ΧVIII ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Transcript

1 ΧVIII ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ PET/CT ΣΤΗΝ ΟΓΚΟΛΟΓΙΑ Η PET/CT στην διαχείρηση του καρκίνου του ΓΕΣ Δρ Μαρία Γ. Σκυλακάκη Γ.Ν.Α. «ο Ευαγγελισμός»

2 ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ Ο ρόλος της 18F FDG-PET/CT σαν απεικονιστικής τεχνικής με δυνατότητα απεικόνισης ολοκλήρου του σώματος σε μία εξέταση: Στην διάγνωση και αρχική σταδιοποίηση του καρκίνου του ΓΕΣ Στην ανίχνευση υποτροπής και επανασταδιοποίηση της νόσου Στην πρόγνωση των ασθενών Στην αξιολόγηση του θεραπευτικού αποτελέσματος μετά από χημειο- ή/και ακτινοθεραπεία

3 Περιορισμοί της 18F FDG-PET/CT στην διερεύνηση του καρκίνου του ΓΕΣ 1. Η ύπαρξη - άλλοτε άλλου βαθμού - πρόσληψης της 18F FDG από τον φυσιολογικό πεπτικό σωλήνα λόγω: παρουσίας λείων μυϊκών ινών, ενεργού βλεννογόνου, λεμφικού ιστού, εκκρίσεων, μικροβιακής χλωρίδας (π. έντερο)

4 Περιορισμοί της 18F FDG-PET/CT στην διερεύνηση του καρκίνου του οισοφάγου και του παχέος εντέρου 2. Η αρκετή και συχνά ανομοιογενής πρόσληψη της 18F FDG από το ήπαρ πρόβλημα στην ανάδειξη μικρών ηπατικών μεταστάσεων 3. Το μέγεθος και η ιστολογία του πρωτοπαθούς όγκου: ευαισθησία της μεθόδου στην διερεύνηση των βλεννωδών αδενοκαρκινωμάτων του παχέος εντέρου και του στομάχου και στην ανίχνευση μικρών (Τ1) καρκίνων του ΓΕΣ Kuker et al, Int Semin Surg Oncol 2007; 4:17 Miyata et al, Dis Esophagus 2008; 21(2): Graziosi et al, Transl Gastrointest Cancer 2012; 1(2):

5

6

7

8 ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ Η συχνότητα του καρκίνου του περιφερικού τμήματος του οισοφάγου και της οισοφαγογαστρικής περιοχής έχει αυξηθεί στις ανεπτυγμένες χώρες Η θεραπεία εκλογής για εντοπισμένη νόσο είναι η χειρουργική, ενώ για πιο εκτεταμένη νόσο συχνή είναι η εφαρμογή εισαγωγικής χημειοθεραπείας + ακτινοθεραπείας πριν από το χειρουργείο Η εντόπιση του πρωτοπαθούς όγκου και η ακριβής σταδιοποίηση είναι πολύ σημαντικές για την επιλογή της θεραπείας

9 Ο ρόλος της 18F FDG-PET/CT στην διάγνωση και αρχική σταδιοποίηση του καρκίνου του οισοφάγου Το ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα σε συνδυασμό με FNA είναι η μέθοδος εκλογής για την ανίχνευση - εκτίμηση του πρωτοπαθούς όγκου και την διερεύνηση μεταστατικής νόσου στους επιχώριους λεμφαδένες Παράγοντας T: εκτίμηση πρωτοπαθούς όγκου Η PET/CT έχει υψηλή ευαισθησία στην ανίχνευση όγκων σταδίου > Τ1b (διήθηση του υποβλεννογόνιου χιτώνα) αλλά δεν μπορεί κατ ουσίαν να ανιχνεύσει όγκους in situ και σταδίου Τ1α (διήθηση του βλεννογόνιου μυϊκού χιτώνα) Van Vliet et al, Br J Cancer 2008;98:547-57

10 Ο ρόλος της 18F FDG-PET/CT στην διάγνωση και αρχική σταδιοποίηση του καρκίνου του οισοφάγου Παράγοντας Ν: νόσος στους λεμφαδένες Επιχώριοι λεμφαδένες και - ειδικά για όγκους του περιφερικού 3μορίου του οισοφάγου - ενδοκοιλιακοί λεμφαδένες άνωθεν του Αλληρείου θεωρούνται Ν1 νόσος και δεν αποκλείουν την χειρουργική θεραπεία Η FDG PET/CT έχει χαμηλή ευαισθησία -51%- στην ανίχνευση νόσου σε επιχώριους λεμφαδένες (van Westreenen et al J. Clin. Oncol. 2004;22(18): , μετα-ανάλυση 12 μελετών)

11 Ωστόσο οι πλέον πρόσφατες μελέτες υποστηρίζουν ότι: Η ευαισθησία της μεθόδου αυξάνει όταν συνυπολογισθεί στην αξιολόγηση το μέγεθος των λεμφαδένων - 5mm - (Ευαισθησία 61,5% - Ειδικότητα 75,6%) Σε χαμηλής διαφοροποίησης όγκους η διαγνωστική ακρίβεια της μεθόδου υπερβαίνει εκείνη του CT (87,3% vs 78,4%) Cho et al, J Nucl Med 2008;49:351 Tanabe et al, Clin Nucl Med 2011;36:854-9

12 Ο ρόλος της 18F FDG-PET/CT στην διάγνωση και αρχική σταδιοποίηση του καρκίνου του οισοφάγου Παράγοντας Μ: μεταστατική νόσος

13 Ο ρόλος της 18F FDG-PET/CT στην διάγνωση και αρχική σταδιοποίηση του καρκίνου του οισοφάγου Παράγοντας Μ: μεταστατική νόσος Δεν υπάρχει συμφωνία στην βιβλιογραφία σχετικά με το όφελος από την προσθήκη της PET/CT στην διερεύνηση δυνητικά χειρουργήσιμων ασθενών με καρκίνο του οισοφάγου χωρίς εμφανή στην συμβατική απεικόνιση μεταστατική νόσο Meyers et al J Thorac Cardiovasc Surg 2007;133(3): Laberale et al Eur J Surg Oncol 2004;30:942-7 van Westreenen et al Br J Surg 2007;94(12): Οι μελέτες που διαπιστώνουν μικρό όφελος από την προσθήκη της PET/CT στην διερεύνηση των ασθενών για μεταστατική νόσο εστιάζουν στις ψευδώς θετικές περιπτώσεις και προτείνουν ιστολογική επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων της PET/CT πριν αποκλεισθεί η χειρουργική θεραπεία

14 Ωστόσο σε μία πολύ πρόσφατη μελέτη από τους Barber και συν [J. Nucl. Med. 2012;53(6):864-71]: 139 ασθενείς με νεοδιαγνωσθέντα Ca οισοφάγου σταδιοποιήθηκαν με συμβατικές απεικονιστικές μεθόδους και PET/CT ( ) και παρακολουθήθηκαν για τουλάχιστον 5 έτη Σε 56 ασθενείς (40%) η PET/CT άλλαξε το στάδιο της νόσου και σε 47 ασθενείς (34%) τροποποίησε την θεραπεία - στους 22 εξ αυτών αποκλείσθηκε η χειρουργική επέμβαση

15

16 Η PET/CT έχει σαφή ένδειξη μετά το τέλος της εισαγωγικής θεραπείας, πριν το χειρουργείο, γιατί φαίνεται πως ανιχνεύει μεταστάσεις μη εμφανείς στην συμβατική απεικόνιση στο 8% - 17% των ασθενών Bruzzi JF et al Cancer 2007;109: Cerfolio RJ et al J Thorac Cardiovasc Surg 2005;129(6):

17 Ο ρόλος της 18F FDG-PET/CT στην πρώιμη ανίχνευση υποτροπής του καρκίνου του οισοφάγου Υποτροπή είναι συχνή μετά από χειρουργική εξαίρεση της νόσου και συνήθως παρατηρείται σε διάστημα 2 ετών από αυτήν Συνηθέστερα αφορά σε μεταστατική νόσο, χωρίς όμως να είναι σπάνια και η τοπική υποτροπή Η PET/CT υπερτερεί της συμβατικής απεικόνισης (ευαισθησία 95% έναντι 81%) στην ανάδειξη υποτροπής αλλά η χρησιμότητα της αμφισβητείται λόγω του χαμηλού προσδόκιμου επιβίωσης των ασθενών αυτών και των περιορισμένων θεραπευτικών επιλογών

18 Ο ρόλος της 18F FDG-PET/CT στην αξιολόγηση του θεραπευτικού αποτελέσματος και στην πρόγνωση των ασθενών με Ca οισοφάγου Στη συμβατική απεικόνιση θεωρούμε ότι ένας όγκος ανταποκρίθηκε στην θεραπεία, όταν η διάμετρός του μειωθεί κατά 30% (RECIST κριτήρια - Response Evaluation Criteria for Solid Tumors - Therasse et al, J. Natl Cancer Inst 2000;92: ) Ιστοπαθολογικά, ένας όγκος ανταποκρίνεται στην θεραπεία όταν στο ιστοπαθολογικό υλικό από όλο τον όγκο υπάρχουν καθόλου ή λίγα (<10%) διάσπαρτα καρκινικά κύτταρα Η μεταβολική ανταπόκριση ενός όγκου στην θεραπεία εκτιμάται με την 18F FDG-PET/CT και είναι γενικά αποδεκτό ότι της πρόσληψης της 18F FDG > 20% είναι ενδεικτική ανταπόκρισης

19 Υπάρχουν δύο ειδών μελέτες σχετικά με τον ρόλο της PET/CT στην αξιολόγηση του θεραπευτικού αποτελέσματος: Α. Αυτές που εκτιμούν την τελική έκβαση της χημειοή/και ακτινοθεραπείας Β. Αυτές που εκτιμούν πρώιμα την αποτελεσματικότητα της θεραπείας συγκρίνοντας την αρχική προθεραπευτική PET/CT μελέτη με μία επανεκτίμηση 2-4 εβδομάδες μετά την έναρξη της θεραπείας, ώστε να είναι δυνατή τροποποίηση σε περίπτωση μη ανταπόκρισης

20 Στον καρκίνο του οισοφάγου όσον αφορά στην πρώτη ομάδα μελετών (PET/CT μετά το τέλος της θεραπείας), οι περισσότερες συγκλίνουν στα εξής: Μείωση της μεταβολικής δραστηριότητας του όγκου >50% είναι συμβατή με ιστοπαθολογική ανταπόκριση αυτού στην θεραπεία και αύξηση της επιβίωσης των ασθενών 18F FDG-PET/CT αρνητική μελέτη μετά το τέλος της θεραπείας δεν αποκλείει μικροσκοπική υπολειπόμενη νόσο (έως 10% νεοπλασματικά κύτταρα Brucher et al Ann Surg 2001;233:300-9 Flamen et al Ann Oncol 2002;13:361-8 Port et al Ann Thorac Surg 2007;84: Τυχαιοποιημένες, πολυκεντρικές μελέτες με προκαθορισμένα απεικονιστικά πρωτόκολλα είναι απαραίτητες για την εξαγωγή τελικών συμπερασμάτων

21 Όσον αφορά στην δεύτερη ομάδα μελετών σε σχέση με τον καρκίνο του οισοφάγου (PET/CT 2-4 εβδομάδες μετά την έναρξη της θεραπείας), οι περισσότερες συμφωνούν ότι: Μείωση της μεταβολικής δραστηριότητας του όγκου >30% μετά από 2 εβδομάδες θεραπείας έχει ισχυρή συσχέτιση με ιστοπαθολογική ανταπόκριση αυτού και αύξηση του χρόνου επιβίωσης των ασθενών Weber et al J Clin Oncol 2001;19: Wieder et al Eur J Nucl Med Mol Imaging 2007;34: Lordick et al Lancet Oncol 2007;8:

22

23 ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ

24 Ο καρκίνος του στομάχου είναι ο 4 ος συχνότερος παγκοσμίως Χαρακτηρίζεται από υψηλή κακοήθεια Η μόνη ριζική θεραπεία είναι η χειρουργική: εκτομή του όγκου και των επιχώριων λεμφαδένων σε αρχικό στάδιο της νόσου Ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα και CT είναι οι μέθοδοι εκλογής για την εκτίμηση του παράγοντα Τ, CT για την εκτίμηση του παράγοντα Ν στην σταδιοποίηση της νόσου Ozkan et al World Journal of Surgical Oncology 2011;9:75

25 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ PET/CT ΣΤΗΝ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΧΟΥ Αμφισβητούμενος Ευαισθησία στην ανίχνευση του αρχικού όγκου: <50% σε πρώιμο στάδιο, >90% σε προχωρημένο στάδιο Μικρότερη ευαισθησία από το CT στην ανίχνευση επιχώριων λεμφαδένων, υψηλότερη ειδικότητα και θετική προγνωστική αξία Μεγαλύτερη ευαισθησία από την συμβατική απεικόνιση στην ανίχνευση απομακρυσμένων μεταστάσεων Σε πρόσφατες μελέτες δεν φαίνεται να υπερτερεί του CT στην διάγνωση υποτροπής της νόσου Ozkan et al World of Surgical Oncology 2011;9:75-80 Lee et al Yonsei Med J (1):81-88 Graziosi et al Transl Gastroitest Cancer 2012;1:186-8

26

27 Ωστόσο, ειδικότερα στην ανίχνευση και σταδιοποίηση υποτροπής η προσθήκη της 18F FDG-PET/CT στη συμβατική απεικόνιση σε επιλεγμένες περιπτώσεις - μπορεί να αποβεί χρήσιμη

28 ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

29 Ο καρκίνος του παχέος εντέρου αποτελεί την δεύτερη αιτία θανάτου από καρκίνο στις ΗΠΑ και την Ευρώπη Κατά την αρχική διάγνωση: 36% των ασθενών τοπική νόσος 39% των ασθενών μεταστάσεις σε επιχώριους λεμφαδένες 19% των ασθενών απομακρυσμένες μεταστάσεις Επιπρόσθετα, 30%-50% των ασθενών - ιδιαίτερα δε με καρκίνο του ορθού εμφανίζουν τοπική υποτροπή ή μεταστατική νόσο μετά την αφαίρεση του πρωτοπαθούς όγκου

30 Η θεραπεία είναι κυρίως χειρουργική με προσθήκη χημειο-ακτινοθεραπείας Η ίαση εξαρτάται από το στάδιο της νόσου κατά την αρχική διάγνωση Η ακριβής σταδιοποίηση είναι ουσιώδης για τον σχεδιασμό της θεραπείας και την πρόγνωση Παραδοσιακά, κολονοσκόπηση και CT είναι οι μέθοδοι εκλογής για την διάγνωση και αρχική σταδιοποίηση της νόσου Επιπρόσθετα πολλοί ασθενείς χειρουργούνται άμεσα λόγω αιμορραγίας ή επαπειλούμενης απόφραξης διεγχειρητική σταδιοποίηση

31 Ο ρόλος της 18F FDG-PET/CT στη διάγνωση και αρχική σταδιοποίηση του καρκίνου του παχέος εντέρου Η FDG-PET/CT έχει υψηλή ευαισθησία στην ανίχνευση του πρωτοπαθούς όγκου και των απομακρυσμένων μεταστάσεων όμως στην παρούσα φάση δεν θεωρείται απαραίτητη στην διάγνωση και αρχική σταδιοποίηση του καρκίνου του παχέος εντέρου Hustinx R, PET Clinics, April 2008

32 H μέθοδος έχει χαμηλή ευαισθησία στην ανίχνευση μεταστάσεων σε επιχώριους λεμφαδένες (της τάξεως του 29%) Eur J Nucl Med Mol Imaging 2007;341: Abdom Imaging 2008; 33: Δεν υπάρχει συμφωνία στην βιβλιογραφία ως προς την υπεροχή της FDG-PET/CT έναντι των συμβατικών απεικονιστικών μεθόδων στην αρχική σταδιοποίηση ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου Veit Halbach et al, JAMA 2006;296: Nagata et al, Dis Colon Rectum 2008;51: Fletcher et al, Nucl Med 2008;49: Van Cutsem et al, Ann Oncol 2008;19:29-30

33 Ωστόσο, οι πλέον πρόσφατες μελέτες υποστηρίζουν ότι η FDG-PET/CT, όταν χρησιμοποιείται στην αρχική σταδιοποίηση ασθενών με εκτεταμένη νόσο, επιφέρει σημαντική μεταβολή στην περαιτέρω αντιμετώπισή τους ιδιαίτερα στις περιπτώσεις που οι συμβατικές απεικονιστικές μέθοδοι δεν δίδουν σαφή αποτελέσματα J Nucl Med 2008;49: Van Cutsem et al, Ann Oncol 2008;19:33-34 Ιδιαίτερα για τον καρκίνο του ορθού, η αλλαγή σταδίου όταν χρησιμοποιείται η FDG-PET/CT αναφέρεται της τάξεως του 30% Gearhart et al, Ann Surg Oncol2006;13: Davey et al, Dis Colon Rectum 2008;51:

34

35 Γενικά σήμερα η βιβλιογραφία φαίνεται να συγκλίνει στα εξής: H PET/CT είναι χρήσιμη στην αρχική σταδιοποίηση ασθενών με υπόνοια εκτεταμένης νόσου. H PET/CT μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην σταδιοποίηση ασθενών υψηλού κινδύνου, ώστε να αποτρέψει ή να τροποποιήσει το χειρουργείο, εφόσον διαπιστωθεί εκτεταμένη νόσος. Η αρχική μελέτη με PET/CT σε ασθενείς που θα υποβληθούν σε χημειοθεραπεία ή και ακτινοθεραπεία, καθώς και σε τοπικές θεραπείες σε ηπατικές μεταστάσεις (π.χ. radiofrequency ablation) μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σαν μελέτη αναφοράς (baseline) για την εκτίμηση της ανταπόκρισής τους

36 Σύμφωνα με τις τελευταίες οδηγίες στις Η.Π.Α η FDG- PET/CT χρησιμοποιείται στην αρχική σταδιοποίηση του καρκίνου του παχέος εντέρου: «if staging is uncertain following conventional imaging and if the clinical management of the patient may differ according to the stage»

37 Ο ρόλος της 18F FDG-PET/CT στην ανίχνευση υποτροπής και επανασταδιοποίηση της νόσου Συστηματική μετεγχειρητική παρακολούθηση (επίπεδα CEA) των ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου έχει αποδειχθεί χρήσιμη στην πρώιμη διάγνωση υποτροπής Η FDG-PET/CT έχει υψηλή ευαισθησία (97% έναντι 70% της ΜDCT)στην εντόπιση της υποτροπής σε αυτούς τους ασθενείς και στην εκτίμηση της έκτασης της νόσου. Eπιπρόσθετα η FDG-PET/CT ενδείκνυται για την διερεύνηση ασθενών με CEA όταν ο συμβατικός απεικονιστικός έλεγχος είναι αρνητικός Flanagan et al, Ann Surg 1998;227: Flamen et al, Eur J Cancer 2001;37:862-9 AJR 2010; 194(3): Skilakaki et al, RSNA 2009;p:1031

38

39 Αυξάνουν στη βιβλιογραφία τα δεδομένα που υποστηρίζουν την χρήση της FDG-PET/CT στην συστηματική παρακολούθηση ασθενών υψηλού κινδύνου (με καρκίνο σταδίου III-IV) κυρίως κατά τα πρώτα 2 έτη μετά την αρχική θεραπεία (80% των υποτροπών) Σε μία πρόσφατη τυχαιοποιημένη μελέτη (Sobhani et al, Br J Cancer 2008;98: ) 130 ασθενείς χειρουργημένοι για καρκίνο παχέος εντέρου παρακολουθήθηκαν στην συνέχεια: α Με συμβατικές απεικονιστικές μεθόδους β Με συμβατικές απεικονιστικές μεθόδους + FDG- PET/CT

40 Σε 21 ασθενείς της ομάδας α και 23 ασθενείς της ομάδας β διαγνώσθηκε υποτροπή Η υποτροπή διαγνώσθηκε νωρίτερα στους ασθενείς της ομάδας β: 12,1 μήνες έναντι 15,4 μήνες: P=0,1 Η επιτυχής χειρουργική θεραπεία ήταν εφικτή για 2 από τους 21 ασθενείς της ομάδας α και για 10 από τους 23 ασθενείς της ομάδας β: P<0,1

41 Οι ευρύτερα αποδεκτές κλινικές εφαρμογές της 18FDG-PET/CT είναι: η εκτίμηση της δυνατότητας εφαρμογής χειρουργικής θεραπείας επί γνωστής υποτροπής διαγνωσθείσας με τις συμβατικές απεικονιστικές μεθόδους, και η αξιολόγηση μάζας στον προϊερό χώρο σε καρκίνο του ορθοσιγμοειδούς

42 Η υπεροχή της FDG-PET/CT έγκειται κυρίως στην υψηλότερη ευαισθησία/ειδικότητα στην ανίχνευση εξωηπατικής νόσου. Wiering et al, Cancer 2005;104: Bipat et al, Radiology 2005;237: Wiering et al, Ann Surg Oncol 2007;14:

43 Η προσθήκη της FDG - PET/CT στη διερεύνηση ασθενών με υποτροπή του καρκίνου του παχέος εντέρου μεταβάλλει σημαντικά την αντιμετώπιση στο 30% των περιπτώσεων Huebner t al, J Nucl Med 2000;41: Cohade et al, J Nucl Med 2003;44: Soyka et al, J Nucl Med 2008;49: «Αντίπαλο δέος» αποτελεί μια νέα τεχνική Μαγνητικής Τομογραφίας που αφορά σε απεικόνιση ολόκληρου του σώματος σε μία εξέταση (3-Tesla whole- body DWI-MRI and MRI) Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν: α) Περισσότερες ηπατικές μεταστάσεις να ανιχνεύονται από την μαγνητική τομογραφία, χωρίς όμως μεταβολή του αριθμού των ασθενών με ηπατικές μεταστάσεις β) Περισσότερες πνευμονικές μεταστάσεις και μεγαλύτερος αριθμός ασθενών με πνευμονική νόσο να διαγιγνώσκονται με PET/CT γ) Ίδιες δυνατότητες ανίχνευσης οστικών και περιτοναϊκών μεταστάσεων Squilbaci et al, Abdom Imaging 2008 ECR 2010, March, Vienna

44 Ο ρόλος της 18F FDG-PET/CT στην πρόγνωση των ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου Ο βαθμός πρόσληψης της FDG από τα κακοήθη νεοπλάσματα έχει χρησιμοποιηθεί σαν προγνωστικός δείκτης και φαίνεται πως συνδυάζεται με χειρότερη πρόγνωση: μείωση του χρόνου επιβίωσης - μείωση του ελεύθερου νόσου χρονικού διαστήματος Πρόσφατα βιβλιογραφικά δεδομένα δείχνουν ότι και για τον καρκίνο του παχέος εντέρου η πρόσληψη της FDG από τον πρωτοπαθή όγκο ή και από τις μεταστάσεις του είναι ένας σημαντικός και ανεξάρτητος προγνωστικός παράγοντας για την επιβίωση De Geus Oei et al, Ann Oncol 2006;17: Biedl et al, J Nucl Med 2007;48:

45 Τιμές πρόσληψης μικρότερες του 6 -SUVmax <6- σε μία μελέτη από τους Calvo και συν, Int J Radiat Oncol Biol Phys 2004,58: συνδέονται με σημαντικά αυξημένη 3ετή επιβίωση 93% έναντι 60% για ασθενείς με SUVmax >6 (P=0,04) Σε μία άλλη μελέτη που αφορούσε σε 152 ασθενείς με μεταστατικό καρκίνο του παχέος εντέρου - de Geus Oei και συν, Ann Oncol 2006, 17: και πάλι η χαμηλότερη πρόσληψη από τον πρωτοπαθή όγκο συνδεόταν με αυξημένη επιβίωση 32 έναντι 19 μηνών

46 Ο ρόλος της 18F FDG-PET/CT στην αξιολόγηση του θεραπευτικού αποτελέσματος Βιβλιογραφικά δεδομένα υποστηρίζουν ότι η αρχική FGD-PET/CT μελέτη ασθενών με καρκίνο παχέος εντέρου προχωρημένου σταδίου μπορεί να χρησιμεύει σαν μελέτη αναφοράς για την αξιολόγηση του θεραπευτικού αποτελέσματος της εισαγωγικής χημειο-ή/και ακτινοθεραπείας Ωστόσο, οι υπάρχουσες μελέτες: - Περιλαμβάνουν μικρό αριθμό ασθενών - Έχουν γίνει σε διαφορετικό χρόνο κατά την διάρκεια της θεραπείας (συνήθως όμως 4-6 εβδομάδες μετά το τέλος αυτής) - Επισημαίνουν το πρόβλημα της φλεγμονώδους αντίδρασης στην ακτινοθεραπεία Calvo et al, Int J Radiat Oncol Biol Physics 2004;58(2): Guillem e al, JAm Coll Surg 2004;199(1)1-7 Funaioli et al, Tumori 2007;9396): Rosenberg et al, Int J Colorectal Dis 2008

47

48

49

50 Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι μελέτες που εκτιμούν πρώιμα τις δυνατότητες της θεραπείας, ώστε σε περίπτωση μη ανταπόκρισης να είναι δυνατή η τροποποίησή της Οι Cascini και συν (J Nucl Med 2006;47(8):1241-8) μελέτησαν 33 ασθενείς με εκτεταμένο καρκίνο ορθού πριν και 12 ημέρες μετά την έναρξη της θεραπείας και βρήκαν ότι μείωση στην πρόσληψη της γλυκόζης - SUV κατά 52% - είχε 100% ευαισθησία, 87% ειδικότητα και 94% ακρίβεια στην εκτίμηση της ανταπόκρισης στην θεραπεία Παρόμοια αποτελέσματα από Rosenberg και συν (Int J Colorectal Dis 2008)

51 Γενικά είναι αποδεκτή: Η συμβολή της PET/CT στην ακριβέστερη σταδιοποίηση ασθενών με εκτεταμένη νόσο Η χρησιμότητα της PET/CT στην αξιολόγηση ασθενών υψηλού κινδύνου, ώστε να αποφευχθούν άσκοπες επεμβάσεις Η δυνατότητα της PET/CT να συμβάλει στην εκτίμηση της ανταπόκρισης των ασθενών στην ακτινο-χημειοθεραπεία Η υπεροχή της PET/CT στην έγκαιρη διάγνωση και εκτίμηση της έκτασης της υποτροπής της νόσου - για διευκρίνιση αμφίβολης βλάβης από την συμβατική απεικόνιση - για διαφορική διάγνωση τοπικής υποτροπής από ουλώδη ιστό - για προεγχειρητική σταδιοποίηση ασθενών με γνωστή υποτροπή - για διερεύνηση ασθενών με προοδευτική άυξηση του CEA και αρνητικό συμβατικό απεικονιστικό έλεγχο. J Nucl Med 2009;50: Radiology 2007;242;

52 Ο ρόλος της 18F FDG-PET/CT στην διερεύνηση των ασθενών με GIST Πρόκειται για τους συχνότερους μεσεγχυματογενείς όγκους του ΓΕΣ, χαρακτηριζόμενους από έντονη μεταβολική δραστηριότητα Υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ πρόσληψης FDG και βαθμού κακοήθειας αυτών των όγκων Η PET/CT είναι η καλύτερη μέθοδος για την σταδιοποίηση, την εκτίμηση της ανταπόκρισης στην θεραπεία (ακόμη και μετά την 1 η εβδομάδα) και την επανασταδιοποίηση των ασθενών μετά το πέρας αυτής Van de Abbeele The Oncologist 2008;13:8-13 Bertagna et al Nucl Med Review 2010;13:76-80

53

54

55