ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ. που συνοδεύει το έγγραφο. πρόταση ΟΔΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Στρασβούργο, SWD(2016) 344 final ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ που συνοδεύει το έγγραφο πρόταση ΟΔΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για τους μηχανισμούς επίλυσης διαφορών διπλής φορολογίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση {COM(2016) 686 final} {SWD(2016) 343 final} EL EL

2 Δελτίο συνοπτικής παρουσίασης Εκτίμηση επιπτώσεων σχετικά με τη βελτίωση των μηχανισμών επίλυσης διαφορών διπλής φορολογίας Α. Ανάγκη ανάληψης δράσης Γιατί; Ποιο είναι το πρόβλημα; Η διπλή φορολογία εισοδημάτων από διαφορετικά κράτη μέλη έχει αρνητικό αντίκτυπο στις διασυνοριακές επενδύσεις και προκαλεί οικονομικές στρεβλώσεις και αναποτελεσματικότητα που με τη σειρά τους διαμορφώνουν ένα ασταθές περιβάλλον τόσο για τους φορολογούμενους όσο και για τις φορολογικές διοικήσεις. Οι υφιστάμενοι μηχανισμοί επίλυσης διαφορών διπλής φορολογίας στην ΕΕ, όπως οι διαδικασίες φιλικού διακανονισμού («ΔΦΔ») στο πλαίσιο συμβάσεων για την αποφυγή της διπλής φορολογίας ή της Σύμβασης περί διαδικασίας διαιτησίας της Ένωσης, παρουσιάζουν αρκετές αδυναμίες σε επίπεδο πεδίου εφαρμογής, αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας. Από τις διαθέσιμες πληροφορίες προκύπτουν στοιχεία για υποθέσεις άρνησης πρόσβασης, αναστολής ή καθυστέρησης διαδικασιών, ή επιβάρυνσης των φορολογουμένων με πολύ υψηλό κόστος συμμόρφωσης. Ο αρνητικός αντίκτυπος αυτών των αδυναμιών αυξάνεται λόγω των τάσεων της παγκοσμιοποίησης, ως αποτέλεσμα της αύξησης των διασυνοριακών συναλλαγών, του αυξανόμενου αριθμού και της έκτασης των φορολογικών ελέγχων και της συνολικής πολυπλοκότητας των φορολογικών κανόνων. Επί του παρόντος, σε πολλές περιπτώσεις τα κράτη μέλη δεν φέρουν υποχρέωση να διασφαλίζουν την οριστική και τελεσίδικη επίλυση των διαφορών με έγκαιρο και αποδοτικό τρόπο. Επιπλέον, δεν γίνεται ενιαία εφαρμογή της επίλυσης διαφορών στο εσωτερικό της ΕΕ. Τι αναμένεται να επιτευχθεί με την παρούσα πρωτοβουλία; Στόχος είναι η βελτίωση των μηχανισμών επίλυσης διαφορών διπλής φορολογίας στην ΕΕ, ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματική και τελεσίδικη επίλυση υποθέσεων και με πλήρη εξάλειψη της διπλής φορολογίας. Στο επίκεντρο βρίσκεται η βελτίωση των υφιστάμενων μηχανισμών που θα αποβλέπει στην πρόβλεψη ενός εύλογου χρονοδιαγράμματος για τη διαδικασία, ενός ενιαίου και ευρύτερου πεδίου εφαρμογής εντός της ΕΕ, καθώς και στην αύξηση της αποδοτικότητας και της ασφάλειας δικαίου από την άποψη της εφαρμογής της οριστικής απόφασης. Ποια είναι η προστιθέμενη αξία της δράσης σε επίπεδο ΕΕ; Η προστιθέμενη αξία για την ΕΕ εδράζεται στο γεγονός ότι η ενιαία και συντονισμένη εφαρμογή είναι απαραίτητη για την αποτελεσματική βελτίωση της επίλυσης διαφορών. Απαραίτητη είναι επίσης η συνεπής αντιμετώπιση της εν λόγω εφαρμογής στο υφιστάμενο πλαίσιο της καταπολέμησης της φοροαποφυγής και της φοροδιαφυγής σε παγκόσμιο επίπεδο. Η πρωτοβουλία αυτή δημιουργεί προστιθέμενη αξία για το κεκτημένο της ΕΕ στον τομέα της φορολογίας, ιδιαίτερα δε στο πλαίσιο των τιμών μεταβίβασης από την άποψη της αποδοτικότητας και της εκτελεστότητας και σε συνδυασμό με την προτεινόμενη λύση. Β. Λύσεις Ποιες νομοθετικές και μη νομοθετικές επιλογές πολιτικής έχουν εξεταστεί; Υπάρχει προτιμώμενη επιλογή ή όχι; Γιατί; 2

3 Εξετάστηκαν διάφορες επιλογές, μεταξύ των οποίων: συστάσεις για τη βελτίωση της λειτουργίας των υφιστάμενων μηχανισμών επίλυσης διαφορών διπλής φορολογίας, σύσταση για την εμπλοκή του Δικαστηρίου της ΕΕ ως διαιτητή σε υποθέσεις στις οποίες δεν μπορεί να επιτευχθεί αμοιβαία συμφωνία, οδηγία για τη διασφάλιση ευνοϊκού νομικού πλαισίου για την εφαρμογή των διευρυμένων μηχανισμών επίλυσης διαφορών διπλής φορολογίας στην ΕΕ, οδηγία που θα προβλέπει ένα συνολικό νέο νομικό μέσο το οποίο θα περιλαμβάνει κανόνες και μηχανισμό επίλυσης διαφορών διπλής φορολογίας. Η προτιμώμενη επιλογή που προέκυψε κατόπιν αξιολόγησης των διαφόρων επιλογών είναι η μορφή της οδηγίας. Η εκπόνηση ενός συνολικού νέου νομικού μέσου με συγκεκριμένους κανόνες επίλυσης διαφορών θεωρείται η λιγότερο ενδεδειγμένη επιλογή λόγω του γεγονότος ότι σε όλες σχεδόν τις διμερείς σχέσεις υφίστανται ήδη τέτοιοι κανόνες επίλυσης διαφορών στο πλαίσιο ΔΦΔ. Ένα πρόσθετο επίπεδο κανόνων επίλυσης διαφορών θα ήταν μάλλον επιζήμιο. Αντ αυτού, επιλέχθηκε η πρόταση οδηγίας στο πλαίσιο της οποίας οι υφιστάμενοι μηχανισμοί θα συνδυαστούν με ένα στάδιο υποχρεωτικού και δεσμευτικού μηχανισμού διαιτησίας ως έσχατης λύσης και μέσου προσφυγής για τους φορολογούμενους ενώπιον των εγχώριων φορολογικών δικαστηρίων για την άρση καθυστερήσεων ή άρνησης πρόσβασης στη διαδικασία. Από την ανάλυση προκύπτει ότι η επιλογή αυτή έχει σαφή πλεονεκτήματα από την άποψη της αποτελεσματικότητας και της έγκαιρης εφαρμογής καθώς βασίζεται στις υπάρχουσες πρακτικές, και θα ήταν πιο συμφέρουσα σε σύγκριση με την εναλλακτική επιτροπή της μη ανάληψης δράσης ή της έκδοσης σύστασης. Ποιος υποστηρίζει την κάθε επιλογή; Η πρωτοβουλία συγκέντρωσε τη γενική υποστήριξη μιας ομάδας ενδιαφερόμενων επιχειρήσεων και ενός αριθμού κρατών μελών που εκφράζουν ανησυχία κυρίως για τον αρνητικό αντίκτυπο. Οι μη κυβερνητικοί οργανισμοί, οι ιδιώτες και οι άλλοι συμμετέχοντες στη διαβούλευση όχι μόνο δεν εξέφρασαν αρνητική θέση αλλά, αντιθέτως, τόνισαν τον σχετικά θετικό αντίκτυπο άλλων πρωτοβουλιών, όπως η ΚΕΒΦΕ. Γ. Επιπτώσεις της προτιμώμενης επιλογής Ποια είναι τα οφέλη της προτιμώμενης επιλογής (αν υπάρχει, ειδάλλως των κυριότερων επιλογών); Η εφαρμογή της προτιμώμενης επιλογής αναμένεται να καταστήσει δικαιότερα τα φορολογικά συστήματα και να εξασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού μέσω της αποτελεσματικής άρσης της διπλής φορολογίας στην ΕΕ. Αυτό θα συμβάλει στο να διασφαλιστεί ότι οι επιχειρήσεις θα καταβάλλουν τους φόρους που τους αναλογούν και θα καταστήσει συνολικά δικαιότερα τα φορολογικά συστήματα. Επίσης, θα εξαλειφθούν τα διασυνοριακά φορολογικά εμπόδια εντός της ΕΕ και θα μειωθούν σημαντικές οικονομικές στρεβλώσεις, δημιουργώντας έτσι ευνοϊκό κλίμα για ανάπτυξη και επενδύσεις. Μολονότι δεν υπάρχουν λεπτομερή ποσοτικά στοιχεία και προβολές για τα εν λόγω προσδοκώμενα οφέλη στο επίπεδο των φορολογουμένων ή των κρατών μελών, οι υποθέσεις που εκκρεμούσαν στο πλαίσιο των υφιστάμενων μηχανισμών επίλυσης διαφορών διπλής φορολογίας εκτιμάται ότι ανέρχονταν σε 910 στα τέλη του 2014 και αφορούσαν 10,5 δισ. EUR, ποσό που αντιστοιχεί στο 3 % του συνολικού φόρου εισοδήματος εταιρειών που επιβλήθηκε στην ΕΕ για το έτος 2014 (351 δισ. EUR). Ποιο είναι το κόστος της προτιμώμενης επιλογής (αν υπάρχει, ειδάλλως των κυριότερων 3

4 επιλογών); Το κόστος της πρότασης από πλευράς εθνικών φορολογικών εσόδων εξαρτάται από τον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη προσαρμόζουν τους πόρους τους, προκειμένου να συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις τους που απορρέουν βάσει της πρότασης. Το κόστος αυτό πρέπει ωστόσο να είναι περιορισμένο και να μην διαφοροποιείται σημαντικά από το κόστος που συνεπάγονται σήμερα οι μηχανισμοί επίλυσης διαφορών διπλής φορολογίας, καθώς η πρωτοβουλία βασίζεται στο υφιστάμενο κεκτημένο και στον βελτιστοποιημένο συνδυασμό της με το συνολικότερο πλαίσιο της ΕΕ για τις τιμές μεταβίβασης. Η πρόταση αναμένεται επίσης να ενεργοποιήσει οικονομίες κλίμακας καθώς θα απαιτηθούν ανάλογες επενδύσεις σε πόρους και διοικητική ικανότητα στο επίπεδο των φορολογικών διοικήσεων για την επίτευξη ανάλογων στόχων σε διεθνές επίπεδο (δράση 14 στο πλαίσιο του σχεδίου BEPS του ΟΟΣΑ). Δεν υπάρχουν ποσοτικά στοιχεία σχετικά με το διοικητικό κόστος για τις φορολογικές αρχές στο προαναφερθέν πλαίσιο. Πώς θα επηρεαστούν οι μεγάλες, οι μικρομεσαίες και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις; Η πρωτοβουλία θα επηρεάσει όλους τους φορολογούμενους με έσοδα επιχειρήσεων και θα δημιουργήσει πιο ισότιμους όρους ανταγωνισμού εντός της ΕΕ. Βάσει σχεδιασμού είναι συμβατή με τις ιδιαιτερότητες των ΜΜΕ, καθώς παρέχει στα κράτη μέλη τη δυνατότητα να προτείνουν πιο κατάλληλους εναλλακτικούς μηχανισμούς επίλυσης διαφορών (π.χ. διαμεσολάβηση) ή λύσεις επισπευσμένης διαδικασίας. Συνολικά, οι προτεινόμενες λύσεις εξασφαλίζουν οφέλη π.χ. από την άποψη της μείωσης του κόστους συμμόρφωσης και τη βελτίωση της αποδοτικότητας. Ως εκ τούτου, ο αντίκτυπος είναι θετικός. Θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις στους εθνικούς προϋπολογισμούς και στις εθνικές διοικήσεις; Μεσοπρόθεσμα η πρωτοβουλία αναμένεται να έχει συνολικά θετικές συνέπειες για τις επενδύσεις, την ανάπτυξη και τις θέσεις εργασίας, και αναμένεται να υπάρξει θετικός αντίκτυπος όσον αφορά την είσπραξη των φόρων μελλοντικά και την ενοποίηση των φορολογικών εσόδων. Θα υπάρξουν άλλες σημαντικές επιπτώσεις; Η πρωτοβουλία θα βελτιώσει την ελκυστικότητα της ΕΕ όσον αφορά τις επενδύσεις και αναμένεται να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ συνολικότερα, καθώς θα εξασφαλίσει μια πιο σταθερή και χαρακτηριζόμενη από ασφάλεια δικαίου βάση για τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων. Οι επιχειρηματικές δραστηριότητες αναμένεται ότι θα γίνουν πιο επικερδείς και η οικονομία θα καταστεί πιο ανθεκτική. Δ. Παρακολούθηση Πότε θα επανεξεταστεί η πολιτική; Η πολιτική θα αξιολογηθεί πέντε έτη μετά την εφαρμογή της. Το διάστημα αυτό θεωρείται εύλογο δεδομένου ότι οι φορολογούμενοι και οι φορολογικές διοικήσεις χρειάζονται χρόνο για να προσαρμοστούν στη διαχείριση των υποθέσεων διπλής φορολογίας τους και να παράσχουν τα σχετικά δεδομένα. 4

5 5