Α.3.2. Πολιτιστικό Ιστορικό Περιβάλλον

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Α.3.2. Πολιτιστικό Ιστορικό Περιβάλλον"

Transcript

1 Α.3.2. Πολιτιστικό Ιστορικό Περιβάλλον Α Ιστορική αναδρομή Προϊστορικοί και Αρχαίοι χρόνοι Τα σημερινά Τρίκαλα συμπίπτουν με την αρχαία Θεσσαλική πόλη της Τρίκκας ή Τρίκκης. Κτίσθηκαν στην προέκταση της οροσειράς της Χασιάς (βλ. Philippson, Thessalien, σ.132) και διαρρέοντο από τον ποταμό Ληθαίο, παραπόταμο του Πηνειού, που αποτέλεσε φυσικό προστατευτικό δακτύλιο της πόλης. (βλ. E. Bursian, Geographie von Griecheland, I, σ. 51 κ.ε.) η αρχαία πόλις, είχε κτισθεί στις πλαγιές, ενώ περαιτέρω απλωνόταν η μεγάλη προσχωσιγενής πεδιάδα. Εικάζεται ότι στα προϊστορικά χρόνια ήταν λιμναίος χώρος, και οι παλαιότεροι μελετητές σημείωσαν την απουσία τέτοιων ευρημάτων (βλ. Wace Thomson, Prehistoric Thessaly, σ. 6) αν και οι τελευταίες έρευνες πιθανολογούν κατοίκηση του χώρου γύρω από την Ακρόπολη (λόφος Πρ. Ηλία) στους πρώιμους αιώνες της εποχής του Χαλκού (περ π.χ.), όταν εγκαταλείπεται το σπήλαιο της Θεόπετρας και δημιουργούνται στο θεσσαλικό κάμπο οι πρώτες «μαγούλες», εξέλιξη που οφείλεται είτε σε γεωλογικά και κλιματολογικά δεδομένα, είτε σε τεχνητή αποστράγγιση τμημάτων, τουλάχιστον του θεσσαλικού κάμπου. Η θέση της πόλης ήταν επίκαιρη, στον κόμβο των δρόμων που οδηγούσαν στην Ήπειρο, πάνω από τη διάβαση του Ζυγού, στον Αμβρακικό κόλπο μέσα από τις Πόρτες των Τρικάλων (πάνω από τους Γόμφους) και στη Μακεδονία μέσω των διαβάσεων της Χασιάς. Τη στρατηγική θέση ενίσχυσε η ευφορία του εδάφους. Την μεγάλη αρχαιότητα της πόλεως υπεδείκνυε η αναφορά της στον Ομηρικό Κατάλογο των πλοίων, στο Β Βιβλίο της Ηλιάδας και η μαρτυρία του Στράβωνος ότι είχε το σεβαστώτερο και αρχαιότερο Ασκληπιείο. Έτσι: Ιλιάδος Β, 79 κ.ε. Οι δ είχον Τρίκκην και Ιθώμην κλωμακόεσσαν οι τ έχον Οιχαλίην πόλιν Ευρύτου Οιχαλιήος των αυθ ηγείσθην Ασκληπιού δύο παίδε ιητήρ αγαθώ, Ποδαλείριος ηδέ Μαχάων ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 244

2 τοις δε τριήκοντα γλαφυραί νέες εστιχόωντο Αλλά και Ιλιάδος Δ 199 κ.ε. Βή δ ιέναι κατά λαόν Αχαιών χαλκοχιτώνων παπταίνων ήρωα Μαχάονα. Τον δ ενόησεν εσταώτ αμφί δε μοι κρατεράς στίχες ασπιστάων λαών, οι οι είποντο Τρίκκης εξ ιπποβότοιο Και Στράβωνος, Γεωγραφικά, Θ 437, 20 Έστιν δε η μεν Τρίκκη όπου το ιερόν του Ασκληπιού το αρχαιότερον και επιφανέστατον, όμορος τε δόλοψιν και τοις περί Πίνδον τόποις Ο Πτολεμαίος ονομάζει την Τρίκκην πόλιν Μακεδονικήν (3, 13, 44) ο δε Λίβιος (32, 12 και 36, 29) την αναφέρει ως την πρώτη οχυρή Θεσσαλική πόλη, που κατήλθε ο Φίλιππος Ε μετά την ήτταν παρά τον ποταμόν Αώον (βλ. παρακάτω) Ετυμολογία πόλεως: «Από Τρίκκης της Πηνειού θυγατρός», κατά Στέφανο Βυζάντιο και Ευστάθιο (2, 330, 26). Τον 5 ο / 4 ο αι. π.χ. η πόλις έκοψε τα πρώτα της νομίσματα (βλ. Head, Historia Numorum, 2, 310 κ.ε.) ενώ από τα μέσα του 5 ου αι. εισήλθε στη νομισματική ένωση των πόλεων της Β. Θεσσαλίας. Η ιστορία της πόλεως είναι γνωστή κυρίως από την περίοδο των Διαδόχων του Μ. Αλεξάνδρου και κυρίως από τις συγκρούσεις στον Μακεδονικό και Θεσσαλικό χώρο ανάμεσα στους Έλληνες και τους Ρωμαίους, εξ αιτίας των οποίων η πόλις υπέστη σοβαρές καταστροφές, όπως προέκυψε από τις ανασκαφές (βλ. παρακάτω). Η Τρίκκη αποσπάται από την Αιτωλική Συμπολιτεία από τον Φίλιππο Ε και επανέρχεται σε αυτήν το έτος 199 για να κυριευθεί εκ νέου από τον Φίλιππο το επόμενο έτος. Το έτος 197 κυριεύεται από τον Φλαμινίνο, Ρωμαίο στρατηγό που ενίκησε τον Φίλιππο στις Κυνός Κεφαλές 9βλ. Λίβιος 32, 13, 5). ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 245

3 Από τον 2 ο αι. έχουμε τις πρώτες επιγραφές της πόλεως (Μνεία Δικαστών από την Τρίκκη στους Γόννους, Αρχ. Εφημερίς 1911, σ. 133 αρ. 68 και Αρχ. Εφημ. 1934/5, σ. 149 μία απελευθερωτική επιγραφή μνημονεύει ένα «τάγον» («κοινός ξενοδόκος») και τον «ταμίαν» της πόλεως (Inscriptiones Graecae IX, κ.ε.), ενώ έχουν ευρεθή λίγες ταφικές επιγραφές (IG IX, 2, 308 κ.ε., 1340 κ.ε.) και μερικές αναθηματικές: Δήμητρι και Μουνογόνη Ερμάου Χθονίου Αρτέμιδι Ακραία (βλ. I G. εν. αν. 305, 307, 303) Η πόλις ακμάζει πάλι κατά την πρώιμη βυζαντινή περίοδο. Ο Ιουστινιανός οχυρώνει εκ νέου την Ακρόπολη της Τρίκκης σύμφωνα με τον ιστορικό Προκόπιο, περί κτισμάτων, IV, 3, 5, ενώ την περίοδο αυτή η πόλις διατηρεί το αρχαίο όνομά της κατά τον Συνέκδημον Ιεροκλέου, ο οποίος την ονομάζει έδρα επισκόπου (642, 29). Με την Άννα Κομνηνή (I.G. 244 κ.ε., 255), κατά τον 11 ο αι. εμφανίζεται για πρώτη φορά το νέο όνομα της πόλεως Τρίκκαλα (βλ. Ιω. Τσέτσης, Χιλιάδες: 9 στ. 280) Η Τρίκκη (α) με την Φαρκαδώνα και το Πελινναίον (Πελίννα) υπήρξαν η Τρίπολις της Δυτικής Θεσσαλίας και η επιδρομή του Φιλίππου Β το 352 π.χ. διέλυσε την Ομοσπονδία και την νομισματική τους ένωση με την Λάρισα και ενίσχυσε το Πελινναίον τις βάρος της Τρίκκης. Εδάφη παρεχωρήθησαν στην τελευταία πόλη (σημερινό Γαρδίκιον ή Μεγαλοχώρι, 15 χλμ. Δυτικά των Τρικάλων) ενώ πολιτικοί εξόριστοι της Τρίκκης δεν ανεκλήθησαν κατά τις αμνηστείες των ετών 338 και 319 π.χ. (Διόδωρος XVIII, 56,5). Η Τρίκκη υπήρξε μία από τις 4 θεσσαλικές οχυρώσεις (Γόμφοι) και κέντρο ιπποφορβίας, ώστε και ο Φειδίας μετέβη εκεί για να μελετήσει την ιππική ανατομία και συμπεριφορά των προτύπων των αμίμητων δημιουργιών του στον Παρθενώνα (βλ. H. Kramolisch, λ. Trikka στο S. Lauffer, Griechenland, Lexikon der historischen Statten, Munchen 1989). Την ίδια την πόλη που εκτεινόταν από τις όχθες του Ληθαίου προς τις ανατολικές και νότιες υπώρειες της Ακρόπολης (Κάστρο) επροστάτευε ο παραπόταμος του Πηνειού Ληθαίος, ώστε μόνο από Α και ΒΑ παρίστατο ανάγκη αμύνης της πόλεως (βλ. Fr. Stahlin, Das hellenische Thessalien, 1924, σ. 116). Το όνομα του ποταμού παρέπεμπε στην λήθη του θανάτου και την χθόνια λατρεία του Ασκληπιού, ο οποίος στην Ιλιάδα φέρεται ως ο ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 246

4 πρώτος βασιλιάς της Τρίκκης και ιδρυτής δυναστείας, οι υιοί του οποίου Μαχάων και Ποδαλείριος ηγήθησαν της θεσσαλικής δυνάμεως κατά της Τροίας (Ιλιάδος I βλ. και το Έργον της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας 1958, σ. 68). Η σύνδεση του Ασκληπιού με την Τρίκκη από άλλη άποψη εκλαμβάνεται ως ταφική λατρεία του Ηγεμόνος από το τέλος της 2 ης χιλιετίας π.χ. (βλ. Lauffer Griechenland) παρά την πλούσια πηγή Γούρνα, Ν. εκκλησίας Αγίου Νικολάου, ενώ για τον μεγάλο ιατρό και εκπολιτιστή παραδίδεται ότι εμαθήτευσε πλησίον του Χείρωνος εις το Πήλιον και εκεραυνώθη από τον Δία διότι ανίστα νεκρούς, ενώ επανήλθε εις την ζωήν αργότερα σε μία ακολουθία που ενθυμίζει το δράμα του Προμηθέα. Από την πρωτοϊστορική αυτή περίοδο της πόλεως και της θεσσαλικής ενδοχώρας προέρχεται η κοινότης των ονομάτων της περιοχής με τοπωνυμίες της Δυτικής Πελοποννήσου. Η πρωτοϊστορική θεσσαλική Τρίπολις απετελείτο από την πρωτεύουσα της Εστιαιώτιδος Τρίκκην και τις πόλεις Ιθώμην και Οιχαλίαν. Για την κίνηση των πληθυσμών δεν έχει λεχθεί η τελευταία λέξις, ο Στράβων, όμως, εχαρακτήριζε το Ασκληπιείον της Τρίκκης όχι μόνον το επισημότατον αλλά και το αρχαιότατον της Ελλάδος (Στράβων). Βυζαντινή περίοδος Κατά την πρώιμη βυζαντινή περίοδο, η πόλη συνέχισε να φέρει την ονομασία Τρίκκη, η οποία υπήρξε έδρα επισκοπής. Παρά τις λεηλασίες της πόλης κατά την περίοδο των βαρβαρικών επιδρομών, η πόλη διατήρησε την σημασία της για την ευρύτερη περιοχή και συμμετείχε σε όλα τα σημαντικά γεγονότα της Θεσσαλίας. Κατά τον 9 ο και 10 ο αιώνα η πόλη υπέστη σημαντικές καταστροφές κατά τους βυζαντινοβουλγαρικούς πολέμους, αλλά η οικονομική ακμή της πόλης ήταν αισθητή κατά τους μεσοβυζαντινούς χρόνους, οπότε και έλαβε την ονομασία Τρίκαλα. Μετά την Δ Σταυροφορία (1204) παρακολούθησε όλες τις μεταβολές τις Θεσσαλίας. Στα 1325 κυριαρχούσε στην περιοχή των Τρικάλων ο Έλληνας χωροδεσπότης Στέφανος Γαβριηλόπουλος. Μετά το θάνατό του (1333) τα Τρίκαλα περιήλθαν, ύστερα από συμφωνία, στην δικαιοδοσία του Ιωάννη Ορσίνη της Ηπείρου και λίγο αργότερα, και για λίγο διάστημα, επανακτήθηκαν από τον αυτοκράτορα της Κων/πολης Ανδρόνικο Γ Παλαιολόγο. Στα 1348 η Δυτική Θεσσαλία κυριεύθηκε από τους Σέρβους του Στέφανου Ντούσαν. Τα Τρίκαλα, τότε, έγιναν η έδρα του Ελληνοσερβικού κράτους των Νεμανιδών, των οποίων ο τελευταίος απόγονος έγινε μοναχός στα Μετέωρα με το όνομα Ιωάσαφ. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 247

5 Τουρκοκρατία 1 Η περίοδος της Τουρκοκρατίας στα Τρίκαλα και σε όλη τη Θεσσαλία ξεκινά το Η πόλη έγινε έδρα του Βιλαετίου Τίρχαλα και των μεγάλων σπαχήδων της περιοχής. Κατά την περίοδο της τουρκικής κατοχής, τα Τρίκαλα μαζί με τη Λάρισα, αποτέλεσαν τις μόνες αξιόλογες εμπορικά και οικονομικά πόλεις της Θεσσαλίας. Την εποχή αυτή η οικονομία της πόλης στηριζόταν στην αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή και στο εμπόριο, που ήταν κυρίως στα χέρια των συντεχνιών των Ελλήνων. Ο πληθυσμός της περιλάμβανε Τούρκους, Έλληνες, Εβραίους και Άραβες που ζούσαν διαχωρισμένοι σε αυτόνομες ομάδες, «μιλέτια», με δικούς τους νόμους και θεσμούς, κάτω από την καθοδήγηση των θρησκευτικών τους αρχηγών, που είχαν και την πολιτική εξουσία 2. Από το 1770 ως το 1773 η πόλη γνώρισε τεράστιες καταστροφές από Τουρκαλβανούς οι οποίοι πυρπόλησαν μεγάλο τμήμα του κέντρου της. Οι αγριότητες συνεχίζουν και μετά το 1786 που η πόλη περιέρχεται στον Αλή Πασά 3. Από τις αρχές του 19 ου αιώνα ξεκινά ένας επαναστατικός οργασμός 4 και μία σειρά γνωστών αγωνιστών αναδεικνύονται με τον αγώνα τους. Τα Τρίκαλα το 19ο αιώνα ήταν η δεύτερη σε πληθυσμό πόλη της Θεσσαλίας μετά τη Λάρισα, και παρουσίαζαν αξιόλογη εμπορική κίνηση. Σύμφωνα με τις περιγραφές περιηγητών που την επισκέφτηκαν την εποχή εκείνη, η πόλη είχε αρκετά ευχάριστη όψη, με τις δενδροστοιχίες στις όχθες του Ληθαίου, τη δημόσια αγορά, το «παλιό Καστέλι», όπως ονόμαζαν το Φρούριό της, και τ αρχοντικά σπίτια των πλούσιων Τούρκων μπέηδων και των Χριστιανών εμπόρων και τσιφλικάδων. Χαρακτηριστική είναι η εικόνα της πόλης του 19 ου αιώνα που παρουσιάζει ο Νεκτάριος Κατσόγιαννος σε ζωγραφική απεικόνιση. 1 Τα περισσότερα στοιχεία του κεφαλαίου προέρχονται από τη δημοσίευση «Τρίκαλα» της Φανής Τσαπάλα Βαρδούλη, στην σειρά «Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική» τόμος 6. 2 Βλ.Τσαπάλα - Βαρδούλη (αναφορά 5) 3 Εγκυκλοπαιδεια Ηλιος 4 Εγκυκλοπαιδεια Πυρσός. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 248

6 Την εποχή αυτή έχει εξασθενίσει πια ο αυστηρός χωρισμός των διαφόρων κοινοτήτων σε ξεχωριστές συνοικίες και έχει αρχίσει μια σταδιακή ανάμειξή τους. Έτσι μπορούσε να συναντήσει κανείς τούρκικα σπίτια στη χριστιανική συνοικία ή το αντίθετο. Εξακολουθεί όμως κάποιος φυλετικός διαχωρισμός: οι Τούρκοι κατοικούν κυρίως στα Κουτσομύλια και στο Τρικαίογλου, οι Εβραίοι στα «Εβραίικα», ορισμένοι Άραβες στα «Αραπάτικα» και οι Χριστιανοί στο «Βαρούσι». Ο πληθυσμός της πόλης κατά τα χρόνια της επανάστασης, σύμφωνα με τον Pouqeville, ανέρχεται σε κατοίκους που μειώθηκαν στη συνέχεια λόγω ασθενειών που ενέσκηψαν στην πόλη. Η ελληνική πόλη Τα Τρίκαλα προσαρτήθηκαν στην Ελλάδα μαζί με την λοιπή Θεσσαλία το 1881 κι ο ελληνικός στρατός με τις ελληνικές αρχές μπήκαν στην πόλη στις 21 Αυγούστου του Η πόλη αποκτά το 1885 ρυμοτομικό σχέδιο. Ο πληθυσμός, αργά αλλά σταθερά, αυξάνεται συνέχεια. Κάτοικοι από τα γύρω χωριά, και ειδικά από τα ορεινά, εγκαθίστανται στην 5 Εγκυκλοπαιδειες Ηλιος και Πυρσός ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 249

7 πόλη, με πρώτους και περισσότερους τους βλαχόφωνους, που με την δυναμική παρουσία τους δίνουν νέα ζωή και κίνηση σ αυτήν. Το 1907 η πόλη υπέστη μεγάλη καταστροφή από πλημμύρα του ποταμού Ληθαίου κατά την οποία πνίγηκαν και 300 κάτοικοι. Η παγκόσμια οικονομική κρίση του 1930 είχε έντονο αντίκτυπο στην οικονομική ζωή της πόλης, ενώ η δεκαετία δημιούργησε μεγάλες ζημιές στην πόλη και απώλεια σημαντικού πληθυσμού της, τμήμα του οποίου μετανάστευσε οριστικά. Οι Τούρκοι, χρόνο με το χρόνο, λιγοστεύουν, οι μεγάλες περιουσίες με τις τεράστιες γεωργικές εκτάσεις και τ ακίνητα περιέρχονται στα χέρια των Ελλήνων. Χάνεται ο Τούρκος τσιφλικάς και στη θέση του δημιουργείται ένας άλλος, ο Έλληνας τσιφλικάς. Μεγάλες εκτάσεις του κάμπου, μαζί με πολλά χωριά, τα εξουσιάζουν και από τα πλούτη, που συγκεντρώνουν, κτίζουν τα ωραιότερα σπίτια στην πόλη, τα λεγόμενα «αρχοντικά». Οι πλούσιοι αυτοί γαιοκτήμονες και έμποροι κατοικούν στο Βαρούσι, τη χριστιανική συνοικία κάτω από το κάστρο και παράλληλα διατηρούν τα «κονάκια», δηλ. τις κατοικίες στα κτήματά τους. Ο πληθυσμός συνεχώς αυξάνει. Αρχίζει να εμφανίζεται η μεσαία αστική τάξη, που με το πέρασμα του χρόνου θ αποτελέσει την οικονομική και πολιτική ραχοκοκαλιά της πόλεως. Η Τρικαλινή κοινωνία αποτελείται και από άλλα πολλά συνάφια. Είναι οι άνθρωποι που ήλθαν από τα ορεινά χωριά και προπαντός τα βλαχόφωνα, όπως από το Περιβόλι, τη Σαμαρίνα, το Μέτσοβο, τα χωριά του Ασπροποτάμου και Σαρακατσαναίοι. Λίγοι ήρθαν και από τα χωριά του κάμπου και από τα χωριά των Αγράφων. Το κέντρο και οι γύρω συνοικίες μεταμορφώνονται. Οι πλούσιοι γαιοκτήμονες και έμποροι στα ταξίδια τους στο εξωτερικό γνωρίζουν τα μηνύματα του νεοκλασικισμού που έχουν ήδη κυριαρχήσει στην Ευρώπη, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Τα Τρίκαλα όπως εξάλλου και όλη η υπόλοιπη Ελλάδα, σε μια πρώτη αυθόρμητη κίνηση, στρέφουν την πλάτη στην Ανατολή και ανοίγονται προς την Δύση. Η Ανατολή συμβολίζει την σκλαβιά, η Δύση την ελευθερία και τον πολιτισμό. Στα νέα οικοδομικά τετράγωνα, που δημιουργούνται, δεν κτίζονται μόνο «αρχοντικά» αλλά και άλλα σπίτια πιο μικρά, της «μεσαίας» τάξης και στις ακραίες συνοικίες πλινθόκτιστα. Στα Τρίκαλα, την εποχή αυτή, τόπος συνάθροισης των κοσμικών Τρικαλινών είναι η πλατεία Ρήγα Φεραίου. Ο περίπατος γινόταν κάτω από τις δενδροστοιχίες, ενώ την ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 250

8 Κυριακή η Φιλαρμονική έπαιζε εκεί συγκεντρώνοντας ολόγυρα της αρκετούς μουσικόφιλους. Η αστική τάξη μιμούμενη τα ευρωπαϊκά πρότυπα, έχει επιβάλει έναν άλλο τρόπο ζωής. Τα κρινολίνα και τα καπέλα των κυριών καθώς και το ευρωπαϊκό ντύσιμο των ανδρών συνοδεύουν την πολυτέλεια του εσωτερικού διακόσμου στα σπίτια, τα ζωγραφιστά ταβάνια, τη μόδα του σαλονιού, της κονσόλας και του πιάνου, την κουλτούρα της ποίησης και της μουσικής. Και όλα αυτά, φυσικά, συνυπάρχουν με τις παλιές συνήθειες και τη φτώχεια 6. Η Τρικαλινή κοινωνία μεταμορφώνεται σταδιακά από ετερόκλητη συνύπαρξη εθνοτήτων σε μια ομοιογενή αστική κοινωνία με εξευρωπαϊσμένους τρόπους και συνήθειες. Η κατασκευή της χυτοσιδερένιας κεντρικής γέφυρας το 1886, που συνδέει τις δυο κεντρικές πλατείες των Τρικάλων θεωρήθηκε πολύ σημαντικό γεγονός. Η πλατεία Ρήγα Φεραίου περιβάλλεται από μεγαλόπρεπα κτίρια, νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, κατοικίες και ξενοδοχεία. Από αυτά, μόνο τα ξενοδοχεία «Πανελλήνιον» και «Πίνδος» σώζονται μέχρι σήμερα. Το διάστημα του μεσοπολέμου δημιουργήθηκαν μικρά καπνεργοστάσια, τα ψυγεία του Θεόδωρου Κλιάφα, το ηλεκτρικό εργοστάσιο του Σταματόπουλου, η βιομηχανία υφαντουργίας Αφών Γεγόπουλου, ο Μύλος Ματσόπουλου και πολλά άλλα. Νέες συνοικίες προστίθενται όπως τα Βουλγαρικά όπου εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από τα βόρεια σύνορα της χώρας (Μακεδονία) μετά το 1922 και στο προσφυγικό Συνοικισμό, πρόσφυγες του Πόντου και της Μ. Ασίας. Επίσης το 1935 έγινε η δενδροφύτευση του λόφου του Προφήτη Ηλία σε έκταση 25 στρεμμάτων στην κορυφή του λόφου με τρεις χιλιάδες περίπου δενδρύλλια. Στα χρόνια της Κατοχής και του εμφυλίου δεν γίνεται, σχεδόν, κανένα έργο στην πόλη, γιατί πείνα, δυστυχία και εξαθλίωση βασιλεύει παντού και ο κόσμος κοιτάζει μόνο πως θα επιζήσει. Σπίτια καινούργια δεν κτίζονται στη δεκαετία του Τα παλιά συντηρούνται δρόμοι νέοι δεν γίνονται και οι υπάρχοντες είναι προβληματικοί, γεμάτοι σκόνη, λάσπη και λάκκους. Πολλά κτίρια της πόλης υπέστησαν μεγάλες ζημιές από τους βομβαρδισμούς των Ιταλών και των Γερμανών, και ορισμένα καταστράφηκαν τελείως. Τα δύο παλιά εναπομείναντα όμορφα πέτρινα γεφύρια της Μαρούγκινας και του Αγίου Κωνσταντίνου καταστράφηκαν από τους Άγγλους το Τσαπάλα - Βαρδούλη. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 251

9 Η κατάσταση, σε ορισμένα κομμάτια της πόλεως, είναι τραγική. Σ αυτά οι άνθρωποι ζουν μέσα σε χαμόσπιτα φτιαγμένα από λαμαρίνες, πισσόχαρτο και τάβλες. Είναι άνθρωποι από τα ορεινά χωριά του νομού, οι παραπηγματούχοι. Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 αρχίζουν να κτίζονται τα πρώτα μεταπολεμικά σπίτια και η πόλη σιγά σιγά συνέρχεται από τις πληγές του πολέμου. Η τύχη των νεοκλασικών ακολουθεί τα όσα συμβαίνουν στη μεταπολεμική Ελλάδα Το οπλισμένο σκυρόδεμα χρησιμοποιείται, πλέον, σε ευρεία κλίμακα. Είναι η περίοδος που η παλιά πόλη των Τρικάλων χάνει την ιδιαίτερη φυσιογνωμία της, όπως όλες εξάλλου οι ελληνικές πόλεις. Το ιστορικό της κέντρο έχει διατηρηθεί σε μια περιορισμένη περιοχή. Αεροφωτογραφία Τρικάλων ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 252

10 Α Η ιστορική συγκρότηση της πόλης Η πόλη στην αρχαιότητα αναπτύχθηκε στις βόρειες όχθες του Ληθαίου. Το κάστρο της πόλης όπως φαίνεται σε σημερινή αεροφωτογραφία της πόλης κτίσθηκε πάνω στα ερείπια της ακρόπολης της αρχαίας Τρίκκης τον 6 ο αιώνα στα χρόνια του Ιουστινιανού και επισκευάστηκε πολλές φορές κατά την οθωμανική κατοχή 7. Οι λόφοι του Κάστρου και του Προφήτη Ηλία Οι πρώτοι οικιστικοί πυρήνες της νεώτερης πόλης αναπτύχθηκαν ανατολικά του λόφου του κάστρου και νότια του λόφου του προφήτη Ηλία, στις βόρειες όχθες του Ληθαίου αρχικά, επεκτείνονται όμως και στις νότιες όχθες του. Ο ακόλουθος χάρτης που έχει συντάξει ο Ν. Κεφαλογιάννης είναι ιδιαίτερα βοηθητικός με την απεικόνιση της πόλης στα τέλη του 19 ου αιώνα. 7 Τσαπάλα Βαρδούλη, (αναφορά 13) ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 253

11 Η πόλη των Τρικάλων στα τέλη του 19 ου αιώνα Τα διατηρούμενα στις αρχές του 19 ου αιώνα κατάλοιπα στο χώρο 8 είναι ενδεικτικά της χωροθέτησης των διαφορετικών πληθυσμών. Οι παλιές συνοικίες χαρακτηρίζονται από έναν χαλαρό οικιστικό ιστό, μεταξύ τους αναπτύσσονται καλλιέργειες και αγροί 9, ενώ μεταξύ των κατοικιών παρεμβάλλονται κήποι. Χαρτογραφικές απεικονίσεις των αρχών του 19ου αιώνα και αφηγήσεις, αλλά και τα κατάλοιπα στο χώρο, επιβεβαιώνουν την αρχική αυτή ανάπτυξη. Η ελληνική συνοικία «Βαρούσι» που αναφέρεται για πρώτη φορά σε γραπτές πηγές το αναπτύσσεται δίπλα στο Κάστρο, όπως μαρτυρεί και σημαντικός αριθμός 8 Απεικονίζονται σε χάρτη από τον τεχνολόγο μηχανικό Νεκτάριο Κατσόγιαννο 9 Τσαπάλα - Βαρδούλη. 10 Τσαπάλα - Βαρδούλη, (αναφορά 11). ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 254

12 εκκλησιών που σώζονται στο χώρο, ενώ στο κάστρο, βρίσκεται εγκαταστημένη η τουρκική φρουρά. Το 1885 η πόλη αποκτά ρυμοτομικό σχέδιο 11 το οποίο όμως δεν συμπεριλαμβάνει την συνοικία Βαρούσι. Το νέο σχέδιο όπως φαίνεται στο συνημμένο διάγραμμα βασισμένο στο Ιπποδάμειο σύστημα, καταργεί τις μεσαιωνικές χαράξεις σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα και τις τάσεις της εποχής, που επιδιώκουν τη δημιουργία νέων και σύγχρονων πόλεων, και την εξαφάνιση κάθε στοιχείου που υπενθύμιζε την οθωμανική κυριαρχία. Εντούτοις διατηρεί με μικρές ευθυγραμμίσεις κάποιες από τις μεσαιωνικές χαράξεις της προεπαναστατικής πόλης, με χαρακτηριστικότερες τις οδούς Βύρωνος, Καποδιστρίου που οδηγούν στο Κουρσούμ τζαμί νότια του Ληθαίου. 11 Το σχέδιο συντάσσεται από τον μηχανικό του Δήμου Μένανδρο Ποτεσσάριο, ο οποίος προσελήφθη για τον σκοπό αυτό στις ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 255

13 Ρυμοτομικό Σχέδιο της πόλης των Τρικάλων (1885) Με το νέο σχέδιο χαράζονται οι σημερινοί βασικοί οδικοί άξονες της πόλης κάθετοι μεταξύ τους, η Ασκληπιού - Κονδύλη, και η Λαρίσης - Σαράφη, καθώς και ένα μεγάλο πλέγμα μικρότερου πλάτους δρόμων. Στο σημείο συνάντησης τους πάνω στην καμπή του Ληθαίου, δημιουργείται μεγάλος κοινόχρηστος χώρος, που σε μεγάλο βαθμό διατηρείται σήμερα. Κατά μήκος των κύριων οδικών αξόνων και κατά μήκος των οχθών του Ληθαίου προβλέπονται δενδροστοιχίες. Στο σχέδιο προβλέπονται και άλλες μεγάλων διαστάσεων ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 256

14 πλατείες, και κήποι που όμως στην πλειοψηφία τους καταργήθηκαν με το επόμενο ρυμοτομικό σχέδιο της πόλης. Το σχέδιο ρυμοτομούσε πολλές ιδιοκτησίες με σπίτια και μαγαζιά και με η εφαρμογή του δημιουργούσε όπως είναι φυσικό, πολλά κοινωνικά προβλήματα και αντιδράσεις. Αποσπάσματα των εφημερίδων της εποχής, παρέχουν ορισμένες πληροφορίες σχετικές με το θέμα: Η εφημερίδα «ΤΡΙΚΚΑΛΑ» στο φύλλο της αναφέρεται στην κατασκευή πεζοδρομίων εκατέρωθεν του ποταμού, η εφημερίδα «Οι Εργάται» γράφει «Αι δύο προπάντων οδοί αι μέλλουσαι να διασχίζωσι την πόλιν οριζοντίως και καθέτως καταστρέφουσι ολοκλήρους συνοικίας, κόπτουσι τας καλλιτέρας οικοδομάς» ενώ ο ανταποκριτής της αθηναϊκής εφημερίδας «Ημέρα» γράφει για τον Δήμαρχο Ραδινό ότι «κατέστρεψε παν ότι εύρεν εκ των προκατόχων του αυτού Οθωμανών». Τον Οκτώβριο του 1887 η μεταμόρφωση της πόλης επισημαίνεται από την εφημερίδα «Θεσσαλιώτις» όπου αναφέρεται πως «τα Τρίκαλα, ρυμοτομούμενα τίθενται εν κανονικώ σχεδίω και ευθυγραμμία, πολλά παλαιά καταστήματα ασβεστολιθόκτιστα κατεδαφίστηκαν χάριν εφαρμογής του σχεδίου, νέα δε ανεγείρονται εν τω σχεδίω επίσης λιθόκτιστα, μεγαλοπρεπή και ωραία, παριστώντα εις τον θεατήν αλλοίαν όψιν της πόλεως, ευφρόσυνον και θελκτικήν», για να επανέλθει την επόμενη χρονιά ( ) γράφοντας ότι «η πόλις ολοέν εξαπλούται και επεκτείνεται ως εκ της ανεγέρσεως ωραίων οικοδομών και βαίνει επί το ευρωπαϊκότερον». Η πόλη μεταμορφώνεται σταδιακά με την εφαρμογή του νέου σχεδίου που δυστυχώς σήμαινε την απώλεια σημαντικών ιστορικών στοιχείων της. Στο τέλος της δεκαετίας του 1880, η τότε δημοτική αρχή, με δήμαρχο, τον Γ. Κανούτα, κατεδαφίζει το τζαμί, που είναι στην κεντρική πλατεία και ξηλώνει τα δύο νεκροταφεία και τις μαρμάρινες πλάκες του τις χρησιμοποιούν οι Τρικαλινοί για να πλακοστρώσουν τις αυλές τους. Τα θεμέλια του τζαμιού αυτού υπάρχουν ακόμα, κάτω από το δάπεδο της πλατείας. Διαμορφώνεται ο χώρος και δημιουργείται ένα είδος πλατείας, με την φύτευση ορισμένων δένδρων, όπως ακακίες, που οι Τρικαλινοί την αποκαλούν «Μεγάλη Πλατεία». Αργότερα το 1907 με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου ονομάζεται «Πλατεία Ενώσεως» προς τιμήν της ένωσης της Θεσσαλίας το 1881 με την υπόλοιπη Ελλάδα. Το μπεζεστένι, μεγάλο εμπορικό συγκρότημα, που βρισκόταν στο παλιό εμπορικό κέντρο στη θέση του σημερινού Ο.Τ.Ε., στα πρώτα χρόνια μετά την απελευθέρωση, λειτουργεί όπως παλιά και μάλιστα στεγάζει και νέου είδους μαγαζιά, όπως ζυθοπωλεία. Σταδιακά ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 257

15 όμως υποβαθμίζεται και τέλος κατεδαφίζεται και για να ανεγερθούν στη θέση του νέα καταστήματα και να διανοιχθούν και νέοι δρόμοι όπως προέβλεπε το νέο σχέδιο μεταξύ των σημερινών οδών Αθ. Διάκου και της 25 ης Μαρτίου. Στην κεντρική πλατεία παραμένει για λίγα χρόνια ακόμη το παλιό τζαμί της πόλεως του Χατζή Τουρχάν Βεή (Παζάρ Τζαμί). Απέναντι από το τζαμί στη γωνία των σημερινών οδών Στουρνάρα και Ερμού υπήρχαν Τούρκικες φυλακές που έφθαναν μέχρι την οδό Σαράφη και την οδό Χατζηπέτρου. Ένα μέρος τους κατά τον ατυχή πόλεμο του 1897 μετατράπηκε σε Τούρκικο λουτρό (Χαμάμ). Το κτίριο αυτό σώζεται ακόμα και σήμερα και βρίσκεται επί των οδών Σαράφη και Χατζηπέτρου. Ένα άλλο έργο για την αναμόρφωση της πόλεως ήταν η κατασκευή της κεντρικής γέφυρας το Με την τοποθέτηση της κεντρικής γέφυρας και την κατασκευή του σιδηροδρομικού σταθμού στην άλλη άκρη της πόλης παρουσιάστηκε επιτακτική η ανάγκη διάνοιξης της οδού Ασκληπιού -τότε οδός Σιδηροδρόμου- η οποία πραγματοποιήθηκε στην δεκαετία του Το 1937 τις παραμονές του Β Παγκοσμίου πολέμου τα Τρίκαλα αποκτούν και νέο ρυμοτομικό σχέδιο που επεκτείνει το αρχικό σχέδιο, δυστυχώς όμως καταργεί σημαντικούς κοινόχρηστους χώρους που προέβλεπε το σχέδιο του 1885 όπως φαίνεται στο συνημμένο διάγραμμα. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 258

16 Ρυμοτομικό Σχέδιο της πόλης των Τρικάλων (1937) Σήμερα με νεότερα ρυμοτομικά σχέδια η πόλη έχει επεκταθεί αρκετά και έχουν θεσπιστεί μικρές τροποποιήσεις στα αρχικά σχέδια. Στον σημερινό ιστό διατηρούνται ακόμη κάποιες χαράξεις προεπαναστατικές, οι οποίες δεν ακολούθησαν το εγκεκριμένο ρυμοτομικό, με ερειπωμένα αντίστοιχης εποχής κτίρια. Στον ιστορικό χάρτη της μελέτης, αναλύεται η ιστορική εξέλιξη του σχεδίου της πόλης. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 259

17 Α Πολιτιστικό απόθεμα Βαθμός προστασίας του Στοιχεία φυσικού περιβάλλοντος Ο ποταμός Ληθαίος, παραπόταμος του Πηνειού που διασχίζει την πόλη, ο λόφος του προφήτη Ηλία και ο λόφος του Κάστρου που δεσπόζουν στα βόρεια της πόλης και οι ιστορικές δενδροστοιχίες που πλαισιώνουν τις κεντρικές λεωφόρους, αποτελούν τα κατ εξοχήν σημαντικά και ιστορικά στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος της πόλης. Σημαντικό φυσικό στοιχείο που διαμόρφωσε διαχρονικά τη φυσιογνωμία της πόλης αποτελεί ο ποταμός Ληθαίος, ο οποίος όμως παρά την σημαντική του παρουσία, και το στοιχείο του «πράσινου» που συνδυάζει, εμφανίζεται σε κάποια σημεία της πόλης απομακρυσμένος από τη ζωή και τις δραστηριότητες των κατοίκων. Ο Ληθαίος ποταμός Ο λόφος του προφήτη Ηλία, σημαντικός πνεύμονας πρασίνου της πόλης και ο λόφος του Κάστρου, ιστορικό τοπόσημο και ο σημαντικότερος ίσως ελεύθερος χώρος της πόλης δεν έχουν δραστηριοποιηθεί πλήρως λειτουργικά από τους κατοίκους. Αρχαιολογικός πλούτος Ανασκαφές Πρόσφατες, σχετικά, έρευνες και δοκιμαστικές ανασκαφές στον περίγυρο του Κάστρου βεβαιώσαν την προϊστορική κατοίκηση του χώρου και «την ίδρυσιν της πόλεως εις τα μέσα τουλάχιστον της 3 ης χιλιετίας π.χ.» (Μαρία Δ. Θεοχάρη, Εκ της Προϊστορικής Τρίκκης, Θεσσαλικά, 1959, σ. 70). Η συγγραφέας σημειώνει : «Εις τον κύριον τομέα των ανασκαφών αυτών μεταξύ της οικίας Ζουρνατζή παρά την οδόν Καλαμπάκας και του ναού του Αγ. Νικολάου και εις άλλα σημεία της περιοχής (ως εις τα δυτικάς κλιτύς της ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 260

18 Ακροπόλεως και επ αυτής) ηνοίχθησαν πολλαί δοκιμαστικαί τάφροι, αι οποίαι συχνά έφθασαν μέχρι του στερεού εδάφους. Εκ των βαθυτέρων στρωμάτων των τάφρων προήλθε και προϊστορικόν υλικόν μόνον όστρακα αγγείων χωρίς μέχρι στιγμής αρχιτεκτονικά λείψανα» (εν. αν. σ. 71). Τα κεραμικά ευρήματα ανήκαν στην πρώϊμη, την Μέση και την Ύστερη Χαλκοκρατία, κατά τον ορισμό της ανασκαφέως και εκάλυπταν το χρονικό διάστημα από το π.χ. περίπου. Η συγγραφεύς υποθέτει ότι «Ο συνοικισμός της Πρωτοχαλκής και Μεσοχαλκής Περιόδου εξετείνετο πιθανώς περί την Ακρόπολιν, αλλά πλην μικράς δοκιμής κατά την δυτικήν κλιτύν, δεν ηρευνήθη ακόμη ανακαφικώς». Θεωρεί τον τεκμαιρόμενο προϊστορικό οικισμό μεμονωμένο διότι δεν ευρέθησαν αγγεία urfirnis (πρωτογάνωτα) και Μινύεια αρκετά, ενώ σημειώνει ότι το τέλος του επέρχεται περί το 1200 π.χ. και υποθέτει σύνδεσή του με εισβολή Θεσσαλών 60 έτη μετά τα Τρωϊκά (περί το 1190 π.χ.) κατά την μαρτυρία του Θουκυδι δη (Α 12, 16-17). Είναι αφ ενός λογικό και αφ ετέρου τεκμαίρεται η παρουσία οικιστικού πυρήνα περί το γεωλογικόν ύψωμα της Ακρόπολης-Κάστρου από τα μέσα της 3 ης χιλιετίας π.χ. μέχρι το τέλος του μυκηναϊκού Ανακτορικού Κύκλου, περί το 1200 π.χ. Ανάλογη εικόνα προκύπτει για πολλά άλλα κέντρα του ελλαδικού χώρου. Ο χώρος αυτός, ιδιαίτερα οι νότιες και ανατολικές υπώρειες του υψώματος, ως καταλληλότερες από άποψη οικιστική, δηλαδή, κλιματολογική, μέχρι τις όχθες του Ληθαίου, απετέλεσαν τον οικιστικό και ιστορικό πυρήνα ης πόλεως και μάλιστα εν διαχρονία και πρέπει να ερευνηθούν και να προστατευθούν με παρεμβάσεις (απαλλοτριώσεις, τροποποίηση ή κατάργηση ρυμοτομικού σχεδίου, θέσπιση αδόμητου καθεστώτος, ανασκαφές, συντήρηση και ανάδειξη αρχαίων καταλοίπων και νεώτερων μνημείων, αλλού με προτεραιότητα υπέρ των πρώτων αλλού με συνύπαρξη και συλλειτουργία με τα δεύτερα). Οι ανασκαφές στην περιοχή της αρχαίας Τρίκκης και οι παλαιότερες των Ziehen-Amelung (Ath. Mitteilungen, 17, 1892, σ. 195 εξ.) και του Π. Καστριώτη, (Το εν Τρίκκη Ασκληπιείον, 1903) και οι νεώτερες του Δ. Θεοχάρη και των συνεργατών του (1956 και εξής, Υπουργείο Παιδείας και Αρχαιολογική Εταιρεία) υπήρξαν αποσπασματικές λόγω εγγενών δυσχερειών (έλλειψη ανασκαφικού χώρου, ανάγκη απαλλοτριώσεων, μικρές πιστώσεις, έλλειψη μουσειακού χώρου κλπ). Το συμπέρασμα των ανασκαφών της δευτέρας αυτής περιόδου συνοψίζει ο Δημ. Θεοχάρης ως εξής : «Αι νεώτεραι ανασκαφικαί έρευναι έδειξαν ότι και το κτήριον του Καστριώτου και το παρ αυτό αποκαλυφθέν έτερον μέγα δημόσιον οικοδόμημα ανάγονται εις προκεχωρημένους χρόνους της ρωμαϊκής περιόδου. Ω ς α π λ ή ν δ ε υ π ό θ ε σ ι ν δυνάμεθα να προσθέσωμεν ότι εις την θέσιν αυτήν υπήρχον παλαιότερα κτήρια των ελληνιστικών ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 261

19 χρόνων. Αν τα κτίσματα αυτά ανήκον εις το Ασκληπιείον δεν δύναται προς το παρόν να αποδειχθή καίτοι παρομοία ερμηνεία φαίνεται πολύ φυσική» (βλ. Δ. Ρ. Θεοχάρη, Ανασκαφικαί έρευναι εν Τρι κκη, Πρακτικά Αρχ. Εταιρείας (ΠΑΕ) 1958 σ. 79). Οι Amelung και Ziehen ενόμισαν ότι απεκάλυψαν το υπόγειον Άβατον του Ασκληπιείου που αναφέρεται στην επιγραφή του Ισύλλου (Kavvadias, Fouilles d Epidaure, κ. 7,30) στην πλαγιά της σημερινής Ακρόπολης, αλλά η ταύτιση δεν έγινε δεκτή. Ο Δ. Θεοχάρης εις τα ΠΑΕ 1958 σ. 79 σημειώνει: «Πρέπει να επεκταθούν αι έρευναι και εις άλλας θέσεις εις την μεταξύ του Ληθαίου και των ΝΑ υπωρειών της Ακροπόλεως περιοχήν, όπου κατά τας πιθανωτέρας εικασίας, κρύπτεται το Ασκληπιείον». Το φερόμενον ως Ασκληπιείον από τον Καστριώτη και ερμηνευόμενον ως ρωμαϊκός Λουτρώνας από τον Δ. Θεοχάρη, καθώς και τα παρακείμενον μέγα δημόσιον κτήριον, πιθανώτατα Στοά, που περιέκλειε ένα εσωτερικό χώρο, βρίσκονται «εις τον προ του ναού του Αγίου Νικολάου ανοικτόν χώρον» (Έργον 1958 σ. 68 και ΑΔ 20 (1965) Χρονικά σ. 313 κ.ε., Σχέδιον 1). Το αποκαλυφθέν το έτος 1965 τμήμα του Στωϊκού κτηρίου μετρεί μήκος 34 μ. (τελικά έφθασε τα 64 μ. με τις ανασκαφές του 1958, ΑΔ 16, 1960, σ.170, βάθος 1,75, τοίχος εκ τριών δόμων, σπουδαίον κτήριον ρωμαϊκών χρόνων αρίστης κατασκευής (ΠΑΕ 1958 σ. 69), Πώρος περιοχής : υποπράσινος, σαπόπετρα) και έχει εσωτερικό χώρο πλάτους 10,45 μ., ο οποίος σε βάθος 2 μ. απεκάλυψε ψηφιδωτά έξοχης τέχνης «διονυσιακού, πιθανώς χαρακτήρος. Κατά το αριστερόν άκρον φαίνεται ανήρ γέρων, φαλακρός και ενδεδυμένος μηλωτήν κεκυφώς επί καλπάζοντος ημιόνου (εικ. 72) ενώ δεξιά παρίσταται νέος εν ηρωϊκή γυμνότητι (εικ. 73) χειρονομών προς την κατεύθυνσιν του γέροντος και κρατών δια της αριστεράς συνεστραμμένην ταινίαν». (Έργον 1958, σ. 70). Κατά τους ανασκαφείς «παρόμοια θέματα δεν είναι αντίθετα για τον ξενώνα ή ανάλογα κτήρια του Ασκληπιείου» (αυτόθι σ. 71), επιφέρεται, όμως, ότι «είναι αδύνατος η ερμηνεία του πολυτελούς και ασφαλώς δημοσίου οικοδομήματος, το οποίον εκόσμουν τα ψηφιδωτά». Αυτό που ο Καστριώτης εξέλαβε ως Ασκληπιείον, ο Θεοχάρης το εταύτισε με Λουτρώνα των ρωμαϊκών αυτοκρατορικών χρόνων, στον οποίον ευρέθη υπόκαυστον και ανάλημμα εκ κυβολίθων πλάτους 1,05 μ., που κατεστράφη τον Δ αι. μ.χ. (βλ. ΑΔ 16 (1960) [1962] σ. 189, Πίν. 152 γ). ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 262

20 Άποψη του Ασκληπιείου Τοίχος κτηρίου Καστριώτη πάχ. 1,20 μ. από ασβεστολιθικούς κυβόλιθους με αντηρίδες, σωζ. ύψος 3,05 μ. μήκος 30 μ. Λουτρών και υπόκαυστο του 4ου αι. μ.χ. Το Στωϊκόν κτήριον που ευρέθη παρά τον Λουτρώνα (βλ. ΑΔ20 (1965) Χρονικά, Σχ. 1,Β) ανάγεται κατά τον Δ. Θεοχάρη «εις οψίμους ελληνιστικούς χρόνους, εις την αρχικήν του μορφήν» (σύνδεσμοι δόμων, τοιχοποιϊα, κεραμεικά ευρήματα» (ΑΔ 20, 1965, σ. 313). Επαναχρησιμοποιήθη στους ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους και βραδύτερον υπέστη επισκευές και διασκευές, οπότε (2 ος αι. μ.χ.) διεκοσμήθη με λαμπρά ψηφιδωτά. Έχει κατεύθυνση από ΒΑ προς ΝΔ και είναι δρομικό (στωϊκό), «εν συνεχεία στρέφεται κατ ορθήν γωνίαν προς ΒΔ και φαίνεται ότι περιέκλειε κτίσματα ιερού προορισμού» (αυτόθι). Ο ανασκαφέας αναφέρεται σε μικρά τεμάχια επιγραφών εκ μαρμαρίνων στηλών «ανήκοντα καταφανώς εις ψηφίσματα των Τρικκαίων ή άλλων πόλεων του Κοινού των Θεσσαλών» (2 ος 1 ος αι. π.χ.) (αυτόθι Σχ. 2). Ορθά επισημαίνει ο ανασκαφέας ότι η ανάθεση έγινε στο επισημότερο Ιερό ή το επιφανέστερο σημείο της πόλεως. Μία δοκιμαστική τομή προ του Ναού της Παναγίας Φανερωμένης (αυτόθι σχ. 1, Δ) απεκάλυψε τμήμα περιστυλίου που ανήκε σε κτίριο άλλου προσανατολισμού, ρωμαϊκών, επίσης, χρόνων. Βαθύτερα ευρέθη κεραμεική ελληνιστικών και κλασσικών χρόνων και πήλινη προτομή Δήμητρος. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 263

21 Η κύρια αίθουσα του μεγάλου στωϊκού κτιρίου αποκάλυψε και άλλα ψηφιδωτά. Πλαίσιο 4 Χ 2 μ. με κοσμητικό περίγυρο εικονίζει μορφή γενειοφόρου ανδρός αίροντος πέλεκυν θρακικόν (διπλούν) που ετοιμάζεται να πλήξει άμπελον, ενώ γυναικεία μορφή υψούται κρατούσα αριστερά πυρσόν και εμποδίζουσα δια της δεξιάς τον άνδρα. Κάτω από αυτήν την παράσταση υπάρχει άλλη μορφή επιγραφομένη ΘΡΑΚΗ. Πρόκειται για μυθολογική σκηνή αναφερομένη στον θράκα βασιλέα των Ηδωνών Διομήδη (αυτόθι Πιν. 372 α και β). Εις το αριστερόν άνω μέρος του πλαισίου υπάρχει επιγραφή : Τίτος Φλάβιος Ερμής και Βά ] σσος Ερμού [υι] οί εαυτοίς τω[ν γ]ραφομέν [ων ψη] φοθέται Υπεράνω ευρέθη κεραμικός κλίβανος με αγγεία εφυαλωμένα και εγχάρακτα (sgrafitto) του 14 ου αι. μ.χ. Άλλα ευρήματα : Ψηφιδωτά δάπεδα σε μικρό βάθος μαρτυρούνται από εργασίες σε άλλα σημεία της πόλης και κρατεί στοιχεία ο Δήμαρχος κ. Μάτης. Πρωτογεωμετρικά αγγεία (αρ. 14) προερχόμενα από το Β άκρον της πόλεως φυλάσσονται στο Δημαρχειο (αυτόθι σ. 316) ενώ Πρωτογεωμετρικοί τάφοι (10 ος αι. π.χ.) βρέθηκαν πρόσφατα στο Φίκι, ΝΑ των Τρικάλων (Lauffer, Griechenland, λ. Trikala). Το κτήριον Β συνεχίζει προς την οδόν 25 ης Μαρτίου σε απόσταση τουλάχιστον 70 μ. Ο ανασκαφέας σημειώνει : «Πιθανόν τόσο θα είναι και το πλάτος του κτηρίου αν είναι τετράγωνον». Εσωτερικά τεκμαίρεται Ναός ή Βωμός με ψηφίσματα. Οι ανασκαφές του 1966 έγιναν στην οδό 25 ης Μαρτίου (τάφρος 13μ. Χ 11 (μήκος) και έφθασε σε βάθος 5 μ. (ΑΔ 21, 1966, Χρονικά σ. 247). Σημαντική η Στρωματογραφία του χώρου. Εκ των κάτω προς τα άνω έχει ως εξής : α) 0,25 0,54 μ. Πρώϊμη και μέση Χαλκοκρατία β) 0,16 0,33 μ. (πάχος στρώματος) Μυκηναϊκή εποχή γ) 0,15 0,29 στρώση χαλίκων και άμμου από Ληθαίο δ) 0,25 0,40 όστρακα κλασσικών και ελληνιστικών χρόνων ε) μάργη χωρίς ευρήματα στ) 0,10 0,78 Στρώμα καταστροφής (τέφρα-άνθρακες) ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 264

22 Ελληνιστικά όστρακα 15 θραύσματα επιγραφών (ψηφίσματα ;) (βάθος 3,50 μ.). ζ) μέχρι βάθους 1,87 μ. ρωμαϊκοί-παλαιοχριστιανικοί χρόνοι η και θ) στρώμα Βυζαντινό και Τουρκοκρατίας Προ της εκκλησίας της Φανερωμένης τομή απεκάλυψε τον δυτικώτερο εξωτερικό τοίχο της Στοάς «του μεγάλου Δημοσίου Κτηρίου» σε απόσταση 65,50 μ. από την Ανατολική πλευρά της. Το αρχικό εσωτερικό πλάτος του κτηρίου είναι 53 μ. και το εξωτερικόν 78 μ. (εάν η Στοά και εις την Δυτικήν πλευράν του έχει το αυτό πλάτος, ήτοι θα είναι 12,50 μ.). Οικόπεδο Τακιτζή : μεγαρικοί σκύφοι (ΠΑΕ 1958, σ. 69) 2 ος αι. π.χ. Η ανασκαφή του μ. από Ληθαίο, 200 μ. από Ακρόπολη Πιθανή Παλαιοχριστιανική Βασιλική στον αυχένα από το Κάστρο προς τον λόφο προφ. Ηλιού (ΠΑΕ 1958 σ. 69) (βλ. Ορλάνδος, Αρχείον των Βυζαντινών Μνημείων της Ελλάδος, 2, 1959, (2ο μισό 5ου αι. μ.χ. λείψανα ψηφιδωτών δαπέδων με επιγραφή), 3 τάφοι πλησίον την ορίζουν ως Κοιμητηριακή (ΠΑΕ 198, σ. 69). Δυτικές υπώρειες Κάστρου Οικοδομήματα 5 ου αι. μ.χ. Πώρινοι τοίχοι και αναλήμματα ρωμαϊκών χρόνων Όστρακα ελληνιστικά-πρωτογεωμετρικά ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ Ουδέν ευρέθη σε τομή παρά την Πύλην του Φρουρίου στο πρώτο (κατώτερο) επίπεδο. ΘΕΣΙΣ ΛΕΣΤΕΝΟ Δυτικά της πόλης Προϊστορικός οικισμός-όστρακα ρυθμού Διμηνίου (νεωτέρα Νεολιθική) ΧΩΡΙΟ ΠΙΤΣΑΡΙ ΑΡΤΕΣΙΑΝΟΝ Συνοικισμός Αρχαιοτέρας Νεολιθικής (Σέσκλο) ΧΩΡΙΟ ΑΓΡΙΛΙΑ Στα σύνορα με Δυτική Μακεδονία (Νομός Γρεβενών) υπάρχουν μυκηναϊκά ευρήματα ΜΑΓΟΥΛΙΤΣΑ Συνοικισμός της Αρχαιοτέρας και Νεωτέρας Νεολιθικής, 1000 μ. Α. του 9 ου χλμ. Της οδού Καρδίτσας-Τρικάλων (προ-σέσκλο και Πρωτο-Σέσκλο). Θεσσαλικές επιτύμβιες στήλες Εστιαιώτιδος : ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 265

23 1) Από Γόμφους : Εχένικος από Καλογέρι που βρίσκεται στην Πίνδο, 8 ώρες από Τρίκαλα, 2 ο τέταρτο 4 ου αι. π.χ. επιτύμβια στήλη του νέου Εχενίκου με επιγραφή : ΣΑΜΑ ΓΥΝΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΕΣ ΕΠΕΣΤΗΣΑΝ ΕΧΕΝΙΚΩ ΕΙ ΤΙΣ ΚΗΝΑΙΔΑΙ ΚΕΙΜΕΝΩ ΕΣΤΙ ΧΑΡΙΣ (βλ. Ρωμαίος, Αρχ. Δελ. 5, 1919, 123 Εικ. 1-5, SEG ΙΙ, 358, H. Biesantz, Die Thessalischen Grabreliefs, PHVZ, 1965 αρ. 3). 2) Από Πελίννα (Πελινναίον) Στήλη με παράσταση ιππέα που χρονολογείται περί το 340 μ.χ. Μουσείο Λούβρου : Λούβρο αριθμ. 836 H. Biesantz, έν. αν. αρ. 34 ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ (1976, 1979, 1993) ΟΙΚΟΠΕΔΑ ΠΥΡΓΙΩΤΗ, Μ. ΙΤΣΙΟΥ, ΓΡ. ΚΑΛΦΑ Στον χώρο του Ασκληπιείου (βλ. αρχαιολογικές εκθέσεις) Τα λείψανα της αρχαίας πόλεως Τρίκκης (Ασκληπιείο) και το ψηφιδωτό δάπεδο νάρθηκος παλαιοχριστιανικής βασιλικής μεταξύ του λόφου του Κάστρου και του λόφου του προφήτη Ηλία προστατεύονται με την ΥΑ / , ΦΕΚ 38Β/ Μέχρι σήμερα που συντάσσεται η μελέτη η Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και η Εφορία Νεωτέρων Μνημείων δεν απάντησαν στα έγγραφά μας για την χορήγηση στοιχείων ώστε να είναι εφικτή η παρουσίασή τους (διατάγματα - ΦΕΚ προστασίας κλπ) στο παρόν κείμενο της Α φάσης της μελέτης και η τοποθέτησή τους στον αντίστοιχο χάρτη. Τα στοιχεία που αναφέρονται στο κείμενο βρέθηκαν από διάφορες πηγές μεταξύ των οποίων κυρίως η Δ/νση Εθνικού Αρχείου Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού. Τα μνημεία στην πόλη. Το κάστρο που επιστέφει έναν χαμηλό λόφο στα βόρεια της σημερινής πόλης, αποτελεί το σημαντικότερο ιστορικό στοιχείο και τοπόσημο της πόλης. Η παρουσία του αναφέρεται από τους μεσαιωνικούς χρόνους ενώ χρονολογείται πιθανότατα από τους ελληνιστικούς χρόνους 12. Ο W. Leake μνημονεύει και αρχαίους δόμους εντοιχισμένους στο μεσαιωνικό 12 Εγκυκλοπαίδεια Πυρσός και Ήλιος ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 266

24 Κάστρο. Αποτελείται από τρία αλλεπάλληλα διαμερίσματα εκ των οποίων το υψηλότερο περιλαμβάνει ισχυρό τείχος, μέσα στο οποίο σώζονται μεσαιωνικά κτίσματα και αρχαία λείψανα, μεταξύ των οποίων και αναθηματική επιγραφή, αναφερόμενη στη θεά Αρτέμιδα, η οποία αποκαλύφθηκε το 1902 από τον Π. Καστριώτη 13. Μέσα στο κάστρο σώζονται επίσης οι ναοί Αρχαγγέλου Μιχαήλ και Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (13ος αιώνας). Μέσα στο κάστρο δεσπόζει το ρολόι που τοποθετήθηκε σε αυτή τη θέση από τους Τούρκους, στα μέσα του 17ου αιώνα. Στην ίδια θέση τοποθετήθηκε το 1936 από το δήμαρχο Τρικκαίων Θ. Θεοδοσόπουλο ένα άλλο ρολόι, ύψους 33 μ., το οποίο βομβαρδίστηκε από γερμανικά αεροπλάνα το Το μνημείο προστατεύεται με το Β.Δ Φ.Ε.Κ. 28/Α και την ΥΑ 81/Φ32/48306π.ε./1176π.ε./ Φ.Ε.Κ. 209/ Για τα μνημεία που σώζονται εντός αυτού δεν στάθηκε δυνατόν να βρεθούν ειδικότερα στοιχεία (Διατάγματα Προστασίας κλπ), καθ όσον ως αναφέρθηκε δεν είχαμε απαντήσεις από την αρμόδια Εφορία. 13 Εγκυκλοπαίδεια Πυρσός ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 267

25 Οι εκκλησίες. Αρκετές εκκλησίες κοσμούν την πόλη, οι οποίες βρίσκονται -όπως είναι φυσικό- στο Βαρούσι, όπου χαρακτήριζαν πιθανότατα κέντρα χριστιανικών ενοριών. Αναφέρονται στη συνέχεια με τις αποφάσεις κήρυξής τους από το ΥΠΠΟ. ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΕΠΙΣΚΕΨΗΣ Υ.Α. ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/81/Φ32/21384/532/ , Φ.Ε.Κ.1032/8/ Τρίκλιτη βασιλική, μεγάλων διαστάσεων, με προσκτίσματα στις τρεις πλευρές του κτισμένη πιθανόν στη θέση παλαιότερου ναού. Επιγραφή αναφέρει ότι η ανέγερση του ναού άρχισε το 1864 και τελείωσε το Μέσα στο ναό υπάρχει παρεκκλήσι του Αγίου Στυλιανού. Στο ναό έχει επιβληθεί ζώνη προστασίας 200μ. ΝΑΟΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ32/ΜΝΗΜ/21398/541/ , Φ.Ε.Κ.1048/Β/ Τρίκλιτη, ξυλόστεγη, καμαροσκέπαστη βασιλική που διαδέχθηκε παλαιότερο ναό σύμφωνα με επιγραφή, το Έχει ένα αξιόλογο ξύλινο τέμπλο που σύμφωνα με επιγραφή φιλοτεχνήθηκε το 1845, ενώ οι δεσποτικές εικόνες φιλοτεχνήθηκαν το Στο δελτίο κήρυξης της αναφέρεται ως «κύτταρο ενός σημαντικού και αξιόλογου συγκροτήματος των βυζαντινών μνημείων στο Βαρούσι». Στο ναό έχει επιβληθεί ζώνη προστασίας 200μ. ΝΑΟΣ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΥΑ /2952/ , Φ.Ε.Κ. 14Β/ Είναι η αρχαιότερη εκκλησία των Τρικάλων με τρίπλευρη κόγχη ιερού. Στο βόρειο νάρθηκα είναι διαμορφωμένο το παρεκκλήσι του Αγίου Σπυρίδωνα και στο νότιο νάρθηκα το παρεκκλήσι του Αγίου Ευθυμίου. Η βασιλική κοσμείται με τοιχογραφίες και παλιές εικόνες. ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ ΥΑ 12524/ , Φ.Ε.Κ.38/ Είναι τρίκλιτη βασιλική, που τιμάται στο όνομα της Θεοτόκου. Μπροστά από το ναό ανακαλύφθηκε μικρό τμήμα ρωμαϊκού περιστυλίου. Στον εξωνάρθηκα του ναού βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αγίου Φανουρίου. Στο άνω μέρος της κόγχης, κάτω από τη στέγη, είναι γραμμένη με κεραμίδια η χρονολογία ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 268

26 ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΕΛΕΗΜΟΝΑ και ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ στο Βαρούσι. Υ.Α.Β1/Φ32/64991/1312, , Φ.Ε.Κ. 148/Β/ Πρόκειται για παρεκκλήσι του παρακείμενου ναού Παναγίας Φανερωμένης. Είναι ναός μικρών διαστάσεων με τρίπλευρη κόγχη στην ανατολική πλευρά, που χρονολογείται γύρω στον 17 ο αιώνα. Σώζεται μεγάλο μέρος του τοιχογραφικού του διακόσμου. ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ Υ.Α.Β1/Φ32/65016/1313, , Φ.Ε.Κ. 170/Β/ Πρόκειται για ναϋδριο πλησίον του μητροπολιτικού ναού του αγίου Νικολάου. Σύμφωνα με ιδρυτική επιγραφή ο ναός χρονολογείται το έτος ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ και ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ. ΥΑ 12524/ , Φ.Ε.Κ.38/ Το Κουρσούμ τζαμί (ή τζαμί Οσμάν Σαχ) αποτελεί σπουδαίας καλλιτεχνικής αξίας μνημείο. Κτισμένο στα νότια της πόλης στην είσοδο από την πλευρά της οδού Καρδίτσης, περί το 1550 επί της εποχής του σουλτάνου Σελίμ, είναι έργο του ελληνικής καταγωγής αρχιτέκτονα Σινάν Πασά 14. Θεωρείται μοναδικό στην Ελλάδα γιατί έχει τον μεγαλύτερων διαστάσεων θόλο. Στα νότια του Τζαμιού σώζεται ο Τουρμπές (μαυσωλείο) του Οσμάν Σαχ, που είναι οκταγωνικό κτίσμα με θόλο. 14 Εγκυκλοπαίδεια Πυρσός. Στοιχεία βασισμένα σε ανακοίνωση του Αν Ορλάνδου στα πρακτικά Ακαδημίας Αθηνών 1929, τεύχος 8 ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 269

27 Το 1993 το Τζαμί ανακατασκευάστηκε και είναι μνημείο προστατευόμενο από την UNESCO. Έχει κηρυχθεί από το ΥΠΠΟ με την απόφαση ΒΔ Φ.Ε.Κ. 245/Α/ Το χαμάμ στην παλιά αγορά. Διασώθηκε από την κατεδάφιση αλλά είναι πολύ αλλοιωμένο και δυσανάγνωστο με τη νέα του χρήση. Έχει κηρυχθεί από το ΥΠΠΟ με την απόφαση: ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Β1/Φ32/34439/663/ , Φ.Ε.Κ. 1029/Β/ ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 270

28 Αξιόλογα αρχιτεκτονικά σύνολα. Η συνοικία «Βαρούσι» 15 η παλαιότερη ελληνική συνοικία της πόλης, αναπτυγμένη ελεύθερα στις ανατολικές υπώρειες του λόφου του Κάστρου, αποτελεί αξιόλογο αρχιτεκτονικό σύνολο της πόλης, με μεγάλη ιστορική σημασία, λόγω του διατηρημένου μεσαιωνικού πολεοδομικού ιστού της, των χαρακτηριστικών λαϊκών κατοικιών της και των βορειοελλαδικού τύπου αρχοντικών, με τις μεγάλες συχνά αυλές πίσω από υψηλούς μαντρότοιχους τα χαγιάτια και τα σαχνισιά. 15 Βλέπε δημοσίευση «Τρίκαλα» της Φανής Τσαπάλα Βαρδούλη, στην σειρά «Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική» τόμος 6. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 271

29 Χαρακτηριστικές εικόνες από τη συνοικία «Βαρούσι» Μεγάλος αριθμός εκκλησιών, ανοικοδομημένες οι περισσότερες τον 19 ο αιώνα, εμπλουτίζουν το παραδοσιακό σύνολο. Το Βαρούσι έχει κηρυχθεί ως «παραδοσιακό τμήμα της πόλης» με το Π.Δ (ΦΕΚ 201Δ/5-4-79), και έχει αποκτήσει ειδικούς όρους δόμησης (Σ.Δ 1,2 και μέγιστο ύψος 2 ορόφων με 9.00 μ). με το Π.Δ. της κήρυξής του και το Π.Δ (ΦΕΚ 529Δ/ ). Στο κηρυγμένο τμήμα επήλθε μικρή αύξηση των ορίων του με το Π.Δ (ΦΕΚ 886Δ/ ). ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 272

30 Για την συγκεκριμένη συνοικία έγινε συνολική μελέτη των κτισμάτων της (στα πλαίσια της ΕΠΑ το 1987) με βάση την οποία τα παλαιότερα κτίσματα χρονολογήθηκαν από το 1800 ως το 1900 και για 55 από αυτά προτάθηκε ο χαρακτηρισμός τους ως διατηρητέων με «απόλυτη προστασία» ή «προστασία όψεως» η «προστασία κελύφους» Για το σύνολο των κτισμάτων αυτών δεν προχώρησε κήρυξή τους από το ΥΠΕΧΩΔΕ ενώ μεμονωμένα κτίσματα έχουν κηρυχθεί από το ΥΠΠΟ (με παλαιότερες κηρύξεις το 1965) η κηρύσσονται και σήμερα σε όσες περιπτώσεις αιτείται άδεια κατεδάφισης τους. Ως αποτέλεσμα της έλλειψης νομοθετημένης προστασίας των κτισμάτων στο Βαρούσι, πολλά σημαντικής ιστορικής και αρχιτεκτονικής αξίας κτίσματα απειλούνται με κατεδάφιση από τους ιδιοκτήτες τους παρότι η περιοχή έχει χαρακτηρισθεί «παραδοσιακό τμήμα» από το ΥΠΕΧΩΔΕ και επιπλέον κάθε πράξη δόμησης ή κατεδάφισης ελέγχεται από την εφορία νεωτέρων μνημείων του ΥΠΠΟ, σύμφωνα και με το νέο αρχαιολογικό νόμο. Το «παλαιό εμπορικό κέντρο» αναπτύσσεται στο βόρειο τμήμα του ποταμού Ληθαίου και αποτελεί άμεση συνέχεια της παλαιότερης συνοικίας Βαρούσι. Περιλαμβάνει την κεντρική πλατεία Στρ. Σαράφη, 36 ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα και τμήμα από 3 άλλα. Περικλείεται από τις οδούς Στρατηγού Σαράφη, τμήμα του οικ. τετρ. 171, τις οδούς Αμαλίας, Λαρίσης, Κλεμανσώ, 28ης Οκτωβρίου, τμήματα των οικ. Τετρ. 275 και 274, και τις οδούς Αθανασίου Διάκου, Νικοτσάρα, Νέλσωνος, Στρ. Σαράφη. Η έκταση της περιοχής είναι περίπου 98 στρέμματα και έχει διαστάσεις περίπου 220μ.Χ 440μ. Στα ανατολικά της περιοχής βρίσκεται το κτίριο της Νομαρχίας και η νέα Αγορά, στα βόρεια αναπτύσσονται περιοχές κατοικίας και δυτικά βρίσκεται το Βαρούσι. Συνδέεται με το νέο εμπορικό κέντρο μέσω των γεφυρών του Ληθαίου στα νότια της περιοχής. Ο πολεοδομικός του ιστός έχει προκύψει από την εφαρμογή του 1 ου ρυμοτομικού σχεδίου της πόλης του 1884, και ο κτιριακός του πλούτος χρονολογείται από τα τέλη του 19 ου και τις αρχές του 20 ου αιώνα Σημαντική μεταβολή στον προεπαναστατικό ιστό της περιοχής έγινε με την κατεδάφιση της παλαιάς αγοράς (Μπεζεστένι) που βρισκόταν στη θέση του σημερινού Ο.Τ.Ε. που σύμφωνα με μαρτυρίες έγινε στις αρχές το Η ενέργεια αυτή οδήγησε στην υλοποίηση του νέου ρυμοτομικού σχεδίου του 1884, μεταξύ των σημερινών οδών Αθαν. Διάκου και 25ης Μαρτίου, και στην ανέγερση νέων κτιρίων καταστημάτων και κατοικιών. Λίγο νωρίτερα -το στην ίδια περιοχή, κατεδαφίστηκε το 2 ο τζαμί της πόλης, ενώ διασώζεται στην οδό Σαράφη ένα χαμάμ αλλοιωμένο όμως από τη νέα του χρήση. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 273

31 Η γενική εικόνα του δομημένου χώρου είναι αυτή της εν σειρά δόμησης με χαμηλό -κατά κανόνα- ύψος κτιρίων. Υπάρχουν αρκετά ισόγεια καταστήματα, που καλύπτουν σχεδόν όλο το οικόπεδο (κάλυψη 100%) ενίοτε με πατάρι, ή διώροφα κτίρια με κατάστημα στο ισόγειο και κατοικία στον όροφο με έντονες επιρροές του νεοκλασικισμού στις όψεις τους. Η έντονη όμως ανοικοδόμηση που πραγματοποιήθηκε στα ελληνικά αστικά κέντρα από τα μέσα της δεκαετίας του 60, δεν άφησε ανεπηρέαστα και τα Τρίκαλα και κατ επέκταση την περιοχή του Παλαιού Εμπορικού Κέντρου. Η κυριότερη μεταβολή στο κτισμένο περιβάλλον της περιοχής μελέτης προήλθε από την ανοικοδόμηση και κάποιων πολυώροφων κτιρίων, πολυκατοικιών ή πολυκαταστημάτων, που αγνοούν την μικροκλίμακα της περιοχής και διασπούν την συνέχεια των μετώπων μεταβάλλοντας σημαντικά την καθ ύψος εικόνα του συνόλου. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 274

32 Χαρακτηριστικές εικόνες από το παλιό εμπορικό κέντρο Παρόλα αυτά σώζονται ακόμη ορισμένα παλαιά εμπορικά ισόγεια κτίσματα (τα παλιά μανάβικα) που σε συνδυασμό με κάποια χαμηλού ύψους νεώτερα διατηρούν την ανάμνηση του εμπορικού κέντρου του 19 ου αιώνα. Παρότι η εμπορική δραστηριότητα στα ισόγεια και η κατοικία στους ορόφους διατηρούνται σε σημαντικό βαθμό, τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να υποχωρούν κάτω από την πίεση των νέων και οικονομικά πιο αποδοτικών λειτουργιών αναψυχής που έχουν εισβάλει στην περιοχή και θυμίζουν το βράδυ την εικόνα του Ψυρή στην Αθήνα και των Λαδάδικων στη Θεσσαλονίκη. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 275

33 Ως ιστορικό κέντρο των Τρικάλων έχει θεωρηθεί από την πολιτεία το Βαρούσι, το οποίο έχει κηρυχθεί «παραδοσιακό τμήμα» και βέβαια κηρυγμένο μνημείο είναι και το Κάστρο. Η περιοχή του Παλαιού Εμπορικού Κέντρου όμως αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι και συνέχεια του Βαρουσιού και συμβάλλει καθοριστικά στην ολοκλήρωση της ταυτότητας του ιστορικού κέντρου της πόλης των Τρικάλων. Η διαπιστωμένη ανάγκη διατήρησης του χαρακτήρα του εμπορικού κέντρου, οδήγησε στην πρόταση της 5ης Εφορίας Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟ, με το υπ αριθμ. 520 της 16/12/81 έγγραφο, για χαρακτηρισμό σημαντικού αριθμού κτισμάτων στην περιοχή ως διατηρητέων. Το 1997 τέλος μετά από σχετική μελέτη που ανέθεσε ο Δήμος, ελήφθη απόφαση (με αρ. 134/ ) από το Δημοτικό συμβούλιο για τη συνολική κήρυξη διατηρητέων 182 κτιρίων της περιοχής και συμφωνήθηκαν οι ειδικοί όροι δόμησης και μορφολογικοί περιορισμοί που θα διέπουν την ανέγερση των νέων κτισμάτων. Η σημαντική αυτή απόφαση, παρότι υλοποιείται σε μεγάλο βαθμό από την πολεοδομία, δεν προχώρησε στην έκδοση σχετικού διατάγματος. Υπάρχουν και άλλα κτιριακά σύνολα στην πόλη, που διατηρούν ιστορικό αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον. Το χαρακτηριστικότερο εξ αυτών είναι το συγκρότημα του τζαμιού, των φυλακών και του Αγίου Κωνσταντίνου στο τέρμα των οδών Βύρωνος και Καποδιστρίου που βρίσκονται σε άμεση σχέση με τον Ληθαίο και η οδός Ασκληπιού ως ιστορικός άξονας που παρότι έχει χάσει οριστικά τον ιστορικό κτιριακό της πλούτο, διατηρεί σε κάποιο βαθμό την ανάμνηση της εικόνας που είχε στα τέλη του 19 ου και αρχές 20 ου αιώνα. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 276

34 Περιοχή φυλακών, τζαμιού Ιστορικές χαράξεις παραδοσιακός πολεοδομικός ιστός. Ο μεσαιωνικός ιστός των παλαιότερων οικιστικών πυρήνων της πόλης που διατηρείται μέχρι την απελευθέρωση της πόλης και εκτείνεται νοτιοανατολικά του βυζαντινού κάστρου στις δύο όχθες του Ληθαίου διακρίνεται για την ακανονιστία των χαράξεων και την φυσική του ανάπτυξη. Αντίθετα, οι νεώτεροι οδικοί άξονες που σχεδιάσθηκαν με το ρυμοτομικό σχέδιο του 1885, ακολουθούν ως επί το πλείστον το ιπποδάμειο σύστημα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις στα νότια του ποταμού Ληθαίου, ακολούθησαν τις χαράξεις της παλαιότερης πόλης. Ο πολεοδομικός ιστός της προεπαναστατικής πόλης και της πόλης του 19 ου αιώνα, θεωρείται στο σύνολό του διατηρητέος. ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 277

35 Ιστορικά κτίρια (λαϊκά, αρχοντικά, νεοκλασικά, μεσοπολεμικά, πρώτα βιομηχανικά) Μέσα στα προαναφερθέντα σύνολα, αλλά και εκτός αυτών η πόλη διαθέτει σημαντικό αρχιτεκτονικό πλούτο κτισμάτων διαφόρων εποχών και τυπολογιών τα περισσότερα των οποίων σημειώνονται στον ιστορικό χάρτη. Διατηρημένα ιστορικά κτίσματα στο νέο εμπορικό κέντρο Όσα είναι κηρυγμένα από το ΥΠΠΟ αναφέρονται στη συνέχεια. Είναι προφανές ότι απαιτούνται και άλλες κηρύξεις που θα συμπληρώσουν τις ήδη υπάρχουσες, για την προστασία όλων των ιστορικών κτισμάτων που έχουν διασωθεί στην πόλη. Ενδεικτικά αναφέρονται τα ακόλουθα : 1. Το αρχοντικό Θεοδοσοπούλου (Πύργος) 2. Ο Μύλος Τσαγκάδα και το Σχολείο Λογγάκι, 3. Μύλος Μπαλιάκου, 4. Το 7 ο δημοτικό σχολείο (το αρχικό μικρό κτίσμα και όχι οι νεώτερες επεκτάσεις) 5. Η Αγία Μονή (Θεοδοσόπουλος) ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 278

36 Είναι επίσης προφανές ότι οι κηρύξεις δεν επαρκούν για την προστασία των κτιρίων και την διατήρηση της φυσιογνωμίας της πόλης. Μία συνολική πολιτική που θα περιλαμβάνει ειδικές πολεοδομικές ρυθμίσεις και κίνητρα θα πρέπει να υποστηρίξει τις προτάσεις της μελέτης. ΔΩΡΟΘΕΑ ΣΧΟΛΗ Υ.Α. ΔΙΛΑΠ/Γ/623/13205/ , Φ.Ε.Κ. 233/Β/ Η Δωροθέα Σχολή των Τρικάλων. Από τα πρωιμότερα δείγματα νεοκλασικού στην αρχιτεκτονική των εκπαιδευτηρίων είναι η Δωροθέα Σχολή που βρίσκεται στη συνοικία Βαρούσι των Τρικάλων, κάτω από το κάστρο. Χτίστηκε το 1876, λίγα χρόνια πριν την απελευθέρωση της Θεσσαλίας, από τον Σχολάριο Δωρόθεο και λειτούργησε σαν ιερατική σχολή στα πρώτα χρόνια και σαν σχολείο από το 1897 και έπειτα. Το κτίριο είναι λιθόκτιστο, σχήματος «Π» σε κάτοψη, και καλύπτεται από ξύλινη στέγη με κεραμίδια. Είναι διώροφο προς την οδό Στρατηγού Σαράφη και ισόγειο στο πίσω τμήμα του, λόγω κεκλιμένου εδάφους. Έχει σειρές μεγάλων ορθογωνικών παραθύρων. Το ισόγειο περιλαμβάνει πέντε αίθουσες, εκ των οποίων οι τρεις μεσαίες ενοποιούνται με πτυσσόμενες πόρτες. Στο υπόγειο υπάρχουν αποθηκευτικοί και βοηθητικοί χώροι που επικοινωνούν απευθείας με την υπερυψωμένη αυλή. Η προσπέλαση στο ισόγειο γίνεται από το εξωτερικό λιθόκτιστο δισκελές κλιμακοστάσιο που φέρει ανακουφιστικό τόξο κάτω από το κεντρικό πλατύσκαλο. Η κύρια είσοδος διαμορφώνεται με παραστάδες και επίκρανα που φέρουν το οριζόντιο ανώφλι, στο οποίο είναι χαραγμένη και η κτητορική επιγραφή. Πάνω του υπάρχει τοξωτός φεγγίτης και η όλη σύνθεση της εισόδου πλαισιώνεται με κοιλόκυρτες ταινίες. Σήμερα η κατάσταση διατήρησης του κτιρίου είναι καλή, ανήκει στο Δήμο Τρικκαίων και χρησιμοποιείται κανονικά. ΜΥΛΟΣ ΜΑΤΣΟΠΟΥΛΟΥ Υ.Α. ΔΙΛΑΠ/Γ/1083/25197/ , Φ.Ε.Κ. 497/Β/ Ο Μύλος Ματσόπουλου στο δυτικό άκρο της πόλης των Τρικάλων, κοντά στο σιδηροδρομικό σταθμό, πλάι στον Αγιαμονιώτη ποταμό, κτίστηκε το 1884 από τους αδερφούς Αγαθοκλή, που διατηρούσαν μεγάλο εργοστασιακό συγκρότημα στη Στυλίδα και επέκτειναν τις δραστηριότητες τους στα Τρίκαλα μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλίας. Είναι ο πρώτος κυλινδρόμυλος που χτίστηκε στην Ελλάδα και ο μεγαλύτερος των Βαλκανίων. Μετά από 22 έτη κτίστηκε ο σημερινός μύλος επιφάνειας 1000μ2. Δίπλα ΧΩΡΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Ε.Ε. 279

Presentation of Trikala

Presentation of Trikala Presentation of Trikala Τρίκαλα Τα Τρίκαλα είναι πόλη της Θεσσαλίας και πρωτεύουσα του Ν. Τρικάλων. Είναι κτισµένα στο δυτικό άκρο του θεσσαλικού κάµπου και έτσι συνδυάζουν κάµπο και βουνό. Όµορφη, ήσυχη

Διαβάστε περισσότερα

Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση

Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση - Με την βοήθεια της τεχνολογίας αρχαιολόγοι κατάφεραν να απεικονίσουν την Θεσσαλονίκη της αρχαιότητας - Μια ζηλευτή πόλη με Ιππόδρομο,

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας. Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας»

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας. Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας» ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Αγία Θέκλα Βρίσκεται 7χλμ νότια από το κέντρο της Σωτήρας.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 9. "Χαλκίδα - Ιστορική Εξέλιξη και Σύγχρονα Ζητήματα Σχεδιασμού"

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 9. Χαλκίδα - Ιστορική Εξέλιξη και Σύγχρονα Ζητήματα Σχεδιασμού ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 9 "Χαλκίδα - Ιστορική Εξέλιξη και Σύγχρονα Ζητήματα Σχεδιασμού" Περιοχές αρχαιοτήτων κλασική περίοδος ελληνιστική ρωμαϊκή περιόδος μεσαιωνική περίοδος νεοκλασσική περίοδος Η θέση

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης

Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης Στρατηγικής σημασίας η θέση της Μάκρης / Κατοικήθηκε από την αρχαιότητα Οικισμός με διαρκή ανθρώπινη παρουσία από τα νεολιθικά χρόνια Ορατά στο κέντρο της σημερινής

Διαβάστε περισσότερα

ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ

ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Στον 11 ο αιώνα χρονολογείται η αγία Αικατερίνη στην Πλάκα, κοντά στο μνημείο του Λυσικράτους. Έχει χτιστεί πάνω σε ερείπια αρχαίου ναού της Αρτέμιδος. Η στέγαση του κεντρικού τμήματος,

Διαβάστε περισσότερα

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΠΑΡΤΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος 2017-2018 ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: κα ΣΤΑΜΑΤΙΑ ΤΣΙΡΙΓΩΤΗ Πίνακας

Διαβάστε περισσότερα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα Ηφαίστειο της Θήρας Η Μινωική Κρήτη λόγω της εμπορικής αλλά και στρατηγικής θέσης της έγινε γρήγορα μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη. Οι Μινωίτες πωλούσαν τα προϊόντα τους σε όλη τη Μεσόγειο με αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης Γιώργος Πρίμπας Το παρόν φωτογραφικό άλμπουμ είναι ένα αφιέρωμα για τους τρεις μεγάλης αρχαιολογικής αξίας χώρους στην περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

Προστατευόμενα μνημεία και χώροι, στην Υπάτη και την ευρύτερη περιοχή

Προστατευόμενα μνημεία και χώροι, στην Υπάτη και την ευρύτερη περιοχή Προστατευόμενα μνημεία και χώροι, στην Υπάτη και την ευρύτερη περιοχή Στη στήλη αυτή σας παρουσιάζουμε μνημεία και χώρους, ευρισκόμενα στην Υπάτη και την ευρύτερη περιοχή, τα οποία η Πολιτεία επισήμως

Διαβάστε περισσότερα

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Στην αρχαϊκή εποχή εικάζεται ότι υπήρχε κάποιο είδος θεατρικής κατασκευής στο χώρο που βρίσκονται τα σημερινά ευρήματα του θεάτρου, ενώ στα κλασσικά χρόνια υπήρχε σίγουρα κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Σύντομος οδηγός των Τρικάλων 2018 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Σύντομος οδηγός των Τρικάλων 2018 ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Τα Τρίκαλα είναι μια πόλη της δυτικής Θεσσαλίας και πρωτεύουσα του νομού Τρικάλων. Η πόλη είναι χτισμένη στη θέση της αρχαίας Τρίκκα ή Τρίκκη, η οποία αναφέρεται και στον Όμηρο. Σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ

ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Το Κάστρο των Ιπποτών είναι ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά μνημεία της Κω. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό και επιβλητικό είναι ένα από τα αξιοθέατα που κάθε επισκέπτης του νησιού πρέπει να

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ

ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ ΛΕΥΚΟΣ ΠΥΡΓΟΣ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΩΝΩΝ Μια πολύπαθη Ιστορία κουβαλάει στους πέτρινους τοίχους του το κατ εξοχήν σύμβολο της Θεσσαλονίκης. Ο Λευκός Πύργος της Θεσσαλονίκης είναι ένας Πύργος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - Γενική Εισαγωγή..2 - Iστορική αναδρομή....3-4 - Περιγραφή του χώρου.....5-8 - Επίλογος...9 - Βιβλιογραφία 10 1 Γενική Εισαγωγή Επίσκεψη στο Επαρχιακό Μουσείο Πάφου Το Επαρχιακό Μουσείο της

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΤΡΙΚΑΛΩΝ. Το Κουρσούμ Τζαμί

Η ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΤΡΙΚΑΛΩΝ. Το Κουρσούμ Τζαμί Η ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΤΡΙΚΑΛΩΝ Η πόλη των Τρικάλων αποτελεί συνέχεια της αρχαίας Τρίκκης, της πατρίδας του Ασκληπιού. Η θέση της, στο μέσο της θεσσαλικής πεδιάδας και των δρόμων που οδηγούσαν στην Ήπειρο, έγινε αιτία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΙΟΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ Το Δίον ήταν μια αρχαιότατη πόλη στρατηγικής σημασίας και μια από τις πιο φημισμένες μακεδονικές πολιτείες. Η γεωγραφική θέση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΕΣ: ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΟΡΑΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ. που γέννησες και ανάθρεψες τους γονείς και τους παππούδες μας.

ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΕΣ: ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΟΡΑΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ. που γέννησες και ανάθρεψες τους γονείς και τους παππούδες μας. ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΕΣ ΟΙΚΟΔΟΜΕΣ: ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΟΡΑΜΑ ΣΤΟ ΜΕΛΛΟΝ Λεμεσός, πόλη μας αγαπημένη. Η πόλη που γεννηθήκαμε, η πόλη που μεγαλώνουμε. Πόλη που γέννησες και ανάθρεψες τους γονείς και τους παππούδες

Διαβάστε περισσότερα

01 Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ

01 Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Το περίτεχνο τέμπλο του Αγίου Γεωργίου με τα πλευρικά τμήματά του Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Μ Ε Τ Α Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ω Ν Μ Ν Η Μ Ε

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Προτάσεις για την Τουριστική Ανάπτυξη και προβολή της Τοπικής Κοινότητας Στράτου» Κύρια πύλη δευτερεύουσα πύλη πύλη Ακρόπολης Παραποτάμια πύλη

ΘΕΜΑ: «Προτάσεις για την Τουριστική Ανάπτυξη και προβολή της Τοπικής Κοινότητας Στράτου» Κύρια πύλη δευτερεύουσα πύλη πύλη Ακρόπολης Παραποτάμια πύλη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Στράτος 29-12 - 2011 ΝΟΜΟΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ Αριθμ. Πρωτ.: ΔΗΜΟΣ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤΡΑΤΟΥ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΤΡΑΤΟY ΠΛΗΡ: Πατσέας Αναστάσιος ΤΗΛ: 6978558904 Π Ρ Ο Σ Κο Αντιδήμαρχο

Διαβάστε περισσότερα

Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά

Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά Η Αγορά ήταν η μεγαλύτερη πλατεία της πόλης. Η πλατεία άρχισε να χρησιμοποιείται ως δημόσιος χώρος από τα αρχαϊκά χρόνια. Μέχρι τότε στην περιοχή υπήρχαν σπίτια και τάφοι. Ο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ. Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ. Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. Ο ΙΚΙΑ «ΔΙΟΝΥΣΟΥ» 2. Ο ΙΚΙΑ «ΑΡΠΑΓΗΣ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ» 3. Δ Η Μ Ο Σ ΙΟ ΑΡΧΕΙΟ 4. ΑΓΟΡΑ 5. ΥΠΟΓΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Τα θέατρα της Αμβρακίας. Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ

Τα θέατρα της Αμβρακίας. Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ Τα θέατρα της Αμβρακίας Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ Αμβρακία Η Αμβρακία, μία από τις αξιολογότερες κορινθιακές αποικίες, ήταν χτισμένη στην περιοχή του Αμβρακικού κόλπου κοντά στην όχθη του ποταμού Άραχθου.

Διαβάστε περισσότερα

Το Μεσαιωνικό Κάστρο Λεμεσού.

Το Μεσαιωνικό Κάστρο Λεμεσού. Το Μεσαιωνικό Κάστρο Λεμεσού. 1 Περιεχόμενα: Εισαγωγή σελ.3 Ιστορική αναδρομή σελ.4 Περιγραφή του χώρου σελ.5-7 Βιβλιογραφία σελ.8 Παράρτημα σελ.9-10 2 Εισαγωγή. Στο κέντρο της Λεμεσού υπάρχει το Κάστρο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΦΘΙΩΤΙΔΩΝ ΘΗΒΩΝ ΝΟΜΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΦΘΙΩΤΙΔΩΝ ΘΗΒΩΝ ΝΟΜΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΘΕΣΣΑΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΦΘΙΩΤΙΔΩΝ ΘΗΒΩΝ ΝΟΜΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΟΡΗΓΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΒΟΛΟΣ 2011 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α. Το αρχαίο θέατρο Φθιωτίδων Θηβών

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινά Μνημεία της Θεσσαλονίκης

Βυζαντινά Μνημεία της Θεσσαλονίκης Βυζαντινά Μνημεία της Θεσσαλονίκης 1ης Διαδρομής Μονή Βαλτάδων Ναός Οσίου Δαυίδ Βυζαντινό Λουτρό Ναός Αγίου Νικολάου (Ορφανού) Ναός Αγίου Παντελεήμονα Ναός Σωτήρως Χριστός Ροτόντα Παλιά Πόλη,Κάστρα 2ης

Διαβάστε περισσότερα

Erasmus+ KA2 PHOENIX

Erasmus+ KA2 PHOENIX Erasmus+ KA2 PHOENIX Τα Τρίκαλα είναι μια πόλη της νοτιοδυτικής Θεσσαλίας και πρωτεύουσα του νομού Τρικάλων με 81355 κατοίκους. ΤΡΙΚΑΛΑ ΙΣΤΟΡΙΑ Η πόλη των Τρικάλων είναι χτισμένη στη θέση της αρχαίας

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ Ο πρώτος πολεοδομικός χάρτης των Αθηνών εκπονήθηκε από τους αρχιτέκτονες Κλεάνθη και Schaubert. Δεν έχει νόημα να επεκταθούμε περισσότερο στην πρώτη πολεοδομική χάραξη της πόλης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση.

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. Στρατηγική θέση της Αγιάς Η περιοχή της Αγιάς χαρακτηρίζεται κυρίως από την εύφορη κοιλάδα

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι. Ελληνικά

Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι. Ελληνικά 1 Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι Ελληνικά 2 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΤΟ ΠΕΛΕΝΤΡΙ Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι φαίνεται να χτίστηκε λίγο μετά τα μέσα του 12 ου αιώνα

Διαβάστε περισσότερα

Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια

Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια κάτοψη, περισσότερους από έναν ορόφους και στιβαρή κατασκευή.

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα:Αναστασία Επίθετο:Χαραλάμπους Τμήμα: Β 5 Το Κούριον

Όνομα:Αναστασία Επίθετο:Χαραλάμπους Τμήμα: Β 5 Το Κούριον Όνομα:Αναστασία Επίθετο:Χαραλάμπους Τμήμα: Β 5 Το Κούριον Ετος: 2012-2013 Θέμα: Το Κούριο Καθηγήτρια: Κ. Μαρία Χατζημιχαήλ 1 Περιεχόμενα 1. Γενική εισαγωγή...3 2. Ιστορική αναδρομή...4-8 3. Παράρτημα πηγών...9

Διαβάστε περισσότερα

Περπατώντας στην ªÂÛ ÈˆÓÈÎ fiïë

Περπατώντας στην ªÂÛ ÈˆÓÈÎ fiïë Περπατώντας στην ªÂÛ ÈˆÓÈÎ fiïë Σπάνια έχει κάποιος την ευκαιρία να διαβεί 2400 χρόνια ιστορίας, συγκεντρωµένα σε µια έκταση 58,37 εκταρίων που περικλείεται ανάµεσα στα τείχη της Μεσαιωνικής Πόλης. Έναν

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Πρίμπας Ααύγουστος 2017

Γιώργος Πρίμπας Ααύγουστος 2017 Γιώργος Πρίμπας Στην περιοχή της πόλης του Άργους έχει διαπιστωθεί αδιάλειπτη ανθρώπινη παρουσία, με σημαντικές πόλεις και οικισμούς, τα τελευταία πεντέμισι με έξι χιλιάδες χρόνια. Αναπόφευκτο λοιπόν να

Διαβάστε περισσότερα

Κάστρα και οχυρά της Μεσσηνίας: Η ΑγιαΣωτήρα στους Χριστιάνους

Κάστρα και οχυρά της Μεσσηνίας: Η ΑγιαΣωτήρα στους Χριστιάνους 02/01/2019 Κάστρα και οχυρά Μεσσηνίας: Η ΑγιαΣωτήρα σς Χριστιάνους Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Μεσσηνίας Ανατολικά των Φιλιατρών, στη δυτική πλαγιά Αγιάς σς Χριστιάνους Τριφυλίας, βρίσκεται ένα από τα πιο

Διαβάστε περισσότερα

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49 Στις 17 Απριλίου 2013 επισκεφθήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων. Η αρχαιολόγος κα Τσάλκου (την οποία θερμά ευχαριστούμε) μας παρουσίασε τα πολύ εντυπωσιακά ευρήματα της περιοχής μας δίνοντάς μας αναλυτικές

Διαβάστε περισσότερα

«Αρχαιολογικοί χώροι και περιβαλλοντική εκπαίδευση- η μελέτη περίπτωσης της αρχαίας Μεσσήνης»

«Αρχαιολογικοί χώροι και περιβαλλοντική εκπαίδευση- η μελέτη περίπτωσης της αρχαίας Μεσσήνης» «Αρχαιολογικοί χώροι και περιβαλλοντική εκπαίδευση- η μελέτη περίπτωσης της αρχαίας Μεσσήνης» Μαρία Μπαλάσκα & Ιωάννα Ραβάνη, μέλη της Π.Ο. του ΚΠΕ Καλαμάτας Οι περιβαλλοντικές συνθήκες, επηρεάζουν τον

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΧΟΙΡΟΚΟΙΤΙΑΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΓΙΑΣ ΝΑΠΑΣ ΕΝΕΤΙΚΑ ΤΕΙΧΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ

Διαβάστε περισσότερα

γυναίκας που σύμφωνα με την παράδοση ήταν η Θεοδώρα, κόρη του αυτοκράτορα Μαξιμιανού, η οποία είχε ασπασθεί το χριστιανισμό. Το 1430, με την κατάληψη

γυναίκας που σύμφωνα με την παράδοση ήταν η Θεοδώρα, κόρη του αυτοκράτορα Μαξιμιανού, η οποία είχε ασπασθεί το χριστιανισμό. Το 1430, με την κατάληψη Αγία Αικατερίνη Η Αγία Aικατερίνη βρίσκεται σε ενα απο τα καλυτερα μερη της θεσσαλονικης, στην Βορειοδυτική πλευρά της Άνω Πολης.Κτισμένη το 1320 μχ,η ατμόσφαιρα ειναι πολύ ωραία και προπάντον ειναι ήσυχα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Εισαγωγικά: ΟΡΙΣΜΟΣ: Με τον όρο μυκηναϊκός πολιτισμός χαρακτηρίζεται ο προϊστορικός πολιτισμός της ΎστερηςΕποχήςτουΧαλκούαπότο1600-1100 π. Χ. που αναπτύχθηκε κυρίως στην κεντρική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΔΙΟΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΟΝΟΜΑΣΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Το αρχαίο Δίον του Ολύμπου βρίσκεται 15 χλμ. νότια της Κατερίνης, στους πρόποδες του Ολύμπου δίπλα στο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ Ε. Pc8 ΝΤΙΝΟΣ & ΒΑΣΙΛΙΚΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ

ΤΑΞΗ Ε. Pc8 ΝΤΙΝΟΣ & ΒΑΣΙΛΙΚΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΤΑΞΗ Ε Pc8 ΝΤΙΝΟΣ & ΒΑΣΙΛΙΚΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ 4/12/2015 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Η Ακρόπολη Αθηνών είναι ένας βραχώδης λόφος ύψους 156 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας και 70 μ. περίπου από το επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Η Παλαιοανακτορική Κρήτη (ΜΜΙΒ ΜΜΙΙΙΑ)

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Η Παλαιοανακτορική Κρήτη (ΜΜΙΒ ΜΜΙΙΙΑ) ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10 Η Παλαιοανακτορική Κρήτη (ΜΜΙΒ ΜΜΙΙΙΑ) Ίδρυση των πρώτων ανακτορικών κέντρων Κύριο χαρακτηριστικό στην κεραμική η εμφάνιση του καμαραϊκού ρυθμού, ο οποίοςαποτελεί προϊόν των

Διαβάστε περισσότερα

Το Τραγούδι της Γης του Στράτη Μυριβήλη

Το Τραγούδι της Γης του Στράτη Μυριβήλη Το Τραγούδι της Γης του Στράτη Μυριβήλη Θεατρικές Παραστάσεις στα νησιά του Βορείου Αιγαίου Λήμνος, Λέσβος, Χίος Καλοκαίρι 2014 «Ένα τραγούδι γυρεύουμε. Το τραγούδι των τραγουδιών καρτερούμε. Το τραγούδι

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ

ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΡΙΠΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μονή της Παναγίας Σκριπού της Ορχομενιώτισσας της Βοιωτίας, κοντά στον αρχαίο Ορχομενό, περιλαμβάνει το πιο σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Ομάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία

Ομάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία Ομάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Λακωνίας. Το όνομα «Μονεμβασιά» προέρχεται από τις λέξεις «Μόνη Έμβασις»

Διαβάστε περισσότερα

Η Ναύπακτος από την αρχαιότητα ως σήμερα

Η Ναύπακτος από την αρχαιότητα ως σήμερα Η Ναύπακτος από την αρχαιότητα ως σήμερα Η ΠΡΩΤΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1838-1937 1829 - Απελευθέρωση από τους Οθωμανούς 1838 - Αποτύπωση του Φρουρίου και της πόλης Ναυπάκτου από Έλληνες και Βαυαρούς Μηχανικούς της

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΥΡΙΟ-ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΚΟΥΡΙΟ-ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΟΥΡΙΟ-ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Μαρία Γερολέμου Β`2 Καθηγήτρια: Μαρία Πουλιάου Χατζημιχαήλ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γενική εισαγωγή...σελ.3 Ιστορική αναδρομή...σελ.4 Οικία Αχιλλέα...σελ.5 Οικία Μονομάχων...σελ.6 Παλαιοχριστιανική

Διαβάστε περισσότερα

Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ

Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ Η σημερινή βασιλική «Αγ. Σοφία» βρίσκεται στο κέντρο της κύριας νεκρόπολης της αρχαίας πόλης Σέρντικα. Σ αυτή την περιοχή έχουν ανακαλυφθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ

ΑΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ ΑΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΜΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ «ΑΡΕΘΟΥΣΑ» ΣΤΗ ΧΑΛΚΙΔΑ Αλλαγή Χρήσης ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΕΝΩΤΙΑΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ - ΕΠΙΒΛΕΠOΝΤΑΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly 02/03/ :53:35 EET

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly 02/03/ :53:35 EET ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΕΡΖΕΚΟΣ II ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Α Ι Ν Ο Σ ``ΕΛΛΗΝΟΜΟΥΣΕΙΟΝ. έτος ίδρυσης 1976

Α Ι Ν Ο Σ ``ΕΛΛΗΝΟΜΟΥΣΕΙΟΝ. έτος ίδρυσης 1976 Α Ι Ν Ο Σ ``ΕΛΛΗΝΟΜΟΥΣΕΙΟΝ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΙΝΟΥ`` ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ έτος ίδρυσης 1976 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ``ΕΛΛΗΝΟΜΟΥΣΕΙΟΝ ΑΙΝΟΥ`` ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ Εικόνες από την Αίνο Χάρτης ΓΥΣ 1945 Αίνος Ιστορική πόλη Αλησμόνητη πατρίδα

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία και ανάπλαση του ιστορικού συνόλου της Χαλέπας Χανίων. Στο δρόμο προς την θεσμοθέτηση.

Προστασία και ανάπλαση του ιστορικού συνόλου της Χαλέπας Χανίων. Στο δρόμο προς την θεσμοθέτηση. Προστασία και ανάπλαση του ιστορικού συνόλου της Χαλέπας Χανίων. Στο δρόμο προς την θεσμοθέτηση. [1] Η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε εξ αιτίας της επικινδυνότητας της πλήρους εκμετάλλευσης των επιτρεπομένων

Διαβάστε περισσότερα

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Η ανασκαφή τού 2012 είχε ως στόχους: την περαιτέρω διερεύνηση της στοάς του μεγάλου ρωμαϊκού κτιρίου με τη στοά περιμετρικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 8-6-2012 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ & Αριθμ. Πρωτ.: ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/55265/2765 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ & ΚΛΑΣΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Ιερό Αφροδίτης Π α ν α γ ι ώ τ η ς Ν ε ο φ ύ τ ο υ Β 2 Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαρία Χατζημιχαήλ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γενική Εισαγωγή..σελ.3 Ιστορική αναδρομή..σελ.3 Περιγραφή του χώρου.σελ.4

Διαβάστε περισσότερα

Θέατρο ιονύσου Ελευθερέως. Λίλιαν Παπαγιαννίδη Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο

Θέατρο ιονύσου Ελευθερέως. Λίλιαν Παπαγιαννίδη Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Θέατρο ιονύσου Ελευθερέως Λίλιαν Παπαγιαννίδη Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο 2013-2014 Λίγα λόγια για τον ιόνυσο Ήταν ο πιο πρόσχαρος από τους θεούς και από τους πιο αγαπητούς στους ανθρώπους,

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά

Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Μυστράς Η καστροπολιτεία απλώνεται στις πλαγιές του φυσικά οχυρού λόφου του βυζαντινού Μυζηθρά, που έδωσε

Διαβάστε περισσότερα

ιάπλασn ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΙΟΥΛΙΟΣ νέα Μπολατίου

ιάπλασn ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΙΟΥΛΙΟΣ νέα Μπολατίου : Κυριακής Μεγαλομ. : Ευφημίας Μεγαλομ. : Μαρίνης Μεγαλομ. : Προφήτου Ηλία : Παρασκευής Οσιομ. : Παντελεήμονος Μεγαλομ. Χάλκινο αγαλματίδιο του Οφέλτη, του οποίου ο θάνατος ήταν η αιτία της ίδρυσης των

Διαβάστε περισσότερα

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται Ι. Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ας διαβάσουμε τι θα μάθουμε στο σημερινό μάθημα: Σκοπός: Σκοπός του παρόντος μαθήματος είναι να απαντήσουμε σε ένα «γιατί»: Γιατί χρειάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΔΙΑΤΑΞΗ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΒΑΡΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΑΝΑΔΙΑΤΑΞΗ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΒΑΡΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΝΑΔΙΑΤΑΞΗ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΒΑΡΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το δημοτικό κοιμητήριο της Βάρης βρίσκεται στη θέση «Ασύρματος» της Δημοτικής Ενότητας Βάρης του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΟΙΚΟΣΜΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ «ΠΥΛΗΣ ΑΞΙΟΥ»

ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΟΙΚΟΣΜΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ «ΠΥΛΗΣ ΑΞΙΟΥ» Ομάδα Εργασίας: Κόντου Χριστίνα, Λαζαρίδης Χριστόφορος, Μπουλταδάκη Άννα, Πάσχου Μαρία, Παυλίδου Ιωάννα, Τσιολάκη Φανή ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΟΙΚΟΣΜΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ «ΠΥΛΗΣ ΑΞΙΟΥ» Η περιοχή μελέτης ανήκει

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ. Μουσειακή παρουσίαση του οικοδομικού προγράμματος του Αυτοκράτορα Αδριανού. Μουσείο Ακρόπολης, Ισόγειο.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ. Μουσειακή παρουσίαση του οικοδομικού προγράμματος του Αυτοκράτορα Αδριανού. Μουσείο Ακρόπολης, Ισόγειο. ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Μουσειακή παρουσίαση του οικοδομικού προγράμματος του Αυτοκράτορα Αδριανού για την Αθήνα του 2 ου αιώνα μ.χ Μουσείο Ακρόπολης, Ισόγειο Ελεύθερη πρόσβαση Ώρες λειτουργίας του Μουσείου

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνες από τη Σαλαμίνα. Photo Album. by Πρίμπας Γεώργιος. Γιώργος Πρίμπας

Εικόνες από τη Σαλαμίνα. Photo Album. by Πρίμπας Γεώργιος. Γιώργος Πρίμπας Εικόνες από τη Σαλαμίνα Photo Album by Πρίμπας Γεώργιος Γιώργος Πρίμπας Σαλαμίνα. Προηγούμενα σχετικά αφιερώματα: Κυνόσουρα εδώ. Η Σπιναλόγκα του Σαρωνικού εδώ, Το σκεπτικό στη δημιουργία του παρόντος

Διαβάστε περισσότερα

Η Κρήνη είναι οικισμός και πρώην κοινότητα της Επαρχίας Πατρών του Νομού Αχαΐας και σήμερα είναι κοινοτικό διαμέρισμα του Δήμου Πατρέων, που

Η Κρήνη είναι οικισμός και πρώην κοινότητα της Επαρχίας Πατρών του Νομού Αχαΐας και σήμερα είναι κοινοτικό διαμέρισμα του Δήμου Πατρέων, που ΚΡΗΝΗ Η Κρήνη είναι οικισμός και πρώην κοινότητα της Επαρχίας Πατρών του Νομού Αχαΐας και σήμερα είναι κοινοτικό διαμέρισμα του Δήμου Πατρέων, που συνορεύει με τις πρώην κοινότητες και επίσης δημοτικά

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά

Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Ακολούθησέ με... στην Καστροπολιτεία του Μυστρά Μυστράς Η καστροπολιτεία απλώνεται στις πλαγιές του φυσικά οχυρού λόφου του βυζαντινού Μυζηθρά, που έδωσε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙ ΑΥΡΟΣ. Είμαι η ήμητρα Αλεβίζου, μαθήτρια του Βαρβακείου ΠΠ Γυμνασίου και θα σας παρουσιάσω το Ωδείο και το μικρό θέατρο της αρχαίας Επιδαύρου...

ΕΠΙ ΑΥΡΟΣ. Είμαι η ήμητρα Αλεβίζου, μαθήτρια του Βαρβακείου ΠΠ Γυμνασίου και θα σας παρουσιάσω το Ωδείο και το μικρό θέατρο της αρχαίας Επιδαύρου... ΕΠΙ ΑΥΡΟΣ Είμαι η ήμητρα Αλεβίζου, μαθήτρια του Βαρβακείου ΠΠ Γυμνασίου και θα σας παρουσιάσω το Ωδείο και το μικρό θέατρο της αρχαίας Επιδαύρου... Ας ξεκινήσουμε με το Ωδείο... Το ρωμαϊκό Ωδείο σε σχέση

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Κύπρου Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος Πρόγραμμα Αρχιτεκτονικής ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ.

Πανεπιστήμιο Κύπρου Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος Πρόγραμμα Αρχιτεκτονικής ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ. Πανεπιστήμιο Κύπρου Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος Πρόγραμμα Αρχιτεκτονικής ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ Βασιλένα Πετκόβα ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Το χωριό βρίσκεται σε απόσταση

Διαβάστε περισσότερα

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly 11/12/ :09:49 EET

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly 11/12/ :09:49 EET ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΤΗΝ Ν. ΑΓΧΙΑΛΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣA Λ IΑΣ - ΤΜ Η ΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΤΗΝ Ν. ΑΓΧΙΑΛΟ ΕττιΒλέποντες: Βασίλης Κολώνας, Σπύρος Παπαδόπουλος Φοιτήτρια: Γεωργία Τσολή Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ

ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ Η Στράτος υπήρξε σημαντική πόλη της Ακαρνανίας πρωτεύουσα των Ακαρνάνων από τον 5 ο αιώνα π.χ. Κτίσθηκεσεεπαφήμετηδυτική όχθη του Αχελώου, στασύνοραμετηναιτωλία. Από τις αρχαιολογικές

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΕ. 1587/2010 Τμήμα Ε Θέμα : Aνακατασκευή κτίσματος στην Ύδρα.

ΣΤΕ. 1587/2010 Τμήμα Ε Θέμα : Aνακατασκευή κτίσματος στην Ύδρα. ΣΤΕ. 1587/2010 Τμήμα Ε Θέμα : Aνακατασκευή κτίσματος στην Ύδρα. Δεν είναι επιτρεπτή η καταστροφή στοιχείων, τα οποία είναι ιδιαιτέρως σημαντικά για τη διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς ούτε επέμβαση,

Διαβάστε περισσότερα

Α.4.6. Οικιστικό απόθεμα

Α.4.6. Οικιστικό απόθεμα Α.4.6. Οικιστικό απόθεμα Κατά την απογραφή κατοικιών της Ε.Σ.Υ.Ε. το 2000, το οικιστικό απόθεμα του Δήμου Τρικκαίων αποτελείται από: 13.129 οικοδομές (στοιχεία από 15.343 κτίρια 25.074 κατοικίες και 24.385

Διαβάστε περισσότερα

Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της.

Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της. Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της. Βρίσκεται στο κέντρο σχεδόν της ελληνικής χερσονήσου, πάνω στο

Διαβάστε περισσότερα

«Α σ τ ι κ ό π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κ ό μ ο ν ο π ά τ ι Λ α υ ρ ί ο υ»

«Α σ τ ι κ ό π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κ ό μ ο ν ο π ά τ ι Λ α υ ρ ί ο υ» Σχολικό έτος 2017-18 Ε Κ Π Α Ι Δ Ε Υ Τ Ι Κ Η Ε Π Ι Σ Κ Ε Ψ Η Τ Η Σ Π Ε Ρ Β Α Λ Λ Ο Ν Τ Ι Κ Η Σ Ο Μ Α Δ Α Σ Τ Ο Υ Ρ Α Λ Λ Ε Ι Ο Υ Γ Υ Μ Ν Α Σ Ι Ο Υ «Α σ τ ι κ ό π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κ ό μ ο ν ο π ά τ

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη Περίπτωσης Νέο Μουσείο Ακρόπολης

Μελέτη Περίπτωσης Νέο Μουσείο Ακρόπολης Μελέτη Περίπτωσης Νέο Μουσείο Ακρόπολης Μελέτη Περίπτωσης Νέο Μουσείο Ακρόπολης Χαρακτηριστικό Παράδειγµα της Πολιτιστικής Πολιτικής της Ελλάδας Γενικές Αρχές: Α. Η πολιτιστική πολιτική της χώρας µπορεί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 2655 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΑΝAΓΚΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ Αρ. Φύλλου 201 14 Ιουνίου 2012 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Αναοριοθέτηση του αρχαιολογικού

Διαβάστε περισσότερα

31.03 01.04 02.04 Γ Υ Μ Ν Α Σ Ι Ο

31.03 01.04 02.04 Γ Υ Μ Ν Α Σ Ι Ο 31.03 01.04 02.04 Γ Υ Μ Ν Α Σ Ι Ο 2η στάση 3 ΒΕΡΟΙΑ ΙΩΑΝΝΙΝΑ Άφιξη περίπου... Στο Epirus Palace 5* 7ο χλμ. Ιωαννίνων-Αθηνών Τηλέφωνο: 2651 093555 0 λεπτά ΜΟΥΣΘΕΝΗ 1η στάση 15 λεπτά ΞΑΝΘΗ Αναχώρηση 07.00

Διαβάστε περισσότερα

Η Ρωμαϊκή και Βυζαντινή Φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης Ονόματα Ομάδων: 1. Μικροί Πράκτορες 2. LaCta 3. Αλλοδαποί 4. Η Συμμορία των 5

Η Ρωμαϊκή και Βυζαντινή Φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης Ονόματα Ομάδων: 1. Μικροί Πράκτορες 2. LaCta 3. Αλλοδαποί 4. Η Συμμορία των 5 Η Ρωμαϊκή και Βυζαντινή Φυσιογνωμία της Θεσσαλονίκης Ονόματα Ομάδων: 1. Μικροί Πράκτορες 2. LaCta 3. Αλλοδαποί 4. Η Συμμορία των 5 Αρχικές Σκέψεις Πόσο καλά γνωρίζουμε την πόλη μας; Πόσο καλά ξέρουμε την

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ

Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΡΑΤΟΥ. βασίσθηκε στην εργασία που εκπόνησε ειδική επιστημονική ομάδα υπό τους κ.κ. Λάζαρο Κολώνα τ. γενικό Διευθυντή Αρχαιοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Χειμερινό εξάμηνο ο ΜΑΘΗΜΑ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 15 ος ΑΙΩΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ-ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Διδάσκουσα: Μπαλαμώτη Ελένη

Χειμερινό εξάμηνο ο ΜΑΘΗΜΑ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ 15 ος ΑΙΩΝΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ-ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Διδάσκουσα: Μπαλαμώτη Ελένη ΑΝΩΤΑΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τ.Ε. ΤΡΙΚΑΛΩΝ ΚΗ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΤΟΥ ΘΕΣΣΑΛΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ (κωδ. 722β) Χειμερινό

Διαβάστε περισσότερα

Η θεώρηση και επεξεργασία του θέματος οφείλει να γίνεται κυρίως από αρχιτεκτονικής απόψεως. Προσπάθεια κατανόησης της συνθετικής και κατασκευαστικής

Η θεώρηση και επεξεργασία του θέματος οφείλει να γίνεται κυρίως από αρχιτεκτονικής απόψεως. Προσπάθεια κατανόησης της συνθετικής και κατασκευαστικής ΑΝΑΓΝΩΣΗ - ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΗΦΑΙΣΤΟΥ Η θεώρηση και επεξεργασία του θέματος οφείλει να γίνεται κυρίως από αρχιτεκτονικής απόψεως. Προσπάθεια κατανόησης της συνθετικής και κατασκευαστικής δομής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑΝΩΝ «Ο ΚΕΡΑΜΟΣ»

ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑΝΩΝ «Ο ΚΕΡΑΜΟΣ» ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΤΕΛΛΙΑΝΩΝ «Ο ΚΕΡΑΜΟΣ» Εικόνα 1.Διαδρομή προς το Καστέλλι Το Καστέλλι (Τοπική Κοινότητα Καστελλίου Φουρνής) βρίσκεται στην Ανατολική Κρήτη και πιο συγκεκριμένα στην περιφέρεια της

Διαβάστε περισσότερα

Ο οικισμός του Σουλίου έχει ανακηρυχθεί διατηρητέος και κατοικούν εκεί λίγες οικογένειες κτηνοτρόφων.

Ο οικισμός του Σουλίου έχει ανακηρυχθεί διατηρητέος και κατοικούν εκεί λίγες οικογένειες κτηνοτρόφων. ΤΟ ΣΟΥΛΙ ΣΗΜΕΡΑ Σήμερα η κοινότητα Σουλίου είναι ο τέταρτος σε έκταση Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Ν. Θεσπρωτίας (93.230 στρέμματα). Έχει πληθυσμό λιγότερο από 1.000 κατοίκους, καθώς η ιδιαίτερα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ 1381 ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΕΥΧΟΣ ΑΝAΓΚΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΑΛΛΟΤΡΙΩΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ Αρ. Φύλλου 136 30 Απριλίου 2012 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ Καθορισμός ειδικών όρων και περιορισμών

Διαβάστε περισσότερα

Λάζαρος: Ο μοναδικός Άνθρωπος με δύο τάφους

Λάζαρος: Ο μοναδικός Άνθρωπος με δύο τάφους 20/04/2019 Λάζαρος: Ο μοναδικός Άνθρωπος με δύο τάφους / Ορθόδοξες Προβολές Ο Λάζαρος με τις αδελφές του ζούσαν στη Βηθανία ένα χωριό που βρισκόταν περίπου δεκαπέντε στάδια (τρία χιλιόμετρα) ανατολικά

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ. Μετά τα Μηδικά κατακευάστηκε το 478 π.χ το Θεμιστόκλειο τείχος που χώρισε την κατοικημένη περιοχή από το νεκροταφείο.

ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ. Μετά τα Μηδικά κατακευάστηκε το 478 π.χ το Θεμιστόκλειο τείχος που χώρισε την κατοικημένη περιοχή από το νεκροταφείο. ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ Η περιοχή ΒΔ της Αγοράς μέχρι το τείχος της πόλης, όπου το Δίπυλο, αλλά και πέρα από το τείχος, όπου και το σημαντικότερο νεκροταφείο της Αθήνας. Η ονομασία της οφείλεται στις εγκαταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Κύπρου ΑΡΗ 311. Τμήμα Αρχιτεκτονικής Εαρινό Εξάμηνο 2013 ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ. Χωριό: Πέρα Ορεινής Θέμα μελέτης: Προσόψεις.

Πανεπιστήμιο Κύπρου ΑΡΗ 311. Τμήμα Αρχιτεκτονικής Εαρινό Εξάμηνο 2013 ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ. Χωριό: Πέρα Ορεινής Θέμα μελέτης: Προσόψεις. Πανεπιστήμιο Κύπρου ΑΡΗ 311 Πολυτεχνική Σχολή Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική Τμήμα Αρχιτεκτονικής Εαρινό Εξάμηνο 2013 Χωριό: Πέρα Ορεινής Θέμα μελέτης: Προσόψεις ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ Φαρζανέ Κοχαρή ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

Γενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ

Γενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ Γενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Ο ναός ήταν αφιερωμένος στη Σοφία του Θεού, κτίστηκε στη θέση αυτή από το Μεγάλο Κωνσταντίνο (306-339) αλλά πολύ σύντομα, το 404, καταστράφηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΡΑΔΙΟΤΑΞΙ TAXIWAY

ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΡΑΔΙΟΤΑΞΙ TAXIWAY ΠΕΡΙΓΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΡΑΔΙΟΤΑΞΙ TAXIWAY Αξιότιμοι συνεργάτες. Το Ραδιοταξί Taxiway με στόλο 1200 συμβατικά ταξί, 2 ειδικά διαμορφωμένα ταξί α.μ.ε.α και ένα 9θέσιο ιδιόκτητο πολυτελές ταξί, αποτελεί τη μεγαλύτερη

Διαβάστε περισσότερα

Το Φρούριο της Καντάρας. Κατεχόμενη Κύπρος

Το Φρούριο της Καντάρας. Κατεχόμενη Κύπρος Το Φρούριο της Καντάρας Κατεχόμενη Κύπρος Εισαγωγή Το φρούριο της Καντάρας αποτελεί ένα από τα τρία σημαντικά κάστρα κτισμένα πάνω στην οροσειρά του Πενταδάκτυλου στην επαρχία Αμμοχώστου στην κατεχόμενη

Διαβάστε περισσότερα

Ο φιλαθήναιος αυτοκράτορας Αδριανός: όσα δεν ξέρετε γι αυτόν

Ο φιλαθήναιος αυτοκράτορας Αδριανός: όσα δεν ξέρετε γι αυτόν 19 Ιανουαρίου 2017 Ο φιλαθήναιος αυτοκράτορας Αδριανός: όσα δεν ξέρετε γι αυτόν Επιστήμες / Ιστορία / Μουσεία Το Μουσείο της Ακρόπολης τιμά την επέτειο των 1900 χρόνων από την άνοδο στο θρόνο του φιλαθήναιου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ Περιγραφή μνημείου Το αρχαίο θέατρο της Λίνδου διαμορφώνεται στους πρόποδες της δυτικής πλαγιάς του βράχου της λινδιακής ακρόπολης. Το κοίλο χωρίζεται σε

Διαβάστε περισσότερα

από το 1985. Φορβίων, από προέρχεται Η εκκλησία αποτελεί το αιώνα

από το 1985. Φορβίων, από προέρχεται Η εκκλησία αποτελεί το αιώνα Η εκκλησία της Παναγίας της Φορβιώτισσας, περισσότερο γνωστή ως η Παναγία της Ασίνου, βρίσκεται στις βόρειες υπώρειες της οροσειράς ο του Τροόδους. Είναι κτισμένη στην ανατολική όχθη ενός μικρού χείμαρρου,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΑ ΖΑΓΟΡΟΧΩΡΙΑ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΒΙΤΣΑΣ

ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΑ ΖΑΓΟΡΟΧΩΡΙΑ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΒΙΤΣΑΣ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΒΙΤΣΑΣ Άρης Σαπουνάκης Δρ Αρχιτέκτων Πολεοδόμος Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Το οικόπεδο που μας δίνεται να αναπτύξουμε την κτιριακή σύνθεση χαρακτηρίζεται από την έντονη κλίση προς τη θάλασσα

Το οικόπεδο που μας δίνεται να αναπτύξουμε την κτιριακή σύνθεση χαρακτηρίζεται από την έντονη κλίση προς τη θάλασσα ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ : Εξοχικές κατοικίες στο Σκροπονέρι Ευβοίας Το οικόπεδο που μας δίνεται να αναπτύξουμε την κτιριακή σύνθεση χαρακτηρίζεται από την έντονη κλίση προς τη θάλασσα και από την ακανόνιστη

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Μ.Π. ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ 6 ΤΟΜΕΑΣ 1 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

Ε.Μ.Π. ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ 6 ΤΟΜΕΑΣ 1 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Ε.Μ.Π. ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ 2007-2008 ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΘΕΜΑ 6 6 Ο ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΟΜΕΑΣ 1 ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Στο πλαίσιο του μαθήματος η περιοχή της Μορφολογίας προτείνει το σχεδιασμό μικρού φοιτητικού ξενώνα

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στην ακρόπολη των Μυκηνών

Ακολούθησέ με... στην ακρόπολη των Μυκηνών ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ακολούθησέ με... στην ακρόπολη

Διαβάστε περισσότερα

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΣΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ της Σταυρούλας Σδρόλια Το κρασί έπαιζε τεράστιο ρόλο στην οικονομία της περιοχής του Δήμου Μελιβοίας από την αρχαιότητα μέχρι το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Οι αρχαιότερες

Διαβάστε περισσότερα

Υπόγειο δίκτυο πρόσβασης Ένα νέο έδαφος

Υπόγειο δίκτυο πρόσβασης Ένα νέο έδαφος Ένα νέο έδαφος Το ελληνικό τοπίο υπομένει για περισσότερα από 40 χρόνια μια παρατεταμένη διαδικασία «προ-αστικοποίησης». Στην ανάπτυξη των παραθεριστικών οικισμών κυριαρχούν τα γνώριμα μοντέλα της πανταχόθεν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Ταχ. Δ/νση : 1ο χλμ Μυτιλήνης - Λουτρών Μυτιλήνη Ταχ.Κώδικας : 81100 Πληροφορίες : ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΧΑΤΖΕΛΛΗΣ

Διαβάστε περισσότερα