Κοινωνική δικτύωση των φοιτητών - Εμπειρική έρευνα. Υποβληθείσα στην επιβλέπουσα καθηγήτρια. Πολυχρονίδου Περσεφόνη

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Θέμα πτυχιακή εργασίας: Κοινωνική δικτύωση των φοιτητών - Εμπειρική έρευνα Υποβληθείσα στην επιβλέπουσα καθηγήτρια Πολυχρονίδου Περσεφόνη από τους σπουδαστές ΑΝΑΠΛΙΩΤΗ ΜΑΡΙΓΩ (Α.Ε.Μ. 9998) και ΣΑΚΟΥΛΑ ΔΗΜΗΤΡΙΟ (Α.Ε.Μ ) Έναρξη: Παράδοση: Καβάλα 2013

2 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Ευχαριστούμε θερμά όλους όσους βοήθησαν για τη δημιουργία αυτής της εργασίας. Είμαστε ευγνώμον στην επιβλέπουσα καθηγήτρια κ. Πολυχρονίδου Περσεφόνη για την κατανόηση, την εμπιστοσύνη, την καθοδήγηση, την καθοριστική και πολύτιμη της βοήθεια καθώς και την αποδοτική της συνεργασία με σκοπό να φέρουμε εις πέρας την παρούσα πτυχιακή εργασία. Ευχαριστούμε όλους τους φοιτητές που συνέβαλαν με την συγκατάθεση τους στην διεκπεραίωση του τμήματος της ερευνητικής μελέτης. Τέλος, ευχαριστούμε όλους τους καθηγητές για τις πολύτιμες γνώσεις που μας προσέφεραν κατά την διάρκεια της τετραετούς φοίτησης μας στο Τ.Ε.Ι Καβάλας και τις οικογένειες μας για την αγάπη τους και την ψυχολογική αλλά και οικονομική τους υποστήριξη.

3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ... ΣΕΛ 1 ABSTRACT... ΣΕΛ 3 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ... ΣΕΛ 4 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΙΝΑΚΩΝ... ΣΕΛ 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1.1 Η ιστορία του Διαδικτύου...ΣΕΛ Το Διαδίκτυο και επικοινωνία... ΣΕΛ Οι πληροφορίες στο Διαδίκτυο...ΣΕΛ Πρόσβαση στο Διαδίκτυο... ΣΕΛ Διαδίκτυο και Ευρωπαϊκή Ένωση... ΣΕΛ Η χρήση του Διαδικτύου στην Ελλάδα...ΣΕΛ Εφαρμογές και δυνατότητες Διαδικτύου... ΣΕΛ Διαδικτυακοί κίνδυνοι...σελ Πρόκληση ζημιών στο υπολογιστικό σύστημα...σελ Πρόκληση ζημιών σε προσωπικά δεδομένα... ΣΕΛ Τρόποι αντιμετώπισης κινδύνων Διαδικτύου...ΣΕΛ 23

4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ 2.1 Ορισμός κοινωνικού δικτύου... ΣΕΛ Ορισμός κοινωνικής δικτύωσης...σελ Η κοινωνική δικτύωση στην Ελλάδα...ΣΕΛ Η κοινωνική δικτύωση στην Ευρωπαϊκή Ένωση... ΣΕΛ Τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κοινωνικής δικτύωσης...σελ Κατάλογος των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης... ΣΕΛ Οι κίνδυνοι των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης... ΣΕΛ Ψηφιακοί φάκελοι προσωπικών δεδομένων... ΣΕΛ Δευτερεύοντα δεδομένα... ΣΕΛ Αναγνώριση προσώπου...σελ Μεταδεδομένα... ΣΕΛ Social networking spam... ΣΕΛ Social networking phising... ΣΕΛ Παρενόχληση...ΣΕΛ Τρόποι προστασίας από τους κινδύνους των υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης... ΣΕΛ 37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3. FACEBOOK... ΣΕΛ Γενικά στοιχεία...σελ Η ιστορία και η δημιουργία... ΣΕΛ Οικονομικά στοιχεία... ΣΕΛ Εταιρεία...ΣΕΛ Στατιστικά στοιχεία... ΣΕΛ 45

5 3.6 Κοινωνική δύναμη ΣΕΛ 46 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 4. TWITTER...ΣΕΛ Γενικά στοιχεία...σελ Δημιουργία της εταιρείας και ηγεσία...σελ Αντίδραση των χρηστών στο νέο φαινόμενο... ΣΕΛ Ανάπτυξη και ρεκόρ του Twitter...ΣΕΛ Περιεχόμενο...ΣΕΛ Κατάταξη και δημογραφικά στοιχεία...σελ Οικονομικά στοιχεία... ΣΕΛ Τ εχνολογία...σελ 57 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ 5. MY SPACE...ΣΕΛ Γ ενικά στοιχεία...σελ Ιστορικά στοιχεία... ΣΕΛ Ύφεση και η προσπάθεια επαναπροσδιορισμού...σελ Χαρακτηριστικά... ΣΕΛ Πολιτικό αντίκτυπο... ΣΕΛ Προσβασιμότητα και αξιοπιστία...σελ Ασφάλεια...ΣΕΛ 66 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ 6. SKYPE...ΣΕΛ Γενικά στοιχεία...σελ Ιστορικά στοιχεία... ΣΕΛ Χαρακτηριστικά... ΣΕΛ Η εξέλιξη του Skype...ΣΕΛ Ασφάλεια...ΣΕΛ 73

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ 7. HI5 LINKEDIN...ΣΕΛ HI5...ΣΕΛ Γενικά στοιχεία...σελ Χαρακτηριστικά... ΣΕΛ Μερίδιο αγοράς... ΣΕΛ LINKEDIN...ΣΕΛ Γενικά στοιχεία...σελ Φόντο εταιρείας... ΣΕΛ Σύνθεση των χρηστών... ΣΕΛ Χαρακτηριστικά... ΣΕΛ Ομάδες...ΣΕΛ 80 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ 8. ΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ... ΣΕΛ Σκοπός...ΣΕΛ Στόχοι...ΣΕΛ Είδος μελέτης... ΣΕΛ Ερευνητικό πεδίο - Χρόνος διεξαγωγής της μελέτης... ΣΕΛ Ερευνητικό εργαλείο... ΣΕΛ Δεοντολογία της έρευνας... ΣΕΛ Μέθοδος στατιστικής ανάλυσης...σελ Πιλοτική μελέτη... ΣΕΛ 85 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΝΑΤΟ 9. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΕΛ 87

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΚΑΤΟ 10. ΣΥΣΧΕΤΙΣΕΙΣ...ΣΕΛ 123 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... ΣΕΛ 129 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ... ΣΕΛ 157

8 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Αναμφίβολα αναγνωρίζουμε την μεγάλη αξία που έχει αποκτήσει με το πέρασμα των χρόνων το Διαδίκτυο στην ζωή μας, καθώς μέσω αυτού βρίσκουμε τρόπο να ψυχαγωγούμαστε, να ενημερωνόμαστε αλλά και να επικοινωνούμε. Πιο συγκεκριμένα τη δυνατότητα αυτή μας προσφέρουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Με τη δημιουργία «μικρών - ηλεκτρονικών κοινοτήτων», όπως τα πολύ δημοφιλή στη χώρα μας Facebook, My space, Twitter, μπορούμε να ερχόμαστε σε επαφή με ανθρώπους από όλον τον κόσμο, να δημοσιεύουμε φωτογραφίες και βίντεο, να γινόμαστε μέλη σε ομάδες κοινών ενδιαφερόντων, να δημοσιεύουμε και να ανταλλάσουμε καλλιτεχνικές δημιουργίες, αλλά και να επισκεπτόμαστε σελίδες άλλων χρηστών και να κάνουμε χρήση μεγάλου πλήθους εφαρμογών, χωρίς να απαιτούνται εξειδικευμένες γνώσεις. Στο πλαίσιο της εργασίας αυτής κύριο στόχο έχουμε να διερευνήσουμε στοιχεία που αφορούν στην κοινωνική δικτύωση των Ελλήνων φοιτητών. Ο λόγος που ασχοληθήκαμε με τα συγκεκριμένα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι η δημοτικότητά τους σε όλες τις ηλικιακές ομάδες αλλά και η επικαιρότητα του θέματος στις μέρες μας.

9 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παρούσα εργασία αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αναφέρεται στην περιγραφή των δημοφιλέστερων μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τα οποία για το συγκεκριμένο target group είναι κατά αύξουσα σειρά το Facebook, Twitter, My Space, Skype και ακολουθούν σχεδόν στην ίδια θέση το Hi5, Linkedin, Ning και Friendster. Σε αυτό το τμήμα της εργασίας αναφέρονται η ιστορία, τα χαρακτηριστικά και το μέγεθος των δικτύων. Επίσης η ίδρυση και η σύνθεση των εταιρειών τους καθώς και οικονομικά, πολιτικά και κοινωνικά στοιχεία που αφορούν στη λειτουργία τους. Επιπλέον, επισημαίνεται η θέση την οποία καταλαμβάνουν σε στατιστικές αλλά και το μερίδιο αγοράς τους. Το δεύτερο μέρος αναφέρεται στην έρευνα που πραγματοποιήσαμε με ερωτηματολόγια σε 450 φοιτητές, οι οποίοι κατά κύριο λόγο κατάγονται από την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη και ασχολούνται με θετικές επιστήμες. Η πλειοψηφία των φοιτητών έπαιρνε ένα μέσο χαρτζιλίκι το οποίο κυμαινόταν από 200 ως 400 ευρώ. Οι γνώσεις τους πάνω στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές χαρακτηρίστηκαν μεταξύ καλών και πολύ καλών γι αυτό και η δημιουργία των σελίδων δεν τους προκάλεσε ιδιαίτερη δυσκολία. Οι ερωτηθέντες έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για το θέμα, διότι όπως δήλωσαν οι περισσότεροι έχουν καθημερινή πρόσβαση στο Διαδίκτυο από το σπίτι τους ή από κάποιο internet cafe. Η πλειοψηφία αυτών έχει περισσότερους από έναν λογαριασμούς κοινωνικής δικτύωσης για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από έναν χρόνο. Όπως υποστηρίζουν, η δικτύωση τους ήταν το αποτέλεσμα της ενημέρωσης που δέχτηκαν από φίλους και συγγενείς. Υψηλό κίνητρο για την δημιουργία των σελίδων ήταν η επιθυμία επικοινωνίας με γνωστούς ενώ αντίθετα το κίνητρο του φλερτ συγκέντρωσε ένα μικρό σχετικά ποσοστό, αποτέλεσμα μη αναμενόμενο. Οι φοιτητές φαίνεται να περνάνε τουλάχιστον 2 ώρες την ημέρα και συνήθως απόγευμα χαμένοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με πρώτο τους μέλημα τον έλεγχο των νέων ενημερώσεων και στην συνέχεια την συμπλήρωση quiz και το ανέβασμα τραγουδιών και φωτογραφιών. Η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων υποστηρίζει πως θα διέκοπτε την χρήση της ιστοσελίδας αν απαιτούσε συνδρομή. Τέλος η γενική εικόνα για τα μέσα κοινωνικής 1

10 δικτύωσης είναι ότι ενώ βελτιώνουν τις σχέσεις των ανθρώπων ταυτόχρονα τους απομονώνουν στο σπίτι και τους εθίζουν σε αυτήν την συνήθεια την οποία χαρακτηρίζουν καλή- ευχάριστη αλλά ταυτόχρονα και ανόητη-επιζήμια! 2

11 ABSTRACT This present paper consists of two parts. First part refers in description of the most popular social networks which, regarding the specific target group, are in ascending order Facebook, Twitter, My Space, Skype and rise almost in the same place Hi5, Linkedin, Ning and Friendster. The history, characteristics and the size of networks are mentioned in this part of the paper. Moreover the foundation and composition of the companies as well as the economical, political and social elements relate to their operation are presented. Furthermore, the position they hold in statistics and their market share is specified. The second part relates to the survey that was conducted using questionnaires that was submitted to 450 Physical Science students whose majority comes from the areas of East Macedonia and Thrace. Most of the students raise an average monthly pocket money ranging from 200 to 400 euro. Their knowledge on computers can be classified as either good or very good and therefore they did not face any particular hurdles with the creation of the pages profiles. The respondents showed great interest in the subject, as, according to their statements, most of them have a daily access to the Internet either at home or an internet café. Most of them have more than one account in social networks for a time period of more than a year. As they indicate the information they received from friends and family resulted in their social networking. An important motive in the creation of the pages is their need to interact with acquaintances, while flirting as a motive gets a relatively insignificant percentage, something unexpected. Students seem to spend at least two hours daily and usually in the afternoon in social networks. Their main concern is check on new updates, fill out quiz and uploading photographs and songs. The overriding majority of the respondents declare they would stop using the site if a fee was charged. Finally, the general picture for social networks is that they improve social relationships but at the same time they isolate them in their homes and they get addicted to this pleasant but rather harmful, as they characterize it, habit. 3

12 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ AP... Application Programming Interface ACLU... American Civil Liberties Union CSS... Cascading Style Sheets CTO... Chief Technology Officer CTR... Click through rate FCC... Federal Communications Commission FIFA... Federation Internationale de Football Association GB... Giga bites HTTP... Hypertext Transfer Protocol HTML... HyperText Markup Language ID... Identity Inc... Incorporation IWGDPT... International Working Group on Data Protection in Telecommunications Mac... Macintosh MIT... Massachusetts Institute of Technology NASA... National Aeronautics and Space Administration NATs... Network Address Translation NBA... National Basketball Association PDA... Personal Digital Assistant PC... Personal Computer 4

13 PHP Hypertext preprocessor Psp... play station portable P2P... Peer to Peer RSS... Really Simple Syndication SaaS... Software as a Service SIP... Session Initiation Protocol SMS... Short Message Service SOA... Service Oriented Architecture Sxsw... South by Southwest USD... United States Dollar VoiP... Voice over Internet Protocol XCC... Cross-Site Scripting Δις... δισεκατομμύρια Εκατ... εκατομμύρια Η/Υ... Ηλεκτρονικός Υπολογιστής ΗΠΑ... Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ΜΜΕ... Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης Μ.Ο... Μέσος Όρος ΤΕΙ... Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα 5

14 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΙΝΑΚΩΝ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ / ΓΡΑΦΗΜΑΤΑ 1. Συνολικοί μοναδικοί επισκέπτες Facebook...ΣΕΛ Περιεχόμενο του Twitter, σύμφωνα με την Pear Analytics... ΣΕΛ Μέρος Η/Υ...ΣΕΛ Χρόνος που έχετε λογαριασμό... ΣΕΛ Χρήση Διαδικτύου...ΣΕΛ Χρήση λογαριασμού... ΣΕΛ Ενημέρωση για ιστοσελίδα... ΣΕΛ Εύκολη δημιουργία ιστοσελίδας... ΣΕΛ Κίνητρο φίλος...σελ Κίνητρο επικοινωνία... ΣΕΛ Κίνητρο απόκτηση φίλων... ΣΕΛ Κίνητρο δημοτικότητα... ΣΕΛ Κίνητρο περιέργεια...σελ Κίνητρο πλάκα...σελ Κίνητρο παιχνίδια... ΣΕΛ Κίνητρο φλερτ...σελ Μ.Ο ωρών χρήσης λογαριασμού καθημερινά...σελ Ποιες είναι οι ώρες σύνδεσης...σελ Πρώτη ενέργεια... ΣΕΛ Κοινωνικοποίηση νέων... ΣΕΛ Επηρεάζουν την καθημερινότητα...σελ Ασχολία παιχνίδια... ΣΕΛ Ασχολία chat...σελ Ασχολία quiz...σελ Ασχολία φλερτ...σελ Ασχολία τραγούδια... ΣΕΛ Ασχολία φωτογραφίες... ΣΕΛ Ασχολία αναζήτηση παλιών φίλων...σελ Ασχολία αναζήτηση νέων φίλων...σελ Ασχολία βλέπω τους άλλους... ΣΕΛ 109 6

15 31. Εύχρηστη ιστοσελίδα...σελ Ενημέρωση προφίλ...σελ Κοινωνικότητα... ΣΕΛ Εθισμός... ΣΕΛ Εμφάνιση απειλητικών μηνυμάτων... ΣΕΛ Έλλειψη ενδιαφέροντος...σελ Διαρροή προσωπικών δεδομένων... ΣΕΛ Πνευματική υπερκόπωση...σελ Σωματική υπερκόπωση...σελ Περιπαιχτικός σχολιασμός...σελ Καμία αλλαγή νέων φίλων...σελ Σπάνια χρήση φίλων...σελ Δημιουργία σχέσης...σελ Φίλους που γνωρίζεται προσωπικά... ΣΕΛ Αληθή προσωπικά στοιχεία...σελ Ευχαριστημένοι από γραφικά... ΣΕΛ Βελτίωση γραφικών...σελ Γενική ικανοποίηση...σελ 121 ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ 1. Σύνολο ενεργών χρηστών Facebook... ΣΕΛ Έσοδα Facebook κατ εκτίμηση σε εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ... ΣΕΛ Ποσοστό αύξησης των TOP5 παγκόσμιων αγορών του Twitter... ΣΕΛ Χρήση και κινήσεις του Skype... ΣΕΛ Διεθνείς μερίδιο αγοράς κλήσεων Skype ανά έτος...σελ Δυνατότητες χρήσης Η/Υ...ΣΕΛ Λογαριασμός σε ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης...σελ Λογαριασμός που έχετε...σελ Πόσο συχνά Facebook...ΣΕΛ Πόσο συχνά Twitter...ΣΕΛ Πόσο συχνά MySpace...ΣΕΛ Χρηματική καταβολή...σελ 109 7

16 13. Βελτίωση σχέσεων...σελ Καλή - κακή... ΣΕΛ Έξυπνη - ανόητη...σελ Ευχάριστη - δυσάρεστη...σελ Ωφέλιμη - επιζήμια...σελ Συσχέτιση ευκολίας δημιουργίας ιστοσελίδας - δυνατότητες χρήσης Η/Υ...ΣΕΛ Συσχέτιση χρήσης λογαριασμού - μέρος που βρίσκεται ο Η/Υ...ΣΕΛ Συσχέτιση βελτίωσης σχέσεων - αύξηση της κοινωνικότητας... ΣΕΛ Συσχέτιση συχνότητας χρήσης Διαδικτύου - μέρος που βρίσκεται ο Η/Υ...ΣΕΛ 126 8

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1Ο 1. ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ Το Διαδίκτυο, γνωστό συνήθως και με την άκλιτη κοινή ονομασία ΙπίΘΓΠΘί, είναι ένα μέσο μαζικής επικοινωνίας όπως είναι για παράδειγμα και η τηλεόραση, αν και η τελευταία έχει πολύ περιορισμένο και αμφίδρομο χαρακτήρα. Ως μέσο έχει διπλή υπόσταση: η υλική (που αποτελείται από συνδυασμό δικτύων βασισμένο σε λογισμικό και υλικό) και η άυλη (αυτό δηλαδή που κάνει/προσφέρει) στην κοινωνία το Διαδίκτυο ως μέσο) (Γουλτίδης, 2004). Πρόκειται για ένα παγκόσμιο πληροφοριακό, κοινόχρηστα προσβάσιμο σύστημα διασυνδεδεμένων δικτύων υπολογιστών. Η ανάπτυξή του υπήρξε τόσο ραγδαία ώστε τη δεκαετία του 1990 υπολογίσθηκε ότι το μέγεθος του αυξανόταν με ρυθμούς της τάξης του 100% ανά έτος. Μέσω του Διαδικτύου οι χρήστες του μπορούν να διαμοιραστούν πληροφορίες με χρήση πολλαπλών καναλιών και μεθόδων. Από τη στιγμή που ένας υπολογιστής είναι συνδεδεμένος στο Διαδίκτυο, μπορεί να αποκτά πρόσβαση και να μεταφέρει πληροφορίες από άλλους υπολογιστές στην τοπική του μνήμη. Αντίστοιχα μπορεί να μεταφέρει από την τοπική του μνήμη πληροφορίες προς άλλους υπολογιστές. Οι πληροφορίες που ανταλλάσσονται μπορούν να υποστούν επεξεργασία. Στην πλειονότητά τους οι πληροφορίες που είναι κοινόχρηστα προσβάσιμες μέσω του Διαδικτύου, αποτελούνται από διασυνδεδεμένα αρχεία υπερκειμένου και άλλους πόρους του παγκόσμιου ιστού Η διακίνηση των πληροφοριών στο Διαδίκτυο επιτυγχάνεται μέσω ενός συστήματος διασυνδεδεμένων υπολογιστών. Οι υπολογιστές αυτοί μπορεί να είναι προσωπικοί και οικιακοί, δημόσιοι και κοινόχρηστοι, υπολογιστές εκπαιδευτικών, ερευνητικών ή ακαδημαϊκών μονάδων, κυβερνητικών ή άλλων οργανισμών, ενώ το ίδιο ισχύει και για τα διασυνδεδεμένα δίκτυα υπολογιστών. Οι υπολογιστές αυτοί ή τα δίκτυα υπολογιστών συνδεδεμένα με χρήση καλωδίων χαλκού, καλωδίων οπτικών ινών ασύρματων συνδέσεων ή άλλων τεχνολογιών, διαμοιράζονται δεδομένα μέσω ανταλλαγής πακέτων(δεδομένα) με τη χρήση προτυποποιημένων πρωτοκόλλων. 9

18 1.1. Η ιστορία του διαδικτύου Οι πρώτες απόπειρες για την δημιουργία ενός διαδικτύου ξεκίνησαν στις ΗΠΑ το 1957 κατά την διάρκεια του ψυχρού πολέμου ψυχρού. Η Ρωσία είχε ήδη στείλει στο διάστημα τον δορυφόρο Σπουτνικ κάνοντας τους Αμερικανούς να φοβούνται όλο και περισσότερο για την ασφάλεια της χώρας τους. Θέλοντας λοιπόν να προστατευτούν από μια πιθανή πυρηνική επίθεση των Ρώσων δημιούργησαν την υπηρεσία προηγμένων αμυντικών ερευνών ARPA (Advanced Research Project Agency) γνωστή ως DARPA (Defense Advanced Research Projects Agency) στις μέρες μας. Αποστολή της συγκεκριμένης υπηρεσίας ήταν να βοηθήσει τις στρατιωτικές δυνάμεις των ΗΠΑ να αναπτυχθούν τεχνολογικά και να δημιουργηθεί ένα δίκτυο επικοινωνίας το οποίο θα μπορούσε να επιβιώσει σε μια ενδεχόμενη πυρηνική επίθεση (Graham, 2001). Το αρχικό θεωρητικό υπόβαθρο δόθηκε από τον Λινκλαιντερ (J.C.R. Licklider) που ανέφερε σε συγγράμματά του το «γαλαξιακό δίκτυο». Η θεωρία αυτή υποστήριζε την ύπαρξη ενός δικτύου υπολογιστών που θα ήταν συνδεδεμένοι μεταξύ τους και θα μπορούσαν να ανταλλάσσουν γρήγορα πληροφορίες και προγράμματα. Το επόμενο θέμα που προέκυπτε ήταν ότι το δίκτυο αυτό θα έπρεπε να ήταν αποκεντρωμένο έτσι ώστε ακόμα κι αν κάποιος κόμβος του δεχόταν επίθεση να υπήρχε δίοδος επικοινωνίας για τους υπόλοιπους υπολογιστές. Τη λύση σε αυτό έδωσε ο Πολ Μπάραν (Paul Baran) με τον σχεδιασμό ενός κατανεμημένου δικτύου επικοινωνίας που χρησιμοποιούσε την ψηφιακή τεχνολογία. Πολύ σημαντικό ρόλο έπαιξε και η θεωρία ανταλλαγής πακέτων του Λεοναρντ Κλάινροκ (Leonard Kleinrock), που υποστήριζε ότι πακέτα πληροφοριών που θα περιείχαν την προέλευση και τον προορισμό τους μπορούσαν να σταλούν από έναν υπολογιστή σε έναν άλλο. Στηριζόμενο λοιπόν σε αυτές τις τρεις θεωρίες δημιουργήθηκε το πρώτο είδος διαδικτύου γνωστό ως ΑRPANET Εγκαταστάθηκε και λειτούργησε για πρώτη φορά το 1969 με 4 κόμβους μέσω των οποίων συνδέονται 4 μίνι υπολογιστές του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στην Σάντα Μπάρμπαρα του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Λος Άντζελες, το SRI στο Στάνφορντ και το πανεπιστήμιο της Γιούτα. Η ταχύτητα του δικτύου έφθανε τα 50 kbps και έτσι επιτεύχθηκε η πρώτη dial up έσω γραμμών τηλεφώνου. Μέχρι το 1972 οι συνδεδεμένοι στο ARPANET υπολογιστές έχουν φτάσει τους 23, οπότε και εφαρμόζεται για πρώτη φορά το σύστημα διαχείρισης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ( ). 10

19 Παράλληλα δημιουργήθηκαν και άλλα δίκτυα, που χρησιμοποιούσαν διαφορετικές μεθόδους και τεχνικές τα οποία συνδέονταν με το ARPANET. Το πρωτόκολλο που χρησιμοποιούσε το ARPANET ήταν το NCP (Network Control Protocol) το οποίο όμως, είχε το μειονέκτημα ότι λειτουργούσε μόνο με συγκεκριμένους τύπους υπολογιστών. Έτσι, δημιουργήθηκε η ανάγκη στις αρχές του 1970 για ένα πρωτόκολλο που θα ένωνε όλα τα δίκτυα που είχαν δημιουργηθεί μέχρι τότε. Το 1974 λοιπόν, δημοσιεύεται η μελέτη των Βιντ Σερφ (Vint Cerf) και Μπομπ Κάαν (Bob Kahn) από την οποία προέκυψε το πρωτόκολλο TCP (Transmission Control Protocol) που αργότερα το 1978 έγινε TCP/IP, προστέθηκε δηλαδή το Internet Protocol (IP), και τελικά το 1983 έγινε το μοναδικό πρωτόκολλο που ακολουθούσε το ARPANET. Το 1984 υλοποιείται το πρώτο DNS (Domain Name System) σύστημα στο οποίο καταγράφονται 1000 κεντρικοί κόμβοι και οι υπολογιστές του διαδικτύου πλέον αναγνωρίζονται από διευθύνσεις κωδικοποιημένων αριθμών. Ένα ακόμα σημαντικό βήμα στην ανάπτυξη του Διαδικτύου έκανε το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών (National Science Foudation NSF) των ΗΠΑ, το οποίο δημιούργησε την πρώτη διαδικτυακή πανεπιστημιακή ραχοκοκαλιά (backbone), το NSFnet, το Ακολούθησε η ενσωμάτωση άλλων σημαντικών δικτύων, όπως το Usenet, το Fidonet και το Bitnet (Graham,2001) Το Διαδίκτυο και η επικοινωνία Με την εμφάνιση οποιουδήποτε νέου μέσου, ο τομέας της επικοινωνίας αναμφισβήτητα επηρεάζεται. Η επίδραση αυτή πηγάζει κυρίως από την τεχνολογία του νέου μέσου. Σε τι επίπεδο μπορεί η τεχνολογία του Διαδικτύου να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούν και πληροφορούνται μαζικά οι άνθρωποι; Υπάρχουν διαφορετικές και αντικρουόμενες προσεγγίσεις πάνω στο θέμα. Σύμφωνα με την προσέγγιση της ιντερνετοφιλίας (ένα μείγμα κλασικής πλουραλιστικής προσέγγισης και τεχνολογικού ντετερμινισμού), το Διαδίκτυο, αλλά και η ψηφιακή τεχνολογία γενικότερα, έχουν την ικανότητα να δημιουργούν εικονικούς "χώρους", εικονικές "κοινότητες", όπου παύουν να υφίστανται οι κοινωνικές και πολιτιστικές διαχωριστικές γραμμές που υπάρχουν στον πραγματικό κόσμο και που τα παραδοσιακά μέσα επικοινωνίας αδυνατούν να ξεπεράσουν εύκολα. Η επικοινωνία μέσω του Διαδικτύου γίνεται άμεση και αμφίδρομη. Δίνεται η δυνατότητα σε κάθε χρήστη ηλεκτρονικού υπολογιστή συνδεδεμένου στο Διαδίκτυο να πληροφορηθεί αλλά και να πληροφορήσει ανταλλάσσοντας απόψεις μέσω ενός συμμετοχικότερου και 11

20 λιγότερο ελεγχόμενου διαύλου επικοινωνίας. Οι χρήστες αποκτούν ολοένα και περισσότερο την ιδιότητα του παγκόσμιου πολίτη. Υπάρχει έντονη τάση, ήδη από την αρχή της εμφάνισής του Διαδικτύου, να θεωρείται ένα άκρως δημοκρατικό μέσο μαζικής επικοινωνίας, το οποίο διαμεσολαβεί την επικοινωνία και καθιστά ισχυρότερο τον μέσο άνθρωπο, καθώς δίνει στον τελευταίο τη δυνατότητα πρόσβασης σε μεγάλο όγκο πληροφοριών συγκεντρωμένων σε ένα "χώρο" και την δυνατότητα της προσωπικής επιλογής των πληροφοριών αυτών. Συνεπώς, η βασική θέση της προσέγγισης αυτής είναι ότι το Διαδίκτυο θα εκδημοκρατίσει την κοινωνία με το να βελτιώσει την επικοινωνία καταργώντας την ανάγκη για διαμεσολάβηση. Οι υποστηρικτές της παραπάνω θέσης αποδίδουν την ικανότητα του Διαδικτύου να διαμεσολαβεί την επικοινωνία, στην ίδια την φύση της τεχνολογίας του. Η τεχνολογία του είναι το στοιχείο που το διαφοροποιεί από τα παραδοσιακά μέσα (τα οποία, κατά την ιντερνετοφιλία, διαμεσολαβούν την επικοινωνία). Αυτό όμως προϋποθέτει ότι η τεχνολογία είναι ουδέτερη, απλώς ένα εργαλείο ανεπηρέαστο από άλλους παράγοντες. Σε αυτό το σημείο έρχεται ο αντίλογος, που θεωρεί ότι η τεχνολογία (για παράδειγμα ένα πρόγραμμα λογισμικού) εξ ορισμού διαμεσολαβεί την επικοινωνία. Κατά αυτήν την προσέγγιση, το Διαδίκτυο, αφού χάνει την ιδιότητά του να διαμεσολαβεί, δεν μπορεί να βελτιώσει την επικοινωνία και την κοινωνία σε τέτοιο βαθμό που οι ιντερνετοφιλικοί ισχυρίζονται ότι μπορεί. Σύμφωνα με την "αντίπλουραλιστική" προσέγγιση αυτό που κάνει το Διαδίκτυο είναι τελικά να επαναδιαμεσολαβεί την επικοινωνία. Αμφισβήτηση τίθεται και στο κατά πόσο το Διαδίκτυο είναι παγκόσμιο. Σύμφωνα με έρευνες, μόνο το 8% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι on-line. Η ύπαρξη αυτού του ψηφιακού χάσματος, όπως έχει ονομαστεί, αποτελεί ένα πολύ σημαντικό επιχείρημα κατά της ιντερνετοφιλικής προσέγγισης. Εκτός από το χάσμα αυτό καθαυτό, παρατηρείται και δυσαναλογία δυνατότητας για χωρητικότητα από τόπο σε τόπο, γεγονός που αυτομάτως αποκλείει ορισμένους χρήστες από πληροφορίες που περιέχονται, για παράδειγμα, σε αρχεία υπό τη μορφή βίντεο. Ακόμα ένα επιχείρημα προς αυτή την κατεύθυνση είναι η εκτεταμένη χρήση του Διαδικτύου για εμπορικούς σκοπούς, κάτι που αυξάνει κατά πολύ τον έλεγχο τόσο του μέσου όσο και των πληροφοριών. Επίσης, η αμφιδρομικότητα δεν είναι απόλυτη σε κάθε έκφανση της χρήσης του Διαδικτύου. Το πόσο αμφίδρομη είναι μία επαφή μέσω Internet δεν εξαρτάται μόνο από την δυνατότητα αμφιδρομικότητας που δίνει στον χρήστη το εκάστοτε λογισμικό. Τέλος, άλλο ένα στοιχείο που αποδεικνύει τον επαναδιαμεσολαβητικό και όχι αποδιαμεσολαβητικό χαρακτήρα του Διαδικτύου είναι η εκτεταμένη ιεράρχηση που έχει δεχτεί η on-line πληροφορία από τις μηχανές αναζήτησης (π.χ. Google) (Robins, Webster, 1999). 12

21 1.3. Οι πληροφορίες στο Διαδίκτυο Το ΙπίθηΘί σε συνδυασμό με την ολοένα αναπτυσσόμενη ψηφιακή τεχνολογία, έχει δημιουργήσει μια τεράστια αγορά γνώσεων/πληροφοριών. Παραδοσιακές μορφές τέχνης (όπως για παράδειγμα ο κινηματογράφος και η μουσική) μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας παίρνουν την ίδια μορφή με αντικείμενα που εκ πρώτης όψεως είναι εντελώς διαφορετικά.παρατηρείτε λοιπόν μια συγκέντρωση γνώσης ή,αν είναι δυνατόν να λεχτεί,πολιτιστικής κληρονομιάς, που σχετίζεται άμεσα με το ΙπίΘΓΠΘί. Το μεγάλο ερώτημα που προκύπτει πλέον είναι το "ποιος θα διοικήσει, ποιος θα ελέγξει τη γνώση αυτή Από τη στιγμή που το Διαδίκτυο είναι ένα δίκτυο συνδεδεμένων υπολογιστών, κάθε χρήστης έχει την δυνατότητα να μοιραστεί πληροφορίες με άλλους χρήστες γενόμενος, πολλές φορές, ο ίδιος δημιουργός και πάροχος των πληροφοριών αυτών. Δεν υπάρχει άμεσος έλεγχος των πληροφοριών που "ανεβαίνουν" στο Διαδίκτυο από κάποιον ιεραρχικά ανώτερο χρήστη ή οργανισμό. Το θέμα της μη ιεραρχημένης πληροφορίας, όμως, τίθεται υπό αμφισβήτηση. Ο όγκος της πληροφορίας στο Διαδίκτυο είναι πράγματι μεγάλος. Παρ' όλα αυτά, υπάρχουν πληροφορίες ευκολότερα και δυσκολότερα προσβάσιμες από τον χρήστη. Το Internet έκανε δυνατή την συγκέντρωση μεγάλου όγκου πληροφοριών και επηρέασε σημαντικά τον τρόπο διάθεσής τους. Δεν συμβαίνει, όμως, στον ίδιο βαθμό το ίδιο και στον τρόπο παραγωγής αυτών. Για παράδειγμα, ο τρόπος παραγωγής μιας κινηματογραφικής ταινίας δεν έχει επηρεαστεί σημαντικά από την ύπαρξη του Internet, ανεξάρτητα από το αν έχει επηρεαστεί ή όχι από την ψηφιακή τεχνολογία. Παρ' όλα αυτά, και σύμφωνα με την ιντερνετοφιλική προσέγγιση, το Διαδίκτυο ασκεί μεγάλη επίδραση στην διαδικασία παραγωγής δημοσιογραφικών προϊόντων. Η δημιουργία της είδησης παύει να είναι πλέον μονοπώλιο λίγων, αφού ο κάθε χρήστης μπορεί εάν το επιθυμεί να δημιουργήσει πληροφορία ανά πάσα στιγμή. Το πιο τρανταχτό παράδειγμα της επίδρασης αυτής είναι τα ιστολόγια (blogs), όπου μπορεί κανείς να εκφέρει απόψεις και να σχολιάσει γεγονότα πάσης φύσεως. 13

22 Ως αποτέλεσμα της επιρροής αυτής του Intemet στη παραγωγή ειδήσεων τα όρια μεταξύ ενός απλού χρήστη του διαδικτύου και ενός επαγγελματία δημοσιογράφου γίνονται περισσότερο δυσδιάκριτα. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί στην ανάγκη για επαναπροσδιορισμό της έννοιας της δημοσιογραφίας καθώς και της απαραίτητης εκπαίδευσης των δημοσιογράφων. Η ανάγκη για τον επαναπροσδιορισμό της δημοσιογραφίας, όμως, δεν είναι τόσο μεγάλη σύμφωνα με τους υποστηριχτές της "αντί-πλουραλιστικής" προσέγγισης, καθώς θεωρούν πως το Intemet δεν μπορεί να ασκήσει ουσιαστική επίδραση στην επικοινωνία γενικότερα και στην δημοσιογραφία ειδικότερα. Επίσης, λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης γνώσης στο Διαδίκτυο, η έννοια της κοινωνικής ισότητας παίρνει και πάλι μεγάλη σημασία. Το χάσμα ανάμεσα σε πληροφοριακά πλούσιους και πληροφοριακά φτωχούς θα διευρύνεται όσο αυξάνεται η συγκέντρωση της γνώσης αυτής. Το παραπάνω αποτελεί ακόμα έναν λόγο που κάνει πιο επιτακτική την ανάγκη για διερεύνηση του αρχικού ερωτήματος "ποιος θα ελέγξει τη γνώση αυτή". Η γλώσσα που χρησιμοποιείται περισσότερο στη διακίνηση της πληροφορίας στο Διαδίκτυο είναι η Αγγλική. Έχοντας αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια, το Διαδίκτυο περιλαμβάνει πλέον ποιοτικά και ποσοτικά ευρύ περιεχόμενο και στις υπόλοιπες γλώσσες των περισσότερο αναπτυγμένων χωρών. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμα δυσλειτουργίες και τεχνικά προβλήματα σχετικά με την κωδικοποίηση, όπως το mojibake Πρόσβαση στο Διαδίκτυο Κοινές μέθοδοι πρόσβασης στο Διαδίκτυο είναι η επιλογική και η ευζωνική. Δημόσιοι χώροι για χρήση του Διαδικτύου περιλαμβάνουν τις βιβλιοθήκες και τα internet cafes, όπου υπάρχουν διαθέσιμοι Η/Υ με σύνδεση στο Διαδίκτυο. Υπάρχουν, επίσης, σημεία πρόσβασης στο Διαδίκτυο σε δημόσιους χώρους όπως αίθουσες αναμονής αεροδρομίων, μερικές φορές μόνο για σύντομη χρήση ενόσω βρισκόμαστε σε αναμονή. Τέτοια σημεία είναι γνωστά και με διάφορους άλλους όρους, όπως «δημόσια περίπτερα Διαδικτύου», «δημόσια τερματικά Διαδικτύου» και «ιστό τηλέφωνα». Η δικτύωση μέσω Wi-Fi παρέχει ασύρματη πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Ασύρματα σημεία πρόσβασης (hotspot) που παρέχουν τέτοια πρόσβαση περιλαμβάνουν τα Wi-Fi-cafes, όπου κάποιος αρκεί να φέρει τις δικές του/της ασύρματες συσκευές όπως φορητό Η/Υ ή PDA. Οι υπηρεσίες 14

23 αυτές μπορεί να είναι δωρεάν σε όλους, είτε δωρεάν μόνο σε πελάτες, είτε επί πληρωμή. Ένα hotspot δεν χρειάζεται να περιορίζεται σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον. Ολόκληρες πανεπιστημιουπόλεις και πάρκα έχουν αυτή τη δυνατότητα, ακόμα και ολόκληρες περιοχές. Προσπάθειες να συνδεθεί και ο αγροτικός πληθυσμός έχουν οδηγήσει στα ασύρματα κοινοτικά δίκτυα. Τα πλεονεκτήματα της πρόσβασης ενός χρήστη μέσω του δικού του υπολογιστή (αντί μέσω δημόσιου τερματικού) περιλαμβάνουν τη δυνατότητα για κατέβασμα και ανέβασμα αρχείων χωρίς περιορισμούς, τη χρήση του αγαπημένου του φυλλομετρητή (web browser) και των ρυθμίσεων αυτού (το μενού των ρυθμίσεων μπορεί να απενεργοποιηθεί σε έναν δημόσιο υπολογιστή) και την εκτέλεση δραστηριοτήτων στο Internet με τη χρήση δικών του προ-γραμμάτων και δεδομένων. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Τηλεπικοινωνιών οι χρήστες που έχουν πρόσβαση στο Διαδίκτυο σε ολόκληρο τον κόσμο ξεπερνούν τα 2 δισεκατομμύρια ενώ συγκεκριμένα οι χρήστες του facebook το 2009 ήταν 150 εκατομμύρια ενώ σήμερα είναι περισσότεροι από 600 εκατομμύρια. Οι χώρες με την μεγαλύτερη πρόσβαση στο ΙπΙβΓΠβί είναι η Νότια Κορέα,όπου το 50% του πληθυσμού έχει ευρυζωνική πρόσβαση, η Σουηδία όπως επίσης και οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Τέλος δεδομένου ότι το Διαδίκτυο έχει εξελιχτεί σε απαραίτητο εργαλείο προώθησης θεμελιωδών δικαιωμάτων, βοηθώντας στην καταπολέμηση της ανισότητας και επιτυγχάνοντας την ανάπτυξη και την πρόοδο, η εξασφάλιση της απρόσκοπτης πρόσβασης σε αυτό θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για όλα τα κράτη ( Διαδίκτυο και Ευρωπαϊκή Ένωση Στην εποχή της ψηφιακής επανάστασης που διανύουμε εμφανίζονται νέες τάσεις στη χρήση του Διαδικτύου. Προοδευτικά υιοθετούνται καινούριοι και περισσότερο εξελιγμένοι τρόποι και υπηρεσίες για επικοινωνία, πληροφόρηση, ψυχαγωγία και αλληλεπίδραση με επιχειρήσεις, δημόσιους φορείς αλλά και μεταξύ τους. Τα των χρηστών του Διαδικτύου έχουν αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία πέντε χρόνια, αποδεικνύοντας ότι το Διαδίκτυο όχι απλά έχει μέλλον, αλλά αποτελεί παράλληλα και το βασικότερο μέσο επικοινωνίας. Την τελευταία πενταετία υπάρχει μια μεγάλη 15

24 ανάπτυξη στην ευρυζωνική κάλυψη, μεγάλη αύξηση του αριθμού των πολιτών με πρόσβαση στο Διαδίκτυο και γενικότερα αύξηση στη διείσδυση και χρήση επιγραμμικών φ ^ ^ ) υπηρεσιών μέσω Διαδικτύου, τόσο στην Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και στην Ελλάδα ( Γράφημα 1. Η χρήση του Διαδικτύου στην Ελλάδα και στην Ε.Ε. Ελλάδα Ε.Ε. Πηγή: Η Ευρωπαϊκή ευρυζωνική αγορά με 90 εκατομμύρια γραμμές έχει περισσότερους συνδρομητές από οποιαδήποτε άλλη οικονομική περιφέρεια, ενώ οι μισοί Ευρωπαίοι πολίτες χρησιμοποιούν τακτικά το Intemet. Παραμένουν όμως σημαντικές ανισότητες μεταξύ των κρατών μελών και η Ευρώπη υστερεί σε επενδύσεις συγκρινόμενη με άλλες εκβιομηχανισμένες περιφέρειες. Από την άλλη το 40% περίπου των Ευρωπαίων δεν χρησιμοποιούν καθόλου το Intemet, ενώ το 46 % των ευρωπαϊκών νοικοκυριών δεν διαθέτουν ακόμα πρόσβαση ( 16

25 Η μεγάλη εξέλιξη του Διαδικτύου θα μπορούσε να περιγραφεί αναλυτικότερα μέσω μιας πρόσφατης έρευνας της Euro stat για το Σύμφωνα με την παραπάνω έρευνα το 2010 το 70% των νοικοκυριών είχε πρόσβαση στο διαδίκτυο, σε σύγκριση με ποσοστό 49% το Το επίπεδο της πρόσβασης στο Διαδίκτυο αυξήθηκε σε όλα τα κράτη μέλη μεταξύ 2006 και 2010 κυρίως στη Ρουμανία οπού τριπλασιάστηκε και στην Βουλγαρία, την Τσεχική Δημοκρατία, την Ελλάδα, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία οπού διπλασιάστηκε. Το 2010 τέλος τα υψηλότερα πρόσβασης καταγράφηκαν στις χώρες της βόρειας Ευρώπης που αποτελούν προπύργια στη χρήση του Διαδικτύου παραμένοντας στις πρώτες θέσεις η Ολλανδία με 91% το Λουξεμβούργο με 90% η Σουηδία με 88% και η Δανία με 86% ενώ τα χαμηλότερα τα κατείχε η Βουλγαρία με 33% η Ρουμανία με 42% και η Ελλάδα με 46%. Θα πρέπει να αναφερθεί τέλος και η τροπολογία η οποία είχε ψηφιστεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σύμφωνα με την οποία δεν μπορεί να επιβάλλεται περιορισμός επί των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών των τελικών χρηστών χωρίς να προηγηθεί δικαστική απόφαση εκτός από περιπτώσεις όπου απειλείται η ασφάλεια των πολιτών και στις οποίες η απόφαση δύναται να είναι αντίστοιχη. Ακόμα όμως και με την εν λόγω τροπολογία η πρόσβαση στο Διαδίκτυο θα μπορεί να απαγορευτεί με σχετικές δικαστικές αποφάσεις που θα επιβάλλει η εκάστοτε εθνική νομοθεσία στο όνομα της απειλής της ασφάλειας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Βρετανία, στην οποία οι πάροχοι απαγόρευσαν την πρόσβαση σε μια λίστα ιστοσελίδων στην οποία μέχρι τώρα βρισκόταν σελίδες παιδικής πορνογραφίας, όμως πρόσφατα προστέθηκαν και άλλες όπως αυτή που αφορά το χάκινγκ (hacking). Στους χρήστες που θα επιχειρούν να εισέλθουν σε κάποια από αυτές τις σελίδες θα απαγορεύετε η είσοδος ενώ τα ηλεκτρονικά τους ίχνη θα καταγράφονται. Έτσι παρά της εν λόγω τροπολογία εξακολουθεί να μην λαμβάνεται υπόψη ότι το αδιάσειστο δικαίωμα της πρόσβασης των πολιτών στο Διαδίκτυο αποτελεί προαπαιτούμενο για την προάσπιση και άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων όπως η γνώση, η παιδεία, η ελευθερία έκφρασης και πολιτική δράσης (Παναγιωτοπούλου, 2003). 17

26 Η χρήση του Διαδικτύου στην Ελλάδα Στην νέα έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, που κατά-τάσσει τις χώρες του πλανήτη την περίοδο , όσον αφορά την εισαγωγή και αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών πληροφορικής, δικτύων και τηλεπικοινωνιών, η Ελλάδα καταλαμβάνει την 64ηθέση μεταξύ 138 χωρών. Η έκθεση τονίζει ότι όσο πιο «διασυνδεδεμένη» είναι μια χώρα στον ιστό τον παγκοσμίων τεχνολογιών, τόσο αναπτύσσεται ταχύτερα η οικονομία της και γίνεται πιο ανταγωνιστική, ενώ επισημαίνει ότι η σημασία των νέων τεχνολογιών είναι ακόμα μεγαλύτερη εν μέσω της σοβαρότερης οικονομικής κρίσης των τελευταίων δεκαετιών. ( Η Ελλάδα αν και υστερεί έναντι των υπολοίπων χωρών της Ευρώπης όσον αφορά τη διείσδυση νέων τεχνολογιών, αρχίζει να παρουσιάζει σημεία ανάπτυξης. Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από την πρώτη ολοκληρωμένη μέτρηση για τη διείσδυση νέων τεχνολογιών στην Ελλάδα με βάση την κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση που παρουσιάστηκε από το Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας παρά το γεγονός ότι η χρήση του Intemet παραμένει χαμηλή στην Ελλάδα συγκριτικά με την Ευρώπη, σχεδόν ένας στους πέντε Έλληνες(ποσοστό 20,08%) χρησιμοποιεί πια το Διαδίκτυο, ενώ το 17,9% του πληθυσμού το χρησιμοποιεί τακτικά, τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα. Οι νεότερες ηλικίες και οι κάτοικοι των αστικών πόλεων με ανώτερη μόρφωση, αποτελούν με σημαντική διαφορά τις ομάδες πληθυσμού με την υψηλότερη μόρφωση. Τέλος, αναφορικά με τη διείσδυση του γρήγορου Intemet στον ελληνικό πληθυσμό, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, βρίσκετε ακόμα σε πολύ χαμηλό επίπεδο(1%) και αυτό οφείλεται στο ότι οι τιμές του γρήγορου Intemet στη Ελλάδα παραμένουν υψηλές σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη, δυσχεραίνοντας την ταχύτερη εξάπλωση του. ( m). 18

27 1.5. Εφαρμογές και δυνατότητες του Διαδικτύου Οι κυριότερες εφαρμογές του Διαδικτύου είναι οι εξής: -I- Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο ( ), το οποίο μας δίνει τη δυνατότητα αποστολής και λήψης μηνυμάτων σε ηλεκτρονική μορφή μέσω Διαδικτύου, ασύγχρονα, δηλαδή χωρίς να είναι απαραίτητη η ταυτόχρονη σύνδεση των χρηστών στο δίκτυο. Μερικά από τα πλεονεκτήματα του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είναι: i. Το κόστος είναι πολύ χαμηλότερο από την αποστολή ενός μηνύματος με το συμβατικό ταχυδρομείο ή μιας τοπικής μονάδας συνδιάλεξης ανά λεπτό, ανεξάρτητα από τη γεωγραφική περιοχή του αποστολέα και του λήπτη. ii. Η ταυτόχρονη αποστολή μηνυμάτων σε πολλούς παραλήπτες iii. Η δυνατότητα αποστολής και λήψης μηνυμάτων σε μορφή ήχου, βίντεο, εικόνας και φυσικά κειμένου iv. Η ευκολία, αφού διατίθενται προγράμματα για τη δημιουργία μηνυμάτων με απλούς επεξεργαστές κειμένου v. Η ταχύτητα αφού τα μηνύματα φτάνουν στον προορισμό τους σε ελάχιστα δευτερόλεπτα vi. Η αποστολή και λήψη ηλεκτρονικών μηνυμάτων από οποιονδήποτε υπολογιστή, αρκεί αυτός να έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο vii. Η αρχειοθέτηση και η επαναχρησιμοποίηση των εισερχόμενων μηνυμάτων. -I- Ο παγκόσμιος ιστός είναι ένας τρόπος πρόσβασης και ανάκτησης πληροφοριών υπερκειμένου που βρίσκονται στο διαδίκτυο οι οποίες εμφανίζονται στο χρήστη σε μορφή HTML. Λειτουργεί σαν βιβλιοθήκη του Διαδικτύου και ευρετήρια αυτής είναι οι μηχανές αναζήτησης (search engines) και οι γνωστότερες από αυτές είναι οι yahoo, Google, AltaVista, msn, excite και άλλες. Για την εύρεση πληροφοριών ο χρήστης απλά πληκτρολογεί τις λέξεις κλειδιά για το αντικείμενο που τον ενδιαφέρει και ο ηλεκτρονικός μηχανισμός αναζήτησης τον παραπέμπει σε ένα κατάλογο με sites που εμφανίζει τις πληροφορίες που ψάχνει. Η εξέλιξη των μηχανών αναζήτησης είναι οι πύλες. Οι πύλες είναι διαδικτυακοί χώροι στους οποίους ο χρήστης μπορεί να βρει πληροφορίες για οποιοδήποτε θέμα ή να συνδεθεί με άλλα sites με τα οποία συνδέετε η πύλη και να αναζητήσει εκεί τις πληροφορίες που ψάχνει. Οι δημοφιλέστερες πύλες είναι η in, flash, eone, thea και άλλες. Στις σελίδες των πυλών και των μηχανών αναζήτησης, οι επιχειρήσεις έχουν την δυνατότητα να διαφημιστούν (Πασχόπουλος, Σκαλτσάς, 2001). Η εμφάνιση στη οθόνη του υπολογιστή του χρήστη γίνετε με τη βοήθεια ενός φυλλομετρητή ιστού (web browsers) όπως είναι το Internet explorer και ο Netscape navigator. Τα προγράμματα αυτά αποκωδικοποιούν τα περιεχόμενα των ιστοσελίδων και τα εμφανίζουν στην οθόνη, στην κατάλληλη μορφή. Οι πρώτες σελίδες που 19

28 εμφανίζονται από την αναζήτηση στις διάφορες μηχανές αναζήτησης λέγονται εισαγωγικές σελίδες(home pages) και οι υπόλοιπες υποσελίδες (pages). -I- Οι κοινότητες (online communities) είναι ηλεκτρονικοί χώροι στους οποίους οι χρήστες /μέλη με κοινά ενδιαφέροντα έχουν τη δυνατότητα να συνομιλούν για τα πράγματα που τους απασχολούν σε πραγματικό χρόνο (chat rooms) ή ασύγχρονα. Η επικοινωνία θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες καλής συμπεριφοράς σχετικά με την επικοινωνία στο Διαδίκτυο. Ενώ αρχικά η δημιουργία των κοινοτήτων δεν είχε κερδοσκοπικό χαρακτήρα η αυξανόμενη δημοτικότητα τους, έκανε πολλές επιχειρήσεις να τις χρησιμοποιούν σαν ένα αποτελεσματικό εργαλείο μάρκετινγκ. Οι επιχειρήσεις λοιπόν εκμεταλλευόμενες το ενδιαφέρον, την περιέργεια και την ανάγκη πολλών μελών για επικοινωνία δημιούργησαν εμπορικές κοινότητες με σκοπό τη δημιουργία στενότερων επαφών με τα μέλη και στη συνέχεια την πώληση των προϊόντων ή των υπηρεσιών τους σε αυτά. -I- Οι τόποι συζητήσεων( chat rooms) Όπως και οι κοινότητες έτσι και οι τόποι συζητήσεων είναι ηλεκτρονικά κανάλια, στα οποία οι χρήστες μπορούν να επικοινωνούν σε πραγματικό χρόνο με άλλους χρήστες από οποιαδήποτε γεωγραφική περιοχή. Σε αυτά οι χρήστες παρουσιάζονται στους υπόλοιπους με κάποιο ψευδώνυμο (nickname) και συζητούν για κοινά ενδιαφέροντα που συνήθως αναφέρονται στον τίτλο του καναλιού. Γνωστά προγράμματα που χρησιμοποιούνται για σύνδεση με τους διάφορους τόπους συζητήσεων είναι τα MIRC, PIRC, I-Cheetah. Τέλος οι τόποι συζητήσεων χωρίζονται σε δημόσια και ιδιωτικά. Τα δημόσια παρουσιάζουν επουσιώδες ενδιαφέρον για τις επιχειρήσεις λόγω του άτυπου χαρακτήρα τους και του πολλές φορές υβριστικού περιεχομένου τους. Αντίθετα τα ιδιωτικά μπορούν να αποτελέσουν ένα επιτυχημένο μέσο προβολής προώθησης και επίλυσης προβλημάτων που ίσως παρουσιαστεί από την αγορά κάποιου προϊόντος της επιχείρησης (Πασχόπουλος, Σκαλτσάς, 2001) Διαδικτυακοί κίνδυνοι Η πρόσβαση στο Διαδίκτυο σήμερα δεν είναι ακίνδυνη, ανεξάρτητα από τον τρόπο χρήσης των υπηρεσιών του. Υπάρχουν κακόβουλοι χρήστες και αρκετές δυνατότητες πρόκλησης ζημιών τόσο στο επίπεδο του χρησιμοποιούμενου λογισμικού και υλικού, όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Όπως μπορεί να κατανοηθεί και από τα παραπάνω το Διαδίκτυο 20

29 είναι ένα δυνατό εργαλείο το οποίο βρίσκετε στα χέρια των ανθρώπων που όμως αν δεν χρησιμοποιηθεί σωστά μπορεί να εμπερικλείει διάφορους κινδύνους. Η πρόκληση του Διαδικτύου είναι να μπορούν να αναγνωριστούν οι πιθανοί κίνδυνοι, να υπάρχει η γνώση κάποιων τρόπων πρόληψης και αντιμετώπισης τους καθώς και η ύπαρξη επιλογών για την αποφυγή τους ( Πρόκληση ζημιών στο υπολογιστικό σύστημα Ο κύριος κίνδυνος πρόκλησης ζημιών στο υπολογιστικό σύστημα ενός ανύποπτου χρήστη είναι η μόλυνση του συστήματος με κάποιον ιό. Πρόκειται για ένα κακόβουλο πρόγραμμα το οποίο εγκαθίσταται στον υπολογιστή συνήθως εν αγνοία του χρήστη και ενεργοποιείται είτε κάποια προκαθορισμένη χρονική στιγμή, είτε ύστερα από κάποια συγκεκριμένη ενέργεια. Η ενεργοποίηση ενός ιού μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα διάφορες συνέπειες επικίνδυνες ή μη. Συγκεκριμένα μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα το συνεχές άνοιγμα διαφόρων παραθύρων στην οθόνη, μπορεί όμως και να προκαλέσει την καταστροφή δεδομένων σε αρχεία ή άλλες βλάβες. Ένα ιός ενσωματώνετε σε ηλεκτρονικά μηνύματα και προγράμματα, έτσι ώστε όταν ανοιχτούν τα μηνύματα αυτά ή γίνει εκτέλεση κάποιου προγράμματος ενεργοποιείτε χωρίς τη θέληση του χρήστη ( Παρόμοιας δράσης είναι και ένα πρόγραμμα που αποκαλείται worm (κατά λέξη μετάφραση σκουλήκι). Είναι παρόμοιο σε αποτέλεσμα με τον ιό, ο οποίος έχει σχεδιαστεί για να αντιγράφει τον εαυτό του από τον έναν άλλο υπολογιστή στον άλλο, αλλά αυτό γίνετε αυτόματα. Αρχικά ελέγχει τις λειτουργίες του υπολογιστή για τη μεταφορά αρχείων ή δεδομένων. Από τη στιγμή που ο ιός τύπου warm εισέλθει σε κάποιο σύστημα, μπορεί να μετακινηθεί μόνος του. Ο μεγάλος κίνδυνος των ιών αυτών είναι η ικανότητά τους να αναπαράγονται σε μεγάλο βαθμό. Όταν εξαπολύονται νέοι ιοί τύπου worm διαδίδονται πολύ γρήγορα. Υπερφορτώνουν τα δίκτυα και με αποτέλεσμα να περιμένει αρκετή ώρα ο χρήστης για να δει ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο. ( Κάποιος άλλος κίνδυνος είναι ο Δούρειος Ίππος, ένα πρόγραμμα που ξεγελά το χρήστη του, ο οποίος χρησιμοποιώντας το νομίζει ότι εκτελεί κάποια εργασία, ενώ στην πραγματικότητα εκτελεί κάποια άλλη, συνήθως εγκατάσταση άλλων κακόβουλων προγραμμάτων. Αντίθετα από τους ιούς, οι δούρειοι ίπποι δεν επιμολύνουν αρχεία. 21

30 Πρόκληση ζημιών σε προσωπικά δεδομένα Ένας κίνδυνος σε προσωπικό επίπεδο είναι τα ανεπιθύμητα μηνύματα, τα οποία θεωρούνται τα μηνύματα εκείνα που υπό κανονικές συνθήκες οι χρήστες δεν θα επέλεγαν να δουν, αι τα οποία διανέμονται σε μεγάλο αριθμό παραληπτών. Πολύ συχνό φαινόμενο είναι και η λήψη αλυσιδωτών μηνυμάτων. Τα μηνύματα αυτά είναι συνήθως ανεπιθύμητα και ο αποστολέας ζητά από τον παραλήπτη να προωθήσει το μήνυμα και σε άλλα άτομα, τα οποία γνωρίζει. Κάποιος άλλος κίνδυνος που μπορεί να αντιμετωπίσει ένας χρήστης είναι η υποκλοπή προσωπικών δεδομένων στο Διαδίκτυο. Πρόκειται για μια πράξη εξαπάτησης ενός χρήστη, κάνοντάς τον να δώσει προσωπικές πληροφορίες σε μια «πλαστή» ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο. Μια τέτοια είδους δραστηριότητα επιτρέπει σε έναν απατεώνα να κλέψει ή να πλαστογραφήσει τα στοιχεία του θύματος και να κερδίσει παράνομη πρόσβαση στα δεδομένα του, όπως προσωπικούς λογαριασμούς, συνδρομές, κωδικούς κ.α. Τέλος, το Διαδίκτυο μπορεί να οδηγήσει τους χρήστες στον εθισμό. Αυτό μπορεί να προκύψει από την πολύωρη ενασχόληση τους σε διαδικτυακές δραστηριότητες όπως είναι τα παιχνίδια, δωμάτια συζητήσεων, ηλεκτρονικός τζόγος κ.α. Ένα άτομο μπορεί είναι εθισμένο όταν μπορεί να χαρακτηρισθεί από τουλάχιστον τρία από τα παρακάτω: Χρήση του Διαδικτύου για περισσότερο χρονικό διάστημα από το προτιθέμενο Κατανάλωση υπερβολικού χρόνου ή και χρήματος σε δραστηριότητες σχετικές με το Διαδίκτυο Συμπτώματα συνδρόμου απόσυρσης, όπως για παράδειγμα άγχος, έμμονη σκέψη και όνειρα για το Διαδίκτυο Χρήση Διαδικτύου προκειμένου να αποφευχθούν συμπτώματα απόσυρσης Μείωση λειτουργικότητας του ατόμου. Συνήθως παραμελεί την προσωπική του υγεία, γευματίζει ανθυγιεινά, σταματά τα αγαπημένα του ενδιαφέροντα, έχει μεγάλη ένταση και θυμό που οδηγεί ακόμα και στη βία κ.α. Συνέχιση χρήσης του Διαδικτύου παρά τη γνώση της παραπάνω δυσλειτουργίας ( 22

31 1.7. Τρόποι αντιμετώπισης κινδύνων Διαδικτύου Σε καμία περίπτωση δεν θα μπορεί να επιβεβαιωθεί ότι ένας χρήστης που συνδέεται στο ΙπίΘΓΠΘί μπορεί με κάποιο τρόπο να είναι 100% εξασφαλισμένος από τους διάφορους κινδύνους του διαδικτύου που έχουν προαναφερθεί. Σίγουρα όμως μπορεί να μειώσει κατά πολύ την πιθανότητα να αντιμετωπίσει κάποιο από αυτά τα προβλήματα. Μερικά από τα μέτρα που μπορούν να λαμβάνουν οι χρήστες του διαδικτύου είναι: Τα αντιϊκά προγράμματα, τα οποία είναι προγράμματα που χρησιμεύουν στην ανίχνευση και εξουδετέρωση των ιών. Internet Το γνωστότερο από αυτά είναι το Norton Antivirus. Το Firewall, το οποίο είναι ένα «τείχος» που προστατεύει τον υπο-λογιστή από εισβολή αγνώστων χρηστών. Το Firewall, ελέγχει τα δεδομένα που αποστέλλονται και λαμβάνονται από τον υπολογιστή ή το δίκτυο και μπλοκάρει την είσοδο ή την έξοδο τους. Η κρυπτογράφηση, είναι μια διαδικασία κατά την οποία τροποποιούνται τα δεδομένα που αποστέλλονται με τρόπο ώστε να μην είναι δυνατή η ανάγνωση και κατανόησή τους από μη εξουσιοδοτημένους χρήστες. Η αποφυγή ανάγνωσης ηλεκτρονικών μηνυμάτων, με άγνωστο αποστολέα (το μήνυμα ίσως κρύβει κάποιον ιό ή να είναι και το ίδιο ακόμα ιός). Η προσεκτική επιλογή των sites που επισκέπτεται ο κάθε χρήστης και των αρχείων που «κατεβάζει» από το διαδίκτυο. Τα ψηφιακά πιστοποιητικά, πιστοποιούν την ταυτότητα ενός χρήστη σε τρίτους και δίνουν την δυνατότητα σε αυτούς να επιβεβαιώσουν την ταυτότητα αυτού του χρήστη. Τα ψηφιακά πιστοποιητικά, χρησιμεύουν στην ασφαλή αποστολή και λήψη μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αφού προστατεύονται τα δεδομένα που ανταλλάσουν οι χρήστες από υποκλοπές και αλλοιώσεις. Η ψηφιακή υπογραφή, η οποία δίνει τη δυνατότητα επιβεβαίωσης της ταυτότητας του αποστολέα κάποιου ηλεκτρονικού μηνύματος. Με την ψηφιακή υπογραφή εξασφαλίζεται ότι τα ηλεκτρονικά μηνύματα δε θα υποκλαπούν ούτε θα πλαστογραφηθούν (Γουλτίδης, 2004). 23

32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2Ο 2.1. Ορισμός κοινωνικού δικτύου Ένα κοινωνικό δίκτυο είναι μια δομή που αποτελείται από τα άτομα που ονομάζονται «κόμβοι», οι οποίοι είναι συνδεδεμένοι μεταξύ τους από έναν ή περισσότερους τύπους αλληλεξαρτήσεων, όπως τη φιλία, τη συγγένεια, το κοινό ενδιαφέρον, την οικονομική ανταλλαγή, την απέχθεια, τις σεξουαλικές σχέσεις ή τις σχέσεις πεποιθήσεων, την γνώση ή το γόητρο ( Social network). Οι άνθρωποι έχουν χρησιμοποιήσει την ιδέα του κοινωνικού δικτύου για περισσότερο από έναν αιώνα για να υποδηλώσει σειρές πολύπλοκων σχέσεων μεταξύ των μελών των κοινωνικών συστημάτων σε όλες τις κλίμακες, από τις διαπροσωπικές σε διεθνείς. Η κοινωνική ανάλυση δικτύων, βλέπει τις κοινωνικές σχέσεις, από την άποψη της θεωρίας δικτύων, που αποτελείται από τους κόμβους και τους δεσμούς. Οι κόμβοι είναι οι μεμονωμένοι δράστες μέσα στα δίκτυα, ενώ οι δεσμοί είναι οι σχέσεις μεταξύ των δραστών. Οι προκύπτουσες δομές είναι συχνά πολύ σύνθετες. Μπορούν να υπάρξουν πολλά είδη δεσμών μεταξύ των κόμβων. Η έρευνα σε διάφορους ακαδημαϊκούς τομείς έχει δείξει ότι τα κοινωνικά δίκτυα, λειτουργούν σε πολλά επίπεδα, από τις οικογένειες, μέχρι το επίπεδο των εθνών, και διαδραματίζουν ένα κρίσιμο ρόλο, στον καθορισμό του τρόπου επίλυσης προβλημάτων, στον τρόπο που λειτουργούν οι οργανώσεις, και στο βαθμό στον οποίο τα άτομα φτάνουν στην επίτευξη των στόχων τους. Στην απλούστερη μορφή του, ένα κοινωνικό δίκτυο είναι ένας χάρτης όλων των σχετικών δομών, μεταξύ όλων των κόμβων που μελετώνται. Το δίκτυο μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για να μετρήσει το κοινωνικό κεφάλαιο, δηλαδή την αξία που ένα άτομο παίρνει από το κοινωνικό δίκτυο. Αυτές οι έννοιες επιδεικνύονται συχνά σε ένα κοινωνικό διάγραμμα δικτύων, οπού οι κόμβοι είναι τα σημεία και οι δεσμοί οι είναι οι γραμμές ( el&u= Social network). 24

33 Γράφημα 2. Κοινωνικό διάγραμμα δικτύων 2.2 Ορισμός κοινωνικής δικτύωσης Έχοντας λοιπόν αποσαφηνίσει την έννοια του κοινωνικού δικτύου, είναι λογική η διεύρυνση της εργασίας με αναφορές στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Δικτύωσης (Social Networking Services ). Οι εν λόγω υπηρεσίες στοχεύουν στη δημιουργία κοινοτήτων ανθρώπων, που έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα, ενώ παράλληλα μπορούν να αναζητούν άλλους ανθρώπους, με τους οποίους τους συνδέουν κάποιοι κοινοί δεσμοί ή τέλος μπορεί να ενδιαφέρονται για αναζήτηση των δραστηριοτήτων άλλων ανθρώπων. Στην πλειοψηφία τους, οι υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν εφαρμογές που αναπτύσσονται στο περιβάλλον του παγκόσμιου ιστού (Web- based Applications) και παρέχουν στους χρήστες τους σειρά επιλογών επικοινωνίας και ανάδρασης, όπως υπηρεσίες ανταλλαγής άμεσων μηνυμάτων κειμένου, υπηρεσίες ηλεκτρονικού ταχυδρομείου αλλά και υπηρεσίες ανταλλαγής πολύμεσικών πληροφοριών( όπως εικόνες, φωτογραφίες, βίντεο) (Ελπέκογλου, 2011). 25

34 Όταν πρόκειται για την online κοινωνική δικτύωση, οι ιστοσελίδες που χρησιμοποιούνται συχνά είναι γνωστές ως ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης. Οι δικτυακοί τόποι κοινωνικής δικτύωσης λειτουργούν σαν μια online κοινότητα των χρηστών του Διαδικτύου. Ανάλογα με την εν λόγω ιστοσελίδα, πολλά από αυτά τα online μέλη έχουν κοινά ενδιαφέροντα σε χόμπι, στη θρησκεία ή και στην πολιτική. Μόλις επιτραπεί η πρόσβαση σε μια ιστοσελίδα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί αμέσως να αρχίσει η κοινωνικοποίηση. Αυτή η κοινωνικοποίηση μπορεί να περιλαμβάνει την ανάγνωση του προφίλ στις σελίδες των άλλων μελών και ενδεχομένως και την επικοινωνία μαζί τους. Οι πρώτες προσπάθειες υποστήριξης της ανάπτυξης των υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης με χρήση των υπολογιστικά υποστηριζόμενων τεχνολογιών επικοινωνίας (που περιλάμβανε τις τεχνολογίες των Usenets και ARPANET), τοποθετείται περίπου στο 1904 οπότε και εμφανίστηκαν κάποιες υπηρεσίες που υβριδικά υποστήριζαν την συγκέντρωση και εγγύτητα των χρηστών σε κοινούς «ηλεκτρονικούς χώρους» και την ανάδραση του, είτε μέσω υπηρεσιών chat rooms, είτε με κάποιες τεχνολογίες που θυμίζουν σήμερα κάτι από blogs, οι οποίες επέτρεπαν στους χρήστες να δημοσιεύουν σε προσωπικές ιδέες και πληροφορίες που τους αφορούσαν. Χρειάστηκε όμως να περάσουν χρόνια για να γνωρίσουν οι υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης την αναγνώριση που απολαμβάνουν σήμερα. Παρόλα αυτά από το 1994 οι εν λόγω υπηρεσίες αναπτύσσονται σταθερά και ταχύτατα, επεκτείνοντας διαρκώς τις παρεχόμενες προς τους χρήστες δυνατότητες αλλά και τις τεχνολογίες στις οποίες βασίζονται και τις οποίες αξιοποιούν. Έτσι ισχυροποιείτε η νέα γενιά δικτυακών υπηρεσιών και εφαρμογών, που χαρακτηρίζονται κατά βάση από την κατεύθυνση ενίσχυσης και συμμετοχής, της ανάδρασης, της δημιουργίας από πλευράς των χρηστών και του ενεργότερου ρόλου τους σε κοινότητες διαμοιρασμού, ανταλλαγής και συνεργατικής δημιουργίας ( Με την ολοκλήρωση της αναφοράς στις υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης, θεωρείται ότι έχει διαμορφωθεί κατάλληλα το υπόβαθρο για την επισκόπηση των εφαρμογών που σήμερα τυγχάνουν ευρείας αποδοχής και έχουν γνωρίσει σημαντική άνθηση, καταγράφοντας εκθετικούς ρυθμούς ανάπτυξης και επέκτασης. 26