οποίος ήταν ο µεγάλος δάσκαλος του γόνατος και ο R. Scott, άρχισαν να καταλαβαίνουν και να υιοθετούν και οι ίδιοι αυτήν την άποψη και τώρα υπάρχει ένας µεγάλος αριθµός ενδοπροθέσεων που έ- χουν αρµονικές επιφάνειες, ολίσθηση και περιστροφή και έτσι µπορούµε να πούµε άνετα σε ένα ασθενή πως αυτή η ενδοπρόθεση µπορεί να κρατήσει χρόνια. Τι θα συµβουλεύατε έναν ειδικό φυσικοθεραπευτή που θα ασχοληθεί µε ένα ασθενή αµέσως µετά από µία τέτοια επέµβαση; Ποια θα του λέγατε ότι είναι τα σηµαντικά σηµεία τα οποία πρέπει να προσέξει; Ας πούµε, στη δική σας ενδοπρόθεση, που πιστεύω ότι θα είναι και γενικότερα στις ενδοπροθέσεις, αλλά ας πούµε στη δική σας. Στη δική µας ενδοπρόθεση η οποία έχει και περιστροφική δυνατότητα, η κίνηση είναι πιο εύκολη, η κάµψη έρχεται πιο γρήγορα, µέσα σε πέντε-έξι ηµέρες έχει 90 ο, και σιγά σιγά θα φτάσει στις 120 ο έτσι που θα µπορεί ο ασθενής να κατεβαίνει και σκάλες. Ο φυσικοθεραπευτής, το πρώτο που πρέπει να κάνει, είναι να δει αν το γόνατο είναι σταθερό. Θα το εξετάσει σε έκταση µε κάµψη µόνο ο για να δει αν οι σύνδεσµοι είναι σταθεροί. Αν αυτό συµβαίνει, µπορεί να προχωρήσει, να ενδυναµώσει τον τετρακέφαλο και τους οπίσθιους µηριαίους, αλλά σε περίπτωση που το γόνατο εί- Τόµος 5 ος Τεύχος Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie

6 ναι ασταθές πρέπει να επικοινωνήσει µε τον χειρουργό και να µάθει ποια είναι η αιτία. ιότι, αν ο χειρουργός έβαλε χαλαρή την ενδοπρόθεση, ο φυσικοθεραπευτής πρέπει να προσέξει πάρα πολύ, διότι θα συµβεί µεγάλη προστριβή µεταξύ της επιγονατίδας και της µεταλλικής επιφάνειας. Και, ξέρεις, η επιγονατίδα στην Ελλάδα δεν αποκαθίσταται. Ενώ στην Αµερική όλες οι επιγονατίδες έχουν πλαστικό, δηλαδή γίνεται αποκατάσταση της αρθρικής επιφάνειας µε πλαστικό, στην Ελλάδα αυτό δεν γίνεται. Νοµίζω, µόνο το 0.5% των ασθενών έχουν πλαστική επιγονατίδα. Έτσι λοιπόν, θα υ- πάρξει µεγάλη φθορά και πρέπει να προσέξει πάρα πολύ ο φυσικοθεραπευτής τι θα κάνει, γιατί οι παραπάνω κινήσεις µπορεί να προκαλέσουν εκφυλισµό της επιγονατίδας. Όταν αντιληφθεί ότι το γόνατο είναι σταθερό, τοτε µπορεί να προχωρήσει στην κανονική φυσικοθεραπεία που χρειάζεται, για την αποκατάσταση των µυών κ.λπ.. εν µπορείς ποτέ, µετά από µία ολική γόνατος να δυναµώσεις τους συνδέσµους. Αυτοί έχουν πλέον χαλαρώσει. εν µπορεί να κάνει τίποτε ο φυσικοθεραπευτής. Η αστάθεια αυτή πώς, θα φανεί; Στην έκταση µε κάµψη ο, µε εγκάρσιες πλάγιες κινήσεις, θα φανεί η σταθερότητα της άρθρωσης. Θέλω να πω και κάτι άλλο. Όταν έχουµε µία επιτυχηµένη επέµβαση, πρέπει ο φυσικοθεραπευτής να δει αν υπάρχουν περιστροφικές κινήσεις. Γιατί αυτό θα τον βοηθήσει πολύ να πετύχει καλή κάµψη, η οποία πρέπει να φτάσει στις 110 ο ο. Αν δε φτάσει εκεί, είναι αποτυχία. ιότι ο α- σθενής θα δυσκολεύεται πολύ να κατέβει σκάλες. Λέτε λοιπόν, ότι πρώτη προτεραιότητα είναι η αποκατάσταση της κάµψης. Ναι, η αποκατάσταση της κάµψης. Όσον αφορά στην έκταση, θα βρει κάποια δυσκολία ή θα έρθει το γόνατο φυσιολογικά σε πλήρη έκταση; Αν το χειρουργείο πήγε καλά, ναι. Αν όµως, έχει λόγω της εγχείρησης, απώλεια έκτασης, δεν θα διορθωθεί ποτέ. Τι λέτε για το χρόνο της φόρτισης; Πότε πιστεύετε ότι ο ασθενής είναι έτοιµος να έχει πλήρη ή µερική φόρτιση, µετεγχειρητικά; Χρειάζεται µερική φόρτιση από τη δεύτερη µέρα του χειρουργείου, στο νοσοκοµείο ακόµη να σηκωθεί ο ασθενής από το κρεβάτι και να πατήσει το πόδι, µέχρι τέσσερις εβδοµάδες. Μετά από τέσσερις εβδοµάδες, θέλει φόρτιση µε προσοχή, µε ένα µπαστουνάκι, µέχρι έξι εβδοµάδες και µετά τις έξι εβδοµάδες µπορεί να το φορτίζει πλήρως. Αλλά το σηµαντικό είναι ότι ο φυσικοθεραπευτής πρέπει να βλέπει αν το γόνατο είναι ζεστό. Αν είναι ζεστό, σηµαίνει ότι υπάρχει φλεγµονή. Οι αιτίες µπορεί να είναι, µία µόλυνση στο χειρουργείο που µπορεί να εµφανιστεί αργότερα, ή µπορεί να υ- πάρχει κάποια υµενίτιδα, η οποία θα χρειαστεί άλλου τύπου φυσικοθεραπεία, άλλο τρόπο για να το αντιµετωπίσει αυτό ο θεραπευτής. Άρα πρέπει να γίνουν εξετάσεις και ακτινογραφία. Γιατί καµιά φορά µικρά τεµάχια από την εγχείρηση παραµένουν και δηµιουργούν υµενίτιδα. Τέλος, µία επιτυχηµένη και χειρουργικά και φυσικοθεραπευτικά περίπτωση, δηµιουργεί στη συνέχεια, κάποιο κινητικό περιορισµό στον ασθενή ή θεωρείτε ότι µπορεί µε ευκολία να πραγµατοποιεί τις καθηµερινές του δραστηριότητες. Στην καθηµερινή ζωή, µπορεί π.χ. να περπατάει, να κάνει τα µπάνια του στη θάλασσα το καλοκαίρι, να αποφεύγει τις πολύ µεγάλες κατηφόρες γιατί το γόνατό του φορτίζεται µε έξι φορές το βάρος του κι έχει αποδειχθεί αυτό, να µην παίζει τέννις και να µην κάνει ποδήλατο. Το ποδήλατο, επιταχύνει τη φθορά. Υπάρχει κάτι που ο ασθενής οφείλει να κάνει συστηµατικά, ώστε να έχει καλύτερη πρόγνωση ως προς τον προσδόκιµο χρόνο που θα έχει ο ασθενής την πρόθεση; Αν η εγχείρηση είναι πολύ επιτυχηµένη και το γόνατο σταθερό, έχει φυσιολογική έκταση και κάµψη άνω των 90 ο, στις πρώτες εβδοµάδες, τότε ο ίδιος µπορεί να βοηθήσει τον εαυτό του κάνοντας ασκήσεις κάµψης. Πολύ ήπιες, βέβαια, όπως να καθίσει σε ένα τραπέζι, κ.λπ., εσείς στη σχολή Mckenzie τα ξέρετε καλύτερα από εµένα αυτά, για να µπορέσει να αποκτήσει µία καλή κάµψη. Η κάµψη είναι το πιο σηµαντικό θέµα, στην ολική του γόνατος. Πότε θα φανεί αν αυτή η επέµβαση πήγε καλά; Θα φανεί εντός µίας εβδοµάδας. Μάλιστα. Ήταν πολύ σπουδαία, κύριε Πολύζωίδη αυτά που µας είπατε, γιατί µας δώσατε µία σφαιρική εικόνα και αίσθηση για την επιλογή, τα προβλήµατα και τους στόχους, τόσο της χειρουργικής όσο και της φυσικοθεραπείας, σχετικά µε την ολική αρθροπλαστική του γόνατος. Θέλω να σας ευχαριστήσω θερµότατα, ακόµη µια φορά, για τη συνεχή ενηµέρωση που µας δίνετε για θέµατα χειρουργικά και τη συνεχή υποστήριξή σας στο χώρο µας. Κι εγώ ευχαριστώ πολύ και είµαι στη διάθεσή σου όποτε θέλεις να συζητήσουµε και πάλι, γιατί ακό- µα προχωρούµε, η έρευνα εξελίσσεται και έχουµε πολλά πράγµατα να πούµε για το τι µπορούµε να κάνουµε µε το πολυαιθυλένιο µε λίπανση κ.λπ. που γι αυτό έχουµε συνεργαστεί µε άλλον συνάδελφο µε στόχο τις δυνατότητες που έχουµε να βελτιώσουµε ακόµα περισσότερο τα πράγµατα. Με χαρά µεγάλη θα σας φιλοξενούµε συνέχεια, γιατί µας είσαστε τόσο σηµαντικός και τόσο αγαπητός. Σας ευχαριστώ πολύ. Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie 6 Τόµος 5 ος Τεύχος

7 Mark Werneke, MS, PT, Dip.MDT, & Dennis L. Hart, PhD, PT Το Φαινόµενο της Επικέντρωσης (Φ.Ε) είναι ένα κλινικό φαινόµενο που παρατηρείται συχνά, κατά τη διάρκεια της µηχανικής αξιολόγησης ασθενών, µε µη ειδικής αιτιολογίας σύνδροµα αυχεναλγίας και οσφυαλγίας. Η επικέντρωση, όπως ορίστηκε από τον R. McKenzie, είναι «µία κατάσταση κατά την οποία, πόνος που προκύπτει από τη Σ.Σ. και γίνεται αισθητός πλαγίως της µέσης γραµµής ή µακράν αυτής, µειώνεται και µεταφέρεται σε θέση κεντρικότερη ή κοντά στη µέση γραµµή, όταν ε- κτελούνται συγκεκριµένες κινήσεις 23 Το ενδιαφέρον για το φαινόµενο της επικέντρωσης έχει αυξηθεί, λόγω της σηµαντικής χρησιµότητάς του στην κατάταξη του ασθενούς 4,6,10,36 και της προγνωστικής αξίας του για την αναγνώριση ασθενών οι οποίοι θα ανταποκριθούν θετικά στη συντηρητική αποκατάσταση 7,14,18,22,28,35,36. Η εµφάνιση του Φ.Ε. κατά τη διάρκεια της αρχικής εξέτασης, πιθανώς να προγιγνώσκει επιτυχές θεραπευτικό αποτέλεσµα και η µη εµφάνισή του κατά την αρχική αξιολόγηση ίσως να είναι δείκτης φτωχών θεραπευτικών αποτελεσµάτων 7,18,22. Αντιθέτως, η επιβεβαιωµένη συµπεριφορά του πόνου από τη µηχανική ανάλυσή του, για αρκετές ηµέρες 14,28 ή µετά από κάποιον αριθµό επισκέψεων 36, µετά την αρχική αξιολόγηση, συνιστάται για να α- ξιολογηθεί η προγνωστική αξία της εµφάνισης ή όχι του Φ.Ε. Για παράδειγµα, ο Sufka et al 28, συνιστά την τεκµηρίωση του Φ.Ε. για µία περίοδο 14 ηµερών, ο Karas et al 14 έκανε κατάταξη ασθενών µε επικέντρωση µετά από περίοδο αξιολόγησης 2 ηµερών και ο Werneke et al 36 κατέταξε ασθενείς στην κατηγορία της επικέντρωσης, µετά από τρεις ή τέσσερις επισκέψεις και στην κατηγορία µη-επικέντρωσης µετά από επτά επισκέψεις. Χωρίς συνεπείς λειτουργικούς ορισµούς για την κατάταξη των ασθενών στο φαινόµενο της επικέντρωσης ή µη επικέντρωσης, είναι προβληµατική η σύγκριση των αποτελεσµάτων σχετικά µε τη συ- µπεριφορά του πόνου, από τις διάφορες κλινικές δοκιµασίες που διεξάγονται. Επιπλέον, το ακριβές χρονικό πλαίσιο που απαιτείται για την κατάταξη των ασθενών αναλόγως της αντίδρασης του πόνου, δικαιούται περαιτέρω έρευνας διότι τα αποτελέσµατα επηρεάζουν την επικράτηση των κατηγοριών πόνου, η οποία, µε τη σειρά της, επηρεάζει την ερµηνεία για τη χρησιµότητα της κατάταξης 25. Έτσι λοιπόν, στόχος αυτής της µελέτης ήταν να συγκρίνει την εγκυρότητα ταξινόµησης και τη συγκριτική ακρίβεια των δύο διαδικασιών κατάταξης, για την τεκµηρίωση του Φ.Ε, ώστε να ξεκαθαριστεί ποια διαδικασία κατάταξης εγγυάται την υπόδειξή του. Η πρώτη διαδικασία ταξινόµησης, κατατάσσει τους ασθενείς σε αυτούς που έχουν επικέντρωση και σε αυτούς που δεν έχουν, στη βάση της µηχανικής αξιολόγησης κατά της διάρκεια της αρχικής εξέτασης (δηλ. πρώτη επίσκεψη). Η δεύτερη διαδικασία ταξινόµησης κατατάσσει τους α- σθενείς ανάλογα µε την αντίδραση του πόνου στη διάρκεια της θεραπείας (δηλ. πολλαπλές επισκέψεις). Χρησιµοποιώντας ένα δείγµα ασθενών µε ο- ξύ, µη ειδικής αιτιολογίας, σύνδροµο αυχεναλγίας και οσφυαλγίας, συγκρίθηκαν οι δύο κατηγορίες κατάταξης ανάλογα µε: 1) την εγκυρότητα ταξινό- µησης µεταξύ των κατηγοριών των ασθενών για την ένταση του πόνου και την παρατηρούµενη α- νικανότητα και 2) τη συγκριτική ακρίβεια στο διαχωρισµό κατάταξης των ασθενών. Οι συγγραφείς υπέθεσαν ότι η διαδικασία κατάταξης µετά από πολλαπλές επισκέψεις θα βελτίωνε την ακρίβεια της έκβασης της αξιολόγησης, σε σύγκριση µε την κατάταξη των ασθενών στη βάση της αντίδρασης του πόνου που παρατηρείται µόνο κατά τη διάρκεια της αρχικής αξιολόγησης. ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΙ Ασθενείς. Αυτή η µελέτη περιέλαβε µια δεύτερη ανάλυση οµάδας ασθενών, τα χαρακτηριστικά της οποίας περιγράφτηκαν εκ των προτέρων 36. Το Συµβούλιο του Ινστιτούτου Εστίαση στις Θεραπευτικές Εκβάσεις για την Προστασία των ανθρώπων ενέκρινε το πρόγραµµα. Ο αρχικός σχεδιασµός ή- ταν µια ενδεχόµενη συλλογή δεδοµένων από 351 διαδοχικούς ασθενείς µε οξεία έναρξη, µη ειδικής Τόµος 5 ος Τεύχος Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie

8 αιτιολογίας, αυχεναλγία και οσφυαλγία 36. Συνολικά, 300 ασθενείς συγκατατέθηκαν να συµµετέχουν. Ένδεκα ασθενείς εξαιρέθηκαν, µετά την αρχική εξέταση και δύο ασθενείς είχαν ελλειπή στοιχεία κι έτσι έµειναν 287 ασθενείς για ανάλυση σε αυτήν τη µελέτη (πιν.1). Πίν. 1: Χαρακτηριστικά Ασθενών κατά την αρχική αξιολόγηση Χαρακτηριστικά Οσφυϊκά Συµπτώµατα Φυσικοθεραπευτές. Έλαβαν µέρος πέντε φυσικοθεραπευτές. Τρεις εξ αυτών ήταν ιπλωµατούχοι Μηχανικής ιάγνωσης και Θεραπείας του ιεθνούς Ινστιτούτου Mckenzie. Οι άλλοι δύο ήταν πτυχιούχοι της Ελάχιστης Κλινικής Επάρκειας του Ινστιτούτου. Οι τρεις διπλωµατούχοι αξιολόγησαν και έκαναν θεραπεία στο µεγαλύτερο ποσοστό των ασθενών (93%). ιαδικασίες. Οι διαδικασίες είχαν περιγραφεί εκ των προτέρων, αλλά συνοψίστηκαν 35,36. Οι ασθενείς συµπλήρωσαν µεγάλο αριθµό ερωτηµατολογίων, κατά την πρώτη φυσικοθεραπευτική αξιολόγηση, όπου περιλαµβάνονταν δηµογραφικά στοιχεία, πόνος, ανικανότητα, η εργασία και οι ψυχολογικοί παράγοντες. Επιπλέον, κάθε ασθενής συµπλήρωσε ένα σωµατικό διάγραµµα πόνου πριν και µετά από κάθε θεραπευτική επίσκεψη περιλαµβανοµένης και της αρχικής αξιολόγησης. Οι θεραπευτές έφτιαξαν ένα αντίγραφο του σωµατικού διαγράµµατος του ασθενή για να έχουν ένα τεκµήριο της πλέον απόµακρης θέσης του πόνου. Ο βαθµός των µεταβολών της πλέον απόµακρης περιοχής του πόνου καταγράφηκε στη διάρκεια της αρχικής αξιολόγησης και χρησιµοποιήθηκε κατά τις επόµενες θεραπευτικές επισκέψεις, για να γίνει κατάταξη των ασθενών. Τα συµπεράσµατα έδειξαν ότι η τεκµηρίωση των αλλαγών της θέσης του πόνου από τη µηχανική αξιολόγηση είναι αξιόπιστη σε αυτούς τους ασθενείς 36. Οι ασθενείς κατατάχθηκαν σε διαφορετικές υπο-ο- µάδες πόνου, µετά από δύο διαδικασίες. Στη διαδικασία της κατάταξης των ασθενών, µετά την α- Αυχενικά Συµπτώµατα Αριθµός Ηλικία 37.9 ± ±10 Φύλο (%) Άνδρες Γυναίκες Θέση Συµπτωµάτων (%) Μέση γραµµή Ώµος ή Γλουτός Πόδι ή Βραχίονας ιάρκεια Συµπτωµάτων (ηµέρες) 13 ±10 15 ±10 Τρόπος Πληρωµής Αποζηµίωση εργατική Ασφάλεια αυτοκινήτου Τρέχουσα κατάσταση εργασίας % Πλήρης απασχόληση, πλήρες ωράριο Πλήρης απασχόληση, µειωµένο ωράριο Μειωµένη απασχόληση, πλήρες ωράριο Μειωµένη απασχόληση, µειωµ. Ωράριο εν εργάζονται Φυσικές απαιτήσεις από την Εργασία (%) Καθιστική εργασία Ελαφριά εργασία Μέτρια εργασία Βαριά εργασία Πολύ βαριά εργασία ξιολόγηση της πρώτης επίσκεψης, οι α- σθενείς κατατάχθηκαν είτε στην υποο- µάδα επικέντρωσης, ή στην υπο-οµάδα µη επικέντρωσης, ανάλογως της αντίδρασης του πόνου τους, ακολουθώντας τη µέθοδο Mckenzie 22,23. Για να καταταχθεί ένας ασθενής στην οµάδα επικέντρωσης, µε αυτή την διαδικασία κατάταξης, έπρεπε να έχει καταγραφεί µείωση του βαθµού στη θέση του πόνου στην πρώτη επίσκεψη. Αντιθέτως, η διαδικασία πολλαπλών επισκέψεων απαιτούσε τεκµηρίωση του βαθµού µεταβολών στη θέση του πόνου µετά α- πό διαδοχικές θεραπευτικές επισκέψεις. Οι ασθενείς κατατάχθηκαν σε υπο-οµάδες επικέντρωσης, µερικής µείωσης, ή µη-επικέντρωσης, ανάλογως των πρότύπων πόνου, ακολουθώντας τούς, εκ των προτέρων,καθορισµένους λειτουργικούς ορισµούς 36. Εν συντοµία, για να καταταχθεί ένας α- σθενής στην οµάδα επικέντρωσης, έ- πρεπε µία, κλινικά καθοδηγούµενη, µεταβολή της θέσης του πόνου να κινηθεί από την πλέον απόµακρη θέση προς τη µέση γραµµή της αυχενικής ή οσφυϊκής σπονδυλικής στήλης. Επιπλέον, η µεταβολή της θέσης του πόνου ή η κατάργηση του πόνου της µέσης γραµµής, έπρεπε να παραµένει καλύτερα (όχι επανεµφάνιση του παράπλευρου ή απόµακρου πόνου), ως αποτέλεσµα των µηχανικών κινήσεων. Επίσης, η µεταβολή στη θέση του πόνου, που παρατηρήθηκε στην πρώτη επίσκεψη, έπρεπε να συνεχίσει την κίνησή της προς τη µέση γραµµή στις επόµενες δοκιµασίες, µέχρι να καταργηθούν όλα τα αναφερόµενα συµπτώµατα. Αυτός ο όρος κάνει ακόµα πιο σηµαντικές τις γρήγορες µεταβολές στη θέση του πόνου, όχι στην ένταση του πόνου. Η προοδευτική βελτίωση και οι µεταβολές στη θέση του πόνου καθοδηγούνται κλινικά και ελέγχονται από συγκεκρι- µένες τεχνικές κίνησης. Για να καταταχθεί ένας ασθενής στην οµάδα µη-επικέντρωσης δεν έπρεπε να συµβούν αλλαγές στη θέση του πόνου ή η θέση του πόνου να αλλάζει α- πό µία πιο κεντρική προς µία περιφερικότερη θέση, κατά τη διάρκεια όλων των θεραπευτικών επισκέψεων. Για να καταταχθεί ένας ασθενής στην οµάδα µερικής-µείωσης, η θέση του πόνου έπρεπε να µεταβάλλεται από την πλέον απόµακρη σε µία πιο κεντρική θέση, κατά τη διάρκεια εκάστης επίσκεψης αλλά να µην παρατηρείται προοδευτική κίνηση Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie 8 Τόµος 5 ος Τεύχος

9 της αρχικής θέσης του πόνου προς τη µέση γραµ- µή, στις επόµενες επισκέψεις, ή αν ο ασθενής δεν είχε καµία µεταβολή της θέσης του πόνου, στη διάρκεια της αρχικής επίσκεψης, είχε όµως, τελικά, σταδιακή µείωση στη θέση του πόνου κατά τις ε-- πόµενες επισκέψεις. Η κατάταξη των ασθενών στην οµάδα µερικής-µείωσης δεν είναι δυνατή κατά τη διάρκεια της πρώτης επίσκεψης. Αξιολόγηση των θεραπευτών που αντιµετώπισαν τους ασθενείς.οι επισκέψεις θεραπείας είχαν προγραµµατιστεί από το διοικητικό προσωπικό και είχε γίνει σύσταση να υ- πάρχει χρονικό διάστηµα µεταξύ των ε- πισκέψεων 24 ως 48 ώρες. Οι ασκήσεις κι οι τεχνικές που δόθηκαν,θεωρήθηκαν απαραίτητες από τους θεράποντες 36. Η τρέχουσα µελέτη είναι µια σύγκριση της εγκυρότητας ταξινόµησης και της συγκριτικής ακρίβειας των δύο διαδικασιών κατάταξης. Εποµένως, δεν υπήρξε κα- µία προσπάθεια να τυποποιηθεί ή να ε- πηρεαστεί η θεραπευτική φροντίδα πέρα από τις περιγεγραµµένες µεθόδους. Μετρήσεις Έκβασης. Η εγκυρότητα ταξινόµησης και η σχετική ακρίβεια, καθορίστηκαν χρησιµοποιώντας 2, εκ των προτέρων περιγραφείσες, βραχυπρόθεσµες µετρήσεις εκβάσης: ένταση του πόνου και παρατηρούµενη ανικανότητα στο τέλος της θεραπείας 36. Ο πόνος αξιολογήθηκε χρησιµοποιώντας µία περιγραφική κλίµακα πόνου 1-10 βαθ- µών: 0 (όχι πόνος), 10 (πολύ δυνατός πόνος) 13. Οι ασθενείς συµπλήρωσαν την κλίµακα πόνου, κατά τη διάρκεια της αρχικής επίσκεψης και σε κάθε επόµενη επίσκεψη. Η κλίµακα επέτρεπε στους α- σθενείς να εκτιµούν τη µέγιστη ένταση πόνου που βίωναν κατά τη διάρκεια των προηγούµενων 24 ωρών, σε κάθε επίσκεψη. Η παρατηρούµενη ανικανότητα εξετάστηκε χρησι- µοποιώντας το ερωτηµατολόγιο Oswestry Low Back Pain 8, για ασθενείς µε οσφυαλγία και το ε- ρωτηµατολόγιο Neck Disability Index 29, για ασθενείς µε αυχεναλγία. Η διακύµανση της βαθµολογίας και για τα δύο ερωτηµατολόγια ήταν από 0 έως 100 και γι αυτή τη µελέτη θεωρήθηκαν ως παρό- µοιες µετρήσεις της παρατηρούµενης λειτουργικότητας και συγκεντρώθηκαν µαζί 36. Καθώς η αντίληψη των ασθενών σχετικά µε τη λειτουργικότητά τους βελτιωνόταν, γίνονταν περισσότερο λειτουργικοί και η βαθµολογία µειωνόταν. Ανεξάρτητες Μεταβλητές. Το σύστηµα κατάταξης πρώτη-επίσκεψη (δύο επίπεδα) και η διαδικασία κατάταξης πολλαπλές-επισκέψεις (τρία επίπεδα), ήταν οι ανεξάρτητες µεταβλητές. Η Επικέντρωση και η µερική-µείωση των προτύπων πόνου για τη διαδικασία κατάταξης πολλαπλές-επισκέψεις, έπεσαν σε µία οµάδα ανάλυσης, επειδή προηγούµενη έρευνα δεν κατέδειξε καµία σηµαντική διαφορά στις εκβάσεις έντασης πόνου και ανικανότητας για αυτούς τους ασθενείς. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Η επικράτηση ασθενών ανά διαδικασία κατάταξης, εµφανίζεται στον πίνακα 2. Πολλοί ασθενείς επανακατατάχθηκαν, µετά από πολλαπλές επισκέψεις (πιν. 3). Το 50% (αρ.=145) των ασθενών που κατατάχθηκαν ως «επικέντρωση» (αρ.=83) ή «µη ε- πικέντρωση» (αρ.=62), µετά την αρχική εξέταση δεν άλλαξαν κατάταξη µέσα από τις πολλαπλές ε- πισκέψεις. Για τους υπολοίπους, µετά τις πολλαπλές επισκέψεις, 90 από αυτούς που δεν είχαν ε- Πίν. 2: Επικράτηση των κατηγοριών κατάταξης Κατηγορίες Ασθενών ιαδικασίες Κατάταξης Πρώτη επίσκεψη Πολλαπλές Επισκέψεις Επικέντρωση 130 (45%) 88 (31%) Μη Επικέντρωση 157 (55%) 66 (23%) Μερική Μείωση 133 (46%) Οι τιµές αντιπροσωπεύουν µετρήσεις συχνότητας (σε ποσοστά) πικέντρωση και 43 από αυτούς που είχαν, άλλαξε η κατάταξή τους σε «µερική-µείωση». Τέσσερις α- σθενείς επανακατατάχθηκαν από «επικέντρωση» σε «µη-επικέντρωση» και πέντε επανακατατάχθηκαν από «µη επικέντρωση» σε «επικέντρωση». Η µεγαλύτερη οµάδα ασθενών που κατατάχθηκε στην πρώτη-επίσκεψη κι άλλαξε η κατάταξη µέσα από τις πολλαπλές επισκέψεις, προήλθε από την υπο-οµάδα «µη-επικέντρωση» και κατατάχθηκε, τελικά, στη υποοµάδα «µερική-µείωση» (Πιν. 3) Ένταση Πόνου. Οι ασθενείς των κατηγοριών «Επικέντρωση» ανέφεραν βελτίωση της λειτουργικότητας στο τέλος της θεραπείας, σε σύγκριση µε α- σθενείς των κατηγοριών «µη-επικέντρωση», ανεξαρτήτως της διαδικασίας κατάταξης (Πιν.4). Πάντως, η συγκριτική ακρίβεια που διακρίνει µεταβολές στην ένταση πόνου, ήταν 5.5 φορές µεγαλύτερη για αυτούς της διαδικασίας πολλαπλές-επισκέψεις από ό,τι για αυτούς της διαδικασίας κατάταξης πρώτη-επίσκεψη. Παρατηρούµενη ανικανότητα Ασθενείς των κατηγοριών της «επικέντρωσης» ανέφεραν βελτίωση της ανικανότητας στο τέλος της θεραπείας, σε σύγκριση µε τους ασθενείς των κατηγοριών µη-επικέντρωση, ανεξαρτήτως διαδικασίας κατάταξης (πιν.4). Η σχετική ακρίβεια στη διάκριση των µεταβολών ανικανότητας ήταν 6.6 φορές µεγαλύτερη, υπέρ της κατάταξης «πολλαπλές-επισκέψεις». ΣΧΟΛΙΟ Τα αποτελέσµατα αυτής της µελέτης καταδεικνύουν βελτιωµένη εγκυρότητα ταξινόµησης και συγκριτική ακρίβεια στην κατάταξη των ασθενών, χρησιµοποιώντας τη διαδικασία κατάταξης πολλαπλών-επισκέψεων (δηλ. αντιδράσεις πόνου µε την πάροδο του χρόνου), σε σύγκριση µε τη διαδικα- Τόµος 5 ος Τεύχος Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie

10 Πίν. 3: Αλλαγή στην κατάταξη κατηγοριών από Πρώτη Επίσκεψη σε Πολλαπλές Επισκέ ψεις (Αρ. 287) Πρώτη Επίσκεψη Επικέντρωση = 130 Μη επικέντρωση = 157 σία κατάταξης πρώτης-επίσκεψης (αντιδράσεις πόνου που παρατηρούνται µόνο στη διάρκεια της αρχικής αξιολόγησης),όταν µετριούνται η µεταβολή στην αντιληπτή ανικανότητα και ένταση του πόνου. Υποστηρίχθηκε, λοιπόν, η υπόθεση που είχε γίνει, ότι η διαδικασία κατάταξης πολλαπλές-επισκέψεις, βελτιώνει την ακρίβεια της αξιολόγησης του αποτελέσµατος. Υπάρχει η παραδοχή, µεταξύ των κλινικών συµπεριλαµβανοµένων και των κλινικών Mckenzie, ότι η επανεξέταση της αντίδρασης του ασθενή στη θεραπεία, µετά την πρώτη ηµέρα, είναι σηµαντική 11, 14,22,23,28,36,37. Η αντίδραση του ασθενή στη θεραπεία στην δεύτερη, τρίτη ή τέταρτη επίσκεψη µπορεί να µην είναι η ίδια όπως της πρώτης επίσκεψης. Οι συγγραφείς πιστεύουν ότι η διαδικασία α- ξιολόγησης, πρέπει να µιµείται την κλινική επίλυση του προβλήµατος και να είναι ικανή να συλλαµβάνει τις µεταβολές στην κατάσταση του α- σθενή. Η κατάταξη των ασθενών, µέσω των ση- µείων και συµπτωµάτων, που προκύπτουν από τις κινήσεις χωρίς να εξετάζεται η ανατοµική ή παθολογική πλευρά, φαίνεται να είναι κλινικώς πρακτική για θεραπεία και αντιµετώπιση ασθενών µε µη ειδικής αιτιολογίας οξύ σπονδυλικό πόνο. Η αντίδραση του πόνου που παρατηρείται κατά τη διάρκεια εκάστης επίσκεψης, οδηγεί τη θεραπευτική στρατηγική. Εάν η αντίδραση του πόνου µεταβάλλεται, κατά τη διάρκεια των επόµενων επισκέψεων, η θεραπεία µεταβάλλεται αναλόγως. Συνεχής επαναξιολόγηση της αντίδρασης του παρατηρού- µενου κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής διαδικασίας πόνου, θα επιβεβαιώσει ή θα τροποποιήσει την κατηγορία κατάταξης. Τα δεδοµένα της µελέτης υποστηρίζουν αυτήν την κλινική διαδικασία. Η αξιολόγηση των µεταβολών στη συµπεριφορά του πόνου, σε ηµερήσια βάση, επιτρέπει την επιβεβαίωση της κατάταξης του ασθενή, βελτιώνοντας τη σχετική ακρίβεια για διακριτά αποτελέσµατα µεταξύ των κατηγοριών κατάταξης. Τα παρόντα αποτελέσµατα δείχνουν ότι η βασική διαφορά µεταξύ της διαδικασίας κατάταξης «πρώτη-επίσκεψη» και «πολλαπλές-επισκέψεις», είναι η επίδραση της κατάταξης των ασθενών στις υπο-οµάδες «όχι-επικέντρωση» (Ν=90) κι «επικέντρωση»(ν= 43) από την πρώτη ηµέρα οι οποίοι, τελικά κατάτάχθηκαν στην υπο-οµαδα «µερική µείωση» µε την πάροδο του χρόνου. Η κλινική ερµηνεία των αποτελεσµάτων της παρούσης µελέτης, δείχνει ότι η κατάταξη των ασθενών στην κατηγορία «µη-επικέντρωση», κατά τη διάρκεια της αρχικής αξιολόγησης, στερείται ακρίβειας στα διακριτά αποτελέσµατα. Περαιτέρω αξιολογήσεις της συµπεριφοράς του πόνου, στη διάρκεια πολλαπλών-επισκέψεων συστήνονται, για την ακριβή κατάταξη των ασθενών στην κατηγορία «µη-επικέντρωση». Σύµφωνα µε προηγούµενα ευρήµατα 35,36, εάν έ- νας ασθενής δε έδειχνε µεταβολή της θέσης των συµπτωµάτων προς τη µέση γραµµή µέχρι την έβδοµη επίσκεψη θεραπείας, σε χρονικό διάστηµα 2 έως 3 ε- βδοµάδων µετά την αρχική αξιολόγηση, τότε δεν είχε σηµειωθεί καµία σηµαντική βελτίωση στις µετρήσεις έκβασης. Η έβδοµη επίσκεψη, ως σηµείο διακοπής της κατάταξης των ασθενών στην κατηγορία «µη-επικέντρωση», φαίνεται λογικό για τους κλινικούς και τους ερευνητές που ερευνούν τις εκβάσεις µεταξύ διαφορετικών προτύπων πόνου. Η παρούσα µελέτη η οποία δίνει µία κεφάλι µε κεφάλι σύγκριση µεταξύ των δύο διακασιών κατάταξης, χρησιµοποιώντας διαφορετικούς λειτουργικούς ορισµούς για την τεκµηρίωση του φαινοµένου επικέντρωσης και µη-επικέντρωσης, προσθέτει επιπλέον στοιχεία στην υποστήριξη αυτής της πρότασης. Συνιστώνται περισσότερες αναλύσεις. Αντιθέτως, εάν ένας ασθενής δείχνει επικέντρωση, κατά τη διάρκεια της πρώτης επίσκεψης, κανένα περαιτέρω στοιχείο, σχετικό µε τη συµπεριφορά του πόνου, κατά τις επόµενες επισκέψεις, δεν α- παιτείται για να αποδειχθεί η ακρίβεια της εγκυρότητας της έκβασης. Η διασταύρωση των παρατηρήσεων µεταξύ των κατηγοριών της επικέντρωσης και της µερικής µείωσης, µετά από πολλαπλές επισκέψεις (πιν.3) δεν επηρέασε την εγκυρότητα της ταξινόµησης ή τη συγκριτική ακρίβεια, διότι και τα δύο αυτά διαφορετικά πρότυπα πόνου κατέδειξαν ισάξιες θετικές εκβάσεις 36. Τα παρόντα στοιχεία υ- ποστηρίζουν το συµπέρασµα ότι οι ασθενείς µπορούν να καταταχθούν µε ακρίβεια στην υποοµάδα επικέντρωσης, µετά την αρχική αξιολόγηση µε τις αρχές της µεθόδου Mckenzie. Μια καλή εφαρµογή της διαδικασίας κατάταξης «πολλαπλές-επισκέψεις», µπορεί να έχει πολύ καλή ακρίβεια στον πρόωρο προσδιορισµό των ασθενών µε οξεία έναρξη των, µη ειδικής αιτιολογίας, σπονδυλικών συµπτωµάτων που, στη συνέχεια, α- ναπτύσσονται σε χρόνιο πόνο. Οι πρώτες εβδοµάδες, µετά την αρχική αξιολόγηση, είναι, σύµφωνα µε τις αναφορές, η πιο κρίσιµη περίοδος για τον προσδιορισµό ασθενών υψηλού κινδύνου για χρόνιο πόνο και προβλήµατα ανικανότητας 1,2,15,30. Ο waddel 30, ανακοίνωσε ότι η παρατήρηση της προόδου του ασθενή ή και η µη παρατήρηση, για ένα σύντοµο διάστηµα, µπορεί να είναι καλύτερο από την αξιολόγηση του ασθενή σε ένα,µόνο χρο- Πολ. Επισκ. Ε =83 Μ. Μ.= 43 Μ.Ε. = 4 Ε. =5 Μ.Μ.= 90 Μ.Ε. =62 Οι τιµές αντιπροσωπεύουν µετρήσεις συχνότητας Πολ. Επισκ.=Πολλαπλές επισκέψεις, Ε=Επικέντρωση, Μ.Μ.= Μερική Μείωση, Μ.Ε.=Μη Επικέντρωση Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie 10 Τόµος 5 ος Τεύχος

11 νικό σηµείο (δηλ. «το κλειδί είναι ο προσδιορισµός του τί συµβαίνει, όσο νωρίτερα είναι δυνατόν»). Η κατάταξη ασθενών σε µία από τις τρεις υποοµαδες των προτύπων του πόνου, στη βάση µίας σειράς αξιολογήσεων της αντίδρασης του πόνου σε διαδοχικές επισκέψεις,µιµείται τη δυνα- µική αξιολόγηση του α- σθενή και µε αυτά τα δεδο- µένα, βελτιώνει την εγκυρότητα ταξινόµησης. Προηγούµενη έρευνα που διερεύνησε τους δείκτες της χρόνιας ανικανότητας, κατέδειξε ότι η διαδικασία κατάταξης των προτύπων του πόνου «πολλαπλές επισκέψεις», είναι δείκτης µακροπρόθεσµης έκβασης 35. Οι συγγραφείς της παρούσης µελέτης πιστεύουν ότι το πρότυπο του πόνου είναι σηµαντικό, διότι επιτρέπει τη δυναµική κι αντικειµενική αξιολόγηση της προόδου του ασθενή µε την πάροδο του χρόνου, σε σύγκριση µε άλλες ανεξάρτητες µεταβλητές που αξιολογήθηκαν κατά τη διάρκεια της αρχικής επίσκεψης. Τα ακόλουθα παραδείγµατα δίνουν έµφαση στη σηµασία αξιολόγησης µε την πάροδο του χρόνου, σε σχέση µε την αρχική αξιολόγηση του ασθενή, για τη βελτιωµένη πρόβλεψη των εκβάσεων από τα πολυπαραγοντικά µοντέλα ανικανότητας. Αναφέρθηκε υψηλός συσχετισµός µεταξύ του φόβου που έχει σχέση µε τον πόνο, όπως µετρήθηκε από το ερωτηµατολόγιο Αποφυγή Λόγω Φόβου (Fear-Avoidance Belief Questionnaire - FABQ) 31, κατά τη διάρκεια της αρχικής επίσκεψης και των εκβάσεων ανικανότητας 3,11,12. Η αποφυγή λόγω φόβου για τις κλινικές δραστηριότητες, φαίνεται να έχει τη µικρότερη επίδραση στις κλινικές εκβάσεις από την αποφυγή λόγω φόβου για τις δραστηριότητες στην εργασία 11. Εντούτοις, όταν κατατάσσονται οι ασθενείς µέσω του ανατοµικού προτύπου πόνου (δηλ., µε τις πολλαπλές επισκέψεις) και η κατάταξη του ασθενή ελέγχεται σε ένα πολυπαραγοντικό πρότυπο, η αποφυγή λόγω φόβου στην εργασία δεν είναι δείκτης της κλινικής έκβασης 35. Αν και, γενικά, η αποφυγή λόγω φόβου φαίνεται να είναι σηµαντικός παράγοντας για την πρόγνωση των κλινικών εκβάσεων, η κατάταξη του ασθενή σύµφωνα µε τα σηµεία και συµπτώµατα στην κίνηση κατά τη θεραπεία του επεισοδίου, φαίνεται να είναι περισσότερο προγνωστική. Πιν. 4: Περίληψη των στατιστικών αποτελεσµάτων (αρ. 287) Πόνος στο τέλος της θεραπείας ιαδικασίες Κατάταξης Κατηγορίες Μέσοι Όροι* F Ρ Power Συγκριτική Ακρίβεια** Πρότυπο Πόνου Επικέντρωση & Μερική Μείωση 1.5 (.1) 237,7 < Επικέντρωση κατά Μη-Επικέντρωση 6.1 (.3) την πρώτη επίσκεψη Επικέντρωση 1.4 (.2) 43.4 < Μη Επικέντρωση 3.5 (.2) Πρότυπο Πόνου Ανικανότητα στο τέλος της θεραπείας Επικέντρωση & Μερική Μεώση 13.1 (.8) < Μη-Επικέντρωση 36.6 (1.4) Επικέντρωση κατά την πρώτη επίσκε- Επικέντρωση 13.2 (1.3) 29.8 < ψη Μη Επικέντρωση 22.9 (1.2) *Συνήθης στατιστική απόκλιση **Συγκριτική ακρίβεια είναι η αναλογία F-statistics (Πρότυπο πόνου διαιρούµενο δια της επικέντρωσης κατά την πρώτη επίσκεψη). F, P, και Power = στατιστικοί ποράγοντες για την ανάλυση των αποτελεσµάτων Ο Wilson et al 37, πρότεινε ένα σχήµα κατάταξης α- ποτελούµενο από πέντε κύρια ανατοµικά πρότυπα πόνου. Πόνος που ανταποκρίνεται στις επαναλαµβανόµενες κινητικές δοκιµασίες, κατά τη διάρκεια της αρχικής αξιολόγησης, ήταν ένα σηµαντικό κριτήριο για τον καθορισµό της κατάταξης του προτύπου του πόνου. Πάντως, στη πρόταση κατάταξης των Wilson et al, µία από τις 24 πιθανές διευκρινιστικές µεταβλητές που αναλύθηκαν από τους McInstosh et al 21, δεν προέβλεψε το χρόνο εργασίας που χάθηκε από τους ασθενείς που λαµβάνουν αποζηµίωση. Η αξιολόγηση και κατάταξη των ασθενών, σύµφωνα µε τα κινητικά σηµεία και συµπτώµατα, κατά τη διάρκεια πολλαπλών επισκέψεων 35, σε σύγκριση µε την αξιολόγηση και κατάταξη κατά τη διάρκεια της πρώτης επίσκεψης µόνο, µπορεί να βελτιώσει τις µακροπρόθεσµες εκβάσεις από τα πολυπαραγοντικά µοντέλα που ε- ρευνούν φυσιολογικούς και ψυχοκοινωνικούς παράγοντες. Αυτή η µελέτη είναι η πρώτη που προσφέρει σύγκριση «κεφάλι µε κεφάλι» µεταξύ διαδικασίας κατάταξης στην πρώτη επίσκεψη και στη διάρκεια πολλαπλών επισκέψεων, αξιολογώντας την εγκυρότητα και ακρίβεια για τη διάκριση των εκβάσεων µεταξύ ανικανότητας και πόνου. Τα ευρήµατα υποστηρίζουν προηγούµενες µελέτες 1,2,15,35, που προτείνουν ότι η αξιολόγηση των ασθενών σε ένα µικρό χρονικό διάστηµα, µετά την οξεία έναρξη ε- νός σπονδυλικού πόνου, ενισχύει τη δυναµη πρόγνωσης των µοντέλων ανικανότητας. Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα που θα διερευνήσει τη σχετική ακρίβεια της δυναµικής ή πολλαπλών επισκέψεων κατάταξης και των διαδικασιών αξιολόγησης για τη διάκριση των µακροπρόθεσµων εκβάσεων. Περιορισµοί Η τελική κατάταξη σε κατηγορία που καθορίζεται από τη διαδικασία κατάταξης µε πολλαπλές επισκέψεις είναι αναδροµική, αλλά οι συγγραφείς δεν πιστεύουν ότι είναι σοβαρός περιορισµός. Πρώτον, η αντίδραση του πόνου που παρατηρείται κατά τη Τόµος 5 ος Τεύχος Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie

12 διάρκεια εκάστης επίσκεψης, καθοδηγεί τη θεραπεία που θα ακολουθηθεί σε αυτή την επίσκεψη. Καθώς ανακύπτει ένα πρότυπο πόνου, κατά τη διάρκεια πολλαπλών επισκέψεων, µπορεί να επιβεβαιωθεί µε περισσότερη ακρίβεια η κατηγορία κατάταξης. εύτερον, η εν δυνάµει κλινική προκατάληψη για τη διαδικασία κατάταξης «πολλαπλών ε- πισκέψεων» έχει µειωθεί, καθώς οι κλινικοί ακολούθησαν αξιόπιστους εκ των προτέρων λειτουργικούς προσδιορισµούς. Τρίτον και ίσως περισσότερο σηµαντικό, οι λειτουργικοί προσδιορισµοί έ- χουν εφαρµοστεί προοπτικά 35.Αυτός ο τύπος προγνωστικού πειραµατικού σχεδιασµού είναι συχνός στη βιβλιογραφία. Παραδείγµατος χάριν, η δοκι- µασία αναπήδησης, µια συχνή µέτρηση στο τέλος της θεραπείας ή στην ολοκλήρωση της αποκατάστασης του γόνατος, εφαρµόζεται εκ των προτέρων για να προγνώσει µελλοντικές αστάθειες γόνατος. Οι συγγραφείς θεωρούν ότι η δική τους διαδικασία κατάταξης των προτύπων πόνου, που βελτιώνει την ακρίβεια κατάταξης και την προγνωστική εγκυρότητα, αξίζει µελλοντικής έρευνας και κλινικής εφαρµογής. Αυτή η έρευνα ήταν ποιοτική ή παρατήρησης και σχεδιασµένη για να στρωµατοποιήσει τις εκβάσεις προοπτικά, από τα πρότυπα πόνου του ασθενή. εν υπήρξε οµάδα ελέγχου. Η αξιολόγηση της θεραπείας µεταξύ των υποοµάδων κατάταξης του α- σθενή απαιτεί τυχαίες ελεγχόµενες δοκιµασίες. Οι ασθενείς σε αυτήν τη µελέτη είχαν οξεία έναρξη, µη ειδικής αιτιολογίας, οσφυαλγία. Η δυνατότητα γενίκευσης, όµως, για µια διαδικασία κατάταξης «πολλαπλών-επισκέψεων» σε ασθενείς µε χρόνια οσφυαλγία ή µε νευρολογικά ελλείµµατα, δεν έχει ερευνηθεί. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Βραχυπρόθεσµα αποτελέσµατα στην ένταση του πόνου και την ανικανότητα, µελετήθηκαν µεταξύ δύο διαδικασιών κατάταξης για ασθενείς µε σύνδροµα οξείας αυχεναλγίας ή οσφυαλγίας. Η µία διαδικασία κατατάσει τους ασθενείς από την πρώτη επίσκεψη και η άλλη τους κατατάσσει µετά από πολλαπλές επισκέψεις. Η κατάταξη των ασθενών µετά από πολλαπλές ε- πισκέψεις, σύµφωνα µε τις αλλαγές στο πρότυπο του πόνου, βελτίωσε τη σχετική ακρίβεια στη διάκριση των διαφορών στον πόνο και την παρατηρούµενη ανικανότητα, σε σύγκριση µε την κατάταξη των ασθενών στην πρώτη µόνο επίσκεψη. ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ Η ακρίβεια στη διάκριση του αποτελέσµατος της βραχυπρόθεσµης έντασης του πόνου και της παρατηρούµενης ανικανότητας, βελτιώνεται µε τη διαδικασία της κατάταξης των ασθενών, µετά από πολλαπλές επισκέψεις (δηλ. µε την πάροδο του χρόνου), συγκριτικά µε την κατάταξη κατά την πρώτη επίσκεψη (δηλ. παρατήρηση της αντίδρασης του πόνου κατά την αρχική αξιολόγηση). Η κλινική ερµηνεία των αποτελεσµάτων της παρούσης µελέτης δείχνει ότι η κατάταξη των α- σθενών στην κατηγορία µη-επικέντρωση, κατά τη διάρκεια της αρχικής αξιολόγησης, στερείται ακρίβειας στη διάκριση της έκβασης. Εάν ένας ασθενής δεν εµφανίζει αλλαγή της θέσης του πόνου προς µία κεντρικότερη θέση µεχρι την έβδοµη επίσκεψη θεραπείας και σε χρονικό πλαίσιο µέχρι 2-3 εβδοµάδες, µετά την αρχική αξιολόγηση, τότε δε σηµειώνεται καµία σηµαντική βελτίωση στις µετρήσεις έκβασης πόνου και ανικανότητας. Για ασθενείς που εµφανίζουν επικέντρωση του πόνου, κατά την αρχική αξιολόγηση, καµία περαιτέρω πληροφορία σχετικά µε τη συµπεριφορά του πόνου δεν απαιτείται, κατά τη διάρκεια των επόµενων επισκέψεων για να βελτιώσει την ακρίβεια στη διάκριση των αποτελεσµάτων. Τα τρέχοντα δεδοµένα υποστηρίζουν το συµπέρασµα ότι οι ασθενείς µπορούν να καταταχθούν µε ακρίβεια στην υπο-οµάδα επικέντρωσης, µετά την αρχική αξιολόγηση, ακολουθώντας τη µέθοδο αξιολόγησης McKenzie. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Carey TS. Garrett JΜ, Jackman ΑΜ. Beyond a good prognosis: Examination of an inceprion cohort of parients with chronic Low back pain. Spine 2000; 25: Cherkin DC. Deyo RA. Street JΗ, et al. Predicting poor outcomes for back pain seen ίn primary care using patients own criteria. Spine 1996;21: Crombez G, Vlaeyen JWS, Heuts PHTG. et al. Pain-related fear is more disabling than pain itself: Evidence on the role of pain-related fear ίn chrοnic back pain disability. Pain 1999;80: Delitto Α, Erhard Μ, Bowling RW. Α treatment-based classification approach to Low back syndrome: Identifying and staging parients for conservative treatment. Phys Ther 1995;75: Dixon WJ, Massey FJ. Introduction to Staristical Analysis. New York: McGraw-Hill Book Company, Donelson R, Aprill C, Medcalf R, et al. Α prospective srudy οf centralization of lumbar and referred pain: Α predictor of symptomatic discs and annular competence. Spine 1997;22: Donelson R. Silva G, Murphy Κ. Centralization phenomenon: Its usefulness ίn evaluating and treating referred pain. Spine 1990;15: Fairbank JCT. Couper J, Davies JΒ, et al. The Oswesrrv Low Back Pain Disability Quesrionnaire. Physiotherapy 1980;66: Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie 12 Τόµος 5 ος Τεύχος

13 9. Fitzgerald GK. Lephart SM. Hwang JΗ. et al. Ηορ tests as predictors of dynamic knee stability. J Orthop Sport Phys Ther 2001;31: Fritz JM, George S. The use of classification approach to identify subgroups of patients with acute Low back pain: Interrater reliabiltry and short-term treatment ourcomes. Spine 2000;25: Fritz JΜ, George SZ. Delitto Α. The role of fear-avoidance beliefs ίn acute Low back pain: Relationships with current and future disability and work status. pain 2001;94: George SZ, Fritz JΜ, Erhard RE. Α comparison of fear-avoidance beliefs ίn patients with lumbar spine pain and cervical spine pain. Spine 2001;26: Jensen ΜΡ, Karoly Ρ, Braver S. The measurement of clinical pain intensity: Α comparison of six methods. Pain 1986;27: Karas R, McIntosh G, Hall Η, et al. The relationship between nonorganic signs and centralization οf symptoms in the prediction οf return to work for patients with Low back pain. Phys Ther 1997;77: Klenerman L, Slade PD, Stanley ΙΜ, et al. The prediction οf chronicity in patients with an acute attack of Low back pain in a general practice setting. Spine 1995;20: Liang ΜΗ, Larson MG, Cullen ΚΕ, et al. Comparative measurement efficiency and sensitivity of five health status instruments for arthritis research. Arthritis Rheum 1985;28: Lindstrom U, Krog C, Rasmussen G. The Centralization Phenomenon Used as a Predictor of Outcome in Patients With Chronic LΒΡ Treated With the McKenzie Protocol (Α Pilot Study). Presented at the 5th McKenzie Institute International Conference, Philadelphia, Pennsylvania Seprember Long Α. The centralization phenomenon: Its usefulness as a predicror of outcome in conservative treatment of Low back pain: Α pilot study. Spine 1995;20: McHorney CA, Ware JΕ, Raczek ΑΕ. The MOS 36-Item Short-Form Health Survey (SF-36): II. Psychometric and clinical tests of validity in measuring physical and mental health constructs. Med Care 1993;31: McHorney CA, Ware JE, Rogers W, et al. The validity and relative precision of MOS short-and long-form health Status scales and Dartmouth COOP Charts: Results from the Medical Outcomes Study. Med Care 1992;30: MS2S McIntosh G, Frank J, Hogg-Johnson S, et al. Prognostic factors for time receiving workers' compensation benefits in a cohort of patients with Low back pain. Spine 2000;25: McKenzie R. The Cervical and Thoracic Spine: Mechanical Diagnosis and Therapy. Waikanae, New Zealand:Spinal Publications, McKenzie R. The Lumbar Spine: Mechanical Diagnosis and Therapy. Waikanae, New Zealand: Spinal PubJication, Portney LG, Watkins ΜΡ. Fοundatiοns of Clinical Research: Applications to Practice. 2nd ed. Upper Saddle River, ΝJ: Prentice-Hall Health, Sackett DL, Straus SE, Richardson WS, et al. Evidence-Based Medicine. London: Churchill Livingstone, 2000: Skytte L. The Prognostic Value of the Centralization Phenomenon οn a Patient Population With Subacute Radiating Symptoms. Presented at the 7 th McKenzje Institute International Conference, Ottawa, Canada, August Snedecor GW, Cochran WG. Statistical Methods. 8 th ed. Ames, ΙΑ: Lowa State University Press, Sufka Α, Hauger Β, Trenary Μ, et al. Centralization of Low back pain and perceived functional outcome. J Orrhop Sports Phys Ther 1998;27: Vernon Η, Mior S. The Neck Disability Index: Α study of reliability and validity. J Manipulative Phys Ther 1991;14: Waddell G. The Back Ρain Revolution. Edinburgh: Churchill Livingston, Waddell G, Newton Μ, Henderson 1, et al. Α Fear-Avoidance Beliefs Questionnaire (FABQ): The role of fear-avoidance beliefs in chronic low back pain and disability. Pain 1993;52: Ware JE, Kosinski Μ, Bayliss MS, et al. Comparisons of merhods for the scoring and statistical analysis of SF- 36 health profiles and summary measures: Results from the Medical Outcomes Study. Med Care 1995;33: AS Ware JE, Kosinski Μ, Keller SD. Α 12-Item Short-Form Health Survey: Construction of sales and preliminary tests of reliability and validity. Med Care 1996;34: Ware JE, Kosinski Μ, Keller SD. SF-36 Physical and Mental Health Summary Scales: Α User s Manual. Boston, ΜΑ: The Health Insriture, New England Medical Center, Werneke MW. Hart DL. Centralization phenomenon as a prognostic factor for chronic low back pain and disability. Spine 2001;26: Werneke MW, Hart DL, Cook D. Α descriprive study of the centralization phenomenon: Α prospective analysis. Spine 1999;24: Wilson L, Hall Η, McIntosh G, et al. Intertester reliability of a low back pain classification systern. Spine 1999;24: Τόµος 5 ος Τεύχος Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie

14 Lene Skytte, PΤ, Dίp MDT, Stephen May, ΜΑ, MCSP, Dίp MDT, Msc, and Peter Petersen, MD Σχεδιασµός µελέτης. Προοπτική, συγκριτική µελέτη οµάδων ασθενών. Αντικείµενο. Να ερευνηθεί η προγνωστική αξία του φαινοµένου της επικέντρωσης σε ασθενείς µε υποξεία ισχιαλγία και αναφερόµενα συµπτώµατα. Περίληψη δεδοµένων. Προηγούµενες µελέτες έχουν δείξει ότι η επικέντρωση εµφανίζεται, συνήθως, σε πληθυσµό µε µη ειδικής αιτιολογίας οσφυαλγία, και η εµφάνισή της συνδέεται µε µια καλή πρόγνωση. Το φαινόµενο δεν έχει α- ξιολογηθεί ποτέ σε πληθυσµό µε ισχιαλγία και αναφερόµενα συµπτώµατα. Μέθοδος. Το δείγµα ήταν 104 διαδοχικοί ασθενείς που παραπέµφθηκαν για διερεύνηση πιθανής δισκοκήλης. Από αυτούς τους ασθενείς, 60 µπήκαν στη µελέτη και υποβλήθηκαν σε µια τυποποιηµένη µηχανική αξιολόγηση, χρησι- µοποιώντας τις επαναλαµβανόµενες κινήσεις τελικού εύρους, ενώ ο έλεγχος της αντίδρασης των συµπτωµάτων απόκάλυψε 2 οµάδες: την οµάδα επικέντρωσης (ΟΕ) και την οµάδα µη επικέντρωσης (ΜΕ). Όλοι οι ασθενείς αντιµετωπίσθηκαν µε τον ίδιο τρόπο και παρακολουθήθηκαν για ένα έτος. Εάν οι ασθενείς δεν είχαν βελτίωση, εξετάστηκε η περίπτωση χειρουργικής επέµβασης. Οι εκβάσεις περιέλαβαν οσφυαλγία και πόνο στο πόδι, ανικανότητα, το γενικότερο προφίλ της υγείας τους, και η χειρουργική έκβαση. Αποτελέσµατα. Υπήρξαν 25 ασθενείς που κατατάχθηκαν στην οµάδα επικέντρωσης (ΟΕ), 35 στην οµάδα µη επικέντρωσης (ΜΕ), και άλλα χαρακτηριστικά της βασικής γραµµής συµπτωµάτων ήταν παρόµοια µεταξύ των οµάδων. Σε 1, 2, και 3 µήνες, η οµάδα ΟΕ είχε σηµαντικά καλύτερες εκβάσεις από την οµάδα ΜΕ. Σε 2 µήνες, η ΟΕ είχε περισσότερες βελτιώσεις στον πόνο στο πόδι (P=0.007), την ανικανότητα (P=<0.001) και το γενικό προφίλ υγείας (P=0.001). Μετά από 1 έτος, η ανικανότητα ήταν λιγότερη στην ΟΕ (Ρ=0.029). Στην ΟΕ, 3 ασθενείς υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέµβαση, στην οµάδα ΜΕ 16 (P=0.01). Η αναλογία πιθανοτήτων για χειρουργική επέµβαση στην οµάδα ΜΕ ήταν 6.2. Συµπέρασµα. Οι ασθενείς µε ισχιαλγία και πιθανή δισκοκήλη, που έχουν αντίδραση επικέντρωσης σε µια µηχανική αξιολόγηση, θα έχουν σηµαντικά καλύτερες εκβάσεις. Οι ασθενείς που δεν έχουν επικέντρωση θα είναι 6 φορές περισσότερο υποψήφιοι να υποβληθούν σε χειρουργική επέµβαση. Το Φαινόµενο Επικέντρωσης είναι η διαδικασία κατά την οποία, πόνος που ακτινοβολείται από τη σπονδυλική στήλη καταργείται, ως αντίδραση στις θεραπευτικές θέσεις ή κινήσεις. 1 Αυτό συµβαίνει σε απόµακρα συµπτώµατα, πρώτα, και έπειτα σε κεντρικά συµπτώµατα, και περιλαµβάνει τη µείωση και την κατάργηση του σπονδυλικού πόνου. Το Φαινόµενο της Επικέντρωσης αναγνωρίστηκε, αρχικά, από τον R. McKenzie, στη δεκαετία του '50 και περιγράφηκε, στη συνέχεια, στη βιβλιογραφία. 2 Το φαινόµενο της επικέντρωσης έχει αποτελέσει αντικείµενο ιδιαίτερης έρευνας, και η βιβλιογραφία γ αυτό το θέµα έχει, προσφάτως, ανασκοπηθεί συστηµατικά. 2 εκατέσσερις µελέτες προσδιορίστηκαν για αυτή την αναθεώρηση, 3-16 και µια α- κόµη µελέτη δηµοσιεύτηκε, στη συνέχεια. 17 Το γενικό ποσοστό επικράτησης πλήρους ή µερικής ε- πικέντρωσης, σε περισσότεροους από 1000 ασθενείς, ήταν 70% σε υποξεία και 52% στη χρόνια ο- σφυαλγία. 2 Η επικέντρωση επισηµάνθηκε αξιόπιστα στη διάρκεια της αξιολόγησης. οι τιµές kappa ήταν 0.51, , και 1.0, , 0.76 για τους πτυχιούχους θεράποντες και σπουδαστές, 8 και Συνεπώς, η επικέντρωση συνδέθηκε µε µια σειρά καλών εκβάσεων ενώ αντιθέτως, η α- ποτυχία επίτευξης επικέντρωσης συνδέθηκε µε φτωχές εκβάσεις. 14 Άρα, η επικέντρωση µπορεί να είναι συµπτωµατική αντίδραση, που είναι χρήσιµο να προκαλείται κατά τη διάρκεια της φυσικής εξέτασης, επειδή µπορεί να υποδείξει και τις στρατηγικές θεραπείας και τους δείκτες πρόγνωσης. Προηγούµενες µελέτες, οι οποίες ερευνούν την ε- πικέντρωση, έχουν χρησιµοποιήσει ένα µίγµα α- σθενών µε σπονδυλικά και αναφερόµενα συµπτώ- µατα. Ασθενείς µε συµπτώµατα που αναφέρονται κάτω από το γόνατο, αποτελούν το ήµισυ 4,11, ή περίπου το 30%-40% 12, ή το 20% ή λιγότερο του πληθυσµού των µελετών 3,5,7. Καµία µελέτη δεν έ- χει εξετάσει συγκεκριµένα την επικέντρωση σε α- σθενείς µε ισχιαλγία και αναφερόµενα συµπτώµατα. Ο Lisi 18 παρουσίασε 3 περιπτωσιολογικές µελέτες ασθενών µε οσφυαλγία και σηµεία και συµπτώµατα ισχιαλγίας. Από αυτούς, 2 είχαν επικέ- Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie 14 Τόµος 5 ος Τεύχος

15 ντρωση και ανταποκρίθηκαν στη συντηρητική θεραπεία. ένας ασθενής δεν εµφάνισε επικέντρωση και αυτός υποβλήθηκε σε χειρουργική επέµβαση, µετά από αποτυχία της συντηρητικής θεραπείας. Καθόσον οι συγγραφείς αυτής της µελέτης γνωρίζουν, καµία δηµοσιευµένη µελέτη δεν έχει εξετάσει το φαινόµενο της επικέντρωσης σε οµάδα ασθενών, µε εξ ολοκλήρου αναφερόµενο πόνο στο πόδι, συµπεριλαµβανοµένης της ισχιαλγίας. Οι ασθενείς µε οσφυαλγία και συνοδά συµπτώµατα στο πόδι ή ισχιαλγία, έχουν µια ανεπαρκέστερη πρόγνωση και έχουν περισσότερη ανικανότητα από εκείνους µε οσφυαλγία µόνο Πολλοί α- σθενείς οι οποίοι παρουσιάζονται µε σηµεία και συµπτώµατα ισχιαλγίας, θα ανταποκριθούν στη συντηρητική θεραπεία. Εντούτοις, για µερικούς, ειδικά µε σοβαρότερα συµπτώµατα, η χειρουργική επέµβαση θα παράσχει γρηγορότερα πρόωρη α- νακούφιση των συµπτωµάτων 33,34. Η ανασκόπηση Cochrane, για τη χειρουργική επέµβαση στην ο- σφυϊκή δισκική πρόπτωση, κατέληξε στο συµπέρασµα ότι υπήρξαν ισχυρά στοιχεία για την αποτελεσµατικότητα της δισκεκτοµής σε ασθενείς µε ισχιαλγία, εφόσον επιλέχτηκαν προσεκτικά και η συντηρητική θεραπεία είχε αποτύχει. 35 Η πρόωρη αναγνώριση των ασθενών που θα ανταποκριθούν καλύτερα σε συντηρητικές ή χειρουργικές στρατηγικές θεραπείας είναι, εποµένως, επιθυµητή. υστυχώς, κανένα τµήµα της φυσικής εξέτασης, που χρησιµοποιείται για να προσδιορίσει µία κήλη δίσκου, δεν έχει υψηλή διαγνωστική ακρίβεια, ό- ταν χρησιµοποιείται για να προσδιορίσει την κατάλληλη θεραπεία Η ανύψωση τεταµένου σκέλους είχε υψηλή ευαισθησία (εύρος ) αλλά χαµηλή ειδικότητα (εύρος ). η σταυρωτή ανύψωση τεταµένου σκέλους είχε χα- µηλή ευαισθησία (εύρος ) αλλά υψηλή ειδικότητα (εύρος ) και η ευαισθησία άλλων νευρολογικών σηµείων (αντανακλαστικά, πάρεση, και εξασθενισµένη ευαισθησία) ποικίλλουν από , ενώ η ειδικότητα κυµάνθηκε από εν έχει φανεί δυνατότητα ο- ποιασδήποτε από αυτές τις δοκιµασίες να καθορίσει εάν η συντηρητική ή χειρουργική θεραπεία είναι κατάλληλη 40,41. Έτσι, για τη λήψη των θεραπευτικών αποφάσεων, όπως εάν θα συστηθεί χειρουργική επέµβαση, οι επικυρωτικές δοκιµασίες είναι αναγκαίες, για να επιλεγεί το κατάλληλο θεραπευτικό µονοπάτι. Ο σκοπός αυτής της µελέτης ήταν να αξιολογήσει την προγνωστική σηµασία του φαινοµένου επικέντρωσης σε ασθενείς µε υ- ποξεία ισχιαλγία, χρησιµοποιώντας ένα σχεδιασµό προοπτικής µελέτης, που αξιολογεί ειδικά την προγνωστική αξία του ΦΕ, το οποίο θα καθορίσει αν απαιτείται χειρουργική ή συντηρητική θεραπεία. ΜΕΘΟ ΟΙ Θέµατα. Μία προοπτική µελέτη οµάδας ασθενών µε οσφυαλγία και πόνο στο πόδι πραγµατοποιήθηκε στο ρευµατολογικό τµήµα του Πανεπιστηµιακού Νοσοκοµείου του Άαρχους, στη ανία. ιαδοχικοί ασθενείς, οι οποίοι πληρούσαν τα κριτήρια συνυπολογισµού ή αποκλεισµού, κατά τις ηµέρες που ο θεράπων ήταν στο τµήµα, εισήχθησαν στη µελέτη. Το δείγµα αποτελέσθηκε από ασθενείς οι οποίοι παραπέµφθηκαν από την πρωτοβάθµια περίθαλψη, µε σκοπό να γίνει έρευνα για πιθανή δισκοκήλη, µεταξύ Ιανουαρίου 1998 και Αυγούστου Τα κριτήρια συνυπολογισµού βασίστηκαν σε αδιάκοπα αναφερόµενα συµπτώµατα, σε ασθενείς ηλικίας µεταξύ 18 και 60 ετών. Τα κριτήρια αποκλεισµού ήταν προηγούµενες οσφυϊκές σπονδυλικές εγχειρήσεις, εγκυµοσύνη, σοβαρή σπονδυλική παθολογία, άλλη σοβαρή παθολογία, εάν τα δανέζικα δεν ήταν η πρώτη γλώσσα των ασθενών, συµπτώµατα παρόντα για περισσότερο από 14 εβδοµάδες, και µη συγκατάθεση του ασθενή. Κατά τη διάρκεια της µελέτης, 114 ασθενείς παραπέµφθηκαν στο ρευµατολογικό τµήµα, όταν ο θεράπων ήταν παρών και πληρούσαν τα κριτήρια συνυπολογισµού. Ενώ, 54 ασθενείς αποκλείστηκαν λόγω διάρκειας των συµπτωµάτων περισσότερο από 14 εβδοµάδες (24 άτοµα), λόγω προηγούµενης χειρουργικής επέµβασης για οσφυαλγία (17 άτοµα), λόγω συνυπάρχουσας σοβαρής παθολογίας (4 άτοµα), σύνδροµο Ι4 (2 άτοµα), ε- γκυµοσύνη (1 άτοµο), γλώσσα (2 άτοµα), και άρνηση να συµµετέχουν (4 άτοµα). Η µελέτη εγκρίθηκε από την επιτροπή δεοντολογίας της επαρχίας Άαρχους. Στοιχεία βασικής γραµµής. Τα στοιχεία βασικής γραµµής που συγκεντρώθηκαν, περιέλαβαν το Προφίλ Υγείας του Νόττιγχαµ (ΝΗΡ) 42 και την κλί- µακα εκτίµησης οσφυαλγίας (LBPRS [Low Back Pain Rating Scale]). 43 Οι δηµογραφικές λεπτοµέρειες συλλέχθηκαν από την αναφορά του κάθε α- σθενή και περιέλαβαν την ηλικία, την εργασία και τις δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου, το φύλο, προηγούµενα επεισόδια οσφυαλγίας και ισχιαλγίας, οικογενειακή κατάσταση, διάρκεια του τρέχοντος επεισοδίου, άδεια από την εργασία για λόγους υγείας για το τρέχον επεισόδιο, χρήση φαρ- µάκων, αιτία της έναρξης, συνήθειες καπνίσµατος και κατανάλωσης αλκοόλ, έκθεση σε δονήσεις, προσφυγή στο δικαστήριο, και ικανοποίηση για ε- πιστροφή στην εργασία. Οι ασθενείς κατατάχθηκαν, επίσης, σύµφωνα µε τις κατηγορίες του Quebec Task Force (QTF), σχετικά µε τη θέση που α- ναφέρονται τα συµπτώµατα 44.Το QTF ταξινοµεί τα συµπτώµατα ως: QTF-1= οσφυαλγία µόνο, QTF 2= πόνος στην οσφύ και στο µηρό, QTF-3= πόνος κάτω από το γόνατο και QTF-4 = πόνος κάτω από το γόνατο µε θετικά νευρολογικά σηµεία (δηλ. µυϊκή αδυναµία, ασυµµετρία των αντανακλαστικών ή τοπική αισθητική απώλεια σε ένα δερµοτό- µιο). Το σύστηµα κατάταξης του QTF έχει, όµως, περισσότερες κατηγορίες που αντιπροσωπεύουν και αποτελέσµατα από: απεικονιστική διερεύνηση (QTF 5-7), αντιδράσεις στη θεραπεία (QTF 8-10), και σοβαρή σπονδυλική παθολογία (QTF 11). Το τροποποιηµένο σύστηµα κατάταξης QTF που χρη- Τόµος 5 ος Τεύχος Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie

16 σιµοποιήθηκε εδώ, κρίθηκε κατάλληλο για αυτό το αρχικό στάδιο του κύκλου διερεύνησης και θεραπείας, όταν οι ασθενείς κατατάχθηκαν. 28 ιαδικασίες εξέτασης. Έγινε στους ασθενείς µηχανική αξιολόγηση 1 η οποία περιέλαβε πολλαπλών κατευθύνσεων επαναλαµβανόµενες κινήσεις τελικού εύρους της οσφυϊκής σπονδυλικής στήλης. Η µηχανική αξιολόγηση, που διήρκεσε κατά µέσο ό- ρο 30 λεπτά, πραγµατοποιήθηκε από ένα θεράποντα, διπλωµατούχο στη µηχανική διάγνωση και θεραπεία (το πιο υψηλό επίπεδο στο εκπαιδευτικό πρόγραµµα McKenzie). Ο θεράπων δεν γνώριζε καµία από τις ιατρικές σηµειώσεις και τις µελέτες απεικόνισης (τυφλή διαδικασία). Μετά τη µηχανική αξιολόγηση, οι ασθενείς κατατάχθηκαν, είτε ως «επικέντρωση» είτε «µη επικέντρωση», σύµφωνα µε τα καθορισµένα εκ των προτέρων κριτήρια. Ταξινόµηση. Μετά τη µηχανική αξιολόγηση, οι ασθενείς κατατάχθηκαν µε τα ακόλουθα κριτήρια, σύµφωνα µε την κρίση του θεραπευτή: Οµάδα επικέντρωσης (ΟΕ): 1. Ο πλέον απόµακρος πόνος που αναφέρθηκε από τη σπονδυλική στήλη καταργήθηκε, ως αντίδραση στη µηχανική αξιολόγηση. 2. Η αλλαγή στη θέση πόνου παρέµεινε και µετά την επιστροφή του ασθενή σε ουδέτερη θέση. Οµάδα µη επικέντρωσης (ΟΜΕ): 1. εν εµφανίστηκαν αλλαγές στη θέση του πόνου, στη διάρκεια της µηχανικής αξιολόγησης, ή 2. Η θέση του πόνου άλλαξε σε µία περισσότερο απόµακρη περιοχή στη διάρκεια της µηχανικής αξιολόγησης. Θεραπεία. Η θεραπεία ακολούθησε µια στερεότυπη δοµή (σχ.1) που ήταν ανεπηρέαστη από τη µελέτη, και το προσωπικό δεν γνώριζε την κατάταξη των ασθενών, ως ΟΕ ή ΟΜΕ. Ο θεράπων που πραγµατοποίησε τη µηχανική αξιολόγηση δε συµ- µετείχε στην επακόλουθη θεραπεία. Οι αποφάσεις λήφθηκαν σύµφωνα µε την κλινική παρουσίαση, τόσο στην αρχική ιατρική αξιολόγηση, όσο και στην ακόλουθη αξιολόγηση σε 2 εβδοµάδες (σχ. 1). Έτσι, αρχικά, στους ασθενείς µε νευρολογικό έλλειµµα δόθηκε συµβουλή για παραµονή στο κρεβάτι και σε αυτούς χωρίς τέτοιο πρόβληµα, δόθηκε εντολή ελαφράς κινητοποίησης. Στην επανεξέταση, οι ασθενείς που δεν είχαν βελτίωση εστάλησαν για περαιτέρω εξετάσεις, ενώ σ εκείνους που είχαν βελτίωση δόθηκε εξιτήριο, για όσο συνεχιζόταν η βελτίωση. Εάν βρισκόταν κήλη δίσκου, στις απεικονιστικές µελέτες, στο επίπεδο που φαινόταν και στην κλινική παρουσίαση, δινόταν συµβουλή για χειρουργική επέµβαση. εάν όχι, ο ασθενής στελνόταν πίσω στον αρχικό παθολόγο του/της µε συµβουλές για «προσεκτική αναµονή». Μέτρα έκβασης. Το Προφίλ Γενικής Υγείας του Νόττιγχαµ (ΝΗΡ) 42 είναι ένα γενικό µέτρο υγείας µε 6 τµήµατα σχετικά µε την ενέργεια, τον πόνο, τις συναισθηµατικές αντιδράσεις, τον ύπνο, την κοινωνική αποµόνωση, και τη φυσική κινητικότητα. Υπάρχουν, συνολικά, 38 στοιχεία, στα οποία οι ασθενείς δίνουν µια απάντηση µε ένα ΝΑΙ ή ΌΧΙ, µε τα υψηλότερα αποτελέσµατα να αντιπροσωπεύουν τη φτωχότερη γενική υγεία. Το σύνολο δόθηκε µε όρους ποσοστού. Μέρα 1 Εβδ. 2 Μηχανική Αξιολόγηση Αναλγητικά/ΜΣΑΦ ανάλογα µε τις ανάγκες. Συµβουλές για τον παρατετα- µένο πόνο και την άδεια λόγω υγείας Εβδ. 1-2 Νευρολογικό Έλλειµα Ανάπαυση για 1-2 εβδ. Οδηγίες από το φυσικ/τη για κινήσεις και στάσεις. Επαφή µε νοσηλευτή. Επανάληψη ιατρικής εξέτασης Βελτίωση Έναρξης ελαφράς δραστηριότητας. Οδηγίες από φυσικ/τη για ασκήσεις ενδυνάµωσης (µέση, κοιλιά, πυελικό δάπεδο). Ε- πανεξέταση µόνο αν σταµατήσει η βελτίωση. Εξητήριο Θετικό απεικονιστικό αποτέλεσµα Χειρουργείο Νευρολογικό Έλλειµα Οδηγίες από το φυσικ/τη για ελαφριές ασκήσεις ενδυνάµωσης (µέση, κοιλιά, πυελικό δάπεδο). Όχι Βελτίωση ιαγνωστικές απεικονιστικές εξετάσεις (CT Scan, MRI ή µυελογραφία). Αρνητικό απεικονιστικό αποτέλεσµα Επιστροφή στο γενικό γιατρό µε «προσεκτική αναµονή» Σχ. 1: ιάγραµµα ροής της µελέτης θεραπείας. Η κλίµακα εκτίµησης της οσφυαλγίας (LBPRS) 43 περιλαµβάνει τον πόνο, την αντιληπτή ανικανότητα, τη φυσική εξασθένιση και µέτρηση λήψης φαρµάκων. Αυτή η κλίµακα µε σκοπό να ελέγξει την έκβαση των κλινικών δοκιµασιών της θεραπείας της οσφυαλγίας, µπορεί να χρησιµοποιηθεί και ως ταχυδροµικό ερωτηµατολόγιο, και έχει επικυρωθεί και έχει αποδειχθεί ότι είναι αξιόπιστη 43. Χρησιµοποιήθηκε η τροποποιηµένη κλίµακα για τα ταχυδροµικά ερωτηµατολόγια, η οποία παραλείπει τα µέτρα της φυσικής εξασθένισης. Για τα συµπτώµατα, η κλίµακα περιλαµβάνει οσφυαλγία και πόνο στο πόδι (κάθε περίπτωση 0-10 βαθµούς) Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie 16 Τόµος 5 ος Τεύχος

17 στην παρούσα περίοδο, ο χειρότερος πόνος στη µέση και το πόδι (κάθε περίπτωση 0-10 βαθµούς) κατά τη διάρκεια των τελευταίων 2 εβδοµάδων, και ο µέσος πόνος στη µέση και το πόδι (κάθε περίπτωση 0-10 βαθµούς) κατά τη διάρκεια των τελευταίων 2 εβδοµάδων. Έτσι, ο πιθανός συνολικός και ο χειρότερος πόνος είναι 30 για κάθε περίπτωση, δηλαδή για οσφυαλγία και πόνο στο πόδι. Η ανικανότητα µετρήθηκε από τις απαντήσεις του α- σθενή σε 15 ερωτήσεις, για τη δυνατότητά του να εκτελέσει διάφορες εργασίες: «Ναι» (0 βαθµούς), «Μπορεί να είναι πρόβληµα» (1 βαθµό), ή «Όχι» (2 βαθµούς). Συνολικά, 0-30 βαθµούς, µε το υψηλότερο αποτέλεσµα να αντιπροσωπεύει την υψηλότερη ανικανότητα. Αυτό µεταφράστηκε σε αποτελέσµατα ποσοστών. Η χρήση φαρµάκων καταγράφηκε σε σκόρ 0-10, ως εξής: 0=όχι φάρµακο κατά τη διάρκεια µιας εβδοµάδας, 2=µη στεροειδή αντιφλεγµονώδη φάρµακα ή απλά α- ναλγητικά µέχρι 4 φορές εβδοµαδιαίως, 4= µη στεροειδή αντιφλεγµονώδη φάρµακα ή α- πλά αναλγητικά περισσότερες από 4 φορές εβδοµαδιαίως, 8=οπιούχα αναλγητικά µέχρι 4 φορές εβδοµαδιαίως, 10=οπιούχα αναλγητικά περισσότερο από 4 φορές εβδοµαδιαίως. Οι εκβάσεις µετρήθηκαν από τα ερωτηµατολόγια που ταχυδροµήθηκαν σε 1, 2, 3, 6, και 12 µήνες µετά την αρχική αξιολόγηση. Αλλαγές στο Προφίλ Γενικής Υγείας του Νόττιγχαµ και στην Κλίµακα εκτίµησης της οσφυαλγίας (οσφυαλγία, πόνος στο πόδι, και αντιληπτή λειτουργική ανικανότητα), καθώς επίσης και ηµέρες µακριά από την εργασία, χρήση φαρµάκων, και α- νάγκη για χειρουργική επέµβαση συγκρίθηκαν µεταξύ της οµάδας «επικέντρωσης» (ΟΕ) και της ο- µάδας «µη επικέντρωσης» (ΜΕ). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Εξήντα ασθενείς συµπεριλήφθηκαν στη µελέτη. Η µέση ηλικία ήταν 44 έτη, 58% ήταν άνδρες, 82% εργάζονταν, και 60% ήταν σε άδεια για λόγους υ- γείας. Ο µέσος χρόνος της διάρκειας των συµπτω- µάτων ήταν 55 ηµέρες, 93% των ασθενών είχε πόνο κάτω από το γόνατο, και 70% είχε νευρολογικά σηµεία ή συµπτώµατα (πίν.1). Σύµφωνα µε την αρχική µηχανική αξιολόγηση, 25 ασθενείς (42%), κατατάχθηκαν ως «οµάδα επικέντρωσης» και 35 (58%) ως οµάδα «µη επικέντρωσης». Οι 2 οµάδες δε διέφεραν σηµαντικά σε οποιεσδήποτε από τις µετρήσεις βασικής γραµµής (πιν.1). Τα στοιχεία follow-up λήφθηκαν σε 1, 2, 3, 6 και 12 µήνες ως 90%, 88%, 93%, 95% και 92%, αντίστοιχα. Υπήρξαν σηµαντικές διαφορές µεταξύ των οµάδων ΟΕ και ΜΕ ως προς το Προφίλ Γενικής Υγείας του Νόττιγχαµ, την ανικανότητα και τον πόνο στη µέση και το πόδι σε διάφορους χρόνους, ειδικά κατά τη διάρκεια των λίγων πρώτων µηνών. Οι Πίν. 1:Χαρακτηριστικά Ασθενούς κατά την αρχική αξιολόγηση Χαρακτηριστικά Αρ. Ασθενών Αρ. όσων επικέντρωσαν Αρ. όσων δεν επικέντρωσαν Συνολικός αριθµ Ηλικία 44 (±11) 43 (±11) 45 (±11) Άνδρες/Γυναίκες 25/35 11/14 14/21 είκτης σωµατικής 25 (±4) 24 (±3) 26 (±5) µάζας Έγγαµοι ή Σγκατοικούντες Εργαζόµενοι Άνεργοι Συνταξιούχοι Οµάδα QTF 2/3/4 4/14/42 2/9/14 2/5/28 Ασθενείς µε προηγούµ Οσφυαλγία Ασθενείς µε προηγούµενη Ισχιαλγία Κάπνισµα: Ναι/Όχι 28/32 11/14 17/17 Αναρρωτική άδεια λόγω οσφυαλγίας Ηµέρες αναρρωτικής 21(±22) 21(±25) 21(±20) άδειας ιάρκεια συµπτωµάτων(µέρες) 55(±23) 53(±25) 57(±22) Αρχικό Σκορ Οσφυαλγία (0-30) 15 (±7) 15 (±6) 14(±8) Πόνος πόδι (0-30) 15 (±6) 14(±6) 16 (±6) Ανικανότητα (%) 50 (±20) 45 (±21) 54 ((±19) ΠΥΝ (%)* 32 (±16) 29 (±17) 35 (±15) Φάρµακα 3 (±2.5) 2.4 (±2) 3.4 (±2.7) *ΠΥΝ=Προφίλ Υγείας του Νόττιγχαµ διαφορές µεταξύ των οµάδων ήταν εµφανέστερες σε 2 µετρήσεις ανικανότητας, όπου έδειξαν σηµαντικές διαφορές σε 1, 2 και 3 µήνες, καθώς και σε 12 µήνες, στο τµήµα ανικανότητας της κλίµακας µέτρησης οσφυαλγίας (σχ.2, πίν.2). Οι διαφορές για τον πόνο στο πόδι ήταν σηµαντικές σε 2 και 3 µήνες (σχ.3, πίν.2), και οι διαφορές στην οσφυαλγία ήταν σηµαντικές µόνο σε 3 µήνες. Η πιο χαρακτηριστική διαφορά στην ανικανότητα ήταν σε 2 µήνες: ΟΕ 20%, ΟΜΕ 42% (Ρ<0.001). Η πιο χαρακτηριστηκή διαφορά στον πόνο στο πόδι ή- ταν σε 3 µήνες: ΟΕ 5.2, ΟΜΕ 10.9 (Ρ=0.005). Τρεις ασθενείς (12%) από την οµάδα επικέντρωσης και δέκα έξι (46%) από την οµάδα µη επικέντρωσης, υποβλήθηκαν σε χειρουργική επέµβαση στη διάρκεια του follow-up (Ρ=0.01). Η αναλογία πιθανοτήτων για τη χειρουργική ε- πέµβαση στην ΟΜΕ ήταν 6.2. Η ευαισθησία στην ΟΜΕ για την πρόβλεψη χειρουργικής επέµβασης ήταν 0.84, η ειδικότητα 0.54, η τιµή θετικής πρόβλεψης 0.48 και η τιµή αρνητικής πρόβλεψης εν υπήρξαν σηµαντικές διαφορές στη χρήση φαρµάκων ή στις ηµέρες άδειας από την εργασία, για λόγους υγείας. Μετά από ένα έτος, ένας α- σθενής (4%) από την οµάδα επικέντρωσης (ΟΕ) και 5 (14%) από την οµάδα µη επικέντρωσης (Ο- ΜΕ) ήταν ακόµα εκτός εργασίας, λόγω οσφυαλγίας ή ισχιαλγίας, σύµφωνα µε την αναφορά του α- σθενή, αλλά αυτό δεν ήταν σηµαντικό. Τόµος 5 ος Τεύχος Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie

18 Συζήτηση Προηγούµενες µελέτες έχουν καταδείξει την προγνωστική αξία του φαινοµένου της επικέντρωσης σε οξεία και χρόνια, µη ειδικής αιτιολογίας, οσφυαλγία 2. Προηγούµενες µελέτες, επίσης, έχουν δείξει την προγνωστική σηµασία των µηχανικών και συµπτωµατικών αντιδράσεων για το εάν οι ασθενείς µε ισχιαλγία θα αποκριθούν στη συντηρητικό θεραπεία 40,41.45.Σε εκείνες τις µελέτες τα µισά, κατά προσέγγιση, από τα δείγµατα είχαν επικέντρωση και αποκατάσταση του εύρους κίνησης, ως αντίδραση στη µηχανική αξιολόγηση. Οι περισσότεροι ασθενείς που είχαν µια τέτοια αντίδραση, α- νταποκρίθηκαν καλά στη συντηρητική θεραπεία. Αντιθέτως, οι ασθενείς που δεν είχαν αυτή την α- ντίδραση στη µηχανική αξιολόγηση, ήταν πολύ περισσότερο πιθανό να χρειάζονταν χειρουργική επέµβαση. Στην παρούσα µελέτη, σε µια σειρά ασθενών που παραπέµφθηκαν για διερεύνηση πιθανής δισκοκήλης, έγινε µηχανική αξιολόγηση για να καθορίσει πόσοι εξ αυτών είχαν επικέντρωση. Σε όλους τους ασθενείς δόθηκε, έπειτα,µια τυποποιηµένη συντηρητική θεραπεία «προσεκτικής αναµονής», ανεξαρτήτως της κατάταξη επικέντρωσης, περιλαµβάνοντας ανάπαυση, που ακολουθήθηκε από προοδευτική δραστηριότητα * 2* 3* 6 12 Σχ.2: Μέσες τιµές σύµφωνα µε το ΠΥΝ στις Οµάδες Επικέντρωσης και Μη Επκέντρωσης σε 1,2,3,6 και 12 µήνες. OE OME Αποτυχία βελτίωσης σε οποιοδήποτε σηµείο οδήγησε σε περαιτέρω διερεύνηση, πριν τη σκέψη για χειρουργείο. Εάν οι ασθενείς ήταν για χειρουργείο, αποκλείστηκαν από την περαιτέρω συλλογή δεδοµένων επειδή δεν βρίσκονταν πλέον κάτω από συντηρητική θεραπεία. Κατά τη διάρκεια του επό- µενου έτους, υπήρξαν διάφορα αποτελέσµατα που ήταν σηµαντικά καλύτερα στην ΟΕ. Ειδικότερα, η ανικανότητα και η ισχιαλγία βελτιώθηκαν πιο γρήγορα σε αυτήν την οµάδα. Υπήρξε σηµαντική διαφορά στο ποσοστό χειρουργικής επέµβασης µεταξύ των οµάδων, µε τους ασθενείς της ΟΜΕ να είνι 6 φορές πιθανότεροι υποψήφιοι για χειρουργική επέµβαση. Τα αποτελέσµατα δείχνουν ότι η επικέντρωση έχει προγνωστική σηµασία στον πληθυσµό µε ισχιαλ- γία, για τον προσδιορισµό της υποοµάδας που θα πάει καλύτερα πιο γρήγορα. Εξίσου, η έλλειψη επικέντρωσης προσδιόρισε την οµάδα της οποίας το πρόβληµα επιλύθηκε πιο αργά και ήταν πιθανότερο να χρειαστεί χειρουργείο. Εποµένως, αυτό το φαινόµενο είναι ένα σηµαντικό εύρηµα στην εξέταση, που µπορεί να χρησιµοποιηθεί για να βοηθήσει να καθοριστεί εάν οι ασθενείς θα χρειαστούν χειρουργική επέµβαση, όταν παρουσιάζονται µε ισχιαλγία. Η µη επικέντρωση είχε µια αποδεκτή ευαισθησία, 0.84, αλλά φτωχή ειδικότητα, Τα υψηλά επίπεδα ευαισθησίας είναι κλινικά σηµαντικά, επειδή ένα αρνητικό αποτέλεσµα, σε αυτή την περίπτωση επικέντρωση, αποκλείει αποτελεσµατικά την έκβαση που, σε αυτήν την περίπτωση είναι το χειρουργείο 46. Οµοίως, η θετική προγνωστική αξία της µη επικέντρωσης ήταν φτωχή (0.48), αλλά η αρνητική προγνωστική αξία ήταν υψηλή (0.88). Με άλλα λόγια, η επικέντρωση είναι πολύ καλός δείκτης µιας µη χειρουργικής έκβασης. Άλλοι εν δυνάµει προγνωστικοί παράγοντες, όπως το γένος, η ανύψωση τεταµένου σκέλους, νευρολογικά σηµεία και συµπτώµατα, και κάπνισµα, δεν ήταν σηµαντικά διαφορετικοί µεταξύ των οµάδων. Όπως σε προηγούµενες µελέτες 40,41, η αντίδραση στη µηχανική αξιολόγηση ήταν καλύτερος δείκτης της έκβασης από τα παραδοσιακά ορθοπεδικά σηµεία. Οι ψυχολογικοί παράγοντες έχουν προσδιοριστεί µε συνέπεια από προηγούµενες µελέτες, ως οι πλέον σηµαντικοί παράγοντες που εξηγούν τη χρόνια οσφυαλγία και την ανικανότητα στον µη ειδικής αιτιολογίας πόνο της σπονδυλικής στήλης και ως σηµαντικοί δείκτες χρονιότητας σε ασθενείς µε οσφυϊκή δισκοπάθεια 49. Στην παρούσα µελέτη, αυτά τα ζητήµατα ελέγχθηκαν µε το Προφίλ Γενική Υγείας του Νοττιγχαµ, το οποίο περιλαµβάνει τις διαστάσεις του ενεργειακού επιπέδου, του ύπνου, της κοινωνικής αποµόνωσης, και της συναισθηµατικής αντίδρασης. Κανένας α- πό αυτούς τους παράγοντες δεν ήταν σηµαντικά διαφορετικός στη βασική γραµµή µεταξύ των ο- µάδων και, εποµένως, δε βοήθησε στην πρόγνωση της έκβασης. Πάντως, το Προφίλ Γενικής Υ- γείας του Νόττιγχαµ, δεν παρέχει µια περιεκτική ή δοµηµένη ανάλυση των ψυχολογικών παραγόντων. Η οµάδα µη επικέντρωσης είχε αρχικά περισσότερους ασθενείς στην κατηγορία QTF4, προηγούµενη οσφυαλγία, άδεια για λόγους υγείας και υψηλότερη ανικανότητα καθώς και υψηλότερο σκορ στο Προφίλ Γενικής Υγείας του Νόττιγχαµ, αλλά καµία από αυτές τις διαφορές δεν ήταν ση- µαντική. Έτσι, οι αρχικές διαφορές µεταξύ των ο- µάδων είναι απίθανο να είναι η εξήγηση για τις διαφορές στην έκβαση. Η µη επικέντρωση για µεγάλη χρονική περίοδο, βοήθησε στην πρόβλεψη για το εάν οι ασθενείς θα υποβάλλονταν σε χειρουργική επέµβαση, αλλά άλλες µακροπρόθεσµες εκβάσεις έδειξαν µερικές διαφορές µεταξύ των οµάδων είτε σε 6 είτε σε 12 µήνες. Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie 18 Τόµος 5 ος Τεύχος

19 Πιν. 2: Μέση τιµή (95% CI)για τις Οµάδες Επικέντρωσης (ΟΕ) και µη Επικέντρωσης (ΟΜΕ) ΟΕ Αρχική Βασική 1 Μήνας 2 Μήνες 3 Μήνες 6 Μήνες 12 Μήνες Γραµµή Ανικανότητα (%) 43.2 (36.3, 51.2) 32.3*(24, 42.7) 20.2*(14.6, 27) 20.1*(13.9, 28.1) 18.1(12.2, 25.6) 15.5*(10.4, 21.8) Πόνος πόδι (0-30) 13.3 (11, 16) 9.7 (7, 12.8) 5.9*(3.7, 8.4) 5.2* (3, 7.8) 5.8 (3.6, 8.4) 4.9 (2.6, 7.7) ΟΜΕ Ανικανότητα (%) 51.4 (44.7, 58.9) 47.4* (37.7, 59) 42.4*(33.2,53.6) 36.1*(27, 47.5) 25.9(18.4, 35.5) 26.3*(19, 35.5) Πόνος πόδι (0-30) 14.9(12.7, 17.2) 13.1 (10.4, 16.2) 11* (8.3, 14.2) 10.9* (8, 14.3) 6.6 (4.2, 9.3) 6.9 (4.2, 10.1) P Values** Ανικανότητα < Πόνος πόδι Όλες οι τιµές είναι µέσες (95% CI) *Σηµαντικές διαφορές (P<0.05) ** ιαφορές µεταξύ της ΟΕ και της ΟΜΕ σε κάθε µία χρονική περίοδο. Ο Werneke και ο Hart 14 βρήκαν την επικέντρωση και µη επικέντρωση ως προγνωστικούς δείκτες µιας σειράς εκβάσεων σε 12 µήνες, συµπεριλαµβανοµένων της έντασης πόνου, της επιστροφής στην εργασία, της ανικανότητας, και της περαιτέρω χρήσης υγειονοµικής περίθαλψης. Εξαιρουµένου του µέτρου ανικανότητας σε 12 µήνες, καµία από αυτές τις µεταβλητές δεν ήταν σηµαντικά διαφορετική σε 6 ή 12 µήνες, σε αυτήν την µελέτη. Πάντως, υπήρξε µια τάση για µείωση του πόνου στην οµάδα επικέντρωσης, και αποτυχία να επιτευχθούν σηµαντικά αποτελέσµατα µπορεί να προέκυψε από ένα µικρότερο µέγεθος δειγµάτων. Επιπλέον, οι ασθενείς που υποβλήθηκαν στη χειρουργική επέµβαση, µε υψηλότερα, πιθανώς, επίπεδα πόνου και ανικανότητας, αποκλείστηκαν από την περαιτέρω συλλογή δεδοµένων µετά την αποτυχία της συντηρητικής θεραπείας, η οποία είχε, µάλλον, επίδραση στη µείωση των διαφορών µεταξύ των οµάδων. Το δείγµα σε εκείνη τη µελέτη (Werneke & Hart) 14, ήταν ασθενείς µε οξεία, µη ειδικής αιτιολογίας οσφυαλγία, που αντιµετωπίστηκε µε ένα πιο εξατοµικευµένο τρόπο, που βασίστηκε στην προτίµηση κινητικής κατεύθυνσης, κάτι που µπορεί να εξηγήσει τις διαφορετικές εκβάσεις. Οι διαφορετικοί λειτουργικοί ορισµοί και οι µετρήσεις των αποτελεσµάτων µπορεί να συνέβαλλαν σε αυτές τις διαφορές. Οι περιορισµοί αυτής της µελέτης περιλαµβάνουν ένα µάλλον µικρό δείγµα και έναν µάλλον υψηλό αριθµό αποκλεισµών από το πιθανό δείγµα. Εν τούτοις, οι περισσότεροι αποκλεισµοί (76%) αφορούσαν 2 ζητήµατα: διάρκεια συµπτωµάτων περισσότερο από 14 εβδοµάδες και προηγούµενη χειρουργική επέµβαση στην οσφυϊκή χώρα της σπονδυλικής στήλης. Το ζήτηµα της διάρκειας και της χειρουργικής επέµβασης προσδιορίζει µια συγκεκριµένη οµάδα, στην οποία αυτά τα αποτελέσµατα µπορούν να γενικευτούν. Μπορεί να µην είναι δόκιµο να γενικευτούν αυτά τα αποτελέσµατα σε ασθενείς µε χρόνια ισχιαλγία χωρίς περαιτέρω έρευνα. Εξίσου, είναι ασαφές από αυτήν τη µελέτη εάν αυτές οι ίδιες απαντήσεις βρίσκονται και στους ασθενείς που έχουν προηγούµενο ιστορικό χειρουργικής επέµβασης. Ο εστιασµός της µελέτης ήταν στην αξία της επικέντρωσης. ένα µοντέλο δοκιµασίας πολλών µεταβλητών πρέπει να χρησιµοποιηθεί για να συγκρίνει αυτήν την προγνωστική αξία µε άλλους γνωστούς προγνωστικούς παράγοντες OE 8 6 OME * 2* 3* 6 12 Σχ.3: Μέσες τιµές του πόνου στο πόδι, στις Οµάδες Επικέντρωσης και Μη Επκέντρωσης στη βασικής γραµµής και σε 1,2,3,6 και 12 µήνες. Στη φυσιολογική πρακτική, µετά από µια µηχανική αξιολόγηση, κατά τη διάρκεια της οποίας παράγεται µια θετική αντίδραση, ο ασθενής θα αντι- µετωπιζόταν µε εκείνες τις κινήσεις για τις οποίες θα είχε κινητική κατεύθυνση 1,5. Σε αυτή η µελέτη, οι ασθενείς αντιµετωπίσθηκαν µε µια µη συγκεκριµένη στρατηγική µη αποδεδειγµένης αποτελεσµατικότητας που µπορεί να είχε το αποτέλεσµα της παραγωγής των λιγότερο ευδιάκριτων αποτελεσµάτων µεταξύ των οµάδων. Πάντως, ο σχεδιασµός της µελέτης ήθελε «τυφλό» το θεραπευτικό προσωπικό, ως προς τις οµάδες, κάτι το οποίο α- ποκλείει την µεροληψία των κλινικών ως πηγή επίδρασης στο θεραπευτικό αποτέλεσµα. Περισσότερη έρευνα απαιτείται, στο µέλλον, για να εξακριβώσει εάν η θεραπεία που χρησιµοποιεί ασκήσεις και διαδικασίες µε βάση την προτίµηση κινητικής κατεύθυνσης είναι η αποτελεσµατικότερη µακροπρόθεσµα. Τόµος 5 ος Τεύχος Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie

20 Συµπεράσµατα Σε ένα δείγµα ασθενών µε υποξεία ισχιαλγία ή α- ναφερόµενα συµπτώµατα,σχεδόν το ήµισυ είχε α- ντίδραση επικέντρωσης. Οι ασθενείς που είχαν ε- πικέντρωση στην αρχική αξιολόγηση, είχαν τη λιγότερη ανικανότητα και το λιγότερο πόνο, 3 µηνες µετά. Σε 6 και 12 µήνες, υπήρξαν µικρότερες διαφορές µεταξύ των οµάδων. Όµως, οι ασθενείς στην ΟΜΕ, διάτρεξαν πολύ µεγαλύτερο κίνδυνο για χειρουργική επέµβαση, κατά τη διάρκεια εκείνου του έτους. Αν και αυτός ήταν µικρός πληθυσµός ασθενών, η προγνωστική σηµασία της επικέντρωσης, που φάνηκε σε προηγούµενες µελέτες για οσφυαλγία, µη ειδικής αιτιολογίας, σ αυτήν τη µελέτη επεκτείνεται σε ασθενείς µε αναφερόµενα συµπτώµατα και νευρολογικά ευρήµατα. Η µελέτη δείχνει ακόµα µεγαλύτερη προγνωστική σηµασία αυτού του κλινικού φαινοµένου. Κατάλληλη µηχανική αξιολόγηση πρέπει να περιλαµβάνεται στη θεραπεία αυτών των ασθενών. Απαιτείται πρόσθετη έρευνα µε κατάλληλο σχεδιασµό µελέτης για να καθορίσει τη βέλτιστη συντηρητική θεραπεία αυτής της οµάδας ασθενών. Βασικά σηµεία Σε ασθενείς µε υποξεία ισχιαλγία, τα αναφερόµενα συµπτώµατα, όταν εκτίθενται σε µηχανική αξιολόγηση, έχουν αντιδράσεις επικέντρωσης ή µη επικέντρωσης. Η επικέντρωση εµφανίζεται συνήθως σε αυτήν την οµάδα. Οι ασθενείς µε επικέντρωση έχουν τις καλύτερες εκβάσεις, µέχρι 3 µήνες αργότερα, σχετικά µε την ανικανότητα και τον πόνο στο πόδι. Οι ασθενείς µε επικέντρωση είναι 6 φορές λιγότερο πιθανό να χρειαστούν χειρουργική ε- πέµβαση, έναντι αυτών χωρίς επικέντρωση. Προηγούµενη έρευνα έχει δείξει, ότι η αρχική επικέντρωση υποδεικνύει καλή πρόγνωση σε πληθυσµούς µε µη ειδικής αιτιολογίας οσφυαλγία. Αυτή η έρευνα παρουσιάζει την ίδια καλή πρόγνωση σε ασθενείς µε ειδικής αιτιολογίας οσφυαλγία. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. McKenzie RA. The Lulmbar Spine. Mechanical Diagnosis and Therapy. Waikanae. New Zealand: Spinal Publications; Aina Α, May S, Clare Η. The centralisation phenomenon of spinal symptoms -Α systematic review. Man Ther 2004; 9: Delitto Α, Cibulka ΜΤ, Erhard RE, et al. Evidence for use of an extension mobilisation category in acute low back syndrome: Α prescriprive validation pilot study. Phys Ther 1993; 73: Donelson R, Silva G, Murphy Κ. Centralization phenomenon. Its usefulness in evaluating and treating referred pain. Spine 1990; 15: Donelson R, Grant W, Kamps C, et al. Pain response το sagittal end-range spinal motion. Α prospective, randomized, multicentered trial. Spine 1991; 16:S Donelson R, Aprill C, Medcalf R, et al. Α prospective study of centralization of lumbar and referred pain. A predicror of symptomatic discs and annular competence. Spine 1997; 22: Erhard RE, Delitto Α, Cibulka ΜΤ. Relative effectiveness of an extension program and a combined program of manipulation and flexion and extension exercises in patients with acute low back syndrome. Phys Ther 1994; 74: Fritz JM, Delitto Α, Vignovic Μ,et al. Interrater reliability of judgments of the centralization phenomenon & status change during movement testing in patients with low back pain. Arch Phys Med Rehabil 2000; 81: Karas R McIntosh G, Hall Η, et al. The relationship between nonorganic signs and centralization of symptoms in the prediction of return to work for patients with low back pain. Phys Ther 1997; 77: Kilby J, Stigant Μ, Roberts Α. The reliability of back pain assessment by physiotherapists, using a "McKenzie algorithm." Physiotherapy 1990; 76: Long AL. The centralization phenomenon. Its usefulness as a predictor of outcome in conservative treatment of chronic low back pain (a pilot study). Spine 1995; 20: Sufka Α, Hauger Β, Trenary Μ, et al. Centralisation of low back pain and perceived functional outcome. J Orthop Sports Phys Ther 1998; 27: Werneke Μ, Hart DL, Cook D. Α descriptive srudy of the centralization phenomenon. Spine 1999; 24: Werneke Μ, Hart DL. Centralization phenomenon as a prognostic factor for chronic low back pain and disability. Spine 2001; 26: Williams ΜΜ, Hawley JA, McKenzie Μ, et al. Α comparison of the effects of two sitting postures οn back and referred pain. Spine 1 991; 16: Kilpikoski S, Airaksinen 0, Kankaanpaa Μ, er al. Interexaminer rdiability of low back pain assessment using the McKenzie method. Spine2002; 27:E Werneke Μ, Hart DL. Discriminant validity and relative precision for classifying patients wirh non-specific neck and back pain by anatomic pain patterns. Spine 2003; 28: Lisi AJ. The centralization phenomenon in chiropractic spinal manipulation of discogenic low back pain and sciatica. J Manipulative Physiol Ther 2001; 24: Andersson GBJ, Svensson ΗΟ, Oden Α. The intensity of work recovery in low back pain. Spine 1983; 8: Ελληνικό Ινστιτούτο Mckenzie 20 Τόµος 5 ος Τεύχος

ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ (2005)

ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ (2005) ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ (2005) Αγαπητοί Συνάδελφοι, Κυρίες και Κύριοι, Αρχίζουμε την ενδιαφέρουσα αυτή στρογγυλή τράπεζα που έχει θέμα της, την Χρόνια οσφυαλγία, ελπίζοντας

Διαβάστε περισσότερα

«Η Ζωή με Οσφυαλγία μη Ειδικής Αιτιολογίας»

«Η Ζωή με Οσφυαλγία μη Ειδικής Αιτιολογίας» Τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ ό Ε κ π α ι δ ε υ τ ι κ ό Ί δ ρ υ μ α Σ τ ε ρ ε ά ς Ε λ λ ά δ α ς Σ χ ο λ ή Ε π α γ γ ε λ μ ά τ ω ν Υ γ ε ί α ς & Π ρ ό ν ο ι α ς Τ μ ή μ α Φ υ σ ι κ ο θ ε ρ α π ε ί α ς Π ρ ό γ ρ α

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι η ρήξη του έσω μηνίσκου ;

Τι είναι η ρήξη του έσω μηνίσκου ; Τι είναι η ρήξη του έσω μηνίσκου ; Η άρθρωση του γόνατος σχηματίζεται από την ένωση δύο οστών, της κνήμης και μηριαίου ( βλέπε ανατομία γόνατος). Μεταξύ των δύο οστών υπάρχουν δύο στρογγυλοί δίσκοι οι

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΙΚΗ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΙΣΧΊΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ

ΟΛΙΚΗ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΙΣΧΊΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ ΟΛΙΚΗ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΙΣΧΊΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΜΙΑ ΝΕΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΡΘΡΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΙΣΧΙΟΥ Του Δρ. Κωνσταντίνου Δ. Στρατηγού Δ/ντού Ορθοπαιδικής Επανορθωτικής Χειρουργικής

Διαβάστε περισσότερα

1 Α Εκπαιδευτική Σειρά 2019 Ελληνικό Ινστιτούτο McKenzie

1 Α Εκπαιδευτική Σειρά 2019 Ελληνικό Ινστιτούτο McKenzie 1 Α Εκπαιδευτική Σειρά 2019 Ελληνικό Ινστιτούτο McKenzie ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ημέρα 1η 09:00 17:00 Ημέρα 2η 09:00 17:00 Ημέρα 3η 09:00 17:00 Ημέρα 4η 09:00 14:00 Χρόνος Ενότητα Θέμα 09:00-10:00 Κεφάλαιο 1 Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας Αυτά τα συμπτώματα είναι πολύ σπάνια αλλά πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας εάν τα αισθανθείτε Αισθάνεστε δυσφορία με τον πόνο στην μέση

Διαβάστε περισσότερα

1 Γ Εκπαιδευτική Σειρά 2018 Ελληνικό Ινστιτούτο McKenzie

1 Γ Εκπαιδευτική Σειρά 2018 Ελληνικό Ινστιτούτο McKenzie 1 Γ Εκπαιδευτική Σειρά 2018 Ελληνικό Ινστιτούτο McKenzie ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ημέρα 1η 09:00 17:00 Ημέρα 2η 09:00 17:00 Ημέρα 3η 09:00 17:00 Χρόνος Κεφάλαιο Θέμα 09:00-10:00 Κεφάλαιο 1 Περιοχές Προβλημάτων 10:00-11:00

Διαβάστε περισσότερα

Δ Εκπαιδευτική Σειρά Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας 2017 ΜΔΘ Αυχενικής & Θωρακικής Μοίρας ΣΣ, (Advanced) και Περιφερειακών Αρθρώσεων Άνω Άκρου

Δ Εκπαιδευτική Σειρά Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας 2017 ΜΔΘ Αυχενικής & Θωρακικής Μοίρας ΣΣ, (Advanced) και Περιφερειακών Αρθρώσεων Άνω Άκρου Δ Εκπαιδευτική Σειρά Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας 2017 ΜΔΘ Αυχενικής & Θωρακικής Μοίρας ΣΣ, (Advanced) και Περιφερειακών Αρθρώσεων Άνω Άκρου Όπως υποδηλώνεται και από τον τίτλο, αυτή η εκπαιδευτική

Διαβάστε περισσότερα

«ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΣ» Ευστάθιος Χρονόπουλος Επίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ Β Πανεπιστημιακή ήορθοπαιδική ήκλινική Κωνσταντοπούλειο Νοσοκομείο Ν.

«ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΣ» Ευστάθιος Χρονόπουλος Επίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ Β Πανεπιστημιακή ήορθοπαιδική ήκλινική Κωνσταντοπούλειο Νοσοκομείο Ν. «ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΣ» Ευστάθιος Χρονόπουλος Επίκουρος Καθηγητής ΕΚΠΑ Β Πανεπιστημιακή ήορθοπαιδική ήκλινική Κωνσταντοπούλειο Νοσοκομείο Ν.ΙΩΝΙΑΣ Εισαγωγή: γή Η συνηθέστερη των παθήσεων που προσβάλλει τους ενήλικες

Διαβάστε περισσότερα

1 Β Εκπαιδευτική Σειρά 2018 Ελληνικό Ινστιτούτο McKenzie

1 Β Εκπαιδευτική Σειρά 2018 Ελληνικό Ινστιτούτο McKenzie 1 Β Εκπαιδευτική Σειρά 2018 Ελληνικό Ινστιτούτο McKenzie ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ημέρα 1η 09:00 17:00 Ημέρα 2η 09:00 17:00 Ημέρα 3η 09:00 17:00 Ημέρα 4η 09:00 14:00 Χρόνος Ενότητα Θέμα 09:00-10:00 Ενότητα 1 Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI)

Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI) Σύνδροµο Μηροκοτυλιαίας Πρόσκρουσης Femoroacetabular Impingement Syndrome (FAI) Τι είναι το σύνδροµο µηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης; Φυσιολογικά, η κεφαλή του ισχίου δεν προσκρούει στο χείλος της κοτύλης κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΑΥΧΕΝΙΚΩΝ ΜΥΩΝ ΜΕΣΩ ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗΣ ΠΙΕΣΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΥΧΕΝΙΚΟ ΠΟΝΟ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΑΥΧΕΝΙΚΩΝ ΜΥΩΝ ΜΕΣΩ ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗΣ ΠΙΕΣΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΥΧΕΝΙΚΟ ΠΟΝΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΑΥΧΕΝΙΚΩΝ ΜΥΩΝ ΜΕΣΩ ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗΣ ΠΙΕΣΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΥΧΕΝΙΚΟ ΠΟΝΟ Φραγκάκης Βασίλειος 1, Χαλιμούρδας Αντώνιος 1, Δημητριάδης Ζαχαρίας 2 1 Φοιτητής Φυσικοθεραπείας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ. 08/Φεβ/2013 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ -- ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ. 08/Φεβ/2013 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ -- ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ -- ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΛΟΥΚΑΣ Ορθοπαιδικός Χειρουργός Πολυκλινική Λευκωσίας 1 2 ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ -- ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ- ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΛΟΥΚΑΣ Ορθοπαιδικός Χειρουργός Πολυκλινική Λευκωσίας

Διαβάστε περισσότερα

Γ Εκπαιδευτική Σειρά Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας 2017 ΜΔΘ Οσφυϊκής Μοίρας ΣΣ, Πυέλου (Advanced) και Περιφερειακών Αρθρώσεων Κάτω Άκρου

Γ Εκπαιδευτική Σειρά Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας 2017 ΜΔΘ Οσφυϊκής Μοίρας ΣΣ, Πυέλου (Advanced) και Περιφερειακών Αρθρώσεων Κάτω Άκρου Γ Εκπαιδευτική Σειρά Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας 2017 ΜΔΘ Οσφυϊκής Μοίρας ΣΣ, Πυέλου (Advanced) και Περιφερειακών Αρθρώσεων Κάτω Άκρου Όπως υποδηλώνει και το όνομά της, αυτή η εκπαιδευτική σειρά εστιάζει

Διαβάστε περισσότερα

Οσφυαλγία-Ισχιαλγία ( Πόνος στη µέση )

Οσφυαλγία-Ισχιαλγία ( Πόνος στη µέση ) Οσφυαλγία-Ισχιαλγία ( Πόνος στη µέση ) Συντηρητική ή Χειρουργική Αντιµετώπιση Γ. Στράντζαλης Νευροχειρουργική Κλινική, Πανεπιστήµιο Αθηνών, Θεραπευτήριο Ευαγγελισµός ΓΕΝΙΚΑ Η οσφυo-ισχιαλγία ή ο «πόνος

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΧΝΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ. Άσκηση και τρίτη ηλικία Μάθημα Επιλογής Κωδικός: 005 Εαρινό εξάμηνο 2015

ΣΥΧΝΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ. Άσκηση και τρίτη ηλικία Μάθημα Επιλογής Κωδικός: 005 Εαρινό εξάμηνο 2015 ΣΥΧΝΕΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Άσκηση και τρίτη ηλικία Μάθημα Επιλογής Κωδικός: 005 Εαρινό εξάμηνο 2015 ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ Περιεχόμενα προηγούμενης διάλεξης Περιγραφή παθολογιών

Διαβάστε περισσότερα

ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ ΓΟΝΑΤΟΣ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ ΓΟΝΑΤΟΣ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΟΣΤΕΟΑΡΘΡΙΤΙΔΑ ΓΟΝΑΤΟΣ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΘΑΝΑΣΑΚΗΣ Γ. ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΘΕΙΣ ΣΤΗΝ ΖΥΡΙΧΗ ΕΛΒΕΤΙΑΣ ΚΝΩΣΣΟΥ 236 -ΚΑΣΤΕΛΛΙ ΠΕΔΙΑΔΟΣ ΤΗΛ 2810 327988 6937 363 880 Η αρθρίτιδα

Διαβάστε περισσότερα

Μέτρηση της Ποιότητας Ζωής σε Κλινικές Μελέτες για ΚΙ: Ένα ακόμη κομμάτι του παζλ

Μέτρηση της Ποιότητας Ζωής σε Κλινικές Μελέτες για ΚΙ: Ένα ακόμη κομμάτι του παζλ Κλινικές Μελέτες Μέτρηση της Ποιότητας Ζωής σε Κλινικές Μελέτες για ΚΙ: Ένα ακόμη κομμάτι του παζλ Janice Abbott, PhD Καθηγήτρια Ψυχολογικής Υγείας Σχολή Επιστημών Υγείας University of Central Lancashire

Διαβάστε περισσότερα

Ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι για την αρθροπλαστική του ισχίου και του γόνατος

Ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι για την αρθροπλαστική του ισχίου και του γόνατος Ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι για την αρθροπλαστική του ισχίου και του γόνατος 1. Τι είναι οι ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι για την αντικατάσταση ισχίου και γόνατος; Ο όρος ελάχιστα επεμβατικές μέθοδοι (ΕΕΜ)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΗΜΕΡΑ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΗΜΕΡΑ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ & ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΗΜΕΡΑ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑΣ 12 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2013 TI ENNOOYME ΛΕΓΟΝΤΑΣ «ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ» Ο όρος «ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ» περιλαμβάνει μια ομάδα μυοσκελετικών παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

"Μάθηση της επιστήμης του πόνου"

Μάθηση της επιστήμης του πόνου "Μάθηση της επιστήμης του πόνου" Η μάθηση της επιστήμης του πόνου, μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο ή ακόμα και να μας κάνει να τον αποφύγουμε, αναφέρουν σε άρθρο τους οι Lorimer Moseley, Professor of Clinical

Διαβάστε περισσότερα

ΡΟΜΠΟΤΙΚΆ ΥΠΟΒΟΗΘΟΎΜΕΝΗ ΟΛΙΚΉ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΉ ΙΣΧΊΟΥ ΜAKO TM

ΡΟΜΠΟΤΙΚΆ ΥΠΟΒΟΗΘΟΎΜΕΝΗ ΟΛΙΚΉ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΉ ΙΣΧΊΟΥ ΜAKO TM Το Metropolitan Hospital διαθέτει μοναδική για την Ελλάδα τεχνολογία αιχμής. Εχει απονεμηθεί ο τιμητικός τίτλος Center of Excellence for Mako ΡΟΜΠΟΤΙΚΆ ΥΠΟΒΟΗΘΟΎΜΕΝΗ ΟΛΙΚΉ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΉ ΙΣΧΊΟΥ ΜAKO TM

Διαβάστε περισσότερα

Α Εκπαιδευτική Σειρά Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας 2017 Μηχανική Διάγνωση & Θεραπεία Οσφυϊκής Μοίρας Σπονδυλικής Στήλης

Α Εκπαιδευτική Σειρά Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας 2017 Μηχανική Διάγνωση & Θεραπεία Οσφυϊκής Μοίρας Σπονδυλικής Στήλης Α Εκπαιδευτική Σειρά Μηχανικής Διάγνωσης & Θεραπείας 2017 Μηχανική Διάγνωση & Θεραπεία Οσφυϊκής Μοίρας Σπονδυλικής Στήλης Όπως αναφέρεται και στον τίτλο, αυτή η εκπαιδευτική σειρά εστιάζει στην εφαρμογή

Διαβάστε περισσότερα

1. Άδειας Ασκήσεως του Επαγγέλματος του Ψυχολόγου.

1. Άδειας Ασκήσεως του Επαγγέλματος του Ψυχολόγου. Η σοφία, η κατανόηση, η συμπόνια, και η ολοκληρωμένη προσωπικότητα είναι σίγουρα σημαντικές παράμετροι και χαρακτηριστικά που θα ήθελες να έχει ο ψυχοθεραπευτής σου, αλλά δεν είναι επαρκή κριτήρια στα

Διαβάστε περισσότερα

Συμμαχία για την υγεία - Άσκηση

Συμμαχία για την υγεία - Άσκηση Συμμαχία για την υγεία - Άσκηση Άσκηση και Αρθρίτιδα Συγγραφική ομάδα: Σταυρόπουλος- Καλίνογλου Αντώνης, PhD, Ερευνητής Τζιαμούρτας Αθανάσιος, Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΦΑΑ- ΠΘ Κήτας Γεώργιος, Ιατρός Ρευματολόγος

Διαβάστε περισσότερα

ΒΛΑΙΣΟ ΜΕΓΑΛΟ ΔΑΚΤΥΛΟ, «κότσι», «Hallux Valgus»

ΒΛΑΙΣΟ ΜΕΓΑΛΟ ΔΑΚΤΥΛΟ, «κότσι», «Hallux Valgus» ΒΛΑΙΣΟ ΜΕΓΑΛΟ ΔΑΚΤΥΛΟ, «κότσι», «Hallux Valgus» 1. ΓΕΝΙΚΑ Τι είναι: Η παραμόρφωση του μεγάλου δακτύλου του ποδιού που παρεκκλίνει προς τα υπόλοιπα δάκτυλα. Σε ποιούς εμφανίζεται: Είναι πιο συχνό στις γυναίκες

Διαβάστε περισσότερα

Οι πληροφορίες σ αυτό το φυλλάδιο σχεδιάστηκαν για να σας βοηθήσουν να καταλάβετε περισσότερα γύρω από την επέμβαση της ολικής αρθροπλαστικής του

Οι πληροφορίες σ αυτό το φυλλάδιο σχεδιάστηκαν για να σας βοηθήσουν να καταλάβετε περισσότερα γύρω από την επέμβαση της ολικής αρθροπλαστικής του Οι πληροφορίες σ αυτό το φυλλάδιο σχεδιάστηκαν για να σας βοηθήσουν να καταλάβετε περισσότερα γύρω από την επέμβαση της ολικής αρθροπλαστικής του γόνατος. Σκοπεύει να είναι ένας γενικός οδηγός. Φυσικά

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτηματολόγιο Προγράμματος "Ασφαλώς Κυκλοφορώ" (αρχικό ερωτηματολόγιο) Για μαθητές Δ - Ε - ΣΤ Δημοτικού

Ερωτηματολόγιο Προγράμματος Ασφαλώς Κυκλοφορώ (αρχικό ερωτηματολόγιο) Για μαθητές Δ - Ε - ΣΤ Δημοτικού Ερωτηματολόγιο Προγράμματος "Ασφαλώς Κυκλοφορώ" (αρχικό ερωτηματολόγιο) Για μαθητές Δ - Ε - ΣΤ Δημοτικού Tάξη & Τμήμα:... Σχολείο:... Ημερομηνία:.../.../200... Όνομα:... Ερωτηματολόγιο Προγράμματος "Ασφαλώς

Διαβάστε περισσότερα

http://www.palo.gr/ Publication date: 25/01/2018 02:02 Alexa ranking (Greece): 1071 http://www.palo.gr/blogs/eidhseis-ellada/ponos-stin-plati-sima-kindynoy-stoys-iliki... Πόνος στην πλάτη: σήµα κινδύνου

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΤΕΛΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΙΙ

ΚΑΡΤΕΛΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΙΙ ΚΑΡΤΕΛΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΙΙ Ονοματεπώνυμο Φοιτητή (-τριας) ΑΜ.. Εξάμηνο.. Απουσίες.. Α. Θέματα ασφάλειας * Νοσοκομείο /Κλινική /Ίδρυμα. Επάρκεια γνώσεων σχετικά με τον ασφαλή

Διαβάστε περισσότερα

Είναι γνωστό πόσο μεγάλο ρόλο παίζει το ισοκινητικό δυναμόμετρο στην φάση της

Είναι γνωστό πόσο μεγάλο ρόλο παίζει το ισοκινητικό δυναμόμετρο στην φάση της - ΠΡΟΛΗΨΗ - ΓΡΗΓΟΡΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ - ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ Το ισοκινητικό δυναμόμετρο είναι μονάδα υψηλής τεχνολογίας, συνδεδεμένη με ηλεκτρονικό υπολογιστή, ο οποίος αξιολογεί και συγκρίνει τις αρθρώσεις

Διαβάστε περισσότερα

Ρευματολογία. Ψωριασική Αρθρίτιδα. Στέφανος Πατεράκης Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσ/πείας

Ρευματολογία. Ψωριασική Αρθρίτιδα. Στέφανος Πατεράκης Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσ/πείας Ρευματολογία Ψωριασική Αρθρίτιδα Στέφανος Πατεράκης Φυσικοθεραπευτής, καθηγητής φυσ/πείας Τι είναι η ψωριασική αρθρίτιδα; Η ψωριασική αρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης πάθηση που προσβάλλει τις αρθρώσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΛΛΙΟΥ Β.

ΜΑΛΛΙΟΥ Β. Γιατί θεραπευτική άσκηση; Βελτίωση της λειτουργικότητας Βελτίωση της κίνησης Περιορισμό των συμπτωμάτων Τα είδη άσκησης που πρέπει να περιλαμβάνει ένα θεραπευτικό πρόγραμμα Τι πρέπει να γίνει; Αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

Μυϊκές θλάσεις και αποκατάσταση ΠΗΔΟΥΛΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΕΦΑΑ ΚΟΜΟΤΙΝΗΣ

Μυϊκές θλάσεις και αποκατάσταση ΠΗΔΟΥΛΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΕΦΑΑ ΚΟΜΟΤΙΝΗΣ Μυϊκές θλάσεις και αποκατάσταση ΠΗΔΟΥΛΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΕΦΑΑ ΚΟΜΟΤΙΝΗΣ Ορισμός : Οξεία μυϊκή θλάση ορίζεται η ρήξη των μυϊκών ινών στο μυ η οποία είναι αποτέλεσμα εφαρμογής υπέρμετρης ξαφνικής δύναμης στο μυ

Διαβάστε περισσότερα

Ποιός είναι ο ρόλος του Πρόσθιου Χιαστού Συνδέσμου

Ποιός είναι ο ρόλος του Πρόσθιου Χιαστού Συνδέσμου Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος είναι ένας σύνδεσμος που βρίσκεται μέσα στην άρθρωση του γόνατου και πιθανότατα είναι ο πιο ευάλωτος σύνδεσμος που τραυματίζεται στο γόνατο. Το Age of Basketball σας παρουσιάζει

Διαβάστε περισσότερα

ΙΑΤΡΕΙΟ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑΣ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΩΝ ΚΑΙ ΗΜΙΚΡΑΝΙΩΝ

ΙΑΤΡΕΙΟ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑΣ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΩΝ ΚΑΙ ΗΜΙΚΡΑΝΙΩΝ ΙΑΤΡΕΙΟ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΑΣ ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΕΦΑΛΑΛΓΙΩΝ ΚΑΙ ΗΜΙΚΡΑΝΙΩΝ Σηµαντικό ποσοστό Ελλήνων ταλαιπωρείται σήµερα από χρόνιες κεφαλαλγίες (δηλαδή χρόνιους πονοκεφάλους) και ηµικρανίες,

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας Προτεινόμενων Πτυχιακών Εργασιών

Πίνακας Προτεινόμενων Πτυχιακών Εργασιών ΕΝ4.10-1Α Έκδοση 1 η / 05.05.016 ΣΧΟΛΗ: ΣΕΥΠ ΤΜΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ: Α Τομέας (Μυοσκελετικό Κυκλοφορικό Σύστημα) Α/Α Τίτλος Θέματος Μέλος Ε.Π. 1. Συγκριτική αξιολόγηση προγραμμάτων έντονης διαλειμματικής

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Ο ΒΑΘΜΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ PCO CONVIN ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ

ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Ο ΒΑΘΜΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ PCO CONVIN ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014 PCO CONVIN ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Ο ΒΑΘΜΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΛ. 3 ΣΕΛ. 4 ΣΕΛ. 6 ΣΕΛ. 16 ΣΕΛ.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΚΡΟΥ ΠΟ ΟΣ ΚΑΙ ΠΟ ΟΚΝΗΜΙΚΗΣ ΑΡΘΡΩΣΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΚΡΟΥ ΠΟ ΟΣ ΚΑΙ ΠΟ ΟΚΝΗΜΙΚΗΣ ΑΡΘΡΩΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΚΡΟΥ ΠΟ ΟΣ ΚΑΙ ΠΟ ΟΚΝΗΜΙΚΗΣ ΑΡΘΡΩΣΗΣ ΕΞΕΙ ΙΚΕΥΜΕΝΗ ΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΑΚΡΟΥ Το Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center, ακολουθώντας τις πλέον σύγχρονες

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Τσαπακίδης Ιωάννης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός

Γράφει: Τσαπακίδης Ιωάννης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός Γράφει: Τσαπακίδης Ιωάννης, Χειρουργός Ορθοπαιδικός Η οστεοτομία είναι μια επέμβαση με την οποία ο χειρουργός διαχωρίζει το οστό (προκαλεί δηλαδή, τεχνικά κάταγμα). Στη συνέχεια επανατοποθετεί τα κομμάτια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΪΟΝ COLON LIFE

ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΪΟΝ COLON LIFE ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΤΟΥ ΤΟΡΙΝΟ DR. ASTEGIANO DR. VERNERO ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ SAN GIOVANNI ANTICA SEDE DELLA CITTA DELLA SALUTE E DELLA SCIENZA DI TORINO ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΜΕΛΗ. Τι είναι τα πρόσθετα μέλη;

ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΜΕΛΗ. Τι είναι τα πρόσθετα μέλη; ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΜΕΛΗ Τι είναι τα πρόσθετα μέλη; Στην ιατρική, μία πρόσθεση ενός μέλους είναι μια τεχνητή συσκευή η οποία αντικαθιστά ένα μέρος του σώματος που χάνεται από τραυματισμό, ασθένεια, ή λόγω κληρονομικότητας.

Διαβάστε περισσότερα

«STORI» Stages of Recovery Instrument. Andresen, R., Caputi, P., & Oades, L., 2006 (μτφ. Ζήνδρος Ι., Μήλιου Α. & Παπανικολοπούλου Π.

«STORI» Stages of Recovery Instrument. Andresen, R., Caputi, P., & Oades, L., 2006 (μτφ. Ζήνδρος Ι., Μήλιου Α. & Παπανικολοπούλου Π. «STORI» Stages of Recovery Instrument Andresen, R., Caputi, P., & Oades, L., 2006 (μτφ. Ζήνδρος Ι., Μήλιου Α. & Παπανικολοπούλου Π., 2012) Το ερωτηματολόγιο που ακολουθεί διερευνά το πώς αισθάνεστε για

Διαβάστε περισσότερα

Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2008

Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2008 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ - ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2008 Ο καρκίνος του µαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες. Οι Ελληνίδες φαίνεται να ανησυχούν αρκετά για το ενδεχόµενο να νοσήσουν οι ίδιες, χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη με τον κ. Διονύσιο Χίσσα, Χειρουργός - Ορθοπαιδικός, Τραυματιολόγος

Συνέντευξη με τον κ. Διονύσιο Χίσσα, Χειρουργός - Ορθοπαιδικός, Τραυματιολόγος Συνέντευξη με τον κ. Διονύσιο Χίσσα, Χειρουργός - Ορθοπαιδικός, Τραυματιολόγος Τα τελευταία χρόνια δύο νέες τεχνικές ήρθαν να προστεθούν στον τομέα της ορθοπαιδικής, προσφέροντας μία σειρά από εξαιρετικά

Διαβάστε περισσότερα

Πανελλήνιο Συνέδριο Ιατρικής Εργασίας & Περιβάλλοντος Αθήνα, 26 Νοεμβρίου Χρόνιος σπονδυλικός πόνος

Πανελλήνιο Συνέδριο Ιατρικής Εργασίας & Περιβάλλοντος Αθήνα, 26 Νοεμβρίου Χρόνιος σπονδυλικός πόνος Πανελλήνιο Συνέδριο Ιατρικής Εργασίας & Περιβάλλοντος Αθήνα, 26 Νοεμβρίου 2016 Χρόνιος σπονδυλικός πόνος Τζάνος Ιωάννης Αλέξανδρος Φυσίατρος, Διδάκτωρ ΕΚΠΑ Χρόνιος σπονδυλικός πόνος Διατήρηση του πόνου

Διαβάστε περισσότερα

Χειρουργική Θεραπεία της Οστεοαρθρίτιδας

Χειρουργική Θεραπεία της Οστεοαρθρίτιδας Χειρουργική Θεραπεία της Οστεοαρθρίτιδας Η οστεοαρθρίτιδα αντιμετωπίζεται χειρουργικά όταν: α) η καταστροφή του αρθρικού χόνδρου είναι ολοκληρωτική, β) όταν υπάρχουν σημαντικά συμπτώματα, όπως πόνος ή

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπευτικές ασκήσεις μετά από λεμφαδενικό καθαρισμό ή μαστεκτομή

Θεραπευτικές ασκήσεις μετά από λεμφαδενικό καθαρισμό ή μαστεκτομή ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ Θεραπευτικές ασκήσεις μετά από λεμφαδενικό καθαρισμό ή μαστεκτομή ΕΥ ΖΩ W W W. E F Z O. G R Με τη στήριξη 2 Αγαπητέ ασθενή Η θεραπευτική άσκηση μετά από λεμφαδενικό καθαρισμό ή μαστεκτομή

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Τσολάκης Κωνσταντίνος Φοιτητής νοσηλευτικής ΑΜ. ΝΣ. 7194

ΘΕΜΑ: ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Τσολάκης Κωνσταντίνος Φοιτητής νοσηλευτικής ΑΜ. ΝΣ. 7194 Τ.Ε.Ι. ΛΑΡΙΣΑΣ ΣΧΟΛΗ: Σ.Ε.Υ.Π. ΤΜΗΜΑ: ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ-Ι ΡΥΜΑΤΑ ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ : Κυπαρίση Γεωργία ΘΕΜΑ: ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ Τσολάκης Κωνσταντίνος Φοιτητής νοσηλευτικής ΑΜ. ΝΣ. 7194 ΛΑΡΙΣΑ

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Νικόλαος Στριμπάκος Επίκουρος Καθηγητής

Δρ. Νικόλαος Στριμπάκος Επίκουρος Καθηγητής Δρ. Νικόλαος Στριμπάκος Επίκουρος Καθηγητής Μάθημα 2 ο Εισαγωγή στην έννοια και την σπουδαιότητα του κλινικού συλλογισμού Προβλήματα επικοινωνίας με τον ασθενή Στόχοι και διαδικασίες οργάνωσης κλινικού

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ Α Κάθε µια από τις παρακάτω φράσεις (1α, 1β, 1γ, 2α κτλ) µπορεί να είναι σωστή ή λανθασµένη. Ποιες είναι σωστές και ποιες όχι;

ΜΕΡΟΣ Α Κάθε µια από τις παρακάτω φράσεις (1α, 1β, 1γ, 2α κτλ) µπορεί να είναι σωστή ή λανθασµένη. Ποιες είναι σωστές και ποιες όχι; 2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΓΩΓΗ. ΣΚΟΠΟΣ στο τέλος της ενότητας είναι να γνωρίζετε - Τι είναι η «δειγµατοληπτική κατανοµή» π.χ. της µέσης τιµής - τι είναι και σε τι χρησιµεύει το «τυπικό σφάλµα της µέσης

Διαβάστε περισσότερα

ANAΚΟΙΝΩΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 που εκ παραδρομής δεν αναρτήθηκε. Η Επιτροπή Πτυχιακών Εργασιών

ANAΚΟΙΝΩΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 που εκ παραδρομής δεν αναρτήθηκε. Η Επιτροπή Πτυχιακών Εργασιών Λαμία, 13/02/17 ANAΚΟΙΝΩΣΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΙΟΥΝΙΟΥ 2016 που εκ παραδρομής δεν αναρτήθηκε Α. ΕΓΚΡΙΣΕΙΣ ΘΕΜΑΤΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ.. σελ. 1 Β. ΑΝΑΘΕΣΗ ΕΞΕΤΑΣΤΩΝ.. σελ. 5 Γ. ΑΛΛΑΓΗ ΘΕΜΑΤΩΝ..

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτηματολόγιο Προγράμματος "Ασφαλώς Κυκλοφορώ" (αρχικό ερωτηματολόγιο) Για μαθητές Β - Γ Δημοτικού

Ερωτηματολόγιο Προγράμματος Ασφαλώς Κυκλοφορώ (αρχικό ερωτηματολόγιο) Για μαθητές Β - Γ Δημοτικού Ερωτηματολόγιο Προγράμματος "Ασφαλώς Κυκλοφορώ" (αρχικό ερωτηματολόγιο) Για μαθητές Β - Γ Δημοτικού Tάξη & Τμήμα:... Σχολείο:... Ημερομηνία:.../.../200... Όνομα:... Ερωτηματολόγιο Προγράμματος "Ασφαλώς

Διαβάστε περισσότερα

Λεωφόρος Μεσογείων 264, Χολαργός, Αθήνα (Πίσω κτίριο νοσοκομείου ΙΑΣΩ General 1ο υπόγειο) Τηλ.: ,

Λεωφόρος Μεσογείων 264, Χολαργός, Αθήνα (Πίσω κτίριο νοσοκομείου ΙΑΣΩ General 1ο υπόγειο) Τηλ.: , Λεωφόρος Μεσογείων 264, 15562 Χολαργός, Αθήνα (Πίσω κτίριο νοσοκομείου ΙΑΣΩ General 1ο υπόγειο) Τηλ.: 210 6502903-4, http://www.iasophysio.gr, Ωρες Λειτουργίας: Δευτέρα - Παρασκευή 08:00-21:00 Αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

<<Διαγνωστικά Προβλήματα και θεραπευτική προσέγγιση>> Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος

<<Διαγνωστικά Προβλήματα και θεραπευτική προσέγγιση>> Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος Σφυρόερα Κατερίνα Ρευματολόγος Η οστεοπόρωση στον άνδρα συνήθως εμφανίζεται με κατάγματα ΕΝΩ στη γυναίκα διαγιγνώσκεται με την εξέταση ρουτίνας της

Διαβάστε περισσότερα

Εγκεφαλικής Παράλυσης

Εγκεφαλικής Παράλυσης Κέντρο Θεραπευτικής Ιππασίας & Ιπποθεραπείας Ιωαννίνων, Μονάδα Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, 3ΕΛΕΠΑΠ Ιωαννίνων 1 2 Η Ιπποθεραπεία, είναι μία νευροφυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

Keeping the beat: Use of rhythmic music during exercise activities for the elderly with dementia.

Keeping the beat: Use of rhythmic music during exercise activities for the elderly with dementia. Keeping the beat: Use of rhythmic music during exercise activities for the elderly with dementia. R. Mark Mathews, PhD Alicia A. Clair, PhD, MT-BC Karl Kosloski, PhD Κρατώντας το ρυθμό. Η χρήση της ρυθμικής

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Dr. Anthony Montgomery Επίκουρος Καθηγητής Εκπαιδευτικής & Κοινωνικής Πολιτικής antmont@uom.gr Ποιός είναι ο σκοπός του μαθήματος μας? Στο τέλος του σημερινού μαθήματος,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΣΚΟΚΗΛΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ

ΔΙΣΚΟΚΗΛΗ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΡΩΤΑΡΧΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΔΙΣΚΟΚΗΛΗ ΜΕ ΤΗΝ 1 ΝΕΥΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ - Γ. Ν. Θ. "Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ", 2 Α' ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ - Γ. Ν. ΚΑΒΑΛΑΣ, 3ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΝΕΥΡΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ, ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ, ΔΠΘ, Π. Γ. Ν. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ,

Διαβάστε περισσότερα

Βογιατζόγλου E, Βογιατζόγλου Δ. Γενικό Νοσοκομείο «Αμαλία. Δόνου Α.,

Βογιατζόγλου E, Βογιατζόγλου Δ. Γενικό Νοσοκομείο «Αμαλία. Δόνου Α., ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ. Η ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΜΑΣ ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟΥ ΠΟΔΙΟΥ, ΣΤΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΑΜΑΛΙΑ ΦΛΕΜΙΝΓΚ». Μεϊμέτη Ε., Καφαντάρης Ι., Δόνου Α., Βογιατζόγλου E, Βογιατζόγλου Δ.

Διαβάστε περισσότερα

Berg Balance Scale (Α/Α:, Ημερομηνία: / /20 )

Berg Balance Scale (Α/Α:, Ημερομηνία: / /20 ) Α/Α Περιγραφή Σκορ (0-4) 1. Σήκωμα από κάθισμα 2. Όρθια στάση χωρίς στήριξη 3. Κάθισμα χωρίς στήριξη πλάτης 4. Κάθισμα από όρθια στάση 5. Μεταφορές 6. Όρθια στάση, χωρίς στήριξη, με μάτια κλειστά 7. Όρθια

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΟΝΤΙΚΑ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΑ Τµήµα Στοµατικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής

Ο ΟΝΤΙΚΑ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΑ Τµήµα Στοµατικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής Ο ΟΝΤΙΚΑ ΕΜΦΥΤΕΥΜΑΤΑ Τµήµα Στοµατικής και Γναθοπροσωπικής Χειρουργικής Ενηµερωτικό Έντυπο Ένα µόνο χαµόγελο είναι αρκετό για να οµορφύνει κάθε πρόσωπο. Απαραίτητη προϋπόθεση γι αυτό, είναι η υγιής οδοντοστοιχία,

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πρόσθιος Χιαστός Σύνδεσμος του Γόνατος και η Συνδεσμοπλαστική

Ο Πρόσθιος Χιαστός Σύνδεσμος του Γόνατος και η Συνδεσμοπλαστική Ο Πρόσθιος Χιαστός Σύνδεσμος του Γόνατος και η Συνδεσμοπλαστική Ποιά είναι η ανατομική κατασκευή του γόνατος; Η άρθρωση του γόνατος σχηματίζεται από το μηριαίο οστό και από την κνήμη. Τα άκρα των οστών

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού, Σερρών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. 1η Κατεύθυνση: ΚΛΙΝΙΚΗ ΚΙΝΗΣΙΟΛΟΓΙΑ.

Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού, Σερρών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. 1η Κατεύθυνση: ΚΛΙΝΙΚΗ ΚΙΝΗΣΙΟΛΟΓΙΑ. Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού, Σερρών Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 1η Κατεύθυνση: ΚΛΙΝΙΚΗ ΚΙΝΗΣΙΟΛΟΓΙΑ Ανάλυση βάδισης Λήδα Μαδεµλή 1 Σχετικάμετομάθημα Διαφάνειες Σημειώσεις users.auth.gr/~lmademli/

Διαβάστε περισσότερα

φυσικοθεραπεία ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

φυσικοθεραπεία ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ φυσικοθεραπεία ΤΕΙ ΑΘΗΝΑΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ φυσικοθεραπεία Η πρώτη «σχολή» Φυσικοθεραπείας λειτούργησε στην Αθήνα το 1958, με έδρα το νοσοκομείο «Βασιλεύς Παύλος» η οποία ήταν κάτω από την εποπτεία

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕ ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ

ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕ ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕ ΕΙΔΙΚΟΥΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥΣ Back School Σχολή Σπονδυλικής Στήλης Back School Αναφέρεται σε ένα επίσημο πρόγραμμα θεωρητικής και πρακτικής εκπαίδευσης και φροντίδας της σπονδυλικής στήλης που

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Αναστάσιος - Ιωάννης Κανελλόπουλος, Χειρουργός Οφθαλμίατρος, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης

Γράφει: Αναστάσιος - Ιωάννης Κανελλόπουλος, Χειρουργός Οφθαλμίατρος, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης Γράφει: Αναστάσιος - Ιωάννης Κανελλόπουλος, Χειρουργός Οφθαλμίατρος, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης Η θεραπεία της οπτική νευρίτιδας µπορεί να ξεκινάει από το θέµα της θεραπευτικής αγωγής για

Διαβάστε περισσότερα

(συνέντευξη: ραδιοφωνικός σταθμός Αθήνα, 9.84, ο σφυγμός της μέρας, 06/02/08)

(συνέντευξη: ραδιοφωνικός σταθμός Αθήνα, 9.84, ο σφυγμός της μέρας, 06/02/08) (συνέντευξη: ραδιοφωνικός σταθμός Αθήνα, 9.84, ο σφυγμός της μέρας, 06/02/08) Φ.Κ.: ας επιστρέψουμε τώρα στο μεγάλο θέμα της ημέρας σε παγκόσμια κλίμακα, της Αμερικάνικές προκριματικές εκλογές. Πήραμε

Διαβάστε περισσότερα

Η Έρευνα Στην Πράξη: Μαθαίνοντας Να ιαβάζουµε Ερευνητικά Άρθρα (Academic Reading-Listening)

Η Έρευνα Στην Πράξη: Μαθαίνοντας Να ιαβάζουµε Ερευνητικά Άρθρα (Academic Reading-Listening) Η Έρευνα Στην Πράξη: Μαθαίνοντας Να ιαβάζουµε Ερευνητικά Άρθρα (Academic Reading-Listening) Κοκαρίδας ηµήτρης Πατσιαούρας Αστέριος Ερευνητικά Άρθρα Ακαδηµαϊκά Περιοδικά Η εκάστοτε έρευνα που έχει διεξαχθεί,

Διαβάστε περισσότερα

Οι Μηνίσκοι του Γόνατος και η Αρθροσκοπική Mηνισκεκτομή

Οι Μηνίσκοι του Γόνατος και η Αρθροσκοπική Mηνισκεκτομή Οι Μηνίσκοι του Γόνατος και η Αρθροσκοπική Mηνισκεκτομή Τι είναι οι μηνίσκοι του γόνατος; Οι μηνίσκοι του γόνατος είναι ινοχόνδρινοι δίσκοι σχήματος C οι οποίοι παρεμβάλλονται μεταξύ του μηριαίου και της

Διαβάστε περισσότερα

Βλάβες του Αρθρικού Χόνδρου του Γόνατος: Διάγνωση και Αντιμετώπιση

Βλάβες του Αρθρικού Χόνδρου του Γόνατος: Διάγνωση και Αντιμετώπιση Βλάβες του Αρθρικού Χόνδρου του Γόνατος: Διάγνωση και Αντιμετώπιση Τι είναι ο αρθρικός χόνδρος; Ο αρθρικός χόνδρος είναι ένας στιλπνός, ομαλός, λείος και ανάγγειος ιστός που καλύπτει τις αρθρικές επιφάνειες

Διαβάστε περισσότερα

Εργονομικοί παράγοντες στα εργαστήρια

Εργονομικοί παράγοντες στα εργαστήρια Εργονομικοί παράγοντες στα εργαστήρια Θεώνη Κουκουλάκη, Τ. Μηχανικός, Εργονόμος, PhD, Eur.Erg Υγεία και ασφάλεια στα ερευνητικά εργαστήρια Δομή της εισήγησης Εισαγωγή Μελέτες για εργονομικές συνθήκες και

Διαβάστε περισσότερα

The Keele STarT Back Screening Tool

The Keele STarT Back Screening Tool The Keele STarT Back Screening Tool Σκεπτόμενος (-η) τις 2 τελευταίες εβδομάδες σημειώστε την απάντησή σας στα ακόλουθα ερωτήματα: Διαφωνώ Συμφωνώ 0 1 1 Ο πόνος στην μέση μου απλώθηκε κάτω στο (-α) πόδι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΙ ΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ TA ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΣΥΝ ΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΙ ΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ TA ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΣΥΝ ΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ Πειραιάς, 21 Νοεµβρίου 2014 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΙ ΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΑΙ TA ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΥΓΕΙΑΣ ΠΟΥ ΣΥΝ ΕΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ Σκοπός της έρευνας ήταν η συλλογή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΕ ΡΙΟ Π.Φ.Υ. - 7ο ΟΡΘΟΠΑΙ ΙΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ Π.Φ.Υ. (Υπό την Αιγίδα της ΕΕΧΟΤ)

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΕ ΡΙΟ Π.Φ.Υ. - 7ο ΟΡΘΟΠΑΙ ΙΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ Π.Φ.Υ. (Υπό την Αιγίδα της ΕΕΧΟΤ) ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΟΛΥΘΕΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΕ ΡΙΟ Π.Φ.Υ. - 7ο ΟΡΘΟΠΑΙ ΙΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ Π.Φ.Υ. (Υπό την Αιγίδα της ΕΕΧΟΤ) ΑΓΡΙΑ ΒΟΛΟΥ 21 24 ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕ ΡΙΟΥ : ΠΕΜΠΤΗ 21/06/2018 17.00-18.00 ΕΓΓΡΑΦΕΣ 18.00-20.00

Διαβάστε περισσότερα

Απόλλων ΕΕΧΟΤ. Πάτρα Συνεδριακό Κέντρο Πανεπιστηµίου Πατρών. Επιστηµονική Ηµερίδα Συντονιστής: Η. Παναγιωτόπουλος

Απόλλων ΕΕΧΟΤ. Πάτρα Συνεδριακό Κέντρο Πανεπιστηµίου Πατρών. Επιστηµονική Ηµερίδα Συντονιστής: Η. Παναγιωτόπουλος ΕΕΧΟΤ Ελληνική Εταιρεία Χειρουργικής Ορθοπαιδικής & Τραυµατολογίας Απόλλων 2016 Θ Ε Σ Σ ΩΡΕΑΝ ΕΓΓΡΑΦΗ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η - Ξ Α Ν Θ Η Π Α Τ Υπό την αιγίδα του Ρ Α Λ Α Ρ Ι Σ Α - Κ Ρ Η Τ Η - Κ Α Λ Α Μ Α Τ Α -

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της Φυσικής δραστηριότητας στην κινητική επάρκεια και την ανάπτυξη του μυοσκελετικού συστήματος του παιδιού

Ο ρόλος της Φυσικής δραστηριότητας στην κινητική επάρκεια και την ανάπτυξη του μυοσκελετικού συστήματος του παιδιού Ο ρόλος της Φυσικής δραστηριότητας στην κινητική επάρκεια και την ανάπτυξη του μυοσκελετικού συστήματος του παιδιού Ελευθέριος Κέλλης, Ph.D Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνής προβληματισμός Μη σωστή στάση Προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

Απόλλων. 3 η ΕΕΧΟΤ. 28/5/2016 Πάτρα. Επιστηµονική Ηµερίδα. Ελληνική Εταιρεία Χειρουργικής Ορθοπαιδικής & Τραυµατολογίας ΕΓΓΡΑΦΗ

Απόλλων. 3 η ΕΕΧΟΤ. 28/5/2016 Πάτρα. Επιστηµονική Ηµερίδα. Ελληνική Εταιρεία Χειρουργικής Ορθοπαιδικής & Τραυµατολογίας ΕΓΓΡΑΦΗ ΕΕΧΟΤ Ελληνική Εταιρεία Χειρουργικής Ορθοπαιδικής & Τραυµατολογίας Απόλλων 2016 Θ Ε Σ Σ ΩΡΕΑΝ ΕΓΓΡΑΦΗ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η - Ξ Α Ν Θ Η Π Α Τ Υπό την αιγίδα του Ρ Α Λ Α Ρ Ι Σ Α - Κ Ρ Η Τ Η - Κ Α Λ Α Μ Α Τ Α -

Διαβάστε περισσότερα

Τα αποτελέσματά μας δεν αποτελούν ελεγχόμενη μελέτη ή κλινική δοκιμή, αλλά στοιχεία μητρώου των ασθενών μας.

Τα αποτελέσματά μας δεν αποτελούν ελεγχόμενη μελέτη ή κλινική δοκιμή, αλλά στοιχεία μητρώου των ασθενών μας. CUMMULATINE SUCCESS SCORE % ΙΣΧΙΟ CUMMULATINE SUCCESS RATE % YΛΙΚΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΑΣΘΕΝΕΙΣ 42 ΑΝΔΡΕΣ 16 ΓΥΝΑΙΚΕΣ 26 ΗΛΙΚΙΑ 63.1 (42-92) ΥΨΟΣ 171 (162-191) Δ.Μ.Σ 36 (22-47) Το ποσοστό των ασθενών που αναφέρουν

Διαβάστε περισσότερα

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια

Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια ρ ZΩΗ ΚΑΤΣΑΡΟΥ Νευρολόγος ιευθύντρια ΕΣΥ Η νόσος του Parkinson δεν είναι µόνο κινητική διαταραχή. Έχει υπολογισθεί ότι µέχρι και 50% των ασθενών µε νόσο Πάρκινσον, µπορεί να βιώσουν κάποια µορφή κατάθλιψης,

Διαβάστε περισσότερα

"The Project ARXIMIDIS ΙΙ is co-funded by the European Social Fund and National Resources EPEAEK ΙΙ "

The Project ARXIMIDIS ΙΙ is co-funded by the European Social Fund and National Resources EPEAEK ΙΙ Αρχιµήδης ΙΙ Ενίσχυση Ερευνητικών Οµάδων του ΤΕΙ Κρήτης Τίτλος Υποέργου: Εφαρµογές Τεχνητής Νοηµοσύνης στην Τεχνολογία Λογισµικού και στην Ιατρική Επιστηµονικός Υπεύθυνος: ρ Εµµανουήλ Μαρακάκης ραστηριότητα

Διαβάστε περισσότερα

εργαλείο αξιολόγησης για τη μέτρηση της επιβάρυνσης των μυοσκελετικών παθήσεων πρότυπα περίθαλψης που θα πρέπει να αναμένουν οι πολίτες

εργαλείο αξιολόγησης για τη μέτρηση της επιβάρυνσης των μυοσκελετικών παθήσεων πρότυπα περίθαλψης που θα πρέπει να αναμένουν οι πολίτες Πώς μπορεί να διασφαλιστεί ότι οι άνθρωποι με οστεοαρθρίτιδα και ρευματοειδή αρθρίτιδα λαμβάνουν τη βέλτιστη δυνατή περίθαλψη σε ολόκληρη την Ευρώπη: συστάσεις του EUMUSC.NET Σε συνεργασία με τον EULAR

Διαβάστε περισσότερα

Απόλλων ΕΕΧΟΤ. Κρήτη Αµφιθέατρο Πανεπιστηµιακού Νοσοκοµείου Βούτες Ηρακλείου. Επιστηµονική Ηµερίδα Συντονιστής: Κωνσταντίνος Μπαλαλής

Απόλλων ΕΕΧΟΤ. Κρήτη Αµφιθέατρο Πανεπιστηµιακού Νοσοκοµείου Βούτες Ηρακλείου. Επιστηµονική Ηµερίδα Συντονιστής: Κωνσταντίνος Μπαλαλής ΕΕΧΟΤ Ελληνική Εταιρεία Χειρουργικής Ορθοπαιδικής & Τραυµατολογίας Απόλλων 2016 Θ Ε Σ Σ ΩΡΕΑΝ ΕΓΓΡΑΦΗ Α Λ Ο Ν Ι Κ Η - Ξ Α Ν Θ Η - Π Α Τ Ρ Α - Λ Α Ρ Ι Σ Α Υπό την αιγίδα του Συνεργαζόµενοι φορείς Ορθοπαιδική

Διαβάστε περισσότερα

1. Σκοπός της έρευνας

1. Σκοπός της έρευνας Στατιστική ανάλυση και ερμηνεία των αποτελεσμάτων των εξετάσεων πιστοποίησης ελληνομάθειας 1. Σκοπός της έρευνας Ο σκοπός αυτής της έρευνας είναι κυριότατα πρακτικός. Η εξέταση των δεκτικών/αντιληπτικών

Διαβάστε περισσότερα

.9- ΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΤΩΝ 9.Ι.- ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

.9- ΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΤΩΝ 9.Ι.- ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΕΦ.9.9- ΟΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΙ ΤΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ 9.Ι.- ΕΡΓΟΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Σύγχρονη Εργονοµία 1 Στατιστικά Στοιχεία Τα µυοσκελετικά προβλήµατα από τη διακίνηση φορτίων ευθύνονται για: το 20% των ασθενειών

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημονικό-Ερευνητικό Ινστιτούτο Τραυματολογίας και Ορθοπεδική RR Vreden του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Ανάπτυξης στην Ρωσία.

Επιστημονικό-Ερευνητικό Ινστιτούτο Τραυματολογίας και Ορθοπεδική RR Vreden του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Ανάπτυξης στην Ρωσία. Επιστημονικό-Ερευνητικό Ινστιτούτο Τραυματολογίας και Ορθοπεδική RR Vreden του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Ανάπτυξης στην Ρωσία. KINETRAC KNX-7000 ρομποτικό σύστημα συνδυασμένης εφαρμογής για ξηρή

Διαβάστε περισσότερα

BREAST SCREENING The Facts

BREAST SCREENING The Facts BREAST SCREENING GREEK The Facts ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΑΣΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Τα στοιχεία Τι είναι η εξέταση µαστού; Η εξέταση µαστού (µαστογραφία) είναι µια ακτινογραφία των µαστών. Η εξέταση µαστού µπορεί να ανιχνεύσει όγκους

Διαβάστε περισσότερα

Specific and Generic Questionnaires for the assessment of Health Related Quality of Life in adult asthmatics

Specific and Generic Questionnaires for the assessment of Health Related Quality of Life in adult asthmatics Specific and Generic Questionnaires for the assessment of Health Related Quality of Life in adult asthmatics Brinia A 1, Katsaounou P 1, Rovina N 1,Kompoti E 2, Mikos N 2, Kontodimopoulos N 3, Syrigou

Διαβάστε περισσότερα

Συµµόρφωση στη φαρµακευτική αγωγή. Ευαγγελία Χαρέλα Νοσηλεύτρια MSc Β ΚΚ Ιπποκράτειο Θεσ/νικης

Συµµόρφωση στη φαρµακευτική αγωγή. Ευαγγελία Χαρέλα Νοσηλεύτρια MSc Β ΚΚ Ιπποκράτειο Θεσ/νικης Συµµόρφωση στη φαρµακευτική αγωγή Ευαγγελία Χαρέλα Νοσηλεύτρια MSc Β ΚΚ Ιπποκράτειο Θεσ/νικης Η καρδιακή ανεπάρκεια αποτελεί ένα σύνδροµο µε ζοφερή πρόγνωση :! ΝΥΗΑ Ι-ΙΙ: 2-5% θνητότητα ανά έτος! ΝΥΗΑ

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Τερζίδης Ιωάννης, Ορθοπαιδικός Χειρουργός,

Γράφει: Τερζίδης Ιωάννης, Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Γράφει: Τερζίδης Ιωάννης, Ορθοπαιδικός Χειρουργός, www.sportsmedicine.gr Το γόνατο είναι η μεγαλύτερη άρθρωση του ανθρώπινου σώματος. Σε αυτή την άρθρωση καταλήγουν τα δύο μακρύτερα οστά του σώματος ο

Διαβάστε περισσότερα

Θεμελιώδεις Αρχές Επιστήμης και Μέθοδοι Έρευνας

Θεμελιώδεις Αρχές Επιστήμης και Μέθοδοι Έρευνας Θεμελιώδεις Αρχές Επιστήμης και Μέθοδοι Έρευνας Dr. Anthony Montgomery Επίκουρος Καθηγητής Εκπαιδευτικής & Κοινωνικής Πολιτικής antmont@uom.gr Θεμελιώδεις Αρχές Επιστήμης και Μέθοδοι Έρευνας Αυτό το μάθημα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ (ΑΜΣΣ)

ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ (ΑΜΣΣ) ΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ (ΑΜΣΣ) Εκφυλιστική νόσος της ΑΜΣΣ Η διαδικασία εκφύλισης με την πάροδο της ηλικίας είναι συνάρτηση γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων

Διαβάστε περισσότερα

ΝΗΦΟΣ: Ένα λεπτό µόνο, να ξεµουδιάσω. Χαίροµαι που σε βλέπω. Μέρες τώρα θέλω κάτι να σου πω.

ΝΗΦΟΣ: Ένα λεπτό µόνο, να ξεµουδιάσω. Χαίροµαι που σε βλέπω. Μέρες τώρα θέλω κάτι να σου πω. Νήφο. Πεταλία; Εγώ, ναι. Σήκω. Δεν ξέρω αν µπορώ. Μπορείς. Είµαι κουρασµένος. Ήρθε η ώρα, όµως. Τα χέρια µου έχουν αίµατα. Τα πόδια µου είναι σαν κάποιου άλλου. Δεν έχουµε πολύ χρόνο. Ένα λεπτό µόνο, να

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη (150 λέξεις) Ελληνικά (και Αγγλικά αν ζητείται) Αναφορά στην ηλικία του θεραπευόµενου. Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής:

Περίληψη (150 λέξεις) Ελληνικά (και Αγγλικά αν ζητείται) Αναφορά στην ηλικία του θεραπευόµενου. Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής: Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής: Έντυπο Συµµόρφωσης προς το Υπόδειγµα Συγγραφής Μελέτης Περίπτωσης µε Κύρια ιάγνωση στον Άξονα Ι Σηµειώστε: Τίτλος Έναρξη µε "Περιγραφή ατοµικής περίπτωσης..."

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΗΞΗΣ ΣΤΡΟΦΙΚΟΥ ΠΕΤΑΛΟΥ- ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ

ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΗΞΗΣ ΣΤΡΟΦΙΚΟΥ ΠΕΤΑΛΟΥ- ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΑΡΘΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΡΗΞΗΣ ΣΤΡΟΦΙΚΟΥ ΠΕΤΑΛΟΥ- ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Σκοπός: Η ανάλυση και η κλινική μελέτη των αποτελεσμάτων της αρθροσκοπικής αποκατάστασης της ρήξης του στροφικού πετάλου, καθώς

Διαβάστε περισσότερα

ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ ΛΥΓΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ MD MSC ΕΙΔΙΚΟΣ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΟΣ

ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ ΛΥΓΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ MD MSC ΕΙΔΙΚΟΣ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΟΣ ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΣΦΥΑΛΓΙΑ ΛΥΓΝΟΣ ΜΙΧΑΗΛ MD MSC ΕΙΔΙΚΟΣ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΟΣ Αρχαιότερη σύγχρονη μέθοδος θεραπείας Εισαγωγή ειδικών βελονών σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος Οι βελόνες που χρησιμοποιούνται είναι

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιασμός και Διεξαγωγή Πειραμάτων

Σχεδιασμός και Διεξαγωγή Πειραμάτων Σχεδιασμός και Διεξαγωγή Πειραμάτων Πρώτο στάδιο: λειτουργικοί ορισμοί της ανεξάρτητης και της εξαρτημένης μεταβλητής Επιλογή της ανεξάρτητης μεταβλητής Επιλέγουμε μια ανεξάρτητη μεταβλητή (ΑΜ), την οποία

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ Καρδιακή ανεπάρκεια & Κατάθλιψη θέμα μεγάλου ενδιαφέροντος: λόγω του υψηλού επιπολασμού τους & της τάσης

Διαβάστε περισσότερα

Σκολίωση Ενηλίκων: Αξιολόγηση, Πρόγνωση και Φυσικοθεραπευτική Αντιμετώπιση

Σκολίωση Ενηλίκων: Αξιολόγηση, Πρόγνωση και Φυσικοθεραπευτική Αντιμετώπιση Σκολίωση Ενηλίκων: Αξιολόγηση, Πρόγνωση και Φυσικοθεραπευτική Αντιμετώπιση Νίκος Καραβίδας, PT, MSc Schroth BSPTS Instructor SEAS Therapist Schroth Best Practice Therapist McKenzie Therapist MSc Sports

Διαβάστε περισσότερα

Οστεοαρθρίτιδα την 3 η χιλιετία. Διευθυντής Ε.Σ.Υ. Ρευματολογική Κλινική - Γ.Ν.Α. «Γιώργος Γεννηματάς»

Οστεοαρθρίτιδα την 3 η χιλιετία. Διευθυντής Ε.Σ.Υ. Ρευματολογική Κλινική - Γ.Ν.Α. «Γιώργος Γεννηματάς» Η Οστεοαρθρίτιδα την 3 η χιλιετία Δρ Αθανάσιος Γεωργούντζος Διευθυντής Ε.Σ.Υ. Ρευματολογική Κλινική - Γ.Ν.Α. «Γιώργος Γεννηματάς» Σύγκρουση συμφερόντων Conflict of interest Κανένα για αυτήν την παρουσίαση

Διαβάστε περισσότερα