που διεξήχθει σε εννιά Εφαρμογές Ανοικτού Κώδικα (Open Source) εξ αποστάσεως

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠAΤΡΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Τµήµα Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών & Πληροφορικής Σχεδιασµός και Ανάπτυξη Πρότυπου Συστήµατος Ηλεκτρονικής Μάθησης που αξιοποιεί τεχνολογίες Κινητών Συσκευών (Κινητή Ηλεκτρονική Μάθηση - Mobile e-learning) Μεταπτυχιακή ιπλωµατική Εργασία Σουλτάνα Καµπανά ΑΜ: 671 Επιβλέπων Καθηγητής : Αθανάσιος Τσακαλίδης Τριµελής Εξεταστική Επιτροπή: Αθανάσιος Τσακαλίδης, Καθηγητής Ιωάννης Γαροφαλάκης, Καθηγητής Χρήστος Μακρής, Επίκουρος Καθηγητής Πάτρα, Σεπτέβριος 2011

2 Ευχαριστίες Η παρούσα εργασία αποτελεί διπλωµατική εργασία στα πλαίσια του µεταπτυχιακού προγράµµατος "Επιστήµης και Τεχνολογίας Υπολογιστών" του τµήµατος Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής. Πριν την παρουσίαση των αποτελεσµάτων της παρούσας διπλωµατικής εργασίας, αισθάνοµαι την υποχρέωση να ευχαριστήσω ορισµένους από τους ανθρώπους που γνώρισα, συνεργάστηκα µαζί τους και έπαιξαν πολύ σηµαντικό ρόλο στην πραγµατοποίησή της. Πρώτο από όλους θέλω να ευχαριστήσω τον επιβλέποντα καθηγητή της διπλωµατικής εργασίας, Καθηγητή Αθανάσιο Τσακαλίδη για την πολύτιµη καθοδήγηση του και την εµπιστοσύνη και την εκτίµηση που µου έδειξε. Στη συνέχεια θα ήθελα να ευχαριστήσω τον διδάκτορα ηµήτριο Τσώλη που µε τα πλούσια πνευµατικά προσόντα και το ήθος του συνέβαλε ουσιαστικά στην ολοκλήρωση αυτής της εργασίας. Τις ευχαριστίες µου εκφράζω και στο καθηγητές Ιωάννη Γαροφαλάκη και Αναπληρωτή Καθηγητή Χρήστο Μακρή που δέχτηκαν να είναι µέλη της τριµελής επιτροπής αξιολόγησης της µεταπτυχιακής εργασίας. Τέλος, θέλω να ευχαριστήσω τους γονείς µου Ανδρέα και Μαρία, την αδερφή µου Νεκταρία, καθώς και τους υπέροχους φίλους µου που µε υποµονή και κουράγιο πρόσφεραν την απαραίτητη ηθική συµπαράσταση για την ολοκλήρωση της µεταπτυχιακής µου εργασίας. 2

3 Περίληψη Η εισαγωγή των νέων Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην εκπαίδευση άλλαξε σηµαντικά τη µορφή και τη λειτουργία της. Με την υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών αναπτύχθηκε και αναπτύσσεται ακόµα η ηλεκτρονική µάθηση (e-learning), m- learning και η εξ αποστάσεως εκπαίδευση απέκτησε µια νέα διάσταση και νέες δυνατότητες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση αποτελεί έναν από τους βασικούς προποµπούς της νέας εποχής στο χώρο της εκπαίδευσης. Η κινητή ηλεκτρονική µάθηση θα χαρακτηρίσει τις νέες στρατηγικές, τις πρακτικές, τα εργαλεία, τις εφαρµογές, και τους πόρους για να εκπληρώσει την υπόσχεση της πανταχού παρούσας, προσωπικής, και συνδεδεµένης εκµάθησης, καθώς βασίζεται στην ιδέα της εκµάθησης µε κινητές συσκευές οπουδήποτε οποιαδήποτε στιγµή, παρέχοντας µεγαλύτερη ευκολία στην κίνηση, τη σύνδεση σε κάποιο δίκτυο και τέλος χαρακτηρίζεται άπό νέες στρατηγικές και τα εργαλεία. Εποµένως, προσφέρει ανεξαρτησία. Στόχος της διπλωµατικής εργασίας είναι να υλοποιηθεί ένα σύστηµα που θα βασίζεται στα διεθνή τεχνολογικά πρότυπα για ανοικτή, σύγχρονη και ασύγχρονη εκµάθηση για κινητά τηλέφωνα και ειδικότερα για iphones. Θα χρησιµοποιηθεί και επεκταθεί η πλατφόρµα ανοικτού κώδικα Moodle και το σύστηµα θα πληρεί όλες τις τεχνικές προδιαγραφές καθώς τα κινητά τηλέφωνα απαιτούν ειδικές τεχνικές και λειτουργικές απαιτήσεις. Πιο συγκεκριµένα, αποσαφηνίζονται βασικοί όροι για την µάθηση και την εκπαίδευση, καθώς επίσης παρουσιάστηκαν ακροθιγώς και οι τύποι εκπαίδευσης και µάθησης. Στη συνέχεια, παρουσιάζεται η υφιστάµενοι κατάσταση στα παραδοσιακά Συστήµατα ιαχείρισης Μάθησης και στα Προσαρµοστικά Συστήµατα Ηλεκτρονικής Μάθησης. Αποφασίστηκε να χρησιµοποιηθεί ως βασικός πυρήνας του συστήµατος ένα παραδοσιακό σύστηµα διαχείρισης µάθησης, το Moodle, βασιζόµενοι σε µια αξιολόγηση (Sabine 2005) που διεξήχθει σε εννιά Εφαρμογές Ανοικτού Κώδικα (Open Source) εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Ο κύριος στόχος της αξιολόγησης ήταν οι ικανότητες και τα χαρακτηριστικά των συστηµάτων αυτών στην προσαρµογή και την εξατοµίκευση και το Moodle έλαβε τη μέγιστη αξιολόγηση σε πέντε από τα οκτώ κριτήρια που τέθηκαν. Στόχος αυτής της έρευνας ήταν να βρεθεί το καλύτερο σύστημα ηλεκτρονικής μάθησης ανοικτού κώδικα το οποίο θα μας επέτρεπε να αναπτυχθεί μια πλατφόρμα κινητής μάθησης που θα συνδίαζε τα πλεονεκτήματα των σύγχρονων Προσαρμοστικών Συστημάτων Ηλεκτρονικής Μάθησης, όπως η προσαρµοστικότητα και την εξατοµίκευση µε τα βασικά χαρακτηριστικά των παραδοσιακών Συστηµάτων ιαχείρισης Μάθησης, όπως είναι η επαναχρησιμοποίηση και η ολοκλήρωση. Πραγµατοποιήθηκε εγκατάσταση του Moodle σε διαθέσιµο server της σχολής Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής και πραγµατοποιήθηκε κατάλληλη επέκταση του µε τέτοιο τρόπο ώστε τα µαθήµατα να προσαρµόζονται στις δυνατότητες κάθε µαθητή, στους µαθησιακούς στόχους του, καθώς και στα επίπεδα γνώσης, και το τρόπο µάθησης του κάθε µαθητή, ενώ ταυτόχρονα να είναι προσβάσιµα και από κινητές συσκευές όπως iphones και ipads. Για να επιτευχθεί η πρόσβαση στα µαθήµατα της πλατφόρµας από κινητές συσκευές εγκαταστάθηκαν σε ένα iphone οι εφαρµογές mpage και mtouch. Ύστερα από πειράµατα που διενεργήθηκαν η εφαρµογή mpage παρουσιάζει πλεονεκτήµατα έναντι της εφαρµογής mtouch και του web browser. Τα πλεονεκτήµατα που εµφανίζονται και αναλύονται στην 3

4 παρούσα διπλωµατική οφείλονται στο γεγονός ότι η mpage επικοινωνεί µε τη δική της web service και είναι σε θέση να ζητά µόνο τα δεδοµένα που χρειάζεται. 4

5 Abstract The integration of the Information and Communication Technologies (ICT) has changed significantly the field of education. Due to the adoption of the new technologies, e-learning has been emerged and developed. As a result, distance learning has transformed and new possibilities have appeared while m-learning gives new potentials. The m-learning will feature new strategies, practices, tools, applications, and resources to fulfill the promise of ubiquitous, personal, and connected learning, as it is based on the idea of learning with mobile devices anywhere at any time, providing greater ease of movement, connecting to a network and finally filled by new strategies and tools. Therefore, it offers independence. The aim of the thesis is to implement a system based on international technology standards for open, synchronous and asynchronous learning for mobile phones and especially for iphones. The open source platform Moodle will be used and be extended and the system will meet all technical specifications as well as mobile phones require specific technical and functional requirements. More specifically, initiallly this thesis clarify key terms of learning and education as well as present briefly the types of education and learning. Then, it presents the current situation in the traditional Learning Management Systems and Adaptive e-learning Systems. Based on an evaluation (Sabine 2005) conducted in nine open source platforms of elearning management system, we decided to use as a core system of our platform, a traditional learning management system, the Moodle, The main objective of the evaluation was the skills and the characteristics of such systems to be adaptive and personalized. Moodle received the highest evaluation in five out of eight criteria. The objective of this research was to find the best system of e-learning open source which will allow us to develop a mobile learning platform that combines the advantages of modern e-learning Adaptive Systems, such as adaptability and customization with the essential features of traditional systems Learning Management, such as reuse and integration. An installation of Moodle took place in a server of Computer Engineering and Informatics and an extension carried out so that the courses appear to be customized to each student, the learning objectives, and the levels of knowledge and learning styles of each student, while are accessible from mobile devices like iphones and ipads. mpage and mtouch applications installed on an iphone to gain access to the courses of the platform from mobile devices Following experiments carried out proved that mpage has advantages over the mtouch and web browser to the fact that mpage communicates with its own web service and be able to request only the data needed. 5

6 Περιεχόμενα Ευχαριστίες... 2 Περίληψη... 3 Abstract Μάθηση και E-learning Εισαγωγή Τι είναι η Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (ΑεξΑΕ) Ανάγκες εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Χαρακτηριστικά εκπαιδευόµενων από απόσταση Μεθοδολογία υλοποίησης της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Σύγχρονη και ασύγχρονη εκπαίδευση Κατηγορίες της ηλεκτρονικής µάθησης ύο µέθοδοι για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση Φορείς παροχής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Λογισµικό Πρότυπα Moodle Εισαγωγή στην εφαρµογή MOODLE Πιθανοί χρήστες Moodle Βασικά χαρακτηριστικά της εφαρµογής Moodle Βασικές οδηγίες εγκατάστασης Απαιτήσεις Λόγοι επιλογής του Moodle Mobile Elearning Εισαγωγή Θεωρίες µάθησης Αρχές µάθησης για σχεδιασµό υλικών κινητής µάθησης

7 3.3. Η τρέχουσα κατάσταση της κινητής µάθησης Βασικές ευκαιρίες στην κινητή µάθηση Οι µεγάλες προκλήσεις στην κινητή µάθηση Σχετικές τάσεις της αγοράς και καινοτοµίες Στόχοι για την κινητή µάθηση Λειτουργικά Συστήµατα σε Κινητές Συσκευές Ιστορία Προβολή της αγοράς Λειτουργικά Συστήµατα Έξυπνων Κινητών Σύγκριση OS Έξυπνων Κινητών Πίνακας 2: Συγκρίσεις Κινητών Λειτουργικών Συστηµάτων ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ OWLearn Εργαλεία Εξατοµίκευσης και Προσαρµοστικότητας Τροποποίηση Βασικού Κώδικα Moodle Πρόσθετο Mediabird Study Notes Πρόσθετο ILP Εξατοµικευµένη Μάθηση PLP Ανάπτυξη Πρώιµο έργο Αρχική ανάπτυξη Περαιτέρω Προσαρµογή Προσαρµογή Εγκατάσταση ιαδικασία εγκατάστασης ιαµόρφωση PLP Ρυθµίσεις

8 Ρυθµίσεις Στόχων Ρόλοι και Πλαίσια Περιβάλλον Χρήστη Ενότητες Πληροφορίες Φοιτητή Στόχοι Ανησυχίες (Concerns) ILP Εργαλεία για Σύγχρονη Ηλεκτρονική Μάθηση Πρόσθετο Dimdim Ελάχιστες απαιτήσεις Από την απόψη του δασκάλου Από την απόψη του µαθητή: Πρόσθετο Sclipo Live Web Class Πρόσθετο WiZiQ live class Εργαλεία κινητής µάθησης Πρόσθετο mpage Ελάχιστες απαιτήσεις Επικύρωση Εξυπηρετητή Σελίδα εισόδου Site Level "Κεντρική Σελίδα" του Moodle Τα Μαθήµατά µου και Κατηγορίες Μπλοκ Ιστοχώρου mfolder Επίπεδο Μάθηµα

9 Σελίδα Μαθήµατος Μπλοκ ραστηριότητες Υποστηριζόµενες ενότητες Ειδικά Χαρακτηριστικά Πρόσθετο mtouch Ελάχιστες απαιτήσεις Σελίδα εισόδου Επίπεδο Μάθηµα Υποστηριζόµενες ενότητες Ειδικά Χαρακτηριστικά Συµπεράσµατα Βιβλιογραφία

10 1. Σκοπός Διπλωματικής Εργασίας 1.1. Σύνοψη "Ο Θεός µας προόριζε να είµαστε ασύρµατοι. Το τελευταίο καλώδιο στο οποίο ήµασταν συνδεδεµένοι κόπηκε κατά τη γέννηση"- Frank Sanda, Motorola Η εκπαίδευση είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της οικονοµικής ανάπτυξης σε κάθε έθνος. Παραδοσιακά, η επίσηµη εκπαίδευση προσφέρεται σε µία αίθουσα όπου ο δάσκαλος και οι µαθητές αλληλεπιδρούν ο ένας µε τον άλλο πρόσωπο µε πρόσωπο. Αυτή η µορφή της µάθησης είναι της οµάδας, και η τεχνολογία ενεργεί ως συµπλήρωµα για το δάσκαλο. Για το µαθητή, αυτό σηµαίνει ότι η φυσική τους παρουσία και η συµµετοχή σε οµαδικές συζητήσεις αποτελεί αναπόσπαστο µέρος του προγράµµατος σπουδών της σχολής. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να τηρεί το πρόγραµµα σπουδών, καθώς και να προετοιµάζει και να αξιολογεί το διδακτικό υλικό του µαθήµατος. Παρόλες τις προκλήσεις, η παραδοσιακή αίθουσα προσφέρει µια µοναδική ευκαιρία για τους καθηγητές και τους µαθητές, να αλληλεπιδρούν µε τους συνοµηλίκους τους. Ωστόσο, υπάρχει το πρόβληµα ότι όλοι δεν έχουν την ευκαιρία να πάνε στο σχολείο. Για παράδειγµα, µπορούν να ζουν πολύ µακριά, µπορεί να είναι άτοµα µε κάποια σωµατική αναπηρία και άλλα παρόµοια. Αυτοί οι περιορισµοί οδήγησαν σε άλλες µορφές εκπαίδευσης που είχαν τη δυνατότητα προσέγγισης µεγαλύτερου ακροατηρίου. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση (dlearning), ηλεκτρονική µάθηση (elearning) και η κινητή µάθηση (mlearning) προσφέρουν λύσεις που καλύπτουν τις ελλείψεις της παραδοσιακής σχολικής αίθουσας. Στην παρούσα διπλωµατική εργασία, σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε πρότυπο σύστηµα Ηλεκτρονικής Μάθησης που αξιοποιεί τεχνολογίες κινητών συσκευών, ώστε να προσαρµόζεται και να εξατοµικεύεται ανάλογα µε τις ανάγκες και τις απαιτήσεις των µαθητών Περιγραφή Αυτό είναι όπου ασύρµατη τεχνολογία προέρχεται in Σε συνδυασµό µε τη χρήση ενός χειρός ασύρµατη συσκευή και το λογισµικό / hardware λύσεις που καθιστούν δυνατή την πρόσβαση σε εκπαιδευτικό περιεχόµενο, οι µαθητές εκτίθενται σε µια νέα εκπαιδευτική εµπειρία, εκπαίδευση ή κινητό mlearning. Οι ειδικοί του τοµέα έχουν προσφέρει διαφορετικούς ορισµούς για αυτή τη µορφή της εκπαίδευσης. Τα παρακάτω αποσπάσµατα προέρχονται από το µέλλον της µάθησης:. Από elearning να mlearning. (Keegan, 2002): Η ικανότητα να λαµβάνετε µάθηση οποιαδήποτε στιγµή, οπουδήποτε και σε οποιαδήποτε συσκευή. (Chabra, Figueiredo, 2002). Το σηµείο στο οποίο φορητών υπολογιστών και elearning διασταυρώνονται για να προκαλέσει οποιαδήποτε στιγµή, οπουδήποτε εµπειρία εκµάθησης. (Harris, 2001). mlearning.. it.s elearning µέσω κινητών υπολογιστικών συσκευών: Palms, Windows CE µηχανές, ακόµα και ψηφιακό τηλέφωνο κυττάρων. (Quinn, 2000). 10

11 Με βάση αυτούς τους ορισµούς, και για τους σκοπούς της παρούσας έκθεσης, προσφέρουµε τον ακόλουθο ορισµό της mlearning: mlearning µαθαίνει ότι µπορεί να γίνει οποιαδήποτε στιγµή, οπουδήποτε µε τη βοήθεια µιας κινητής συσκευής στον υπολογιστή. Η συσκευή πρέπει να µπορεί να παρουσιάζει το περιεχόµενο της µάθησης και την παροχή ασύρµατων αµφίδροµη επικοινωνία µεταξύ εκπαιδευτικών (ες) και φοιτητών (ες). Συνήθως, µια εκπαιδευτική οργάνωση διαχειρίζεται τόσο το περιεχόµενο των µαθηµάτων και τις υπηρεσίες επικοινωνίας. Μια φορητή συσκευή είναι εξ ορισµού µας µια φορητή, ασύρµατη συσκευή που είναι ικανή να δείχνει τις ιστοσελίδες. Η συσκευή µπορεί να είναι ένα PDA, κινητό τηλέφωνο ή ένα υβρίδιο. Στο Σχήµα 1 που ακολουθεί, παρουσιάζει το πως λειτουργεί το mlearning. Το τηλέφωνο συµβολίζει ένα WAP ενεργοποιηµένη τηλέφωνο, smartphone ή PDA. Με τη βοήθεια ενός ασύρµατου Internet / Intranet, οι µαθητές µπορούν να λάβουν το περιεχόµενο του µαθήµατος που βρίσκεται σε έναν αποµακρυσµένο server, υπηρεσίες υποστήριξης φοιτητών και άλλων υλικών που αποτελούν το συνολικό εκπαιδευτικό πακέτο. Η ασύρµατη συσκευή χειρός επιτρέπει την αλληλεπίδραση µαθητή-φοιτητή και την αλληλεπίδραση µαθητή-καθηγητή. Η βασική διαφορά σε αυτό το µοντέλο σε σχέση µε το elearning είναι ότι όλη η επικοινωνία είναι ασύρµατη. Σχήµα 1: Ασύρµατο περιβάλλον του µέλλοντος, Keegan 2002 Το mlearning όχι µόνο σπάει τα εµπόδια, αλλά και παρουσιάζει νέες προκλήσεις στον εκπαιδευτικό χώρο. 11

12 Στην παρούσα διπλωµατική µεταπτυχιακή εργασία πραγµατοποιήθηκε σχεδιασµός και ανάπτυξη πρότυπου συστήµατος ηλεκτρονικής µάθησης που αξιοποιεί τεχνολογίες κινητών συσκευών. Χρησιµοποιήθηκε και εγκαταστάθηκε σε εξυπηρετητή το Moodle Επεκτάθηκε µε τέτοιο τρόπο ώστε να ενσωµατώνει εργαλεία προσαρµοστικότητας, εξατοµίκευσης και κοινωνικής δικτύωσης. Όλα τα παραπάνω που περιγράφουν ακροθιγώς την αρχιτεκτονική του συστήµατος µας, απεικονίζονται στo σχήµα 2. Σχήµα 2: Περιγραφή αρχιτεκτονικής πλατφόρµας OWLearn 1.3. Οργάνωση Μεταπτυχιακής Διπλωματικής Εργασίας Στη συνέχεια, θα παρουσιαστεί η οργάνωση της παρούσας µεταπτυχιακής διπλωµατικής εργασίας: Στο κεφάλαιο 2 επιχειρείται µια εισαγωγή στη µάθηση και την εκπαίδευση. ίνονται ορισµοί για την αποσαφήνιση των όρων µάθησης και εκπαίδευσης και των κατηγοριών τους καθώς και το λογισµικό που χρησιµοποιείται στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Στο κεφάλαιο 3 γίνεται εκτενής αναφορά στο Moodle και τα χαρακκτηριστικά του, ενώ αναφέρονται οι λόγοι που οδήγησαν στην επιλογή αυτού του LMS ως πυρήνα του συστήµατος. Στο κεφάλαιο 4 γίνεται εκτενής αναφορά στην κινητή µάθηση, τόσο για την τρέχουσα κατάσταση όσο και για τις προκλήσεις και τους στόχους ώστε να µετατραπεί από µια κατάσταση άνισης και διάσπαρτης καινοτοµίας σε µια δύναµη για δυναµική εκπαιδευτική επιρροή. Στο κεφάλαιο 5 αναφέρονται τα τρέχοντα λειτουργικά συστήµατα σε κινητές συσκευές. 12

13 Στο κεφάλαιο 6 περιγράφεται αναλυτικά η πλατφόρµα OWLearn, δηλ. τα εργαλεία εξατοµίκευσης και προσαρµοστικότητας, τα εργαλεία για Σύγχρονη Ηλεκτρονική Μάθηση και τα εργαλεία κινητής µάθησης. Στο κεφάλαιο 7 παρουσιάζονται τα συµπεράσµατα της παρούσας διπλωµατικής εργασίας. 13

14 2. Μάθηση και E-learning 2.1. Εισαγωγή Η µάθηση είναι η διαδικασία που αποσκοπεί στην απόκτηση γνώσης. Η γενική µαθησιακή διαδικασία, ανάλογα µε τον τρόπο διεξαγωγής της, µπορεί να διακριθεί σε επιµέρους κατηγορίες. Σε µία τέτοια διάκριση βλέπουµε ότι µία µορφή µάθησης είναι η εκπαίδευση, όπου η διαδικασία απόκτησης γνώσης δοµείται και ελέγχεται από έναν εξωτερικό παράγοντα και έχει προκαθορισµένο σκοπό, ενώ µία άλλη µορφή είναι η ανοικτή µάθηση, όπου η διαδικασία κινείται και ελέγχεται σε κάποιο βαθµό από τον εκπαιδευόµενο. Εκτός από αυτές τις διακρίσεις υπάρχουν και αρκετές διαφορετικές κατηγοριοποιήσεις των µεθόδων που σχετίζονται µε τη µορφή της διαδικασίας και µε τα µέσα που χρησιµοποιούνται για την απόκτηση της γνώσης. Μία βασική διάκριση που παρατηρείται, είναι αυτή ανάµεσα στην ατοµική µάθηση (individual learning) και στην οµαδική µάθηση (group learning). Επίσης, υπάρχει η διδασκαλία από καθέδρας (frontal teaching/learning) η οποία είναι µία διαδικασία οµαδικής µάθησης όπου εκπαιδευτικές αλληλεπιδράσεις υπάρχουν µόνο κατακόρυφα, µεταξύ του εκπαιδευτή και των εκπαιδευόµενων, καθώς και η συνεργατική µάθηση (collaborative learning) όπου υπάρχουν και οριζόντιες αλληλεπιδράσεις µε µαθησιακό περιεχόµενο και σκοπό, µεταξύ των µαθητευόµενων. Ξεκινώντας µια προσπάθεια ανάλυσης των πολιτικών που υλοποιούνται για την επίτευξη της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης θα ήταν χρήσιµο να γίνει µια αποσαφήνιση των όρων που σχετίζονται µε το θέµα, για την αποφυγή της σύγχυσης που παρατηρείται στη χρήση τους. Πραγµατικά παρατηρείται µια σηµασιολογική σύγχυση στην ορολογία (OCLC, 2003, σ. 6) τόσο στην τεχνολογική, όσο και στην παιδαγωγική ορολογία. Οι όροι που θα συναντήσει κανείς µε την ενασχόληση του µε τη θεµατική περιοχή της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι, κυρίως, οι εξής: Μάθηση Συνεργατική µάθηση Ενεργητική µάθηση Εποικοδοµητική µάθηση Εξατοµικευµένη µάθηση Εκπαίδευση ια βίου εκπαίδευση Εκπαίδευση ενηλίκων Ανοικτή εκπαίδευση Εξ αποστάσεως εκπαίδευση Ηλεκτρονική εκπαίδευση Ηλεκτρονική µάθηση ή εκµάθηση. 14

15 Το ζωτικό στοιχείο της εκπαίδευσης και ο τελικός σκοπός της είναι η µάθηση. Για τη µάθηση έχουν δοθεί διάφοροι ορισµοί και έχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες 1. Το δεδοµένο είναι ότι η µάθηση προκύπτει από τη συνεχή αλληλεπίδραση του ατόµου µε το περιβάλλον, η οποία και οδηγεί στη διαµόρφωση συµπεριφορών. Ουσιαστικά η µάθηση είναι η διαδικασία που έπεται ενός αρχικού ερεθίσµατος και συνίσταται στη σταδιακή επεξεργασία πληροφοριών και την αλληλουχία εσωτερικών λειτουργιών (Τσιµπόγλου, Παπαθεοδώρου, 2000). Πρόκειται για µια διεργασία µε την οποία µαθαίνουµε µέσα από εµπειρίες και αντιλήψεις και έχει αντίκτυπο στη συµπεριφορά και στην προσωπικότητά µας. Στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση ορισµένες µαθησιακές µέθοδοι θεωρούνται καταλληλότερες, ειδικά µε την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Πρόκειται κυρίως για διδακτικές λειτουργίες που βασίζονται στο «µοντέλο επεξεργασίας της πληροφορίας» σε αντίθεση µε το «µοντέλο µεταβίβασης της πληροφορίας» που παραδοσιακά συνάδει µε τη συµβατική εκπαίδευση. Οι κυριότερες διδακτικές λειτουργίες ή στρατηγικές που φαίνεται να είναι αποτελεσµατικές στο πεδίο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι: Συνεργατική µάθηση Ενεργητική µάθηση Εποικοδοµητική µάθηση Εξατοµικευµένη µάθηση. Η συνεργατική µάθηση (collaborative learning) είναι η µέθοδος διδασκαλίας η οποία υλοποιείται σε µια οµάδα ανθρώπων µε κοινά µαθησιακά χαρακτηριστικά γνωρίσµατα (Παντάνο-Ρόκου, 2001). Οι διδάσκοντες και οι διδασκόµενοι είναι ενεργά µέλη της διαδικασίας µάθησης και µαθαίνουν ο ένας από τον άλλο, παρά µέσω εκπαιδευτικού υλικού. Πρόκειται για µια µέθοδο ιδιαίτερα χρήσιµη για επαγγελµατίες υψηλού επιπέδου. Η ενεργητική µάθηση (active learning) είναι η µέθοδος διδασκαλίας η οποία υποστηρίζει την ανεξάρτητη συγκρότηση γνώσης από τους εκπαιδευόµενους. Με τη µέθοδο αυτή ο εκπαιδευόµενος ανακαλύπτει τη γνώση µόνος του και µε ελάχιστη βοήθεια από τον εκπαιδευτή, ο οποίος έχει το ρόλο του καθοδηγητή (Παντάνο-Ρόκου, 2001). Στην εκπαίδευση από απόσταση προωθούνται τα ενεργά στυλ µάθησης (active learning styles) όπου οι διδασκόµενοι αναλαµβάνουν την ευθύνη των µαθησιακών στόχων τους καθώς και των τρόπων που θα τους επιτύχουν. Ενεργητική µάθηση δηλαδή σηµαίνει ότι οι σπουδαστές δεν στηρίζονται µόνο στις πηγές που 1 Για µια συνοπτική παρουσίαση των θεωριών για τη µάθηση βλ. Κόκκος, Α. (1998). «Αρχές µάθησης ενηλίκων», στο: Κόκκος, Α., Λιοναράκης, Α., Ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση, τ. Β, Σχέσεις διδασκόντων διδασκοµένων. Πάτρα: Ε.Α.Π. Για µια αναλυτικότερη προσέγγιση των θεωριών µάθησης και µερικών κοινών στοιχείων τους βλ. Rogers, A. (1999). Η εκπαίδευση ενηλίκων. Αθήνα: Μεταίχµιο. 15

16 προτείνονται από τους διδάσκοντες αλλά σταδιακά ανακαλύπτουν και χρησιµοποιούν και άλλο υλικό που προκύπτει από δική τους έρευνα (Roes, 2001). Η εποικοδοµητική µάθηση (constructive learning) πραγµατοποιείται µε βάση τις προϋπάρχουσες γνώσεις και εµπειρίες των εκπαιδευόµενων. Είναι µια ενεργή δραστηριότητα σύµφωνα µε την οποία οι εκπαιδευόµενοι συγκροτούν τις νέες γνώσεις βασιζόµενοι στις παλαιότερες (Παντάνο-Ρόκου, 2001). Η εξατοµικευµένη µάθηση (individualized learning 2 ) είναι ένας όρος που άρχισε να αποκτά ιδιαίτερο νόηµα µε την έλευση των νέων τεχνολογιών, µια και ο εκπαιδευόµενος πλέον βρίσκεται σε αλληλεπίδραση µε το εκπαιδευτικό υλικό µέσω των ηλεκτρονικών υπολογιστών και µέσω του διαδικτύου και είναι εκείνος που καθορίζει την πορεία της µελέτης του και το επίπεδο διείσδυσης που ο ίδιος επιθυµεί. Η εκπαίδευση σαν ευρύτερη έννοια αφορά κάθε οργανωµένη προσπάθεια παροχής ή απόκτησης πληροφορίας µε σκοπό τη συγκρότηση γνώσης. Αποτελεί διεργασία αλλαγής και θα µπορούσαµε να την ορίσουµε ως σχεδιασµένη και συγκροτηµένη µάθηση που έχει σαφή στόχο και αποβλέπει σε συγκεκριµένο αποτέλεσµα. Πρόκειται δηλαδή για οργανωµένη ή σχεδιασµένη µαθησιακή δραστηριότητα, µια άµεση µαθησιακή διεργασία (Rogers, 1999). Τυπικοί φορείς της εκπαίδευσης είναι τα πανεπιστήµια, τα κολέγια και τα σχολεία, δηλαδή οι θεσµοθετηµένοι φορείς που συνθέτουν το εκπαιδευτικό σύστηµα. Η δια βίου εκπαίδευση ορίζεται ως ο πλήρης κύκλος µάθησης, ο οποίος συµπεριλαµβάνει τη µάθηση από την παιδική ηλικία, την επίσηµη εκπαίδευση σε όλα τα επίπεδα αλλά και την ανεξάρτητη εκπαίδευση των ενηλίκων σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Στη δια βίου εκπαίδευση συµπεριλαµβάνεται και η εξ αποστάσεως εκπαίδευση (Σεµερτζάκη, 2004) και εµπεριέχονται όροι όπως η επιµόρφωση και η κατάρτιση. Η δια βίου εκπαίδευση πολλές φορές εµφανίζεται και ως συνεχιζόµενη εκπαίδευση, ακριβώς γιατί δίνει τη διάσταση της παροχής κύκλων µάθησης πέραν της αρχικής ή της προαπαιτούµενης. Είναι προφανές ότι χρειάζεται να συνεχίσουµε να µαθαίνουµε, γιατί δεν είναι εφικτό να µάθουµε εφάπαξ όλα όσα θα χρειαστούµε κατά τη διάρκεια της ζωής µας. Εποµένως η εκπαίδευση συνεχίζεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής και µάλιστα αποτελεί απαραίτητο στοιχείο της ίδιας της ζωής (Rogers, 1999, σ. 310). Άµεση σχέση µε τη δια βίου εκπαίδευση έχει η εκπαίδευση ενηλίκων µε την έννοια ότι πολλές φορές συµπίπτουν µια και η δια βίου εκπαίδευση συνήθως απευθύνεται σε ενήλικες, έχουν δηλαδή το ίδιο πεδίο εφαρµογής. Η εκπαίδευση ενηλίκων είναι η παροχή σχεδιασµένων µαθησιακών δραστηριοτήτων σε ώριµα άτοµα µε κριτήρια την υπευθυνότητά τους, την κοινωνική τους εµπειρία και τον ισορροπηµένο τρόπο ύπαρξή τους (Κόκκος, 1999, σ. 33). 2 Μεταφράσεις των όρων µπορούν να αναζητηθούν σε ειδικά λεξικά και γλωσσάρια, όπως το: Buckmann, N. M. (1991). Γλωσσάριο Ορολογίας Σπουδών εξ Αποστάσεως. Αθήνα. 16

17 Η ανοικτή εκπαίδευση ή και ανοικτή παιδεία θα µπορούσε να χαρακτηρισθεί ως ένα ιδεώδες ή ως µια φιλοσοφία σύµφωνα την οποία η µόρφωση είναι δικαίωµα όλων των ανθρώπων και θα πρέπει να την απολαµβάνουν σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους (Λιοναράκης, Λυκουργιώτης, 1999). Η ανοικτή εκπαίδευση βέβαια δεν θα πρέπει να συγχέεται µε µια «εκπαίδευση ανοικτή σε όλους». Η εκπαίδευση που παρέχεται από ένα ανοικτό πανεπιστήµιο, για παράδειγµα, δεν µπορεί να απευθύνεται σε όλους αλλά σε εκείνους που έχουν προηγουµένως ολοκληρώσει κάποια προαπαιτούµενα προγράµµατα (Race, 1999, σ. 28). Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση (distance education) ορίζεται ως η εκπαιδευτική διαδικασία, όπου ο διδασκόµενος βρίσκεται σε φυσική απόσταση από το διδάσκοντα και τον φυσικό φορέα εκπαίδευσης (Λιοναράκης, 2001). ίνοντας όµως και µια παιδαγωγική διάσταση, θα µπορούσαµε να ορίσουµε την εξ αποστάσεως εκπαίδευση ως τη διαδικασία που διδάσκει και ενεργοποιεί το σπουδαστή µε στόχο να µαθαίνει αυτόνοµα, ακολουθώντας µια ευρετική πορεία προς τη γνώση (Βαλής, κ.ά., 2003). Ουσιαστικά η εκπαίδευση από απόσταση είναι ένα σύστηµα µια µέθοδος εκπαίδευσης και σαν έννοια είναι ευρύτερη από την ηλεκτρονική εκπαίδευση ή την τηλεκπαίδευση. Η ηλεκτρονική εκπαίδευση αφορά στην εκπαίδευση που πραγµατοποιείται όχι µόνο από απόσταση αλλά και µε τη βοήθεια των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Με τον όρο δηλαδή ηλεκτρονική εκπαίδευση εννοούµε τη διάχυση εκπαιδευτικού περιεχοµένου µε τη βοήθεια ηλεκτρονικών µέσων, τόσο σε ασύγχρονη όσο και σε σύγχρονη µορφή επικοινωνίας. Πολλές φορές συναντάται και µε τον όρο τηλεκπαίδευση. Ο όρος τηλεκπαίδευση αναφέρεται στη χρήση της τηλεµατικής τεχνολογίας (τηλεπικοινωνίες και υπολογιστές) για την παροχή εκπαίδευσης (Τσαµασφύρος, 1998). Παράλληλα µε τον όρο ηλεκτρονική εκπαίδευση χρησιµοποιείται και ο όρος ηλεκτρονική µάθηση (e-learning) ή ηλεκτρονική εκµάθηση, υπογραµµίζοντας τη δυνατότητα απόκτησης γνώσεων µέσω ηλεκτρονικών µέσων. Ηλεκτρονική µάθηση είναι η χρήση της ηλεκτρονικής τεχνολογίας για τη διανοµή, την υποστήριξη και την ενίσχυση της διδασκαλίας και της µάθησης (Παπαδάκης & Φραγκούλης, 2005) Τι είναι η Ανοικτή και εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση (ΑεξΑΕ) Στη σηµερινή εποχή µε τις αυξανόµενες απαιτήσεις εξειδίκευσης και κατάρτισης αλλά και επικαιροποίησης των γνώσεων φαίνεται ότι οι παραδοσιακές µορφές εκπαίδευσης δεν επαρκούν. Τα εκπαιδευτικά συστήµατα ανανεώνονται σταδιακά µε την υιοθέτηση καινοτόµων µεθόδων εκπαίδευσης και σε άµεση συνάρτηση µε τις τεχνολογικές εξελίξεις. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι µια ευέλικτη και νέα, σχετικά, µέθοδος που διαδίδεται όλο και περισσότερο. Παράλληλα το κόστος των εξ αποστάσεως σπουδών φαίνεται πως είναι σηµαντικά µικρότερο σε αντιδιαστολή µε το κόστος των παραδοσιακών σπουδών. Είναι χαρακτηριστικό ότι το κόστος των εξ 17

18 αποστάσεως σπουδών στην Ελλάδα δεν ξεπερνά το 50% του κόστους που απαιτείται για τις συµβατικές σπουδές (Γεωργιάδη, Μπάρλου, Κορδούλης, 2001). Επιχειρώντας την οριοθέτηση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, καταλήγουµε στην παραδοχή ότι αποτελεί µια οργανωµένη διαδικασία µάθησης όπου οι εκπαιδευόµενοι βρίσκονται σε φυσική απόσταση από τους εκπαιδευτές, σε σχεδόν µόνιµη βάση και καθ όλη τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Το γεγονός αυτό επιτάσσει τον ειδικό σχεδιασµό του προγράµµατος σπουδών, τη χρήση κατάλληλα διαµορφωµένου υλικού, την εφαρµογή ειδικών διδακτικών ή εκπαιδευτικών µεθόδων καθώς και την υιοθέτηση τρόπων επικοινωνίας που να συνάδουν µε τη µεθοδολογία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Πρόκειται δηλαδή για µια µέθοδο εκπαίδευσης µε χαρακτηριστικά στοιχεία τον αποµακρυσµένο εκπαιδευόµενο, το ειδικά διαµορφωµένο εκπαιδευτικό υλικό και την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών (Ματραλής, 1999). Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση αποτελεί το συνδυασµό της εξ αποστάσεως διδασκαλίας και της εξ αποστάσεως µάθησης (Keegan, 1996). Σχήµα 1. Η σύνθεση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση βασίζεται σε τρεις άξονες τον εκπαιδευτή, τον εκπαιδευόµενο και το εκπαιδευτικό υλικό. Πρόκειται δηλαδή για µια τριαδική σχέση που αντικαθιστά τη δυαδική σχέση εκπαιδευτή και εκπαιδευόµενου που χαρακτηρίζει τη συµβατική εκπαίδευση (Λιοναράκης, 2001). 18

19 Σχήµα 2. Η τριαδική σχέση των συντελεστών της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Όπως καταδεικνύει το σχήµα η εκπαιδευτική διαδικασία στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση διαφοροποιείται και το εκπαιδευτικό υλικό έχει το βασικότερο ρόλο. Ο εκπαιδευόµενος µαθαίνει από το εκπαιδευτικό υλικό, έντυπο ή ηλεκτρονικό (µε χρήση υπολογιστή) και ο εκπαιδευτής καλείται να το υποστηρίξει και παράλληλα να λειτουργήσει συµβουλευτικά και καθοδηγητικά. Η αποτελεσµατικότητα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης έχει τα τελευταία χρόνια αναχθεί σε µείζον θέµα αντιπαράθεσης από τους ερευνητές. Οι απόψεις και τα συµπεράσµατα φαίνεται να συγκλίνουν στην αναγνώριση της εφάµιλλης αποτελεσµατικότητας της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης µε τη συµβατική ή παραδοσιακή εκπαίδευση. Ειδικότερα, όταν πληρούνται συγκεκριµένες προϋποθέσεις η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι επαρκώς αποτελεσµατική. Οι προϋποθέσεις δεν είναι άλλες από την εφαρµογή κατάλληλων µεθόδων και τεχνολογιών αλλά και της εξασφάλισης επικοινωνίας, αλληλεπίδρασης και ανατροφοδότησης µεταξύ διδασκόντων-διδασκοµένων. Ωστόσο, δεν πρέπει να παραµελούνται οι βασικές εκπαιδευτικές αρχές και ο σχεδιασµός µε γνώµονα τα κατάλληλα ποιοτικά κριτήρια. Με την υιοθέτηση της µεθόδου της εκπαίδευσης από απόσταση, το εκπαιδευτικό σύστηµα καταφέρνει να άρει τους περιορισµούς της συµβατικής εκπαίδευσης. Συγκεκριµένα, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση και τα προγράµµατα που την υλοποιούν παρουσιάζουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά τα οποία αποτελούν και τα πλεονεκτήµατά της σε σχέση µε τη συµβατική εκπαίδευση (Λιοναράκης, Λυκουργιώτης, 1999): εν απαιτούν τη φυσική παρουσία του φοιτητή. Απευθύνονται σε πολύ µεγάλο φάσµα ενδιαφεροµένων. Παρέχουν περισσότερες εκπαιδευτικές ευκαιρίες. Ο φοιτητής επιλέγει το χρόνο και το ρυθµό µελέτης. Αξιοποιούνται οι νέες τεχνολογίες. 19

20 Επιπρόσθετα, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση µε την αξιοποίηση του διαδικτύου ευνοεί την προσωποποίηση, την αλληλεπίδραση, τη γεωγραφική και χρονική ανεξαρτησία και την ανεξαρτησία υπολογιστικής πλατφόρµας. Τα µειονεκτήµατα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σύµφωνα µε τους επικριτές της είναι τα ακόλουθα (Μάρκελλος, κ.ά., 2001): υσκολία επίλυσης εκπαιδευτικών προβληµάτων. Ύπαρξη εµποδίων που επηρεάζουν την αποτελεσµατικότητα της διδασκαλίας. Απειλή εµπορευµατοποίησης της εκπαίδευσης. Αποξένωση εκπαιδευτών και εκπαιδευόµενων. Υποτίµηση των πτυχίων. Με την παράθεση των πλεονεκτηµάτων και των µειονεκτηµάτων, γίνεται αντιληπτό ότι η εκπαίδευση χρειάζεται ένα συνδυασµό µεθοδολογιών ώστε να συµπληρώνει η µια µέθοδος την άλλη και να αυξάνεται η αποτελεσµατικότητά της. Η εκπαίδευση από απόσταση πρέπει να συνδυαστεί µε την εκπαίδευση «πρόσωπο µε πρόσωπο» µε στόχο την απάλειψη των µειονεκτηµάτων της αλλά και την ενίσχυση της διείσδυσής της στο εκπαιδευτικό σύστηµα (Μάρκελλος, κ.ά., 2001). Η εκπαίδευση από απόσταση εντάσσεται στο εκπαιδευτικό σύστηµα είτε σε προγράµµατα που υιοθετούν την εξ αποστάσεως εκπαίδευση εξ ολοκλήρου (συνήθως από ανοικτά πανεπιστήµια) είτε σε συµβατικά προγράµµατα που χρησιµοποιούν τη µέθοδο της εκπαίδευσης από απόσταση συµπληρωµατικά (συνήθως συµβατικά πανεπιστήµια). Εκτός από τα πανεπιστήµια και τα κάθε είδους επίσηµα εκπαιδευτικά ιδρύµατα, η εκπαίδευση από απόσταση παρέχεται και από άλλους φορείς ή οργανισµούς µε εκπαιδευτικές διαστάσεις. Η ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση (ΑεξΑΕ) είναι ένα σύστηµα εκπαίδευσης που ενσωµατώνει τη µέθοδο της εκπαίδευσης από απόσταση και επιδιώκει τη διεύρυνση του αριθµού αποδεκτών και εκπαιδευόµενων. Έχει την φιλοσοφία της παροχής εκπαίδευσης σε όλους και συνδυαστικά ίσων ευκαιριών για µάθηση, ενώ ταυτόχρονα εξυπηρετεί και το ιδανικό της δια βίου εκπαίδευσης και επιµόρφωσης των πολιτών. Η ΑεξΑΕ έχει να επιδείξει ένα πλούσιο ιστορικό που ξεκινά ήδη από το 19 ο αιώνα µε τα πρώτα πανεπιστήµια που προσέφεραν σπουδές από απόσταση. Το Illinois State University το 1874 ήταν το πρώτο πανεπιστήµιο που προσέφερε σπουδές δια αλληλογραφίας. Ακολούθησαν και άλλα πανεπιστήµια και οι σπουδές σταδιακά ενισχύθηκαν και µε άλλα µέσα, όπως η χρήση του ραδιοφώνου και ειδικών εκποµπών ήδη από το Το B.B.C. στη Μεγάλη Βρετανία το 1930 ξεκινά προγράµµατα εκπαίδευσης µέσω ραδιοφώνου (Λιοναράκης, 1999, σσ ). Ακολούθησε η χρησιµοποίηση άλλων µέσων όπως το τηλέφωνο, η τηλεόραση και το βίντεο και φθάνουµε στη σηµερινή εποχή µε τη χρήση όχι µόνο των υπολογιστών και του διαδικτύου αλλά και των δορυφόρων και των κινητών τηλεφώνων. Τα σύγχρονα 20

21 τεχνολογικά µέσα το ραδιόφωνο, η τηλεόραση, το βίντεο και φυσικά οι υπολογιστές και τα δίκτυα, βοήθησαν στην εξάπλωση της ΑεξΑΕ και κατέστησαν την ευελιξία του περιεχοµένου και την εξατοµίκευση σαν τα νέα χαρακτηριστικά της. Στο δεύτερο µισό του 20 ου αιώνα ιδρύθηκαν και τα µεγάλα ανοικτά πανεπιστήµια, τα οποία παρέχουν εκπαίδευση αποκλειστικά από απόσταση. Η ΑεξΑΕ εντάχθηκε επίσηµα στο εκπαιδευτικό σύστηµα της Ελλάδας, µε την ίδρυση το 1992 του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστηµίου (ΕΑΠ) και την έναρξη της λειτουργίας του το Η ίδρυση του ΕΑΠ πραγµατικά κάλυψε ένα υπάρχον και ταυτόχρονα σηµαντικό κενό στο εκπαιδευτικό µας σύστηµα (Λιοναράκης, 2000, σσ. 3-4). Η αναγνώριση της ανοικτής εκπαίδευσης αλλά και η επίσηµη υιοθέτηση της µεθοδολογίας της εκπαίδευσης από απόσταση, αν µη τι άλλο, αντικατοπτρίζουν τη διεθνή εκπαιδευτική τάση καθώς και τη συσσώρευση εκπαιδευτικών και µορφωτικών αναγκών Ανάγκες εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση αποτελεί την αιχµή του δόρατος για το παγκόσµιο εκπαιδευτικό σύστηµα µια και καλύπτει τις νέες ανάγκες και απαιτήσεις της εποχής. Οι ανάγκες αυτές είναι οικονοµικές, πολιτιστικές, κοινωνικο-πολιτικές και τεχνολογικές. Η αναµφισβήτητη αυξανόµενη ζήτηση για εκπαίδευση από ανθρώπους κάθε ηλικίας και κοινωνικής τάξης σε συνδυασµό µε τη µεγάλη ποσότητα γνώσης που παράγεται συνεχώς πιέζουν προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης σπουδών από απόσταση. Η αυξηµένη ζήτηση για εκπαίδευση και για εξειδικευµένη γνώση συνδυάζεται µε ταυτόχρονη µείωση του χρόνου που διατίθεται για µάθηση (Βασιλού- Παπαγεωργίου, 2001). Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση αποκτά µια ενισχυµένη δυναµική και γίνεται ευρύτερα αποδεκτή. Το ισχυρό όπλο της εκπαίδευσης από απόσταση είναι ότι αποτελεί τη µόνη µορφή και µέθοδο εκπαίδευσης που φιλοδοξεί και µπορεί να προσφέρει ταυτόχρονα «την κατάλληλη πληροφορία, στους κατάλληλους ανθρώπους, την κατάλληλη στιγµή». Η ζήτηση για εκπαίδευση στη σηµερινή εποχή είναι αποτέλεσµα πολλών παραγόντων. Συγκεκριµένα, οι ανάγκες για συνεχιζόµενη εκπαίδευση και επαγγελµατική κατάρτιση προέκυψαν τόσο λόγω των αλλαγών στο οικονοµικό και στο τεχνολογικό επίπεδο όσο και λόγω των αλλαγών στο κοινωνικό και στο πολιτισµικό επίπεδο (Κόκκος, 1999). Ενδεικτικά, θα µπορούσαν να αναφερθούν τα νέα δεδοµένα στο χώρο της εργασίας, µε χαρακτηριστικά στοιχεία την εξειδίκευση, την απαξίωση των επαγγελµατικών γνώσεων και την ανεργία ή ακόµα οι νέες κοινωνικές συνθήκες µε την παρουσία φαινοµένων όπως η µετανάστευση και ο κοινωνικός και ψηφιακός αποκλεισµός. Καθίσταται πλέον σαφές ότι καµία αρχική εκπαίδευση δεν επαρκεί και δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες. Ένας σηµαντικός αριθµός ανθρώπων βρίσκεται χωρίς την εκπαίδευση ή έστω την κατάρτιση που χρειάζεται για τη µετάβαση στην επαγγελµατική ζωή και την ισχυροποίηση της κοινωνικής τους θέσης (Βεργίδης, 1999). 21

22 Παράλληλα µε τις διαπιστωµένες ανάγκες για εκπαίδευση, παρατηρείται και η ανάγκη παροχής ευκαιριών και εναλλακτικών λύσεων σε άτοµα που αδυνατούν να συµµετάσχουν σε συµβατικά προγράµµατα σπουδών λόγω εργασιακών υποχρεώσεων ή και οικογενειακών υποχρεώσεων, λόγω φυσικής απόστασης, λόγω περιορισµένου διαθέσιµου χρόνου, καθώς και λόγω ειδικών αναγκών (άτοµα µε ειδικές ανάγκες). Οι ανάγκες οργάνωσης ευέλικτων προγραµµάτων σπουδών, µε τη µεθοδολογία της εκπαίδευσης από απόσταση για µια µεγάλη µάζα ανθρώπων που τα επιθυµούν είναι πλέον απόλυτα σαφείς και ορατές. Κατά µια έννοια µια νέα «αγορά» σπουδαστών επιζητά µάθηση που µπορεί να επωφεληθεί από την εξ αποστάσεως εκπαίδευση µε ταυτόχρονη ωφέλεια και για τα εκπαιδευτικά ιδρύµατα (Porter, 1997). Καταγράφεται επίσης και η ανάγκη ενίσχυσης της συµβατικής εκπαίδευσης, µε σκοπό την αναβάθµισή της και τον εµπλουτισµό της µε νέες αποτελεσµατικές εκπαιδευτικές διαδικασίες. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι ο πλουραλισµός δίνει τροφή στο ενδιαφέρον των εµπλεκοµένων και συµβάλλει στην ενεργητική και ευχάριστη συµµετοχή τους στα εκπαιδευτικά προγράµµατα. Οι παραδοσιακές τεχνικές διδασκαλίας θα πρέπει να συνδυαστούν µε νέες τεχνικές µέσω της αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών και ουσιαστικά να εµπλουτίσουν την εκπαιδευτική διαδικασία. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση µε σύµµαχο τις νέες τεχνολογίες προσφέρει τις επιλογές που χρειάζεται το εκπαιδευτικό σύστηµα για την αναβάθµισή του. Επιπρόσθετα, εµφανίζεται µια έντονη ανάγκη για εκπαίδευση ενηλίκων και διαφαίνεται ότι η εξ αποστάσεως εκπαίδευση την ευνοεί. Με τις βασικές αρχές της ενεργητικής συµµετοχής, της ευρετικής πορείας προς τη γνώση, της συλλογικότητας, της συµµετοχής, της αλληλεπίδρασης και της ανταλλαγής εµπειριών, οι οποίες διέπουν την εξ αποστάσεως εκπαίδευση η πρόκληση της επικράτησης και της καθιέρωσής της είναι ξεκάθαρη Χαρακτηριστικά εκπαιδευόμενων από απόσταση Οι εξ αποστάσεως φοιτητές διαφέρουν από τους φοιτητές συµβατικών πανεπιστηµίων. Οι συµµετέχοντες σε προγράµµατα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και κυρίως σε ανοικτά προγράµµατα είναι συνήθως ενήλικες, ώριµοι, εργαζόµενοι και µε οικογενειακές υποχρεώσεις (Sacchanand, 2002). Άλλωστε, οι ενήλικες εκπαιδευόµενοι είναι εξ ορισµού ώριµοι. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Rogers (1999, σ. 75) αποκαλεί την εκπαίδευση ενηλίκων (adult education) και ως εκπαίδευση ώριµης ηλικίας. Οι ενήλικοι εκπαιδευόµενοι παρακολουθούν εκπαιδευτικά προγράµµατα µε τη θέλησή τους, κυρίως, και το κάνουν συνειδητά. Η συµµετοχή τους αποτελεί δική τους επιλογή και το γεγονός αυτό επιδρά καταλυτικά στη συµπεριφορά τους, στις επιδόσεις τους και στον τρόπο µε τον οποίο προσεγγίζουν το γνωστικό αντικείµενο. Είναι ιδιαίτερα σηµαντικό το στοιχείο της συνειδητής συµµετοχής στην εκπαίδευση των εκπαιδευόµενων από απόσταση σε αντιδιαστολή µε τους εκπαιδευόµενους συµβατικών πανεπιστηµίων που ίσως η επιλογή των σπουδών τους να ήταν τυχαία. 22

23 Το αντίκτυπο της συνειδητής επιλογής στην αποτελεσµατικότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας και στη συγκρότηση της γνώσης είναι φανερό. Οι εκπαιδευόµενοι από απόσταση συνήθως ενήλικοι, και µάλιστα µε ηλικία 25 και άνω, διαθέτουν εµπειρία και κρίση, σε αντίθεση µε τους φοιτητές συµβατικών ιδρυµάτων οι οποίοι χαρακτηρίζονται από νεανικότητα και απειρία. Οι µετέχοντες σε προγράµµατα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ακολουθούν ένα ευέλικτο πρόγραµµα, στο οποίο δεν απαιτείται φυσική παρουσία και υποχρεωτική παρακολούθηση και µε το τρόπο αυτό συνδυάζουν την ενδεχόµενη επιβαρηµένη κοινωνική και επαγγελµατική ζωή τους µε την εκπαίδευσή τους. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ενηλίκων εκπαιδευόµενων και κατά συνέπεια των εκπαιδευόµενων από απόσταση είναι καθοριστικά για την εκπαιδευτική διαδικασία και πρέπει να λαµβάνονται υπόψη. Οι εκπαιδευόµενοι χαρακτηρίζονται από την τάση για αυτοκαθορισµό και ενεργητική συµµετοχή, από το πλήθος εµπειριών και γνώσεων που έχουν αποκτήσει και από τον αποκρυσταλλωµένο τρόπο µε τον οποίο µαθαίνουν (Κόκκος, 1999). Με βάση, λοιπόν, τα παραπάνω βασικά χαρακτηριστικά θα πρέπει να καθορίζεται η πολιτική και η µεθοδολογία που θα ακολουθείται στο σχεδιασµό και την υλοποίηση προγραµµάτων σπουδών από απόσταση. Οι εκπαιδευτικές στρατηγικές και µεθοδολογίες που εφαρµόζονται ή πρέπει να εφαρµόζονται σε εκπαιδευόµενους από απόσταση, κυρίως ενήλικες, οφείλουν να είναι διαφορετικές από εκείνες που χρησιµοποιούνται στη συµβατική εκπαίδευση. Η διαφορετικότητα επιβάλλεται από τον ιδιαίτερο τρόπο µε τον οποίο µαθαίνουν οι ενήλικες. Με άλλα λόγια, ο εκπαιδευόµενος από απόσταση ευνοείται από διαφορετική διεργασία µάθησης σε σχέση µε εκείνη που χρησιµοποιείται στην παραδοσιακή εκπαίδευση. Φαίνεται ότι το µοντέλο της µεταφοράς γνώσης είναι αναποτελεσµατικό για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Η επιτυχηµένη στρατηγική για την εκπαίδευση από απόσταση θα πρέπει να προωθεί την ενεργητική συµµετοχή και την ανεξαρτησία του εκπαιδευόµενου αλλά και την καθοδήγηση και την εφαρµογή πειθαρχίας µε σκοπό την επίτευξη συγκεκριµένων εκπαιδευτικών στόχων Μεθοδολογία υλοποίησης της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Οι µέθοδοι και οι τεχνικές της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης διαφοροποιούνται ανάλογα µε την εποχή και το επίπεδο της Τεχνολογίας της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Έτσι, η εκπαίδευση από απόσταση από την εκπαίδευση δια αλληλογραφίας (correspondence education) οδηγήθηκε στη διαδικτυακή εκπαίδευση και στην αξιοποίηση ακόµα και των δορυφόρων και της κινητής τηλεφωνίας. Η εκπαίδευση από απόσταση οδηγήθηκε στην ηλεκτρονική µάθηση (ενσύρµατο µαθησιακό περιβάλλον) και φιλοδοξεί να φθάσει στη µάθηση µέσω κινητών τηλεφώνων (ασύρµατο µαθησιακό περιβάλλον). Η µετάβαση από το d-learning (distance learning) στο e-learning και το m-learning (mobile learning) είναι σε εξέλιξη (Keegan, 2001). Ειδικότερα οι µέθοδοι που χρησιµοποιήθηκαν από την εξ αποστάσεως εκπαίδευση διακρίνονται σε τρεις γενιές (Λιοναράκης, 1999): 23

24 Εκπαίδευση µέσω αλληλογραφίας και χρήσης έντυπου υλικού. Εκπαίδευση µέσω της µαζικής χρήσης πολυµέσων (ραδιόφωνο, τηλέφωνο, τηλεόραση, βίντεο). Εκπαίδευση µέσω της χρήσης των νέων τεχνολογιών (υπολογιστές, διαδίκτυο κ.λπ.). Οι µέθοδοι αυτοί από πολλούς συγγραφείς αναφέρονται και ως επίπεδα µάθησης και εµφανίζονται ως πρώτο, δεύτερο και τρίτο επίπεδο µάθησης (level learning). Η εκπαίδευση µέσω διαδικτύου είναι βέβαια εκείνη η οποία ευρέως πλέον χρησιµοποιείται και δηµιουργεί την πεποίθηση ότι θα προσδώσει στο όλο εκπαιδευτικό σύστηµα αποτελεσµατικότητα και ποιότητα. Ειδικά, ο παγκόσµιος ιστός, θεωρείται από πολλούς το σπουδαιότερο εκπαιδευτικό εργαλείο της εποχής µας. Έχει τη δυνατότητα να συνδυάζει κείµενο, εικόνα, ήχο αλλά και βίντεο και ταυτόχρονα επιτρέπει την αλληλεπίδραση εκπαιδευτών και εκπαιδευόµενων. Οι µέθοδοι εκπαίδευσης από απόσταση που εφαρµόζονται επιλέγονται µε βάση τα κριτήρια των εκπαιδευτικών αναγκών που καλούνται να καλύψουν, των εκπαιδευτικών στόχων αλλά και του πληθυσµού-στόχου που αποτελεί και το πεδίο εφαρµογής. Όπως είναι προφανές, υπάρχουν διαφορετικές µεθοδολογίες που ακολουθούνται για την πανεπιστηµιακή ή τριτοβάθµια εκπαίδευση και για την επαγγελµατική επιµόρφωση ή κατάρτιση. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση µε την υποστήριξη του εκπαιδευτή (supervised distance education) ταιριάζει περισσότερο στην πανεπιστηµιακή εκπαίδευση, ενώ αντίθετα η εκπαίδευση που βασίζεται αποκλειστικά στο εκπαιδευτικό υλικό, π.χ. Computer-Based Education (CBE), ταιριάζει στην επαγγελµατική κατάρτιση και επιµόρφωση (Κούτρα, κ.ά., 2001) Σύγχρονη και ασύγχρονη εκπαίδευση Η εξ αποστάσεως διαδικτυακή εκπαίδευση διακρίνεται σε σύγχρονη και σε ασύγχρονη. Στη σύγχρονη εκπαίδευση πραγµατοποιείται διδασκαλία σε πραγµατικό χρόνο µε άµεση αλληλεπίδραση διδασκόντων και διδασκοµένων. Στον αντίποδα, στην ασύγχρονη εκπαίδευση ο διδασκόµενος δεν βρίσκεται σε άµεση επαφή και αλληλεπίδραση µε το διδάσκοντα. Αναλυτικότερα η σύγχρονη εκπαίδευση πραγµατοποιείται µε τη ζωντανή παρουσία εκπαιδευτή και σε προκαθορισµένο χρόνο. Οι εκπαιδευόµενοι είναι σε θέση όχι µόνο να ακούσουν τη διάλεξη του εκπαιδευτή αλλά και να θέσουν ερωτήσεις και να πάρουν απαντήσεις. Με αυτήν τη δυνατότητα διαδραστικής (interactive) επικοινωνίας δηµιουργείται µια µορφή τάξης, η ηλεκτρονική ή εικονική τάξη (e-class, virtual class). Στη διαδικασία εκπαίδευσης µέσω της σύγχρονης επικοινωνίας, ουσιαστικά ο εκπαιδευτής δύναται να έχει τον έλεγχο του µαθήµατος και µπορεί να καθορίζει την πορεία του, όπως ακριβώς θα έκανε και σε µια συµβατική τάξη. Με τη σύγχρονη εκπαίδευση καθίσταται δυνατή η «πρόσωπο µε πρόσωπο» διδασκαλία από απόσταση. Για παράδειγµα µε µια βιντεοδιάσκεψη (videoconference) είναι εφικτή η διδασκαλία οµάδων σπουδαστών από απόσταση, ενώ παράλληλα οι σπουδαστές είναι σε άµεση επαφή µε το διδάσκοντα (Keegan, 2001). 24

25 Η ασύγχρονη εκπαίδευση χαρακτηρίζεται από την απουσία του εκπαιδευτή. Ο εκπαιδευόµενος είναι εκείνος που επιλέγει το χρόνο και το ρυθµό ενασχόλησης µε το εκπαιδευτικό υλικό. Ο διδασκόµενος έχει τη δυνατότητα να επαναλάβει το µάθηµα όσες φορές θέλει, αν βέβαια το επιθυµεί. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχει ο εκπαιδευόµενος πρόσβαση στο εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο το µελετά είτε κατά τη διάρκεια που αποφασίζει να το προσπελάσει είτε το αποθηκεύει και το µελετά σε χρόνο που ο ίδιος επιλέγει. Ωστόσο, στην ασύγχρονη εκπαίδευση απαιτείται η χρήση τεχνολογικών µέσων µε τα οποία θα διασφαλίζεται η παρακολούθηση του µαθήµατος µε τρόπο που θα συνάδει µε τη βούληση του εκπαιδευτή ή του εκπαιδευτικού οργανισµού. Με άλλα λόγια πρέπει να ασκείται ένα είδος εποπτείας, η οποία στην πιο απλή µορφή της θα µπορούσε να ήταν η τήρηση ενός συγκεκριµένου χρονοδιαγράµµατος ή µιας αλληλουχίας ενεργειών και δραστηριοτήτων. Πρέπει βέβαια να σηµειωθεί ότι η σύγχρονη εκπαίδευση µπορεί να µετατραπεί και να χρησιµοποιηθεί και σαν ασύγχρονη µε τη µέθοδο της βιντεοσκόπησης. Έτσι, µια διάλεξη για παράδειγµα του διδάσκοντα µπορεί να βιντεοσκοπηθεί και να χρησιµοποιηθεί σαν εκπαιδευτικό υλικό από τους διδασκόµενους σε µελλοντικό χρόνο. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η κάλυψη ιδιαίτερων αναγκών και βέβαια η αποφυγή εµποδίων που σχετίζονται µε το ατοµικό µαθησιακό πρόγραµµα του κάθε εµπλεκόµενου στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τέλος, πρέπει να σηµειωθεί ότι το διαδίκτυο µε την τεχνολογία που ενσωµατώνει µπορεί να χρησιµοποιηθεί τόσο για ασύγχρονη, όσο και για σύγχρονη επικοινωνία Κατηγορίες της ηλεκτρονικής μάθησης Ο διαχωρισµός της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης που παρέχεται µέσω διαδικτύου και της υπολογιστικής τεχνολογίας δεν είναι απόλυτα διακριτός. Θα µπορούσαν να γίνουν πολλές διαφορετικές κατηγοριοποιήσεις. Μια ενδεικτική κατηγοριοποίηση επιλέχθηκε στο πλαίσιο της παρούσης εργασίας απλά και µόνο για την απεικόνιση του πεδίου της εκπαίδευσης από απόσταση όπως διαµορφώνεται µε την έλευση των νέων τεχνολογιών. Σύµφωνα µε την ιστοσελίδα της elearnspace οι κατηγορίες της ηλεκτρονικής µάθησης (e-learning) είναι επτά και φαίνονται στο σχήµα που ακολουθεί: 25

26 Σχήµα 3. Οι κατηγορίες του e-learning 3 Οι κατηγορίες δηλαδή του e-learning είναι οι ακόλουθες (Elearnspace, 2004): 1. Προγράµµατα Σπουδών (Courses). 2. Ανεπίσηµη Μάθηση (Informal Learning). 3. Μεικτή Μάθηση (Blended Learning). 4. Κοινότητες (Communities). 5. ιαχείριση Γνώσης (Knowledge Management). 6. ικτυακή Μάθηση (Networked Learning). 7. Μάθηση µέσω της εργασίας (Work-based Learning) Δύο μέθοδοι για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση Σύµφωνα µε το µεγάλο θεωρητικό της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης D. Keegan (2001) υπάρχουν δύο µέθοδοι για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, οι οποίες είναι: Εξ αποστάσεως εκπαίδευση σε οµάδες. Εξ αποστάσεως εκπαίδευση µε ή χωρίς ειδικά σχεδιασµένο εκπαιδευτικό υλικό για προσωπική χρήση. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση οµάδων επιδιώκει τη σύνδεση εκπαιδευτή και εκπαιδευόµενων µε τη βοήθεια βιντεοδιασκέψεων ή δορυφορικών συνδέσεων και απευθύνεται σε εκπαιδευόµενους πλήρους ή µερικής παρακολούθησης. Η µέθοδος 3 Πηγή: elearnspace, 26

27 αυτή είναι ιδιαίτερα διαδεδοµένη στις Η.Π.Α. προφανώς λόγω της γεωγραφικής ιδιοµορφίας της χώρας. Στον αντίποδα, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση µε τη χρήση εκπαιδευτικού υλικού, είτε έντυπου είτε ηλεκτρονικού, θεωρείται η κυρίαρχη µεθοδολογία. Το εκπαιδευτικό υλικό συνήθως είναι ειδικά διαµορφωµένο για να πληροί τις προϋποθέσεις που καλύπτουν τις ιδιαιτερότητες της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, ωστόσο ενδέχεται να είναι και συµβατικό υλικό. Σαφέστατα, η εκπαίδευση από απόσταση µε τη χρήση εκπαιδευτικού υλικού ευνοεί την αυτο- µάθηση ή την εξατοµικευµένη µάθηση που τείνει να είναι επαρκώς αποτελεσµατική Φορείς παροχής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση παρέχεται από ποικίλους φορείς µε πρωτοπόρους πάντα τους φορείς επίσηµης εκπαίδευσης. Τα πανεπιστήµια δηλαδή, τόσο τα ανοικτά, όσο και τα συµβατικά είναι εκείνα που φαίνεται να αναπτύσσουν τη µεγαλύτερη δραστηριότητα. Το γεγονός αυτό βέβαια δεν είναι τυχαίο, καθώς προκύπτει από τη διάθεση των πανεπιστηµίων να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες και τα αιτήµατα των εν δυνάµει σπουδαστών τους. Σύµφωνα µε τον D. Keegan (2001), οι φορείς παροχής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης είναι τέσσερις και είναι οι ακόλουθοι: 1. Ανοικτά πανεπιστήµια. 2. Συµβατικά πανεπιστήµια που παρέχουν από απόσταση σειρές µαθηµάτων. 3. Κρατικοί οργανισµοί εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. 4. Ιδιωτικοί οργανισµοί εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Τα ανοικτά και εξ αποστάσεως πανεπιστήµια προσφέρουν σπουδές σε τριτοβάθµιο επίπεδο, εφαρµόζοντας αποκλειστικά τη µέθοδο της διδασκαλίας από απόσταση. Τα συµβατικά ή παραδοσιακά πανεπιστήµια προσφέρουν τελευταία όλο και περισσότερο σπουδές από απόσταση παράλληλα µε τους τυπικούς κύκλους σπουδών. Οι σπουδές από απόσταση που προσφέρονται από τα συµβατικά πανεπιστήµια διοργανώνονται είτε µε συνεργασίες µε άλλους εκπαιδευτικούς φορείς, είτε χωρίς συνεργασίες (Λιοναράκης, 1999) Λογισμικό Το λογισµικό που χρησιµοποιείται στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση (courseware ή course-authoring tools) είναι κάτι περισσότερο από πολλά hypermedia έγγραφα συνδεδεµένα µεταξύ τους. Τα εκπαιδευτικά συστήµατα στο Web χρειάζονται να παρέχουν ένα παιδαγωγικό περιβάλλον στο οποίο ο εκπαιδεύοµενος θα αισθάνεται ότι βρίσκεται σε µια εικονική τάξη ακολουθώντας την εκπαιδευτική µεθοδολογία και επιθυµεί να έχει βοήθεια από τον εκπαιδευτή. Οι HTML editors από µόνοι τους δεν µπορούν να προσφέρουν ένα ολοκληρωµένο εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό πλαίσιο και εποµένως εµφανίζονται πολλά course-authoring tools. Υπάρχουν πολλές εφαρµογές που χρησιµοποιούνται και πολλές που αναπτύσσονται και παρατηρείται ασάφεια ως προς την χρήση των όρων που φέρουν. Συναντάµε τα συστήµατα 27

28 διαχείρισης µάθησης, τα συστήµατα διαχείρισης περιεχοµένου, τα εικονικά περιβάλλοντα µάθησης, τα ολοκληρωµένα µαθησιακά περιβάλλοντα, κ.λπ. Συνήθως συναντάµε τις ονοµασίες Course Management Systems (CMS), Virtual Learning Environments (VLE) και Learning Management Systems (LMS). Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση βασίζεται κυρίως στα Συστήµατα ιαχείρισης Μάθησης(LMS) (Brusilovsky 2001) τα οποία µπορούν να χωριστούν στις ακόλουθες κατηγορίες: Εµπορικά ή εξειδικευµένα Συστήµατα. Συστήµατα Ανοικτού Κώδικα (Open Source). Παραδείγµατα των εµπορικών εφαρµογών αποτελούν τα Blackboard (Blackboard) και WebCT (WebCT) ενώ παραδείγµατα συστηµάτων ανοικτού κώδικα αποτελούν τα Moodle (Moodle) και ATutor (ATutor). Και στις δύο περιπτώσεις, τα εν λόγω Συστήµατα ιαχείρισης Μάθησης (LMS) είναι ολοκληρωµένα συστήµατα που υποστηρίζουν µια µεγάλη ποικιλία από δραστηριότητες που πραγµατοποιούνται από εκπαιδευτικούς και µαθητές κατά τη διάρκεια της εξ αποστάσεως µάθησιακής διαδικασίας. Στις περισσότερες των περιπτώσεων, οι εκπαιδευτικοί χρησιµοποιούν ένα LMS για την ανάπτυξη σηµειώσεων µαθηµάτων που είναι βασισµένες στο διαδίκτυο και υλικού των µαθηµάτων, την επικοινωνία µε τους µαθητές και τον έλεγχο της προόδου των φοιτητών. Από την άλλη πλευρά, οι φοιτητές το χρησιµοποιούν για µάθηση, επικοινωνία και συνεργασία. Όπως συµβαίνει και για ορισµένες άλλες κατηγορίες σύγχρονων web based συστηµάτων, τα LMS προσφέρουν στους χρήστες τους αδιάλειπτες υπηρεσιες και περιεχοµένο, το οποίο σηµαίνει ότι όλοι οι µαθητές λαµβάνουν ένα µάθηµα βασιµέσενο σε LMS, ανεξάρτητα από τις γνώσεις, τους στόχους και τα ενδιαφέροντά τους, λαµβάνουν πρόσβαση στο ίδιο εκπαιδευτικό υλικό και το ίδιο σύνολο εργαλείων, χωρίς οποιαδήποτε άλλη περαιτέρω εξατοµικευµένη υποστήριξη. Τα Προσαρµοστικά Συστήµατα Ηλεκτρονικής Μάθησης (Adaptive E-Learning Systems - AES), από την άλλη πλευρά είναι µια αναγνωρισµένη κατηγορία προσαρµοστικών συστηµάτων διαδικτύου (Brusilovsky 2002) που αποτελούν µια εξατοµικευµένη προσέγγιση για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση. Η τρέχουσα έρευνα στην προσαρµοστική εξ αποστάσεως εκπαίδευση αποδεικνύει ότι για κάθε λειτουργία που εκτελεί ένα τυπικό LMS, µια σειρά από AES θα µπορούσαν να βρεθούν τα οποία ξεπερνούν τα προηγµένης τεχνολοίας. Τα προσαρµοστικά εγχειρίδια που δηµιουργήθηκαν µε τέτοια συστήµατα, όπως InterBook (Brusilovsky 1998), NetCoach (Weber 2001) ή ActiveMath (Melis 2001), µπορούν να βοηθήσουν τους µαθητές να µαθαίνουν γρηγορότερα και καλύτερα. Προσαρµοστικές εξετάσεις έχουν αναπτυχθεί µε SIETTE (Rios 1999), οι οποίες αξιολογούν τις γνώσεις των σπουδαστών µε µεγαλύτερη ακρίβεια και µε λιγότερες ερωτήσεις. Ευφυής αναλυτές λύσεων (Weber 2002) µπορούν να εντοπίσουν λύσεις εκπαιδευτικών ασκήσεων και να βοηθήσουν το µαθητή για την επίλυση προβληµάτων. Τα συστήµατα 28

29 προσαρµοστικής τάξης παρακολούθησης (Oda 1998) δίνουν στους καθηγητές περισσότερες πιθανότητες και δυνατότητες για να παρατηρούν όταν οι µαθητές έχουν µείνει πίσω. Τα Προσαρµοστικά συστήµατα υποστήριξης και συνεργασίας (Soller 2003) µπορούν να ενισχύσουν τη δύναµη της συνεργατικής µάθησης. Στις εξειδικευµένες εφαρµογές ο κώδικας δεν παρέχεται αλλά υπάρχει υποστήριξη από τις εταιρείες που εµπορεύονται τις εφαρµογές. Αντίθετα στο ανοικτό λογισµικό που αποτελεί το αντίπαλο δέος των εξειδικευµένων εφαρµογών, ο κώδικας παρέχεται δωρεάν και ελεύθερα, χωρίς όµως να υπάρχει η αντίστοιχη υποστήριξη. Οι εφαρµογές ανοικτού κώδικα τρέχουν σε Linux και µπορούν να συνδυαστούν µε σειρά άλλων εφαρµογών, όπως για παράδειγµα το Open Office. Συνηθίζεται σε περιπτώσεις µη κρίσιµες που δεν κοστίζουν ιδιαίτερα και δεν ενέχουν µεγάλους κινδύνους να επιλέγεται ανοικτό λογισµικό. Στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση και στη δηµιουργία ηλεκτρονικών µαθηµάτων το ανοικτό και ελεύθερο λογισµικό έχει διείσδυση. Οι διαθέσιµες λειτουργίες των εφαρµογών λογισµικού που χρησιµοποιούνται δείχνουν να συγκλίνουν. Πράγµατι, οι εφαρµογές λογισµικού παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά όπως ανοικτή αρχιτεκτονική, είναι συµβατά µε όλους τους browsers, υποστηρίζουν HTML και πλατφόρµες Windows, κ.ά. Περιλαµβάνουν µια σειρά από εργαλεία για τον εκπαιδευτή και τον εκπαιδευόµενο, καθώς και µαθησιακά και διαχειριστικά εργαλεία (Μάρκελλος, 2001). Κοινό στοιχείο στις περισσότερες εφαρµογές αποτελεί η διάκριση τριών κατηγοριών χρηστών. Έτσι, υπάρχουν διαφορετικές λειτουργίες και άδειες πρόσβασης για διαχειριστές, καθηγητές και φοιτητές. Ως προς το κόστος, που αφορά βέβαια στις εµπορικές εφαρµογές, η τιµολόγηση µπορεί να είναι σταθερή ή ανάλογη µε τον αριθµό των χρηστών. Σε άλλες περιπτώσεις η τιµή εξαρτάται από το χρονικό διάστηµα χρήσης, ενώ υπάρχουν και εφαρµογές που προσφέρονται δωρεάν και δοκιµαστικά για µικρές χρονικές περιόδους. Τα συστήµατα Computer-Supported Collaborative Learning (CSCL) προσφέρουν ηλεκτρονικές εφαρµογές για πολλές παραδοσιακές δραστηριότητες µιας τάξης. Παρέχουν κοινό χώρο εργασιών, παρουσιάσεις on-line, τόπους για συνοµιλία και συζήτηση on-line, τεστ γνώσεων, αξιολόγηση κ.ά.. Τέτοια συστήµατα είναι το Virtual School, το FirstClass, το Fle3, κ.ά. Τα συστήµατα τηλεδιάσκεψης επιτρέπουν την επικοινωνία σε πραγµατικό χρόνο και την on-line µάθηση. Συµπληρώνουν ακόµα και τη συµβατική εκπαίδευση, παρέχοντας ένα περιβάλλον εικονικής πραγµατικότητας εµπλουτίζοντας την παραδοσιακή διδασκαλία. Το πρόβληµα ωστόσο που αντιµετωπίζουν συνήθως οι εκπαιδευόµενοι που καλούνται να συµµετέχουν σε on-line συζητήσεις είναι η υποστήριξη και η παροχή οδηγιών και κατευθύνσεων. Παράλληλα στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, µπορούν να χρησιµοποιηθούν µια σειρά από άλλες βοηθητικές εφαρµογές. Εφαρµογές όπως τα εργαλεία επικοινωνίας 29

30 και τα εργαλεία συσκέψεων αποτελούν καλές λύσεις και χρήσιµες συµπληρωµατικές τεχνολογίες για τη δηµιουργία ενός ολοκληρωµένου ηλεκτρονικού περιβάλλοντος µάθησης (learning environment) Πρότυπα Τα πρότυπα για το e-learning είναι γεγονός και η αναγκαιότητα ύπαρξης τους είναι προφανής, ειδικά όταν πρόκειται για νέες τεχνολογίες Πρέπει δηλαδή να αποφευχθεί ενδεχόµενο µελλοντικό «κλείδωµα» σε µια ιδιωτική αρχιτεκτονική που δεν θα επιτρέπει π.χ. τη µεταφορά µαθηµάτων σε άλλα συστήµατα. Ωστόσο, το σηµαντικό θέµα που αναδεικνύεται από τα πρότυπα είναι οι δυνατότητες τους και πως αυτές µπορούν να υποστηρίξουν τις ανάγκες στην ανάπτυξη, το σχεδιασµό, τη διανοµή και τη συντήρηση ενός προγράµµατος e-learning. Τα πρότυπα για το e-learning αφορούν στο περιεχόµενο και στην επικοινωνία των πηγών µε άλλα συστήµατα (communication interface), στα µεταδεδοµένα (metadata) για την ακριβή περιγραφή των πηγών και τέλος στη συγκέντρωσή τους σε πακέτα (packaging). Είναι σηµαντικό να αναφερθούν οι βασικοί οργανισµοί που συνεισφέρουν στο πεδίο του e-learning στην παραγωγή προτύπων (standards) και τεχνικών προδιαγραφών (specifications) και είναι οι ακόλουθοι: Advanced Distributed Learning (ADL) Aviation Industry CBT Committee (AICC) IMS Global Learning Consortium (IMS) Institute for Electrical and Electronic Engineers Learning Technology Standards Committee (IEEE LTSC) Στην κατηγορία του περιεχοµένου και της επικοινωνίας (communication interface) τα πιο αποδεκτά πρότυπα προέρχονται από την AICC και την ADL και είναι το Hypertext AICC Communication Protocol (AICC HACP) και το API Communication ή LMS API. Στην κατηγορία των µεταδεδοµένων (metadata) το πιο διαδεδοµένο πρότυπο είναι το IEEE Learning Object Metadata (LOM). Τέλος, στην κατηγορία της συγκέντρωσης πακέτων πηγών (packaging) υπάρχουν σχετικές προδιαγραφές, οι οποίες είναι η AICC Course Structure File (SCF) και η IMS Content Packaging Specification. Σηµειώνεται ότι οι πιο πολλοί εκδότες προσανατολίζονται στην χρήση µορφών βασισµένων σε extensible Markup Language (XML) όπως είναι οι προδιαγραφές της IMS. Οι προδιαγραφές IMS Content Packaging Specification 30

31 περιγράφουν ένα XML αρχείο σε τρεις βασικούς τοµείς: Metadata-Table of Contents Resources. Το XML αρχείο που προκύπτει καλείται µανιφέστο (manifest) (Macromedia, 2001). Ένα ακόµα δηµοφιλές πρότυπο αποτελεί και το Sharable Content Object Reference Model (SCORM), το οποίο έρχεται να συνενώσει όλα τα υπόλοιπα. Αναπτύχθηκε από την ADL και βασίζεται και αυτό στην XML. Το SCORM είναι ένα σύνολο προδιαγραφών προσαρµοσµένες από πολλές πηγές που παρέχουν µια ακολουθία δυνατοτήτων ηλεκτρονικής µάθησης έτσι ώστε να επιτρέπουν διαλειτουργικότητα, προσβασιµότητα και επαναχρησιµοποίηση µαθησιακού περιεχοµένου στο διαδίκτυο. Τέλος, υπάρχει και το UNFOLD project το οποίο στοχεύει να αναπτύξει τις προδιαγραφές IMS Learning Design Specification. Οι προδιαγραφές αυτές παρέχουν στους εκπαιδευόµενους διαδραστικές εµπειρίες µάθησης µέσα σε ένα περιβάλλον εικονικής µάθησης (Virtual Learning Environment). Παράλληλα παρέχουν στους εκπαιδευτές τη δυνατότητα να δηµιουργήσουν πολλαπλούς µαθησιακούς ρόλους και ακολουθίες. Ειδική µνεία θα γίνει για το πρότυπο IEEE LOM που αφορά τα µεταδεδοµένα. Το ΙΕΕΕ LOM v.1.0 στο βασικό του σχήµα (basic schema) που εγκρίθηκε το 2002 διακρίνεται σε 9 κατηγορίες και περιλαµβάνει µια σειρά από στοιχεία (data elements). Περιγράφει την εννοιολογική δοµή µαθησιακών αντικειµένων (learning objects 4 ), είτε είναι ψηφιακά είτε συµβατικά ή φυσικά (ΙΕΕΕ, 2002). Το Learning Object Metadata Standard της IEEE έχει την ακόλουθη δοµή: Γενικά. Κύκλος ζωής. Μέτα-µεταδεδοµένα. Τεχνικά. Εκπαιδευτικά. ικαιώµατα. Σχέση Συσχετίσεις. Σχολιασµός. Ταξινόµηση. Το IEEE LOM θεωρείται το πρώτο πρότυπο µαθησιακής τεχνολογίας και ορίζει τα στοιχεία µεταδεδοµένων που µπορούν να χρησιµοποιηθούν για την περιγραφή µαθησιακών πόρων. Περιλαµβάνει τα ονόµατα των στοιχείων, τους ορισµούς τους, τους τύπους δεδοµένων και τα µήκη των πεδίων. IEEE LOM: 4 Μαθησιακό αντικείµενο (learning object) ορίζεται η κάθε ψηφιακή πηγή που µπορεί να ξαναχρησιµοποιηθεί για να υποστηρίξει τη µάθηση. 31

32 Dublin Core Metadata Initiative και IEEE LOM Το Dublin Core Metadata Initiative (DCMI) και η επιτροπή IEEE Learning Technology Standards ανέπτυξαν µια συνεργασία για τη δηµιουργία ενός διαλειτουργικού προτύπου µεταδεδοµένων για τη µάθηση και την εκπαίδευση. Είναι φανερό ότι οι εκπαιδευτικές και µαθησιακές κοινότητες µπορούν να ωφεληθούν από αυτή τη συνεργασία µέσω των εργαλείων και των υπηρεσιών που θα προκύψουν. Συγκεκριµένα από το DCMI τα οφέλη που προκύπτουν είναι η εύκολη ανακάλυψη πόρων και από το IEEE LOM οι ευέλικτες, λεπτοµερείς περιγραφές για τα learning objects. Το DCMI και το IEEE LTSC LOM έχουν επικαλύψει τις τεχνικές και τις περιγραφικές απαιτήσεις των µεταδεδοµένων και εποµένως µέσω µιας µόνο αρχιτεκτονικής ελαττώνονται τα εµπόδια δηµιουργίας, ανταλλαγής και χρήσης των µεταδεδοµένων. Τα χαρακτηριστικά µιας κοινής αρχιτεκτονικής είναι τα ακόλουθα: Ανοικτή επεκτασιµότητα (Open extensibility). Οι κοινότητες ή οι εφαρµογές θα έχουν τη δυνατότητα να βελτιώσουν ή να επεκτείνουν τη σηµασιολογία των στοιχείων µε σκοπό την υποστήριξη των αναγκών τους. Συναρµολογησιµότητα (Modularity). Η αρχιτεκτονική πρέπει να υποστηρίζει τη χρήση complementary groups των µεταδεδοµένων, τα χαρακτηριστικά και την εξέλιξη που ενδέχεται να διαχειρίζονται διαφορετικές οντότητες. Για παράδειγµα το DCMI περιλαµβάνει γενικά χαρακτηριστικά των διαδικτυακών πηγών, όπως τίτλος ή συγγραφέας και το IEEE LOM εστιάζει σε λεπτοµερείς περιγραφές των learning objects. Τελειοποίηση (Refinement). Οι κατάλληλες τιµές των στοιχείων των µεταδεδοµένων µπορούν να εξειδικευθούν µε τη χρήση συγκεκριµένων σχηµάτων ή κωδικοποιηµένων προτύπων. Παραδείγµατα τέτοιων βελτιώσεων αποτελούν το πρότυπο ISO 8601 για την κωδικοποίηση της ηµεροµηνίας και οι εξειδικεύσεις των ταξινοµικών σχηµάτων. Η συνεργατική προσπάθεια µεταξύ του DCMI και του IEEE LTSC LOM αποσκοπεί στη δηµιουργία κοινών προδιαγραφών περιλαµβάνοντας απλές αναπαραστάσεις ενσωµατωµένων µεταδεδοµένων σε HTML, σε XML η οποία θα διευθετήσει την έκφραση πλούσιων µεταδεδοµένων έχοντας το πλεονέκτηµα ότι είναι ένα πρότυπο κωδικοποίησης δεδοµένων της βιοµηχανίας του διαδικτύου και σε Resource Description Framework (RDF) που παρέχει µια χρήσιµη προσέγγιση εκπλήρωσης των απαιτήσεων της επεκτασιµότητας και συναρµολογησιµότητας που µπορεί να οδηγήσουν σε διαλειτουργικότητα µεταξύ µεταδεδοµένων διαφορετικών κοινοτήτων (DCMI, 2005). Τέλος και αναφορικά µε τα πρωτόκολλα επικοινωνίας, θα ήταν χρήσιµο να αναφέρουµε ότι στη σύγχρονη εκπαίδευση και ειδικότερα για τα συστήµατα 32

33 τηλεδιάσκεψης χρησιµοποιούνται τα πρωτόκολλα H.320 της International Telecommunication Union (ITU) για επικοινωνία µε συνδέσεις ISDN και H.323 της ITU για επικοινωνία µε δίκτυα TCP/IP. Θεωρούνται πρωτόκολλα «οµπρέλες», τα οποία υποστηρίζουν µετάδοση video, ήχου, κ.λπ. Επίσης χρησιµοποιείται το πρωτόκολλο Τ.120 που δηµιουργήθηκε για επικοινωνία σε πραγµατικό χρόνο µεταξύ πολλών σηµείων, καθώς και για την κοινή χρήση εφαρµογών 5. 5 Πληροφορίες για τα πρότυπα και τα πρωτόκολλα επικοινωνίας µπορούν να αντληθούν από το: Schaphorst, R. (1999). Videoconferencing and Videotelephony: technology and standards. Boston: Artech House. 33

34 3. Moodle 3.1. Εισαγωγή στην εφαρμογή MOODLE Το Moodle είναι ένα λογισµικό πακέτο για την παραγωγή µαθηµάτων στο διαδίκτυο και ιστοχώρων. Είναι ένα υπό ανάπτυξη project σχεδιασµένο για να υποστηρίζει το εκπαιδευτικό πλαίσιο του κοινωνικού κονστρακτιονισµού. Το Moodle παρέχεται ελεύθερα ως Λογισµικό Ανοιχτού Κώδικα (υπό τους όρους της άδειας GNU Public License). Αυτό σηµαίνει ότι βασικά το Moodle έχει πνευµατικά δικαιώµατα. Σας επιτρέπετε να αντιγράφετε, χρησιµοποιείτε και να διαφοροποιείτε το Moodle µε το δεδοµένο ότι συµφωνείτε στο: να παρέχετε τον πηγαίο κώδικα στους άλλους, να µη διαφοροποιείτε ή αφαιρείτε την αρχική άδεια και πνευµατικά δικαιώµατα και να εφαρµόζετε την ίδια άδεια σε όλες τις παρα;γόµενες εργασίες. ιαβάστε την άδεια για πλήρεις λεπτοµέρειες και επικοινωνήστε απευθείας µε τον υπεύθυνο των πνευµατικών δικαιωµάτων αν έχετε κάποια απορία. Το Moodle µπορεί να εγκατασταθεί σε οποιοδήποτε υπολογιστή µπορεί να τρέξει PHP και να µπορεί να υποστηρίξει µια βάση δεδοµένων τύπου SQL (για παράδειγµα MySQL). Μπορεί να τρέξει κάτω από Windows και Max λειτουργικά συστήµατα καθώς και σε πολλές εκδοχές του Linux (για παράδειγµα Red Hat ή Debian GNU). Υπάρχουν πολλοί εξειδικευµένοι Συνεργάτες Moodle να σας βοηθήσουν, ακόµα και να προσφέρουν φιλοξενία για το site σας. Η λέξη Moodle ήταν στην αρχή ακρωνύµιο του Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment (Αρθρωτό Αντικειµενοστραφές υναµικό περιβάλλον Μάθησης), που είναι πολύ χρήσιµο για τους προγραµµατιστές και τους θεωρητικούς της εκπαίδευσης. Είναι επίσης ένα ρήµα που περιγράφει τη διαδικασία της τεµπέλικης ελικοειδούς κίνησης µέσα σε κάτι, το να κάνεις πράγµατα όπως νοµίζεις εσύ ότι πρέπει να τα κάνεις, ένας διασκεδαστικός πειραµατισµός που συχνά οδηγεί στη διορατικότητα και στη δηµιουργικότητα. Έτσι ανταποκρίνεται και στον τρόπο που το Moodle αναπτύχθηκε και στον τρόπο που ο εκπαιδευτής ή ο µαθητής µπορούν να προσεγγίσουν τη διδασκαλία ή τη µάθηση σε ένα online µάθηµα. Οποιοσδήποτε χρησιµοποιεί το Moodle είναι ένας Moodler. Το Moodle είναι ένα πακέτο λογισµικού για τη δηµιουργία διαδικτυακών µαθηµάτων, το οποίο προσφέρει ολοκληρωµένες υπηρεσίες διαδικτυακής εκπαίδευσης. Οι δυνατότητές του δεν περιορίζονται στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση αλλά µπορεί να λειτουργήσει συµπληρωµατικά και στην κλασσική εκπαίδευση µε διαφόρους τρόπους. Μέσα από το γραφικό περιβάλλον του Moodle, το οποίο δεν απαιτεί εξειδικευµένες γνώσεις για τη δηµιουργία µαθήµατος και την παρακολούθησή του, ο εκπαιδευτικός µπορεί να παρουσιάσει το µάθηµα µε τρόπο που προκαλεί ενδιαφέρον µε την εισαγωγή εκπαιδευτικού υλικού σε διάφορες µορφές, την ανάθεση εργασιών 34

35 στους εκπαιδευόµενους, την επικοινωνία µαζί τους µέσω εργαλείων ασύγχρονης ή σύγχρονης επικοινωνίας και την αξιολόγηση της επίδοσης των εκπαιδευοµένων. Κατ αυτόν τον τρόπο, οι εκπαιδευόµενοι µαθαίνουν να αναλύουν, να ερευνούν και κυρίως να συνεργάζονται τόσο µε τους εκπαιδευτικούς όσο και µεταξύ τους. Όπως κάθε πλατφόρµα εκµάθησης, έτσι και η πλατφόρµα Moodle δίνει πρόσβαση σε έναν προσωπικό δικτυακό χώρο όπου οι εκπαιδευτές µπορούν να αποθηκεύσουν τα µαθήµατα και τα επιτεύγµατά τους, και κάθε εκπαιδευόµενος έχει πρόσβαση σε διδακτικό υλικό και σε εργαλεία που υποστηρίζουν τον προγραµµατισµό και την ανταλλαγή πληροφοριών. Η εφαρµογή υποστηρίζει την «εξατοµικευµένη µάθηση», επιτρέποντας στους εκπαιδευτές να προσαρµόσουν το πρόγραµµα σπουδών βάσει των µεµονωµένων αναγκών των εκπαιδευοµένων τους. Κύρια χαρακτηριστικά είναι η επικοινωνία και η συνεργασία και ο εντοπισµός της δραστηριότητας του εκπαιδευόµενου στην πλατφόρµα Πιθανοί χρήστες Moodle Το Moodle χρησιµοποιείται από διάφορους οργανισµούς και ιδιώτες, συµπεριλαµβανοµένων των εξής: Πανεπιστήµια Γυµνάσια και Λύκεια ηµοτικά σχολεία Εκπαιδευτήρια Ανεξάρτητους εκπαιδευτικούς Κρατικές υπηρεσίες Οργανισµούς Υγείας Στρατιωτικούς οργανισµούς Μικροµεσαίες επιχειρήσεις 3.3. Βασικά χαρακτηριστικά της εφαρμογής Moodle Το Moodle υποστηρίζει: Μικρές και µεγάλες κοινότητες µάθησης. Εξ αποστάσεως εκπαίδευση στα σχολεία και και τις επιχειρήσεις. ια βίου µάθηση. ιαφορετικά στυλ µάθησης και διδασκαλίας. ιανοµή δραστηριοτήτων µάθησης, καθώς και δηµοσίευση πόρων συνεργασίας και επικοινωνίας. Συµβατότητα µε διαφορετικές προδιαγραφές και εργαλεία. Εύκολη προσαρµογή για τους χρήστες µε διαφορετικές ανάγκες. Το Moodle είναι: Πλήρως λειτουργικό σύστηµα διαχείρισης µαθηµάτων. 35

36 Κατάλληλο για 100% διαδικτυακά µαθήµατα, καθώς και για την ενίσχυση της πρόσωπο µε πρόσωπο µάθησης. Ανθεκτικό, απλό, ελαφρύ, αποδοτικό, συµβατό, προσαρµόσιµο. Εύκολο στην εγκατάσταση (Σε σχεδόν οποιαδήποτε πλατφόρµα που να υποστηρίζει PHP. Απαιτεί µόνο µία βάση δεδοµένων.) Εύκολο στη χρήση Ο συνολικός σχεδιασµός του Moodle: Προωθεί την παιδαγωγική θεωρία του κοινωνικού δοµισµού (συνεργασία, δραστηριότητες, κριτική σκέψη, κ.α.). Παρέχει µονάδες µε πολλά λειτουργικά στοιχεία. Εύκολη ενεργοποίηση και απενεργοποίηση των λειτουργιών του Moodle, όπως αυτό κρίνεται απαραίτητο σε κάθε υλοποίηση. Εύκολη τροποποίηση του γραφικού περιβάλλοντος. Παρέχει κατάλογο µαθηµάτων µε σύντοµη περιγραφή για κάθε µάθηµα και δυνατότητα πρόσβασης από επισκέπτες. Επιτρέπει την κατηγοριοποίηση και αναζήτηση των µαθηµάτων. Μια µόνο πλατφόρµα Moodle µπορεί να υποστηρίξει χιλιάδες µαθήµατα. ηµιουργία µπλοκ µε ειδήσεις,συνδέσµους κλπ.. Μετακίνηση των µπλοκ που βρίσκονται στη δεξιά και αριστερή πλευρά απλά µε το πάτηµα ενός πλήκτρου. Εύκολη προσθήκη πόρων Έµφαση στην ασφάλεια. Όλες οι φόρµες υποβάλλονται σε έλεγχο, τα δεδοµένα επικυρωµένα, τα cookies κρυπτογραφούνται κτλ. Οι περισσότερες περιοχές εισαγωγής κειµένου (πόροι, φόρουµ κ.λπ.) χρησιµοποιούν ενσωµατωµένο επεξεργαστή κειµένου (WYSIWYG HTML ). Στη συνέχεια παρατίθενται συνοπτικά τα βασικά χαρακτηριστικά και η λειτουργικότητα του Moodle: Υποστήριξη διαφορετικού είδος περιεχοµένου o πακέτα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης o έγγραφα του Word o έγγραφα PDF o αρχεία ήχου o αρχεία video o συνδέσµους Ιχνηλασιµότητα (καταγραφή και παρακολούθηση ενεργειών) Ηµερολόγιο Φόρουµ συζητήσεων ωµάτια συζήτησης Ανατροφοδότηση RSS Ιστολόγια 36

37 Wikis Οµάδες ιαχείριση πλατφόρµας Moodle: Η διαχείριση της πλατφόρµας γίνεται από τον διαχειριστής- χρήστη. Η πλατφόρµα ορίζεται κατά την εγκατάσταση. Οι µονάδες "Θέµατα" (Πρότυπα) επιτρέπουν στο διαχειριστή να προσαρµόσει το γραφικό περιβάλλον της πλατφόρµας (χρώµατα, γραµµατοσειρές, µορφοποίηση κ.λ.π.) για να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της πλατφόρµας. Η µονάδα δραστηριότητες µπορεί να προστεθεί στην υπάρχουσα εγκατάσταση Moodle. Πακέτα γλωσσών επιτρέπουν πλήρη προσαρµογή σε οποιαδήποτε γλώσσα. Αυτή τη στιγµή υπάρχουν πακέτα γλωσσών για περισσότερες από 70 γλώσσες. Ο κώδικας είναι PHP υπό GPL άδεια χρήσης - εύκολο να τροποποιηθεί ώστε να ταιριάζει στις επιµέρους ανάγκες της συγκεκριµένης πλατφόρµας Moodle. ιαχείριση Χρηστών Οι στόχος είναι να µειωθεί η συµµετοχή του διαχειριστή στο ελάχιστο, διατηρώντας παράλληλα υψηλό επίπεδο ασφάλειας. Υποστηρίζει µια σειρά από µηχανισµούς ελέγχου ταυτότητας µέσω µονάδων πιστοποίησης, επιτρέποντας την εύκολη ενοποίηση µε υπάρχοντα συστήµατα. Πρότυπη µέθοδος πιστοποίησης µε διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδροµείου ( ): οι εκπαιδευόµενοι µπορούν να δηµιουργήσουν το δικό τους λογαριασµό σύνδεσης. Οι διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδροµείου επαληθεύονται µε επιβεβαίωση. Μέθοδος LDAP: οι λογαριασµοί σύνδεσης µπορούν να ελεγχθούν από έναν εξυπηρετητή LDAP. Ο διαχειριστής µπορεί να προσδιορίσει τα πεδία µου µπορούν να χρησιµοποιηθούν. IMAP, POP3, NNTP: οι λογαριασµοί σύνδεσης µπορούν να ελεγχθούν µε mail ή εξυπηρετητή NNTP. Υποστηρίζονται πιστοποιητικά SSL και TLS. Οι εκπαιδευόµενοι καλούνται να δηµιουργήσουν ένα διαδικτυακό προφίλ συµπεριλαµβανοµένων φωτογραφίες και σύντοµη περιγραφή. Η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδροµείου µπορεί να µην εµφανίζεται στην οθόνη για προστασία του χρήστη. Κάθε χρήστης µπορεί να καθορίσει τη δική τους ώρα, και κάθε ηµεροµηνία στο Moodle µεταφράζεται στην ώρα του χρήστη (π.χ. Ηµεροµηνίες υποβολής, ηµεροµηνίες λήξης εκχώρηση εργασίας κλπ). Κάθε χρήστης µπορεί να επιλέξει τη γλώσσα του γραφικού περιβάλλοντος της πλατφόρµας Moodle (Αγγλικά, Γαλλικά, Γερµανικά, Ισπανικά, Πορτογαλικά κ.τ.λ.). 37

38 Εγγραφή Οι εκπαιδευτές µπορούν να προσθέσουν ένα "κλειδί εγγραφής" για τα µαθήµατά τους έτσι ώστε να αποτρέψουν την είσοδο σε µη επιθυµητούς χρήστες. Μπορούν να γνωστοποιήσουν το κλειδί εγγραφής στους εκπαιδευόµενους είτε πρόσωπο µε πρόσωπο είτε µέσω προσωπικού κλπ. Οι εκπαιδευτές µπορούν να εγγραφούν εκπαιδευόµενους στο µάθηµα τους αν το επιθυµούν. Οι εκπαιδευτές µπορούν να διαγράφουν φοιτητές εκπαιδευόµενους από το µάθηµα τους αν το επιθυµούν, διαφορετικά υπάρχει η δυνατότητα της αυτόµατης διαγραφής µετά από µια ορισµένη περίοδο αδράνειας. (Η δυνατότητα αυτή καθορίζεται από τον διαχειριστή της πλατφόρµας Moodle). Εξωτερική βάση δεδοµένων: κάθε βάση δεδοµένων που περιέχει τουλάχιστον δύο πεδία, µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως εξωτερική πηγή πιστοποίησης. Κάθε χρήστης χρειάζεται µόνο έναν λογαριασµό για το σύνολο του εξυπηρετητή. Κάθε λογαριασµός µπορεί να έχει διαφορετική πρόσβαση. Μέτα-µαθήµατα για την οµαδοποίηση σχετικών µαθηµάτων, ώστε οι συµµετέχοντες να µπορούν να αλληλεπιδρούν µεταξύ τους. Ρόλοι Ρόλοι για συγκεκριµένους χρήστες µπορούν να οριστούν για κάθε µάθηµα Ένας λογαριασµός διαχειριστή ελέγχει τη δηµιουργία των µαθηµάτων και δηµιουργεί εκπαιδευτές αναθέτοντας τους χρήστες στα αντίστοιχα µαθήµατα. Οι δηµιουργοί µαθήµατος µπορούν να δηµιουργήσουν µαθήµατα, να διδάξουν σε αυτά και να ορίσουν άλλους χρήστες που θα µπορούν να διδάξουν σε αυτά. Ο διδάσκοντας έχει ένα ρόλο σε ένα συγκεκριµένο µάθηµα. Ο διδάσκων περιορισµένων δυνατοτήτων είναι ρόλος διαθέσιµος και αναπληρωτή ή προσωρινό εκπαιδευτή. ιαχείριση µαθήµατος Ο δηµιουργός µαθήµατος και ο διδάσκοντας έχει πλήρη έλεγχο σε όλες τις ρυθµίσεις του µαθήµατος. Επιλογή µορφής µαθήµατος, όπως η εβδοµαδιαία, η µορφή θεµάτων ή η κοινωνική µορφή (εστιασµένη στη συζήτηση). Πρότυπα µαθήµατος. Ένα µάθηµα µπορεί να έχει το δικό της θέµα µορφοποίησης και χρωµάτων. Ποικιλία δραστηριοτήτων: Φόρουµ, Κουίζ, Λεξικό, Πηγές Πληροφοριών, Επιλογές, Έρευνες, Εργασίες, ωµάτια συζήτησης, Εργαστήρια. Οµάδες: εκπαιδευτές και εκπαιδευόµενοι µπορούν να συµµετέχουν σε µία ή περισσότερες οµάδες. 38

39 Οι πρόσφατες αλλαγές της πορείας ενός µαθήµατος, (από την τελευταία σύνδεση του χρήστη) εµφανίζονται στην αρχική σελίδα συµβάλλοντας στην αίσθηση της κοινότητας. Οι περισσότερες περιοχές εισαγωγής κειµένου (πηγές πληροφοριών, δηµοσιεύσεις σε φόρουµ κ.λπ.) µπορούν να τροποποιηθούν µε τη χρήση ενός ενσωµατωµένου επεξεργαστή κειµένου WYSIWYG HTML. Το σύνολο των βαθµολογιών για τις διάφορες δραστηριότητες (π.χ. Φόρουµ, Κουίζ, και Εργασίες) µπορούν να προβληθούν σε µια σελίδα ή να αποθηκευτούν σε αρχείο, όπως για παράδειγµα σε ένα υπολογιστικό φύλλο. Πλήρη καταγραφή και παρακολούθηση των ενεργειών των χρηστών: Εκθέσεις δραστηριοτήτων για κάθε εκπαιδευόµενο είναι διαθέσιµες µε γραφικά και λεπτοµέρειες για κάθε ενότητα (π.χ. τελευταία πρόσβαση, πόσες φορές έχει διαβάσει κάποια σελίδα) καθώς και ένα λεπτοµερές ιστορικό της συµµετοχής του στο µάθηµα. Ενσωµάτωση ηλεκτρονικού ταχυδροµείου: αντίγραφα δηµοσιεύσεων από φόρουµ, ανατροφοδότησης εκπαιδευτών κλπ µπορούν να ταχυδροµηθούν µε σε µορφή HTML ή απλού κειµένου. Προσαρµοσµένες κλίµακες βαθµολόγησης: οι εκπαιδευτικοί µπορούν να καθορίζουν τις δικές τους κλίµακες βαθµολόγησης που θα χρησιµοποιηθούν για την βαθµολόγηση των φόρουµ και των εργασιών. Μαθήµατα µπορούν να συµπιεστούν ως ενιαίο αρχείο zip µε τη χρήση της λειτουργίας αντιγράφου ασφαλείας. Τα αρχεία αυτά µπορούν να χρησιµοποιηθούν στον εξυπηρετητή που βρίσκεται η πλατφόρµα Moodle για την επαναφορά κάποιου µαθήµατος Βασικές οδηγίες εγκατάστασης Στην ενότητα αυτή παρατίθεται πως εγκαταστάθηκε το Moodle στο server µας. Συνοπτικά µπορούµε να πούµε ότι η εγκατάσταση του Moodle περιλαµβάνει: Προετοιµασία Εγκατάσταση της PHP και των απαιτούµενων επεκτάσεων. Εγκατάσταση υποστηριζόµενης βάσης δεδοµένων (π.χ. MySQL). Ορισµός εξυπηρετητή διαδικτύου (web server). ηµιουργία κενής βάσης δεδοµένων (µε ονοµασία π.χ. moodle) και ορισµός κωδικοποίησης σε UTF-8. ηµιουργία χρήστη για τη βάση δεδοµένων µε τα κατάλληλα δικαιώµατα. ηµιουργία καταλόγου δεδοµένων (µε ονοµασία π.χ. Moodledata) και τοποθέτηση του έξω από τον αρχικό κατάλογο που έχουν τοποθετηθεί τα αρχεία της εφαρµογής Moodle. Καθορισµός του εξυπηρετητή διαδικτύου ως ιδιοκτήτη του καταλόγου µε δικαιώµατα ανάγνωσης, εγγραφής και εκτέλεσης. Ανάκτηση του Moodle από τη σελίδα 39

40 Εγκατάσταση Εξαγωγή των αρχείων και τοποθέτηση τους στον εξυπηρετητή διαδικτύου. Εκτέλεση της εγκατάστασης από την ηλεκτρονική διεύθυνση που τοποθετήθηκαν τα αρχεία Moodle. ( install.php ) Ανάκτηση του αρχείου config.php και τοποθέτηση του στα αρχεία του Moodle στον εξυπηρετητή διαδικτύου (εφόσον ζητηθεί). ιαµόρφωση Ρυθµίσεις Αποδοχή της GPL άδειας. Ορισµός ονόµατος και σύντοµης περιγραφής για τη πλατφόρµα του Moodle. Ρύθµιση ενός λογαριασµού διαχειριστή (admin). Ορισµός της µονάδας cron Απαιτήσεις Το Moodle έχει κυρίως αναπτυχθεί για Linux, χρησιµοποιώντας τον Apache, την MySQL και την PHP (αυτό το σύνολο εργαλείων είναι γνωστό ως πλατφόρµα LAMP), ωστόσο έχει δοκιµαστεί και χρησιµοποιείται και σε άλλα λειτουργικά συστήµατα όπως Windows XP/2000/2003 (WAMP), Solaris 10 (Sparc και x64), Mac OS X και Netware 6. Επίσης υποστηρίζει και άλλες βάσεις δεδοµένων όπως PostgreSQL, Oracle και Microsoft SQL Server. Το λειτουργικό σύστηµα στο οποίο τοποθετήθηκε το moodle είναι σε Windows XP/2000/2003(ΧAMPP 1.7.4). Οι απαιτήσεις για το Moodle είναι οι εξής: Υλικό Χωρητικότητα δίσκου: 160MB (ελάχιστο). Μνήµη: 256MB (ελάχιστο), 1GB (προτεινόµενο). Ο γενικός κανόνας είναι ότι το Moodle µπορεί να υποστηρίξει ταυτόχρονα 50 χρήστες για κάθε 1GB RAM, αλλά αυτό ποικίλλει ανάλογα µε το συγκεκριµένο συνδυασµό υλικού και λογισµικού. Η χωρητικότητα µπορεί να περιορίσει τον αριθµό των χρηστών που µπορεί να χειριστεί µια πλατφόρµα Moodle. Λογισµικό Λογισµικό Εξυπηρετητή ιαδικτύου: Κυρίως χρησιµοποιείται ο Apache. Το Moodle λειτουργεί κανονικά και σε οποιονδήποτε άλλο λογισµικό εξυπηρετητή που υποστηρίζει PHP, όπως το IIS για τα Windows. Γλώσσα σεναρίων PHP: Αυτή τη στιγµή υπάρχουν δύο εκδόσεις διαθέσιµης PHP: PHP4 και PHP5. Το σύστηµα στο οποίο εγκατστάθηκε έχει PHP Version

41 3.6. Λόγοι επιλογής του Moodle Το τµήµα αυτό αποδεικνύει ότι τα υπάρχοντα open source e-learning συστήµατα µπορεί να έχουν, υπό ορισµένες σπεριστάσεις χαρακτηριστικά προσαρµογής εξατοµίκευσης, αλλά απαιτούν επέκταση και επεξεργασία για να αποκτήσουν αυτά τα χαρακτηριστικά. Η δήλωση αυτή βασίζεται σε αξιολόγηση που διενεργήθηκε από τους Sabine G. et al (Sabine 2005) σε Εφαρµογές Ανοικτού Κώδικα (Open Source) εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Ο κύριος στόχος της αξιολόγησης που διεξήχθη από Sabine G. et al ήταν οι ικανότητες και τα χαρακτηριστικά των συστηµάτων αυτών στην προσαρµογή και την εξατοµίκευση. Όσον αφορά τα µέχρι στιγµής συστήµατα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, η προσαρµογή ήταν πολύ περιορισµένη σε πλατφόρµες εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Ένα µάθηµα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης δεν θα πρέπει να σχεδιαστεί στο κενό, αλλά θα πρέπει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις επιθυµίες των µαθητών όσο το δυνατόν περισσότερο, και να προσαρµόζονται κατά τη διάρκεια των µαθηµάτων. Μια αξιολόγηση Εφαρµογών Ανοικτού Κώδικα (Open Source) εξ αποστάσεως εκπαίδευσης µε στόχο την εξεύρεση της πλατφόρµας που είναι η πλέον κατάλληλη για επέκταση σε µια προσαρµοστική εφαρµογή, είναι πολύ κρίσιµη και σηµαντική. Η εκτεταµένη πλατφόρµα θα µπορούσε να χρησιµοποιηθεί αργότερα σε ένα επιχειρησιακό περιβάλλον διδασκαλίας. Ως εκ τούτου, η συνολική λειτουργικότητα της πλατφόρµας είναι εξίσου σηµαντική µε τις ικανότητες προσαρµογής, και η αξιολόγηση αντιµετωπίζει και τα δύο ζητήµατα. Σύµφωνα µε τη µελέτη της Sabine G. et al (Sabine 2005), µετά από ένα στάδιο προαξιολόγησης, εννέα πλατφόρµες ανοιχτού κώδικα για ηλεκτρονική µάθηση αναλύθηκαν λεπτοµερώς. Οι πλατφόρµες αυτές ήταν συγκεκριµένα: Moodle, ATutor, Dokeos (Dokeos), dotlrn (dotlrn), ILIAS (Ilias), LON-CAPA (Lon-Capa), OpenUSS (OpenUSS), Sakai (Sakai) και Spaghettilearning (Spaghettilearning). Με βάση την ίδια µελέτη (Sabine 2005), το Moodle δεσπόζει στην αξιολόγηση καθώς επιτυγχάνει την βέλτιστη τιµή πέντε φορές. Τα πλεονεκτήµατα του Moodle είναι η υλοποίηση εργαλείων επικοινωνίας, καθώς και η δηµιουργία και διαχείριση των µαθησιακών αντικειµένων. Πρόσθετα πλεονεκτήµατα του Moodle είναι οι ολοκληρωµένες διδακτικές έννοιες και, επίσης, η παρακολούθηση των δεδοµένων. Επιπλέον, η εξαιρετική ευχρηστία του Moodle οδηγεί στη µέγιστη τιµή της αξιολόγησης στην κατηγορία χρηστικότητα. Όσον αφορά τις άλλες πλατφόρµες, η ILIAS επέτυχε τις βέλτιστες τιµές για τις κατηγορίες τεχνικών πτυχών, διαχείρισης και διαχείρισης µαθηµάτων. Σύµφωνα µε την Sabine G. et al (Sabine 2005) το Moodle επέτυχε τις βέλτιστες τιµές της αξιολόγησης. Επίσης, στην δεύτερη και τρίτη θέση της αξιολόγησης µπορούν να αντεθούν στις µε σαφήνεια ILIAS και Dokeos, αντίστοιχα. Σύµφωνα µε τις συγκρίσεις κατά ζεύγη οι ATutor, LON-CAPA, Spaghettilearning, και Open-USS κατατάσσονται, επίσης, στην τέταρτη θέση, ενώ Sakai και dotlrn κατατάσσονται τελευταίες. Ο λόγος για τη χαµηλή κατάταξη της Sakai είναι ότι µέχρι στιγµής έχουν πραγµατοποιηθεί µόνο τα βασικά χαρακτηριστικά. Όµως, η ποιότητα αυτών των χαρακτηριστικών είναι πολύ καλή. 41

42 Κατά συνέπεια, το Moodle επέτυχε τα καλύτερα αποτελεσµάτα σε γενικές γραµµές και στο ειδικό κριτήριο αξιολόγησης της προσαρµογής. Έτσι, η επέκταση της επιλεγµένης πλατφόρµας µε έναν τρόπο που τα µαθήµατα να προσαρµόζονται στις µοναδικές δυνατότητες, µαθησιακούς στόχους, επίπεδα γνώσεων, καθώς και τους τρόπους µάθησης του κάθε µαθητή είναι εφικτή. Σύµφωνα µε το στατιστικό εργαλείο Google Trends 6, το οποίο παράγει διαγράµµατα και πίνακες κατάταξης µε βάση τη δηµοτικότητα των αιτηµάτων αναζήτησης που απευθύνονται στη µηχανή αναζήτησης της Google, ο κόσµος αναζητά κάθε χρόνο όλο και περισσότερο πληροφορίες περί του Moodle (Ιανουάριος 2011) (Εικόνα 5). Είναι επίσης ξεκάθαρο ότι το Moodle ανταγωνίζεται σε δηµοτικότητα αιτηµάτων αναζήτησης το (εµπορικής άδειας χρήσης) LMS Blackboard 7, µε µικρότερες µάλιστα διακυµάνσεις στο πλήθος των αναζητήσεών του, στο οποίο πλήθος υπολείπονται άλλοι δυνατοί παίκτες του χώρου όπως οι Sakai 8, dokeos 9, και ILIAS 10. Από το Google Trends προκύπτει ότι το Moodle δείχνει να είναι δηµοφιλέστερο σε χώρες ευαισθητοποιηµένες στη χρήση ΕΛ/ΛΑΚ όπως η Πορτογαλία, η Φινλανδία, η Ισπανία και η Ιρλανδία. moodle 1.00 dokeos 0.08 sakai 0.10 ilias 0.08 blackboard

43 Σχήµα 4: ηµοτικότητα αναζητήσεων LMS (πηγή Google Trends). Το πανεπιστήµιο της California στο Los Angeles (UCLA) επέλεξε το 2007 ως περιβάλλον συνεργασίας και µάθησης το Moodle 11, ενώ αποφάσισε να συνεχίσει τη συνεργασία του µε την υπόλοιπη ακαδηµαϊκή κοινότητα και το ίδρυµα Sakai µε στόχο τη συµµόρφωση µε πρότυπα ανάπτυξης και διαλειτουργικότητας των συστηµάτων ηλεκτρονικής µάθησης. Το Moodle χρησιµοποιείται επίσης στις προσπάθειες των δηµοφιλέστερων πλαισίων ανάπτυξης προτύπων συνεργασίας συστηµάτων του είδους, όπως τα IMS Abstract Framework 12 και Open Knowledge Initiative 13. Τέλος η ανεπίσηµη έρευνα ILT Champions 2008 VLE 14 έδειξε ότι στις αρχές του 2008 το 59% των κολλεγίων του Ηνωµένου Βασιλείου χρησιµοποιούσαν το Moodle 15. Σχήµα 5: Ποσοστά χρήσης συστηµάτων ηλεκτρονικής µάθησης από πανεπιστήµια (πηγή πανεπιστήµιο του Oviedo) interview-with-ruth-sabean/

44 4. Mobile Elearning 4.1. Εισαγωγή Η αυξανόµενη χρήση της ασύρµατης τεχνολογίας και των κινητών συσκευών δείχνει ότι η κατάρτιση και η εκπαίδευση δεν µπορεί να αγνοήσει τη χρήση κινητών συσκευών στη µαθησιακή / εκπαιδευτική διαδικασία. Ένας αυξανόµενος αριθµός εργαζοµένων εργάζονται εκτός γραφείου και απαιτούν just-in-time εκπαίδευση όπου και αν βρίσκονται. Μέχρι το 2005 προβλεπόταν ότι θα υπάρχουν περισσότερα από 1 δισ. συνδροµητές στο ασύρµατο internet (Tirri 2003). Οι εκπαιδευτές και οι εκπαιδευτικοί πρέπει να σχεδιάσουν εκπαιδευτικό υλικό για την αυξανόµενη χρήση κινητών συσκευών. Ωστόσο, ο σχεδιασµός του υλικού πρέπει να βασίζεται σε ορθές θεωρίες µάθησης και αρχές σχεδιασµού διδασκαλίας. Ο Sharples (2002) πρότεινε µια θεωρία που βασίζεται στην συζήτηση για το σχεδιασµό της κινητής τεχνολογίας για τη µάθηση. Οι Roschelle και Pea (2002) πρότειναν ότι οι συσκευές εκµάθησης µε ασύρµατο internet (wireless internet learning devices - WILD) θα µπορούσαν να χρησιµοποιηθούν για την συνεργατική µάθηση υποστηριζόµενη από υπολογιστή (computer-supported collaborative learning - CSCL) όπου ο δάσκαλος γίνεται οδηγός ή προπονητής και οι εκπαιδευόµενοι παίρνουν την πρωτοβουλία στη µάθηση τους. Ισχυρίστηκαν ότι η µάθηση θα είναι πιο επικεντρωµένη στον µαθητευόµενο, και όχι δασκαλοκεντρική, η οποία έχει επιπτώσεις για το πως είναι σχεδιασµένες οι οδηγίες διδασκαλίας για τις κινητές συσκευές. Σύµφωνα µε τον Tella (2003), οι κινητές συσκευές µπορούν να χρησιµοποιηθούν για την αύξηση της γνωστικής ανάπτυξης σε ατοµικό επίπεδο, και το κίνητρο ενός ατόµου ενισχύεται όταν αυτός ή αυτή είναι σε θέση να το αναπτύξουν µε βάση τις ανάγκες και το γενικό πλαίσιο. Η γνώση είναι πληροφορίες µε συνάφεια και η δηµιουργία γνώσης είναι εξαρτώµενη από τη θέση και την κατάσταση. Οι συσκευές κινητής µάθησης επιτρέπουν στους µαθητές να µάθουν όπου και αν βρίσκονται και στο προσωπικό τους πλαίσιο εποµένως η µάθηση είναι ουσιαστική (Sharples 2000). Η χρήση κινητών συσκευών στη µάθηση αναφέρεται ως κινητή µάθηση (m-learning): αυτή είναι η παράδοση των υλικών ηλεκτρονικής µάθησης (e-learning) για τις κινητές συσκευές, όπως (PDAs), κινητά τηλέφωνα, Tablet PCs, Pocket PCs, υπολογιστές παλάµης, κλπ. Ο Quinn (2000) όρισε την κινητή µάθηση ως «τη διασταύρωση των φορητών υπολογιστών και της ηλεκτρονικής µάθησης: προσβάσιµες πηγές, όπου και αν βρίσκεστε, δυνατότητες για επιστηµονική έρευνα, έντονη αλληλεπίδραση, δυναµική υποστήριξη για αποτελεσµατική µάθηση, και αξιολόγηση που βασίζεται στην απόδοση. E-learning ανεξάρτητα από γεωγραφική θέση, χρόνο ή χώρο». Οι Dye et al (2003) όρισε την κινητή µάθηση ως «η εκµάθηση που µπορεί να λάβει χώρα οποτεδήποτε και οπουδήποτε, µε τη βοήθεια µιας κινητής συσκευής». Σύµφωνα µε τον Georgievet al.(2004) η κινητή µάθηση δίνει τη δυνατότητα σε κάποιον να µάθει παντού κάθε φορά χωρίς µόνιµη φυσική σύνδεση στα καλωδιακά δίκτυα. Σύµφωνα µε τον Wagner (2005) η κινητή µάθηση θα χαρακτηρίσει τις νέες στρατηγικές, τις πρακτικές, τα εργαλεία, τις εφαρµογές, και τους πόρους για να εκπληρώσει την 44

45 υπόσχεση της πανταχού παρούσας, προσωπικής, και συνδεδεµένης εκµάθησης. Κατά το σχεδιασµό εκπαιδευτικού υλικού για τις κινητές συσκευές, ορθές θεωρίες µάθησης και αρχές σχεδιασµού διδασκαλίας θα πρέπει να χρησιµοποιηθούν για την κάλυψη των αναγκών των µαθητών, και ταυτόχρονα, να βοηθούν τους µαθητές να επιτύχουν τα επιθυµητά µαθησιακά αποτελέσµατα. Ωστόσο, κατά το σχεδιασµό υλικών για τις κινητές συσκευές, πρέπει να έχουµε κατά νου ορισµένους περιορισµούς. Ο Ahonen et al. (2003) αναφέρθηκε σε µια µελέτη όπου µια κινητή συσκευή χρησιµοποιήθηκε για να παραδώσει ένα ηλεκτρονικό µάθηµα. Όταν ρωτήθηκε για τους περιορισµούς που σχετίζονται µε την παράδοση, οι µαθητές αναφέρθηκαν στο µικρό µέγεθος της οθόνης και στα προβλήµατα στην πλοήγηση µέσα στο µάθηµα. Λόγω του µικρού µεγέθους της οθόνης των κινητών συσκευών, η διεπαφή θα πρέπει να αναπτυχθεί µε τέτοιο τρόπο ώστε να µεταφέρει το µήνυµα χρησιµοποιώντας µικρότερο µέγεθος κειµένου, και καλή πλοήγηση θα πρέπει να ενσωµατωθεί στο σύστηµα για να επιτρέπει στους µαθητές να µετακινούνται µεταξύ των οθονών και των τµηµάτων του µαθήµατος. Επίσης, η διεπαφή πρέπει να είναι κατάλληλη για κάθε µαθητή ξεχωριστά και το σύστηµα θα πρέπει να είναι σε θέση να προσαρµόζει το περιβάλλον εργασίας µε βάση τα χαρακτηριστικά κάθε µαθητή. Στη συνέχεια θα πραγµατοποιηθούν κάποιες προτάσεις για το πώς να σχεδιαστεί εκπαιδευτικό υλικό για την εµφάνιση σε κινητές συσκευές Θεωρίες μάθησης Οι γνωστικοί ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι η µάθηση περιλαµβάνει τη χρήση της µνήµης, της παροχής κινήτρων και της σκέψης καθώς επίσης και ο προβληµατισµός διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο στη µάθηση. Βλέπουν τη µάθηση ως µια εσωτερική διαδικασία και προτείνουν ότι η ποσότητα µάθησης εξαρτάται από την ικανότητα επεξεργασίας του µαθητευοµένου, το µέγεθος της προσπάθειας που καταβλήθηκε κατά τη διάρκεια της µαθησιακής διαδικασίας, το βάθος της επεξεργασίας (Craik και Lockhart 1972) και την υπάρχουσα δοµή των γνώσεων του µαθητή (Ausubel 1974). Η θεωρία του Paivio της διπλής κωδικοποίησης (1986) αναφέρει ότι η µνήµη ενισχύεται όταν οι πληροφορίες παρουσιάζονται τόσο στην προφορική όσο και στην οπτική µορφή. Σύµφωνα µε τον κονστρουκτιβισµό, οι µαθητές ερµηνεύουν τις πληροφορίες και τον κόσµο σύµφωνα µε την προσωπική του πραγµατικότητα. Μαθαίνουν από την παρατήρηση, την επεξεργασία και την ερµηνεία, και στη συνέχεια εξατοµικεύουν τις πληροφορίες σε προσωπική γνώση (Cooper 1993). Οι µαθητές µαθαίνουν καλύτερα όταν µπορούν να πλαισιώνουν αυτά που µαθαίνουν, τόσο για άµεση εφαρµογή και να αποκτήσουν προσωπική σηµασία. Η κινητή µάθηση διευκολύνει την εξατοµικευµένη µάθηση γιατί η µάθηση (και συνεργασία) από οπουδήποτε και ανά πάσα στιγµή, επιτρέπει στη µάθηση να έχει συνάφεια Αρχές μάθησης για σχεδιασμό υλικών κινητής μάθησης Αντί να παρουσιάζουν το σύνολο των διαθέσιµων υλικών στους µαθητές, ευφυή συστήµατα πρέπει να δηµιουργηθούν για την ανάπτυξη ενός αρχικού προφίλ του µαθητή και να παρουσιάζουν τα υλικά που θα ωφελήσει το συγκεκριµένο µαθητή. 45

46 Καθώς το σύστηµα µάθησης αλληλεπιδρά µε τους µαθητές, «µαθαίνει» για κάθε µαθητή και προσαρµόζει τη διεπαφή και το πρότυπο πλοήγησης σύµφωνα µε το στυλ και τις ανάγκες που µαθητή. Λόγω της περιορισµένης ικανότητας απεικόνισης των m-learning συσκευών, οι σχεδιαστές πρέπει να χρησιµοποιούν στρατηγικές παρουσίασης που δίνουν τη δυνατότητα στους εκπαιδευόµενους να επεξεργάζονται το υλικό αποτελεσµατικά. εδοµένου ότι η µνήµη εργασίας έχει περιορισµένη χωρητικότητα, οι πληροφορίες πρέπει να είναι οργανωµένες ή κατατµηµένη σε κοµµάτια, µε κατάλληλες διαστάσεις για να διευκολύνουν την επεξεργασία. Σύµφωνα µε τον Miller (1956), επειδή οι άνθρωποι έχουν περιορισµένη βραχυπρόθεσµη µνήµη, οι πληροφορίες θα πρέπει να οµαδοποιούνται σε νοηµατικές ακολουθίες. Οι πληροφορίες που πρέπει να εµφανίζονται σε m-learning συσκευές πρέπει να είναι κατατµηµένες σε µεταξύ πέντε και εννέα µονάδες µε κάποια σηµασία για να αντισταθµίζεται η περιορισµένη ικανότητα βραχυπρόθεσµης µνήµης και ο περιορισµός της οθόνη της συσκευής. Αντί να παρουσιάζονται σε µορφή κειµένου, οι πληροφορίες θα πρέπει να οργανώνονται µε τη µορφή ενός εννοιλογικού χάρτη ή ενός δικτύου που δείχνει τις σηµαντικές έννοιες και τη σχέση µεταξύ των εννοιών. Τα δίκτυα µπορούν να χρησιµοποιηθούν για να αναπαραστήσουν την πληροφορία χωρικά, έτσι ώστε οι µαθητές να µπορούν να δουν τις βασικές ιδέες και τις σχέσεις τους. Οι Novak, Gowin και Johanse (1983) χρησιµοποίησαν έναν εννοιολογικό χάρτη για να δείξουν την ιεραρχική δοµή του θέµατος, παρόµοια µε τον τρόπο µε τον οποίο οι πληροφορίες αποθηκεύονται στη µακροπρόθεσµη µνήµη. Επιπλέον, ως στρατηγική µάθησης, οι µαθητές µπορούν να κληθούν να δηµιουργήσουν το δικό τους εννοιολογικό χάρτη στη φορητή συσκευή. Σύµφωνα µε τους Stoyanova και Kommers (2002), η δηµιουργία εννοιλογικού χάρτη απαιτεί κριτική σκέψη και είναι ένας τρόπος της εξωτερίκευσης της γνωστικής δοµής του εγκεφάλου των µαθητών για τη διευκόλυνση της βαθιάς επεξεργασία. Ως υψηλού επιπέδου συνεργατική δραστηριότητα, οι µαθητές µπορούν να κληθούν να εργαστούν σε εικονικές µικρές οµάδες για την κατασκευή εννοιολογικών χαρτών και την ανασκόπηση των χαρτών των υπολοίπων. Προ-εκπαιδευτικές στρατηγικές θα πρέπει να χρησιµοποιηθούν για να επιτρέψει στους µαθητές να αποθηκεύσουν το πλαίσιο του µαθήµατος: αυτό θα τους βοηθήσει να ενσωµατώσουν τις λεπτοµέρειες του µαθήµατος και να αποτραπεί η υπερφόρτωση πληροφοριών. Αυτό είναι κρίσιµης σηµασίας για το m-learning, δεδοµένου ότι οι πληροφορίες θα παρουσιαστούν σε κοµµάτια και οι εκπαιδευόµενοι θα χρειαστεί να χρησιµοποιήσουν το γενικό πλαίσιο για να ενσωµατώσουν τα κοµµάτια. Το εκπαιδευτικό υλικό της κινητής µάθησης θα πρέπει να οργανωθεί εξαιρετικά καλά εκ των προτέρων ώστε να επιτραπεί στους εκπαιδευόµενους να αποθηκεύσουν το γενικό πλαισίο και να οργανωθεί µε συγκριτικό τρόπο ώστε να µπορέσουν να χρησιµοποιήσουν τις υπάρχουσες γνώσεις για να κατανοήσουν και να αντιληφθούν το νέο υλικό (Ausubel 1974, Ally 2004a). 46

47 Η διεπαφή της m-learning συσκευής πρέπει να σχεδιάζεται σωστά για την αντιστάθµιση του µικρού µέγεθος της οθόνης. Η διεπαφή πρέπει να είναι γραφική και να απεικονίζει µεταξύ πέντε και εννέα κοµµάτια πληροφοριών στην οθόνη για να αποφευχθεί η υπερφόρτωση πληροφοριών στη βραχυπρόθεσµη µνήµη. Η διεπαφή καλείται να συντονίσει την αλληλεπίδραση µεταξύ των µαθητών και του µαθησιακού υλικού. Το εκπαιδευτικό υλικό για m-learning συσκευές θα πρέπει να λάβει τη µορφή µαθησιακών αντικειµένων τα οποία είναι σε ηλεκτρονική µορφή και επαναχρησιµοποιήσιµα (McGreal 2004). Το διδακτικό υλικό θα πρέπει να σχεδιάζεται µε τη µορφή µαθησιακών αντικειµένων για να φιλοξενήσει διάφορους τρόπους µάθησης και χαρακτηριστικά. Τα αντικείµενα στη συνέχεια ελέγχονται και τοποθετούνται σε µια ηλεκτρονική αποθήκη για just-in-time πρόσβαση από οπουδήποτε χρησιµοποιώντας κινητές συσκευές. Ένα µάθηµα ή µια σειρά µαθηµάτων θα περιλαµβάνουν µια σειρά µαθησιακών αντικειµένων τα οποία είναι διαδοχικά για να διαµορφώσουν µια εκπαιδευτική εκδήλωση για ένα µάθηµα (Ally 2004b). Η χρήση των µαθησιακών αντικειµένων επιτρέπει την άµεση συναρµολόγηση εκπαιδευτικού υλικού από τους εκπαιδευόµενους, τους ευφυείς πράκτορες και τους εκπαιδευτές, το οποίο διευκολύνει την just-in-time εκπαίδευση και κατάρτιση Η τρέχουσα κατάσταση της κινητής μάθησης εδοµένου ότι οι κινητές τεχνολογίες καταλαµβάνουν ολοένα και πιο σηµαντική θέση στη ζωή των παιδιών και των ενηλίκων σε όλο τον κόσµο, τα εθνικά υπουργεία και τα τοπικά σχολεία πειραµατίζονται µε τη χρήση αυτών των δηµοφιλών συσκευών για µια σειρά διαφορετικών µεθόδων διδασκαλίας και για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Η έκθεση αυτή παρουσιάζει έναν κατάλογο πάνω από το 25 προγράµµατα µάθησης στις ΗΠΑ και αλλού. Αυτή η αναφορά δείχνει πώς οι κινητές συσκευές µπορούν να συµβάλουν στην προώθηση των γνώσεων, των δεξιοτήτων, και των προοπτικών των παιδιών που θα πρέπει να ανταγωνιστούν και να συνεργαστούν στον 21ο αιώνα. Αναπτύσσονται προγράµµατα που επικεντρώνονται στο να εµβαθύνουν τα παιδιά στις βασικές γνώσεις, τις γλώσσες του κόσµου, σε STEM (Science, Technology, Engineering, and Mathematics - Επιστήµη, Τεχνολογία, Μηχανική, και Μαθηµατικά) θέµατα, τη συνεργασία, και τις δεξιότητες κριτικής σκέψης, τόσο εντός όσο και εκτός σχολείου. Η απογραφή προβάλλει διάφορα παραδείγµατα έµπνευσης της κινητής µάθησης. Μερικοί χρησιµοποιούν τα πλέον καινοτόµα χαρακτηριστικά των κινητών συσκευών, ενώ άλλοι βασίζονται περισσότερο στα συνηθισµένα. Μερικοί αξιοποιούν τις δυνατότητες εξατοµίκευσης των τεχνολογιών κινητών. Άλλοι δείχνουν πώς αυτές οι συσκευές µπορούν να ενθαρρύνουν τη συνεργασία, όταν χρησιµοποιούνται από µια οµάδα. Ορισµένοι εκµεταλλεύονται τις συνηθισµένες συσκευές, ενώ άλλοι χρησιµοποιούν τις συσκευές που αναπτύχθηκαν ειδικά για την εκπαίδευση. Ενώ αυτή η πολυµορφία ανοίγει µελλοντικές ευκαιρίες, αποκαλύπτει επίσης τις ανησυχίες στο 47

48 τοµέα της κινητής µάθησης, µε επακόλουθους συµβιβασµούς σε ζητήµατα όπως η διανοµή εναντίον της καινοτοµίας και της µαζικής εναντίον της συγκεκριµένης εκπαίδευσης. Πολλοί ειδικοί απογοητεύτηκαν από την έλλειψη καλά χρηµατοδοτούµενων, συνεκτικών, ή υψηλά ορατών προσπαθειών για την κινητή µάθηση στις ΗΠΑ, σε σύγκριση µε τους οικονοµικούς ανταγωνιστές τους, ιδίως στην Ευρώπη και την Ασία. Οι ηγέτες στην εκπαίδευση, που ίσως αισθάνονται περιορισµένη δηµόσια ή πολιτική υποστήριξη, δεν έχουν ακόµη αναπτύξει µια στρατηγική για το πώς η κινητή µάθηση θα πρέπει να αναπτυχθεί, ή ακόµα και εάν θα πρέπει να χρησιµοποιείται. Πρότυπες πρωτοβουλίες είναι κατακερµατισµένες και στερούνται πόρων για την κλιµάκωση. Ενώ αξιοσηµείωτες προσπάθειες έχουν γεννήσει καινοτόµους «θύλακες» της κινητής µάθησης, η πολυτοµεακή ηγεσία είναι απαραίτητο να συνδέσει διάσπαρτες προσπάθειες στην εκπαιδευτική έρευνα, τη βιοµηχανία, την επαγγελµατική εξέλιξη εκπαιδευτικών, και τη χάραξης πολιτικής Βασικές ευκαιρίες στην κινητή μάθηση Η έκθεση επισηµαίνει πέντε ευκαιρίες για να αξιοποιήσουν τα µοναδικά χαρακτηριστικά κινητής µάθησης για να βελτιωθεί η εκπαίδευση: 1. Ενθάρρυνση της µάθησης "οπουδήποτε, οποτεδήποτε" Οι φορητές συσκευές επιτρέπουν στους µαθητές να ξεπεράσουν τα εµπόδια που τίθενται στην τάξη χωρίς να χάνουν την ικανότητά τους να συγκεντρώνουν, να έχουν πρόσβαση και να επεξεργάζονται πληροφορίες. Όπως αναφέρει και η συγγραφέας του βιβλίου "From Toy to Tool: Cell Phones in Learning", Liz Kolb, "Οι φορητές συσκευές φέρνουν τον πραγµατικό κόσµο στην τάξη, και φέρνουν την τάξη στον πραγµατικό κόσµο." ύο βασικά πλεονεκτήµατα της µάθησης "οπουδήποτε, οποτεδήποτε" περιλαµβάνουν την προώθηση της προσαρµόσιµης γνώσης και την συµβολή στη γεφύρωση των δραστηριοτήτων στο σπίτι, το σχολείο, και µετά το σχολείο. Προώθηση προσαρµόσιµης µάθησης Σύµφωνα µε το Gee, εάν ένα παιδί µπορεί να ευθυγραµµίσει την εκµάθηση µε πραγµατικές καταστάσεις, σενάρια και περιβάλλοντα, τότε οι βασικές έννοιες και το λεξιλόγιο είναι σαφέστερες και πιο εύκολο να τις θυµόνται και να τις µεταφέρουν (Gee, 2008). Έρευνα στις µαθησιακές επιστήµες δείχνει ότι η προσαρµόσιµη µάθηση είναι πιο αποτελεσµατική όταν συνοδεύεται από υποστήριξη που είναι "έγκαιρη" (όταν οι µαθητές είναι σε θέση να την εφαρµόσουν) και κατ απαίτηση (όταν οι µαθητές γνωρίζουν ότι τη χρειάζονται και τη θέλουν)" (Shore, 2008 ). Επιπλέον, η ενσωµάτωση των συστηµάτων παγκόσµιου εντοπισµού θέσης (GPS) σε πολλές νέες τεχνολογίες κινητών αυξάνει κατά πολύ την δυνατότητα µιας συσκευής να προάγει την προσαρµόσιµη µάθηση συνδέοντας την εκπαίδευση µε την τοποθεσία και ενσωµατώνοντας τις εικονικές πληροφορίες και εµπειρίες στον πραγµατικό κόσµο. Όπως ανέφερε και ο Okhwa 48

49 Lee του Εθνικού Πανεπιστηµίου Chungbuk της Νότιας Κορέας, "Όταν ένας µαθητεύοµενος περιµένει, χάνει το ενδιαφέρον του για µάθηση ή ξεχνά τι ήθελε να µάθει, και η εκµάθηση δεν πραγµατοποιείται." Το GeoHistorian έργο 16, για παράδειγµα, χρησιµοποιεί ασύρµατες κινητές τεχνολογίες για να συνδέσει τοπικές αίθουσες διδασκαλίας µε ιστορικά µνηµεία. Οι µαθητευόµενοι χρησιµοποιούν κινητά τηλέφωνα για να τραβήξουν φωτογραφίες, βίντεο και ηχητικά κλιπ των τοπικών µνηµείων, τα οποία στη συνέχεια συνδυάζονται µε ταινίες µικρού µήκους και ανεβαίνουν στο ιαδίκτυο. Στη συνέχεια, χρησιµοποιώντας του QR κωδικούς, οι πολίτες που περνούν από αυτά τα ιστορικά µνηµεία µπορούν να έχουν πρόσβαση στο περιεχόµενο που δηµιουργήθηκε από τους µαθητές. Αυτό το καινοτόµο παράδειγµα αξιοποιεί την κινητικότητα για να παρέχει ευκαιρίες προσαρµόσιµης µάθησης για τους µαθητές, τόσο στη δηµιουργία του δικού τους περιεχοµένου όσο και στην εµπειρία µάθησης κατ απαίτηση. Γεφύρωση των δραστηριοτήτων στο σπίτι, το σχολείο, και µετά το σχολείο Πολλοί µαθητές βιώνουν µια αναντιστοιχία µεταξύ της µάθησης στο σχολείο και στο σπίτι και της κοινωνίας. Ειδικά για τους µαθητές µε µαθησιακές δυσκολίες, υπάρχει ανάγκη για µια 360 ο προσέγγιση στη µάθηση, στην οποία οι εµπειρίες µάθησης στο σχολείο πρέπει να ταυτίζονται µε εκείνες µετά το σχολείο και στο σπίτι (Shore, 2008). Η πανταχού παρουσία των κινητών τεχνολογιών µπορεί να επιτρέψει νέες σηµαντικές ανακαλύψεις στην υποστήριξη µάθησης στους µαθητές διαφορετικών στυλ µάθησης. Όπως έχει αναφέρει και ο Jim Gray, ο ιευθυντής Μάθησης του LeapFrog, "Οι κινητές συσκευές βοηθούν τους εκπαιδευόµενους να κάνουν συνδέσεις µεταξύ των διαφόρων τοµέων της καθηµερινής ζωής. Μπορούν να βοηθήσουν στη σύνδεση αυτού που κάνουν στο σχολείο, µε αυτό που κάνουν µετά το σχολείο και µε αυτό που κάνουν στο σπίτι τους." Στη Σιγκαπούρη, για παράδειγµα, προτεραιότητα στην κινητή µάθηση αποτελεί να καταστήσουν δυνατόν οι µαθητές να µαθαίνουν κάθε φορά που είναι περίεργοι, παρουσιάζοντας περιεχόµενο τυπικής και άτυπης. Ο Chee-Kit Looi και η οµάδα του στο Τεχνολογικό Πανεπιστήµιο Nanyang εργάζονται σε ένα ερευνητικό πρόγραµµα που δίνει συσκευές χειρός στους µαθητές τρίτης τάξης για να δουν πώς θα τα χρησιµοποιήσουν έξω από την τάξη 17. Οι ερευνητές στοχεύουν να καλύψουν ένα κενό στην έρευνα, η οποία "κατά κανόνα έχει επικεντρωθεί στην επίσηµη ή την ανεπίσηµη µάθηση και παρέλειψε να εξετάσει τα ολοκληρωµένα και συνεργιστικά αποτελέσµατα που συνδέουν τις δύο αυτές συνθήκες ή τα περιβάλλοντα µάθησης" (Sharples, 2006). Ο Looi θεωρεί ότι αν το έργο πάει όπως αναµένεται, "οι κινητές συσκευές θα βοηθήσουν να γεφυρωθεί το Looi, C.K., P. Seow, B.H. Zhang, H.J. So, W. Chen and L.H. Wong, (2010). Leveraging mobile technology for sustainable seamless learning: A research agenda. Br. J. Educational Technology, 41,

50 τι κάνουν τα παιδιά στο σχολείο - τυπική µάθηση - και τι κάνουν έξω από το αυτό - άτυπη µάθηση". Το MyArtSpace έργο του Ηνωµένου Βασιλείου 18, αποτελεί ένα ακόµη παράδειγµα των δυνατοτήτων της κινητής εκµάθησης, καθώς συνδυάζει κινητό τηλέφωνο και web-based υπηρεσία για την υποστήριξη της µάθησης µεταξύ σχολείων και µουσείων. Κατά την άφιξη για µια επίσκεψη σε µουσείο, τα παιδιά δανείζονται κινητά τηλέφωνα που τρέχουν το MyArtSpace λογισµικό. Οι µαθητές µπορούν να δουν παρουσιάσεις πολυµέσων από µουσειακά εκθέµατα, να τραβήξουν φωτογραφίες, να πραγµατοποιήσουν φωνητικές εγγραφές, να γράψουν σηµειώσεις, και να δούν ποιος άλλος έχει δει το έκθεµα. Μετά από κάθε δράση, το περιεχόµενο µεταδίδεται αυτόµατα µέσω της σύνδεσης τηλεφώνου σε ιστοσελίδα που αποθηκεύει ένα προσωπικό αρχείο της επίσκεψής τους. Επιστρέφοντας στην τάξη, θα µπορούν να αναθεωρήσουν την επίσκεψή τους και τα µέσα ενηµέρωσης που έχουν συλλέξει, να διαµοιράσουν υλικό µοιράζονται µε άλλα παιδιά, και να δηµιουργήσουν παρουσιάσεις. 2. Να φτάνει σε υποεξυπηρετούµενα παιδιά Λόγω του σχετικά χαµηλού κόστους και προσβασιµότητας κοινοτήτων µε χαµηλά εισοδήµατα, οι φορητές συσκευές µπορούν να βοηθήσουν στην προώθηση της ψηφιακής ισότητας, φθάνοντας και εµπνέοντας τους πληθυσµούς "στα άκρα" παιδιά και ενήλικες από οικονοµικά µη προνοµιούχες κοινότητες και αναπτυσσόµενες χώρες. Να φτάνει σε µαθητές από µη προνοµιούχες κοινωνικοοικονοµικές οµάδες Τα κινητά τηλέφωνα είναι ήδη µια δηµοφιλής επιλογή για έργα που αποσκοπούν στο να βοηθήσουν µη προνοµιούχους µαθητές. Οι συσκευές αυτές, σε σύγκριση µε τον εξοπλισµό, όπως για παράδειγµα οι φορητοί υπολογιστές, είναι λιγότερο ακριβές και είναι πιο πιθανό να υπάρχουν ήδη στα σπίτια των µαθητών σε σύγκριση µε τους προσωπικούς υπολογιστές. Για παράδειγµα, οι κινητές τεχνολογίες έχει διαπιστωθεί ότι βοηθούν άτοµα µε χαµηλό εισόδηµα να µαθαίνουν βασικές δεξιοτήτων γραφής και ανάγνωσης µέσω αλληλεπίδρασης µε εκπαιδευτές. Η µελέτη PBS KIDS Ready to Learn Cell Phone Study 19 επικεντρώθηκε στην ικανότητα των κινητών τηλεφώνων να παραδώσουν εκπαιδευτικές ηχητικές γονεϊκές συµβουλές µε θέµα Sesame Street g, ηχητικά µηνύµατα από το Elmo, και Sesame Street βίντεο που σχετίζονται µε τον αλφαβητισµό στα νοικοκυριά µε χαµηλό εισόδηµα (Horowitz et al., 2006). Το πρόγραµµα παρήχε πληροφορίες στους γονείς που ήταν απασχοληµένοι και βιαστικοί. Αντί να πρέπει να βρουν το χρόνο για να συνδεθούν σε ένα δικτυακό pbskids.org/read/research/cellphone.html 50

51 τόπο ή να παρακολουθήσουν µια συνάντηση, οι γονείς θα λάµβαναν µηνύµατα για κινητά τηλέφωνα τους. Παρέχονταν συµβουλές τις οποίες οι γονείς θα µπορούσαν να εφαρµόσουν σε καθηµερινές δραστηριότητες γραµµατισµού στα παιδιά τους (Π.χ., ενώ περιµένουν στην ουρά στο µανάβικο ή στο σπίτι στο καθιστικό). Η µελέτη διαπίστωσε θετικά αποτελέσµατα από την ικανότητα των γονιών να υποστηρίξουν πτυχές της µάθησης των παιδιών τους, µε αποτέλεσµα την αύξηση της γνώσης από πριν την παράµβασή τους σε σχέση µε τη γνώση µετά την παρέµβασή τους καθώς και τον αυξηµένο ενθουσιασµό µεταξύ των γονέων και των παιδιών. Να φτάνει σε µαθητές και γονείς των αναπτυσσόµενων χωρών παγκοσµίως Τα κινητά τηλέφωνα έχουν επίσης αξιοποιηθεί για εκπαίδευση στις αναπτυσσόµενες χώρες που δεν έχουν εκτενή υποδοµή επικοινωνιών αλλά έχουν όλο και µεγαλύτερη πρόσβαση σε δίκτυα κινητής τηλεφωνίας. Ογδόντα τοις εκατό του παγκόσµιου πληθυσµού ζει σήµερα εντός της εµβέλειας ενός δικτύου κινητής τηλεφωνίας, που είναι διπλάσιο σε σχέση µε αυτό που υπήρχε το Μέχρι το τέλος του 2006, το 68 τοις εκατό των συνδροµών κινητής τηλεφωνίας παγκοσµίως βρισκόταν στις αναπτυσσόµενες χώρες. Και καθώς το εισόδηµα µιας οικογένειας αυξάνεται - από $1 ανά ηµέρα σε $4, για παράδειγµα - οι δαπάνες τους για τηλεπικοινωνίες αυξάνονται ταχύτερα από ό,τι οι δαπάνες σε οποιαδήποτε άλλη κατηγορία, συµπεριλαµβανοµένων υγείας, εκπαίδευσης και στέγασης (Corbett, 2008). Ίσως, οι πιο επαναστατικές πρωτοβουλίες κινητής µάθησης πραγµατοποιούνται στις υποανάπτυκτες περιοχές της Αφρικής, όπου η πρόσβαση σε προσωπικούς υπολογιστές είναι περιορισµένη, αλλά σε κινητές συσκευές είναι φθηνή και αυξανόµενα διαθέσιµη (Aderinoye, Ojokheta, & Olojede, 2007). Οι µισές από τις υπάρχουσες τηλεπικοινωνιακές γραµµές συγκεντρώνονται στις πρωτεύουσες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν µόνο το δέκα τοις εκατό της ηπείρου, και οι µεγαλύτερες πόλεις των περισσότερων χωρών έχουν περισσότερο από εβδοµήντα τοις εκατό των συνολικών τηλεπικοινωνιακών γραµµών (Aderinoye, Ojokheta, & Olojede, 2007). Τα κινητά τηλέφωνα, τα οποία έχουν διεισδύσει ακόµα και σε αποµακρυσµένες περιοχές, έχουν την δυνατότητα να αντισταθµίσουν αυτά τα δυσανάλογα ποσοστά µεταξύ των πόλεων και των αγροτικών περιοχών. Το Νιγηριανικό Εθνικό Συµβούλιο για Νοµαδική Παιδεία, που ιδρύθηκε το 1989, επιδιώκει να βελτιώσει τις εκπαιδευτικές ευκαιρίες για εκείνα τα παιδιά προσχολικής ηλικίας που στερούνται επαρκούς στέγης, τροφής, και υγειονοµικής περίθαλψης. Το Συµβούλιο, δυσαρεστηµένο µε τα αποτελέσµατα των µεθόδων παραδοσιακής εκπαίδευσης από απόσταση, πρόσφατα ξεκίνησε την ενσωµάτωση τεχνολογιών κινητής τηλεφωνίας στα προγράµµατα σπουδών του. Οι πρώτες εκθέσεις υποδηλώνουν αυξηµένο αλφαβητισµό µεταξύ των πληθυσµών-στόχων και υποστηρίζουν την καταλληλότητα των κινητών τεχνολογίών για το νοµαδικό τρόπο ζωής (Aderinoye, Ojokheta, & Olojede, 2007). Το MOBI Project της 51

52 Νότιας Αφρικής 20 παραδίδει περιεχόµενο µαθηµατικών σε φοιτητές και παρέχει πρόσβαση µέσω κινητών σε δασκάλους (Matthee & Liebenberg, 2007), και το Πρόγραµµα Σχολικής Ενδυνάµωσης 21 της Κένυας χρησιµοποιεί τις τεχνολογίες κινητών για να παρέχει δασκάλους δηµοτικού σχολείου εξ αποστάσεως σε αγροτικές και αστικές περιοχές µε κατάρτιση, υποστήριξη, και διδακτικό υλικό (Traxler, 2005). 3. Βελτίωση των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων στον 21ο αιώνα Οι κινητές τεχνολογίες έχουν τη δύναµη να προωθήσουν και να ενισχύσουν τη συνεργασία και την επικοινωνία, που θεωρούνται ουσιώδη για την επιτυχία τον 21ο αιώνα. Ορισµένοι παρατηρητές έχουν υποστηρίξει ότι η απορρόφηση στον τοµέα των κινητών τεχνολογιών µπορεί να αποβεί εις βάρος των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων των παιδιών και γενικότερα των εκπαδευόµενων. Παρουσιάζουν µια εικόνα ενός αποµονωµένου µαθητή/φοιτητή, µόνου στο δωµάτιό του, που επικεντρώνεται αποκλειστικά και µόνο στο κινητό, ή µια αίθουσα όπου οι εκπαιδευόµενοι κάθονται ήσυχα στα θρανία/έδρανά τους, κεφάλια σκυµµένα πάνω από µεµονωµένες µικρές οθόνες. Αντίθετα, η έρευνα αποδεικνύει ότι, αν οι κινητές τεχνολογίες χρησιµοποιηθούν σωστά, έχουν τη δύναµη να προωθήσουν και να ενισχύσουν τη συνεργασία και την επικοινωνία, τα οποία θεωρούνται ουσιώδη για την επιτυχία στον 21ο αιώνα. Στον 21ο αιώνα, παραδοσιακές γνώσεις ανάγνωσης, γραφής, και αριθµητικής συνεχίζουν να είναι κρίσιµης σηµασίας δεξιότητες, αλλά δεν επαρκούν για να επιτευχθεί η επιτυχία στον σηµερινό παγκόσµιο ανταγωνιστικό κόσµο. Οργανισµοί όπως είναι οι Partnership for 21st Century Skills και National Council of Teachers of English έχουν αναπτύξει νέες αρχές πρακτικών, συµπεριλαµβανοµένων πλαισίων που διευκρινίζουν τις δεξιότητες, τις γνώσεις, και την τεχνογνωσία που οι µαθητές πρέπει να µαθαίνουν για να πετύχουν στον 21ο αιώνα (Partnership for 21st Century Skills, 2007; National Council of Teachers of English, 2009). Οι κινητές τεχνολογίες έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν στην "εξασφάλιση ισότιµων όρων ανταγωνισµού" για την απόκτηση αυτών των δεξιοτήτων και ικανοτήτων, εάν εφαρµοστούν δίκαια για την προώθηση της ψηφιακής ισότητας. Αλλά πιο συγκεκριµένα, οι κινητές τεχνολογίες έχουν, ίσως, την µοναδική δυνατότητα προωθήσουν τις δεξιότητες του 21ου αιώνα, όπως είναι η συνεργασία, η επικοινωνία, και παγκόσµια ευαισθητοποίηση. Συνεργασία Οι δεξιότητες συνεργασίας ήταν πάντα απαραίτητες να την υγιή συναισθηµατική και γνωστική ανάπτυξη των παιδιών/φοιτητών. Ωστόσο, η σηµερινή γενιά των µαθητών/φοιτητών θα εισέλθει σε ένα εργατικό δυναµικό, όπου θα αναµένεται να d.gov.uk/research/imfundo-kenya.asp 52

53 µοιραστούν την ευθύνη µε διάφορες, διεθνείς οµάδες που συνεργάζονται για να ολοκληρώσουν κοινούς στόχους, όπως ποτέ άλλοτε. Αν και οποιαδήποτε συσκευή µε πρόσβαση στο διαδίκτυο µπορεί να διευκολύνει την online συνεργασία, και η φυσική συνεργασία δεν απαιτεί καθόλου τεχνολογία, οι φορητές συσκευές έχουν τη ξεχωριστή ικανότητα να γεφυρώνουν το χάσµα µεταξύ φυσικής και εικονικής συνεργασίας. Ο Eric Klopfer του MIT Teacher Education Program και του Education Arcade έχει σχεδιάσει, αναπτύξει και διερευνήσει τα παιχνίδια εκµάθησης µέσω κινητου για µια ποικιλία από πλατφόρµες, συµπεριλαµβανοµένων των Palm OS, Windows Mobile, και κινητών τηλεφώνων. Αυτά τα παιχνίδια περιλαµβάνουν παιχνίδια "Επαυξηµένης Πραγµατικότητας" καθώς και συνηθισµένα παιχνίδια πολλαπλών παικτών που εµπεριέχουν αλληλεπίδραση παίκτη-προς-παίκτη. Αυτά τα τελευταία παιχνίδια, που είναι γνωστά ως συµµετοχικές προσοµοιώσεις 22, περιλαµβάνουν παιχνίδια που βασίζονται στην επιστήµη, τα µαθηµατικά, και τις κοινωνικές επιστήµες και προορίζονται να διεξάγονται µεταξύ όλων των µαθητών/φοιτητών της αίθουσας. Σε µία από τις συµµετοχικές προσοµοιώσεις που ονοµάζεται Συζήτηση, µια δήλωση όπως "Η τεχνολογία έχει κατάφερει να αλλάξει τις πρακτικές στην αίθουσα" παρουσιάζεται στους µαθητές, που πρέπει να συµφωνήσουν ή να διαφωνήσουν µε τη δήλωση και να παρέχουν µια σύντοµη αιτιολογία στα PDA τους. Οι παίκτες πρέπει να προβάλλουν στη συνέχεια τις θέσεις τους στους άλλους και να παρακολουθούν το πώς η δική τους γνώµη και σκεπτικό αλλάζει σε απάντηση προς τα σχόλια. Σε αυτή την περίπτωση, η κινητή συσκευή ενεργεί ως µεσολαβητής για την συνεργασία και την επικοινωνία. Επικοινωνία Η δυνατότητα να εκφράσουν τις σκέψεις και τις ιδέες τους οι µαθητές και οι φοιτητές σαφώς και αποτελεσµατικά µέσω του προφορικού λόγου και της γραφής δεν ήταν ποτέ πιο αναγκαία ή περίπλοκη. Η επικοινωνία σήµερα έχει γίνει ανοιχτή, κοινωνική, παγκόσµια, και ασύγχρονη (Alexander, 2006), και οι δια χειρός τεχνολογίες είναι ιδιαίτερα αποτελεσµατικές στην ενίσχυση αυτών των δεξιοτήτων. Από πρακτικής άποψης, πολυάριθµες επιλογές επικοινωνίας ενσωµατώνονται σε µια µόνο κινητή συσκευή (φωνή, µηνύµατα, , κινητά IM) και είναι άµεσα διαθέσιµες, ως αναπόσπαστο µέρος της ζωής των περισσότερων εκπαιδευόµενων. Οι κινητές τεχνολογίες, ιδιαίτερα της νέας γενιάς smartphones, µπορούν να επικοινωνούν εύκολα µε άλλες συσκευές µέσω Bluetooth, παρέχοντας έτσι περισσότερες ευκαιρίες για ανταλλαγή πληροφοριών (Traxler, 2005). Από µια διδακτική θεωρητική απόψη, οι κινητές τεχνολογίες διευκολύνουν αυτό που ορισµένοι ερευνητές αποκαλούν "συνδιαλεκτική µάθηση", µε την έννοια ότι υποστηρίζουν φυσικά έναν περιβάλλον όπου οι άνθρωποι "µπορούν να συζητήσουν ο ένας µε τον άλλον, διερωτώµενοι και διαµοιράζοντας τις 22 education.mit.edu/pda and education.mit.edu/myworld 53

54 περιγραφές του κόσµου" (Naismith, Lonsdale, Vavoula, & Sharples, 2004). Χρησιµοποιώντας κινητές συσκευές, οι εκπαιδευόµενοι έχουν βελτιωµένους τρόπους για να σχηµατίσουν τους δικά τους δίκτυα µάθησης, καθώς και να επικοινωνούν µέσα από συζητήσεις, γραπτά µηνύµατα, , και εφαρµογές κοινωνικής δικτύωσης τόσο µε τους συνοµηλίκους όσο και µε τους καθηγητές (Field, 2005). 4. Προσαρµογή σε περιβάλλοντα µάθησης Οι κινητές συσκευές µπορούν να βοηθήσουν να ξεπεραστούν πολλές από τις προκλήσεις που συνδέονται µε µεγαλύτερες τεχνολογίες, καθώς προσαρµόζονται µε πιο φυσικό τρόπο σε διάφορα περιβάλλοντα µάθησης. Εκπαιδευτικοί και εκπαιδευόµενοι δηµιουργούν συχνά µια σχέση αγάπης-µίσους σε σχέση µε την τεχνολογία. Από τη µία πλευρά, οι υπολογιστές και το ιαδίκτυο µπορούν να αποκαλύψουν πλούσιες πληροφορίες; από την άλλη, το υλικό και το λογισµικό µπορούν να µεταβάλλονται, και να είναι δύσκολο να διατηρηθεί η ροή της µάθησης, και να αποδιοργανώνουν τη ροή της µάθησης. Οι κινητές συσκευές µπορούν να βοηθήσουν να ξεπεραστούν πολλές από τις προκλήσεις που συνδέονται µε τις µεγαλύτερες τεχνολογίες, καθώς προσαρµόζονται πιο φυσικά σε διάφορα περιβάλλοντα µάθησης της ζωής ενός εκπαιδευόµενου, τόσο εντός όσο και εκτός αίθουσας. Μάθηση στην αίθουσα Σε όλο τον κόσµο, οι ψηφιακές και κινητές τεχνολογίες µεταβάλλουν ραγδαία τον τρόπο µε τον οποίο µαθαίνουν οι νέοι, επιδεικνύουν τις γνώσεις τους, και µοιράζονται τις ιδέες τους εκτός αίθουσας. Παρόλα αυτά, λίγοι µαθητές έχουν την ευκαιρία να εφαρµόσουν αυτές τις δεξιότητες στην αίθουσα. Όπως έχει παρατηρήσει ο Mark Nieker του Ιδρύµατος Pearson µε το έργο του στο Mobile Learning Institute 23, "Οι νέοι είναι ειδικοί στη χρησιµοποίηση αυτών των συσκευών αγαπούν να χρησιµοποιούν αυτές τις συσκευές - αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις καµία από αυτή την τεχνογνωσία δεν εφαρµόζεται στην αίθουσα". Η φορητότητα των κινητών τεχνολογιών µπορεί να αποτελεί ελκυστική επιλογή στην αίθουσα για αρκετά λόγους. Οι κινητές τεχνολογίες εξ ορισµού συνοδεύουν τους εκπαιδευόµενους. Μπορούν να χρησιµοποιηθούν οπουδήποτε βρίσκεται ένας εκπαιδευόµενος. Επιπλέον, η τιµή των κινητών τεχνολογιών είναι σηµαντικά χαµηλότερη από ό,τι ακόµη και των mini φορητών υπολογιστών, κάνοντας όλο και πιο εφικτό το µοντέλο ένα-προς-ένα που συνιστάται από πολλούς ειδικούς. Τέλος, οι κινητές συσκευές επιτρέπουν στους εκπαιδευόµενους να ελέγχουν τα όρια ιδιωτικότητας εντός της τάξης, κάτι που µεγαλύτερες τεχνολογίες το πραγµατοποιούν δύσκολα. Οι µαθητές/φοιτητές µπορούν εύκολα µεταβούν από

55 τα καθήκοντά τους στο να µοιράζονται τις εργασίες τους µε εκπαιδευτές ή συµµαθητές/συµφοιτητές τους, γεγονός που βοηθά στη µεγιστοποίηση της συνεργατικής µάθησης. Όπως έχει αναφέρει και ο Jeremy Roschelle, "Οτιδήποτε βρίσκεται στα χέρια σας, µπορείτε να ελέγξετε τι θέλετε να είναι ιδιωτικό και τι θέλετε να µοιράζεστε, ενώ µε έναν επιτραπέζιο υπολογιστή, είναι πραγµατικά δύσκολο να γυρίσετε την οθόνη αλλού." Άτυπη µάθηση Οι κινητές τεχνολογίες µπορούν να δώσουν την δυνατότητα στους εκπαιδευόµενους να εξερευνήσουν ένα ευρύ φάσµα περιβαλλόντων, από την ύπαιθρο έως τους δηµόσιους χώρους. Υπάρχουν αναρίθµητα παιχνίδια που προορίζονται συγκεκριµένα για κινητές συσκευές που απαιτούν συνεχή κίνηση από τον ένα τόπο σε τόπο και έχουν την το πλεονέκτηµα της δηµιουργίας µιας αυθεντικής εµπειρίας (Dembo, 2006; Games Atelier, 2008). Η πλειοψηφία αυτών των εφαρµογών περιλαµβάνουν µουσεία, αν και µερικά ενσωµατώνουν µια ολόκληρη πόλη ή µεγαλούπολη. Ένα τέτοιο έργο, Yellow Arrow, ξεκίνησε το 2004 ως ένα έργο τέχνης δρόµου στη Lower East Side του Μανχάταν. Είναι χτισµένο γύρω από τη γενική φιλοσοφία ότι κάθε µέρος είναι διαφορετικό και ασκείται από µια µοναδική προοπτική. Οι συµµετέχοντες θέτουν µοναδικά κωδικοποιηµένα αυτοκόλλητα Yellow Arrow για να επιστήσουν την προσοχή σε διαφορετικές τοποθεσίες και αντικείµενα. Αποστέλλοντας ένα µήνυµα από ένα κινητό τηλέφωνο στον αριθµό Yellow Arrow ξεκινώντας µε το µοναδικό κωδικό του βέλους, οι συγγραφείς του Yellow Arrow συνδέουν µια ιστορία στη τοποθεσία όπου έχουν τοποθετήσει το αυτοκόλλητο τους. Τα µηνύµατα κυµαίνονται από µικρά ποιητικά κοµµάτια έως προσωπικές ιστορίες ώστε να συνεχιστεί η δράση. Όταν ένα άλλο πρόσωπο συναντά το Yellow Arrow, στέλνει τον κωδικό του στον αριθµό του Yellow Arrow και αµέσως λαµβάνει το µήνυµα στο κινητό του τηλέφωνο. Η ιστοσελίδα yellowarrow.net επεκτείνει αυτή την ανταλλαγή βασισµένη στην τοποθεσία επιτρέποντας στους συµµετέχοντες να σχολιάζουν τα βέλη τους µε φωτογραφίες και χάρτες στην online γκαλερί του Yellow Arrow που τοποθετείται σε ολόκληρο τον κόσµο. Το Yellow Arrow συναντάνται µέχρι σήµερα σε περισσότερες από 35 χώρες και 380 πόλεις παγκοσµίως και έχει γίνει ένα ισχυρό µέσο για να βιώνουν και να δηµοσιεύουν τις ιδέες και τις ιστορίες µέσω γραπτών µηνυµάτων στα κινητά τηλέφωνα και διαδραστικών χαρτών στο διαδίκτυο. 5. Ενεργοποίηση της εµπειρίας της εξατοµικευµένης µάθησης εν είναι όλοι οι άνθρωποι ίδιοι. Η διδασκαλία θα πρέπει να προσαρµόζεται στους εκπαιδευόµενους εξατοµικευµένα. Υπάρχουν σηµαντικές ευκαιρίες για την υποστήριξη πραγµατικά διαφοροποιηµένης, ανεξάρτητης, εξατοµικευµένης µάθησης µέσω κινητών συσκευών. 55

56 Όπως ανέφερε και ο Kurt Squire, "Οι κινητές συσκευές επιτρέπουν στα παιδιά και τους φοιτητές να αναπτύξουν τα πάθη και τα ενδιαφέροντά τους µέσω των εξατοµικευµένων περιβάλλοντων που ενισχύονται από media που µπορούν να τους µεταφέρουν σε διαφορετικές χρονικές στιγµές και τόπους." Όλοι οι µαθητευόµενοι δεν είναι ίδιοι; σε έναν ιδανικό κόσµο, η διδασκαλία θα πρέπει να ποικίλει και να προσαρµόζεται σε σχέση σε επιµέρους και διαφορετικούς µαθητές. Η διαφοροποιηµένη διδασκαλία είναι µια διαδικασία για να προσεγγίσει τη διδασκαλία και τη µάθησης που αναγνωρίζει το διαφορετικό γνωστικό υπόβαθρο, ετοιµότητα, γλώσσα, προτιµήσεις, και τα ενδιαφέροντα των µαθητών, και αντιδρά αντίστοιχα. Η πρόθεση της διαφοροποιηµένης διδασκαλίας είναι να µεγιστοποιήσει την ανάπτυξη και την εξατοµικευµένη επιτυχία κάθε µαθητή συναντώντας τους όπου βρίσκονται και υποστηρίζοντας τη διαδικασία εκµάθησης(hall, 2002). Υπάρχουν σηµαντικές ευκαιρίες για την υποστήριξη πραγµατικά διαφοροποιηµένης, ανεξάρτητης, εξατοµικευµένης µάθησης µέσω κινητών συσκευών. Το iread έργο του Sesame Workshop 24, είναι ένα εξαιρετικά εξατοµικευµένο, βασισµένο στα µέσα ενηµέρωσης σύστηµα παρέµβασης αλφαβητισµού που έχει ως στόχο τις διδακτικές ανάγκες κάθε µαθητή. Το έργο εξετάζει τις προκλήσεις παιδείας ενός µαθητή προκειµένου να αναπτυχθεί µια εξατοµικευµένη παρέµβαση, που αποτελείται από κλασικά βίντεο από το Sesame Βραβευµένη σειρά Εργαστηρίου The Electric Company και νεοσύστατα διαδραστικά παιχνίδια µε βάση τα βίντεο. Η αποτελεσµατικότητα αυτού του πρωτότυπου συστήµατος θα αξιολογηθεί σε µια µεγάλης κλίµακας εθνική µελέτη που βρίσκεται σε εξέλιξη, µε υποστήριξη από το Workshop and the Corporation for Public Broadcasting. Τα αποτελέσµατα µιας πιλοτικής µελέτης υπόσχονται πολλά Οι μεγάλες προκλήσεις στην κινητή μάθηση Μια σειρά κρίσιµων προκλήσεων πρέπει να αντιµετωπιστούν για να απελευθερώσουν το εκπαιδευτικό δυναµικό των τεχνολογιών κινητής τηλεφωνίας. Πέντε βασικές προκλήσεις περιγράφονται στη συνέχεια: 1. Αρνητικές πτυχές της κινητής µάθησης Αν και κινητές τεχνολογίες προσφέρουν πλούσιες ευκαιρίες για να προωθήσουν την υγειή ανάπτυξη και µάθηση των µαθητών, οι συσκευές αποτελούν πιθανές παγίδες. Υπάρχει µια σειρά γνωστικών, κοινωνικών, και φυσικών προκλήσεων που θα πρέπει να ξεπεράσουν όταν οι συσκευές αυτές ενσωµατωθούν στη µάθηση των µαθητών. Κάποιες από αυτές τις σοβαρές ανησυχίες, που οδήγησαν σε ελέγχους, όπως απαγορεύσεις κινητού τηλεφώνου σε πολλές αίθουσες, περιλαµβάνουν: Αύξηση του "χρόνου οθόνης" που είναι ήδη τόσο διαδεδοµένος στην ζωή των εκπαιδευόµενων. υσκολίες παρακολούθησης στην πρόσβαση και την ανταλλαγή ακατάλληλου περιεχοµένου των ανηλίκων

57 Πιθανότητα για τους εκπαδευόµενους να αποσπαστούν και να µειώσουν την εµπλοκή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η αυξανόµενη αποδοχή των γραπτών µηνυµάτων σε αργκό/ συντοµογραφίες και ανησυχία για τις αρνητικές επιπτώσεις στη γραφή των εκπαιδευόµενων. Η δυνατότητα αντιγραφής σε εξετάσεις µέσω γραπτών µηνυµάτων. Πιθανότητα οι κινητές συσκευές να χρησιµοποιηθούν για "cyberbullying" ή για έκθεση απόρρητων προσωπικών δεδοµένων στο διαδίκτυο που έγκεινται στα θέµατα προστασίας της ιδιωτικότητας των δεδοµένων. Ανησυχία για το αν η υπερβολική χρήση κινητού τηλεφώνου µπορεί να επηρεάσει αρνητικά την υγεία των εκπαιδευόµενων και κυρίως των ανηλίκων. Εκτός και αν οι πρωτοβουλείες της κινητής εκµάθησης ενεργά προσπαθήσουν να κατανοήσουν, λάβουν υπόψη, και αντισταθµίσουν αυτά τα µειονεκτήµατα, οι συσκευές δυνητικά θα µπορούσαν να κάνουν µεγαλύτερο κακό παρά καλό. 2. Πολιτιστικά πρότυπα και συµπεριφορές Αν και πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι οι φορητές συσκευές έχουν σηµαντική δυναµική να µεταµορφώσουν τη µάθηση των παιδιών, οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί φαίνεται ότι δεν έχουν ακόµη πεισθεί. Μια µέλετη που διεξήχθει το 2008 από το Joan Ganz Cooney Center στο Sesame Workshop σε συνεργασία µε τo Common Sense Media και το Insight Research Group ανέφερε ότι οι γονείς και οι δάσκαλοι ήταν επιφυλακτικοί για την εκπαιδευτική αξία των κινητών τεχνολογιών. Η µελέτη διαπίστωσε ότι οι εκπαιδευτικοί βλέπουν το ιαδίκτυο, τα προγράµµατα ηλεκτρονικών υπολογιστών, και τα CD-ROM, ότι έχουν περισσότερες εκπαιδευτικές δυνατότητες σε σχέση µε άλλες µορφές ψηφιακών µέσων (βλ. ακόλουθο σχήµα). Επιπλέον, περισσότεροι από τους µισούς εκπαιδευτικούς βλέπουν τα MP3 players αποκλειστικά ως συσκευές ψυχαγωγίας (54 τοις εκατό) και αισθάνονται ότι δεν έχουν θέση στο σχολείο (69 τοις εκατό), και σχεδόν όλοι οι εκπαιδευτικοί (85 τοις εκατό) βλέπουν τα κινητά τηλέφωνα, ως περισπασµό από την εκπαιδευτική διαδικασία, µε το 64 τοις εκατό να συµφωνεί ότι δεν έχουν θέση στο σχολείο. 57

58 Σχήµα 6: Πηγή Joan Ganz Cooney Center& Common Sense Media, Γράφηµα σχετικό µε την ερώτηση που πραγµατοποιήθηκε προς το σύνολο των δασκάλων της έρευνας 25 "Πόσες δυνατότητες αισθάνεστε ότι έχουν τα ακόλουθα είδη ψηφιακών µέσων ως εκπαδευτικά εργαλεία". 3. Ανυπαρξία θεωρίας για την κινητή µάθηση Επί του παρόντος, δεν έχει καθιερωθεί ευρέως µια αποδεκτή θεωρία µάθησης για τις κινητές τεχνολογίες, παρακωλύοντας την αποτελεσµατική αξιολόγηση, τη παιδαγωγική, και το σχεδιασµό των νέων εφαρµογών για τη µάθηση. Όπως έχει αναφέρει και ο Liz Kolb, "Ειλικρινά, δεν έχουµε µεγαλώσει βλέπωντας µοντέλα κινητών τηλεφώνων να χρησιµοποιούνται στο σχολείο, οπότε δεν τα θεωρούµε ακόµη ως ένα δυνητικό εργαλείο µάθησης και εκπαίδευσης. Ακόµη και οι νέοι καθηγητές που αποφοιτούν από τα πανεπιστήµια, που µεγάλωσαν µε κινητά τηλέφωνα, ποτέ, ποτέ µέχρι σήµερα ποτέ δεν έχουν σκεφτεί να χρησιµοποιήσουν κινητό τηλέφωνο στην διαδικασία µάθησης. Και ο πρωταρχικός λόγος είναι ότι δεν είδαν ποτέ τέτοια µοντέλα να εφαρµόζονται." Μόνο όταν θα έχουµε θεωρητικό υπόβαθρο για τη µάθηση µε τις κινητές τεχνολογίες σε διαφορετικά περιβάλλοντα και διαφορετικούς πληθυσµούς µπορούν αυτές οι συσκευές να χρησιµοποιηθούν πλήρως οι εν δυνάµει δυνατότητες τους. Πολυάριθµοι ερευνητές έχουν απευθύνει έκκληση για προδιαγραφές µαθησιακής θεωρίας σε κινητές τεχνολογίες που θα επιτρέψει την αποτελεσµατική αξιολόγηση, τη παιδαγωγική, και το σχεδιασµό των κινητών εφαρµογών (Klopfer & Squire, 2003; Zurita, Nussbaum, & Sharples,2004; Naismith, Londsale,

59 Vavoula, & Sharples, 2006). Οι δυνατότητες για κινητές τεχνολογίες συνεισφέρουν στη διά βίου, δυναµική, µε συµφραζόµενα, και κοινωνική µάθηση αλλά υπολείπονται στην καθιέρωση αρχών που αναδεικνύουν και εκµεταλλεύονται τα συγκεκριµένα χαρακτηριστικά της µάθησης µε κινητές τεχνολογίες. Οι Sharples, Taylor, και Vavoula (2005) προτείνουν τα ακόλουθα πρότυπα βάσει των οποίων µια θεωρία της κινητής µάθησης θα πρέπει να εξεταστεί: Είναι σηµαντικά διαφορετική από τις τρέχουσες θεωρίες της αίθουσας, του χώρο εργασίας, ή της δια βίου µάθησης; Λαµβάνει υπόψη την κινητικότητα των εκπαιδευόµενων; Καλύπτει τόσο την τυπική όσο και την άτυπη µάθηση; Θεωρητικοποιεί τη µάθηση ως µια εποικοδοµητική και κοινωνική διαδικασία; Αναλύει τη µάθηση ως µια προσωπική και κατά περίπτωση δραστηριότητα που µεσολαβεί η τεχνολογία; 4. ιαφοροποιηµένη πρόσβαση και τεχνολογία Τον Σεπτέµβριο του 2008, υπήρχαν 311 διαφορετικά κινητά τηλέφωνα διαθέσιµα προς αγορά στο Amazon.com - και αυτό δεν περιελάµβανε την πληθώρα φορητών κονσολών για βίντεο παιχνίδια, υπολογιστές, MP3players, και άλλες τέτοιες συσκευές που συνθέτουν το βασίλειο των κινητών τεχνολογιών. Αυτή η ποικιλοµορφία των τεχνολογιών κινητής τηλεφωνίας αποτελεί πρόκληση για τους εκπαιδευτικούς και τους εκπαιδευόµενους οι οποίοι επιθυµούν να επιταχύνουν τα ακαδηµαϊκά αποτελέσµατα, όπως επίσης και οι παραγωγοί που επιδιώκουν να διευκολύνουν τη µάθηση αυτού του είδους. Μια άλλη σηµαντική και συναφής ανησυχία είναι το πώς να προετοιµαστεί οδηγός σπουδών και σχολικό πρόγραµµα µέσα σε αυτή την πολυµορφία. Η κινητή µάθηση υποστηρίζει τη σύγκριση ενός κελιού τηλεφώνου ή άλλης συσκευής µε ένα µολύβι και ένα χαρτί. Ωστόσο, όταν ένας δάσκαλος ή καθηγητής ζητά από τους µαθητές του να "πάρουν τα µολύβια τους", είναι αρκετά σίγουρος ότι αν και τα µολύβια µπορεί να φαίνονται διαφορετικά, θα έχουν όλα τις ίδιες δυνατότητες. Όλα οι µαθητές θα έχουν µολύβια, στυλό, γόµες που διευκολύνουν στην γραφή, τη σχεδίαση αλλά και τη διόρθωση λαθών πάνω στο χαρτί. Από την άλλη πλευρά, οι κινητές τεχνολογίεςδεν προσφέρουν αυτό το είδος της τυποποίησης. Ένας εκπαιδευόµενος µπορεί να φέρει iphone, web browser, MP3 player, GPS, φωτογραφική µηχανή, και έγχρωµη οθόνη αφής, µεταξύ άλλων χαρακτηριστικών. Άλλος εκπαιδευόµενος µπορεί να έχει µιας παλαιότερης τεχνολογίας κινητό τηλέφωνο µε δυνατότητες για ένα απλό τηλεφώνηµα και γραπτά µηνύµατα. Και κάποιοι άλλοι εκπαιδευόµενοι µπορεί να µην έχουν καθόλου συσκευή. Ακόµα και στο µέλλον, όταν κάποιος προβλέπει ότι σχεδόν όλοι θα έχουν κινητά τηλέφωνα, πάντα θα υπάρχουν οι εκπαιδευόµενοι που θα έχουν ξεχάσει το κινητό τους ή δεν θα µπορούν να ανταπεξέλθουν οικονοµικά ή 59

60 για αν πρόκειται για ανήλικους να µη το επιτρέπουν οι γονείς να έχουν κινητό. Μια προσέγγιση κινητής µάθησης που µπορεί να περιλαµβάνει αυτή την ευελιξία θα έχει την βέλτιστη πιθανότητα επιτυχίας. 5. Περιορισµός φυσικών χαρακτηριστικών Ο κακός σχεδιασµός των κινητών τεχνολογιών επηρεάζει δυσµενώς τη χρηστικότητα και µπορεί να αποσπάσει την προσοχή των εκπαιδευόµενων από τους µαθησιακούς στόχους. Οι φυσικές πτυχές των τεχνολογιών κινητής τηλεφωνίας που µπορούν να αποτρέψουν µια βέλτιστη εµπειρία µάθησης περιλαµβάνουν: Περιορισµένη εισαγωγή κειµένου Η είσοδος µεγάλων κειµένων είναι ανέφικτη δεδοµένου ότι απαιτείται επιδεξιότητα για το χειρισµό µικρότερων πλήκτρων. Μικρό µέγεθος της οθόνης Οι οθόνες είναι κατ 'ανάγκη µικρότερες σε κινητές συσκευές. Εκτός αν οι εφαρµογές έχουν κατασκευαστεί συγκεκριµένα µε τις φορητές συσκευές κατά νου 26, το περιεχόµενο της οθόνης (εικόνες και κείµενο) µπορεί να είναι είτε πολύ µικρό και να προκαλεί καταπόνηση των µατιών, ή πάρα πολύ µεγάλο και να απαιτεί συνεχή κύλιση. Αυτός ο περιοριστικός παράγοντας µπορεί να δυσκολεύει και κάποιες εκπαιδευτικές βελτιώσεις. Περιορισµένη διάρκεια ζωής της µπαταρίας Οι κινητές εφαρµογές θα πρέπει να λειτουργούν µε όσο το δυνατό λιγότερη ενέργεια. Το να διατηρηθούν επαρκώς φορτισµένες 30 κινητές συσκευές (για σχολεία) ή και περισσότερες (για σχολές τριτοβάθµιας εκπαίδευσης) θα ήταν δύσκολο να το διαχειριστεί οποιοδήποτε εκπαιδευτικός Σχετικές τάσεις της αγοράς και καινοτομίες Η αγορά κινητής τηλεφωνίας είναι µία από τις ταχύτερα εξελισσόµενες βιοµηχανίες στον κόσµο. Κατά την τελευταία δεκαετία, η ισχύς και η λειτουργικότητα έχει αυξηθεί, το µέγεθος της συσκευής και η τιµή έχει µειωθεί. Στη συνέχεια, περιγράφεται µια σειρά εξελίξεων στην αγορά που θα µπορούσαν να έχουν τον µεγαλύτερο αντίκτυπο στην εκπαίδευση των εκπαιδευόµενων: Ακραία σύγκλιση Συγκεντρωτικές συσκευές προσφέρουν µια σειρά από χαρακτηριστικά που "Μειώνουν την ανάγκη των χρηστών για άλλα πράγµατα, συµπεριλαµβανοµένων ρολογιού, ξυπνητηριού, αριθµοµηχανής, φωτογραφική µηχανής, βίντεο 26 ICDL

61 φωτογραφικής µηχανής, ραδιόφωνου, τηλεόρασης, υπολογιστή, ή, και εφηµερίδας "(Corbett, 2008). Σχεδόν όλα τα κινητά τηλέφωνα πλέον κατασκευάζονται µε χαρακτηριστικά που συνηθιζόταν να είναι ακριβά add-ons, όπως έγχρωµες οθόνες, κάµερες και web. Υπάρχει επίσης µια µετάβαση από τα "τηλέφωνα χαρακτηριστικών," στα οποία ορισµένες λειτουργίες, όπως η πραγµατοποίηση µιας κλήσης ή η λήψη µιας φωτογραφίας µπορούν να εκτελεστούν, έως τα έξυπνα τηλέφωνα που διαθέτουν λειτουργικό σύστηµα ακριβώς όπως και ένας υπολογιστής. Η IMS Research προβλέπει ότι θα πωληθούν 420 εκατοµµύρια smartphones 2011 ή το 28% της αγοράς κινητών συσκευών 27. Αναµένεται το ποσοστό αυτό να αυξηθεί σε πάνω από 1 δισ. το 2016 (το ήµισυ της αγοράς). Η IDC προβλέπει ότι οι συνολικές πωλήσεις smartphone να φθάσουν τα 472 εκατοµµύρια το 2011 παγκοσµίως, και θα αυξηθούν σε 982 εκατοµµύρια το Οι συνολικές πωλήσεις smartphone έφτασαν τα 107 εκατοµµύρια παγκοσµίως το 2ο τρίµηνο του Εξατοµικευµένα, χαρακτηριστικά όπως δυνατότητα για ασύρµατη σύνδεση, web browsers, κάµερες, µικρόφωνα, συσκευές εγγραφής ήχου, και συσκευές εγγραφής βίντεο είναι χρήσιµα ως διδακτικά βοηθήµατα; όταν συνδιαστούν τα παραπάνω δεν υπάρχουν όρια στις δυνατότητες της κινητής µάθησης. Ο Elliot Soloway του πανεπιστηµίου του Μίτσιγκαν έχει επισηµάνει ότι "Για τα παιδιά/έφηβους, το θέµα της πολυτροπικής εισόδου και της πολυτροπικής αυτοέκφρασης είναι υψίστης σηµασίας". Τοποθεσία, τοποθεσία, τοποθεσία Μέχρι τον Οκτώβριο του 2009, περίπου το ήµισυ των τηλεφώνων στις ΗΠΑ προβλεπόταν ότι θα είχε GPS (Tedeschi, 2008), ενώ υπάρχουν και άλλες αναδυόµενες τεχνολογίες που καθιστούν δυνατόν οι κινητές συσκευές να λαµβάνουν δεδοµένα µε βάση τη τοποθεσία. Από την πλευρά των καταναλωτών, το µεγάλο πλεονέκτηµα του GPS παραδοσιακά ήταν οι κατευθύνσεις-και οι λειτουργίες µε βάση το χάρτη. Ωστόσο, οι ερευνητές το τοποθετούν σε άλλες χρήσεις στο χώρο των ανηλίκων και της εκπαίδευσης. Οι δυνατότητες που ενεργοποιούνται από αυτές τις εφαρµογές- ειδικά όταν χρησιµοποιούνται σε συνδυασµό µε εφαρµογές κοινωνικής δικτύωσης είναι σηµαντικές. Για παράδειγµα, ο Eric Kloper του MIT Teacher Education Program χρησιµοποιεί τα δεδοµένα θέσης/τοποθεσίας µε παιχνίδια επαυξηµένης πραγµατικότητας 29, που θέτουν µαθητές σε προσοµοιώσεις που συνδυάζουν εµπειρίες πραγµατικού κόσµου µε επιπρόσθετες πληροφορίες που τους παρέχονται από υπολογιστές χειρός _all_handsets_according_to_ims_research

62 Άλλο ένα καινοτόµο και αυξανόµενα δηµοφιλές παιχνίδι που χρησιµοποιεί δεδοµένα που βασίζονται στη θέση/τοποθεσία είναι το Geocaching ( Το Geocaching αποτελεί ένα παιχνίδι υψηλής τεχνολογίας εύρεσης θησαυρός που παίζεται σε πάνω από 100 χώρες από τους λάτρεις της περιπέτειας είναι µε συσκευές εξοπλισµένς µε GPS. Η βασική ιδέα είναι να εντοπιστούν κρυφά δοχεία από τους χρήστες, που ονοµάζονται geocaches, σε εξωτερικούς χώρους και στη συνέχεια να µοιραστούν τις εµπειρίες σε απευθείας σύνδεση. Παρόλο που αυτή η ιδέα δεν αναπτύχθηκε για εκπαιδευτικούς σκοπούς, καινοτόµοι δασκάλοι και καθηγητές από όλο τον κόσµο έχουν τεκµηριώσει την επιτυχή χρήση αυτής της ιδέας στους µαθητές τους. Αν και το GPS παρουσιάζει πολλές εκπαιδευτικές δυνατότητες, υπάρχουν και άλλοι τρόποι οι κινητές συσκευές να µπορούν να λαµβάνουν δεδοµένα µε βάση τη θέση και την ευαισθησία του περιεχοµένου: QR κώδικες / κινητό tagging Ένας QR κώδικας είναι ένα διδιάστατο ή τρισδιάστατο barcode που µπορεί να περιέχει διάφορους τύπους δεδοµένων, µε τη URL διεύθυνση να είναι ο πιο κοινός. Ένας χρήστης κινητού τηλεφώνου µπορεί να έχει πρόσβαση στις πληροφορίες που εντάσσονται σε ένα QR κώδικα απλώς και µόνο µε µια φωτογραφία. Προς το παρόν, αυτή η µορφή κινητού tagging είναι πιο διαδεδοµένη στην Ασία και την Ευρώπη. Visual µηχανές αναζήτησης Η τεχνολογία οπτικής αναζήτησης της Evolution Robotics VIPR επιτρέπει στο χρήστη να τραβήξει µια φωτογραφία οποιασδήποτε αφίσας κάποιας ταινίας, CD, ή εξώφυλλο βιβλίου, και να λάβει ένα µε πληροφορίες και συνδέσµους σχετικά µε αυτήν την εικόνα. Αναπτύχθηκε στην Ιαπωνία την άνοιξη του Ενοποίηση επιτέλους Μέχρι στιγµής ήταν εξαιρετικά δύσκολο να αναπτυχθούν εφαρµογές λογισµικού για κινητά τηλέφωνα λόγω των ιδιόκτητων πλατφόρµων, καθώς η αγορα κινητής τηλεφωνίας δεν έχει πραγµατοποιήσει συντονισµένες προσπάθειες για να αντιµετωπίσει αυτό το πρόβληµα. Οι προγραµµατιστές συνήθως απαιτείται να δηµιουργήσουν πολλές εκδοχές της ίδιας εφαρµογής για µια πληθώρα συσκευών στην αγορά. Πλέον, µέσω των λειτουργικών συστηµάτων για κινητά όπως τα Windows Mobile, iphone, Symbian και Android, µια σειρά από διαφορετικές πλατφόρµες ενοποιούνται. Αναµένεται ότι αυτή η ενοποίηση θα φέρει την ανάπτυξη ενός ευρέου φάσµατος εφαρµογών συµπεριλαµβανοµένων και εκπαιδευτικών που προηγουµένως µπορεί να ήταν απογορευτική λόγω κόστους. Μεγάλη ενίσχυση για αυτή την ενοποίηση απότέλεσε το Android της Google, η πρώτη ανοιχτή πλατφόρµα για κινητά. Το Android επιτρέπει στους προγραµµατιστές να δηµιουργήσουν δικές τους κινητές συσκευές και εφαρµογές σε χαµηλότερο κόστος. 62

63 Το κουµπί του 21ο αιώνα Οι χρήστες παραδοσιακά αλληλεπιδρούν µε κινητές συσκευές µέσω κουµπιών και πληκτρολογίων, που εµποδίζουν τα παιδιά από το να επιτύχουν τον πλήρη έλεγχο των συσκευών τσέπης. Οι πρόσφατες εξελίξεις στον τοµέα αυτόν περιλαµβάνουν: στην οθόνη αφής και την χειρονοµιακή είσοδο ενδέχεται να βελτιώσει σηµαντικά τον τρόπο που οι εκπαιδευόµενοι (κυρίως τα παιδιά) αλληλεπιδρούν µε τις κινητές συσκευές. Οθόνη αφής Ίσως η σηµαντικότερη καινοτοµία σε αυτή την κατηγορία είναι η οθόνη αφής, ένα χαρακτηριστικό που ειδικοί του κλάδου έχουν συχνά αναφερθεί ως ένας από τους καθοριστικούς παράγοντες επιτυχίας για την ηγετική θέση της Nintendo DS στην αγορά. Το υλικό και το λογισµικό της οθόνης αφής έχει πλέον ωριµάσει στο σηµείο όπου οι οθόνες εµφανίζονται µαζικά στα µέσα καταναλωτικά προϊόντα. Οι οθόνες αφής συναντώνται στις µέρες µας σε αεροπλάνα, αυτοκίνητα,, κονσόλες παιχνιδιών, συστήµατα ελέγχου µηχανών, οικιακές συσκευές, και φορητές συσκευές προβολής κάθε είδους. Εξαιτίας της µέγάλης δηµοφιλίας του iphone, η αγορά της οθόνη αφής για κινητά κυµάνθηκε στα 5 δισεκατοµµύρια δολάρια το 2009 (ABI Research, 2008). Το LeapFrog s Leapster Learning Game System αποτελεί µια εκπαιδευτική φορητή κονσόλα παιχνιδιών που στοχεύει στα παιδιά 4-10 ετών, και διαθέτει µια οθόνη αφής µε µια γραφίδα που επιτρέπει στους χρήστες να αλληλεπιδρούν άµεσα µε την οθόνη. Είσοδος µέσω χειρονοµιών ιαδόθηκε από το Wii της Nintendo, η ικανότητα ελέγχου συσκευών µέσω της φυσικής κίνησης και έχει µεγάλη απήχηση τόσο και ανήλικους όσο και σε ενήλικους. Η ιδέα αρχικά εφαρµόστηκε κυρίως στα επιταχυνσιόµετρα, που µετρούν επιτάχυνση και βαρύτητα που προκαλούνται από τις δυνάµεις αντίδρασης, και διαρκώς αυξάνεται η παρουσία της στις φορητές ηλεκτρονικές συσκευές και βίντεο παιχνίδια, κυρίως στο ipod Touch και στα iphone Στόχοι για την κινητή μάθηση Στη συνέχεια θα παρατεθούν πέντε στόχοι - µαθαίνω, αναπτύσσω, προωθώ, προετοιµάζω και παρακινώ - και ένα σχέδιο δράσης για να µετατραπεί η κινητή µάθηση από µια κατάσταση άνισης και διάσπαρτης καινοτοµίας σε µια δύναµη για δυναµική εκπαιδευτική επιρροή. 1. Μαθαίνω: Κατανοώ την κινητή µάθηση ως ένα µοναδικό στοιχείο της εκπαιδευτικής µεταρρύθµισης Οι κινητές τεχνολογίες και η εκµάθηση των εφαρµογών τους απαιτούν συστηµατική έρευνα. Έρευνα για να καθορίσει πώς µπορούν να γίνουν σηµαντική 63

64 κινητήρια δύναµη για την ένταξη της τεχνολογίας στην εκπαίδευση. Η στήριξη από το δηµόσιο και τον ιδιωτικό τοµέα για την αναγκαία Ε & Α θα πρέπει να: Επενδύσουν στο να κατανοήσουν την ανάπτυξη των "κινητών παιδιών" - οι ερευνητές, οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς έχουν εισέλθει σε νέο έδαφος όσον αφορά αφοµοιώνοντας τις επιπτώσεις της πανταχού παρούσα ανάµειξης των παιδιών µε την τεχνολογία. Βασικά αναπτυξιακά θέµατα και θέµατα υγείας που θα πρέπει να ερευνηθούν προσεκτικά περιλαµβάνουν: o Την επίδραση των κινητών τεχνολογιών στις λειτουργίες του εγκεφάλο και της συµπεριφοράς. Για παράδειγµα, πώς θα επηρεάσει η χρήση αυτών των συσκευών τη µνήµη των ανηλίκων και την ικανότητα τους να βρουν πληροφορίες ή να διαχειριστούν πολλαπλά έργα; o Υπάρχουν κινδύνοι για την υγεία των ανηλίκων και όχι µόνο; o Ζητήµατα ευχρηστίας σε διάφορες ηλικίες και στάδια. Για παράδειγµα, πώς εξελίσσονται οι ικανότητες των χρηστών µε τις φορητές συσκευές µε την πάροδο του χρόνου; Μπορούν να χρησιµοποιήσουν πολλαπλές δυνατότητες; Αναπτύξουν νέες θεωρίες και µοντέλα για τη µόχλευση κινητών τεχνολογιών - Οι υφιστάµενες εφαρµογές της κινητής µάθησης τείνουν να χρησιµοποιούν τις αρχές σχεδιασµού και αξιολόγησης που έχουν ληφθεί από παραδοσιακές ή e-learning θεωρίες. Αυτό οδηγεί στις "κινητές εκδόσεις" καθιερωµένων προσεγγίσεων και χωρίς να λαµβάνει υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της µάθησης µέσω κινητών τεχνολογιών. Κάποια θεµελιώδη ερωτήµατα για την θεωρητική θεµελίωση της κινητής µάθησης αποτελούν: o Πώς µπορούν οι κινητές τεχνολογίες να συµβάλουν στην αντιµετώπιση σηµαντικών εκπαιδευτικών κενών στις δεξιότητες προωθώντας την δυνατότητα πρόσβασης σε πλούσιο επιστηµονικό και τεχνικό περιεχόµενο; o Πώς µπορούν οι κινητές τεχνολογίες να συµβάλουν στην 360 µοιρών διαφορετική προσέγγιση της µάθησης; o Ποιες αρχές σχεδιασµού και χαρακτηριστικά οδηγούν σε µάθηση από κινητές συσκευές; o Ποιες διδακτικές πρακτικές ταιριάζουν βέλτιστα στις κινητές συσκευές; o Τι είδους συσκευές λειτουργούν καλύτερα, υπό ποιες περιστάσεις, και για ποιον; o Οι κινητές τεχνολογίες καθιστούν τους εκπαιδευόµενους να είναι περισσότερο ή λιγότερο δηµιουργικοί και σκεπτόµενοι; Μάθουν από άλλες χώρες Η κινητή εκπαίδευση αποτελεί µια ενδιαφέρουσα συνθήκη για τη διακρατική εκµάθηση και συνεργασία. Αναπτυγµένες χώρες έχουν την ευκαιρία να µάθουν από τις αναπτυσσόµενες χώρες, όπου οι προγραµµατιστές έχουν µικρό ή καθόλου ιστορικό στην ηλεκτρονική µάθηση 64

65 για να αντιµετωπίσουν και παρακάµπτουν αµέσως στις κινητές τεχνολογίες, λόγω του χαµηλού κόστους και της πανταχού παρουσίας τους. Επιπλέον, ορισµένες ευρωπαϊκές και ασιατικές χώρες έχουν κίνητρα κινητής µάθησης µεγάλης κλίµακας και χρηµατοδοτούµενα από την κυβέρνηση. 2. Αναπτύσσω: Κατασκευάζω παρεµβάσεις κινητής µάθησης Όπως ισχυρίστηκε ο John Traxler, "Σε περιοχές µε διαδεδοµένo ιαδίκτυο και ψηφιακή υποδοµή, η κινητή µάθηση γίνεται συχνά αντιληπτή ως η συνέχιση της ηλεκτρονικής µάθησης, εποµένως εφαρµογές κινητής µάθησης συχνά έχουν σχεδιαστεί σύµφωνα µε το πρότυπο της παραδοσιακής τεχνολογίας στην εκπαίδευση." Οι κινητές συσκευές έχουν χαρακτηριστικά που ξεχωρίζουν, ενώ οι προγραµµατιστές των εφαρµογών πρέπει να εκµεταλλεύονται τις µοναδικές ιδιότητες των κινητών και να ξεπεράσουν ιδιαίτερες προκλήσεις. Στη βιοµηχανία θα πρέπει να δοθούν ισχυρότερα κίνητρα για να: Σχεδιάζει εκπαιδευτικές καινοτοµίες για να κεφαλαιοποιήσει τα µοναδικά χαρακτηριστικά του κινητού - Είναι απολύτως αναποτελεσµατικό να ληφθούν οι εκπαιδευτικές εφαρµογές που έχουν αναπτυχθεί για µια µεγάλη οθόνη και απλά να συρρικνωθούν για να χρησιµοποιηθούν σε κινητές συσκευές. Οι προγραµµατιστές πρέπει να διακρίνουν τι είναι ειδικό για κινητές συσκευές και να σχεδιάσουν παρεµβάσεις που εκµεταλλεύονται τις ιδιότητες αυτές. Να συνυπολογίσει τα µειονεκτήµατα και τις περιορισµένες φυσικές ιδιότητες των κινητών συσκευών - Οι τεχνολογίες κινητής έχουν πολλά µειονεκτήµατα (π.χ., µπορεί να αποσπά την προσοχή) και περιορισµένα φυσικά χαρακτηριστικά (π.χ., δύσκολη εγγραφή κειµένου) που - αν δεν λαµβάνονται υπόψη µπορούν να υποβαθµίσουν την µαθησιακή εµπειρία. Να αποφύγει τις συνεχείς παραλείψεις στη σύγχρονη τεχνολογία - Ενώ είναι σηµαντικό να γίνει κατανοητό πώς µπορούν να χρησιµοποιηθούν οι τελευταίες καινοτοµίες στον τοµέα των κινητών τεχνολογιών - GPS, QR Κώδικες, επιταχυνσιόµετρα, κτλ. - για εκπαίδευση, µε στόχο την ανάπτυξη κλιµακωτών µοντέλων, πρέπει κανείς να εξετάσει, επίσης, και τα χαρακτηριστικά που θα γίνουν πανταχού παρόντα. Στηριζόµενοι στα χαρακτηριστικά που συναντώνται συνήθως στα φθηνά κινητά τηλέφωνα θα βοηθήσει να διασφαλιστεί ότι οι κινητές τεχνολογίες µπορούν να συµβάλλουν στη µείωση και όχι στην ενίσχυση του ψηφιακού χάσµατος. Μια τέτοια προσέγγιση θα διευκόλυνε τους προγραµµατιστές, τους διευθυντές σχολικών µονάδων και ιδιωτικών σχολών και τους πρυτάνεις, µόνο αν συµβάδίζουν µε τους ταχείς ρυθµούς εξέλιξης του υλικού που µπορούν να γίνουν ενοχλητικοί και δαπανηροί. Να δηµιουργήσει εργαλεία ανάπτυξης για εκπαιδευτικούς Όπως έχει αναφέρει ο Roy Pea του Πανεπιστηµίου Στάνφορντ, "To Android είναι αυτό που τόσο η βιοµηχανία όσο και η ακαδηµαϊκή κοινότητα ανάπτυξης είναι πιο 65

66 ενθουσιώδεις, και δικαίως". Ωστόσο, αυτή τη στιγµή, τα περισσότερα εργαλεία ανάπτυξης είναι προσανατολισµένα προς τη βιοµηχανία και τους επιστήµονες υπολογιστών, και δεν έχουν πρόσβαση σε εκπαιδευτικούς ή µαθητές. Υψηλότερου επιπέδου εργαλεία ανάπτυξης που είναι πιο κοντά στον τρόπο µε τον οποίο σκέφτονται οι άνθρωποι κατά το σχεδιασµό εκπαιδευτικού υλικού θα διεύρυνε την ανάπτυξη σηµαντικά στον τοµέα της εκπαίδευσης. 3. Προωθώ: Εµπλέκω το κοινό και τους πολιτικούς ιθύνοντες στον καθορισµό των δυνατοτήτων των κινητών συσκευών για εκµάθηση Αν και πολυάριθµες µελέτες και ένας αυξανόµενος αριθµός ειδικών πιστεύουν ότι κινητές συσκευές διαθέτουν σηµαντικές δυνατότητες για να µεταµορφώσουν τη µάθηση των παιδιών, οι περισσότεροι γονείς και εκπαιδευτικοί δεν θεωρούν ακόµη αυτές τις συσκευές ως εκπαιδευτικούς συµµάχους, αλλά εξακολουθούν να τις βλέπουν µόνο ως συσκευές κοινωνικής δικτύωσης, επικοινωνίας και ψυχαγωγίας. Αλλά, όπως έχει αναφέρει και ο Eric Klopfer, "Νοµίζω ότι τα κινητά τηλέφωνα εν δυνάµει µπορούν να αποδειχθούν στα σχολεία. Ναι, οι µαθητές µπορούν να στείλουν µηνύµατα ο ένας στον άλλο για το ποιες είναι οι απαντήσεις στις εξετάσεις, και, ναι, οι µαθητές µπορούν να ανεβάσουν απρεπή βίντεο του καθηγητή ή των συµµαθητών τους στο YouTube. Αλλά αυτές οι επιβλαβείς δραστηριοτήτες συµβαίνουν στα σχολεία και τις σχολές για πολύ µεγάλο χρονικό διάστηµα. εν έχουν απαγορευτεί όµως τα στυλό, τα µολύβια και το χαρτί, επειδή οι εκπαιδευόµενοι δίνουν ο ένας στον άλλο σηµειώσεις". Θα πρέπει να πείσουµε το κοινό να βλέπει αυτές τις συσκευές ως κάτι περισσότερο από ένα µέσο επικοινωνίας και ψυχαγωγίας. Για να προαχθεί η κατανόηση και για να προετοιµαστεί η αποτελεσµατική χρήση των εν λόγω προϊόντων, η κυβέρνηση, η βιοµηχανία και οι φιλανθρωπικές οργανώσεις θα πρέπει να επεκτείνουν τους πόρους για να: Κλιµακώσουν και διαδόσουν καινοτόµα υποδείγµατα κινητής µάθησης - Οι οργανισµοί δηµόσιας εκπαίδευσης θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στον εντοπισµό και τη διάδοση κινητής τεχνολογίας και των καινοτοµιών µάθησης που µπορούν να προωθήσουν εκπαιδευτικούς στόχους. Η εθνική πρωτοβουλία για τη διάδοση αποτελεσµατικών χρήσεων κινητής τεχνολογίας για την εκπαίδευση θα πρέπει να καθοριστούν µε την υποστήριξη από φιλανθρωπικούς και πολιτικούς ηγέτες. Παρέχουν κινήτρα για την αναγκαία υποδοµή - Για να εξοικονοµηθούν χρήµατα και να επιταχυνθεί η υιοθέτηση των κινητών συσκευών στο σχολείο και το πανεπιστήµιο, πρέπει να αποµακρυνθούµε από µια προσέγγιση στην οποία τα σχολεία και τα πανεπιστήµια παρέχουν αποκλειστικά εκπαιδευτικό υλικό και να εισάγουµε τρόπους για τη χρήση των κινητών συσκευών που πολλοί µαθητές και φοιτητές έχουν ήδη στην κατοχή τους. Για τους µαθητές και φοιτητές από νοικοκυριά µε χαµηλό εισόδηµα, θα πρέπει να 66

67 προχωρήσουµε µε επέκταση των αναγκαίων υποδοµών, συµπεριλαµβανοµένων νέων επενδύσεων, για να επιτευχθεί η ψηφιακή ισότητα. Αναπτύξουν εκπαιδευτικά πρότυπα για τη βιοµηχανία Η Joan Ganz Cooney Center s 2008 report D για το Digital διαπίστωσε ότι ψηφιακά µέσα συχνά διαφηµίζονται από εταιρείες που διεκδικούν σηµαντικές εκπαιδευτικές επιπτώσεις παρά τα αδύναµα πειστήρια. Καθώς οι κινητές εφαρµογές για την εκµάθηση πολλαπλασιάζονται, ρυθµιστικές αρχές, οµάδες της βιοµηχανίας, και σύλλογοι γονέων και κηδεµόνων θα πρέπει να συνεργαστούν σε µια πρωτοβουλία για την προστασία των καταναλωτών για να περιγράψουν καλύτερα την εκπαιδευτική αποτελεσµατικότητα σε διαδραστικά προϊόντα για παιδιά και ενηλίκους. 4. Προετοιµάζω: Προετοιµάζω διδασκόντες και διδασκόµενους να ενσωµατώσους τεχνολογίες κινητών Όπως αναφέρθηκε από τον Dan Sutch της FutureLab "Συχνά, το µεγαλύτερο µέρος των δαπανών στην ενσωµάτωση της τεχνολογίας στην εκπαίδευση είναι η ίδια η τεχνολογία. Ωστόσο, η προετοιµασία των δασκάλων και των µαθητών για να χρησιµοποιούν αυτές τις τεχνολογίες αποτελεσµατικά θα πρέπει να είναι στην υψηλότερη προτεραιότητα. " Οι ηγέτες των εθνών, των κρατών και των κοινωνήτων θα πρέπει να: ηµιουργήσουν ικανοτήτες: Σώµα Ψηφιακών εκπαιδευτικών - Οι εκπαιδευτικοί δεν µπορούν να διδάξουν µε συσκευές που δεν καταλαβαίνουν, και οι περισσότεροι δεν έχουν εκπαιδευτεί στη χρήση των νέων τεχνολογιών στις τάξεις τους ή στις δραστηριότητες µετά το σχολείο. Η επαγγελµατική ανάπτυξη λογισµικού είναι απαραίτητη για το µέλλον της κινητής µάθησης. Η παρουσιάση στους δασκάλους πώς να χρησιµοποιούν τις συσκευές δεν πρέπει να είναι το µόνο µέληµα, αλλά είναι σηµαντικό να τους παρέχονται µεθοδολογίες για τους τρόπους µε τους οποίους µπορούν να ενσωµατώσουν τις τεχνολογίες στο πλαίσιο προγράµµατος σπουδών τους. Η επαγγελµατική ανάπτυξη είναι ουσιαστική για το µέλλον της κινητής µάθησης. Για παράδειγµα, ως µέρος του Mobile Learning Institute 23, η Nokia και η Pearson Foundation επιχορήγησαν το Mobile Learning Network Leadership Institute, µια πανεθνική προσπάθεια για επαγγελµατική ανάπτυξη που βοηθά τους εκπαιδευτικούς να αναπτύξουν τις δεξιότητες και τις στρατηγικές τους για την ενσωµάτωση ψηφιακών και κινητών τεχνολογιών ως πρακτική στην αίθουσά τους. Για τη δηµιουργία επαγγελµατικών ικανοτήτων, προτείνουµε τη δηµιουργία ενός "ψηφιακού σώµατος εκπαιδευτικών" που θα συσταθεί για να καταστήσει ικανούς τους εκπαιδευτικούς να βοηθήσουν τους εκπαιδεύοµενους να µάθουν να µεταµορφώνουν τις πληροφορίες για την επίλυση προβληµάτων µέσω της συνεργασίας µε ένα εύρος ψηφιακών µέσων. Οι εκπαιδευτικοί µπορούν να το µάθουν δουλεύοντας µε ένα εύρος ψηφιακών εργαλείων, 67

68 συµπεριλαµβανοµένων των κινητών, τα οποία καλούν τους µαθητές σε ένα περιβάλλον που διδάσκει δεξιότητες, γνώσεις και νέους τρόπους σκέψης. Τροποποιήσουν και σταδιακά να εξαλείψουν τις απαγορεύσεις στην αίθουσα Οι περισσότεροι χώροι εκπαίδευσης περιορίζουν τη χρήση κινητού τηλεφώνου µέσα στην τάξη και µερικοί την έχουν απαορύσει εξ ολοκλήρου. Προτείνεται λοιπόν η σταδιακή εισαγωγή των κινητών συσκευών στα σχολεία και τους χώρους εκπαίδευσης. Σχεδιάζοντας τους καθιερωµένους κανόνες συµπεριφοράς, µπορεί να οικοδοµηθεί η αποδοχή από τους εκπαιδευτικούς, και τους εκπαιδευόµενους να ανακαλύψουν την εκπαιδευτική αξία των κινητών συσκευών. Οι κινητές τεχνολογίες όπως τα κινητά τηλέφωνα, Tamagotchis και DSs έχουν απαγορευθεί εδώ και καιρό από τα σχολεία των ΗΠΑ σε εθνικό επίπεδο, βασιζόµενοι στις ανησυχίες των εκπαιδευτικών και των γονέων για απόσπαση της προσοχής, θυρυβώδεις συµπεριφορές, ακόµη και αντιγραφή. Πολλοί διευθυντές σχολικών µονάδων και σύλλογοι γονέων υποστηρίζουν ότι η απαγόρευση είναι αποφασιστικής σηµασίας για τη διατήρηση ενός ασφαλούς και ηθικού µαθησιακού περιβάλλοντος. Ενώ η ασφάλεια των µαθητών είναι υψίστης σηµασίας, οι απαγορεύσεις στην αίθουσα δεν είναι µια ρεαλιστική µακροπρόθεσµη πολιτική. Σοφοί πειραµατισµοί χρειάζονται για να βοηθήσουν τους εκπαιδευτικούς να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες αυτών των συσκευές και να επεκταθούν οι έρευνες σε αυτό το τοµέα. Οι πολιτικές των σχολείων και των σχολών θα πρέπει να ενηµερωθούν ώστε να εισάγουν την πειραµατική χρήση των κινητών τεχνολογιών στην αίθουσα αλλά και σε δραστηριότητες εκτός σχολείου ή σχολών ρυθµίσεις ως εργαλεία µάθησης. Καθιερώνοντας κανόνες συµπεριφοράς, µπορεί να οικοδοµηθεί η αποδοχή µεταξύ των δασκάλων, καθηγητών, γονέων, και µαθητών/φοιτητών. εδοµένου ότι οι κινητές συσκευές αρχίζουν να ξεπερνούν τους φορητούς υπολογιστές ως ισχυρές πλατφόρµες εκµάθησης, οι τροποποιήσεις των απογορεύσεων στις αίθουσες θα γίνουν πιο φυσικές και λογικές. Για παράδειγµα, στη Νότια Κορέα, όπου ένα εντυπωσιακό 80 τοις εκατό των µαθητών δηµοτικού σχολείου έχουν κινητά τηλέφωνα, η εµφάνιση αυτών των συσκευών σε σχολείο είναι επικείµενη. Όπως έχει αναφέρει ο Okhwa Lee του Chungbuk Εθνικού Πανεπιστηµίου, "Αυτές οι συσκευές θα είναι στα σχολεία και στις σχολές, εποµένως πρόκειται για ένα θέµα αν θα αφήσουµε τους µαθητές να τις χρησιµοποιήσουν για καλό. Τα σχολεία της Κορέας επιτρέπουν τα κινητά τηλέφωνα σε σχολεία, απλά επειδή είναι τόσο σηµαντικό." Ενσωµατώσουν κινητά θέµατα στον οδηγό σπουδών Λιγότερο από µια δεκαετία πριν, ο ψηφιακός αλφαβητισµός ήταν ένας όρος που σπάνια χρησιµοποιούνταν τόσο στην ελληνική όσο και την ευρωπαϊκή και αµερικάνικη εκπαίδευση. Η Partnership for 21st Century Skills καθιέρωσε ένα καλά οργανωµένο θεωρητικό χάρτη των νέων γνώσεων και δεξιοτήτων, συµπεριλαµβανοµένων των "γνώσεις σε ΤΠΕ", που απαιτούνται από κάποιο 68

69 για να ανταγωνιστεί αποτελεσµατικά και να συνεργαστεί σε µια παγκόσµια οικονοµία. Πρόσφατα, το New Media Literacies Project στο MIT και Common Sense Media έχουν οριστεί ως ανεξάρτητες αρχές στις ΗΠΑ και έχουν κερδίσει την απαιτούµενη προσοχή για την ενσωµάτωση των ψηφιακών τεχνολογιών στα σχολικά προγράµµατα. Οι ηγέτες της πολιτείας και της εκπαίδευσης πρέπει να εκπαιδεύσουν τους µαθητές για την εθιµοτυπία και τις δυνατότητες των κινητών, επεκτείνοντας την εκπαίδευση για να συµπεριληφθεί µια νέα "κινητή παιδεία". 5. Παρακινώ: ηµιουργώ νέα ηγεσία που υποστηρίζει την ψηφιακή µάθηση Η διοίκηση θα πρέπει να αναλάβει τη δέσµευση να βελτιώσει την εκπαίδευση και να ανοικοδοµήσει τις δηµόσιες υποδοµές για την οικονοµική ανανέωση. Προτείνεται ότι προτεραιότητα πρέπει να δίνεται στο πώς οι κινητές τεχνολογίες, µπορούν να προχωρήσουν µάθηση στην παγκόσµια οικονοµία. Η νέα διοίκηση θα πρέπει να: Αναπτύξει µια πρωτοβουλία για την ψηφιακή µάθηση, ξεκινώντας µε τον έλεγχο των τρεχουσών κρατικών επενδύσεων σε ψηφιακές τεχνολογίες για τη µάθηση. 69

70 5. Λειτουργικά Συστήματα σε Κινητές Συσκευές 5.1. Ιστορία Ένα λειτουργικό σύστηµα κινητού, γνωστό επίσης ως mobile OS, κινητή πλατφόρµα, ή φορητό λειτουργικό σύστηµα, είναι το λειτουργικό σύστηµα που ελέγχει µια κινητή συσκευή ή µια συσκευή πληροφοριών, παρόµοιο στις αρχές µε ένα λειτουργικό σύστηµα όπως για παράδειγµα είναι τα Windows, Mac OS, ή Linux, που ελέγχει έναν επιτραπέζιο ή φορητό υπολογιστή. Ωστόσο, είναι σήµερα κάπως πιο απλά, και ασχολούνται περισσότερο µε τις ασύρµατες εκδόσεις της ευρυζωνικότητας και της τοπικής συνδεσιµότητας, τις κινητές πολυµεσικές µορφές, καθώς και τις διαφορετικές µεθόδους εισαγωγής. Τυπικά παραδείγµατα συσκευών που τρέχουν ένα λειτουργικό σύστηµα κινητού είναι τα έξυπνα κινητά, PDAs, tablet PCs και συσκευές πληροφοριών, ή κάποιες φορές αναφέρονται ως έξυπνες συσκευές, που µπορεί να περιλαµβάνουν και ενσωµατωµένα συστήµατα, ή άλλες φορητές συσκευές και ασύρµατες συσκευές. Η αυξανόµενη σηµασία των κινητών συσκευών έχει προκαλέσει έντονο ανταγωνισµό µεταξύ των γιγαντιαίων εταιριών λογισµικού όπως η Google, η Microsoft και η Apple, καθώς και ανάµεσα στους ηγέτες της βιοµηχανίας κινητών όπως Nokia, Research In Motion (RIM), και Palm, σε µια προσπάθεια να λάβουν το µεγαλύτερο µερίδιο στην αγορά εκ των προτέρων [1]. Με την κυκλοφορία του iphone το 2007, η Apple διατάραξε σηµαντικά τον κλάδο της βιοµηχανίας κινητών και ουσιαστικά αποτέλεσε την απαρχή µιας νέας εποχής στα λειτουργικά συστήµατα των έξυπνων κινητών που εστιάζουν στην εµπειρία του χρήστη και βασίζονται στην αλληλεπίδραση που βασίζεται στην επαφή. Το Νοέµβριο του 2007, η Google διαµορφώνε τo Open Handset Alliance µε 79 άλλες εταιρίες υλικού, λογισµικού, και τηλεπικοινωνιών για να σηµειωθεί πρόοδος στην αγορά των έξυπνων κινητών µε το νέο Android λειτουργικό σύστηµα της. [2] Αν και η υποδοχή του ήταν κατά κύριο λόγο θετική από τα µέσα ενηµέρωσης και το κοινό, η απελευθέρωση του Android δηµιούργησε ένα χάσµα µεταξύ της Apple και της Google, οδηγώντας τελικά στην παραίτηση του CEO της Google, Eric Schmidt, από το διοικητικό συµβούλιο της Apple[3]. Από την εµφάνιση τόσο του ios Apple και του Android της Google, η αγορά των έξυπνων κινητών έχει εκραγεί σε δηµοτικότητα και το Μάιο του 2010, αντιπροσώπευαν πάνω από το 17,3% όλων των πωλούµενων κινητών τηλεφώνων [4]. Αυτό έχει οδηγήσει σε µεγαλύτερη ευαισθητοποίηση των καταναλωτών των διαφόρων λειτουργικών συστηµάτων κινητών, µε τις τηλεπικοινωνίες και τους κατασκευαστές να διαφηµίζουν τακτικά τα πλεονεκτήµατα του λειτουργικού τους συστήµατος. Από τον Ιανουάριο του 2011, η Google κατέχει το 33,3% της παγκόσµιας αγοράς έξυπνων κινητών, επιδεικνύοντας εκπληκτική ανάπτυξη για το 70

71 Android το οποίο κατείχε µόνο το 4,7% ένα χρόνο νωρίτερα. Οι Nokia, Apple, RIM, και Microsoft κατέχουν το 31%, 16,2%, 14,6%, και 3,1% αντίστοιχα [5] Προβολή της αγοράς Οι πλατφόρµες κινητών είναι σε εµβρυακή φάση και κάθε πρόβλεψη για την ανάπτυξη της αγοράς είναι δύσκολο να πραγµατοποιηθεί αυτή τη στιγµή. Ωστόσο, µια σαφής τάση είναι η ραγδαία ανάπτυξη των λειτουργικών συστηµάτων για κινητά που αναπτύσσονται για έξυπνες συσκευές, αντί για χαρακτηριστικά τηλέφωνα. Από τον Φεβρουάριο του 2011, η Nokia ανακοίνωσε µια συνεργασία µε τη Microsoft η οποία ολοκληρώνει ουσιαστικά την ανάπτυξη του Symbian OS, το πιο δηµοφιλές λειτουργικό σύστηµα του χαρακτηριστικού τηλεφώνου, από το τέλος του 2011 υπέρ του Windows Phone. Αξίζει να σηµειωθεί ότι η Intel έχει την πρωτοβουλία να επικεντρωθεί σε φορητές συσκευές εκτός από τα κινητά τηλέφωνα. Πρόκειται για κινητές συσκευές Internet (Mobile Internet Devices - MID) και Ultra-Mobile PC (UMPC). Εν τω µεταξύ, η Palm εγκατέλειψε το σχέδιό της για την ανάπτυξη Foleo, που επρόκειτο να είναι µια φιλική συσκευή για ένα έξυπνο τηλέφωνο Λειτουργικά Συστήματα Έξυπνων Κινητών Τα λειτουργικά συστήµατα που µπορούν να βρεθούν στα έξυπνα κινητά περιλαµβάνουν τα Symbian της Nokia, Android της Google, ios της Apple, BlackBerry OS της RIM, Windows Phone της Microsoft, Linux, webos της HP, Bada της Samsung, Maemo της Nokia και MeeGo µεταξύ πολλών άλλων. Τα Android, Bada, WebOS και Maemo είναι κατασκευασµένα πάνω στο Linux, και το ios προέρχεται από τα BSD και NextStep λειτουργικά συστήµατα, τα οποία όλα σχετίζονται µε το Unix. 71

72 Σχήµα 7: Ο πίνακας δείχνει περισσότερα από τα σηµερινά κινητά λειτουργικά συστήµατα για τα έξυπνα κινητά, PDAs, και netbooks το 2010 Κοινές Πλατφόρµες Τα πιο γνωστά λειτουργικά συστήµατα (OS) που χρησιµοποιούνται σε έξυπνα κινητά από τις πωλήσεις το 3ο τρίµηνο 2010 είναι: Το Symbian OS και η διάδοχη πλατφόρµα της Symbian από τη Symbian Foundation (36,6% το ποσοστό των πωλήσεων στην αγορά το 3ο τρίµηνο 2010) [7] (ανοιχτή δηµόσια Άδεια) Το Symbian έχει το µεγαλύτερο µερίδιο στις περισσότερες αγορές παγκοσµίως, αλλά υστερεί σε σχέση µε άλλες εταιρίες, στην αγορά της Βόρειας Αµερικής. [8] Έχει χρησιµοποιηθεί από πολλούς µεγάλους κατασκευαστές συσκευών κινητής τηλεφωνίας, συµπεριλαµβανοµένων των BenQ, Fujitsu, LG, Mitsubishi, Motorola, Nokia, Samsung, Sharp και Sony Ericsson καθώς το Symbian είναι open source, που σηµαίνει ότι ο καθένας µπορεί να το χρησιµοποιήσει χωρίς να χρειάζεται να πληρώσει. Οι τρέχουσες συσκευές που βασίζονται στο Symbian κατασκευάζονται από την Fujitsu, Nokia, Samsung, Sharp και Sony Ericsson. Χρησιµοποιείται ευρέως, αλλά δεν είναι το πιο προηγµένο ή πλήρες σε δυνατότητες λειτουργικό σύστηµα για κινητό τηλέφωνο. Πιο συγκεκριµένα, τα κινητά τηλέφωνα που βασίζονται στο Symbian υποστηρίζουν περισσότερο παιχνίδια που βασίζονται στο διαδίκτυο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός του υποστηρικτικού χαρακτήρα της Java του OS. Ωστόσο, υπάρχουν πολύ περιορισµένες συσκευές µε Symbian που έχουν οθόνη αφής, η οποία κάνει το παιχνίδι αρκετά δύσκολο. Πολλοί κατασκευαστές, συµπεριλαµβανοµένων των Nokia και Sony Ericsson, έχουν µεταπηδήσει σε άλλα λειτουργικά συστήµατα. Πρόσφατα, όµως οι µεταφορές Symbian συσκευές έχουν αυξηθεί, σε παγκόσµιο επίπεδο το µερίδιο αγοράς του λειτουργικού συστήµατος έχει µειωθεί από άνω του 50% σε λίγο πάνω από το 40% από το 2009 έως το Android από την Google Inc (25,5% το ποσοστό των πωλήσεων στην αγορά το 3ο τρίµηνο 2010) [7] (ανοικτού κώδικα, Apache) Το Android αναπτύχθηκε από µια µικρή εταιρεία λογισµικού την Android Inc. που αγοράστηκε από την Google Inc, και η Google συνεχίζει να ενηµερώνει το λογισµικό. Το Android είναι µια πλατφόρµα ανοιχτού κώδικα, που βασίζεται σε Linux πυρήνα και υποστηρίζεται από τη Google, καθώς και από προγραµµατιστές που εργάζονται σε µεγάλες εταιρίες υλικού και λογισµικού (όπως Intel, HTC, ARM, Samsung, Motorola και ebay), που αποτελούν την Open Handset Alliance. [10] Κυκλοφόρησε στις 5 Νοεµβρίου 2007, και έκτοτε το λειτουργικό σύστηµα εξελίσσεται από τους προγραµµατιστές. [11] Έχουν πραγµατοποιηθεί επτά εκδόσεις του Android - Android 1.0, 1.5, 1.6, 72

73 2.0, 2.1, 2.2 και 2.3. Οι περισσότεροι µεγάλοι πάροχοι υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας φέρουν µια συσκευή Android. Όταν το HTC Dream (T-Mobile G1) εισήχθη, υπήρξε µια έκρηξη στον αριθµό των συσκευών που φέρουν το Android OS. Από το 2ο τρίµηνο του 2009 προς το 2ο τρίµηνο του 2010, το παγκόσµιο µερίδιο αγοράς του Android αυξήθηκε 850% από 1,8% έως 17,2%. ios από την Apple Inc (16,7% το ποσοστό των πωλήσεων στην αγορά το 3ο τρίµηνο 2010) [7] (κλειστή πηγή, ιδιόκτητο) Το ios λειτουργικό σύστηµα της Apple χρησιµοποιείται από τα Touch iphone, ipad και ipod. Το ios προέρχεται από το λειτουργικό σύστηµα Mac OS X. Εφαρµογές τρίτων δεν τύγχαναν δηµόσιας στήριξης µέχρι την κυκλοφορία του ios 2.0 στις 11 Ιουλίου Πριν από αυτό, το "jailbreaking" επέτρεπε σε εφαρµογές τρίτων να εγκαθίστανται, και αυτή η µέθοδος είναι ακόµα διαθέσιµη. Εποµένως, η ασφάλεια και η συµβατότητα του λειτουργικού συστήµατος αποτελεί σηµείο της έριδος για κάποιους. Επί του παρόντος, όλες οι συσκευές ios αναπτύσσονται από την Apple και κατασκευάζονται από την Foxconn ή από άλλους συνέταιρους της Apple. Το ios διαθέτει το µεγαλύτερο κατάστηµα κινητής τηλεφωνίας στον κόσµο (περίπου εφαρµογές επί του παρόντος), υπέροχες δυνατότητες πολυµέσων, εξαιρετικό ipod λογισµικό, το καλύτερο browser για κινητό, και ένα διαδραστικό, εύκολο στη χρήση περιβάλλον εργασίας χρήστη που βασίζεται σε εικόνες και κινούµενα σχέδια. Στα χαρακτηριστικά της εταιρίας περιλαµβάνονται ένα ενσωµατωµένο Microsoft Exchange ActiveSync για προώθηση , επαφών και ηµερολογίου, η υποστήριξη για ασφαλείς VPN συνδέσεις και Cisco δροµολογητές, η εξ αποστάσεως ολίσθηση επαφήςκλπ. Η υπηρεσία της Apple MobileMe επιτρέπει ιδιωτικό , ηµερολόγιο, και επαφή µε βάση την ολίσθηση, εκτός από την online αποθήκευση, web γκαλερί, και την ικανότητα να εντοπίζει και κλειδώνει τη συσκευή εξ αποστάσεως σε περίπτωση απώλειας ή κλοπής της συσκευής, µέσω της διεπαφής. RIM BlackBerry OS (14,8% το ποσοστό των πωλήσεων στην αγορά το 3ο τρίµηνο 2010) [7] (κλειστή πηγή, ιδιόκτητο) Ένα από τα πιο γνωστά λειτουργικά συστήµατα για κινητά τηλέφωνα είναι το BlackBerry OS. Είναι το µόνο από τα λειτουργικά συστήµατα κινητών τηλεφώνων που εφαρµόζονται σε BlackBerry συσκευές. Το BlackBerry OS επικεντρώνεται στην εύκολη λειτουργία και αρχικά είχε σχεδιαστεί για τις επιχειρήσεις, µε τη λειτουργικότητα να υπερέχει της προσωπικότητας ή της εµφάνισης. Κύριος στόχος του είναι η αποστολή µηνυµάτων, το ηλεκτρονικό ταχυδροµείο και άλλες δυνατότητες επικοινωνίας. Τα Media players, και 73

74 άλλες εφαρµογές που βασίζονται στην διασκέδαση είναι λιγότερο κοινές για τη συσκευή. Πρόσφατα, έχει δει µια αύξηση των εφαρµογών τρίτων και έχει βελτιωθεί ώστε να προσφέρουν πλήρη υποστήριξη πολυµέσων. Επί του παρόντος το Blackberry App World έχει πάνω από εφαρµογές που κατεβαίνουν. Windows Phone της Microsoft (αµελητέο το ποσοστό των πωλήσεων στην αγορά τον Οκτώβριο του 2010) (κλειστή πηγή, ιδιόκτητο) Στις 15 Φεβρουαρίου 2010, η Microsoft παρουσίασε την επόµενη γενιά του OS κινητού, το Windows Phone 7. Το νέο λειτουργικό σύστηµα κινητού περιλαµβάνει ένα εντελώς νέο UI εµπνευσµένο από "Metro Design Language" της Microsoft. Περιλαµβάνει την πλήρη ενσωµάτωση των υπηρεσιών της Microsoft, όπως το Windows Live, Zune, Xbox Live και το Bing, αλλά ενσωµατώνει και πολλές άλλες υπηρεσίες εκτός Microsoft όπως Facebook και Google λογαριασµούς. Η νέα πλατφόρµα OS έχει λάβει κάποια θετική υποδοχή από τον Τύπο της τεχνολογίας. [12] [13] [14] Καθώς τα Windows Phone 7 είναι µια νέα πλατφόρµα, δεν υπάρχει προς τα πίσω συµβατότητα µε εφαρµογές Windows Mobile και κάποιες εφαρµογές και χαρακτηριστικά που ήταν δυνατά για το χρήστη δεν θα εµφανίζονται στις µελλοντικές ενηµερώσεις. Άλλες Πλατφόρµες Linux λειτουργικό σύστηµα (ανοιχτού κώδικα, GPL) (2,1% το ποσοστό των πωλήσεων στην αγορά το 3ο τρίµηνο του 2010, µη-android Linux) [7] Το Linux είναι ισχυρότερο στην Κίνα όπου χρησιµοποιείται από τη Motorola, και στην Ιαπωνία, που χρησιµοποιείται από DoCoMo. [15] [16] Αντί να αποτελεί µια πλατφόρµα, το Linux χρησιµοποιείται ως βάση για µια σειρά από διαφορετικές πλατφόρµες που αναπτύχθηκαν από διάφορους πωλητές, συµπεριλαµβανοµένων Android, LiMo, Maemo, Openmoko and Qt Extended, που είναι ως επί το πλείστον ασύµβατες. [17] [18] Η PalmSource (πλέον Access) κινείται προς µια διασύνδεση που τρέχει σε Linux. [19] Μια άλλη πλατφόρµα που βασίζεται στο Linux αναπτύχθηκε από τις Motorola, NEC, NTT DoCoMo, Panasonic, Samsung, και Vodafone [20]. webos από την HP (συγκεκριµένα τµήµατα είναι open source) To webos είναι ένα ιδιόκτητο λειτουργικό σύστηµα για κινητά που εκτελείται στον Linux πυρήνα του και αρχικά αναπτύχθηκε από την Palm, η οποία εξαγοράστηκε αργότερα από την HP. Το webos εισήχθη από την Palm, τον Ιανουάριο του 2009 ως διάδοχος του Palm OS, και ήταν ευρέως αναγνωρισµένο για την ευκολία στη χρήση, την ενσωµάτωση των τεχνολογιών Web 2.0, την ανοικτή αρχιτεκτονική, και τις 74

75 multitasking δυνατότητες. Η πρώτη webos συσκευή ήταν η Palm Pre, που κυκλοφόρησε στη Sprint τον Ιούνιο του Το 2010, η HP απέκτησε την Palm; το WebOS χαρακτηρίστηκε ως βασικό περιουσιακό στοιχείο και κίνητρο για την αγορά. Τον Φεβρουάριο του 2011, η HP ανακοίνωσε αρκετές νέες συσκευές που θα χρησιµοποιούν διάφορες εκδόσεις του λειτουργικού συστήµατος, συµπεριλαµβανοµένων των έξυπνων κινητών HP Veer και HP Pre 3, που τρέχουν webos 2.2, και του TouchPad HP, ενός tablet PC, που κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 2011 και τρέχει webos 3.0. Τον Μάρτιο του 2011, η HP ανακοίνωσε τα σχέδιά της για µια έκδοση webos µέχρι το τέλος του 2011 να τρέχει στο Microsoft Windows λειτουργικό σύστηµα [7], και να εγκατασταθεί σε όλα τα desktop της HP και τους φορητούς υπολογιστές το Bada από τη Samsung Electronics (κλειστή πηγή, ιδιόκτητο) Πρόκειται για ένα λειτουργικό σύστηµα για κινητά που αναπτύχθηκε από τη Samsung Electronics. Η Samsung υποστηρίζει ότι το Bada θα αντικαταστήσει ταχύτατα την ιδιόκτητη πλατφόρµα για τα χαρακτηριστικά τηλέφωνα, µετατρέποντας έτσι τα χαρακτηριστικά κινητά σε έξυπνα. Το όνοµα προέρχεται από 바다, τη κορεατική λέξη για τον ωκεανό ή τη θάλασσα. Η πρώτη συσκευή που έτρεξε Bada ονοµάζεται wave και παρουσιάστηκε στο κοινό στο Mobile World Congress Το Wave είναι ένα πλήρως touchscreen τηλέφωνο που τρέχει το νέο λειτουργικό σύστηµα για κινητά. Με το τηλέφωνο, η Samsung ανακοίνωσε επίσης και ένα κατάστηµα εφαρµοφών, που ονοµάζεται Samsung Apps, στο κοινό. Έχει κοντά 3000 εφαρµογές για κινητά. Η Samsung δήλωσε ότι δεν βλέπουν το Bada ως µια πλατφόρµα έξυπνων κινητών, αλλά ως µια πλατφόρµα µε µια παραµετροποιήσιµη αρχιτεκτονική πυρήνα, η οποία επιτρέπει τη χρήση είτε ιδιόκτητου σε πραγµατικό χρόνο λειτουργικού συστήµατος (RTOS) πυρήνα, ή τον πυρήνα Linux. Αν και η Samsung σχεδιάζει να εγκαταστήσει Bada σε πολλά τηλέφωνα, η εταιρεία εξακολουθεί να έχει µια µεγάλη γκάµα από Android τηλέφωνα. MeeGo από τις Nokia και Intel (ανοιχτού κώδικα, GPL) Στο Mobile World Congress 2010 στη Βαρκελώνη, η Nokia και η Intel παρουσίασαν το 'MeeGo' ένα ολοκαίνουργιο λειτουργικό σύστηµα για κινητά που θα συνδυάζει τα καλύτερα χαρακτηριστικά του Moblin και του Maemo για τη δηµιουργία πρακτικής για τους χρήστες σε όλες τις συσκευές σε ένα πραγµατικά ανοικτό πηγαίο κώδικα. εδοµένου ότι το 2011, η Nokia ανακοίνωσε ότι πλέον δεν θα εφαρµόζει το MeeGo και θα υιοθετήσει αντί αυτού το Windows Phone 7 ως κύριο λειτουργικό σύστηµα για τα κινητά της. 75

76 Brew OS από την Qualcomm Το λειτουργικό σύστηµα Brew χρησιµοποιείται από κάποιους κατασκευαστές κινητών τηλεφώνων και κινητών δικτύων, όµως τις περισσότερες φορές ο τελικός χρήστης δεν το γνωρίζει καθώς τα κινητά τηλέφωνα που τρέχουν Brew συχνά στερούνται οποιασδήποτε στίγµα Brew OS και η Brew τρέχει στο παρασκήνιο ενώ πάνω στο κινητό τηλέφωνο υπάρχει είτε ο κατασκευαστής ή ο τηλεπικοινωνιακός οργανισµός. Το λειτουργικό σύστηµα Brew χρησιµοποιείται από τις Sprint Nextel, MetroPCS, U.S. Cellular και την Verizon στις ΗΠΑ και από το Three δίκτυο σε ένα µεγάλο µέρος της Ευρώπης, του Ηνωµένου Βασιλείου και της Αυστραλίας για πολλά κινητά τηλέφωνα που παράγονται ειδικά για το δίκτυό τους. Kατασκευαστές, όπως οι Huawei, INQ Mobile, Amoi Samsung Mobile, µεταξύ άλλων, χρησιµοποιούν το Brew OS σε κάποια από τα κινητά τους τηλέφωνα και εµφανίζεται στα Three UK τηλέφωνα όπως Skypephone 3, INQ1 και Huawei u7510 (3 Touch). Κάποια HTC κινητά τηλέφωνα χρησιµοποιούν αυτή την πλατφόρµα, όπως για παράδειγµα είναι το HTC Freestyle. Στη συνέχεια απεικονίζεται σχηµατικά το µερίδιο πωλήσεων έξυπνων κινητών για το 4 ο τρίµηνο του 2010 παγκοσµίως στους τελικούς χρήστες ανά λειτουργικό σύστηµα σύµφωνα µε το Canalys, καθώς και ένας συγκεντρωτικός πίνακας για το µερίδιο πωλήσεων έξυπνων κινητών για ένα βάθος χρόνου. Σχήµα 8: Το µερίδιο πωλήσεων έξυπνων κινητών για το 4 ο τρίµηνο του 2010 παγκοσµίως στους τελικούς χρήστες ανά λειτουργικό σύστηµα σύµφωνα µε το Canalys Πηγή Έτος Symbian Android RIM ios Microsoft Άλλα OS Gartner [24] 2011 Q1 27.4% 36.0% 12.9% 16.8% 3.6% 3.3% 76

77 Gartner [25] % 22.7% 16.0% 15.7% 4.2% 3.8% Gartner [25][26] % 3.9% 19.9% 14.4% 8.7% 6.1% Gartner [26][27] % 0.5% 16.6% 8.2% 11.8% 10.5% Gartner [27] % N/A 9.6% 2.7% 12.0% 12.1% Πίνακας 1: Οι πωλήσεις έξυπνων κινητών σε χρήστες κατά λειτουργικά συστήµατα από το Σύγκριση OS Έξυπνων Κινητών Μόνο οι πιο πρόσφατες εκδόσεις που παρουσιάζονται στον πίνακα αυτό, αν και παλιές εκδόσεις µπορεί να εξακολουθούν να διατίθενται στην αγορά. Feature ios Android webos Windows Mobile Windows Phone BlackBerry OS Symbian Maemo MeeGo bada Company Apple Open Handset Alliance(Google) HP/Palm, Inc Microsoft Microsoft RIM Symbian Foundation Nokia Linux Foundation Samsung Current Version (Phones) 3.1(Tablets) OS Family Supported CPU Architecture Mac OS X/Unix-like ARM 2.* Linux Linux Windows CE 5.2 ARM, MIPS, Power Architecture, x86 Windows CE 7 Mobile OS Mobile OS Linux Linux Proprietary RTOS or Linux ARM ARM ARM ARM ARM ARM ARM, x86 ARM Programmed in C, C++, Objective-C C, C++, Java C C++ Many[28],.NET (Silverlight/XNA) Java C++ C/C++ C++ C++ License Proprietary EULA except for open source components Free and open source (Android 2.3.4) and closed source (Android 3.0.1) Free and open source except closed source modules Proprietary Proprietary Proprietary Eclipse Public License Free and open source except closed source components Free and open source Proprietary Public issues list Package manager Wireless firmware updates No, but there is an unofficial tracker Yes No No No, but there is a unofficial collection itunes APK App Catalog (Official) Preware (3rd party homebrew) App Catalog (Official) Preware (3rd party homebrew) Zune Software No Not anymore Yes Yes No Blackberry Desktop Manager Nokia Ovi Suite dpkg+apt-get rpm+yum+zypper? 5+ Yes Yes No Multi-user No No No No Per application runtime modifiable permissions Only location access No No No Yes Non english languages support Underlining spell checker Keeps browser state on shutdown or crash Yes Limited Yes Yes Yes Yes Yes Yes Limited (Search is not diacritical mark insensitive) Yes No No Yes Yes Yes Yes No Yes Limited No No Yes Yes Limited (Browser does not keep 77

78 windows open) Search multiple internal applications at once Yes Yes Yes Yes No Yes Yes Yes Yes Core applications missing search Bookmarks Calendar (but HTC Sense Calendar has search) Search all fields of internal objects ios will not search Contacts notes field Only search Contacts name field but not any other field Yes Yes Contacts are only search by name Limited on most models Yes Yes Only searches contacts by name Proxy server Yes No No Yes Yes Yes Yes Yes Yes On-device encryption Sync to Cloud communication encryption Yes No No Yes No Yes Yes No Yes With Mango update Desktop Sync Yes No 3rd party software only Local Full backup Core Data missing Sync cut, copy, and paste Yes No Limited official backup. Full backup via homebrew Bookmarks, SMSs and Settings Yes Yes, with 3rd party apps Yes No Yes Yes Yes Yes Yes Yes No Yes Yes No Yes Yes Yes Yes Yes Yes Yes Yes Yes undo Yes No Limited Yes (via Ctrl+Z using default keyboard Phone number linking to dialer Default Web Browser/Engine Browser Save Audio/Video Browser Save Page Browser Text Reflow Browser file upload Official Application Store Nondiscriminatory Stores Yes No Yes Yes (but not in browser) No No Yes No Yes Yes No Yes Yes (but not in browser) Webkit Webkit Webkit Trident Trident Webkit Webkit Gecko Webkit Webkit No Yes, but only links, not embedded media Yes No Yes (embedded media not supported) 5+ No No No No Yes No No Yes No No No 2.2+ Yes Yes Yes Yes App Store Android Market App Catalog Windows Marketplace for Mobile Apple discriminates based on country and own Apple policies Discriminates by country Windows Phone Marketplace Unified Inbox Yes No Yes Yes With Mango update Sync protocols supported Non-intrusive Notifications Push Notifications End-to-end Encrypted Push Notifications Custom Ringtones POP3, IMAP, MAPI POP3, IMAP, MAPI POP3, IMAP, MAPI POP3, IMAP, MAPI POP3, IMAP, MAPI 5+ Yes Yes Yes Yes Yes Apple Push Notification Service Not possible, Apple must have access to notifications cleartext App World Symbian Horizon,Ovi store maemo.org,ovi store Yes Yes Yes BES, BIS, Push POP3, IMAP POP3, IMAP, Exchange POP3, IMAP Yes Yes Yes Yes Yes Yes Possible, notifications are handled by the application that can decrypt it Yes Yes Yes Yes With Mango update Yes Yes Yes, with 3rd party apps Samsung Apps POP3, IMAP Yes 78

79 Voice Recognition Sound Recorder Only simple voice commands Limited(Not voice controlled) Yes Very Limited(Does not work in background and not voice controlled) Yes (in version 2.1 or higher) 3rd party apps available Yes Yes Yes Yes Yes 3rd party and Very Limited(Does not work in background and not voice controlled) Very Limited(Does not work in background and not voice controlled) Yes, with 3rd party apps Call Recorder On device picture info (including EXIF data) Prevented by OS restrictions Only location Prevented by OS restrictions Only date and location, but there are 3rd party apps No Yes No Yes Yes, with 3rd party apps No On device picture categorization Turn off shutter sound 5+ No No No Yes, photos can be renamed and searched In silence mode In silence mode In silence mode Picture crop 5+ Yes via 3rd party apps With Mango update No Yes Yes Video trim Yes No Yes No Yes Sound trim Yes No No No sound recorder Tethering USB On-The- Go Text/Document Support Audio Playback Bluetooth, USB (carrier dependent), Personal Hotspot (Wi- Fi Tethering) (carrier dependent, since ios 4.2.5/4.3 (iphone only) or with 3rd party software and "jail break") Mobile Wi-Fi Hotspot, USB, Bluetooth Mobile Wi-Fi Hotspot (officially Verizon Wireless only) USB, Bluetooth, Mobile Wi- Fi Hotspot (with 3rd party software) Not officially, supported through homebrew USB, Bluetooth, Mobile Wi-Fi Hotspot No 3.1+ No No Yes Read only: Microsoft Office, iwork, PDF, Images, TXT/RTF, VCF AAC (8 to 320 Kbps), Protected AAC (from itunes Store), HE- AAC, MP3 (8 to 320 Kbps), MP3 VBR, Apple Lossless, AIFF, WAV AAC LC/LTP 3GPP, HE- AACv1 (AAC+), HE-AACv2 (enhanced AAC+), AMR- NB, AMR-WB, MP3 (Mono/Stereo kbit/s constant or variable bit-rate, MIDI (MIDI Type 0 and 1. DLS Version 1 and 2., Ogg Vorbis, PCM/WAVE (8- and 16-bit linear PCM (rates up to limit of hardware), WAVE Microsoft Office, PDF MP3, AAC, AAC+, AMR, QCELP, WAV Microsoft Office Mobile, PDF Microsoft Office Mobile, PDF MP3, AAC, AAC+, eaac+, WAV, WMA pro, AMR-NB, MIDI Microsoft Office, PDF MP3, WAVE, WMA, AAC+, MIDI, AMR, eaac+, FlAC, OGG USB, Bluetooth, Mobile Wi-Fi Hotspot (with 3rd party software Microsoft Office Mobile, PDF,djvu All microusb, Bluetooth, Mobile Wi-Fi Hotspot Microsoft Office Mobile, PDF,djvu All (some require optional debian packages) microusb, Bluetooth 3.0, Mobile Wi-Fi Hotspot Read only: text files, PDF, HTML, Multiple office formats MP3, AAC, WMA, M4A, XMF, 3GA, MMF, MIDI, WAV, AMR Video Playback H.264 AVC, MPEG-4, M-JPEG H.263, H.264 AVC, MPEG-4 SP, DivX, XviD, VP8 MPEG-4, H.263, H.264 H.263, H.264, WMV, MPEG4, MPEG4@ HD 720p 30fps, DivX, XviD MP4, WMV, H.263, H.264, DivX, WMV, XviD, 3gp H.263, H.264, WMV, MPEG4, MPEG4@ HD 720p 30fps, MKV, DivX, XviD All (some require optional debian packages) WMV, ASF, MP4, 3GP, AVI Media Player Fine Scrubbing Yes No, but there are 3rd party apps No With Mango update 79

80 Media Player Double Speed Playing Yes No No Turn-by-turn GPS 3rd Party software Google Maps Navigation (will not work with limited phone coverage) or 3rd Party software Carrier software, 3rd Party Software 3rd Party Software 3rd Party software and with Mango update 3rd Party Software 3rd Party Software, free global Nokia Ovi Maps 3rd Party Software, Nokia Ovi Maps Samsung LBS (Route 66)) Video out VGA, up to 576p,480p 1080p on select devices No Play To None Nokia AV Out (PAL/NTSC), HDMI Nokia AV Out (PAL/NTSC) Multitasking Yes Yes Yes Yes Tombstoning Yes Yes Yes Yes Yes DLNA Desktop interactive widgets No Yes No Yes Yes (through "live tiles") No Yes Yes Yes Yes Bluetooth keyboard Videoconference front video camera Bluetooth file transfer Voice over IP ssh OpenVPN Yes Yes (Currently iphone 4 and ipod Touch 4 Only) No, but there is 3rd party software Yes (Hardware Currently Available on Some Models) Yes (in version 2.0 or higher) Yes (Pre3 and TouchPad only) Yes No Yes Yes Yes, with plugins No Yes Yes Yes Yes Yes No Yes No Yes No Yes Yes Yes Yes 3rd Party (like Skype) Jailbreaking Required and OpenSSH Installed (free from Cydia Application) 3rd Party (like Skype) Yes WPA PEAP Yes No No Homebrew required 3rd party (like fring) With Mango update 3rd party Yes (SIP) or 3rd Party (like Skype) Yes (SIP) No No Yes Yes Yes Remote Desktop Yes Yes(3rd Party Software) Yes Yes No Remote Frame Buffer Yes Yes Screenshot Yes Root required and 3rd-party apps Yes Yes With Mango update Possible through homebrew or SDK Yes (3rd Party Software) Yes Yes Yes GPU Accelerated GUI Official SDK platform(s) Yes 3.0+ No Yes Yes Yes Mac OS X Multiplatform Multiplatform Windows Windows Windows Windows/Multiplatform (Qt) GNU/Linux GNU/Linux Windows Πίνακας 2: Συγκρίσεις Κινητών Λειτουργικών Συστηµάτων 80

81 6. ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ OWLearn 6.1. Εργαλεία Εξατομίκευσης και Προσαρμοστικότητας Τροποποίηση Βασικού Κώδικα Moodle Πραγµατοποιήθηκε τροποποίηση του βασικού κώδικα του Moodle έτσι ώστε κάθε νέος εκπαιδευόµενος ενός µαθήµατος να πραγµατοποιεί ένα κουίζ,το οποίο θα χρησιµοποιείται για την κατηγοριοποίηση του επιπέδου γνώσεων του σε αυτό το µάθηµα. Ανάλογα µε τον βαθµό που θα επιτυγχάνει στο εν λόγω, ο φοιτητής θα κατατάσσεται στα επίπεδα Beginner (βαθµολογία µικρότερη από 60%), Intermediate (βαθµολογία µικρότερη από 90%) και Advanced (βαθµολογία µεγαλύτερη από 90%) και θα του παρουσιάζεται διαφορετικό εκπαιδευτικό υλικό Πρόσθετο Mediabird Study Notes Το πρόσθετο Mediabird Study Notes προσθέτει λειτουργικότητα λήψης συνεργατικών σηµειώσεων στο περιβάλλον Moodle. Είναι κατάλληλο για τη λήψη σηµειώσεων που σχετίζονται µε οποιαδήποτε σελίδα ενός µαθήµατος Moodle και τη συνεργατική επανεξέτασή τους και συζήτηση τους σε µεταγενέστερο χρόνο αργότερα. Η επέκταση γίνεται µε ένα Web2.0 τρόπο και έχει ως στόχο να συνδυάσει τις νέες τεχνολογίες µε τις παραδοσιακές µεθόδους µάθησης. Το πρόσθετο Mediabird Study Notes επικεντρώνεται στο να συνδέει πληροφορίες σχετικές µε τη µαθησιακή διαδικασία µε την ουσία του θέµατος. Οι µαθητές µπορούν να σηµειώσουν κάτι καταγράφοντάς το, να πραγµατοποιήσουν τη λειτουργία drag & drop περιεχοµένου ή να αναζητήσουν σηµειώσεις άλλων µαθητών. Όλες οι σηµειώσεις µπορούν να σχολιαστούν, ετικέτες και τα κοινά. Με αυτό τον τρόπο, τα προβλήµατα στο υλικό των µαθηµάτων κατανόηση µπορούν να επιλυθούν γρήγορα και µε συνεργασία. Αυτό επιτρέπει στους χρήστες να κάνουν αργότερα επανάληψη των σηµαντικών σκέψεων που εµφανίστηκαν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας µελέτης. Το πλαίσιο αυτό χρησιµεύει επίσης για τη σύνδεση των προβληµάτων µε το θέµα µελέτης. Με αυτό τον τρόπο, άλλοι µαθητές µπορεί να εντοπίσουν το πρόβληµα των συµφοιτητών τους πιο εύκολα και να βοηθήσουν όπου αυτό είναι απαραίτητο. Οι διαδικασία εγκατάστασης του συγκεκριµένου πρόσθετου πραγµατοποιείται µε το συνηθισµένο τρόπο εγκατάστασης των πρόσθετων στη βασική λειτουργία του Moodle. Εάν είναι επιθυµητό να κρατά ο χρήστης σηµειώσεις, ενώ µελετά, θα πρέπει να ενεργοποιηθεί η λειτουργία των επί τόπου σηµειώσεων που εµφανίζει ένα εικονίδιο σε όλες τις σελίδες ενός µαθήµατος. Κάνοντας κλικ στο εικονίδιο εµφανίζεται το Mediabird σηµειωµατάριο και επιτρέπεται η λήψη σηµειώσεων επί τόπου. Οι ρυθµίσεις της δραστηριότητας αυτής βέβαια µπορούν να αναθεωρηθούν αργότερα. 81

82 Πρόσθετο ILP Εξατομικευμένη Μάθηση «Η λογική των εκπαιδευτικών συστηµάτων θα πρέπει να αντιστραφεί έτσι ώστε να είναι το σύστηµα που συµµορφώνεται µε το µαθητή, και όχι ο µαθητής µε το σύστηµα. Αυτή είναι η ουσία της εξατοµίκευσης. " (Εξατοµίκευση και Ψηφιακές Τεχνολογίες) Το Ατοµικό Σχέδιο Μάθησης (Individual Learning Plan - ILP) διαδραµατίζει σηµαντικό ρόλο στην «εξατοµίκευση» της εµπειρίας του µαθητή. Τα ILPS έχουν γίνει σταδιακά βασικά για την υλοποίηση και την υποστήριξη της µάθησης, παρέχοντας στους φοιτητές περισσότερες ευκαιρίες για να διαχειριστούν την πορεία της εκπαίδευσής τους. To ILP ULCC έχει αναπτυχθεί για να επιτρέπει στους χρήστες να αρχίσουν την ενσωµάτωση της εξατοµίκευσης στην παράδοση της διδακτέας ύλης σύµφωνα µε τις QIA κατευθυντήριες γραµµές ελέγχου που εξασφαλίζουν ότι κάθε εκπαιδευόµενος έχει: Αρχικές πληροφορίες εκτιµήσης εύκολα προσβάσιµες Ένα εύκολα διαχειρίσιµο ατοµικό σχέδιο µάθησης Μια απεικονισµένη διαδροµή για την επίτευξη των στόχων Εντάσσοντάς το στο Moodle παρέχει επίσης πλεονεκτήµατα για: ιαχείριση και παρακολούθηση - ένα σηµείο πρόσβασης για το προσωπικό και τους φοιτητές, όπου οι πληροφορίες αποθηκεύονται ψηφιακά, για να µην χαθούν, όπως µπορεί να συµβεί µε τα έγγραφα. Το ILP λειτουργεί επίσης ως ένα ζωντανό έγγραφο που µπορεί να επανεξετάζεται τακτικά από όλες τις πλευρές. Εξοικείωση - οι φοιτητές θα έχουν ήδη λογαριασµό και θα αλληλεπιδρούν µε το πρόγραµµα µάθησης µε παρόµοιο τρόπο µε την ύλη µαθηµάτων. Οι χρήστες δεν θα χρειάζονται επιπρόσθετη εκπαίδευση στη χρήση του ILP αν είναι εξοικειωµένοι µε το Moodle. Επικοινωνία Το Moodle επιτρέπει 24/7 πρόσβαση και το ILP είναι ενσωµατωµένο σε αυτό επιτρέποντας να δοθεί ενισχυµένη στήριξη. Ενώ το ILP µπορεί να χρησιµοποιηθεί σαν ένας τρόπος παρακολούθησης της προόδου των σπουδαστών, όσον αφορά την εξατοµίκευση µπορεί να χρησιµοποιηθεί για να ξεκινήσει η διαδικασία συµµετοχής των φοιτητών. Είναι εύκολο να ρυθµιστεί το ILP, έτσι ώστε µόνο οι µαθητές να µπορούν να προσθέσουν σε αυτό, δηλώνοντας τους σκοπούς τους, τους στόχους και τις ανησυχίες, και επιτρέποντας στους δασκάλους να ανταποκριθούν και να γαλουχήσουν εκµάθηση που τροφοδοτεί κάθε άτοµο. 82

83 PLP Ανάπτυξη Τα Ατοµικά προγράµµατα εκµάθησης και η εξατοµίκευση δεν είναι νέες ιδέες για τη διδασκαλία και τη µάθηση, και για πολλούς θα είναι θεµελιώδεις για την παιδαγωγία. Για την ανάπτυξη του ILP ULCC έχουν συνεργαστεί στενά πάροχοι µάθησης και οµάδες προγραµµάτων µαθηµάτων για την ανάπτυξη µιας εύκολης στη χρήση αλλά και ισχυρής λύσης. Ενώ ορισµένες εφαρµογές έχουν την τάση να κολλούν οι οµάδα ανάπτυξης έχει σκεφτεί την ανάπτυξη που µειώνει το χρόνο που δαπανάται σε διοικητικά καθήκοντα, ώστε να αυξηθεί ο χρόνος που δαπανάται για την υποστήριξη του µαθητή Πρώιμο έργο Σε µια πρώιµη µορφή η ενότητα Target (Στόχος) αναπτύχθηκε στο Barking College σε στενή συνεργασία µε το Γραφείο ιασύνδεσης (Σύνταξη Βιογραφικού Σηµειώµατος) για την αντιµετώπιση προβληµάτων της φτωχής παρακολούθησης των στόχων και την πρόοδο των φοιτητών. Η ενότητα αυτή αποτέλεσε µια ενότητα για το Moodle, ενώ η πιλοτική της εφαρµογή πραγµατοποιήθηκε µε επιτυχία και έλαβε µια πολλά υποσχόµενη κριτική από τους επιθεωρητές Αρχική ανάπτυξη Το ULCC επένδυσε στην ανάπτυξη µιας κοινοτικής έκδοσης του ILP για το Moodle όταν προσεγγίστηκε από το Redbridge College που επιθυµούσαν να του αναθέσουν ένα e-ilp που βασίζεται σε προηγούµενη εµπειρία τους µε χρήση Wikis για τη διαχείρισή του. Αναγνωρίζοντας την αξία των ενοτήτων σε όλους τους παρόχους µάθησης το ULCC ανέπτυξε τα plug-in modules που θα περιγραφούν στη συνέχεια που θα µπορούσαν να κυκλοφορήσουν στην κοινότητα του Moodle, παρέχοντας παράλληλα µια λύση προσαρµοσµένη στις ανάγκες του Redbridge. Αυτή η συλλογική προσέγγιση έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα επιτυχηµένη επιτρέποντας την ανατροφοδότηση από καθηγητές και φοιτητές άµεσα στη διαδικασία ανάπτυξης Περαιτέρω Προσαρμογή Τα ακόλουθα κολέγια: City of Westminster College, The Community College Hackney, Tower Hamlets LLS, Greenwich Community College, Barnsley College, Cambridge Regional College, Brooksby Melton College, Epping Forest, Careers Development Group, Lewisham College, Barking College, και Newham College έχουν προσαρµοσµένες λύσεις για τα Moodle VLE sites τους, και µε αυτό τον τρόπο συµβάλλουν στη συνεχή ανάπτυξη της κοινοτικής έκδοσης. Μια σειρά από ρυθµίσεις και επιπρόσθετα χαρακτηριστικά έχουν και θα συνεχίσουν να προκύπτους από αυτές τις συνεργασίες, µεταξύ των οποίων: ηµιουργία Μηνυµάτων ιαφορετικοί τύποι εκθέσεων Πρότυπα Έκθεσης 83

84 Προσαρμογή Η Dyslexia Action (η µεγαλύτερη φιλανθρωπική οργάνωση δυσλεξίας) χρησιµοποιούν µια προσαρµοσµένη εκδοχή του ILP για να υποστηρίξουν το έργο τους µέσα σε σχολεία για να βοηθήσουν τους καθηγητές για να ανταποκριθούν στα TDA CPD πρότυπα. Επίσης το Epping Forest College χρησιµοποιούν πιλοτικά το ILP. Και τα δύο αυτά έργα έχουν δυνατότητες χρηµατοδότησης για την επέκταση της λειτουργικότητας των τρεχουσών ενοτήτων Εγκατάσταση Το ilp project αποτελείται από τέσσερις ενότητες: 1. δραστηριότητα καθορισµού στόχου 2. δραστηριότητα υποβολής εκθέσεων (π.χ. ανησυχίες, πρόοδος) 3. µπλοκ πληροφοριών φοιτητή 4. µπλοκ ILP σύνοψη ίνεται η δυνατότητα επιλογής χρησιµοποίησης οποιαδήποτε ενότητας ή όλων. Η ILP σύνοψη συγκεντρώνει πληροφορίες από τις άλλες τρεις ενότητες για τη δηµιουργία ενός µηχανισµού αναφοράς που µπορεί να προσαρµοστεί στις ανάγκες του καθενός. Οι απαιτήσεις για το συγκεκριµένο module είναι Moodle 1.8.x ή νεότερη έκδοση Διαδικασία εγκατάστασης Το zip αρχείο χρησιµοποιεί τη πρότυπη plug-in ιεραρχία καταλόγων. Για την εγκατάσταση του αντιγράφησαν τα αρχεία στην αντίστοιχη θέση στον server. ilp.zip/mod/ilptarget -> moodle/mod/ilptarget ilp.zip/mod/ilpconcern -> moodle/mod/ilpconcern ilp.zip/blocks/ilp_student_info -> moodle/blocks/ilp_student_info ilp.zip/blocks/ilp -> moodle/blocks/ilp Για να χρησιµοποιηθούν τα αρχεία γλώσσας αντιγράφηκε ο lang-folder στο: /moodle/lang/en_utf8 Όλες οι γλώσσες θα πρέπει να είναι κωδικοποιηµένες µε utf8. Για να χρησιµοποιηθούν τα εικονίδια αντιγράφηκε στο θέση του PIX θέµατος: /moodle/pix/(προεπιλογή) /moodle/theme/mytheme/pix (θέµα PIX) 84

85 Στη συνέχεια ο διαχειριστής της σελίδας µας ( πηγαίνει στο Site Administration -> Notifications. Η διαδικασία εγκατάστασης ολοκληρώθηκε. Οι βασικές ρυθµίσεις που απαιτούνται είναι να µπορεί κάποιος να θέσει στόχους και να δεί εκθέσεις, αν και υπάρχουν πολλά επίπεδα και πολυπλοκότητες σε αυτή τη δραστηριότητα. Και πάλι, θα χρειαστεί να προσαρµοστούν, όπως απαιτείται. Οι ρυθµίσεις είναι στον πίνακα διαχείρησης του ιστοχώρου. Ο διαχειριστής θα δει δύο νέα εικονίδια για τις ILP ενότητες, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήµα, δηλαδή, Report (Έκθεση) και Target (Στόχος): Σχήµα 9: ραστηριότητες Report και Target του ilp Κάθε µία από αυτές τις νέες ενότητες έχει ένα αντίστοιχο σύνδεσµο ρυθµίσεων Διαμόρφωση Εκθέσεις PLP Ρυθμίσεις Το ILP εµφανίζει µια γενική εικόνα από οποιαδήποτε από τις άλλες τρεις ενότητες και δίνεται η δυνατότητα να αλλάξει ποια από αυτές τις ενότητες θα εµφανίζονται. Έτσι, αν δεν απατείται να χρησιµοποιηθεί κάποια από τις ενότητες, είναι δυνατόν να αποµακρυνθεί. Επιτυχηµένοι Στόχοι Στόχοι που ο χρήστης επεξεργάζεται (που πρέπει να επιτευχθούν), εµφανίζονται πάντα στην συνοπτική έκθεση. Είναι δυνατόν να επιλεγεί αν θα εµφανίζονται επίσης και οι επιτυχηµένοι στόχοι, στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να σηµειώνεται tick. Αυτό µπορεί να χρησιµοποιηθεί για κινητήριους σκοπούς ή για την παρακολούθηση της προόδου µε µια µατιά. 85

86 Περιορισµός Κατηγοριών Το ILP µπλοκ δίνει τη δυνατότητα να περιοριστούν οι κατηγορίες που πρόκειται να περιληφθούν σε µια ILP σύνοψη. Για παράδειγµα είναι δυνατόν να απαιτείται να περιλαµβάνει µόνο τα µαθήµατα διδασκαλίας στην επισκόπηση και όχι τα γενικά µαθήµατα. Είναι δυνατόν να αλλάξει αυτή η επιλογή ενεργοποιώντας ή απενεργοποιώντας τη και πρέπει να εισαχθεί οι αντίστοιχοι ID αριθµοί κατηγοριών χωρισµένοι από ένα κόµµα στο πεδίο κειµένου. Ρυθµίσεις Πληροφοριών Σπουδαστή Υπάρχουν τρία τµήµατα στο µπλοκ Πληροφορίες Σπουδαστή (Student Info), το καθένα µε τρεις τύπους εισόδου που µπορούν να ενεργοποιούνται ή να απενεργοποιούνται. Αυτό παρέχει 9 πιθανές περιοχές εισαγωγής, η καθεµία µε το δικό της προεπιλεγµένο κείµενο. Τα τρία τµήµατα µπορούν να χρησιµοποιηθούν για να προσφέρουν διαφορετικούς µηχανισµούς υποβολής εκθέσεων στους µαθητές: Πληροφορίες φοιτητών: Παρέχουν διάφορες και γενικές πληροφορίες ειδικά στους φοιτητές, όπως τους στόχους. Προσωπικές εκθέσεις: Επιτρέπει στο περιβάλλον χρήστη του Moodle να χρησιµοποιείται για να παρέχει εκθέσεις που έχουν ανατεθεί από προσωπικούς καθηγητές σε άτοµα που προσφέρουν υποστήριξη που δεν είναι σε ένα συγκεκριµένο µάθηµα. Κάθε προσωπικός δάσκαλος, θα έχει τη δική του έκθεση. Θεµατικές εκθέσεις: ηµιουργεί µια αναφορά για όλα τα µαθήµατα στα οποία ο χρήστης είναι εγγεγραµµένος και επιτρέπει σε κάθε δάσκαλο στο µάθηµα να παρέχει τα δικά του σχόλια. Κάθε ένα από αυτά τα τµήµατα έχει τρεις τύπους εισαγωγής. Για να ρυθµιστούν θα πρέπει να επιλεγεί το σχετικό checkbox και στη συνέχεια να δηµιουργηθεί ένα πρότυπο για αυτές, εφόσον απαιτείται: Κείµενο µόνο από καθηγητή (tutor): εισαγωγή πραγµατοποιείται µόνο από καθηγητές Κείµενο µόνο από Φοιτητή: εισαγωγή πραγµατοποιείται µόνο από τους φοιτητές Κοινόχρηστο κείµενο: εισαγωγή πραγµατοποιείται σε συνεργασία από καθηγητές και φοιτητές Κάθε εισαγωγή µπορεί να έχει ως διάταξη ένα προεπιλεγµένο πρότυπο, το οποίο θα πρέπει να εισαχθεί στη σχετική html περιοχή. Εάν µείνει κενή τότε δεν θα υπάρχει προεπιλεγµένο κείµενο. 86

87 Τα πεδία πληροφοριών φοιτητή έχουν σχεδιαστεί για πληροφορίες που θα παρέχονται σπάνια και δεν υπόκειται σε συχνές αλλαγές. Οι εκθέσεις κυρίως έχουν σχεδιαστεί για να επιτρέπουν ένα σχόλιο του καθηγητή και µια απάντηση του φοιτητή, αν και τα προσαρµόσιµα πρότυπα επιτρέπουν µια ποικιλία τρόπων για να παρουσιάσει αυτό Ρυθμίσεις Στόχων Οι επιλογές για την ενότητα Στόχος ενεργοποιούνται ή απενεργοποιούνται στις ρυθµίσεις ενότητας δραστηριότητας. Αποστολή µηνυµάτων ίνεται η δυνατότητα επιλογής να αποσταλεί ένα µήνυµα µέσω του εσωτερικού συστήµατος του Moodle κάθε φορά που προστίθεται µια έκθεση ή µεταβάλλεται η κατάσταση. Συγκεκριµένο Μάθηµα Αυτό θα φιλτράρει τη σελίδα για να εµφανίσει µόνο τις εκθέσεις που αφορούν το συγκεκριµένο µάθηµα που είναι κάποιος εγγεγραµµένος. Πρότυπο ίνεται η δυνατότητα επιλογής αν θα χρησιµοποιηθεί ή όχι ένα πρότυπο για κάθε έκθεση. Αυτό το πρότυπο χρησιµοποιείται ως προεπιλογή για όλο τον ιστοχώρο και µπορεί να εισαχθεί στο πρόγραµµα επεξεργασίας HTML κατά τη διάρκεια της διαµόρφωσης. Ρυθµίσεις Εκθέσεων Η ilpconcern ενότητα έχει προσαρµοστεί για να επιτρέψει έως και τρεις πρόσθετους τύπους έκθεσης και µπορεί να περιλαµβάνει πρόσθετα χαρακτηριστικά για την κατάσταση που δίνουν µια γρήγορη ένδειξη της επίδοσης του φοιτητή. Αυτά ενεργοποιούνται ή απενεργοποιούνται στις ρυθµίσεις ενότητας δραστηριότητας. Κατάσταση ανά φοιτητή Αυτό επιτρέπει σε κάθε φοιτητή να δίνεται µια συνολική κατάσταση που µπορεί να υποδεικνύει την τρέχουσα ή την κατ 'εκτίµηση απόδοση, αλλά µπορεί επίσης να χρησιµεύσει για να προειδοποιήσει τους φοιτητές όταν µένουν πίσω. Αποστολή µηνυµάτων ίνεται η δυνατότητα επιλογής να αποσταλεί ένα µήνυµα µέσω του εσωτερικού συστήµατος του Moodle κάθε φορά που προστίθεται µια έκθεση ή µεταβάλλεται η κατάσταση. Συγκεκριµένο Μάθηµα 87

88 Αυτό θα φιλτράρει τη σελίδα για να εµφανίσει µόνο τις εκθέσεις που αφορούν το συγκεκριµένο µάθηµα που είναι κάποιος εγγεγραµµένος. ιαφορετικές Εκθέσεις ίνεται η δυνατότητα να ενεργοποιείται ή να απενεργοποιείται µέχρι και σε τρεις διαφορετικούς τύπους αναφορών. Πρότυπο ίνεται η δυνατότητα επιλογής αν θα χρησιµοποιηθεί ή όχι ένα πρότυπο για κάθε έκθεση. Αυτό το πρότυπο χρησιµοποιείται ως προεπιλογή για όλο τον ιστοχώρο και µπορεί να εισαχθεί στο πρόγραµµα επεξεργασίας HTML κατά τη διάρκεια της διαµόρφωσης. Στη συνέχεια φαίνονται οι ρυθµίσεις που έχουν πραγµατοποιηθεί στο συγκεκριµένο case study. Η πρώτη οµάδα ρυθµίσεων αφορά το πώς θα φαίνονται οι εκθέσεις και εάν θα ενηµερώνονται ή όχι οι µαθητές για τυχόν αλληλεπιδράσεις από την πλευρά των διδασκόντων, όπως φαίνεται στο ακόλουθο σχήµα: Σχήµα 10: Ρυθµίσεις Εκθέσεων Σε αυτή την περίπτωση, επιλέγουµε να είµαστε σε θέση να δούµε την κατάσταση του κάθε φοιτητή και να τους στέλνουµε µηνύµατα, όταν δηµοσιεύονται σχόλια ή ενδιαφέρουσες δραστηριότητες / ανησυχίες (concerns). Ωστόσο, έχουµε επιλέξει να µην εµφανίζονται εκθέσεις µέσα σε ένα µάθηµα, καθώς είναι πιθανό να διδάσκονται φοιτητές από όλη τη σχολή. Ως εκ τούτου, είναι πιο χρήσιµο για να λαµβάνεται µια γενική εικόνα του τρόπου µε τον οποίο εργάζονται. Οι ενδιαφέρουσες δραστηριότητες / ανησυχίες θα µπορούσαν να τονίζουν σε κάποιο φοιτητή ότι έχει λείψει από βασικές πρακτικές που έχουν πραγµατοποιηθεί στην τάξη ή δεν έχει παρευρεθεί στο εργαστήριο. Η δεύτερη οµάδα ρυθµίσεων καθορίζει ποια είδη εκθέσεων επιθυµεί να βλέπει ο διαχειριστής. Ο διαχειριστής µπορεί να είναι υπεύθυνος µόνο για µια συγκεκριµένη πτυχή της µάθησης του φοιτητή, και σε αυτή την περίπτωση δεν χρειάζεται να ενεργοποιηθούν όλες οι λειτουργίες αναφοράς. Στην προκειµένη περίπτωση, επιλέγουµε να βλέπουµε όλες τις εκθέσεις, όπως φαίνεται στο ακόλουθο σχήµα. Απαιτούνται αυτές οι ρυθµίσεις καθώς επιθυµείται ο καθηγητής να έχει λεπτοµερή επισκόπηση της προόδου και των δραστηριοτήτων των φοιτητών του, καθώς επίσης να είναι σε θέση να µιλήσει µαζί τους για τυχόν ανησυχίες που εξέφρασαν άλλοι καθηγητές. Στο συγκεκριµένο case study, ένας φοιτητής του οποίου είµαι καθηγητής 88

89 µπορεί να εκδηλώσει ενδιαφέρον για τη C++ και ως εκ τούτου µπορεί να διαβουλευτώ συναδέλφους σε αυτό το γνωστικό αντικείµενο να καθορίσω βασικούς στόχους που πρέπει ο φοιτητής να επιτύχει. Αυτοί οι στόχοι και τα επιτεύγµατα µπορούν να συζητηθούν µε τους φοιτητές ή µε τους φοιτητές και τους γονείς τους, για να βεβαιωθούµε ότι εργάζονται µε κατεύθυνση τους επιθυµητούς στόχους τους στον τοµέα της τεχνολογίας. Σχήµα 11: Ρυθµίσεις Εκθέσεων Είναι δυνατόν να αποθηκευτούν αυτές οι ρυθµίσεις για να χρησιµοποιηθούν όλα αυτά τα χαρακτηριστικά για τα µαθήµατα που διδάσκουν οι καθηγητές Ρόλοι και Πλαίσια Το ILP ULCC αξιοποιεί τους ρόλους και τις ικανοτήτες αρχιτεκτονικής του Moodle, ώστε να παρέχει µια ευέλικτη λύση σε ένα ευρύ φάσµα δυνητικών χρηστών. Πλαίσιο Φοιτητή Ο φοιτητής είναι ο κύριος χρήστης του ILP. Οι φοιτητές έχουν πρόσβαση στα προφίλ τους και µέσω αυτού µπορούν να αξιολογήσουν τις επιδόσεις τους, να διαχειριστούν τους στόχους και την πρόοδό τους, και να συµµετάσχουν σε δοµηµένο διάλογο για προβληµατισµό και δράση. Κάθε φοιτητής διαθέτει τη δική του ILP σελίδα, στην οποία µπορούν να ελέγχουν την εισαγωγή σε διάφορα στοιχεία. Θεµατική Υποστήριξη Για κάθε µάθηµα για το Moodle ένας θεµατικός δάσκαλος θα έχει πρόσβαση στο ILP για όλους τους φοιτητές στην τάξη τους, µέσω του οποίου θα είναι σε θέση να παρέχουν υποστήριξη σχετικά µε το θέµα και τις εκθέσεις προόδου. Προσωπική υποστήριξη Κάθε χρήστης που έχει οριστεί σε άλλο χρήστη (περιβάλλον χρήστη) θα έχει πρόσβαση στο ILP για όλους τους φοιτητές στους οποίους έχει ανατεθεί. Με αυτόν τον τρόπο θα είναι σε θέση να παρέχει προσωπική υποστήριξη. Ως προσωπική υποστήριξη µπορεί να είναι µέντορες, προσωπικοί καθηγητές, υποστήριξη µάθησης, γονείς, εργοδότες ή φίλοι ανάλογα µε το πώς ορίζονται οι ρόλοι αυτοί, επιτρέποντας ευελιξία για το πώς πραγµατοποιείται η διαχείριση του ILP. 89

90 Περιβάλλον Χρήστη Το περιβάλλον χρήστη του Moodle µπορεί να παρέχει ένα ισχυρό εργαλείο για την παροχή υποστήριξης σε χρήστες πέρα από την παραδοσιακή κεντρικοµαθησιακή φύση του Moodle. Για να οριστεί ένας χρήστης σε έναν άλλο χρήστη πρέπει να πραγµατοποιηθεί κλικ στο προφίλ του φοιτητή και να επιλεγούν οι καρτέλες ρόλοι. Από εδώ είναι δυνατόν να ανατεθούν ρόλοι στο περιβάλλον χρήστη. Οι χρήστες θα µπορούν να έχουν πρόσβαση στο ILP και τα άλλα στοιχεία του Moodle χωρίς να έχουν λάβει κάποιο ειδικό ρόλο στο µάθηµα. Αυτό µπορεί να χρησιµοποιηθεί σε µια ποικιλία από σενάρια: µέντορες, προσωπικούς καθηγητές, υποστήριξη µάθησης, γονείς, εργοδότες ή φίλους ανάλογα µε το πώς ορίζονται οι ρόλοι αυτοί, επιτρέποντας ευελιξία για το πώς πραγµατοποιείται η διαχείριση του ILP Ενότητες Πληροφορίες Φοιτητή Τα πεδία Πληροφορίες Φοιτητή επιτρέπουν την επικοινωνία µεταξύ του φοιτητή, θεµατικής υποστήριξης, και των περιβάλλοντων προσωπικής υποστήριξης. Κάθε πεδίο καθορίζεται µε ένα καθολικό πρότυπο, το οποίο στη συνέχεια συµπληρώνεται από τον ενδιαφερόµενο χρήστη. Ενώ η ILP έκθεση επιλέγει σχετικές πληροφορίες και δεν θα εµφανιστούν κενά πεδία κειµένου όπου δεν πραγµατοποιήθηκαν σχόλια, το µπλοκ Info Student δίνει τον πλήρη κατάλογο των µαθηµάτων και των συναφών καθηγητών για ένα φοιτητή. Υπάρχουν τρία κύρια τµήµατα που εµπεριέχονται στο πεδίο πληροφορίες φοιτητή, και κάθε ένα διατηρείται ανάλογα µε τους ρόλους: Πληροφορίες Φοιτητή: Γενικές πληροφορίες που δεν αναφέρονται σε συγκεκριµένο µάθηµα ή δάσκαλο. Προσωπικές εκθέσεις: Αναφορές από τους προσωπικούς καθηγητές που δεν συνδέονται µε το µάθηµα, αλλά συνδέονται µε συγκεκριµένή ατοµική υποστήριξη. Εκθέσεις µαθήµατος: Εκθέσεις από τους θεµατικούς καθηγητές που διδάσκουν το µαθητή µέσα από ένα Moodle µάθηµα. Για κάθε έναν από αυτά τα πεδία υπάρχουν επιλογές για το µαθητή µόνο, το καθηγητή µόνο, ή κοινά πρότυπα. 90

91 Στόχοι Η ρύθµιση στόχου αποτελεί ένα βασικό τρόπο διαχείρισης της προόδου του φοιτητή και προσφέρει υποστήριξη. Και η ενότητα έχει σχεδιαστεί για να ακολουθεί µια SMART προσέγγιση στόχου. Οι στόχοι έχουν µια προθεσµία που να επιτρέπει τον έλεγχο και την επιθεώρηση της προόδου. Υπάρχει ένας µέγιστος χρόνος επεξεργασίας µετά τον οποίο ένας στόχος θεωρείται «ολοκληρωµένος» και δεν µπορεί πλέον να τροποποιηθεί έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η συνέχεια. Μια περιοχή διαλόγου, που ονοµάζεται «σχόλια», παρέχεται µε κάθε στόχο για να επιτρέψει την προοδευτική και δοµηµένη συζήτηση για τις δράσεις και τις σκέψεις µεταξύ φοιτητή και καθηγητή. Οι στόχοι µπορεί να έχουν µία από τις τρεις καταστάσεις να επιτευχθεί, επιτεύχθηκε και αποσυρµένος, προκειµένου να αξιολογηθεί η πρόοδος. Οι ρυθµίσεις για την ενότητα Target-Στόχος είναι παρόµοιες - και πάλι η προεπιλογή για τους συγκεκριµένους στόχους του µαθήµατος είναι απενεργοποιηµένη, γεγονός που καθιστά ευκολότερο να δει κάποιος τις πληροφορίες των φοιτητών σε όλα τα θέµατα. Οι κύριες ρυθµίσεις εδώ, όπως φαίνεται στο ακόλουθο σχήµα. Σχήµα 12: Ρυθµίσεις Στόχων Ανησυχίες (Concerns) Οι ανησυχίες µπορούν να παρέχουν έναν τρόπο προειδοποίησης των φοιτητών σχετικά µε τη συµπεριφορά τους, ή να τονίσουν περιοχές ανησυχίας που µπορεί να οδηγήσουν σε στόχους ή ενέργειες. Μπορούν επίσης να βασίζονται σε εκθέσεις επισηµαίνοντας θετικές και αρνητικές πτυχές, ή µπορούν να οδηγούνται από το φοιτητή, επιτρέποντας στους σπουδαστές να προσδιορίσουν τις δικές τους ανησυχίες στη µελέτη τους. Μια περιοχή διαλόγου παρέχεται µε κάθε στόχο για να επιτρέψει την προοδευτική και δοµηµένη συζήτηση για τις δράσεις και τις σκέψεις µεταξύ φοιτητή και καθηγητή. Υπάρχει ένας µέγιστος χρόνος επεξεργασίας µετά τον οποίο µια ανησυχία θεωρείται «ολοκληρωµένη» και δεν µπορεί πλέον να τροποποιηθεί έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η συνέχεια. 91

92 Οι ανησυχίες µπορούν να παρέχουν µια προαιρετική σήµανση της κατάστασης του φοιτητή. Επιπλέον, κάθε ανησυχία µπορεί επίσης να έχει τη δική της κατάσταση. Μια ανησυχία µπορεί να είναι είτε εξαιρετική ή αποσυρµένη για την παρακολούθηση της προόδου ILP Το ILP µπλοκ δένει τα πάντα σε µια συνοπτική σελίδα που µπορεί να προσαρµοστεί για να παραδώσει θεσµικές εκθέσεις και να ενσωµατωθούν πληροφορίες από οποιοδήποτε άλλο σύστηµα, όπως η συµµετοχή, η αρχική αξιολόγηση και η διάγνωση. Το µπλοκ παρέχει επίσης µια διαδροµή στο ILP για τους φοιτητές και το προσωπικό. Οι φοιτητές θα πρέπει να ανακατευθυνθούν στην εξατοµικευµένη τους σύνοψη, ενώ στο προσωπικό θα προσφέρεται µια λίστα µε τους φοιτητές για τους οποίους είναι υπεύθυνοι, είτε σε ένα προσωπικό ή θεµατικό πλαίσιο. Το ILP µπλοκ έχει πολλές περισσότερες ρυθµίσεις που επιτρέπουν κάποια προσαρµογή του µπλοκ καθώς ξεκινά κάποιος φοιτητής στη σελίδα του µαθήµατός του. Εµφανίζεται κάτω από το επιπρόσθετο µπλοκ µενού ως Personal Learning Plan (PLP), γεγονός που δείχνει ότι είναι κάτι που ανήκει στους µαθητές καθώς µπορούν να προσθέσουν στόχους και ενδιαφέρουσες δραστηριότητες/ανησυχίες (concerns). Οι προεπιλεγµένες ρυθµίσεις θα ήταν No, αλλά στην προκειµένη περίπτωση, επιθυµούµε οι φοιτητές να είναι σε θέση να δουν όλο το φάσµα των πληροφοριών σε σχέση µε αυτούς και τα µαθήµατά τους στη C++. Εάν ο σύνδεσµος του εγχειριδίου ήταν ρυθµισµένο στο 1, τότε θα έδειχνε ένα σύνδεσµο προς τον ηλεκτρονικό οδηγό για την ενότητα. Σχήµα 13: Ρυθµίσεις PLP 92

93 Σχήµα 14: Απεικόνιση PLP ως καθηγητής/δάσκαλος Το προηγούµενο στιγµιότυπο είναι τι θα φαίνεται σε περίπτωση που κάποιος είναι συνδεδεµένος ως καθηγητής/δάσκαλος και µε αυτό τον τρόπο του δίνεται η δυνατότητα να δει και να σχολιάσει τους στόχους του φοιτητή και των εκθέσεων, όπως χρειάζεται, καθώς και να εξάγει αυτές τις εκθέσεις. Οι µαθητές θα έχουν µια πιο περιορισµένη άποψη, όπως φαίνεται στο ακόλουθο σχήµα: Σχήµα 15:PLP Απεικόνιση PLP ως µαθητής Όταν οι µαθητές θα κάνουν κλικ στο σύνδεσµο My PLP, θα ανοίξει η διεπαφή που δείχνει τις προσωπικές τους ρυθµίσεις, καθώς και κάθε ένα από τους στόχους, τις ανησυχίες, ή τις εκθέσεις που σχετίζονται µε αυτούς. Όσο περισσότερες ρυθµίσεις έχουν ενεργοποιηθεί από τον διαχειριστή, τόσο περισσότερα θα βλέπουν οι φοιτητές, εποµένως είναι στη διακριτική ευχέρεια του διαχειριστή να αποφασίσει σε ποιες πληροφορίες µπορούν να έχουν πρόσβαση. Σε αυτή την περίπτωση, οι φοιτητές θα είναι σε θέση να προσθέσουν µερικές λεπτοµέρειες σχετικά µε τον εαυτό τους που θα µπορούν να ειδωθούν τόσο από τους καθηγητές όσο και από τους συµφοιτητές τους. Επίσης, οι τελευταίοι θα είναι δυνατόν να δουν και την πρόοδο σε σχέση µε τους στόχους. Αυτό µπορεί να χρησιµοποιηθεί για τις διαλέξεις του φροντιστηρίου, έτσι ώστε να µπορούν να εργαστούν για τη βελτίωση τόσο των δυνατών όσο και των αδύνατων σηµείων τους. Όσον αφορά τους στόχους που έχουν τεθεί, οι φοιτητές µπορούν να αλληλεπιδρούν µε το προσωπικό µέσα από τα σχόλια, έτσι ώστε να δηµιουργηθεί ένας διάλογος που 93

94 θα οδηγήσει στον εντοπισµό και την λύση διάφορων θεµάτων όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Σχήµα 16: Εκθέσεις 6.2. Εργαλεία για Σύγχρονη Ηλεκτρονική Μάθηση Πρόσθετο Dimdim Το Dimdim 30 πρόσθετο είναι ένα φιλικό προς τη χρήση και ανοικτού κώδικα εργαλείο για διαδικτυακές τηλεδιασκέψεις. Με το Dimdim µπορεί κάποιος να δείξει και να διαµοιραστεί παρουσιάσεις, εφαρµογές καθώς και την Επιφάνεια Εργασίας του µε οποιοδήποτε άτοµο στο ιαδίκτυο. Επίσης, µπορεί κάποιος να συζητήσει ζωντανά µε γραπτά µηνύµατα (chat) και να προβάλει διαδικτυακά το περιεχόµενο που λαµβάνει η κάµερα συνοµιλώντας µε τους συµµετέχοντες σε µια τηλεδιάσκεψη. Όλα τα παραπάνω είναι εφικτά, χωρίς οι υπόλοιποι συµµετέχοντες να αναγκαστούν να εγκαταστήσουν οτιδήποτε Ελάχιστες απαιτήσεις Για να χρησιµοποιηθεί το συγκεκριµένο πρόσθετο θα πρέπει να υπάρχουν ως ελάχιστες απαιτήσεις τα ακόλουθα. Όσον αφορά το διακοµιστή Moodle πρέπει να είναι της έκδοσης 1.8.x ή 1.9.x. Στο συγκεκριµένο case study χρησιµοποιείται το Moodle Επίσης θα πρέπει να είναι εγκατεστηµένη η δραστηριότητα DimDim (η διαδικασία εγκατάστασης είναι ίδια µε εκείνη των υπόλοιπων επιπρόσθετων δραστηριοτήτων του Moodle). Επίσης, θα πρέπει να διαµορφωθεί η ώρα στην τοπική ώρα και το όνοµα του διακοµιστή και ο αριθµός της θύρας του DimDim εξυπηρετητής. Τέλος, το µάθηµα θα πρέπει να ανήκει σε µία κατηγορία και να έχει δάσκαλο και µαθητές

95 Από την απόψη του δασκάλου Για να ξεκινήσει ένα Dimdim Web Meeting ο δάσκαλος θα πρέπει να έχει δηµιουργήσει ένα στιγµιότυπο της δραστηριότητας Dimdim Web Meeting, όπως φαίνεται στο ακόλουθο σχήµα. Σχήµα 17: Προσθήκη µια δραστηριότητας Dimdim Web Meeting Στη συνέχεια εµφανίζεται η σελίδα "Adding a new Dimdim Web Meeting ". Ο δάσκαλος πληκτρολογεί τις απαραίτητες πληροφορίες που φαίνονται και στο ακόλουθο σχήµα και κάνει κλικ στο κουµπί "Αποθήκευση αλλαγών". Μερικές από τις πληροφορίες είναι το όνοµα της συνάντησης, σύντοµες σηµειώσεις για τη σύσκεψη, µέγιστο αριθµό συµµετεχόντων, ώρα έναρξης, ποιες δυνατότητες επικοινωνίας θα είναι διαθέσιµες (chat, εγγραφή, τι είδους βίντεο θα είναι), το τύπο των πόρων που θα παρουσιαστούν online κτλ. Σχήµα 18: Λεπτοµέρειες σχετικές µε ένα στιγµιότυπο δραστηριότητας Dimdim Web Meeting 95

96 Εάν όλα τα απαραίτητα δεδοµένα είναι έγκυρα, η σύνδεση για να ξεκινήσει η συνάντηση θα πρέπει να δωθεί µετά την αποθήκευση. Η έναρξη της συνεδρίασης εξαρτάται από την διαµόρφωση της ώρας έναρξης τη συνεδρίασης. i. Εάν η προγραµµατισµένη ώρα της συνάντησης είναι στο παρελθόν, τότε θα εµφανιστεί το µήνυµα "Η συνάντηση αυτή έγινε στο παρελθόν και έχει τελειώσει". ii. Εάν η προγραµµατισµένη ώρα της συνάντησης είναι στο µέλλον (περισσότερο από 2 ώρες πριν την έναρξη της συνεδρίασης), ένα διαφορετικό µήνυµα θα εµφανιστεί. Για παράδειγµα, "This meeting has not started yet. This meeting is scheduled to start after 4 Days, 23 Hours, 36 Minutes and 19 Seconds, "Admin User" will be able to join the meeting " iii. Ο σύνδεσµος για να ξεκινήσει η συνάντηση θα εµφανίζεται στην περίπτωση των δύο ακόλουθων σεναρίων: a. Η συνάντηση έχει προγραµµατιστεί να ξεκινήσει µέσα σε 15 λεπτά ή λιγότερο από την τρέχουσα ώρα b. Η συνάντηση είχε προγραµµατιστεί να ξεκινήσει 2 ώρες ή λιγότερο από την τρέχουσα ώρα. Στη συνέχεια εµφανίζεται η οπτική του παρουσιαστή του Dimdim Web Meeting. Σχήµα 19: Οπτική του παρουσιαστή του Dimdim Web Meeting Σηµειώνεται ότι αν ο δάσκαλος δε ξεκινήσει τη συνάντηση, οι µαθητές δε µπορούν να συνδεθούν στη συνάντηση Από την απόψη του μαθητή: Μόλις ο δάσκαλος προγραµµατίσει τη δραστηριότητα Dimdim Web Meeting, ο µαθητής θα είναι σε θέση να δει το γεγονός όπως οποιασδήποτε άλλη δραστηριότητα στο moodle. Αυτό φαίνεται και στο ακόλουθο σχήµα. 96

97 Σχήµα 20: Οπτική του µαθητή του γεγονότος Dimdim Web Meeting Με κλικ της δραστηριότητας Dimdim Web Meeting από τον φοιτητή, θα εµφανιστεί ο σύνδεσµος για να εισέλθει στην συνάντηση. Η εµφάνιση αυτού του συνδέσµου θα ξεκινήσει 15 λεπτά πριν από την προγραµµατισµένη ώρα έναρξης της συνεδρίασης. Πριν από αυτή τη στιγµή, αντί για το σύνδεσµο, εµφανίζεται ένα µήνυµα που δηλώνει ότι η προγραµµατισµένη ώρα έναρξης της συνεδρίασης Web DimDim είναι στο µέλλον. Η εµφάνιση του συνδέσµου θα συνεχιστεί µέχρι 2 ώρες µετά την προγραµµατισµένη ώρα έναρξης της συνεδρίασης Web DimDim. Μετά από αυτή τη στιγµή, αντί για το σύνδεσµο, εµφανίζεται ένα µήνυµα που δηλώνει ότι αυτό το συνέδριο είχε προγραµµατιστεί και ολοκληρώθηκε κατά το παρελθόν. Στη συνέχεια εµφανίζεται η οπτική του συµµετέχοντα του Dimdim Web Meeting. Σχήµα 21: Οπτική του συµµετέχοντα του Dimdim Web Meeting Πρόσθετο Sclipo Live Web Class Το πρόσθετο Sclipo Class Web Ζωντανή για το Moodle επιτρέπει στους χρήστες να: Προγραµµατίσουν ζωντανά εκπαιδευτικά γεγονότα (όπως αίθουσε στο διαδίκτυο, σεµινάρια ή webinars) µέσω Moodle Ανεβάσουν οποιοδήποτε αριθµό εγγράφων σε ένα προγραµµατισµένο ζωντανό γεγονός για κοινή χρήση κατά τη διάρκεια του γεγονότος 97

98 ουν το προγραµµατισµένο γεγονός στα Γεγονότα και το Ηµερολόγιο του Moodle ιδάξουν έως και 100 µαθητές / συµµετέχοντες ανά ζωντανό γεγονός µε: o Πολλαπλές κάµερες (για το δάσκαλο και το µαθητή / συµµετέχοντα) o ιαδραστικό πίνακα o ιαµοίραση εγγράφων (οποιοδήποτε αριθµό εγγράφων µπορεί να παρουσιαστεί κατά τη διάρκεια του live γεγονότος) o Chat Εγγράψουν ζωντανά γεγονότα Ενσωµατώσουν καταγεγραµµένα web γεγονότα για περαιτέρω παρακολούθηση, αξιολόγηση, σχολιασµό και διαµοίραση Το δωµάτιο της αίθουσας στο διαδίκτυο είναι βασισµένο σε flash. εν απαιτούνται λήψεις ή εγκαταστάσεις Πρόσθετο WiZiQ live class Το πρόσθετο WiZiQ live class δίνει τη δυνατότητα προγραµµατισµού και πραγµατοποίησης ζωντανών µαθηµάτων σε "εικονικές" αίθουσες και τηλεδιασκέψεις. Οι συµµετέχοντες στα online µαθήµατα (καθηγητές και µαθητές) δεν χρειάζεται να αποκτήσουν κανένα λογαριασµό στο WiZiQ.com (αυτό δεν ίσχυε παλαιότερα). Οι διαχειριστές του Moodle, το µόνο που χρειάζεται να κάνουν είναι να κατεβάσουν και να εγκαταστήσουν το πρόσθετο και τα µαθήµατα έχουν αποκτήσει αυτόµατα χαρακτηριστικά σύγχρονης ηλεκτρονικής µάθησης. Αυτές οι ζωντανές "εικονικές" αίθουσες είναι ιδιωτικές και µόνο οι καθηγητές και οι µαθητές του µαθήµατος έχουν πρόσβαση σε αυτές. Επίσης, επιτρέπει στους χρήστες µια πλατφόρµας Moodle να χρησιµοποιήσουν τη διαδικτυακή "εικονική" αίθουσα του WiZiQ, η οποία είναι εξοπλισµένη µε προηγµένα εργαλεία σύγχρονης επικοινωνίας και συνεργασίας, όπως : chat, αµφίδροµη επικοινωνία µε ήχο και βίντεο, διαµοίραση οθόνης και εφαρµογών διαµοιρασµός περιεχοµένου:.doc,.docx,.pdf,.xls,.xlsx,.ppt,.pptx,.pps,.ppsx,.swf,.flv,.moc,.avi,.mpeg,.wmv,.wav,.wma,.mp3 και βίντεο YouTube 6.3. Εργαλεία κινητής μάθησης Στη συνέχεια θα παρουσιαστούν δυο εφαρµογές για iphones, mpage και mtouch. Ο εξυπηρετητής Moodle που χρησιµοποιείται είναι ο 98

99 Στη συνέχεια θα παρουσιαστεί µε λεπτοµέριες η εφαρµογή mpage (έκδοση 1.3.0). Πρόκειται για µια εφαρµογή που εγκαθιστά τη δική της web service και υποστηρίζει τις ενέργειες των φοιτητών, καθηγητών και διαχειριστών Πρόσθετο mpage Ελάχιστες απαιτήσεις Για να χρησιµοποιηθεί η συγκεκριµένη εφαρµογή θα πρέπει να υπάρχουν ως ελάχιστες απαιτήσεις τα ακόλουθα. Όσον αφορά το διακοµιστή Moodle πρέπει να είναι της έκδοσης 1.6.x, 1.7.x, 1.8.x ή 1.9.x. Στο συγκεκριµένο case study χρησιµοποιείται το Moodle Επίσης θα πρέπει να είναι εγκατεστηµένη η JSON επέκταση και ο φάκελος "mobile" µέσα στο φάκελο moodle. Οι ελάχιστες απαιτήσεις του iphone / ipod Touch πρέπει να είναι ios ή αργότερα. Στο συγκεκριµένο case study τα πειράµατα πραγµατοποιήθηκαν σε iphone µε ios Τέλος, θα πρέπει να υπάρχει σύνδεση στο διαδίκτυο Επικύρωση Εξυπηρετητή Για να πραγµατοποιηθεί η είσοδος στην εφαρµογή θα πρέπει να γίνει η επικύρωση του εξυπηρετητή Moodle, όπως φαίνεται στα ακόλουθα σχήµατα. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει εγκατεστηµένος ο φάκελος "mobile" στο Moodle διακοµιστή, τότε θα εµφανιστεί ένα µήνυµα ηλεκτρονικού ταχυδροµείου για να µπορέσει ο χρήστης να ενηµερώσει το διαχειριστή. 99

100 Σχήµα 22: Προσθήκη και Επικύρωση ενός εξυπηρετητή Σελίδα εισόδου Η εφαρµογή mpage υποστηρίζει HTTP και HTTPS συνδέσεις. Επίσης, υποστηρίζει τη δηµιουργία νέου χρήστη και την υπενθύµιση κωδικού σε περίπτωση που ο χρήστης τον ξεχάσει. Το κουµπί Βοήθεια Το κουµπί «Βοήθεια» προσφέρει τις δυνατότητες δηµιουργία λογαριασµού, ανάκτησης του κωδικού και την είσοδο στον ιστοχώρο σαν χρήστης. Η εικόνα που εµφανίζεται είναι η ακόλουθη. Σχήµα 23: Απεικόνιση του Κουµπιού Βοήθεια Κατά την δηµιουργία ενός νέου λογαριασµού, πρέπει ο χρήστης να εισάγει έναν κωδικό πρόσβασης που να ανταποκρίνεται µε τη συνήθη πρακτική, δηλ. µε τουλάχιστον 8 χαρακτήρες, και αριθµούς και αλφάβητο. Είναι καλό να περιλαµβάνει τουλάχιστον ένα σύµβολο. Επίσης, θα πρέπει να χρησιµοποιηθεί µια έγκυρη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδροµείου, καθώς συνήθως πρέπει να επιβεβαιωθεί η εγγραφή κάνοντας κλικ σε ένα σύνδεσµο στο

101 Στα ακόλουα στιγµιότυπα εµφανίζεται η διαδικασία δηµιουργίας λογαριασµού Σχήµα 24: Απεικόνιση ηµιουργίας Λογαριασµού Στη συνέχεια, µετά την επιβεβαίωση, ο χρήστης, µπορεί να συνδεθεί στο διακοµιστή του Moodle. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη σύνδεση µε το διακοµιστή είναι ο χρήστης να έχει λογαριασµό και να εισάγει σωστά το όνοµα χρήστη και τον κωδικό. Η διαδικασία επιτυχούς εισόδου στο σύστηµα περιγράφετε στα ακόλουθα στιγµιότυπα. Η σελίδα που εµφανίζεται στο χρήστη είναι τα "Τα Μαθήµατά Μου", δηλ. τα µαθήµατα στα οποία είναι εγγεγραµµένος ο χρήστης. Τέλος, διατηρείται το όνοµα χρήστη και ο κωδικός για επόµενη είσοδο. 101

102 Σχήµα 25: Σύνδεση σε λογαριασµό Site Level Μετά τη σύνδεση, ο κάθε χρήστης έχει τέσσερις επιλογές: 1. Επιλογή ενός µαθήµατος από τα "Μαθήµατα µου" 2. Επιλογή ενός µαθήµατος από τη σελίδα "Κατηγορίες". Ένας χρήστης επιλέγει µια από τις διαθέσιµες κατηγορίες. Στη συνέχεια, επιλέγει ένα µάθηµα και ενηµερώνεται γι αυτό µέσω τις περιγραφής που έχει εισαχθεί, το κόστος και τον καθηγητή που διδάσκει το µάθηµα. Τέλος, δίνεται η δυνατότητα εγγραφής στο µάθηµα σε περίπτωση που κάποιος δεν είναι εγγεγραµµένος και απαιτήτειται εγγραφή για την παρακολούθηση του µαθήµατος. 3. Επιλογή "Κεντρική Σελίδα" του Moodle. Στην κεντρική σελίδα ο χρήστης µπορεί να δει τα νέα του ιστοχώρου, το µπλοκ του κύριου µενού και τις άλλες πηγές πληροφοριών που εµφανίζονται στη κεντρική σελίδα. 4. Επιλογή σελίδας "Μπλοκ Μαθήµατος". Σε αυτήν ο χρήστης µπορεί να έχει πρόσβαση στα προφίλ, mfolder, Ηµερολόγιο, Admin (ΜΟΝΟ για το διαχειριστή), Front News (δηλ. τα νέα του µαθήµατος), Εισερχόµενα (δηλ. τα νέα από όλα τα µαθήµατα), Τοποθεσίες (δηλ. Χάρτης), Αριθµοί (δηλ. Επαφές), κλπ. 102

103 "Κεντρική Σελίδα" του Moodle Στη κεντρική σελίδα του Moodle ο χρήστης µπορεί να επισκεφτεί τα νέα του ιστοχώρου, καθώς και τις πηγές πληροφοριών που είναι τοποθετηµένες στο τµήµα περιεχοµένου. Όλες οι σελίδες ανοίγονται µε την ικανότητα του auto-zoom. Το πλάτος της σελίδας είναι επίσης περιορισµένο στο πλάτος της σελίδας. Μέσω της εφαρµογής mpage είναι δυνατόν να διαβάσει και να στείλει mail, καθώς είναι εγκατεστηµένο το σύστηµα "Internal Mail". Στη συνέχεια απεικονίζονται η σελίδα του Τµήµατος Περιεχοµένου και του Site News. Σχήµα 26: Απεικόνιση σελίδας του Τµήµατος Περιεχοµένου και του Site News Τα Μαθήματά μου και Κατηγορίες Στη σελίδα Κατηγορία εµφανίζονται όλες οι κατηγορίες και τα διαθέσιµα µαθήµατα, στη σελίδα Μαθήµατα απαριθµούνται όλα τα µαθήµατα στα οποία έχει εγγραφεί ο χρήστης. Ο χρήστης έχει τη δυνατότητα πρόσβασης στη διεπαφή του mpage, ώστε να εγγραφεί σε ένα µάθηµα για το οποίο έχει το κλειδί εγγραφής. 103

104 Σχήµα 27: Απεικόνιση Κατηγοριών Μπλοκ Ιστοχώρου Για ένα χρήστη που εισέρχεται ως διαχειριστής ιστοχώρου, το Μπλοκ Ιστοχώρου απεικονίζεται όπως στο ακόλουθο στιγµιότυπο. Από την επιλογή ιαχειριστής υποστηρίζονται οι ακόλουθες λειτουργίες: Τα περιεχόµενα της αρχικής σελίδας Οι ρυθµίσεις της γλώσσας της ιστοσελίδας. Υποστηρίζονται 6 γλώσσες, Αγγλικά, Απλοποιηµένα Κινέζικα, Γαλλικά, Έλληνικά, Ισπανικά και Παραδοσιακά Κινέζικα 104

105 Σχήµα 28: Απεικόνιση Μπλοκ Ιστοχώρου και των περιεχοµένων του Με την εφαρµογή mpage, οι εκπαιδευτικοί και οι φοιτητές µπορούν να χρησιµοποιούν περισσότερους πόρους µε δυνατότητα επεξεργασίας: προσωπικό προφίλ γεγονότα ιστοχώρου στο ηµερολόγιο (του µπλοκ "Ηµερολόγιο") προσωπικά γεγονότα στο ηµερολόγιο φόρτωµα αρχείων στο mfolder Άλλα νέα µπλοκ που περιλαµβάνουν τις οθόνες των µπλοκ "Επικείµενα γεγονότα" µπλοκ "Νέα Ιστοχώρου" "Εισερχόµενα" που συλλέγονται όλα τα νέα που ο χρήστης είναι εγγεγραµµένος µπλοκ Χάρτης βάση δεδοµένων "Τοποθεσίες" µπλοκ Επαφές Βάσης εδοµένων "Αριθµοί" mfolder Για την χρήση του mfolder απαιτείται είτε Wi-Fi ή itunes συνδέση. Στην πρώτη περίπτωση ο χρήστης θα πρέπει να πραγµατοποιήσει κλικ στο mfolder στη σελίδα Μπλοκ Ιστοχώρου και στη συνέχεια να πατήσει το σήµα "+" για να προσθέσει κάποιο αρχείο. Στη συνέχει, ο χρήστης πρέπει να εισάγει στο web browser του υπολογιστή του τη διεύθυνση URL που του παρέχει το iphone του. Στη προκειµένη περίπτωση η διεύθυνση URL είναι htto:// :8080. Στη συνέχεια, από το web browser ο χρήστης µπορεί να εισάγει οποιοδήποτε αρχείο επιθυµεί πατώντας "Επιλογή αρχείου" και στη συνέχεια "Υποβολή". Τρία αρχεία φορτώθηκαν το ένα µετά το άλλο στον mfolder. Στην περίπτωση που ο χρήστης επιθυµεί να καταργήσει κάποιο από τα αρχεία, αρκεί ένα κλικ στο "σταυρό" που βρίσκεται δίπλα σε αυτό το αρχείο. Τέλος, ο χρήστης µετά το πέρας της µεταφόρτωσης των αρχείων, 105

106 πατά το κουµπί "Πραγµατοποιήθηκε" στην εφαρµογή mpage. Η παραπάνω διαδικασία περιγράφετε στα ακόλουθα στιγµιότυπα. Σχήµα 29: mfolder Στη δεύτερη περίπτωση, ο χρήστης πρέπει να συνδέσει το USB καλώδιο στο iphone, και να ξεκινήσει την εφαρµογή itunes στον υπολογιστή του. Στη συνέχεια, πρέπει να κάνει κλικ στο iphone στα αριστερά του µενού του itunes και να πραγµατοποιήσει ένα κλικ στην καρτέλα «App». Στη συνέχεια της σελίδας υπάρχει το τµήµα «κοινή χρήση αρχείων». Ο χρήστης πρέπει να επιλέξει την εφαρµογή mpage από το αριστερό παράθυρο. Σύµφωνα µε το προηγούµενο παράδειγµα, θα δεί τα τρία αρχεία στη σωστή θέση. Πλέον, ο χρήστης µπορεί να προσθέσει περισσότερα αρχεία, κάνοντας κλικ στο κουµπί «Προσθήκη» και να επιλέξει τα αρχεία από τον υπολογιστή του, ενώ µπορεί να διαγράψει κάποιο από τα αρχεία αν το επιλέξει και στη συνέχεια πατήσει το κουµπί «ιαγραφή» στο πληκτρολόγιό του. Τα παράνω απεικονίζονται στο ακόλουθο στιγµιότυπο. 106

107 Σχήµα 30: Προσθήκη/ ιαγραφή Αρχείων από mfolder Επίπεδο Μάθημα Οι εκπαιδευτικοί και οι µαθητές µπορούν να έχουν πρόσβαση στους περισσότερους πόρους, δραστηριότητες και µπλοκ στα µαθήµατα που χρησιµοποιούν το moodle. Στη συνέχεια, απαριθµούνται οι πόροι, δραστηριότητες και µπλοκ: 1. Οι περισσότερες µορφές µαθήµατος: Θέµα, Εβδοµαδιαία, LAMS, SCORM, Κοινωνική, Καρτέλα Θέµατος, και Κλείδωµα δραστηριότητας o Περιγραφή θέµατος o "Ορατές" πηγές πληροφοριών ορατές από τους µαθητές o "Αόρατες" πηγές πληροφοριών οράτές από τους καθηγητές 2. Υποστήριξη διαδραστικού περιβάλλοντος εργασίας για τις ακόλουθες ενότητες: Γεγονότα µαθηµάτος στο ηµερολόγιο Ενότητα Φόρουµ Ενότητα Εργασία Ενότητα Λεξικό Ενότητα Εφηµερίδα 3. Υποστήριξη οθονών των περισσότερων πηγών πληροφοριών: εσωτερικές σελίδες εξωτερικές ιστοσελίδες εσωτερικές σελίδες κειµένου ετικέτες προβολή φακέλου 107

108 αναπαραγωγή αρχείων ήχου MP3 αναπαραγωγή βίντεο σε µορφές.m4v,.mp4, και.mov ζουµ για: o. jpg,.png,.gif o.doc o.htm και html o.pdf o.ppt o.xls 4. Υποστήριξη ελεγχόµενου πλάτους σελίδας για Chat Επιλογή Βάση δεδοµένων Quiz Έρευνα Wiki Σελίδα Μαθήματος Στα ακόλουθα στιγµιότυπα απεικονίζεται το µάθηµα C++ και τα περιεχόµενα της επισκόπησης. Όπως απεικόνίζεται και στη συνέχεια η "Επισκόπηση" είναι πάντα το θέµα 0. Είναι εµφανές ότι όλες οι πηγές πληροφοριών εµφανίζονται µε την ίδια ακριβώς σειρά που εµφανίζονται και στο φυλλοµετρητή. Η εφαρµογή mpage ανοίγει άµεσα τα αρχεία.doc,.xls,.ppt, mp3 και.mp4 χωρίς να απαιτείται να τα κατεβάσει ο χρήστης. 108

109 Σχήµα 31: Σελίδα Μαθήµατος Μπλοκ Δραστηριότητες Η καρτέλα " ραστηριότητες" είναι το ίδιο µε το µπλοκ " ραστηριότητες". Τα δύο ίδο απεικονίζονται στα ακόλουθα στιγµιότυπα. Σχήµα 32: Μπλοκ τραστηριότητες Η εφαρµοφή mpage απαριθµεί όλες τις "ορατές" πηγές πληροφοριών και ρυθµίζει αυτόµατα το πλάτος και το ζουµ της σελίδας σε όλα τα είδη ενοτήτων. Στο ακόλουθο στιγµιότυπο εµφανίζονται τα περιεχόµενα των πηγών πληροφοριών. 109

110 Σχήµα 33: Πηγές πληροφοριών Υποστηριζόμενες ενότητες Οι ενότητες που υποστηρίζει η εφαρµογή mpage είναι οι ακόλουθες: AudioRecorder, Book, Bug tracker, Certificate, Dimdim Web Meeting, Exercise, Face-to-face, Feedback, Group selection, Hot Potatoes Quiz, Internalmail, LAMS, Lightbox Gallery, Mediabird Study Notes, Multitrack test, Mindmap, My Journal, NanoGong, QuizPort, Realtime Quiz, SCORM/AICC, Stamp collection, Attendance, Checklist, Dialogue, EduGame, Flash Activity, Flash Card Set, Gallery 2, Game, ilp Concern and Target, Map, Podcast, Questionnaire, Scheduler, Sclipo Live Web Class, WebQuest, WebQuest-SCORM, WiZiQ Live Class Ειδικά Χαρακτηριστικά Σχεδόν όλες οι σελίδες είναι περιστρεφόµενες και είναι δυνατόν να γίνουν ορατές από τους χρήστες τόσο σε οριζόντιο όσο και σε κατακόρυφο προσανατολισµό. Όλοι οι χρήστες µπορούν να επιστρέψουν από τη σελίδα "Μπλοκ Μαθήµατος" στη σελίδα µαθήµατος, ενώ από τη σελίδα "Μπλοκ Ιστοχώρου" στη σελίδα "Τα Μαθήµατά µου" ή να αποσυνδεθούν από τον ιστοχώρο Πρόσθετο mtouch Στη συνέχεια θα παρουσιαστεί µε λεπτοµέριες η εφαρµογή mtouch (έκδοση 2.1.0). Πρόκειται για µια εφαρµογή που υποστηρίζει µόνο τις ενέργειες των φοιτητών και δεν απαιτεί καµία µικροαλλαγή από πλευράς του server ή εγκατάσταση Ελάχιστες απαιτήσεις Για να χρησιµοποιηθεί η συγκεκριµένη εφαρµογή θα πρέπει να υπάρχουν ως ελάχιστες απαιτήσεις τα ακόλουθα. Όσον αφορά το διακοµιστή Moodle πρέπει να είναι της έκδοσης 1.9.x ή 2. Στο συγκεκριµένο case study χρησιµοποιείται το Moodle Οι ελάχιστες απαιτήσεις του iphone / ipod Touch πρέπει να είναι ios 3. 2 ή αργότερα. Στο συγκεκριµένο case 110

111 study τα πειράµατα πραγµατοποιήθηκαν σε iphone µε ios Τέλος, θα πρέπει να υπάρχει σύνδεση στο διαδίκτυο Σελίδα εισόδου Στη σελίδα εισόδου θα πρέπει να γραφεί η διεύθυνση του ιστοχώρου, το όνοµα χρήστη και ο κωδικός. Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα να δοθούν και κάποιες επιπλέον επιλογές, όπως απεικονίζονται στα ακόλουθα στιγµιότυπα. Για να πραγµατοποιηθεί η είσοδος στην εφαρµογή θα πρέπει να γίνει η επικύρωση του εξυπηρετητή Moodle. Η εφαρµογή mtouch υποστηρίζει HTTP και HTTPS συνδέσεις. Επίσης, υποστηρίζει την αποθήκευση του ονόµατος χρήστη και του κωδικού για επόµενη είσοδο, πατώντας την καρτέλα "Προσθήση στα Προφίλ" και την προβολή των αποθηκευµένων προφίλ (καρτέλα " Προφίλ"), ενώ είναι δυνατή η είσοδος µέσω του web login, όπου ανοίγει ο web server του κινητού. Μετά την σύνδεση του µαθητή εµφανίζεται η σελίδα "Τα Μαθήµατά Μου", δηλ. τα µαθήµατα στα οποία είναι εγγεγραµµένος ο χρήστης. Σχήµα 34: Είσοδος σε λογαριασµό 111

112 Επίπεδο Μάθημα Η εφαρµογή mtouch υποστηρίζει τις ακόλουθες λειτουργίες: Λίστα των µαθηµάτων που είναι εγγεγραµµένοι οι φοιτητές Προβολή θεµάτων ενός επιλεγµένου µαθήµατος Προβολή εργασιών µαθήµατος, επεξεργασία υποβολών και ανέβασµα αρχείων Προβολή φόρουµ και δηµοσίευση σε φόρουµ Προβολή επικείµενων γεγονότων, προσθήκη προσωπικών γεγονότων στο ηµερολόγιο Προβολή λεξικών, προσθήκη εγγραφών στα λεξικά και σχολιασµός στις εγγραφές λεξικού Προβολή λίστας των πηγών πληροφοριών του µαθήµατος, µεταφόρτωση και απεικόνιση πηγών πληροφοριών Συµµετοχή στις συνοµιλίες ενός µαθήµατος ως µέλος Προβολή wikis Υποστήριξη θέµατος (theme). Προβολή βαθµών για όλα τα µαθήµατα που οι φοιτητές είναι εγγεγραµµένοι και δυνατότητα επιθεώρησης των λεπτοµεριών των βαθµών αυτών Στις ακόλουθες δραστηριότητες, οι φοιτητές µπορούν να δουν τη λίστα και να τις ανοίξουν σε εσωτερική προβολή φυλλοµετρητή. Λίστα κουίζ και προβολή επισκόπηση των προσπαθειών του κουίζ Προβολή διαλέξεων ενός επιλεγµένου µαθήµατος Προβολή Επιλογών ενός µαθήµατος Προβολή Ερευνών Προβολή SCORMs και περιεχοµένου SCORM πακέτου Οι παραπάνω λειτουργίες απεικονίζονται στα ακόλουθα στιγµιότυπα. Σχήµα 35: Επίπεδο Μάθηµα 112

113 Σχήµα 36: Πηγές Πληροφοριών 113

114 Σχήµα 37: Απεικόνιση διάφορων ραστηριοτήτων δια µέσου της mtouch Υποστηριζόμενες ενότητες Οι ενότητες που υποστηρίζει η εφαρµογή mpage είναι οι ακόλουθες: Topics, Forum, Assignment, Glossary, Chat, Quiz, Choice, Lesson, Survey, SCORM, Hotpot, Journal, LAMS, Workshop, Blog, Ειδικά Χαρακτηριστικά Σχεδόν όλες οι σελίδες είναι περιστρεφόµενες και είναι δυνατόν να γίνουν ορατές από τους χρήστες τόσο σε οριζόντιο όσο και σε κατακόρυφο προσανατολισµό. Όλοι οι χρήστες µπορούν να επιστρέψουν από οποιαδήποτε δραστηριότητα στη σελίδα "Course Topics", ενώ από τη σελίδα "Course Topics" µπορούν να µεταβούν στη σελίδα "Menu" όπου εµφανίζονται όλες οι υποστηριζόµενες δραστηριότητες και λειτουργίες. Η εφαρµογή mtouch ενσωµατώνεται µε άλλες εφαρµογές που έχουν Document Support σε ios 4.x συσκευές µε δυνατότητα multitasking. 114