ADR mag. Εναλλακτικοί τρόποι επίλυσης διαφορών

Transcript

1 ADR mag. Εναλλακτικοί τρόποι επίλυσης διαφορών ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ (ΕΒΕΑ) ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΥΣ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΔΙΑΦΟΡΩΝ (ALTERNATIVE DISPUTE RESOLUTION ADR) ΧΕΙΜΩΝΑΣ 2015 ΤΕΥΧΟΣ 3

2 «Κάθε διαφορά που τυχόν θα προκύψει από την παρούσα σύμβαση και θα αναφέρεται στην εγκυρότητα, την ερμηνεία ή σε οποιοδήποτε στάδιο αυτής, θα επιλύεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ. 31/ (ΦΕΚ 9Α / ) περί συστάσεως από το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών μονίμου διαιτησίας για την επίλυση των εμπορικών διαφορών». Ρήτρα Διαιτησίας «Κάθε διαφορά που σχετίζεται με την παρούσα σύμβαση, σε περίπτωση, δε, που τα μέρη αδυνατούν να καταλήξουν σε συμφωνία, παραπέμπεται προς επίλυση μέσω διαμεσολάβησης στο Κέντρο Διαμεσολάβησης που λειτουργεί στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών, σύμφωνα με τον Κανονισμό του». Ρήτρα Διαμεσολάβησης 2

3 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ Αγαπητοί φίλοι, Δράττομαι της ευκαιρίας να σας ευχηθώ ένα ευτυχισμένο νέο έτος με αισιοδοξία και ελπίδα. Το παρόν τεύχος αποτελεί μία ξεχωριστή έκδοση τόσο για εμένα, όσο και για το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών, καθώς στις σελίδες του παρουσιάζεται μια σπουδαία προσπάθεια αφοσιωμένη στην ανάπτυξη και τη διάδοση των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών. Πρόκειται για το Ινστιτούτο Διαιτησίας και Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ.), μια πρωτοβουλία που ευοδώθηκε ελάχιστους μήνες πριν. Στις σελίδες αυτού του τεύχους σας παρουσιάζουμε τους στόχους, τις φιλοδοξίες και τα κενά που έρχεται να καλύψει αυτή η προσπάθεια, καλώντας σας να γίνετε μέλος αυτής της κοινότητας για την περαιτέρω προώθηση των Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών. Ακόμη, με ιδιαίτερη ικανοποίηση είδαμε να πραγματοποιείται, με σημαντική επιτυχία και αθρόα συμμετοχή που ξεπέρασε τις προσδοκίες μας, Σεμινάριο με τίτλο «Εισαγωγή στην Τραπεζική Διαμεσολάβηση» όπως είχε προαναγγελθεί και σε προηγούμενα τεύχη του ADRmag., υπό την αιγίδα του Ε.Β.Ε.Α. και του Europe Direct, και για το οποίο θα διαβάσετε στις επόμενες σελίδες. Μαζί με άρθρα που θίγουν ενδιαφέροντα θέματα όπως είναι το φλέγον θέμα της Φορολογικής Διαιτησίας, και κινούνται όπως πάντα γύρω από τον τομέα της Εναλλακτικής Επίλυσης των Διαφορών, στο τεύχος αυτό μπορείτε να μάθετε για το θεσμό του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή αλλά και για τη νέα πρωτοβουλία - πρόσκληση προς κατάρτιση του Καταλόγου Διαπιστευμένων Διαμεσολαβητών του Κέντρου Διαμεσολάβησης του Ε.Β.Ε.Α., που έτυχε μεγάλης ανταπόκρισης και αποτελεί σημαντική υπηρεσία στα μέλη μας. Με φιλικούς χαιρετισμούς, Κωνσταντίνος Μίχαλος 3

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ.: 3 Χαιρετισμός Προέδρου ΕΒΕΑ Εκδότης: Κωνσταντίνος Μίχαλος, Πρόεδρος ΕΒΕΑ Επιμέλεια Έκδοσης: Γραφείο Τύπου ΕΒΕΑ Τμήμα Διαιτησιών ΕΒΕΑ Συντονιστής - Σύμβουλος Έκδοσης: Αλεξία Κ. Κουκκουλλή, Δικηγόρος Δ.Σ.Αθηνών και Κύπρου (Δ.Σ. Λευκωσίας), LL.M. (Athens) MPhil (University of London) IALS Arb (University of London), Διαιτητής στο Ε.Β.Ε.Α., Διαμεσολαβήτρια, Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών Συντακτική Ομάδα: Βαρδαλάς Σταύρος, Νομικός Σύμβουλος ΕΒΕΑ Μοσχίδου Σταυρούλα, Δικηγόρος, Διαιτητής, Διαμεσολαβήτρια, Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών Παναγόπουλος Χρήστος, Προϊστάμενος του Τμήματος Διαιτησιών του ΕΒΕΑ, Οικονομολόγος, Πολιτικός Επιστήμων Σταυριανάκης Βασίλειος, Δικηγόρος, Διαμεσολαβητης Βλασσερού Κυριακή, Νομικός, Τμήμα Διαιτησιών ΕΒΕΑ Μέριανου Εύη, Δικηγόρος LL.B. (University of Athens), LL.M. (University of Maastricht), Συνεργάτις του Δικ. Γραφείου «Κουκκουλλής και Συνεργάτες». Σχεδιασμός Έκδοσης Ξένια Ροδοθεάτου Συντονισμός Έκδοσης Μάκης Παπαγεωργίου Εκτύπωση Λυχνία Επιμέλεια Έκδοσης Excess Σελ.: 5 Σελ.: 8 Σελ.: 10 Σελ.: 12 Σελ.: 14 Σελ.: 16 Κωνσταντίνος Μίχαλος «Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ.: Μοναδικό πλεονέκτημα για επιχειρηματίες και δικηγόρους» «Ινστιτούτο Διαιτησίας και Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών» Αλεξία Κουκκουλλή «Φορολογική διαιτησία & σώμα φορολογικών διαιτητών» Σεμινάριο «Τραπεζικής Διαμεσολάβησης» Κατάλογος διαπιστευμένων διαμεσολαβητών του Κέντρου Διαμεσολάβησης Ε.Β.Ε.Α. και δυο λόγια για το Κέντρο Ελένη - Στυλιανή Σταρρά Ο Θεσμός του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή και η συνεισφορά του στην επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις με τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 4

5 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Κωνσταντίνος Μίχαλος Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ.: Μοναδικό πλεονέκτημα για επιχειρηματίες και δικηγόρους Ο Πρόεδρος του ΕΒΕΑ κ. Κωνσταντίνος Μίχαλος παραχωρεί συνέντευξη στην Εύη Μέριανου, Δικηγόρο, LL.B., LL.M. Ε: Κ. Πρόεδρε, το Ε.Β.Ε.Α., το μεγαλύτερο Επιμελητήριο της χώρας, πρωτοστατεί και πάλι σε μία νέα πρωτοβουλία, συνεχίζοντας την ενεργή του δραστηριοποίηση στον τομέα των Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών. Η πρωτοβουλία αυτή υλοποιήθηκε με τη δημιουργία του Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. Πείτε μας τι είναι το Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. και τι σκοπείται μέσω αυτού. Α: Το Ινστιτούτο Διαιτησίας και Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ.) είναι μια Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία που στόχο έχει αφενός, την προώθηση και τη διάδοση της Διαιτησίας και εν γένει των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών κυρίως στην επιχειρηματική κοινότητα, αλλά και στη νομική, μεγάλο μέρος της οποίας δεν είναι ακόμη εξοικειωμένο με τις νέες μεθόδους. Αποσκοπούμε στο να αναδείξουμε τις νέες οδούς, που προσφέρονται στον επιχειρηματία, και να δείξουμε στους δικηγόρους ότι η δικηγορική τους ύλη δε μειώνεται, αλλά δύναται να αυξηθεί με την προσθήκη των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών. Επομένως, σκοπός του Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. είναι να αποτελέσει το συνδετικό κρίκο μεταξύ των δύο αυτών πυλώνων, δίνοντας τη δυνατότητα και την ευκαιρία στους επιχειρηματίες να εξασφαλίσουν ταχύτατες, αλλά και αξιόπιστες και ποιοτικές λύσεις, θεμελιώδες πλεονέκτημα για την ομαλή διεξαγωγή της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Πέραν όμως, των ωφελειών που προκύπτουν για τις επιχειρήσεις, το Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. επιθυμεί να αναδείξει τα πλεονεκτήματα των ΕΜΕΔ τόσο για τη δικηγορική και νομική κοινότητα, αλλά και για τον απλό πολίτη, καθώς θεωρούμε ότι οι ΕΜΕΔ φέρουν εκείνα τα χαρακτηριστικά που ευνοούν τη δημιουργία και όχι τη σύγκρουση, χαρακτηριστικά σημαντικά σε μια κοινωνία. Παράλληλα, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην επιστημονική μελέτη και εξέλιξη των ΕΜΕΔ με απώτερο στόχο την υποβολή προτάσεων στη νομοθετική εξουσία, την εκπόνηση μελετών και ερευνών αλλά και την πραγματοποίηση εκπαιδευτικών σεμιναρίων, ημερίδων και συνεδρίων. Γι αυτό το λόγο αρκετοί από τους συνιδρυτές του Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. προέρχονται και από τον ακαδημαϊκό χώρο. Ε: Μεταξύ των Εταίρων του Ινστιτούτου εντοπίζουμε την Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος (Κ.Ε.Ε.Ε.) στην οποία είστε επίσης Πρόεδρος, αλλά και εσάς προσωπικά. Με ποιο τρόπο σκοπεύετε να συμβάλλετε στο έργο του Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ.; 5

6 Ε: Με ποιους τρόπους προτίθεται το Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. να υλοποιήσει τους στόχους του και να φέρει τη Διαιτησία και εν γένει τις εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών στο προσκήνιο; Αντιλαμβανόμενοι την ανάγκη για περισσότερη, πιο στοχευμένη και ουσιαστική πληροφόρηση αναφορικά με τη Διαιτησία και τις εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης των διαφορών, πιστεύουμε ότι απαιτείται ένας πλουραλισμός στα μέσα για την επίτευξή της. Για το λόγο αυτό σχεδιάζουμε να προβούμε στη διεξαγωγή επιστημονικών εκδηλώσεων, σεμιναρίων, workshops, ημερίδων, κ.ά. με σκοπό την επιμόρφωση σε θέματα Διαιτησίας και λοιπών εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών. Παράλληλα, θεωρούμε σημαντική την παρέμβαση στις νομοθετικές και νομολογιακές εξελίξεις, που αφορούν αυτούς τους θεσμούς, στη χώρα μας, είτε με τη μελέτη και τη συγγραφή επιστημονικού και εκπαιδευτικού υλικού, είτε με την έρευνα για τη βελτίωση και την εξέλιξη των θεσμών, αλλά και την συνεργασία με άλλους φορείς, ημεδαπούς και διεθνείς, για την προώθηση τους. Α: Η σύμπλευση της Κ.Ε.Ε.Ε. αποτελεί ένα ελπιδοφόρο μήνυμα για μια ενωμένη και συντονισμένη προσπάθεια του επιχειρηματικού χώρου να επωφεληθεί από τις εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών. Τα Επιμελητήρια αποτελούν τους χώρους συσπείρωσης της επιχειρηματικής κοινότητας και τα τελευταία χρόνια, υπό ασφυκτικές συνθήκες, έχουν καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για τη στήριξη των επιχειρήσεων. Στόχος μας είναι να συμβάλλουμε καθοριστικά στη διάδοση αυτών των μεθόδων στον ελληνικό χώρο και πιστεύουμε ότι μέσω του Ε.Β.Ε.Α. και των υπόλοιπων Επιμελητηρίων της χώρας αυτό μπορεί να καταστεί δυνατό. Ευελπιστώ, ωστόσο, ότι η αυτή η προσπάθεια δε θα περιοριστεί εντός ελληνικών συνόρων αλλά τόσο μέσω των Επιμελητηρίων, όσο και εγώ προσωπικά μέσω των Ευρωεπιμελητηρίων και των Βαλκανικών Επιμελητηρίων, θα προσπαθήσουμε να αναδείξουμε τις πρωτοβουλίες και τις ενέργειες του Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. για την εδραίωση των ΕΜΕΔ στην ελληνική πραγματικότητα, προωθώντας συνεργασίες και ανταλλάσσοντας γνώσεις και εμπειρίες με ημεδαπούς και διεθνείς παράγοντες. Ε: Γιατί πιστεύετε ότι το Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. έχει τα απαραίτητα εκείνα εφόδια για την επίτευξη των καταστατικών του σκοπών; Α: Από το εμβρυακό στάδιο που βρίσκεται αυτή τη στιγμή το Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. είναι εμφανής η διάθεση των εταίρων του να συνεισφέρουν με τη γνώση και τις ιδέες τους προς την υλοποίηση του οράματος του. Θεωρώ πολύ σημαντικό το γεγονός ότι οι απαρτί- Σκοπός του Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. είναι να αποτελέσει το συνδετικό κρίκο μεταξύ επιχειρηματιών και δικηγόρων, δίνοντας τη δυνατότητα και την ευκαιρία στους επιχειρηματίες να εξασφαλίσουν ταχύτατες, αλλά και αξιόπιστες και ποιοτικές λύσεις, θεμελιώδες πλεονέκτημα για την ομαλή διεξαγωγή της επιχειρηματικής δραστηριότητας. 6

7 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ζοντες το Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. προέρχονται από διαφορετικούς χώρους και φυσικά αυτή ήταν και η επιθυμία όλων μας, ώστε να μπορέσουμε να συγκεράσουμε τις ανάγκες του επιχειρηματικού κόσμου με την ακαδημαϊκή γνώση και τη δικηγορική εμπειρία και πρακτική. Αυτή νομίζω είναι και η ειδοποιός διαφορά της πρωτοβουλίας μας και ο λόγος που φρονώ ότι η συμβολή του Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. μπορεί να είναι καθοριστική για τη διάδοση και την εξέλιξη των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης των διαφορών. Το Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. φιλοδοξεί να γίνει η κοιτίδα μιας ευρύτερης κοινότητας όλων εκείνων που αναγνωρίζουν ή επιθυμούν να μάθουν και να ωφεληθούν από τα πλεονεκτήματα της Διαιτησίας και των άλλων μεθόδων επίλυσης των διαφορών. Το Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. είναι περισσότερο από κάθε άλλη ανάλογη πρωτοβουλία κοντά στους επιχειρηματίες και τις ανάγκες τους, ενώ δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην Διαιτησία, χωρίς ωστόσο να παραγκωνίζει τις άλλες εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών, τις οποίες θεωρεί εξίσου σημαντικές. Πιστεύουμε ότι όλες είναι ικανές να συνεισφέρουν θετικά στην αλλαγή και την καλυτέρευση του ελληνικού τρόπου σκέψης, στην ανοικοδόμηση ενός νέου δικαιοδοτικού συστήματος και στην καλλιέργεια ενός πνεύματος δημιουργίας στην κοινωνία. Ο χώρος των επιχειρήσεων φιλοδοξούμε να είναι μόνο η αρχή και να αποτελέσει το παράδειγμα που θα ακολουθήσουν και τα άλλα κομμάτια της κοινωνίας. Επομένως, για να δημιουργηθεί αυτή η κοινότητα, το Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. αποβλέπει στην συμμετοχή όλων των φορέων που αποσκοπούν στην προώθηση των ΕΜΕΔ, και καλεί όποιον ενδιαφέρεται να συμπληρώσει την αίτηση εγγραφής ηλεκτρονικά στην νέα επίσημη ιστοσελίδα του Ε: Σε ποιους απευθύνεται αυτή η κίνηση και πώς μπορεί κάποιος να γίνει κομμάτι αυτής της προσπάθειας; Α: Το Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. φιλοδοξεί να γίνει η κοιτίδα μιας ευρύτερης κοινότητας όλων εκείνων που αναγνωρίζουν ή επιθυμούν να μάθουν και να ωφεληθούν από τα πλεονεκτήματα της Διαιτησίας και των άλλων μεθόδων επίλυσης των διαφορών. Πρωταρχική μας επιθυμία είναι να καταστήσουμε γνωστές και να ενσωματώσουμε συν τω χρόνω τις μεθόδους αυτές στην πρακτική των επιχειρήσεων, ώστε να γνωρίσουν και άλλες οδούς πλην της δικαστηριακής. Το Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. λοιπόν, επιθυμεί να φέρει κοντά τους δικηγόρους, οι οποίοι είναι και αυτοί που μπορούν να αποτελέσουν τον αποφασιστικό παράγοντα στην καθιέρωση των ΕΜΕΔ, με τους επιχειρηματίες. Απώτερος στόχος, βέβαια, παραμένει η προέλκυση του πολίτη και όχι μόνο του επιχειρηματία, καθώς θεωρούμε ότι μόνο διευρύνοντας τις ΕΜΕΔ σε ολόκληρο τον κοινωνικό ιστό, θα επιτύχουμε την καθολική αποδοχή τους. 7

8 ΑΡΘΡΟ Ινστιτούτο Διαιτησίας και Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών Το Ινστιτούτο Διαιτησίας και Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ.) αποτελεί μια Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία, που δημιουργήθηκε με σκοπό να αγκαλιάσει όλες τις εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών και να τις καταστήσει γνωστές στους πολίτες, τις επιχειρήσεις, αλλά και τους δημόσιους φορείς, ώστε να επιταχυνθεί παραγωγικά, ποιοτικά και αξιόπιστα η επίλυση των διαφορών. Η σύμπραξη του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών και της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδος ως εταίρων, καθώς και του Προέδρου τους κ. Κωνσταντίνου Μίχαλου, καταδεικνύει τη στοχευμένη δράση θεσμών του εμπορικού και επιχειρηματικού χώρου να ενισχύσουν την άρτια πληροφόρηση και εν συνεχεία την προσφυγή των επιχειρήσεων σε διαδικασίες εναλλακτικής επίλυσης των διαφορών. Πλην του επιχειρηματικού κόσμου, πυλώνα του Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. αποτελεί και ο ακαδημαϊκός, ο οποίος με αρωγούς την κ. Χαρίκλεια Απαλαγάκη, Καθηγήτρια Πολιτικής Δικονομίας της Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης και Αντιπρόεδρο του Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ., τον κ. Δημήτριο Τσικρικά, Αναπληρωτή Καθηγητή Πολιτικής Δικονομίας της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, την κ. Λία Αθανασίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εμπορικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, και την κ. Μαρία Γαβουνέλη, Επίκουρη Καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, αποσκοπεί να συνδράμει στη βέλτιστη εξέλιξη και την ανάπτυξη των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών μέσω της έρευνας και της μελέτης αναφορικά με τις νομοθετικές, νομολογιακές και επιστημονικές προσεγγίσεις και εξελίξεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Τον τρίτο πυλώνα του Ινστιτούτου απαρτίζουν μέλη του δικηγορικού κόσμου με μακρά δικαστηριακή εμπειρία και έντονη ενασχόληση με τη Διαιτησία, όπως ο κ. Ιωάννης Δαμηλάκης, αλλά και αφοσίωση εν γένει στις εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών, όπως η κ. Αλεξία Κουκκουλλή, Γενική Γραμματέας του Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ., Διαιτήτρια και Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών, η κ. Σταυρούλα Μοσχίδου, Διαιτήτρια και Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών, ο κ. Σταύρος Βαρδαλάς, Νομικός Σύμβουλος του Ε.Β.Ε.Α. και η κ. Αθανασία Ζαρονίκου. Με αυτή τη σύμπλευση επιχειρηματικού και νομικού κόσμου το Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. φιλοδοξεί να πρωτοστατήσει στην διάδοση των εναλλακτικών μεθόδων και στην περαιτέρω καθιέρωση της διαιτητικής διαδικασίας για την επίλυση των διαφορών και προς το σκοπό αυτό δημιουργήθηκε ο ιστότοπος που φιλοξενεί άρθρα, ειδήσεις και χρήσιμο υλικό για τη Διαιτησία και τις εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών, ενώ μέσω αυτής της πλατφόρμας κάθε ενδιαφερόμενος να γνωρίσει και να στηρίξει τους εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης διαφορών μπορεί να αιτηθεί την εγγραφή τους ως μέλος του Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ., συμπληρώνοντας την ειδική φόρμα. Προς υλοποίηση των ανωτέρω και προς επίρρωσιν του διεθνούς χαρακτήρα της προσπάθειας αυτής, μέσω της θεσμικής θέσης του Προέδρου του Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. στα Βαλκανικά Επιμελητήρια και στα Ευρωεπιμελητήρια, προγραμματίζεται το 1ο Διεθνές Συνέδριο του Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. σε ημερομηνίες που θα ανακοινωθούν πολύ σύντομα. 8

9 Μαζί στο μέλλον! Η κοινωνία, οι πολίτες, οι επιχειρήσεις και οι δημόσιοι φορείς απαιτούν τη γρήγορη, ποιοτική, παραγωγική και αξιόπιστη επίλυση των διαφορών τους. Το Ινστιτούτο Διαιτησίας και Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ.) προσφέρει τη μοναδική ευκαιρία σε κάθε επιστήμονα να ωφεληθεί, συμμετέχοντας σ αυτές τις νέες μορφές διευθέτησης διαφορών. Γίνε τώρα μέλος του Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ. με ετήσια συνδρομή μόλις 60. Φοιτητές και Ασκ. Δικηγόροι: δωρεάν. Ακαδημίας 7, Αθήνα Τηλ.: , , Fax: Διευθυντής: Χρήστος Παναγόπουλος

10 Φορολογική διαιτησία & σώμα φορολογικών διαιτητών Αλεξία Κουκκουλλή, Δικηγόρος Δ.Σ. Αθηνών και Κύπρου (Δ.Σ. Λευκωσίας), LL.M. (Athens) MPhil (University of London) IALS Arb (University of London), Διαιτητής στο Ε.Β.Ε.Α., Διαμεσολαβήτρια, Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών Η διαιτητική επίλυση διαφορών αποτελεί ολοένα και πιο δημοφιλή επιλογή διεθνώς, διευρύνοντας το πεδίο εφαρμογής της, πέραν των ιδιωτικών, και ιδιαιτέρως των εμπορικών, διαφορών, στις διοικητικές και στις ποινικές διαφορές, κάμπτοντας τη δυσπιστία του κρατικού παράγοντα και δίνοντας νέα οπτική και χρήσιμα εργαλεία στην απονομή της δικαιοσύνης. Ένας τομέας που φαίνεται να χρήζει ιδιαίτερης ανάγκης και συντονισμένων δράσεων είναι ο φορολογικός, ο οποίος καταλαμβάνει, δεδομένων των συνθηκών, σημαντικό χώρο στη δικαστική ύλη. εξουσία, εν προκειμένω το Ελληνικό Δημόσιο, μέχρι πρότινος δεν έδειχναν την απαραίτητη προθυμία να καταφύγουν σε λύσεις που δεν δίνονται από τα πολιτικά δικαστήρια, παρ ότι τόσο το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ 24/1993), όσο και το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ 1197/2005 Β Τμ.), έχουν κάνει δεκτό ότι «το άρθρο 94 παρ. 1 του Συντάγματος δεν απαγορεύει στον κοινό νομοθέτη να επιτρέψει στη διοίκηση και τον φορολογούμενο να υπαγάγουν με συμφωνία τους σε διαιτησία συγκεκριμένη φορολογική διαφορά ή φορολογικές διαφορές που προέρχονται από ορισμένη έννομη σχέση». Διευκρινίζεται ωστόσο, ότι «η δικαιοδοσία του διαιτητικού οργάνου δεν περιλαμβάνει και εξουσία ακυρώσεως της διοικητικής πράξεως επιβολής φορολογικού βάρους, η οποία εξουσία επιφυλάσσεται από το Σύνταγμα υπέρ των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων» (ΑΕΔ 24/1993) και μόνο μία ρητή διάταξη του Συντάγματος θα μπορούσε να ορίσει διαφορετικά. Στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης της φορολογικής διοίκησης και σε μια προσπάθεια ταχείας επίλυσης ενός ογκώδους αριθμού φορολογικών δικών, ιδρύθηκε το Σώμα Φορολογικών Διαιτητών, που σκοπεύει στην επίλυση διαφορών άνω των ευρώ. Ενόσω βρισκόμαστε ακόμη εν αναμονή του εκτελε- Στην ελληνική επικράτεια, ωστόσο, τα βήματα προς τη μεταμόρφωση του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης είναι διστακτικά και δεδομένου ότι οι φορολογικές διαφορές αποτελούν διοικητικές διαφορές, και όχι ιδιωτικές, με τις οποίες έχει ταυτιστεί ο θεσμός της Διαιτησίας, έχει δημιουργηθεί η εσφαλμένη εντύπωση ότι δεν είναι δυνατή η επίλυσή τους μέσω της αυτής. Σημαντικό παράγοντα προς αυτή την κατεύθυνση αποτελεί το γεγονός ότι η κρατική 10

11 ΑΡΘΡΟ στικού διατάγματος που θα θέσει σε εφαρμογή το θεσμό, μοιάζει να πρόκειται για μια κομβική λύση σε ένα φλέγον θέμα που ταλαιπωρεί αμφότερες τις πλευρές και ιδίως σε μια εποχή που τα διοικητικά δικαστήρια καταβάλλουν δυσθεώρητη προσπάθεια υπό το βάρος των τρεχουσών εξελίξεων και του ογκώδους αριθμού, φορολογικών και μη, υποθέσεων που βρίσκονται ενώπιον τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αδρανοποίηση νευραλγικών τομέων, όπως είναι η ομαλή οικονομική δραστηριότητα των επιχειρήσεων, αλλά και η αδυναμία είσπραξης δασμών, τελών και φόρων από τις δημοσιοοικονομικές υπηρεσίες σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη συγκυρία. Η λειτουργία του Σώματος Φορολογικών Διαιτητών θα παράσχει την αναγκαία αμεσότητα για την επίλυση αυτού του είδους των διαφορών, απαλλάσσοντας τον πολίτη από την υποχρέωση άμεσης καταβολής του 50% επί του προστίμου και την περαιτέρω διαιώνιση της διαφοράς στα διοικητικά δικαστήρια. Επιπλέον, η ταχεία επίλυση της διαφοράς θα δώσει την ευκαιρία στο Δημόσιο να εισπράξει άμεσα τους οφειλόμενους φόρους, και, ταυτόχρονα, θα ανακουφίσει τις επιχειρήσεις από πολυετείς δικαστικές διαμάχες. Τα δυνητικά οφέλη, επομένως, υπερσκελίζουν τις όποιες ανησυχίες περί εισπρακτικού μηχανισμού. Επιπροσθέτως, η ίδρυση του Σώματος Φορολογικών Διαιτητών, η οποία παρέχει κίνητρο άμεσης επίλυσης της διαφοράς το αργότερο εντός έξι μηνών, θα μπορούσε να ωφελήσει την ανάπτυξη μιας φορολογικής κουλτούρας ξεκινώντας από τον επιχειρηματικό χώρο που έχει ανάγκη ευέλικτων διαδικασιών. Πέραν λοιπόν, των πρακτικών θεμάτων που θα μπορούσε να λύσει, όπως είναι το παρόν καθεστώς αρνησιδικίας, είναι ευκταίο να εδραιωθεί εν καιρώ η φορολογική συνέπεια, η οποία βέβαια θα διευκολυνθεί και από μια σταδιακή μείωση των φορολογικών βαρών, δίνοντας την απαραίτητη πνοή στην αγορά, ενισχύοντας τη ρευστότητα των επιχειρήσεων και, εν τέλει, περιορίζοντας τις ισχυρές πιέσεις που δέχονται τα τελευταία χρόνια. Μια τέτοια πρωτοβουλία θα έδινε τη δυνατότητα στον πολίτη να απεμπλακεί από επιζήμιες και χρονοβόρες δικαστικές διαδικασίες, και να δημιουργηθεί μια νέα σχέση μεταξύ αυτού και του κράτους αμφοτέρως συμφέρουσα. Κατ αυτόν τον τρόπο, με την άμβλυνση των εντάσεων και τον παραμερισμό της δικαστικής διαμάχης, θα μπορούσαν να καταπολεμηθούν η φοροδιαφυγή και η φοροαποφυγή, διαπλάθοντας ταυτόχρονα ένα εκλογικευμένο και όχι τιμωρητικό φορολογικό σύστημα. 11

12 ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ Τραπεζικής Διαμεσολάβησης Στις 9 και 10 Δεκεμβρίου του 2014 διοργανώθηκε στις εγκαταστάσεις του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών διήμερο Εκπαιδευτικό Σεμινάριο με θέμα: «Εισαγωγή στην Τραπεζική Διαμεσολάβηση» με αξιοσημείωτη επιτυχία που ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Η προσπάθεια αυτή του Ε.Β.Ε.Α. συγκέντρωσε θετικά και εποικοδομητικά σχόλια, ενώ έντονη ήταν η ζήτηση για επανάληψη του ίδιου Σεμιναρίου που αποτέλεσε το πρώτο επίπεδο της θεματικής αλλά και διοργάνωση του δεύτερου επιπέδου, που θα βοηθήσει να αναδειχθούν ειδικότερα θέματα σχετικά με την Τραπεζική Διαμεσολάβηση. Στόχος του Σεμιναρίου ήταν να αναδείξει τις δυνατότητες εφαρμογής εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών σε ζητήματα που έχουν προκύψει κατά χιλιάδες στην ελληνική οικονομία και κοινωνία, και να δώσει την ευκαιρία στους εκπαιδευόμενους να δοκιμάσουν μέσω και παιγνίων και ασκήσεων προσομοίωσης τις δεξιότητές τους στη διαμεσολάβηση επί τραπεζικών διαφορών. Ιδιαιτέρως σε μια περίοδο που επιτάσσει τον ανοιχτό διάλογο μεταξύ τραπεζών και ιδιωτών, επιχειρηματιών ή μη, η Τραπεζική Διαμεσολάβηση δύναται να αποτελέσει μία από τις λύσεις που αναζητούνται παρέχοντας ένα ασφαλές πλαίσιο κανόνων για τη διενέργειά της. Την ευθύνη του Σεμιναρίου ανέλαβαν αξιόλογοι και έμπειροι στον τομέα των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης των διαφορών δικηγόροι και ειδικότερα, η κ. Αλεξία Κουκκουλλή, Δικηγόρος, Διαιτήτρια και Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών, ως επικεφαλής εκπαιδεύτρια, η κ. Σταυρούλα Μοσχίδου, Δικηγόρος, Διαιτήτρια και Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών, και ο κ. Βασίλης Σταυριανάκης, Δικηγόρος και Διαμεσολαβητής. Ξεχωριστή σημασία είχε η παρουσία του κ. Θεόδωρου Κουτσούμπα, Διδάκτορος της Νομικής και Υποδιευθυντή της Νομικής Υπηρεσίας Εθνικής Τραπέζης, του οποίου η μακρά εμπειρία στον τραπεζικό χώρο συνέβαλε στην πληρέστερη κατανόηση τραπεζικών ζητημάτων, ενώ στη διεξαγωγή του Σεμιναρίου συνέδραμε και η Εύη Μέριανου, Δικηγόρος, ως Επιστημονικός Συνεργάτης. Η κατάμεστη αίθουσα του Επιμελητηρίου όπου διεξήχθη το Σεμινάριο 12

13 ΡΕΠΟΡΤΑΖ Πέραν των εισηγήσεων που επιμελήθηκαν οι ως άνω εισηγητές του Εκπαιδευτικού Σεμιναρίου, οι εκπαιδευόμενοι, υπό την καθοδήγηση των εισηγητών, χωρίστηκαν σε ομάδες και κλήθηκαν να συμμετάσχουν σε παίγνια ρόλων βασισμένα σε πραγματικά περιστατικά. Ειδικότερα, οι συμμετέχοντες προσπάθησαν να αναδείξουν τις δεξιότητες τους και να εφαρμόσουν τις θεωρητικές γνώσεις που έλαβαν σχετικά με τις ιδιαίτερες συνθήκες της Τραπεζικής Διαμεσολάβησης σε ένα «κόκκινο» επιχειρηματικό δάνειο και Από αριστερά προς τα δεξιά ο κ. Βασίλης Σταυριανάκης, ο κ. Θεόδωρος Κουτσούμπας, η κ. Εύη Μέριανου, η κ. Σταυρούλα Μοσχίδου και η κ. Αλεξία Κουκκουλλή έλαβαν την απαραίτητη ανατροφοδότηση από τους εισηγητές. Από αριστερά προς τα δεξιά ο κ. Βασίλης Σταυριανάκης, ο κ. Θεόδωρος Κουτσούμπας, η κ. Εύη Μέριανου, η κ. Σταυρούλα Μοσχίδου και η κ. Αλεξία Κουκκουλλή Για μία ακόμη φορά, το Επιμελητήριο βρέθηκε στο επίκεντρο των εξελίξεων δίνοντας την ευκαιρία στους ενδιαφερόμενους να κατανοήσουν την έννοια και τη σημασία της τραπεζικής διαμεσολάβησης, εν αναμονή σχετικών νομοθετικών εξελίξεων. Οι συμμετέχοντες, οι οποίοι φιλοξενήθηκαν στις πρότυπες, σε ένα υπερχρεωμένο νοικοκυριό. Μετά το πέρας των παιγνίων ρόλων, οι εκπαιδευόμενοι συζήτησαν για τα προβλήματα που ανέκυψαν κατά τη διάρκεια των ασκήσεων σε κάθε ομάδα, ανέλυσαν τους χειρισμούς του κάθε Διαμεσολαβητή, παρουσίασαν τις λύσεις στις οποίες συμφώνησε η κάθε ομάδα και Ο κ. Βασίλης Σταυριανάκης και ο κ. Θεόδωρος Κουτσούμπας ειδικά διαμορφωμένες, αίθουσες διαμεσολάβησης του Ε.Β.Ε.Α., είχαν τη δυνατότητα να εκπαιδευτούν, να προβληματιστούν, να συζητήσουν και να εκφράσουν τις απορίες τους στους εισηγητές, ενώ ο διαδραστικός σχεδιασμός του σεμιναρίου εξασφάλισε την ενεργή τους συμμετοχή. 13

14 Κατάλογος διαπιστευμένων διαμεσολαβητών του Κέντρου Διαμεσολάβησης Ε.Β.Ε.Α. και δυο λόγια για το Κέντρο Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών κατανοώντας την αναγκαιότητα και την σημασία των εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης διαφορών προς εξυπηρέτηση του επιχειρηματία αλλά και του πολίτη στην σημερινή πραγματικότητα, προσκάλεσε τους Διαπιστευμένους Διαμεσολαβητές του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να ενταχθούν ως μέλη στον Κατάλογο Διαμεσολαβητών του Κέντρου Διαμεσολάβησης Ε.Β.Ε.Α. Η ανταπόκριση των Διαπιστευμένων Διαμεσολαβητών ήταν πολύ μεγάλη με αποτέλεσμα να υποβληθούν εκατοντάδες αιτήσεις. Για το σκοπό αυτό πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις και συνεντεύξεις των Διαμεσολαβητών από Ειδική Επιτροπή, η οποία απαρτιζόταν από τις κ.κ. Αλεξία Κουκκουλλή και Σταυρούλα Μοσχίδου, τον Ιανουάριο και το Φεβρουάριο του 2015 με στόχο την ανίχνευση των δεξιοτήτων και επαγγελματικής εμπειρίας αλλά και την ανάδειξη της προσωπικότητας των Διαμεσολαβητών.. χρόνος και χρήμα για τον επιχειρηματία και τον πολίτη, με τα βασικά χαρακτηριστικά της διαμεσολάβησης μέσω του Ε.Β.Ε.Α. να εστιάζονται στην εκούσια συμμετοχή, στην αμεροληψία του Διαπιστευμένου Διαμεσολαβητή, στην αμεσότητα την ταχύτητα και την εμπιστευτικότητα, καθώς και στην εγκυρότητα της διαδικασίας Η βελτίωση του συστήματος απονομής δικαιοσύνης, με συντόμευση του χρόνου εκδίκασης των υποθέσεων και με εκπαίδευση των λειτουργών της δικαιοσύνης σε βασικές αρχές της λειτουργίας της οικονομίας, των αγορών και των επιχειρήσεων, καθίσταται αναγκαία και απαιτείται η γρήγορη επίλυση των πλήθος εκκρεμών υποθέσεων. ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ Ε.Β.Ε.Α. Στο Κέντρο Διαμεσολάβησης Ε.Β.Ε.Α. η διαμεσολάβηση διεξάγεται από Διαπιστευμένους Διαμεσολαβητές του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων οι οποίοι πληρούν τις σχετικές νομικές προϋποθέσεις και είναι εγγεγραμμένοι στον Κατάλογο Διαμεσολαβητών του Κέντρου Διαμεσολάβησης ΕΒΕΑ. Στο Ε.Β.Ε.Α. στο πλαίσιο των ανταποδοτικών του υπηρεσιών, λειτουργεί το ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗ- ΣΗΣ με στόχο την προώθηση της διαμεσολάβησης ως αποτελεσματικής εναλλακτικής μεθόδου επίλυσης διαφορών και σκοπό να συμβάλλει ουσιαστικά, στην ταχεία και εξωδικαστική επίλυση αστικών και εμπορικών υποθέσεων ώστε να εξοικονομούνται 14

15 ΑΡΘΡΟ Οι στόχοι του Κέντρο Διαμεσολάβησης ΕΒΕΑ είναι οι εξής : Επίλυση διαφορών μέσω διαμεσολάβησης. Προώθηση της διαμεσολάβησης ως αποτελεσματικής εναλλακτικής μεθόδου επίλυσης διαφορών, με την οποία εξοικονομούνται χρόνος και χρήμα. Επίλυση διαφορών και διευθέτηση συγκρούσεων μέσω άλλων εναλλακτικών μεθόδων επίλυσης (ADR ). Διοργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, σεμιναρίων, ημερίδων και συνεδρίων σχετικά με τη διαμεσολάβηση και άλλες μεθόδους επίλυσης διαφορών. Το Κέντρο Διαμεσολάβησης παρέχει τις εξής υπηρεσίες: Παροχή πληροφοριών και οδηγιών σχετικά με τη φύση της διαμεσολάβησης και των διαδικασιών διαμεσολάβησης. Διαχείριση των διαφορών που παραπέμπονται σε διαμεσολάβηση, μέσω της διοικητικής και τεχνικής οργάνωσης των διαδικασιών διαμεσολάβησης. Παροχή βοήθειας στα ενδιαφερόμενα μέρη σε ό,τι αφορά την επιλογή διαμεσολαβητών από τον κατάλογο διαμεσολαβητών που τηρεί το Κέντρο Διαμεσολάβησης. Εκτέλεση χρεών συνδέσμου ανάμεσα στα ενδιαφερόμενα μέρη και τον διαμεσολαβητή, με σκοπό τη διασφάλιση της βέλτιστης επικοινωνίας και της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών. Παροχή συνδρομής στα ενδιαφερόμενα μέρη για την οργάνωση κάθε άλλης υποστηρικτικής υπηρεσίας που ενδέχεται να χρειαστεί κατά την πορεία της διαμεσολάβησης, όπως υπηρεσίες μετάφρασης, διερμηνείας ή γραμματειακής υποστήριξης. Διαχείριση των οικονομικών παραμέτρων των διαδικασιών διαμεσολάβησης. Παροχή κτιριακών εγκαταστάσεων, καθώς και τεχνικών μέσων και μέσων διοικητικής μέριμνας, που είναι απαραίτητα για τη διεξαγωγή της διαμεσολάβησης. Ο προϊστάμενος του τμήματος διαιτησιών Χρήστος Παναγόπουλος 15

16 Ο Θεσμός του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή και η συνεισφορά του στην επίλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις με τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ελένη Στυλιανή Σταρρά Επικεφαλής του Κέντρου Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης Europe Direct - Ε.Β.Ε.Α. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρέχει πολλά οφέλη στους πολίτες, τους κατοίκους, τις επιχειρήσεις και τις ενώσεις που είναι εγκατεστημένες στο έδαφός της. Παρ όλα αυτά, ενδέχεται τόσο οι πολίτες, όσο και οι επιχειρήσεις κατά την άσκηση των δικαιωμάτων τους, να βρεθούν αντιμέτωποι με δυσαρμονίες και προβλήματα που δεν είναι πάντοτε αρκετά σαφές εάν οφείλονται στη διοίκηση της ΕΕ, στις αρχές κάποιου κράτους μέλους ή σε κάποιον ιδιωτικό φορέα που μπορεί να παρεμβάλλεται. Ακόμη, όμως και αν γνωρίζουν οι ενδιαφερόμενοι ποιος ευθύνεται, ίσως δεν είναι προφανές ποιος είναι αρμόδιος να τους βοηθήσει. Σε μια Ένωση που βασίζεται στις θεμελιώδεις αρχές του κράτους δικαίου, είναι ζωτικής σημασίας να παρέχεται η δυνατότητα άμεσης και αποτελεσματικής προσφυγής σε ευέλικτους μηχανισμούς επίλυσης τυχόν προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τόσο οι πολίτες, όσο και οι επιχειρήσεις κατά την άσκηση των δικαιωμάτων τους. Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής είναι ένας ανεξάρτητος και αμερόληπτος θεσμός στον οποίο λογοδοτούν οι Διοικητικοί Οργανισμοί της ΕΕ. Διερευνά αναφορές για περιπτώσεις κακοδιοίκησης εκ μέρους των θεσμικών και λοιπών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ. Μόνο το Δικαστήριο της ΕΕ, κατά την άσκηση της δικαιοδοτικής του λειτουργίας, δεν εμπίπτει στο πεδίο αρμοδιοτήτων του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή. Μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι περίπτωση κακοδιοίκησης σύμφωνα με τον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή, σημαίνει ανεπαρκής ή πλημμελής διοίκηση και συντρέχει όταν ένα θεσμικό όργανο δεν ενεργεί σύμφωνα με το νόμο, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ή δεν σέβεται τις αρχές περί χρηστής διοίκησης. Ενδεικτικά παραδείγματα κακοδιοίκησης μπορούν να είναι τα εξής: διοικητικές παρατυπίες άδικη μεταχείριση αθέμιτες διακρίσεις κατάχρηση εξουσίας παράλειψη οφειλόμενης απάντησης άρνηση παροχής πληροφοριών αδικαιολόγητη καθυστέρηση Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής δεν μπορεί να διερευνήσει καταγγελίες εναντίον των εθνικών, περιφερειακών ή τοπικών διοικήσεων στα Κράτη - μέλη, ακόμα κι όταν οι καταγγελίες αυτές άπτονται θεμάτων της ΕΕ. Πολλές από τις καταγγελίες αυτές θα μπορούσαν να υποβληθούν στους Εθνικούς ή Περιφερειακούς Διαμεσολαβητές ή στις Επιτροπές Αναφορών που υπάρχουν στα Εθνικά ή Περιφερειακά Κοινοβούλια. Τα στοιχεία επικοινωνίας για όλους τους Εθνικούς και Περιφερειακούς Διαμεσολαβητές, καθώς και για τις Επιτροπές Αναφορών στην ΕΕ είναι διαθέσιμα στο δικτυακό τόπο του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή: Κάθε πολίτης κράτους μέλους της Ένωσης ή όποιος διαμένει σ ένα κράτος μέλος, μπορεί να υποβάλλει καταγγελία στον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή για περιπτώσεις κακοδιοίκησης στις δραστηριότητες των θεσμικών οργάνων και οργανισμών της ΕΕ. Αλλά και επιχειρήσεις, ενώσεις πολιτών ή άλλα σωματεία, που έχουν την καταστατική έδρα τους στην Ένωση, έχουν, επίσης, τη δυνατότητα υποβολής καταγγελίας στο Διαμεσολαβητή. 16

17 ΑΡΘΡΟ Οι παραπάνω δικαιούχοι μπορούν να απευθύνονται γραπτώς στο Διαμεσολαβητή σε οποιαδήποτε από τις 23 γλώσσες που αναγνωρίζονται, επίσημα, από τις Συνθήκες της Ένωσης, όπως : αγγλικά, βουλγαρικά, γαλλικά, γερμανικά, δανέζικα, ελληνικά, εσθονικά, ιρλανδικά, ισπανικά, ιταλικά, λεττονικά, λιθουανικά, μαλτέζικα, ολλανδικά, ουγγρικά, πολωνικά, πορτογαλικά, ρουμανικά, σλοβακικά, σλοβενικά, σουηδικά, τσεχικά και φινλανδικά, προσδιορίζοντας σαφώς την ταυτότητά τους, το θεσμικό όργανο ή τον οργανισμό της ΕΕ εναντίον του οποίου στρέφεται η καταγγελία τους, καθώς και τη βάση της καταγγελίας. του Διαμεσολαβητή, εκείνος μπορεί να το επικρίνει δημοσίως. Εάν το ζήτημα είναι αρκετά σοβαρό, ο Διαμεσολαβητής μπορεί να υποβάλει ειδική έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Από τη σύσταση του θεσμού, ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής έχει απαντήσει σε περισσότερους από ενδιαφερόμενους και έχει περατώσει περισσότερες από έρευνες που αφορούσαν περιπτώσεις ενδεχόμενης κακοδιοίκησης. Η καταγγελία πρέπει να υποβληθεί εντός διετίας από το χρόνο κατά τον οποίο περιήλθαν στη γνώση του καταγγέλλοντος, τα γεγονότα στα οποία βασίζεται. Δε χρειάζεται να θίγεται ο καταγγέλλων ατομικά ο ίδιος από την περίπτωση κακοδιοίκησης. Πρέπει ο καταγγέλλων να έχει ήδη επικοινωνήσει με το αρμόδιο θεσμικό όργανο ή οργανισμό σχετικά με το αντικείμενο της καταγγελία του, για παράδειγμα μέσω επιστολής. Ο Διαμεσολαβητής δεν επιλαμβάνεται υποθέσεων που εκκρεμούν ενώπιον της δικαιοσύνης ή επί των οποίων έχει ήδη αποφανθεί δικαστήριο. Η αναφορά μπορεί να υποβληθεί και ηλεκτρονικά μέσω της συμπλήρωσης του εντύπου αναφοράς που βρίσκεται στον ιστότοπο του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή. Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής αφού εξετάσει την κάθε καταγγελία, θα ενημερώσει τους ενδιαφερόμενους για την έκβαση της έρευνάς του. Σε περίπτωση που η αναφορά είναι βάσιμη, ο Διαμεσολαβητής επιδιώκει να επιτύχει φιλικό διακανονισμό, όπου αυτό είναι εφικτό. Η πρόταση για φιλικό διακανονισμό μπορεί να περιέχει ένα πρόσφορο μέτρο επανόρθωσης, όπως είναι η αλλαγή μιας απόφασης, η έκφραση συγγνώμης ή η παροχή αποζημίωσης. Ο Διαμεσολαβητής δεν μπορεί να υποχρεώσει ένα όργανο να επανορθώσει ένα κρούσμα κακοδιοίκησης. Εάν, όμως, το όργανο δεν συμμορφωθεί με τις συστάσεις Ας δούμε μερικά παραδείγματα διευθέτησης υποθέσεων στις οποίες επελήφθη ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής 1 : Ιρλανδός πολίτης ζήτησε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA) να του επιτραπεί η πρόσβαση σε έγγραφα που περιείχαν πληροφορίες σχετικά με τις πιθανολογούμενες σοβαρές παρενέργειες ενός φαρμάκου κατά της ακμής. Ο γιός του είχε αυτοκτονήσει μετά τη λήψη του συγκεκριμένου φαρμάκου. Ο ΕΜΑ απέρριψε το αίτημά του, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι οι κανόνες της ΕΕ για την πρόσβαση σε έγγραφα δεν εφαρμόζονται σε αναφορές που αφορούν πιθανολογούμενες παρενέργειες φαρμάκων. Ο Διαμεσολαβητής, αφού εξέτασε την αναφορά, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι κανόνες της ΕΕ για την πρόσβαση σε έγγραφα εφαρμόζονται σε όλα τα έγγραφα που τηρεί ο ΕΜΑ. Συνέστησε στον ΕΜΑ να επανεξετάσει την άρνησή του και να επιτρέψει την πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με πιθανολο- 17

18 γούμενες παρενέργειες φαρμάκων. Επιπλέον, ο Διαμεσολαβητής πρότεινε στον ΕΜΑ να παράσχει πρόσθετες διευκρινήσεις, στο πλαίσιο της πολιτικής του για την ενημέρωση, έτσι ώστε το κοινό να κατανοεί καλύτερα τέτοιου είδους δεδομένα και τη σημασία τους. Ο EMA αποδέχθηκε τη σύσταση του Διαμεσολαβητή και ανακοίνωσε ότι θα δημοσιοποιήσει τις σχετικές εκθέσεις. Δρώντας προληπτικά, ο ΕΜΑ υιοθέτησε, επίσης, μια νέα πολιτική για την ενίσχυση της διαφάνειας σε θέματα που αφορούν την πρόσβαση σε έγγραφα που βρίσκονται στην κατοχή του. Μη κυβερνητική οργάνωση (ΜΚΟ) με έδρα τις Βρυξέλλες κατήγγειλε στον Διαμεσολαβητή ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν καταχώρισε και δεν κατέβαλε, εντός της προθεσμίας των 45 ημερών που προβλεπόταν στη συμφωνία επιχορήγησης, το οφειλόμενο υπόλοιπο ποσό για μια έκθεση που είχε διεξάγει η οργάνωση. Η ΜΚΟ είχε υποβάλει την τελική έκθεση, τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις, καθώς και τα υπόλοιπα απαιτούμενα έγγραφα εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας. Η Επιτροπή, αν και επιβεβαίωσε την παραλαβή της έκθεσης, δεν κατέβαλε το οφειλόμενο υπόλοιπο. Απαντώντας στις επανειλημμένες οχλήσεις της οργάνωσης, η Επιτροπή ανέφερε ως λόγους της καθυστέρησης τις αργίες και την έλλειψη προσωπικού. Ο Διαμεσολαβητής ήρθε σε επαφή με την Επιτροπή, η οποία ανταποκρινόμενη άμεσα επικοινώνησε με την ενδιαφερόμενη οργάνωση. Η Επιτροπή ζήτησε συγγνώμη για την καθυστέρηση και δεσμεύτηκε να προσδιορίσει και να καταβάλει το υπόλοιπο ποσό μόλις συμφωνήσει με τον υπολογισμό και η ενδιαφερόμενη ΜΚΟ. Βούλγαρος υπήκοος εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι η ηλεκτρονική αίτηση στον ιστότοπο του EU Bookshop (Βιβλιοπωλείο της ΕΕ, ) μπορούσε να συμπληρωθεί μόνο με χαρακτήρες του λατινικού αλφαβήτου. Σημείωσε, ότι θα έπρεπε να παρέχεται η δυνατότητα χρήσης κυριλλικών και ελληνικών χαρακτήρων. Ο Διαμεσολαβητής κίνησε διαδικασία έρευνας για την υπόθεση. Η Υπηρεσία Εκδόσεων, η οποία είναι υπεύθυνη για τον ιστότοπο, απάντησε στον Διαμεσολαβητή αναλαμβάνοντας τη δέσμευση ότι θα διασφαλίσει τη χρήση τόσο των κυριλλικών όσο και των ελληνικών χαρακτήρων στην ηλεκτρονική αίτηση στο EU Bookshop. Εθνικοί και Περιφερειακοί Διαμεσολαβητές σ όλη την ΕΕ συμβάλλουν καίρια στη δημιουργία συνθηκών που διασφαλίζουν την άσκηση των δικαιωμάτων των πολιτών και των επιχειρήσεων σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Οι Εθνικοί και Περιφερειακοί Διαμεσολαβητές χειρίζονται αναφορές κατά εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών των κρατών μελών. Μαζί με τον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή και την Eπιτροπή Aναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου συγκροτούν το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Διαμεσολαβητών. Το Δίκτυο περιλαμβάνει τους Εθνικούς και Περιφερειακούς Διαμεσολαβητές, καθώς και τα συναφή όργανα των κρατών μελών της ΕΕ, καθώς και των υποψήφιων προς ένταξη χωρών. Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Διαμεσολαβητών ιδρύθηκε το 1996 και έχει εξελιχθεί σταθερά σε ένα δυναμικό εργαλείο συνεργασίας για τους θεσμικούς Διαμεσολαβητές και το προσωπικό τους, χρησιμεύει ως ένας αποτελεσματικός μηχανισμός συνεργασίας για την αντιμετώπιση των υποθέσεων κακοδιοίκησης των θεσμικών οργάνων της ΕΕ. Σήμερα το Δίκτυο των Διαμεσολαβητών, αριθμεί περισσότερα από 99 γραφεία, σε 35 ευρωπαϊκές χώρες. 18

19 ΑΡΘΡΟ Το Δίκτυο είναι ιδιαίτερης σημασίας για τον Ευρωπαίο Διαμεσολαβητή, καθώς του επιτρέπει να αντιμετωπίζει άμεσα και αποτελεσματικά τις καταγγελίες που εμπίπτουν εντός της αρμοδιότητάς του. Πραγματοποιείται ανταλλαγή εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών μέσω σεμιναρίων και συναντήσεων, καθώς και ενός τακτικού ενημερωτικού δελτίου, ενός ηλεκτρονικού φόρουμ και μιας ημερήσιας ηλεκτρονικής ενημερωτικής υπηρεσίας. Οι επισκέψεις του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή που οργανώνονται από τους διαμεσολαβητές στα κράτη μέλη και τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες, έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικές σ ότι αφορά στην ανάπτυξη του Δικτύου. Ας δούμε μερικά παραδείγματα διευθέτησης υποθέσεων στις οποίες επελήφθησαν Περιφερειακοί ή Εθνικοί Διαμεσολαβητές μέλη του Ευρωπαϊκού Δικτύου Διαμεσολαβητών 2 : Τσέχος, ο οποίος διαμένει στην Ιρλανδία και λαμβάνει τις παροχές που δικαιούνται όσοι αναζητούν εργασία, πήρε άδεια να ταξιδέψει στην Τσεχική Δημοκρατία για να παρακολουθήσει ένα σεμινάριο. Ενώ βρισκόταν εκεί, συμμετείχε στις εξετάσεις που διενεργήθηκαν την ημέρα που είχε δηλώσει ότι θα επέστρεφε στην Ιρλανδία. Λόγω της καθυστερημένης επιστροφής του, η αρμόδια Υπηρεσία Κοινωνικής Πρόνοιας της Ιρλανδίας αποφάσισε να του διακόψει τις παροχές και την καταβολή του επιδόματος αιτούντος εργασία. Κατόπιν της μεσολάβησης του Ιρλανδού Διαμεσολαβητή, ο οποίος επισήμανε τους σχετικούς κανόνες της ΕΕ, η Υπηρεσία Πρόνοιας αναθεώρησε την απόφασή της και κατέβαλε αναδρομικά στον Τσέχο τις οφειλόμενες παροχές για την επίμαχη περίοδο και μέχρι τη λήξη του δικαιώματός του. Αντίστοιχα, ο Συνήγορος του Πολίτη στην Ελλάδα έλαβε αναφορές, σχετικά με τη διακριτική μεταχείριση εις βάρος γυναικών στις εξετάσεις για την εισαγωγή τους σε Στρατιωτικές Ακαδημίες. Ανάμεσα στους ισχυρισμούς τους, οι ενδιαφερόμενες ανέφεραν τον καθορισμό ενός κοινού ορίου επίδοσης ανδρών και γυναικών, όσον αφορά στις αθλητικές δοκιμασίες. Στις αναφορές αναφέρθηκε, επίσης, η δυσανάλογη αύξηση του ελάχιστου επιτρεπόμενου ύψους των υποψηφίων, ήτοι 5 εκ. για τους άνδρες και 10 εκ. για τις γυναίκες. Ο Συνήγορος του Πολίτη διαπίστωσε ότι και τα δυο προαπαιτούμενα συνιστούσαν έμμεση διάκριση εις βάρος των γυναικών και παραβίαζαν την ευρωπαϊκή και την εθνική νομοθεσία, και ζήτησε από τις ελληνικές αρχές να εξαλείψουν τη διάκριση. Οι αρχές συμφώνησαν να επανεξετάσουν το θέμα, υπό το φως των πορισμάτων του Συνηγόρου του Πολίτη, μετά την ολοκλήρωση των προκαταρτικών εξετάσεων. Συμπερασματικά, μπορούμε να υποστηρίξουμε λοιπόν ότι ο θεσμός του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή ενισχύει τη διαφάνεια της λειτουργίας των θεσμικών οργάνων της Ένωσης και καλλιεργεί την ανάπτυξη του διαλόγου με σκοπό την εγκαθίδρυση πνεύματος εμπιστοσύνης ανάμεσα στους πολίτες και τις επιχειρήσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επίσης, προστατεύει τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών και των επιχειρήσεων που διαβιούν και λειτουργούν στην ΕΕ και μεριμνά για τη δίκαιη έκβαση των αναφορών τους σε περιπτώσεις κακοδιοίκησης των θεσμικών της οργάνων. Αλλά ο θεσμός του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή υποστηρίζει, αντίστοιχα και τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα στην υιοθέτηση βέλτιστων προτύπων συμπεριφοράς και «καλών πρακτικών» έναντι των πολιτών και των επιχειρήσεων που συναλλάσσονται με αυτά. Περισσότερες πληροφορίες μπορούν να αναζητηθούν στην επίσημη ιστοσελίδα του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή: 1 & 2, Πηγή: Ενημερωτικό φυλλάδιο του Ευρωπαίου Διαμεσολαβητή, με τίτλο: «Έχετε προβλήματα με την ΕΕ; Ποιος μπορεί να σας βοηθήσει ;» Το Κέντρο Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης Europe Direct E.B.E.A. συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση 19

20 Εναλλακτικά, μεθοδικά και ευέλικτα! Το Ινστιτούτο Διαιτησίας και Εναλλακτικών Μεθόδων Επίλυσης Διαφορών (Ι.Δ.Ε.Μ.Ε.Δ.) προάγει, αναδεικνύει, διαδίδει και προωθεί τη Διαιτησία και τις άλλες εναλλακτικές μεθόδους επίλυσης διαφορών στους πολίτες, στις επιχειρήσεις και εν γένει στο κοινωνικό σύνολο. Επισκεφθείτε τη νέα του ιστοσελίδα που φιλοδοξεί να αποτελέσει μια ανοικτή πλατφόρμα ενημέρωσης και ιδεών για όλους εκείνους που θέλουν να αντλήσουν πληροφορίες και να μοιραστούν σκέψεις για τη Διαιτησία, τη Διαμεσολάβηση και τις άλλες μεθόδους εναλλακτικής επίλυσης διαφορών. Ακαδημίας 7, Αθήνα Τηλ.: , , , Fax: Διευθυντής: Χρήστος Παναγόπουλος