ΜΥΣΤΙΚΗ ΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ: ΤΟ ΤΑΞΙ Ι ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΛΟΡΑΝ ΟΥ ΣΤΟ ΛΟΝ ΙΝΟ (ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 1939)

Transcript

1 199 ΜΥΣΤΙΚΗ ΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ: ΤΟ ΤΑΞΙ Ι ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΛΟΡΑΝ ΟΥ ΣΤΟ ΛΟΝ ΙΝΟ (ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 1939) Στα τέλη εκεµβρίου του 1938 ο Βρεταν ς Πρεσβευτής στην Αθήνα Sir Sydney Waterlow επισκέφθηκε τον Βασιλιά Γεώργιο, προκειµένου να του εκθέσει τις απ ψεις του για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα 1.Ο Βρεταν ς Πρεσβευτής επιτέθηκε µε βαρ τατους χαρακτηρισµο ς εναντίον του τ τε δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, υποστηρίζοντας πως η εξουσία στην Ελλάδα «βρισκ ταν στα χέρια µιας διεφθαρµένης κλίκας». Κάλεσε µάλιστα τον Γεώργιο να διακ ψει τις σχέσεις του µε τον Μεταξά, αφο σε αντίθετη περίπτωση, πως υποστήριζε, ο βασιλιάς θα έχανε τη δηµοτικ τητά του. Τον προέτρεψε δε να αποπέµψει τον δικτάτορα επιµένοντας στην «ταχεία επαναφορά κάποιου σχήµατος ν µιµης και συνταγµατικής διακυβερνήσεως». εν υπάρχει αµφιβολία τι µε την ενέργειά του αυτή ο Waterlow ξεπέρασε κατά πολ τα ρια που του έθετε το διπλωµατικ του αξίωµα επεµβαίνοντας µάλλον άκοµψα στα πολιτικά πράγµατα της Ελλάδας. Το γεγον ς δε αυτ επισηµάνθηκε και απ το ίδιο το Foreign Office, το οποίο ανακάλεσε τον πρεσβευτή του στην τάξη µε το επιχείρηµα πως ο Μεταξάς ή- ταν, µε γνώµονα τα συµφέροντα της Βρετανίας, ο καλ τερος απ τους τ τε γνωστο ς Έλληνες πολιτικο ς και πως οποιαδήποτε ρήξη µαζί του θα µπορο σε να τον οδηγήσει στην αγκαλιά της Γερµανίας. Το παραπάνω ε- πεισ διο υπέπεσε τελικά στην αντίληψη του Ιωάννη Μεταξά. Η αποκάλυψή του µάλιστα εξ ργισε αφάνταστα τον δικτάτορα, ο οποίος ορκίστηκε εκδίκηση. Τι ήταν µως αυτ που εξώθησε τον έµπειρο Βρεταν διπλωµάτη να υπερβεί τ σο απροκάλυπτα τα εσκαµµένα, προβαίνοντας σε τ σο οξείς χαρακτηρισµο ς; Σ µφωνα µε τα διαθέσιµα στοιχεία, φαίνεται πως ο Βρεταν ς Πρεσβευτής, στην προσπάθειά του να παγιώσει την προσχώρηση της Ελλάδας στις επιδιώξεις του Λονδίνου, είχε έρθει σε επαφή µε οµάδες αριστερών αντιστασιακών οι οποίοι τον είχαν εφοδιάσει µε τις επικριτικές για το καθεστώς Μεταξά πληροφορίες. Ο Waterlow ανησυχο σε µήπως ο Με- 1. λα τα γεγον τα που παρατίθενται εδώ έχουν µε σχολαστικ τητα παρουσιασθεί στη µελέτη του Kαθηγητή κ. Ιωάννη Κολι πουλου, Η δικτατορία του Μεταξά και ο π λεµος του 40, Θεσσαλονίκη 1996.

2 200 Iάκωβος. Mιχαηλίδης ταξάς προσεγγίσει τις δυνάµεις του Άξονα, εν ψει της επερχ µενης ευρωπαϊκής σ ρραξης, εξαιτίας της απροθυµίας της Κυβέρνησης του Λονδίνου να συνάψει µε την Ελλάδα επίσηµη συνθήκη συµµαχίας. Είναι αληθές τι το Λονδίνο στη διάρκεια του 1938 είχε απορρίψει ε- πανειληµµένως το ελληνικ αίτηµα για την υπογραφή διµερο ς συνθήκης συµµαχίας, αφο κάτι τέτοιο συνεπαγ ταν αυξηµένα οικονοµικά βάρη για τη Βρετανία και την υποχρέωσή της να εµπλακεί στις βαλκανικές υποθέσεις. Ο Βρεταν ς Υπουργ ς των Εξωτερικών Edward Halifax αναγνώριζε βέβαια την «αδιαµφισβήτητη» πολιτική σηµασία της Ελλάδας, αλλά δεν ήταν διατεθειµένος να αναλάβει περισσ τερες δεσµε σεις έναντι της Αθήνας. Πάντως παρά τη βρετανική απροθυµία, είναι βέβαιο τι ο Waterlow δεν είχε ουσιαστικο ς λ γους να ανησυχεί για τη στάση που θα κρατο σε η Ελληνική Κυβέρνηση στο ενδεχ µενο εν ς πολέµου. Τ σο ο Βασιλιάς Γεώργιος σο και ο ίδιος ο Μεταξάς είχαν µε σαφήνεια επιλέξει το βρετανικ στρατ πεδο ήδη απ τα µέσα του 1938 και το είχαν διαµην σει σε λους τους τ νους στο Λονδίνο. Το µαρτυρο σαν άλλωστε και οι ευνοϊκές οικονο- µικές συµφωνίες, µε τις οποίες είχε πριµοδοτηθεί η Βρετανία απ την Ελλάδα στη διάρκεια του Η διπλωµατική ένταση ανάµεσα στην Αθήνα και το Λονδίνο κορυφώθηκε στις αρχές του Η ψυχρ τητα και η καχυποψία στις σχέσεις του Waterlow µε τον Μεταξά καθιστο σαν µάλιστα δυσχερή την εκτ νωσή της και χρειάστηκε η προσφυγή στη µυστική διπλωµατία για την εξοµάλυνση της κατάστασης. Στα τέλη Φεβρουαρίου του 1939 ο Καθηγητής της Ιατρικής Νικ λαος Λοράνδος, προσωπικ ς γιατρ ς του Μεταξά, µετέβη στη βρετανική πρωτε ουσα µε προσωπική εντολή απ τον δικτάτορα να διαµην σει στο Λονδίνο πως η Ελλάδα βρισκ ταν ανεπιφ λακτα στο πλευρ των Βρετανών και δεν είχε καµία διάθεση να µεταβάλει τη στάση της. Ένα µήνα αργ τερα, ανταποδίδοντας την επίσκεψη Λοράνδου, επισκέφτηκε την Αθήνα ο Λ ρδος Lloyd, πρ εδρος του Βρετανικο Συµβουλίου και προσωπικ ς φίλος του Βασιλιά Γεώργιου, µεταφέροντας το µήνυµα στον Μεταξά πως οι Βρετανοί δεν επεδίωκαν την αποσταθεροποίηση του καθεστώτος του. Οι δ ο αυτές αποστολές οδήγησαν τελικά στην εκτ νωση της κρίσης. Στις αρχές Ιουνίου του 1939 ο Waterlow αντικαταστάθηκε απ τον Sir Michael Palairet, ο οποίος επανέφερε το καράβι των ελληνοβρετανικών σχέσεων σε γαλήνιες θάλασσες. Η αποστολή του Λ ρδου Lloyd είναι καταγεγραµµένη στα βρετανικά διπλωµατικά αρχεία. Αντίθετα, οι πληροφορίες που έως σήµερα υπήρχαν για την αποστολή του Λοράνδου ήταν πενιχρές και περιορίζονταν σε µία µ νο µικρή αναφορά σε βρετανικ έγγραφο και σε προφορικές πληροφο-

3 Mυστική διπλωµατία και εθνικά συµφέροντα 201 ρίες απ τη σ ζυγ του, η οποία τον είχε συνοδε σει στο Λονδίνο. Το ση- µείωµα που ακολουθεί 2 έχει γραφεί τον Ιανουάριο του 1969 απ τον ίδιο τον Νικ λαο Λοράνδο και αποκαλ πτει τις λεπτοµέρειες της αποστολής του στη βρετανική πρωτε ουσα. Αφορµή για τη συγγραφή του φαίνεται - τι στάθηκε η δυσαρέσκεια του συντάκτη του απ τις κατηγορίες που διατυπώθηκαν εναντίον του τι υπήρξε πράκτορας της Intelligence Service και τι µετέφερε λίρες στην Αγγλία. Επίσης, η απογοήτευση του Λοράνδου απ την τ χη της προσωπικής του περιουσίας πιθαν ν λειτο ργησε καταλυτικά στην απ φασή του να καταγράψει την εµπειρία του. Το περιεχ - µενο της εξοµολ γησης του Λοράνδου επιβεβαιώνει την ψυχρ τητα που υπήρχε στις σχέσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης µε τον Waterlow καθώς και τους ενδοιασµο ς του Λονδίνου για τις διαθέσεις της Αθήνας. Επιβεβαιώνει µως παράλληλα την παρατήρηση πως τελικά οι προσωπικές σχέσεις στάθηκαν ικανές να αναπληρώσουν τη δυστοκία των πολιτικών και των διπλωµατών, διασφαλίζοντας έτσι ευνοϊκές συνθήκες για τις δ σκολες αποφάσεις τις οποίες υποχρεώθηκε να λάβει η Αθήνα µετά τα µέσα του ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΛΟΡΑΝ ΟΣ ΕΚΤ. ΚΑΘΗΓ. ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΒΟΥΚΟΥΡΕΣΤΙΟΥ 17 ΤΗΛ Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΜΟΥ ΕΙΣ ΑΓΓΛΙΑΝ Αθ ναι, 24η Ιανουαρίου 1969 Τ ν 20 ν Φεβρουαρίου 1939 κλήθην τηλεφωνικ ς κα ραν 2.30 πρωϊνήν, να πισκεφθ πειγ ντως τ ν Κον Πρ εδρον τ ς Κυβερνήσεως ε ς τ Γραφε ον τ ν Κον I. Μεταξ. Αρχικ ς ν µισα τι πρ κειτο περ φάρσας παρ τίνος κακοήθους, πήντησα δ τι το ντροπ ν νοχλ τε ναν ατρ ν χρησιµοποιο ντες κα τ νοµα το Κου Προέδρου τ ς Κυβερνήσεως. Μο πήντησαν µως τι πρ κειτο περ το κ. Προέδρου κα τι στέλλετο Στρατηγ ς ε ς τ ν ε σοδον τ ς κατοικίας µου να µ συνοδε σ η µέχρι το Γραφείου. Ο τω µετ τίνα λεπτ ε ρέθην δι το µικρο ναβατ ρος το Υπουργ. Εξωτερικ ν ε ς τ Γραφε ον το ειµνήστου Προέδρου, παρ το 2. Οφείλω θερµές ευχαριστίες στον Καθηγητή κ. Ιωάννη Κολι πουλο, καθώς και στον κ. ηµήτρη Π ρτολο, οι οποίοι µου εµπιστε θηκαν το συγκεκριµένο σηµείωµα.

4 202 Iάκωβος. Mιχαηλίδης ποίου ρωτήθην ν γνώριζον καλ ς δ ο πρ σωπα το Υπουργ. Εξωτερικ ν τ ς Αγγλίας. Ο Κος Πρ εδρος τ τε µο νέφερεν «Αγγλία µ ς κήρυξε τ ν ψυχρ ν Π λεµον τ βεβαιώσει Ελλήνων πολιτευτ ν δι το Κου Φίπς, Πρέσβεως τ ς Αγγλίας ν Παρισίοις, τι Ελλ ς ε χε συνάψει Συµ- µαχίαν µ τ ν Αξονα, στάλη δ πρ µο ε ς Λονδ νον τ τε Υπουργ ς τ ν Ο κονοµικ ν να διαψε σ η τα τα, πέστρεψε δ πρακτος, µ γεν µενος κ ν δεκτ ς» προσέθεσε δ Κος Πρ εδρος τι «θ σκοτωθ µεν λοι, λλ Μουσολίνης δ ν θ περάσ η». Α τ ε ναι π φασις το Βασιλέως µας κα τ ς Κυβερνήσεως. Εξεπλάγην κ τα της, καθ τι ε ς Αθήνας α διαδ σεις ργίαζον µ βεβαιώσεις παρ τίνων τ τ ς Συµµαχίας Ελλάδος Αξονος, ν ξ λλου ε ς συζήτησιν µετ το τ τε φίλου I. ιάκου, Συµβο λου κα Συνεργάτου τ ς Κυβερνήσεως, γνώριζον τι α προσπάθειαι πρ ς προσεταιρισµ ν τ ς Ελλάδος παρ το Χίτλερ ε χον πορριφθ πολ τως. Τ τε µετ διήµερον, τοι τ ν 22αν Φεβρουαρίου 1939, ξεδίδετο τ π ρ. 42/1939 ε δικ ν ιαβατήριον, πογεγραµµένον παρ το τ τε Υπουργο Εξωτερικ ν Κου Ν. Μαυρουδ κα το Γραµµατέως τ ς Αγγλικ ς Πρεσβείας Κου HOPKINSON, ταξείδευσα δ δι το τµοπλοίου «CHAMPOLION» µέχρι Μασσαλίας, χων ς συνταξειδιώτην τ ν νδοξον Στρατηγ ν MAR. WEYGGAND, στις τυχε ν συνδέεται δι συγγενείας µετ το φίλου µου κα συµµαθητο µου ROGER DE BRUN, ατρο το Νοσοκοµείου τ ν Παρισίων. Μετ µακρ ν συζήτησιν π τ ν προθέσεων τ ς Κυβερνήσεώς µας κατ το Αξονος, Στρατηγ ς WEYGGAND µο φάνη πολ χρήσιµος, καθ τι µ φωδίασε µ λίαν νθερµον πιστολ ν πρ ς τ ν τ τε SIR MAURICE HANKEY 3,Γραµµατέα το Υπουργ. Συµβουλίου κα µ τ ν διαιτέραν Συµβουλ ν «ν µ πιχειρήσωµεν,τιδήποτε, περ θ θιγε τ ν Μεγ. Βρεττανίαν», καθ τι «καίτοι πάρχει µέγας κίνδυνος πιδροµ ς τ ν Χιτλερικ ν κατά τε τ ς Γαλλίας κα Ελλάδος, ε ς τ τέλος µως Αγγλία θ κερδίσ η τ π ν κα Ελλ ς θ ε ρεθ παρ τ πλευρ ν τ ν Νικητ ν». Απεβιβάσθην ε ς Μασσαλίαν τ ν 27ην Φεβρουαρίου 1939, κα τ ν 28ην δι το Καλα φθασα ε ς Λονδ νον, π τε τ ν ποµένην πεσκέφθην τ ν τ τε Πρεσβευτήν µας Κον Σιµ πουλον 4, στις ε χε ε δοποιηθ καταλλήλως παρ το Κου Μαυρουδ. Κατ τ ν γενοµένην σ σκεψίν µου µετ το Κου Σιµοπο λου, παρίστατο κα Κος Κοσµετ τος, Γραµµατε ς Πρεσβείας κ.λπ. : 3. Ο Sir Maurice Hankey γεννήθηκε το Κατείχε διάφορες κυβερνητικές θέσεις ήδη απ την περίοδο του Μεσοπολέµου. Συµµετείχε επίσης στις κυβερνήσεις του Winston Churchill. Απεβίωσε το Χρήστος Σιµ πουλος.

5 Mυστική διπλωµατία και εθνικά συµφέροντα 203 Ι) Ερώτησις: ποίους πιθυµε τε ν δ τε Κε Λοράνδε; α) τ ν OLIVER HARVEY 5, β) τ ν Λ ρδον EASHER, γ) τ ν SIR MAURICE HANKEY κ.λ.π. Απάντησις: Αγνοε Κος Μαυρουδ ς τι δι ν συναντήσετε τ πρ σωπα τα τα χρειάζεται δίµηνος προαγγελία; Kα µ τ ν βεβαίωσίν µου τι δ ν θ σ ς δεχθο ν, καθ τι ο τε τ ν Κον Ανδρ. Αποστολίδην δέχθησαν, στις ε χε προηγηθ κα ο τε µ ς χαιρέτησαν ο πίσηµοι ε ς πρ τίνων µερ ν γενοµένην δεξίωσιν ε ς τ νάκτορα; Τ τε το λέγω «φο α Σχέσεις ε ρίσκονται ε ς τοιο τον δυσάρεστον σηµε ον, µο δίδετε τ τηλέφωνον τ ς κατοικίας το Κου OLIVER HARVEY;», χωρ ς ν ναφέρω τι τηλεφων κ τ ς Πρεσβείας µας. Μετ λίγον µ συνδέουν κα ζητ π τ ν Γραµµατέα ν ε ναι δυνατ ν ν δ στ τηλέφωνον τ ν LADY HARVEY, σ ζυγον το Κου OLIVER HARVEY. Καταφθάνει µέσως κα τ ς ζητ ν µπορ ν το ς πισκεφθ. Αµέσως προσκαλε µ κα τ ν σ ζυγ ν µου Ζωήν, πως ε ς τ ς 8.30 µ.µ. γευµατίσωµεν µαζ, θ στείλουν δ τ α τοκίνητ ν των ε ς τ Ξενοδοχε ον πως µ ς παραλάβουν. Τ τε Κος Σιµ πουλος κπληκτος µ παρακαλε ν πέµβω να διευθετηθο ν τ πάντα. Κατ τ ν Συνάντησίν µας, πλήρεις χαρ ς κα γκαρδι τητος µ ς ποδέχονται, µετ δ τ γε µα κθέτω τ τ ς πισκέψεώς µου. Ο Κος HARVEY το τελείως νήµερος τ ν τε βεβαιώσεων τ ν λεγοµένων κ πολιτευτ ν µας «τι Ελλ ς ε χε προσχωρήσει ε ς τ ν Αξονα» α τινες γένοντο µέσ ω το τ τε Πρέσβεως τ ς Αγγλίας κ. Φίπς κα τ ν τ ς κηρ ξεως το Ψυχρο πολέµου κα τ ν κθέσεων το τ τε Πρεσβευτο SIR SIDNEY WATERLOW. Αφο πείσθησαν παρ µο τι Ελλ ς δ ν ε χε πογράψει τοιο το Σ µφωνον, µ παρεκάλεσεν πως γίν η ευτέρα Συνάντησις ε ς τ PALMALL CLUB, ε δικ ν δι Υπουργο ς, µετ το Λ ρδου HANKEY, κείνου κα λοιπ ν νωτάτων παλλήλων παρουσί α κα το Λ ρδου Χάλιφαξ. Μετ τίνας συζητήσεις δηλ τ ξ ς «να βεβαιωθ πολ τως περ τ ς κριβείας τ ν λεχθέντων παρ το κ. I. Μεταξ, πεσκέφθην κα τ ν Σ µβουλ ν του Κον I. ι κον, στις µο δωσε τ ν ξ ς πάντησιν: «φαντάζεσαι ποτ Λοράνδε τι νας I. Μεταξ ς, γ I. ι κος κα ο Συνεργάται µας, ς κα Βασιλε ς µας, θ γιν µεθα ποτ προδ ται τ ς Πατρίδος µας; Θ κ ψωµεν τ π δια το Μουσολίνη, ν τολµήσ η ν πιτεθ». Τ τε µοφώνως ο Αρµ διοι δηλο ν, φο λαβον γν σιν τ ν δηλώ- 5. Ο Oliver Harvey υπηρέτησε την περίοδο Φεβρουαρίου 1937 Ιουνίου 1940 στις κυβερνήσεις του Chamberlain, ως προσωπικ ς γραµµατέας πρώτα του Antony Eden και ακολο θως του Λ ρδου Halifax.

6 204 Iάκωβος. Mιχαηλίδης σεων το I. ιάκου κα βεβαίωσίν µου τι τ ν γνώριζα πολ καλ κα τ ν ξετίµουν διαιτέρως, τι π τ ς στιγµ ς τα της α ρεται ψυχρ ς π λεµος ναντίον τ ς Ελλάδος κα τι θ προσεκαλε το πισήµως τ Σάββατον Κος Αργυροπουλος ε ς γε µα. Το ς η χαρίστησα κα προσέθεσα τι γ Κ ριοι βεβαιώθην πολ τως περ τ ν προθέσεων τ ς Ελληνικ ς Κυβερνήσεως, πρ γµα περ δυστυχ ς δ ν πραξε Κος Πρεσβευτής σας. Τ τε µο πήντησαν «WE WILL LOOK TO IT OURSELVES» (Α τ θ τ φροντίσωµεν µε ς). Μέχρις του φθάσω ε ς Αθήνας ε χε ντικατασταθ SIR WATERLOW δι το Κου MICHAEL PALAIRET, καλε το δ Κος Αργυρ πουλος ε ς γε µα δι τ Σάββατον, δ Πρεσβευτ ς Κος P. MARKEY µο παρεπονέθη τι πρεπε τ τε, τοι τ 1939, ν ε δοποιήσω διαιτέρως τ ν Κον WATERLOW να µ καταστραφ τελείως. Το πήντησα τι ν λάµβανε γν σιν τ ς ποστολ ς µου, σως θ κατέστρεφε τ ν προσπάθειάν µου τις φεώρα τ ν τιµ ν κα σωτηρίαν τ ς Πατρίδος µου. Πολλο ντίθετοι µ κατηγ ρησαν : 1ον) τι µην πράκτωρ τ ς INTELLIGENCE SERVICE!!, ν ο δέποτε γνώρισα, ο τε ε χον ο ανδήποτε σχέσιν παφήν. Το ς ε πον τι ε ναι α σχρο κα τιποτένιοι. 2ον) τι µετέφερα Χρυσ ς Λίρας στ ν Αγγλία!! Tο ς ε πον τι µ νον α τ φθάνει ν ποδείξ η τ ποταπ α σθήµατά των, ν Αρχ τ ς ο κογενείας µου το, τίνι τρ π ω ν πηρετήσωµεν φιλοκερδ ς τ ν Πατρίδα µας, γώ τε κα λη ο κογένειά µου, χοντες ς Γραµµ ν τ Μητρ ς τε κα Πατρ ς κα προγ νων πάντων κλπ., περ διδάχθηµεν ε ς τ ηµοτικ ν Σχολε ον κα περ λοι ο κ Βουτζ τ ς Σµ ρνης τηρήσαµεν πολ τως. Η Γραµµ ν χάραξαν είµνηστος Βασιλε ς Γεώργιος, I. Μεταξ ς κα ο γκριτοι Συνεργάται των ξ ψωσεν τ ν Πατρίδα µου νάλογα µ τ κατορθώµατα τ ς Μάχης το Μαραθ νος, καθ τι θρίαµβος τ ς Πίνδου ε νε χι µ νον σάξιος το τ ς Μαραθ νος, λλ φ κε κα κθάµβους πάντας το ς ξένους, πρ τ ς ντιστάσεως το Εθνους µας κα τ ς ποποι ας τα της, δι ν δικαίως κα κριβ ς τ τε Ανταποκριτ ς τ ς NEW YORK TIMES, φθάσας κ το µετώπου τ ς Ηπείρου µο ε πεν «ταν ε δον γυναίκας φορτωµένας µ ξαρτήµατα πυροβ λων, α τινες µετέφερον τα τα ε ς τ ν πρώτην Γραµµήν, πείσθην τι ο Ιταλο δ ν ε νε δυνατ ν ν ποτάξουν τ Ελληνικ ν Εθνος, ργ δ γρήγορα θ πέλθ η Καταστροφ το Μουσολίνη». ι τ ν ποστολήν µου ε ς Αγγλίαν ξώδευσα ξ δίων 380 Λίρας Χρυσ ς, δ Αγγλικ Κυβέρνησις µ τίµησε δι τ ς πονοµ ς το Παρα-

7 Mυστική διπλωµατία και εθνικά συµφέροντα 205 σήµου τ ς Βρετταν. Α τοκρατορίας µετ τελετ ν γενοµένην τ ν 26ην Νοεµβρίου 1967 ε ς τ ν Βρεττ. Πρεσβείαν, ε ς κφωνηθέντα δ λ γον το Κου M. STEWART, το πήντησα τι γινοµένη τιµ ε ς µ νήκει ε ς το ς ρχηγο ς κα συνεργάτας τ ς Κυβερνήσεως Ιωάν. Μεταξ ς κα το ς Ελληνας πατριώτας, ξιωµατικο ς, πλίτας κα να τας, ο τινες προέβαλον τ στήθη τ ν δι τ ν ξάρθρωσιν το Μουσολίνη κα το Αξονος. Πάντως ξέφρασα τ ν ε γνωµοσ νην µου πρ ς τ ν Κον Φίλιππον Μπέηκερ δι τ ν σθεναρ ν συµπαράστασίν του πρ ς τ ν πατρίδα µας. Η δ Ελληνικ Κυβέρνησις, ε ς Ανταµοιβήν µου, φο παρέδωσε ε ς το ς Γερµανο ς τ ν παυλίν µας ε ς τ Ελληνικ, µ λα τ πιπλα κα σκε η, λεκτρικ ψυγε α, ντλίαν βαθέων φρεάτων, τηλέφωνα κ.λπ. κα Συλλογ ν ε κ νων κα Νοµισµάτων Αρχαίων, κατεδάφισε κα τα την χωρ ς ν καταβάλ η δραχµήν, φο ε χον ποφάσεις τ ς Επιτροπ ς Κοκοτοπο λου Απαλλοτριώσεως, δι τ ν ξίαν τ ς ο κοδοµ ς, σχυριζοµένη τι πρεπε Κος Κώστας Αδαµ πουλος, τέως Υπουργ ς κα δικηγ ρος µου, ν κάµ η κα λλας γωγάς, να µ ς καταβληθ τ τίµηµα τ ς ξίας κα το το βάσει περιέργων σκέψεων κα ποφάσεως το τε Νοµικο Συµβο λου Κου Παπαµιχαλοπο λου ς κα τέρου Νοµ. Συµβο λου Κου Σοφιανοπο λου, ο τινες ν µισαν τι γιναν κα διοκτ ται τ ς περιουσίας µου!! Αλλ Θε ς ς το ς τιµωρήσ η παρκ ς, φο δ ν ε ρέθη µεταπολεµικ ς τις στις ν σεβασθ τ Σ νταγµα, περ ναφέρει τ περ παραγράπτων δικαιωµάτων τ ς ξίας τ ν παλλοτριωµένων κτηµάτων. Ε ς χθρο ς τ τε τ ς Κυβερνήσεως κα Πατρίδος µας κατεβλήθησαν α ξίαι τ ν παλλοτριωθέντων. Ε ς µ ς δ ο τε δεκάρα, ο τε δ κατετέθη ποσ ν τι ε ς τ Ταµε ον Παρακαταθηκ ν. Τ ηµ σιον πρεπε ν ντικαταστήσ η τ κτίσµατα IN NATURA. Ε ν ε χον τ ν δ ναµιν, θ τιµώρουν α στηρ α το ς το ς λεγοµένους Νοµικο ς Συµβουλο ς, γι ν µάθουν ν ποδίδουν τ δίκαιον ε ς το ς δικαιο χους. Τα τα δι τ ν στορίαν τ ς Ελλάδος Μετ σεβασµο Νικ λαος Λοράνδος Aριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης ΙΑΚΩΒΟΣ. ΜΙΧΑΗΛΙ ΗΣ

8 206 ZUSAMMENFASSUNG Iakovos D. Michailidis Geheimdiplomatie und nationale Interessen: Die Reise des Nikolaos Lorandos nach London (Februar 1939). Dieser Artikel beschreibt die Mission des Leibarztes des griechischen Diktators Ioannis Metaxas nach London (Februar 1939). Er basiert auf einen unveröffentlichten Bericht des Nikolaos Lorandos. Lorandos wollte die Londoner Regierung von der Nichtänderung der Stellung Griechenlands überzeugen. Er betonte, dass sich Griechenland nicht Deutschland genähert hatte und stabil zur Seite der Briten hielt. Dem Erfolg seiner Mission war es zu verdanken, dass Griechenland und Grossbritannien dann auch ihre freundlichen Beziehungen wiederherstellten, die momentan durch unglückliche diplomatische Handlungen gestört worden waren.