Tιτάν - Πολιτισµός. Mια στενή, πολύπλευρη, διαχρονική σχέση. applefi ÙÔ Ãı Àƒπ

Transcript

1 Tιτάν - Πολιτισµός Mια στενή, πολύπλευρη, διαχρονική σχέση H σχέση του ΤΙΤΑΝΑ µε τον πολιτισµό στην ευρεία έννοιά του χρονολογείται από πολύ παλιά. Στις πρώτες δεκαετίες εκδηλωνόταν µε µεµονωµένες, περιστασιακές ως επί το πλείστον ενέργειες ενίσχυσης δραστηριοτήτων στο χώρο της τέχνης, της παιδείας, της προστασίας µνηµείων κ.λ. είτε µε µορφή χρηµατικής βοήθειας είτε µε τη δωρεάν προσφορά τσιµέντου. Στο επίκεντρο της πρακτικής εκείνης ήταν η Ελευσίνα (αρχικά και διαχρονικά), «γενέτειρα» της Εταιρίας. Αργότερα προστέθηκαν και άλλες περιοχές, κατά κανόνα γειτνιάζουσες µε εγκαταστάσεις του ΤΙΤΑΝΑ. Σε αρκετές, όµως, περιπτώσεις η βαθειά και ευρεία µορφωτική καλλιέργεια των δηµιουργών-ηγετών της Εταιρίας, όπως ο Νικόλαος Κανελλόπουλος, και το ισχυρό εθνικό φρόνηµά τους έδιναν στην κοινωνική προσφορά της Εταιρίας (και στο χώρο του πολιτισµού) πολύ µακρύτερο προσανατολισµό. (Χαρακτηριστική είναι η δωρεά τσιµέντου, το 1922, για την ολοκλήρωση της ανέγερσης Ελληνικού Πανεπιστηµίου στη Σµύρνη). Τις τελευταίες δεκαετίες η συµβολή του ΤΙΤΑΝΑ στον πολιτισµό έγινε πιο συστηµατική, πιο πολύπλευρη και εκτενέστερη, ήδη δε εδώ και αρκετό καιρό οι δραστηριότητές µας στον τοµέα αυτό είναι ενταγµένες σε ένα γενικότερο πρόγραµµα, αποτελώντας, πλέον, µέρος της ευρύτερης στρατηγικής Eταιρικής Kοινωνικής Eυθύνης του Οµίλου µας. Για έναν Όµιλο όπως ο TITAN (νέο ως προς τον πολυ-περιφερειακό χαρακτήρα του, αλλά µε µακρόχρονη εταιρική ιστορία και παράδοση στον τόπο όπου γεννήθηκε και «ανδρώθηκε») φυσικό είναι το πολιτιστικό του χθες (στο σύνολό του) και το πολιτιστικό του σήµερα (κατά το µέγιστο) να εντοπίζονται στην Ελλάδα. Ήδη, όµως, µέσα στο πλαίσιο της «µεταλαµπάδευσης» των αρχώναξιών, της φιλοσοφίας-πολιτικής και των πρακτικών του ΤΙΤΑΝΑ σε όλες τις εταιρίες- µέλη του Οµίλου, έχει αρχίσει και θα επεκταθεί συν τω χρόνω η ανάπτυξη της πολιτιστικής δραστηριότητάς του και πέρα από τα ελληνικά σύνορα. Μια ανασκόπηση της διαχρονικής σχέσης του ΤΙΤΑΝΑ µε ό,τι ορίζεται ως «πολιτισµός» καλύπτει ένα ευρύτατο φάσµα. Αφήνοντας έξω την παιδεία-εκπαίδευση (η οποία δικαιούται «αυτόνοµης», ξεχωριστής αναφοράς σε άλλο τεύχος του περιοδικού µας, στη στήλη τούτη), µπορεί να διακρίνει κανείς έξι κύριους τοµείς έκφανσης της πολύµορφης αυτής σχέσης: Προστασία, διατήρηση και ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονοµιάς O ΤΙΤΑΝ θεωρεί τη µακρόχρονη ιστορία και παράδοσή του σαν ένα πολύτιµο «περιουσιακό» στοιχείο του. Eυνόητο είναι, λοιπόν, να αποδίδει ιδιαίτερη σηµασία και να εκδηλώνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη διαφύλαξη της ιστορικής µνήµης και της πολιτιστικής κληρονοµιάς. Και είναι ευνόητο επίσης το ενδιαφέρον αυτό να εστιάζεται, κατ εξοχήν, στην περιοχή της Ελευσίνας: Αφ ενός, γιατί από εκεί ξεκίνησε, το 1902, η δραστηριότητά του, µε το πρώτο του «τσιµεντοποιείον», αφ ετέρου δε, γιατί η Ελευσίνα έχει πλούσιο ιστορικό παρελθόν και η αξία του αρχαιολογικού χώρου και των αρχαιολογικών ευρηµάτων του είναι, πράγµατι, σπουδαία. Οι πρωτοβουλίες του ΤΙΤΑΝΑ για την προστασία και ανάδειξη του αρχαιολογικού χώρου της Ελευσίνας χρονολογούνται από το 7

2 απώτερο παρελθόν. Πιο πρόσφατα εκδηλώθηκαν µε µια σειρά ενεργειών µικρότερης ή µεγαλύτερης κλίµακας όπως η αποκατάσταση του χώρου αυτού µετά από µια πυρκαγιά το καλοκαίρι του 2000, ο προσωρινός φωτισµός του το 2002 και, ως επιστέγασµα, η εγκατάσταση συστήµατος µόνιµου ηλεκτροφωτισµού («Ελευσινείων Φωτισµός-Λεωνίδας Κανελλόπουλος») το Το έργο αυτό σχεδιασµένο από το διάσηµο Γάλλο Πιερ Μπιντώ, ο οποίος έχει στο ενεργητικό του το φωτισµό της Ακρόπολης στην Αθήνα, του Πύργου του Άιφελ στο Παρίσι κ.ά. είναι προσφορά του ΤΙΤΑΝΑ, στην υλοποίησή του, δε, είχαν ενεργό συµβολή άνθρωποι της Εταιρίας. Ένα άλλο σηµαντικό έργο αποκατάστασης πολιτιστικών µνηµείων, το οποίο υποστηρίζει ο ΤΙΤΑΝ εδώ και µερικά χρόνια, είναι η αναστήλωση του Ναού του ιός στη Νεµέα (330 π.χ.). Η προσπάθεια αναστήλωσης ξεκίνησε τη δεκαετία του 80, αλλά ουσιαστική πρόοδος σηµειώθηκε µετά το Ήδη έχει ολοκληρωθεί η αναστήλωση έξι κιόνων του Ναού του Νεµείου ιός και το έργο συνεχίζεται... Η Εταιρία µας, µεταξύ άλλων, έχει παραχωρήσει ένα µεγάλο γερα- 8

3 νό της και τις υπηρεσίες του χειριστή του για την εκτέλεση των αναστηλωτικών εργασιών. Εκτός Ελλάδος, αξίζει να αναφερθεί η µε την υποστήριξη του Οµίλου ΤΙΤΑΝ συντήρηση-αποκατάσταση ενός βυζαντινού µοναστηριού και 4 παλιών ναών σηµαντικών θρησκευτικών µνηµείων στη Σερβία. Στη συντήρηση θρησκευτικών µνηµείων (µοναστηριών, ναών κ.λ.) ο ΤΙΤΑΝ έχει συµβάλει και στην Ελλάδα. Γενικά, ο ΤΙΤΑΝ αποδίδει µεγάλη σηµασία στον τοµέα αυτό, ενισχύοντας διαχρονικά διάφορες προσπάθειες που έχουν ως στόχο την έρευνα, µελέτη, διατήρηση, ανάδειξη, αξιοποίηση ιστορικών µνηµείων αρχαίων, βυζαντινών, αλλά και νεοτέρων. Υποστήριξη έργων πολιτιστικής υποδοµής Αναρίθµητες είναι οι περιπτώσεις, όπου ο ΤΙΤΑΝ έχει προσφέρει την υποστήριξή του για τη δηµιουργία ή την ενίσχυση της πολιτιστικής υποδοµής σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Ενδεικτικά αναφέρεται η δηµιουργία δύο υπαίθριων θεάτρων στην περιοχή Θεσσαλονίκης ( ρυµού το 2001 και Ευκαρπίας 2006) εγκαινιάσθηκε στις 5 Ιουλίου 2005 φιλοξενώντας έκθεση έργων του Ελευσίνιου ζωγράφου Θάνου Τσίγκου. Ο ΤΙΤΑΝ έχει συµβάλει επίσης σε άλλα έργα πολιτιστικής υποδοµής: στην ίδρυση του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, στη λειτουργία ιδρυµάτων δραστηριοποιούµενων στον πολιτιστικό χώρο, βιβλιοθηκών (όπως η Παιδική Bιβλιοθήκη Eλευσίνας ήδη από το Tο θέατρο ρυµού. και του Πολιτιστικού Κέντρου Ελευσίνας «Λεωνίδας Κανελλόπουλος». Το Πολιτιστικό Κέντρο Ελευσίνας στεγάζεται σε ανακαινισµένο νεοκλασικό κτίριο, το οποίο προσέφερε ο ΤΙΤΑΝ στο ήµο Ελευσίνας το Το κτίριο αυτό ήταν κατοικία του Ανδρέα Πατρινού, Τεχνικού ιευθυντή του πρώτου εργοστασίου της Εταιρίας τη δεκαετία του 30. Tο Πολιτιστικό Kέντρο 1979) και Μουσείων (όπως το Μουσείο Μπενάκη, το Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου κ.ά.). Άξιο ιδιαίτερης µνείας είναι το Μουσείο Π. & Α. Κανελλοπούλου λόγω της µεγάλης σπουδαιότητάς του, αλλά και των ειδικών «δεσµών» του µε τον ΤΙΤΑΝΑ: Ο Παύλος Κανελλόπουλος ( ) ιδρυτής µαζί µε τη σύζυγό του Αλεξάνδρα του Μουσείου διετέλεσε επί σειρά ετών ιευθύνων Σύµβουλος και Πρόεδρος της Εταιρίας, από δε το 1988 ήταν Επίτιµος Πρόεδρός της. Το 1972 το ζεύγος Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου δώρισε στο Ελληνικό ηµόσιο την ανεκτίµητης αξίας συλλογή του, αποτελούµενη από περίπου αντικείµενα (που καλύπτουν µια περίοδο από το 3000 π.χ. µέχρι 9

4 και τις αρχές του 20 ου αιώνα). Έτσι δηµιουργήθηκε στην Αθήνα το Μουσείο Π. & Α. Κανελλοπούλου, που στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτίριο του 1894 στους πρόποδες της Ακρόπολης. Ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη οι εργασίες επέκτασης του κτιρίου. Για το µέλλον, σηµαντική θα είναι η συµβολή του ΤΙΤΑΝΑ στην ανέγερση του Αρχαιολογικού Μουσείου της Ελευσίνας έργο, για το οποίο η Εταιρία µας έχει αναλάβει επίση- µη δέσµευση. Πολιτιστική επιµόρφωση-διαπαιδαγώγηση Οι σχετικές πρωτοβουλίες του ΤΙΤΑΝΑ «απευθύνονται», αφ ενός, στην εταιρική οικογένεια και, αφ ετέρου, σε ένα ευρύτερο κοινό. Στην πρώτη περίπτωση, ως µέσα χρησι- µοποιούνται δηµοσιεύµατα του περιοδικού «Τιτάνες» (από το πρώτο τεύχος του, το 1979, µέχρι σήµερα), αναφερόµενα σε θέ- µατα πολιτισµού, τέχνης κ.λ., η διοργάνωση επισκέψεων εργαζοµένων και µελών των οικογενειών τους σε µουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, η υποστήριξη της συµµετοχής τους σε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις κ.ά. Η δεύτερη περίπτωση περιλαµβάνει ένα ευρύ φάσµα δράσεων: Συνεργασία µε µουσεία, µορφωτικά ιδρύµατα κ.λ. ώστε να παρέχεται όχι, µόνο, στις οικογένειες του προσωπικού της Εταιρίας, αλλά και γενικότερα σε παιδιά περιοχών, όπου έχει παρουσία ο ΤΙΤΑΝ, η δυνατότητα ξενάγησής τους υποστήριξη συνεδριακών εκδηλώσεων (όπως το ιεθνές Συνέδριο του Economist, το 2005, µε θέµα «Eταιρική Kοινωνική Eυθύνη για µια Eυρώπη περισσότερο ανταγωνιστική», το 7 ο ιεθνές Συνέδριο για την Ελληνιστική Κερα- µική, το 2005 κ.ά.) χορηγίες για εκδόσεις (π.χ., η «Ελληνιστική Κεραµική από την Πελοπόννησο», το 2005) κ.ά. Ιδιαίτερα αναφορά πρέπει να γίνει στη δηµιουργία και προώθηση ενηµερωτικούπληροφοριακού υλικού (οπτικοακουστικού και εντύπου) για την ιστορία και τον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας, όπως η έκδοση «Ο αρχαίος χώρος των Ελευσινείων Μυστηρίων». Ενίσχυση πολιτιστικών-καλλιτεχνικών πρωτοβουλιών-δραστηριοτήτων εντός και εκτός της Εταιρίας Μεταξύ των πολυπληθών εντός Εταιρίας σχετικών ενεργειών θα µπορούσαν ενδεικτικά να µνηµονευθούν η διοργάνωση Οµαδικής Έκθεσης Eρασιτεχνών Ζωγράφων Eργαζοµένων στην Α.Ε. Τσιµέντων ΤΙΤΑΝ (Πολιτιστικό Κέντρο ήµου Αθηναίων, 1985), η 10

5 υποστήριξη ατοµικών καλλιτεχνικών επιδόσεων µελών του προσωπικού, η διοργάνωση διαγωνισµών (αφίσας, ζωγραφικής, φιλοτελισµού) για τους εργαζόµενους ή τα παιδιά τους κ.ά. Εκτός Εταιρίας, η συµβολή του ΤΙΤΑΝΑ εκτείνεται από την οικονοµική βοήθεια σε καλλιτεχνικούς φορείς (π.χ Πολιτιστικός Σύλλογος ρυµού στη Θεσσαλονίκη, Πνευµατικό Kέντρο Eλευσίνας) και µεγάλες καλλιτεχνικές-πολιτιστικές εκδηλώσεις (όπως, εδώ και πολλά χρόνια, τα ετήσια «Αισχύλεια» στην Ελευσίνα), µέχρι τη χορηγική στήριξη εκθέσεων (π.χ. στο Πολιτιστικό Κέντρο Ελευσίνας), συναυλιών (π.χ. της Συµφωνικής Ορχήστρας Σόφιας στη Βουλγαρία), θεατρικών πρωτοβουλιών και παραστάσεων (π.χ. Θεατρική Οµάδα Μαγούλας) κ.λ. ράσεις για αναβάθµιση της ποιότητας της καθηµερινής ζωής και του περιβάλλοντος Για τον ΤΙΤΑΝΑ η προστασία του περιβάλλοντος, σε συσχετισµό µε τις επιπτώσεις της επιχειρηµατικής του δραστηριότητας (λατοµικής, βιοµηχανικής κ.λ.), αποτελεί ως γνωστόν κεντρική προτεραιότητα της κοινωνικής και ευρύτερης επιχειρησιακής πολιτικής του. (Mε αυτήν οι «Τιτάνες» θα ασχοληθούν ιδιαίτερα σε επόµενο «Από το Χθες στο Αύριο»). Σηµασία, όµως, αποδίδει ο ΤΙΤΑΝ και στην ανεξάρτητα από τη δική του λειτουργία φροντίδα για το περιβάλλον, για την ποιότητα της ζωής µας, για την αισθητική αναβάθµιση των χώρων όπου ζει, κινείται, δραστηριοποιείται ο σηµερινός άνθρωπος, φροντίδα για µια σηµαντική πλευρά αυτού που θα µπορούσε να αποκληθεί «πολιτισµός της καθηµερινότητας». Στον τοµέα αυτό, η συµβολή του ΤΙΤΑΝΑ είναι πολυσύνθετη, υλοποιούµενη συχνά (όπως, άλλωστε, και πολλές άλλες πολιτιστικές δράσεις του) σε στενή συνεργασία µε τις τοπικές κοινότητες. Χαρακτηριστικά σχετικά παραδείγµατα αποτελούν: Η δηµιουργία χώρων ψυχαγωγίας για παιδιά (στην Ελευσίνα, στα ερβενοχώρια κ.ά.) και αθλητικών εγκαταστάσεων (στην Πάτρα, στη Θεσσαλονίκη κ.α.). Η χορήγηση δενδρυλλίων από τα φυτώρια του ΤΙΤΑΝΑ, αλλά και τεχνικής βοήθειας, σε τοπικούς φορείς για δενδροφυτεύσεις σε σχολεία και δρόµους, για δηµιουργία χώρων πρασίνου σε αστικά κέντρα, για αναδάσωση καµµένων περιοχών κ.λ. Η πραγµατοποίηση, κάθε χρόνο, µιας «γιορτής λουλουδιών και πρασίνου» στην Ελευσίνα, στο πλαίσιο της οποίας διανέµονται 11

6 δωρεάν σε κατοίκους της πόλης χιλιάδες γλάστρες µε καλλωπιστικά φυτά για να στολίσουν τα µπαλκόνια και τις αυλές των σπιτιών τους. Η κατά τις παραµονές των Ολυµπιακών Αγώνων της Αθήνας σύµπραξη της Εταιρίας : O ιευθυντής Eξωτερικών Σχέσεων του Oµίλου Nέλλος Kανελλόπουλος παραλαµβάνει από την (τότε) ήµαρχο Aθηναίων Nτόρα Mπακογιάννη βραβείο για τη συµβολή της Eταιρίας µας στον εξωραϊσµό κτιρίων της Aθήνας στο πλαίσιο της προετοιµασίας για τους Oλυµπιακούς Aγώνες. στην υλοποίηση του προγράµµατος εξωραϊστικής ανάπλασης κεντρικών σηµείων της πόλης.... Και άλλα πολλά. Ανάληψη ιδίων πρωτοβουλιών Ο ΤΙΤΑΝ πέραν της στήριξης πολιτιστικών δραστηριοτήτων άλλων φορέων έχει κατά καιρούς αναλάβει και αναλαµβάνει δικές του εξ ολοκλήρου πρωτοβουλίες πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Μεταξύ αυτών, θα µπορούσαν να αναφερθούν εκδόσεις (όπως «Tο σκυρόδεµα στην ελληνική αρχιτεκτονική του Eικοστού αιώνα», το 1992), η προβολή σηµαντικών αρχιτεκτονηµάτων της σύγχρονης Ελλάδας µέσω της συλλεκτικής σειράς πιάτων τοίχου «Νεοκλασικά Μέγαρα», η προβολή έργων τέχνης στις εγκαταστάσεις του (παράδειγµα η παρουσίαση ενός µεγάλου έργου του γλύπτη Βαρώτσου στο σταθµό διανοµής τσιµέντου του TITANA στη Βενετία, το 1995). * Υπάρχει και µια άλλη «πτυχή» στη σχέση του ΤΙΤΑΝΑ µε τον πολιτισµό: Ο ρόλος των προϊόντων του στην εκτέλεση σηµαντικών έργων πολιτιστικού χαρακτήρα. Είναι τόσο πολλές οι περιπτώσεις χρησι- µοποίησης προϊόντων της Εταιρίας µας ανά την Ελλάδα για την κατασκευή-ανακαίνισησυντήρηση κτισµάτων ιστορικής ή πολιτιστικής σηµασίας, ώστε δεν θα είχε νόηµα µια απόπειρα απαρίθµησης. Αξίζει, ωστόσο, να γίνουν τρεις ιδιαίτερης σηµασίας αναφορές: Η χρησιµοποίηση λευκού τσιµέντου τύπου Portland (το οποίο ο ΤΙΤΑΝ παράγει από 50ετίας) στις εργασίες αναστήλωσης, που εκτελούνται, τα τελευταία χρόνια, στην Ακρόπολη των Αθηνών. Η σε µεγάλη κλίµακα συµβολή ετοίµου σκυροδέµατος (της θυγατρικής µας INTER- 12

7 Έργο του γλύπτη Bαρώτσου στο σταθµό διανοµής τσιµέντου του TITANA στη Bενετία. BETON) και ετοίµων ξηρών κονιαµάτων (της θυγατρικής µας ΙΝΤERMIX) στην κατασκευή πολλών έργων για τους Ολυµπιακούς Αγώνες 2004, κορυφαίο αθλητικό αλλά και πολιτιστικό γεγονός. Η µε ειδικού τύπου τσιµέντο της Εταιρίας µας κατασκευή της θεωρούµενης διεθνώς ως «επιτεύγµατος του σύγχρονου τεχνολογικού πολιτισµού» Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου. * Είναι, λοιπόν, µακρόχρονη, στενή, πολύπλευρη η σχέση ΤΙΤΑΝΑ-πολιτισµού. Και η «αποτύπωση» της σηµασίας της σε λόγια είναι ανέφικτη. Ένας αριθµός θα µπορούσε ίσως να µιλήσει αρκετά εύγλωττα γι αυτήν: Το 1/3 περίπου του συνολικού ποσού, που διέθεσε πέρυσι ο Όµιλος ΤΙΤΑΝ για δωρεές-χορηγίες στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων Eταιρικής Kοινωνικής Eυθύνης, είχε αποδέκτη το χώρο του πολιτισµού. Όµως και οι αριθµοί όπως και τα λόγια δεν είναι σε θέση να περιγράψουν µε πληρότητα τη σχέση αυτή. Γιατί ο πολιτισµός όπως σηµειώνει ο ιευθύνων Σύµβουλος του Οµίλου TITAN η- µήτρης Παπαλεξόπουλος στο µήνυµά του στη φετινή έκδοση του Απολογισµού Εταιρικής Kοινωνικής Ευθύνης και Βιώσιµης Ανάπτυξης είναι, πάνω και πέρα απ όλα τα άλλα, «µέρος της ψυχής του ανθρώπου». Το ίδιο και η συµβολή σ αυτόν. «Η πολιτιστική κληρονοµιά µάς δίνει τα αποµεινάρια µερικών από τα µεγαλύτερα επιτεύγ- µατα των προγόνων µας, και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την Ελλάδα. Τα µνηµεία που έχουν επιζήσει µέσα από αιώνες είναι πολύτιµο κοµµάτι της κοινωνίας µας, διότι αντιπροσωπεύουν την ιστορία, που µας κρατά ενωµένους σε µια κοινότητα, όπου κάθε µέλος µπορεί να παίξει ένα ρόλο για το καλό όλων. Είναι κάτι σαν οδικός χάρτης, που µπορεί να µας δείχνει πού πηγαίνουµε δείχνοντάς µας πού ήµαστε κάποτε. Ο ρόλος που ο ΤΙΤΑΝ έχει αναλάβει για τη διατήρηση κάποιων από τα µνηµεία αυτά είναι ένας από τους πολλούς ρόλους του στη σηµερινή κοινωνία ένας ρόλος, για τον οποίο κάθε µέλος της οικογένειας του ΤΙΤΑΝΑ µπορεί να είναι υπερήφανος. ιατηρώντας αυτά τα θραύσµατα της ιστορίας µας, ο ΤΙΤΑΝ θυµίζει στον καθένα το κοινό µας παρελθόν και τα κοινά µας συµφέροντα και εµπνέει και άλλους να συνεργάζονται για τα συµφέροντα αυτά. Ο ΤΙΤΑΝ αναγνωρίζει επίσης ότι η δική του δύναµη πηγάζει κατά πολλούς τρόπους από τη δύναµη της κοινότητας γύρω του, και ότι, όταν η κοινότητα αυτή εργάζεται σαν ένα σύνολο, όλα τα µέρη της ευηµερούν». Kαθηγητής STEPHEN G. MILLER, Πανεπιστήµιο Mπέρκλεϋ, Kαλιφόρνια 13