Περιεχόµενα. 3 Πολιτική και Κράτος Τι είναι Πολιτική; 1. 4 ηµοκρατία και Νοµιµότητα Πολιτικές Ιδέες και Ιδεολογίες 33

Transcript

1 Σύνοψη περιεχοµένων 1 Τι είναι Πολιτική; 1 2 Πολιτικές Ιδέες και Ιδεολογίες 33 3 Πολιτική και Κράτος 69 4 ηµοκρατία και Νοµιµότητα 99 5 Έθνη και Εθνικισµός Πολιτική Οικονοµία και Παγκοσµιοποίηση Πολιτική, Κοινωνία και Ταυτότητα Πολιτική Κουλτούρα και Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης Αντιπροσώπευση, Εκλογές και Ψηφοφορία Κόµµατα και Κοµµατικά Συστήµατα Οµάδες, Συµφέροντα και Κινήµατα Κυβερνήσεις, Συστήµατα και Καθεστώτα Πολιτική Εκτελεστική Εξουσία και Ηγεσία Συνελεύσεις Συντάγµατα, ίκαιο και ικαστές ηµόσια Πολιτική και Γραφειοκρατία Πολυεπίπεδη Πολιτική Ασφάλεια: Εσωτερική και ιεθνής Παγκόσµια Τάξη και Παγκόσµια ιακυβέρνηση Κρίση στην Πολιτική; 564

2

3 Περιεχόµενα Κατάλογος Επεξηγηµατικού Υλικού Πρόλογος για την Τέταρτη Έκδοση Χρήση του βιβλίου Οδηγός για Βασικά Χαρακτηριστικά Ευχαριστίες xi xvii xix xxii xiv 1 Τι είναι Πολιτική; 1 Προεπισκόπηση 1 Βασικά Θέµατα 1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 2 Η πολιτική ως τέχνη διακυβέρνησης 4 Πολιτική ως δηµόσιες υποθέσεις 6 Η πολιτική ως συµβιβασµός και συναίνεση 9 Η πολιτική ως εξουσία 10 ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 11 Προσεγγίσεις στη µελέτη της πολιτικής 14 Έννοιες, µοντέλα και θεωρίες 21 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ 28 Πέραν της διάκρισης εγχώριου/διεθνούς; 28 Σύνοψη 31 Ερωτήσεις για συζήτηση 32 ιαβάστε επίσης 32 2 Πολιτικές Ιδέες και Ιδεολογίες 33 Προεπισκόπηση 33 Βασικά Θέµατα 33 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Ι ΕΟΛΟΓΙΑ; 34 ΚΛΑΣΙΚΕΣ Ι ΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑ ΟΣΕΙΣ 37 Φιλελευθερισµός 38 Συντηρητισµός 41 Σοσιαλισµός 46 ΑΛΛΕΣ Ι ΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑ ΟΣΕΙΣ 56 Φασισµός 57 Αναρχισµός 58 Φεµινισµός 59 Πράσινη πολιτική 60 Κοσµοπολιτισµός 62 Μη δυτικές ιδεολογικές τάσεις 63 Σύνοψη 67 Ερωτήσεις για συζήτηση 67 ιαβάστε επίσης 67 3 Πολιτική και Κράτος 69 Προεπισκόπηση 69 Βασικά Θέµατα 69 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 70 ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ 74 Αντίπαλες θεωρίες για το κράτος 74 Ο ρόλος του κράτους 82 ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΗΣ ΑΙΓΛΗΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ; 89 Παρακµή και πτώση του κράτους 89 Επιστροφή του κράτους; 94 Σύνοψη 97 Ερωτήσεις για συζήτηση 97 ιαβάστε επίσης 97 4 ηµοκρατία και Νοµιµότητα 99 Προεπισκόπηση 99 Βασικά Θέµατα 99 ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ 100 Νοµιµότητα της εξουσίας 100 Κρίσεις νοµιµοποίησης και επαναστάσεις 103 ηµοκρατική νοµιµότητα 106 ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 110 Κατανόηση της δηµοκρατίας 110 Μοντέλα δηµοκρατίας 115 Η δηµοκρατία στην πράξη: αντίθετες απόψεις 123 Προς µια κοσµοπολίτικη δηµοκρατία; 130 Σύνοψη 132 Ερωτήσεις για συζήτηση 132 ιαβάστε επίσης Έθνη και Εθνικισµός 133 Προεπισκόπηση 133 Βασικά Θέµατα 133 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΕΘΝΟΣ; 134 Τα έθνη ως πολιτισµικές κοινότητες 134 Τα έθνη ως πολιτικές κοινότητες 137 ΕΙ Η ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΥ 140 Φιλελεύθερος εθνικισµός 142 Συντηρητικός εθνικισµός 146 Επεκτατικός εθνικισµός 148

4 viii ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Αντι-αποικιοκρατικός και µετααποικιοκρατικός εθνικισµός 150 ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΕΛΛΟΝ ΓΙΑ ΤΟ ΕΘΝΟΣ-ΚΡΑΤΟΣ; 153 Σύνοψη 157 Ερωτήσεις για συζήτηση 157 ιαβάστε επίσης Πολιτική Οικονοµία και Παγκοσµιοποίηση 159 Προεπισκόπηση 159 Βασικά Θέµατα 159 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 160 Προσεγγίσεις στην πολιτική οικονοµία 160 Εκδοχές του καπιταλισµού 162 Εναλλακτικές του καπιταλισµού 172 ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ 176 Κατανόηση της παγκοσµιοποίησης 176 Η άνοδος της νεοφιλελεύθερης παγκοσµιοποίησης 179 Το Κραχ του και η κληρονοµιά του 182 Σύνοψη 187 Ερωτήσεις για συζήτηση 187 ιαβάστε επίσης Πολιτική, Κοινωνία και Ταυτότητα 189 Προεπισκόπηση 189 Βασικά Θέµατα 189 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 190 Από τον βιοµηχανισµό στον µετα-βιοµηχανισµό 191 Nέα τεχνολογία και η «κοινωνία της πληροφορίας» 193 εν υπάρχει τέτοιο πράγµα που να λέγεται κοινωνία; 197 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ 200 Η άνοδος της πολιτικής της ταυτότητας 200 Φυλή και εθνότητα 201 Πολιτική των δύο φύλων 203 Θρησκεία και πολιτική 205 Πολιτισµική ποικιλοµορφία 207 Σύνοψη 213 Ερωτήσεις για συζήτηση 213 ιαβάστε επίσης Πολιτική Κουλτούρα και Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης 215 Προεπισκόπηση 215 Βασικά Θέµατα 215 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑ 216 Αστική κουλτούρα ή ιδεολογική ηγεµονία; 216 Μείωση του κοινωνικού κεφαλαίου; 222 ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 223 Θεωρίες των µέσων µαζικής ενηµέρωσης 224 ΜΜΕ, δηµοκρατία και διακυβέρνηση 228 Πολιτική επικοινωνία 241 Σύνοψη 245 Ερωτήσεις για συζήτηση 245 ιαβάστε επίσης Αντιπροσώπευση, Εκλογές και Ψηφοφορία 247 Προεπισκόπηση 247 Βασικά Θέµατα 247 ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΣΗ 248 Θεωρίες αντιπροσώπευσης 248 ΕΚΛΟΓΕΣ 255 Λειτουργίες των εκλογών Εκλογικά συστήµατα: Συζητήσεις και αντιπαραθέσεις 260 Τι σηµαίνουν οι εκλογές; 268 ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ 272 Εκλογικές θεωρίες 274 Σύνοψη 277 Ερωτήσεις για συζήτηση 277 ιαβάστε επίσης Κόµµατα και Κοµµατικά Συστήµατα 279 Προεπισκόπηση 279 Βασικά Θέµατα 279 ΚΟΜΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 280 Τύποι κοµµάτων 281 Λειτουργίες των κοµµάτων 286 Κοµµατική οργάνωση: που βρίσκεται η εξουσία; 291 ΚΟΜΜΑΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 294 Μονοκοµµατικά συστήµατα 295 ικοµµατικά συστήµατα 297 Συστήµατα κυρίαρχου κόµµατος 299 Πολυκοµµατικά συστήµατα 302 ΠΑΡΑΚΜΗ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ; 304 Σύνοψη 307 Ερωτήσεις για συζήτηση 307 ιαβάστε επίσης Οµάδες, Συµφέροντα

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ix και Κινήµατα 309 Προεπισκόπηση 309 Βασικά Θέµατα 309 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΟΜΑ ΩΝ 310 Τύποι οµάδων 311 Μοντέλα πολιτικής των οµάδων 315 Πρότυπα πολιτικής των οµάδων 321 ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ 330 Νέα κοινωνικά κινήµατα 330 Σύνοψη 335 Ερωτήσεις για συζήτηση 335 ιαβάστε επίσης Κυβερνήσεις, Συστήµατα και Καθεστώτα 337 Προεπισκόπηση 337 Βασικά Θέµατα 337 ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗΣ 338 Γιατί κατηγοριοποιούνται τα πολιτικά συστήµατα; 338 Κλασσικές τυπολογίες 340 Η τυπολογία των «τριών κόσµων» 342 ΚΑΘΕΣΤΩΤΑ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΚΟΣΜΟΥ 344 υτικές πολυαρχίες 346 Νέες δηµοκρατίες 349 Καθεστώτα της Ανατολικής Ασίας 352 Ισλαµικά καθεστώτα 354 Στρατιωτικά καθεστώτα 357 Σύνοψη 359 Ερωτήσεις για συζήτηση 359 ιαβάστε επίσης Πολιτική Εκτελεστική Εξουσία και Ηγεσία 361 Προεπισκόπηση 361 Βασικά Θέµατα 361 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ 362 Ποιος είναι ποιος στην εκτελεστική εξουσία; 362 Λειτουργίες της πολιτικής εκτελεστικής εξουσίας 364 ΥΝΑΜΗ ΣΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ: ΠΟΙΟΣ ΚΥΒΕΡΝΑ; 366 Πρόεδροι 367 Πρωθυπουργοί 373 Υπουργικά συµβούλια 378 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ 381 Θεωρίες ηγεσίας 382 Τύποι ηγεσίας 386 Σύνοψη 391 Ερωτήσεις για συζήτηση 391 ιαβάστε επίσης Συνελεύσεις 393 Προεπισκόπηση 393 Βασικά Θέµατα 393 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΝ 394 Κοινοβουλευτικά, προεδρικά και ηµιπροεδρικά συστήµατα 394 Λειτουργίες των συνελεύσεων 399 ΟΜΗ ΤΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΝ 404 Κοινοβούλια ενός ή δύο νοµοθετικών σωµάτων 404 Συστήµατα επιτροπών 408 ΕΠΙ ΟΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΝ 410 ιαµορφώνουν πολιτική οι συνελεύσεις; 410 Γιατί οι συνελεύσεις βρίσκονται σε παρακµή; 414 Άνοδος των συνελεύσεων; 418 Σύνοψη 419 Ερωτήσεις για συζήτηση 419 ιαβάστε επίσης Συντάγµατα, ίκαιο και ικαστές 421 Προεπισκόπηση 421 Βασικά Θέµατα 421 ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑ 422 Συντάγµατα: η φύση και η προέλευσή τους 422 Κατηγοριοποίηση συνταγµάτων 423 Σκοπός του συντάγµατος 429 Έχουν σηµασία τα συντάγµατα; 433 ΤΟ ΙΚΑΙΟ 435 ίκαιο, ηθική και πολιτική 435 ΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ 436 Είναι οι δικαστές πολιτικά πρόσωπα; 438 Χαράσσουν οι δικαστές πολιτική; 441 Σύνοψη 445 Ερωτήσεις για συζήτηση 445 ιαβάστε επίσης ηµόσια Πολιτική και Γραφειοκρατία 447 Προεπισκόπηση 447 Βασικά Θέµατα 447 ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΧΑΡΑΞΗΣ ΗΜΟΣΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ 448

6 x ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Θεωρίες λήψης αποφάσεων 448 Στάδια της διαδικασίας χάραξης πολιτικής453 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑΣ 460 Λειτουργίες της γραφειοκρατίας 462 Οργάνωση της γραφειοκρατίας 466 ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ: ΕΚΤΟΣ ΕΛΕΓΧΟΥ; 469 Πηγές γραφειοκρατικής εξουσίας 469 Πώς µπορούν να ελεγχθούν οι γραφειοκράτες; 473 Σύνοψη 480 Ερωτήσεις για συζήτηση 480 ιαβάστε επίσης Πολυεπίπεδη Πολιτική 481 Προεπισκόπηση 481 Βασικά Θέµατα 481 ΠΟΛΙΤΙΚΗ, ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥΕΠΙΠΕ Η ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ 482 ΥΠΟΘΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 483 Οµοσπονδιακά συστήµατα 484 Ενιαία συστήµατα 490 ΙΕΘΝΙΚΗ ΠΕΡΙΦΕΡΙΑΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ 496 Περιφεριακή οργάνωση: η φύση και η ανάπτυξή της 496 Ευρωπαϊκή περιφεριακή οργάνωση 499 Σύνοψη 506 Ερωτήσεις για συζήτηση 506 ιαβάστε επίσης Ασφάλεια: Εσωτερική και ιεθνής 507 Προεπισκόπηση 507 Βασικά Θέµατα 507 ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ; 508 ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ 510 Αστυνοµία και πολιτική 510 Στρατός και εσωτερική πολιτική 514 ΙΕΘΝΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑ 518 Προσεγγίσεις της διεθνούς πολιτικής 519 Νέες προκλήσεις ασφάλειας 524 Ανθρώπινη ασφάλεια 531 Σύνοψη 533 Ερωτήσεις για συζήτηση 533 ιαβάστε επίσης 533 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΤΑΞΗ ΤΟΥ ΕΙΚΟΣΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΑΙΩΝΑ 536 Η «νέα παγκόσµια τάξη» και η µοίρα της 536 Ο «πόλεµος κατά του τρόµου» και πέραν αυτού 538 Από τη µονοπολικότητα στην πολυπολικότητα; 542 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ 549 Άνοδος της παγκόσµιας διακυβέρνησης 549 Παγκόσµια οικονοµική διακυβέρνηση 552 Τα Ηνωµένα Έθνη 556 Ένας απαραίτητος φορέας; 560 Σύνοψη 562 Ερωτήσεις για συζήτηση 562 ιαβάστε επίσης Κρίση στην Πολιτική; 563 Προεπισκόπηση 563 Βασικά Θέµατα 563 Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΥΠΟ ΕΠΙΘΕΣΗ; 564 Μείωση της ενασχόλησης µε τα κοινά; 564 Πολιτική της «αντιπολιτικής» 566 Εξήγηση της αποδέσµευσης των πολιτών 568 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙ ΟΣΕΩΝ 574 Επιδόσεις στη σταθερότητα 575 Επιδόσεις στην υλική ευηµερία 577 Επιδόσεις στην ιδιότητα του πολίτη 579 Επιδόσεις δηµοκρατίας 580 Σύνοψη 583 Ερωτήσεις για συζήτηση 583 ιαβάστε επίσης 583 Βιβλιογραφία 587 Ευρετήριο Παγκόσµια Τάξη και Παγκόσµια ιακυβέρνηση 535 Προεπισκόπηση 535 Βασικά Θέµατα 535

7 Κατάλογος Επεξηγηµατικού Υλικού Η Πολιτική σε δράση Η άνοδος του κινήµατος Απελευθέρωσης των Γυναικών: µετατροπή της πολιτικής σε προσωπική υπόθεση; 13 Πτώση του κοµµουνισµού: θρίαµβος της φιλελεύθερης δηµοκρατίας; 53 Λιβερία: Ένα αποτυχηµένο κράτος ανασυγκροτήθηκε; 95 Η Αραβική Άνοιξη: έρχεται δηµοκρατία στον αραβικό κόσµο; 109 Καναδάς: ένα έθνος ή δύο; 141 Μεταρρύθµιση της αγοράς στην Κίνα: ένα βιώσιµο οικονοµικό µοντέλο; 169 Μουσουλµάνοι στη ύση: µια εσωτερική σύγκρουση πολιτισµών; 210 WikiLeaks: λέγοντας την αλήθεια στην εξουσία; 231 Εκλογική µεταρρύθµιση στη Νέα Ζηλανδία: ανανεώθηκε η πολιτική; 269 Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο: απελευθερωτικό κίνηµα ή «κυβερνών» κόµµα; 301 Το κίνηµα Occupy: µια αντι-ηγεµονική δύναµη; 332 Τουρκία: µεταξύ Ανατολής και ύσης; 356 Ο Βρετανός πρωθυπουργός: πρόεδρος σε όλα εκτός από το όνοµα; 377 Ρωσικό κοινοβούλιο: συνέλευση «πιόνι»; 415 Bush κατά Gore: το Ανώτατο ικαστήριο των ΗΠΑ υποκαθίσταται από το εκλογικό σώµα; 442 Το ιαπωνικό «οικονοµικό θαύµα»: γραφειοκρατική διακυβέρνηση που αποδίδει; 474 Κρίση της Ευρωζώνης: η περιφεριακή οργάνωση πέραν των ορίων της; 504 Επέµβαση στη Λιβύη: ευθύνη προστασίας; 526 Αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής: καταδικασµένη να αποτύχει; 558 Ιταλική κυβέρνηση: τεχνοκρατία στη θέση της πολιτικής; 572 Αντιπαράθεση απόψεων Θα πρέπει οι σπουδαστές της πολιτικής να επιδιώκουν να είναι αντικειµενικοί και πολιτικά ουδέτεροι; 23 Μπορεί να υπάρξει πολιτική χωρίς ιδεολογία; 35 Είναι το κράτος µια δύναµη για το καλό; 87 Είναι η δηµοκρατία πάντα η καλύτερη µορφή διακυβέρνησης; 116 Είναι τα έθνη «φυσικές» πολιτικές κοινότητες; 155 Είναι ο παγκόσµιος καπιταλισµός εγγενώς ασταθής και επιρρεπής σε κρίσεις; 183 Έχει σηµασία η κοινωνική ισότητα; 196 Εµπλουτίζει την πολιτική η ευρύτερη χρήση των νέων µέσων; 239 Θα πρέπει η ψήφος να είναι υποχρεωτική; 257 Τα κόµµατα τροφοδοτούν τη διχόνοια και περιορίζουν τον πολιτικό διάλογο; 290 Ενισχύουν τη δηµοκρατία οι οµάδες συµφερόντων; 320 Είναι η φιλελεύθερη δηµοκρατία η «προεπιλεγµένη θέση» των ανθρώπινων κοινωνιών; 351 Θα πρέπει πάντα να φοβόµαστε την προσωποπαγή ηγεσία; 388 ύο νοµοθετικά σώµατα είναι καλύτερα από ένα; 407 Είναι ο κεντρικός σκοπός του δικαίου η προστασία της ελευθερίας; 437 Μπορούν οι δηµόσιοι υπάλληλοι να είναι πάντα πολιτικά αµερόληπτοι; 464 Θα πρέπει οι πολιτικές αποφάσεις να λαµβάνονται στο χαµηλότερο δυνατό επίπεδο; 494 Είναι η ειρήνη και η συνεργασία µεταξύ των κρατών καταδικασµένη να παραµείνει ένα απατηλό όνειρο; 523 Θα συνεχίσει η άνοδος της Κίνας να είναι ειρηνική; 547 Θα πρέπει η πολιτική συµµετοχή να διευρύνεται και να εµβαθύνεται όποτε είναι αυτό δυνατόν; 567 Εστιάζουµε στο θέµα Τα «πρόσωπα» της εξουσίας 11 Το δίληµµα των φυλακισµένων 20 Πολιτική και ιεθνείς Σχέσεις: δύο επιστηµονικοί κλάδοι ή ένας; 30 Η θεωρία του κοινωνικού συµβολαίου 76 Γιατί γίνονται επαναστάσεις; 105 Άµεση δηµοκρατία ή αντιπροσωπευτική δηµοκρατία; 114 ηµοψηφίσµατα: υπέρ ή κατά; 253 Εκλογικά συστήµατα: µονοεδρικό σύστηµα σχετικής πλειοψηφίας (SMP) («πρώτος στη γραµµή τερµατισµού») 262 Εκλογικά συστήµατα: σύστηµα δευτέρου

8 xii ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ (επαναληπτικού) γύρου 263 Εκλογικά συστήµατα: σύστηµα εναλλακτικής ψήφου (AV). Συµπληρωµατική ψήφος (SV) 264 Εκλογικά συστήµατα: Μικτό αναλογικό (ΜΜΡ). Σύστηµα πρόσθετων µελών (AMS) 265 Εκλογικά συστήµατα: Σύστηµα ενιαίου ψηφοδελτίου (STV) 266 Εκλογικά συστήµατα: Σύστηµα κοµµατικής λίστας 267 Ο διαχωρισµός Αριστεράς/ εξιάς 284 Ο σιδηρούς νόµος της ολιγαρχίας 292 Η συζήτηση για τη µοναρχία 371 Πρωθυπουργική διακυβέρνηση: καλό ή κακό; 376 Υπουργική διακυβέρνηση: πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα 379 Επιτροπές: πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα 408 Η πολιτική της αντιπαλότητας: υπέρ ή κατά; 411 Κωδικοποιηµένο σύνταγµα: αρετές και αδυναµίες 426 Ανοικτή διακυβέρνηση: υπέρ ή κατά; 461 Ηµι-αυτόνοµες µη κυβερνητικές οργανώσεις [Quangos]: πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα 469 Περιφερειακά οικονοµικά µπλοκ 499 Πώς λειτουργεί η Ευρωπαϊκή Ένωση; 500 Ο «πόλεµος κατά του τρόµου» 509 Ανθρωπιστική επέµβαση 537 ιαστάσεις της παγκόσµιας ισχύος 544 Παγκόσµια οικονοµική διακυβέρνηση 554 Πώς λειτουργούν τα Ηνωµένα Έθνη 556 Έννοιες Αρχή 4 Εξουσία 6 Κοινωνία των πολιτών 7 Συναίνεση 9 Επιστήµη 14 Κονστρουκτιβισµός 19 Μεταµοντερνισµός 22 Ιδανικός τύπος 24 Παράδειγµα 28 Ιδεολογία 34 Τρίτος δρόµος 56 Οικολογισµός 62 Μετα-αποικιοκρατία 63 Φονταµενταλισµός 64 Κράτος 70 Κυριαρχία 72 Νεοπλουραλισµός 77 Νεοµαρξισµός 79 Πατριαρχία 81 Κρατισµός 88 ιακυβέρνηση 91 Αποτυχηµένο κράτος 94 Νοµιµότητα 100 Παράδοση 102 χάρισµα 103 Εµπιστοσύνη 108 Πολιτική ισότητα 112 ηµοψηφισµατική δηµοκρατία 115 Αθηναϊκή δηµοκρατία 117 Κοινοβουλευτική δηµοκρατία 121 Πλουραλισµός 124 Πλουραλιστική δηµοκρατία 125 Ελιτισµός 126 Παγκόσµια κοινωνία των πολιτών 131 Έθνος 134 Πολιτισµικός εθνικισµός 136 Φυλή 138 ιεθνισµός 145 Πατριωτισµός 146 Φυλετισµός, ρατσισµός 148 Αντισηµιτισµός 149 Αποικιοκρατία 150 Έθνος-κράτος 154 Πολιτική οικονοµία 160 Καπιταλισµός 163 Laissez-faire 164 Κοινωνική αγορά 165 Αειφόρος ανάπτυξη 174 Νεοφιλελευθερισµός 178 Συναίνεση της Ουάσινγκτον 180 ιεθνικές εταιρείες 185 Κοινωνική θέση 190 Κοινωνική τάξη 192 Φορντισµός, µετά-φορντισµός 193 Κοινωνία της πληροφορίας 195 Ατοµικισµός 197 Καταναλωτισµός 198 Εθνότητα 200 Κοινωνικό φύλο 204 Ισλαµισµός 206 ιεθνική κοινότητα 208 Πολυπολιτισµικότητα 209 Πολιτική κουλτούρα 216 Ηγεµονία 218 Κοινωνικό κεφάλαιο 220 Κοινοτισµός 221 µεταυλισµός 222 Πολιτική κοινωνικοποίηση 223 Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης 224 Πολιτική µεροληψία 229 Ηλεκτρονική δηµοκρατία 234 Προπαγάνδα 240 Αντιπροσώπευση 248 Εντολή 252 Αναλογική αντιπροσώπευση 261 ηµόσιο συµφέρον 271 Κοµµατική αποστοίχιση 273

9 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ xiii Ταξική αποστοίχιση 274 Πολιτικό Κόµµα 280 Φατρία, Φατριασµός 281 Προκριµατικές εκλογές 288 Κοµµατική δηµοκρατία 291 Κοµµατική διακυβέρνηση 297 Συνασπισµός 300 Οµάδα συµφερόντων 312 Μη κυβερνητικές οργανώσεις 314 Κορπορατισµός 317 ηµόσια επιλογή 319 Λόµπι (οµάδα πίεσης) 325 Πολιτική ανυπακοή 328 Κοινωνικό κίνηµα 330 Νέα Αριστερά 333 Κυβέρνηση 338 Ουτοπία, ουτοπισµός 339 Απολυταρχία 340 Ολοκληρωτισµός 342 Φιλελεύθερη δηµοκρατία 343 Εκδηµοκρατισµός 346 Πολυαρχία 347 ύση 348 Κοµµουνισµός 349 Αυταρχισµός 352 Κοµφουκιανισµός 353 Θεοκρατία 354 ικτατορία 358 Εκτελεστική εξουσία 362 Αρχηγός κράτους 364 Προεδρική διακυβέρνηση 367 Εκτελεστικός πυρήνας 380 Ηγεσία 381 Προσωπολατρία 384 Λαϊκισµός 390 Κοινοβουλευτική διακυβέρνηση 394 ιάκριση εξουσιών 397 Ευθύνη 400 Σύνταγµα 422 Σύµβαση 423 Κοινοβουλευτική κυριαρχία 427 Συνταγµατισµός 428 Ελευθερία 431 ιακήρυξη δικαιωµάτων 433 Ανθρώπινα δικαιώµατα 435 Κράτος δικαίου 436 Ουδετερότητα 438 ικαστικός έλεγχος 441 ηµόσια πολιτική 448 Ωφελιµισµός 449 Εθνοκεντρισµός 451 ίκτυο πολιτικής 456 Γραφειοκρατία 459 ιοίκηση 462 ιαφθορά 463 Νέα δηµόσια διοίκηση 467 ιαίρεση και σύγκρουση υπηρεσιών (departmentalism) 473 Ευθύνη υπουργών 476 Συνήγορος του πολίτη 477 Γεωπολιτική 482 Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση 483 Οµοσπονδιακό Σύστηµα (Φεντεραλισµός) 486 Μεταβίβαση εξουσιών 496 Περιφεριακή οργάνωση 497 ιακυβερνητισµός, υπερεθνικότητα 502 Τάξη 508 Έγκληµα 511 Πολιτική ελευθερία 513 Ρεαλισµός 519 Συλλογική ασφάλεια 522 Πόλεµος 527 Τροµοκρατία 529 Ανθρώπινη ασφάλεια 531 Υπερδύναµη 536 Προληπτική επίθεση 541 Ιµπεριαλισµός 542 Παγκόσµια διακυβέρνηση 549 Αλληλεξάρτηση 550 Πολυµερισµός 553 Ελεύθερο εµπόριο 555 Πολιτική συµµετοχή 564 Ιδιότητα του πολίτη 565 Σχετικισµός 576 Ισότητα 577 Αυτονοµία 581 Βασικές ιδέες Φιλελευθερισµός 39 Συντηρητισµός 42 Σοσιαλισµός 48 Επιλεγµένοι διανοητές Niccolo Machiavelli ( ) 5 Αριστοτέλης ( π.χ.) 7 Hannah Arendt ( ) 8 Πλάτων ( π.χ.) 15 John Locke ( ) 37 Edmund Burke ( ) 44 Friedrich von Hayek ( ) 45 Karl Marx ( ) 50 Herbert Marcuse ( ) 51 Eduard Bernstein ( ) 52 John Rawls ( ) 55 Adolf Hitler ( ) 57

10 xiv ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Mary Wollstonecraft ( ) 61 Mohandas Karamchand Gandhi ( ) 66 Georg Wilhelm Friedrich Hegel ( ) 73 Thomas Hobbes ( ) 75 Robert Nozick ( ) 84 Max Weber ( ) 102 Jürgen Habermas (γεννηµένος 1929) 104 Jeremy Bentham ( ) 118 Jean-Jacques Rousseau ( ) 120 Vladimir Ilyich Lenin ( ) 122 Johann Gottfried Herder ( ) 135 Guiseppe Mazzini ( ) 143 Adam Smith ( ) 161 John Maynard Keynes ( ) 171 Milton Friedman ( ) 172 E.F. Schumacher ( ) 176 John Kenneth Galbraith ( ) 194 Edward Said ( ) 202 Marcus Garvey ( ) 203 Ayatollah Khomeini ( ) 205 Isaiah Berlin ( ) 212 Antonio Gramsci ) 219 Robert D. Putman (γεννηµένος 1941) 221 Noam Chomsky (γεννηµένος 1928) 227 Michael Oakeshott ( ) 222 John Stuart Mill ( ) 250 Thomas Paine ( ) 251 Joseph Schumpeter ( ) 254 Thomas Jefferson ( ) 286 Alexis de Tocqueville ( ) 310 Robert Dahl (γεννηµένος 1915) 316 Naomi Klein (γεννηµένος 1970) 331 Betty Friedan ( ) 334 Francis Fukuyama (γεννηµένος 1952) 344 Fridrich Nietzche ( ) 382 Mao Zedong (Mao Tse-tung) ( ) 386 Charles-Louis de Secondat Montesquieu ( ) 396 James Madison ( ) 405 Leon Trotsky ( ) 470 Pierre-Joseph Proudhon ( ) 484 Jean Monnet ( ) 501 Kenneth Waltz (γεννηµένος 1924) 520 Immanuel Kant ( ) 521 Jean Bethke Elshtain (γεννηµένη 1941) 524 Samuel P. Huntington ( ) 540 Robert Keohane (γεννηµένος 1941) 551 Απεικονίσεις 1.1 Προσεγγίσεις ορισµού της πολιτικής ύο όψεις της διάκρισης δηµόσιου/ιδιωτικού Επιλογές στο δίληµµα των φυλακισµένων Το πολιτικό σύστηµα Επίπεδα εννοιολογικής ανάλυσης Αντικρουόµενα µοντέλα χωρικής πολιτικής Όπως υποστηρίζουν οι οικολόγοι, ο ανθρωποκεντρισµός αποτελεί απειλή τόσο για τη φύση όσο, τελικά, και για την επιβίωση του ανθρώπου (Ferrybridge, Μεγάλη Βρετανία) Ελιτίστικα µοντέλα Συστηµικές αλληλεξαρτήσεις Γραµµικό πολιτικό φάσµα Πεταλοειδές πολιτικό φάσµα υσδιάστατο πολιτικό φάσµα Οι έξι µορφές διακυβέρνησης του Αριστοτέλη Βασικά χαρακτηριστικά των καθεστώτων Προεδρικό σύστηµα διακυβέρνησης (περιορισµένος προεδρισµός) Κοινοβουλευτικό σύστηµα διακυβέρνησης ιάκριση εξουσιών ιαδικασία ανατροφοδότησης δηµόσιας πολιτικής Οµοσπονδιακά κράτη Ενιαία κράτη 492