ΝΙΚΟΣ ΠΟΛΥΖΟΣ* Είχαμε προβλέψει τη μετατροπή 8 νοσοκομείων

Transcript

1 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΝΙΚΟΣ ΠΟΛΥΖΟΣ* Είχαμε προβλέψει τη μετατροπή 8 νοσοκομείων Συνέντευξη: Αιμίλιος Νεγκής Περισσότερη πολιτική βούληση και πιο σωστό μάνατζμεντ χρειάζεται. Τα υπόλοιπα θα βρεθούν άμεσα Έωλη είναι η διαδικασία που ακολουθεί το υπουργείο Υγείας για την επιλογή νέων διοικητών και υποδιοικητών στα νοσοκομεία, σύμφωνα με τον πρώην Γ.Γ. του υπουργείου και Αναπληρωτή Καθηγητή Διοίκησης και Οργάνωσης Υπηρεσιών Υγείας, κ. Νίκο Πολύζο. Ακόμη ασκεί δριμεία κριτική για τον επανασχεδιασμό των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, στον οποίο προχώρησε η κυβέρνηση, επισημαίνοντας ότι κινδυνεύει να χαθεί μία ακόμη ευκαιρία για τον εκσυγχρονισμό του ΕΣΥ. Μάλιστα λέει, δηκτικά, ότι στον γιό του, που είναι άνεργος, δεν θα πρότεινε να εκπαιδευθεί στις μεταρρυθμίσεις στην Υγεία όπως προβλέπει ο νέος σχεδιασμός - αλλά στις επιστήμες αρχιτεκτονικής, πληροφορικής, διοίκησης, οικονομικών, κ.λπ. στην Υ- γεία. Αποκαλύπτει ότι επί των ημερών του είχε γίνει συγκεκριμένος σχεδιασμός συγχωνεύσεων, ο οποίος προέβλεπε τη μετατροπή χρήσης 8 νοσοκομείων. Και επισημαίνει ότι η κυβέρνηση δεν δείχνει να τον έχει λάβει υπόψη του. Καταθέτει τις προτάσεις του για την αναδιοργάνωση του Ε- θνικού Συστήματος Υγείας και τον ΕΟΠΥΥ, δηλώνοντας ότι είναι διατεθειμένος να βοηθήσει. «Περισσότερη πολιτική βούληση και πιο σωστό μάνατζμεντ χρειάζεται», καταλήγει. Κύριε καθηγητά, πρόσφατα, η κυβέρνηση προχώρησε στην προκήρυξη των θέσεων διοικητών και υποδιοικητών στα νοσοκομεία της χώρας. Πώς είδατε την όλη διαδικασία; Καταρχάς, δεν ακολουθήθηκε η πρόβλεψη του ν. 4052/1-3-12, που όριζε ότι όλα έπρεπε να ολοκληρωθούν την 31/12/12, μαζί με τους νέους Οργανισμούς των νοσοκομείων, που προέβλεπαν την ενσωμάτωση των 50 στα 85 και την ενοποίηση τμημάτων τους. Δεύτερον, υπάρχουν προβληματισμοί όσον αφορά στον διορισμό μελών της Επιτροπής Αξιολόγησης, κυριότερος των οποίων είναι ο μη διορισμός Καθηγητή ή Αναπληρωτή Καθηγητή Διοίκησης, Οργάνωσης, Οικονομικών ή άλλου συναφούς αντικειμένου στην Υγεία. Τρίτον, και κυριότερο, είναι ότι δεν προβλέπεται ποσοτικοποίηση των κριτηρίων αξιολόγησης στην πρόσληψη (εκπαίδευση, εμπειρία, αναγνώρι- *Αν. καθηγητής και πρώην Γ.Γ. υπουργείου Υγείας 8 / Μάρτιος 2013

2 9

3 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Το OpenGov προφανώς είχε αδυναμίες, κυριότερη των οποίων ήταν το ότι δεν πέρασε στη Δημόσια Διοίκηση και το ότι δεν υπήρχε ανακοίνωση των αποτελεσμάτων όλων των υποψηφίων Είχα προτείνει, θεσμικά, στη διάρκεια της θητείας μου, και το ξαναλέω τώρα ως εξής: Υπουργός Υγείας (και όχι ασθένειας) για τις πολιτικές δημόσιας υγείας (συνεπικουρούμενος από τον Γενικό Διευθυντή Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου, που θα είναι ο καλύτερος γιατρός συναφούς ειδικότητας στη χώρα, με άριστα διοικητικά προσόντα), τους φορείς της και την εποπτεία δύο υφυπουργών ση, κ.λπ.) και καμιά ανάλογη διαδικασία στην αξιολόγηση των υπαρχόντων για το 2012 ή όσων προσληφθούν το Νομίζω ότι η όλη προσπάθεια πρέπει να διαφυλαχθεί και να τεθεί σε σωστές βάσεις, γιατί η διοίκηση των νοσοκομείων πρέπει να αυτονομηθεί από τις κακές πρακτικές του πολιτικού συστήματος στο παρελθόν. Όμως και η διαδικασία μέσω του OpenGov είχε αδυναμίες. Δεν υπήρχαν διοικητές που δεν έκαναν καλά τη δουλειά τους και επί των ημερών σας; Το OpenGov ξεκίνησε με τις καλύτερες των προθέσεων (αρχικοί διορισμοί) και προϋποθέσεων (κριτήρια και βαθμολόγηση), για να καταστεί ένα αξιοκρατικό σύστημα αξιολόγησης ανώτατων στελεχών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η δική μου εμπειρία με την επιλογή μου ως Γ.Γ. Προφανώς είχε αδυναμίες, κυριότερη των οποίων ήταν το ότι δεν πέρασε στη Δημόσια Διοίκηση και το ότι δεν υπήρχε ανακοίνωση αποτελεσμάτων όλων των υποψηφίων. Όμως τουλάχιστον το ½ των τότε επιλεγέντων διοικητών ήταν οι καλύτεροι από τους υποψηφίους (έπρεπε να είναι το 100%). Συνήθως οι καλοί στα αποτελέσματα διοικητές ήταν όσοι είχαν επιλεγεί με βάση τα προσόντα τους, χωρίς να αποκλείονται κι οι εξαιρέσεις. Γι αυτό όλοι αξιολογούνταν μηνιαία και ετήσια. Αν θυμάστε, οι απολύσεις περίπου 20 το 2011 έγιναν με βάση αυτές τις αξιολογήσεις, οι οποίες τους κοινοποιήθηκαν. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει δρόμος να διανυθεί, για να πεισθεί το πολιτικό σύστημα να τον ακολουθήσει. Έχετε εμπειρία στη διοίκηση νοσοκομείων και φυσικά στην εποπτεία όλων των νοσοκομείων ως Γ.Γ. του Υπουργείου Υγείας. Ποιες κινήσεις πιστεύετε ότι πρέπει να γίνουν με στόχο στην αναδιοργάνωση του ΕΣΥ; Πολύ καλή ερώτηση, της οποίας η α- πάντηση πρέπει να έχει 3 καθαρές προτεραιότητες: Πρώτον, τη διαφύλαξη, βελτίωση και συνέχιση της εφαρμογής όσων έγιναν (esy. net, προμήθειες, ΚΕΝ, διπλογραφικό, μηχανοργάνωση, ηλεκτρονική συνταγογράφηση, ολοήμερη, ΕΣΠΑ). Δεύτερον, τη δυναμική προώθηση όσων αποφασίσθηκαν και δεν ολοκληρώθηκαν ακόμα (διασυνδέσεις νοσοκομείων, συγχωνεύσεις τμημάτων, νέο σύστημα προμηθειών, αξιολόγηση ποιότητας, υγειονομικός χάρτης, νέο σύστημα εφημέρευσης - ΤΕΠ, γενική αξιολόγηση), και Τρίτον, τον σχεδιασμό της προοπτικής του ΕΣΥ στο μέλλον, όπου θα κυριαρχεί μια νέα στρατηγική ολοκλήρωσης της ΠΦΥ (κέντρα υγείας και πολυιατρεία στο ΕΣΥ) και νοσοκομειακής περίθαλψης προσανατολισμένης στην αντιμετώπιση των χρόνιων νοσημάτων, των πραγματικά επειγουσών ή εξειδικευμένων καταστάσεων, και στον προγραμματισμό των υπολοίπων εισαγωγών ή θεραπειών με βάση τις κατά τόπους ανάγκες. Γι αυτό απαιτείται μια νέα κουλτούρα ποιότητας και κλινικής διακυβέρνησης στο ΕΣΥ, στην οποία θα συμμετέχουν ασθενείς και επαγγελματίες υγείας, με την Πολιτεία παρούσα σε σαφείς και ολοκληρωμένες κατευθυντήριες οδηγίες. Πολλοί πιστεύουν ότι και στην Ελλάδα χρειάζεται να έχουμε ριζική αλλαγή στη διοίκηση του ΕΣΥ, αρχής γενομένης με την πρόσληψη ενός Γενικού Διευθυντή ΕΣΥ στα πρότυπα της Βρετανίας. Τι λέτε εσείς; 10 / Μάρτιος 2013

4 Είχα προτείνει, θεσμικά, στη διάρκεια της θητείας μου, και το ξαναλέω τώρα ως εξής: Πρώτον: Υπουργός Υγείας (και όχι ασθένειας) για τις πολιτικές δημόσιας υγείας (συνεπικουρούμενος από Γενικό Διευθυντή Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου, που θα είναι ο καλύτερος γιατρός συναφούς ειδικότητας στη χώρα, με άριστα διοικητικά προσόντα), τους φορείς της και την ε- ποπτεία δύο υφυπουργών. Δεύτερον: Υφυπουργός ή/και Γενικός Γραμματέας, με τριετή θητεία και στόχους, για το ΕΣΥ και γενικότερα για τις παροχές υπηρεσιών υγείας, που θα προΐσταται της Γενικής Διεύθυνσης Υπηρεσιών Υγείας του Υπουργείου (με το καλύτερο διοικητικό δημόσιο υπάλληλο του ΕΣΥ), των ΔΥΠε και των Μονάδων Υγείας τους. Τρίτον: Υφυπουργός ή/και Γενικός Γραμματέας, με τριετή θητεία και στόχους, για τον ΕΟΠΥΥ και γενικότερα τη χρηματοδότηση των υπηρεσιών υγείας, που θα προΐσταται της (ενιαίας) Γενικής Διοικητικής και Οικονομικής Διεύθυνσης του Υπουργείου (με τον καλύτερο υπάλληλο του υπουργείου, με έμφαση σε οικονομικές γνώσεις). Αυτό το σχήμα επιτυγχάνει πολιτική και τεχνοκρατική κατανομή αρμοδιοτήτων, ε- νώ είναι πιο σαφής ο διαχωρισμός χρηματοδότησης από την παροχή, τη στιγμή που ο υπουργός ασχολείται με τη δημόσια υγεία, εποπτεύοντας (και όχι διοικώντας καθημερινά) τα πάντα. Είναι ένα ελληνικό πρότυπο που πρέπει να δοκιμασθεί, βλέποντας και τις εμπειρίες της Βρετανίας ή άλλων χωρών. Λέγεται, ευρέως, ότι η κυβέρνηση στην οποία συμμετείχατε ήταν άτολμη ό- σον αφορά στη συγχώνευση νοσοκομείων. Χρειάζεται ή όχι να κλείσουν ή να αλλάξουν χρήση οι νοσοκομειακές μονάδες; Τι προέβλεπε ο δικός σας σχεδιασμός στο θέμα αυτό; Ο σχεδιασμός έφτασε τις παραμονές των εκλογών του 2012 στην υπογραφή (ΚΥΑ) ό- λων των νέων Οργανισμών των νοσοκομείων (και ΚΥ), 25 έτη μετά το ΕΣΥ, όταν είχαν αποκρυσταλλωθεί οι πολιτικές, επιστημονικές και διοικητικές προτάσεις, ενός και πλέον έτους. Το αποτέλεσμα όλης αυτής της προσπάθειας ήταν η πλήρης σύνδεση 85 κύριων με 50 δευτερεύοντα νοσοκομεία (και του ΙΚΑ), η μείωση 600 κλινικών και εργαστηρίων (1.500 κλινικές και 500 εργαστήρια) και η μετατροπή περίπου 8 μικρών νοσοκομείων σε κέντρα υγείας ή α- ποκατάστασης. Μένει να αποδειχθεί ή να εφαρμοσθεί στην πράξη. Η πολιτική και η διοίκηση πρέπει να έχει συνέχεια, έστω και με διορθώσεις των όποιων λαθών, αλλά όχι με την ανατροπή μεταρρυθμίσεων που είναι αναγκαίες. Οι διαγωνισμοί στα νοσοκομεία δεν προχωρούν και, με μαθηματική α- κρίβεια, οδηγούμαστε στο καθεστώς των εκτός συμβάσεων προμηθειών. Κατά την άποψή σας, τι φταίει και πώς μπορεί να διορθωθεί η κατάσταση; Η άριστη συνεργασία υπουργού με Γ.Γ., με ΕΠΥ και ΔΥΠε (2010-2) έφερε αποτελέσματα που δεν τα είχαμε ξαναδεί στο ΕΣΥ ούτε τα έχουμε δει γενικά στη δημόσια διοίκηση (δέκα και πλέον κεντρικούς διαγωνισμούς υλικών και φαρμάκων, με σχεδόν πλήρη ολοκλήρωση δύο προγραμμάτων προμηθειών νοσοκομείων 2010 και 2011, καθώς και ηλεκτρονικό παρατηρητήριο τιμών και αναλώσεων, με ηλεκτρονικές δημοπρασίες). Το αποτέλεσμα ήταν πτώση των τιμών 30% (2012 σε σχέση με 2009) και επαναφορά στα δεδομένα του 2006 (!). Σήμερα δεν γνωρίζω αν η σχέση που σας ανέφερα λειτουργεί. Πρέπει να λειτουργήσει, με ενδυνάμωση της ΕΠΥ (από το υπουργείο), αλλά και με μετατροπή της σε πλήρη εποπτική αρχή (γενικό μητρώο προμηθευτών, προδιαγραφών, κωδικοποιήσεων, τιμών και αναγκών), οι ΔΥ- Πε (ενισχυμένες από τα νοσοκομεία) να διενεργούν τους διαγωνισμούς και τα (85) νοσοκομεία να έχουν τη διαχείριση (logistics). Αυτό είναι το πρότυπο με τη μεγαλύτερη επιτυχία σε άλλες χώρες, και από ό,τι φάνηκε κι εδώ τα τελευταία χρόνια. Πρόσφατα, η κυβέρνηση ακύρωσε τον σχεδιασμό που είχε γίνει επί των η- μερών σας για τα κονδύλια του ΕΣΠΑ. Ήταν λάθος και γιατί; Υπάρχει κίνδυνος να χαθούν πόροι; Ρωτήστε τον τωρινό Γ.Γ. ποιος είναι ο νέος σχεδιασμός που εφαρμόζει κι αν υπάρχουν οι κίνδυνοι που α- ναφέρετε. Δεν προβλέπει, με Η διοίκηση των νοσοκομείων πρέπει να αυτονομηθεί από τις κακές πρακτικές του πολιτικού συστήματος στο παρελθόν 11

5 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Ο ΕΟΠΥΥ (εκτός των ανωτέρω) θα πρέπει να εξορθολογίσει, μέσω συμβολαίων ποσότητας, ποιότητας και τιμής, όλες τις νοσοκομειακές, εξωνοσοκομειακές και φαρμακευτικές του υπηρεσίες Υφυπουργός ή/και Γενικός Γραμματέας, με τριετή θητεία και στόχους, για το ΕΣΥ και γενικότερα για τις παροχές υπηρεσιών υγείας, που θα προΐσταται της Γενικής Διεύθυνσης Υπηρεσιών Υγείας του Υπουργείου (με το καλύτερο διοικητικό δημόσιο υπάλληλο του ΕΣΥ), των ΔΥΠε και των Μονάδων Υγείας τους σαφήνεια, κονδύλια για το μεγαλύτερο σήμερα θέμα στην Υγεία, που είναι ο ΕΟΠΥΥ (ανακαλώντας - χωρίς τεκμηρίωση ό,τι υπήρχε), υπάρχει ίσως πρόβλημα με την ψυχιατρική μεταρρύθμιση, ενώ για την οργάνωση της ΠΦΥ και της Δημόσιας Υγείας δεν είναι εμφανής η αποτελεσματικότητα προώθησης ή απορρόφησης των κονδυλίων. Πάντως στον υιό μου, που είναι άνεργος, δεν θα πρότεινα να εκπαιδευθεί στις μεταρρυθμίσεις στην Υγεία, αλλά στις ε- πιστήμες αρχιτεκτονικής, πληροφορικής, διοίκησης, οικονομικών, κ.λπ. στην Υγεία. Ελπίζω τα πράγματα να διορθωθούν, γιατί είναι η τελευταία ευκαιρία ανάπτυξης του ΕΣΥ και δεν πρέπει να χαθεί, τόσο στα κτήρια και τον εξοπλισμό όσο και στην εκπαίδευση, την οργάνωση και την πληροφορική. Με την ανεργία να καλπάζει, αυξάνεται καθημερινά ο αριθμός των Ελλήνων που μένουν ανασφάλιστοι. Η κυβέρνηση παρουσίασε το λεγόμενο «εισιτήριο υγείας», το οποίο θα δοθεί σε περίπου ανασφάλιστους για να κάνουν δωρεάν εξετάσεις. Πώς βλέπετε το μέτρο αυτό; Το μέτρο είναι μάλλον σωστό, απλώς δεν γνωρίζω τις λεπτομέρειες της εφαρμογής του και το αν είναι άπαξ ή θα συνεχισθεί, που αυτό είναι και το ζητούμενο. Πρότασή μου για το μέλλον είναι να ενταχθεί αυτή η προσπάθεια και η ανάλογη χρηματοδότησή της στον καθ ύλη αρμόδιο Οργανισμό, που είναι ο ΕΟΠΥΥ. Ας έλθουμε στον μεγάλο «ασθενή» του συστήματος υγείας, τον ΕΟΠΥΥ. Με την ανεργία να συνεχίζει να αυξάνεται και την ύφεση να μην υποχωρεί, πώς βλέπετε το μέλλον της ασφάλισης υγείας; Με ρωτάτε, προφανώς, για την κοινωνική ασφάλιση υγείας, που αυτό είναι το ζητούμενο για τον ΕΟΠΥΥ, για να μην αυξάνει εμμέσως την ιδιωτική συμμετοχή του ασθενούς, με μια περίεργη τελευταία συνασφάλιση, που προέρχεται από τις καθυστερήσεις των πληρωμών του και τις προκαλούμενες από αυτές «κινητοποιήσεις» και «κουρέματα» των παρόχων κ.ά. Νομίζω ότι πρώτιστο μέτρο είναι η μεταφορά της ευθύνης της άμεσης είσπραξης των εισφορών υγείας εργαζομένων και εργοδοτών όλων των ταμείων κοινωνικής ασφάλισης υγείας στον ΕΟΠΥΥ. Παράλληλα, η συμφωνημένη με νόμους κρατική συμμετοχή να δίδεται άμεσα. Τέλος, ο ΕΟΠΥΥ (εκτός των ανωτέρω) θα πρέπει να εξορθολογίσει, μέσω συμβολαίων ποσότητας, ποιότητας και τιμής, όλες τις νοσοκομειακές, εξωνοσοκομειακές και φαρμακευτικές του υπηρεσίες. Περισσότερη πολιτική βούληση και πιο σωστό μάνατζμεντ χρειάζεται. Τα υ- πόλοιπα θα βρεθούν άμεσα. Η Τρόικα δείχνει να πιστεύει πως το μοντέλο διοίκησης και οργάνωσης του ΕΟΠΥΥ, δηλαδή, του ΙΚΑ, είναι απαρχαιωμένο και χρειάζεται κατάρτιση συγκεκριμένου Επιχειρησιακού Σχεδίου και πρόσληψη μάνατζερ για την υλοποίησή του. Ποια είναι η άποψή σας; Δεν συμφωνώ στη διάγνωση του προβλήματος. Συμφωνώ στη λύση του, και είμαι διατεθειμένος να προσφέρω, με τον οποιοδήποτε τρόπο μου προταθεί, και συμφωνηθεί. Υπάρχουν «φωνές» που κάνουν ξεκάθαρα λόγο για κατάργηση του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος. Δηλαδή, να καταργηθούν οι εισφορές εργοδοτών και εργαζομένων και η χρηματοδότηση του συστήματος να γίνει μέσω της γενικής φορολογίας 12 / Μάρτιος 2013

6 στα πρότυπα της Βρετανίας. Θα μπορούσε να λειτουργήσει στην Ελλάδα υπό τις παρούσες συνθήκες; Νομίζω ότι είναι μια λύση, αν αποτύχει η προσπάθεια στην οποία αναφερθήκαμε στις δύο προηγούμενές σας ερωτήσεις. Αν ο ΕΟΠΥΥ δεν απορροφήσει πλήρως και ά- μεσα τους πόρους των κλάδων Υγείας των ταμείων κοινωνικής ασφάλισης και του κράτους, τότε πρέπει να πάμε στην εξέταση μεταφοράς των εισφορών αυτών μέσω της γενικής φορολογίας. Προτείνω να δοκιμάσουμε το πρώτο και να έχουμε σχέδιο για το δεύτερο. Κλείνοντας, ποια ήταν η πιο δύσκολη στιγμή κατά την πολύμηνη παραμονή σας στη θέση του Γ.Γ. του υπουργείου Υγείας; Οι «επιθέσεις» που γίνονταν κατά του κτηρίου του υπουργείου, με στόχο κυρίως την πολιτική ηγεσία. Στόχος μου πάντα ήταν ο κατευνασμός και ο διάλογος με τους «επιτιθέμενους» και η μεταφορά προτάσεων - λύσεων στην πολιτική ηγεσία. Στα νιάτα μου, λένε, ότι ήμουν καλός «αμυντικός» στο ποδόσφαιρο και στο μπάσκετ. Με βοήθησαν πολύ και οι συνεργάτες μου. Πάντως, σήμερα, είναι απορίας άξιον πώς γίνεται οι «επιθέσεις» να μειώθηκαν, και τα προβλήματα να αυξήθηκαν. Και τι θυμάστε με νοσταλγία; Ήταν ένας δρόμος από το Πανεπιστήμιο στην Τεχνοπολιτική με επιστροφή. Δώσαμε αρκετά από τη θεωρία στην πράξη και πήραμε αντιστρόφως. Ε- παγγελματικά ήταν τα πιο δύσκολα, αλλά και τα πιο όμορφα, χρόνια τής έως τώρα πορείας μου. Σε αυτό συμφωνούν συνεργάτες και φίλοι. Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς - που θέλει ανάλογα να ασχοληθεί - το γεγονός ότι πρέπει να ξέρει να φεύγει έγκαιρα και με ψηλά το κεφάλι, αφού πρώτα έχει αφήσει πίσω του έργο και ομάδες ανθρώπων που θα το συνεχίσουν. 13

7 A ΡΘΡΟ Σήμερα στα νοσοκομεία και στους φορείς, τόσο για τους διαγωνισμούς όσο και για τη διαχείριση, επικρατεί άγνοια και αυθαιρεσία Προτάσεις για τις προμήθειες υγείας του Χρήστου Καζάση, Εμβιομηχανικού, εμπειρογνώμονα βιοϊατρικής τεχνολογίας Στο σημερινό σύστημα προμηθειών και διαχείρισης απουσιάζουν σημεία-"κλειδιά". Γιατί οι προμήθειες ιατρικού εξοπλισμού και υγειονομικού υλικού δεν είναι μόνο κωδικοποίηση, προδιαγραφές, ηλεκτρονικές προμήθειες και εξοικονόμηση πόρων Λόγω του Μνημονίου, όλο και πιο συχνά τίθεται θέμα με τις δαπάνες για την ιατρική τεχνολογία (τιμές - προμήθειες - προϋπολογισμοί) και τη διαχείριση της ιατρικής αυτής τεχνολογίας μέσα από το λειτουργικό περιβάλλον του νοσοκομείου. Πριν απ όλα, πρέπει να σημειώσουμε ότι το όλο θέμα της διαχείρισης, και εμμέσως των προμηθειών των νοσοκομείων, βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση. Το άναρχο σύστημα των προμηθειών ιατρικού εξοπλισμού, καθώς και η διαχείρισή του δεν έχει σχέση με το ποιος φορέας έχει την ευθύνη της διενέργειας του διαγωνισμού, αλλά με το ποιες διαδικασίες και κριτήρια πραγματοποιούνται οι διαγωνισμοί αυτοί. Σήμερα στα νοσοκομεία και στους φορείς (βλέπε ΕΠΥ, ΥΠε), τόσο για τους διαγωνισμούς όσο και για τη διαχείριση, επι- 14 / Μάρτιος 2013

8 15

9 A ΡΘΡΟ Δημιουργία ανεξάρτητου Κέντρου Αξιολόγησης Ιατρικής Τεχνολογίας για την αξιολόγηση της τεχνολογίας Απλοποίηση των υποβαλλόμενων δικαιολογητικών στους διαγωνισμούς των νοσοκομείων, με τη χρήση βεβαίωσης εγκεκριμένου προμηθευτή για τον περιορισμό της γραφειοκρατίας κρατεί άγνοια και αυθαιρεσία. Η δημόσια διοίκηση παρουσιάζει αδυναμία στο να προγραμματίζει, να ελέγχει και να επαναξιολογεί τις συνθήκες και τα δεδομένα σε ένα περιβάλλον όπως αυτό του νοσοκομείου, με ραγδαία εξελισσόμενη τεχνολογία και συνεχώς νέες κλινικές ανάγκες. Σε ποιο σύστημα προμηθειών να αναφερθούμε; Δεν υπάρχει σύστημα γιατί δεν θέλουμε σύστημα. Και αν θέλουμε σύστημα, με ποια στελέχωση; Με άτομα που δεν γνωρίζανε τι είναι μηχάνημα ή αναλώσιμο υγειονομικό υλικό; Η Επιτροπή Προμηθειών Υγείας ήταν, είναι και θα είναι μια «εικονική πραγματικότητα», αν δεν αλλάξει προσανατολισμό και δεν προσδιορισθεί ο ρόλος και ο σκοπός της. Υπάρχουν πολλά συστήματα προμηθειών στην Ευρώπη, όπως υπάρχουν και πολλοί τρόποι πληρωμών στην Ευρώπη. Υπάρχει όμως μια βασική διαφορά: Στην Ευρώπη, υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία καταγραφής και αξιολόγησης του ιατρικού εξοπλισμού. Το σύστημα αδυνατεί απολύτως να α- ντεπεξέλθει στη διαχείριση του τεράστιου όγκου των πληροφοριών που συνεπάγεται ένας τέτοιου είδους διαγωνισμός. Οι ενστάσεις, λογικές ή μη, η καθυστέρηση στην α- ξιολόγηση, η ανικανότητα του υπάρχοντος ανθρώπινου δυναμικού και η έλλειψη ε- μπειρίας καθιστούν το εγχείρημα θνησιγενές προτού καν ξεκινήσει. Στο σημερινό σύστημα προμηθειών και διαχείρισης απουσιάζουν σημεία «κλειδιά». Γιατί οι προμήθειες ιατρικού εξοπλισμού και υγειονομικού υλικού δεν είναι μόνο κωδικοποίηση, προδιαγραφές, ηλεκτρονικές προμήθειες και εξοικονόμηση πόρων. Η διαχείριση της ιατρικής τεχνολογίας έ- χει και άλλες παραμέτρους, που στην Ελλάδα δεν αναφέρονται είτε γιατί τις αγνοούμε είτε γιατί δεν έχουμε τη γνώση να τις αξιολογήσουμε είτε γιατί δεν συμφέρει το όλο σύστημα της δημόσιας διοίκησης. Η σπατάλη στα νοσοκομεία δεν είναι πάντοτε συνδεδεμένη με τη διαφθορά, αν και αυτή, ομολογουμένως, είναι υψηλή στα νοσοκομεία μας. Σοβαρός παράγων στη σπατάλη είναι η αδιαφορία, η έλλειψη προγραμματισμού και η απουσία ελέγχου σε κάθε διαδικασία. Στα νοσοκομεία, αλλά και στις ΥΠΕ και την ΕΠΥ, είναι απολύτως απούσα η έννοια της ορθής και αποτελεσματικής χρήσης των πόρων βάσει μιας δημοσιονομικής διαχείρισης. Απούσες είναι και οι έννοιες της διάχυσης της ιατρικής τεχνολογίας, της αποδοτικότητας, των αποτελεσμάτων για τον ασθενή (ποτέ μέχρι σήμερα τα patient outcomes δεν αναφέρθησαν σε διαγωνισμούς), του κόστους ζωής του εξοπλισμού, του κόστους αντικατάστασης του εξοπλισμού, του κόστους χρήσης του εξοπλισμού και των κοινωνικοπολιτικών παραγόντων. Επειδή όμως είναι καλές οι ανασκοπήσεις (για ιστορικούς σκοπούς), αλλά δεν διορθώνουν τις σημερινές καταστάσεις, παραθέτω μερικές προτάσεις σε έ- να πλαίσιο σφαιρικής αντιμετώπισης των προβλημάτων διαχείρισης του κόστους στην υγεία από τα υλικά και τις υπηρεσίες εκτός φαρμάκου. Πρόταση 1η: Δημιουργία ανεξάρτητου Κέντρου Αξιολόγησης Ιατρικής Τεχνολογίας για την αξιολόγηση της τεχνολογίας. Σήμερα το Διεθνές Δίκτυο Κέντρων Αξιολόγησης Ιατρικής Τεχνολογίας περιλαμβάνει 53 κέντρα σε 29 χώρες του κόσμου. 16 / Μάρτιος 2013

10 Στην Ευρώπη 16 χώρες έχουν δημιουργήσει Κέντρα Αξιολόγησης Ιατρικής Τεχνολογίας (πολλές χώρες έχουν περισσότερα του ενός, ακόμα και η Τουρκία έχει!). Ας κάνουμε μια διακρατική συμφωνία, με κέντρο επιλογής του Υπουργείου Υγείας για μεταφορά τεχνογνωσίας, και ας ξεκινήσουμε και εδώ την αξιοποίησή του (το Κέντρο Αξιολόγησης υπηρεσιών υγείας περιλαμβάνει: ΕΚΑΠΤΥ, ΕΠΥ, ΕΟΦ, ΚΕΣΥ, ΣΕΥΠ, ΥΠΕΔΥΦΚΑ κ.ά.). Πρόταση 2η: Απλοποίηση των υποβαλλόμενων δικαιολογητικών στους διαγωνισμούς των νοσοκομείων με τη χρήση βεβαίωσης εγκεκριμένου προμηθευτή για τον περιορισμό της γραφειοκρατίας. Το Μητρώο Προμηθευτών που θεσμοθετήθηκε με νόμο (ΕΚΑΠΤΥ πρώην ΕΚΕ- ΒΥΛ - Φορέας Τήρησης Μητρώου Προμηθευτών) θα πρέπει να εφαρμοσθεί άμεσα, για να αποτρέψει όλες τις πιθανές ενστάσεις και καθυστερήσεις των διαγωνισμών. Θα μπορούσε να εξετασθεί και η δυνατότητα προεπιλογής προμηθευτών σε ειδικές κατηγορίες υλικών. Πρόταση 3η: Προεπιλογή προμηθευτών. Με δεδομένο το ότι στην αγορά απεικονιστικών μηχανημάτων παγκοσμίως, και στην Ελλάδα, οι πιθανοί προμηθευτές είναι συγκεκριμένοι, είναι δυνατόν να πετύχουμε άμεση απορρόφηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, με διαδικασίες επιτάχυνσης των διαγωνισμών, μέσα από διαγωνιστικές διαδικασίες προεπιλογής προμηθευτών. Θα χαθούν οι διαθέσιμοι πόροι και θα αναρωτιόμαστε ξανά γιατί "χάσαμε το τρένο". Σκεφθείτε ότι στην ακτινοθεραπεία έχουμε μόνο δύο προμηθευτές. Ποιο το νόημα του ανοιχτού διεθνούς διαγωνισμού; Πρόταση 4η: Κλινικές, και όχι τεχνικές προδιαγραφές. Τροποποίηση και παραμετροποίηση των συντελεστών βαθμολογίας στην αξιολόγηση των διαγωνισμών, με δημιουργία κλινικών προδιαγραφών και όχι τεχνικών προδιαγραφών, που θα διαμορφώνονται με βάση τις κλινικές ανάγκες των φορέων, ύστερα από δημόσια διαβούλευση. Οι απαντήσεις των φορέων στη δημόσια διαβούλευση (δεκτές ή απορριπτέες) θα είναι τεκμηριωμένες και θα υπάρχει δυνατότητα επιβολής κυρώσεων σε αυθαίρετη διαδικασία. Πρόταση 5η: Διατήρηση του παραβόλου κατάθεσης υπέρ του Δημοσίου, ύψους 1% επί του προϋπολογισμού του διαγωνισμού για την υποβολή ασφαλιστικών μέτρων. Η εφαρμογή του θα λειτουργήσει αποτρεπτικά για την άσκηση αιτήσεων ασφαλιστικών μέτρων προφανώς αβάσιμων, που καθυστερούν την ολοκλήρωση των διαγωνισμών. Πρόταση 6η: Χρήση της ρομποτικής τεχνολογίας στα νοσοκομειακά φαρμακεία και τις νοσηλευτικές μονάδες. Στο εξωτερικό χρησιμοποιούνται πλέον ρομποτικά συστήματα διαχείρισης φαρμάκων και υλικών, που ελέγχουν την ποσότητα, τη διασπορά, την κατανάλωση, το κόστος, τις ελλείψεις, τα ληγμένα, τον προγραμματισμό και τις δαπάνες. Και όλα αυτά με ένα κόστος του συστήματος περίπου ευρώ. Η συγκεκριμένη πρόταση αποτελεί δεδομένη φιλοσοφία λειτουργικής αποτελεσματικότητας των ευρωπαϊκών νοσοκομείων και μπορεί να έχει άμεση εφαρμογή, έστω και πιλοτικά, σε ένα ή δύο νοσοκομεία. Με δεδομένο το ότι στην αγορά απεικονιστικών μηχανημάτων παγκοσμίως, και στην Ελλάδα, οι πιθανοί προμηθευτές είναι συγκεκριμένοι, είναι δυνατόν να πετύχουμε άμεση απορρόφηση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ, με διαδικασίες επιτάχυνσης των διαγωνισμών, μέσα από διαγωνιστικές διαδικασίες προεπιλογής προμηθευτών 17