Προσεγγίζοντας της Διατήρηση της Φύσης μέσω της Διαχείρισης Τοπίων

Transcript

1 Προσεγγίζοντας της Διατήρηση της Φύσης μέσω της Διαχείρισης Τοπίων Γιάννης Βογιατζάκης PhD Πρόγραμμα Διαχείρισης & Προστασίας Περιβάλλοντος Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου temlab.ouc.ac.cy

2 Γιατί συνεχίζουμε να χάνουμε είδη Η έκταση των ΠΦΠ παγκοσμίως εξακολουθεί να αυξάνει: ΠΦΠ (1.8 εκατομ. Χλμ 2 ) 12% της επιφάνειας της Γης Διεθνής Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN) εκτιμά ότι γνωστά είδη απειλούνται με εξαφάνιση παγκοσμίως ( φορές μεγαλύτερος από το φυσικό ρυθμό εξαφάνισης) Διαχείριση ποιότητα όχι ποσότητα Protected areas in the past they have been seen as islands of protection in an ocean of destruction. We need to learn to look on them as building blocks of biodiversity in an ocean of human sustainable development, with their benefits extending far beyond their physical boundaries. AchimSteiner, Director-General of the World Conservation Union

3 Σχεδιασμός & Διαχείριση Τοπίου Οι ραγδαίες αλλαγές του 20 ου αιώνα και η αυξανόμενη ανησυχία για την επίδραση τους στο τοπίο οδήγησε σ ένα αυξημένο ενδιαφέρον για: 1. Την απογραφή της εδαφοκάλυψης & χρήσης γης 2. Χαρτογράφηση και κατανόηση των τοπίων. Ανάγκη για διαχείριση όλων των τοπίων όχι μόνο των πλέον «όμορφων» αισθητικά. Ευρωπαϊκή Συνθήκη για το Τοπίο (Φλωρεντία 2000)

4 Τοπίο και Οικολογία Τοπίου "Landscape" means an area, as perceived by people, whose character is the result of the action and interaction of natural and/or human factors; (ELC 2000) Landscape ecology is the study of interactions, across space and time, between the structure and function of physical, biological and cultural components of landscapes; marine, freshwater, and on land (IALE UK definition) Σημασία της χωρικής διάταξης/διαμόρφωσης των οικολογικών διεργασιών και έμφαση σε μεγαλύτερες χωρικά εκτάσεις

5 Νέα προσέγγιση στον σχεδιασμό για την προστασία της φύσης Παραδοσιακή 1. Θέσεις 2. Απομόνωση 3. Προστασία 4. Τμηματική (κατά τομέα) Νέα 1. Τοπία 2. Σύνδεση 3. Ανάπτυξη 4. Ενοποιημένη (όλοι οι τομείς)

6 Landscape attributes: physical & cultural Strategic biodiversity targets Designation & protection GIS Models Field scale restoration & re-creation The decision making process Land use planning Ecological quality & condition

7 Ο ρόλος των Οικολογικών Δικτύων 1. Διατήρηση και βελτίωση οικολογικής συνδετικότητας στα τοπία για α) Μετανάστευση ειδών (χλωρίδας πανίδας) β) Ανταλλαγή γενετικού υλικού εντός και μεταξύ πληθυσμών 2. Συνεισφορά στην διατήρηση της βιοποικιλότητας με α) Μείωση του κατακερματισμού β) Προσαρμογή χλωρίδας πανίδας σε κλιματική αλλαγή αλλά και αλλαγή χρήσεων γης γ) Αποτελεσματικότερη προστασίας σε ΠΦΠ όπως περιοχές Φύση 2000 δ) Προστασία λειτουργιών και υπηρεσιών των οικοσυστημάτων

8 ΠΦΠ με μεγάλο πυρήνα Ζώνη Αντιστάθμισης Matrix Μήτρα Παρόχθιος διάδρομος Παρόχθια αποκατάσταση ΠΦΠ με μικρό πυρήνα Αποκατάσταση υδροβιότοπου Μήτρα ΠΦΠ με μεγάλο πυρήνα Εντατική χρήση με χαμηλή δυνητικά αξία διατήρησης Ζώνη Αντιστάθμισης

9 Griffiths, Vogiatzakis et al J for Nature Conservation

10 Griffiths, Vogiatzakis et al J for Nature Conservation

11 (a) (b) (c) (d)

12 Ποιότητα Ενδιαιτήματος εντός & εκτός ΠΦΠ QUALBEES Vogiatzakis et al Environmental Conservation

13 Προστασία μέσω σύνδεσης: Καφέ Αρκούδα στη Ροδόπη Nitsas L.

14 Κλιματική Αλλαγή και ΠΦΠ στο μέλλον Christodoulou C.S.

15 Natura 2000 viewer (webgis)

16 Adapting landscapes to climate change: examples of climate-proof ecosystem networks and priority adaptation zones Vos et al Journal of Applied Ecology Volume 45, Issue 6, pages , 21 OCT 2008 DOI: /j x

17 Lawton review 2010: Making Space for Nature Βελτιώνοντας το υπάρχον οικολογικό δίκτυο μιας περιοχής Περισσότερο (more) Καλύτερο (better) Μεγαλύτερο (bigger) Συνδεδεμένο (linked)..the more we do to improve the quality of existing sites or to reduce the pressures on them by enhancing the wider environment, the less we will need to do to create new wildlife sites

18 Future Vision Cyprus Landscape Assessment Settled plateau farmlands: A plateau landscape with a rolling topography associated with a limestone geology. The limestone has weathered to give rendzina soils which are often shallow with rocky outcrops. This is a settled agricultural landscape of nucleated hilltop villages and a mixed land use of arable crops, vineyards and orchards. It is generally open landscape of scattered trees with little surviving natural vegetation. Strength of character: This is an ancient settled agricultural landscape with a strong cultural character. This is reflected in the presence of villages surrounded by an irregular pattern of small fields often bounded by stone walls. Condition: Many of the significant stone boundary features, although still present, were in decline due to lack of management. Warnock et al The vision: Conserve and restore the historic pattern of this settled, cultivated landscape.

19 Πόσο διεισδύουν οι δρόμοι στις Natura 2000? Natura 2000 (N2K) highly permeated by roads 20.5% of roads (2718 km) in area under Cyprus Government control is embedded/intersects N2K Mean road density (rd) in N2K = 1.94 km/km 2 (lower than national mean rd) Road density in N2K sites = km/km 2 Max rd in N2K area = 25 km/km 2 (ignoring site boundaries and overlaps) 61 designated sites in N2K terrestrial area of km 2 (28% of area under Cyprus Government control) 9/9/2013 Only 2 terrestrial SCIs not intersected by roads, in forested/seminatural areas, medium to high altitude IALE 2013 European Congress: Changing European Landscapes. Landscape ecology, local to global. 19

20 Ποια είναι η παρούσα κατάσταση των περιοχών χωρίς οδικό δίκτυο Roadless areas: areas at least 1km away from nearest road (Riitters & Wickham 2003) Highly fragmented across the island: Scattered in 222 fragments, only 4.5% of the island 74% of roadless areas < 1km 2 45% (186.5 km 2 ) found in area under Cyprus Government control, 115 fragments Only 6 roadless areas > 10 km 2 9/9/2013 IALE 2013 European Congress: Changing European Landscapes. Landscape ecology, local to global. 20

21 Ευχαριστώ για την Προσοχή σας