Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ: ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΙΚΙΣΜΟ ΤΗΣ ΚΡΥΑΣ ΣΤΟ ΛΕΚΑΝΟΠΕΔΙΟ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ *
|
|
- Ξενοκράτης Καραβίας
- 7 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 ΕΛEΝΗ ΒΑΣΙΛΕIΟΥ Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ: ΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΙΚΙΣΜΟ ΤΗΣ ΚΡΥΑΣ ΣΤΟ ΛΕΚΑΝΟΠΕΔΙΟ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ * «Since the excavations of Carapanos at Dodona in 1878, Epirus has remained terra incognita to the archaeologist» (Hammond 1932, 131) Περίπου ογδόντα χρόνια μετά, η Προϊστορική Ήπειρος εξακολουθεί, δυστυχώς, σε μεγάλο βαθμό να παραμένει terra incognita για τους ερευνητές. Το γεγονός αυτό οφείλεται τόσο στην απουσία έργων υποδομής που θα επέτρεπαν την ανάληψη μεγάλης έκτασης ανασκαφικών δραστηριοτήτων, όσο και στην έλλειψη συστηματικής αρχαιολογικής έρευνας. Επιπρόσθετα, το έντονα ορεινό ανάγλυφο της περιοχής, σε συνδυασμό με τις μεγάλου πάχους επιχώσεις, καθιστούν ακόμη πιο δύσκολο τον εντοπισμό λειψάνων της μακρινής εποχής της Προϊστορίας. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, η κατασκευή μεγάλων οδικών αρτηριών, όπως η Εγνατία Οδός, συνέβαλε σημαντικά στον εμπλουτισμό του καταλόγου των θέσεων της Ύστερης Εποχής του Χαλκού-Πρώιμης Εποχής Σιδήρου (Πλιάκου 2007, 226). Η Ήπειρος, συχνά περιγράφεται ως μια ορεινή, δύσβατη περιοχή, φτωχή σε γεωργικά * Θερμές ευχαριστίες οφείλονται στον Έφορο Αρχαιοτήτων, Διευθυντή της ΙΒ EΠΚΑ Δρ. Κωνσταντίνο Ζάχο για την παραχώρηση του υλικού. Ευχαριστίες οφείλονται επίσης στη συνάδελφο Δρ. Ιουλία Κατσαδήμα για τις παρατηρήσεις της σχετικά με τη διαμόρφωση του κειμένου όπως και στον συνάδελφο Δημήτρη Καλπάκη για την παραχώρηση των χαρτών που χρησιμοποιήθηκαν στην προφορική παρουσίαση της παρούσας ανακοίνωσης. Θερμά ευχαριστώ τέλος στη συνάδελφο Δρ. Γεωργία Πλιάκου για τις γόνιμες συζητήσεις και τις σημαντικότατες παρατηρήσεις της κατά τη διάρκεια συγγραφής της ανακοίνωσης. προϊόντα, και απομονωμένη λόγω των υψηλών βουνών που την περιβάλλουν, με κατοίκους κλειστούς και συντηρητικούς. Από την Παλαιολιθική Περίοδο έως και την Εποχή του Σιδήρου οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και δευτερευόντως με την γεωργία, μετακινούμενοι το χειμώνα στα πεδινά και το καλοκαίρι στα ορεινά με τα κοπάδια τους (Γραβάνη 2007, 235). Κατοικούν σε μικρής έκτασης ατείχιστους οικισμούς κοντά σε πηγές νερού και λιβάδια, που προσφέρονται για βοσκή και καλλιέργεια. Οι οικισμοί αυτοί αποτελούνται από μικρές καλύβες αγνώστου σχήματος με ξυλόπλεχτους τοίχους και λίθινη κρηπίδα συνήθως από ποταμίσιες κροκάλες. Η ΑΝΑΣΚΑΦΗ Στον τύπο των μικρών ατείχιστων οικισμών ανήκει και η θέση που εντοπίστηκε το 1988, κατά τις εργασίες κατασκευής του γηπέδου ποδοσφαίρου της κοινότητας, στο χωριό Κρύα, στο δημοτικό διαμέρισμα Περάματος του Νομού Ιωαννίνων (Ανδρέου 1988, 604. Ντούζουγλη Ζάχος 1994, Ζάχος 1995, , ). Η θέση, που υπολογίζεται ότι καταλάμβανε έκταση περίπου ενός στρέμματος, εκτείνεται στις υπώρειες του όρους Μιτσικέλι, στην ελώδη περιοχή ανάμεσα στη λίμνη Παμβώτιδα και την αποξηραμένη
2 268 ΕΛΕΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ σήμερα λίμνη της Λαψίστας (εικ. 1). Μετά από επιφανειακή έρευνα κατά την οποία περισυλλέχτηκε σημαντικός αριθμός οστράκων κρίθηκε απαραίτητη η διενέργεια ανασκαφικών εργασιών σωστικού χαρακτήρα. Ανοίχτηκαν συνολικά επτά τομές (Ι-VII) (εικ. 2). Στις τέσσερις (Ι, ΙΙ, IV, V) εντοπίστηκε σε μικρό βάθος 0,50-0,60μ. το παρθένο αργιλώδες έδαφος. Σε δύο τομές (ΙΙΙ και VI) ωστόσο, όπου αποκαλύφτηκαν δύο επάλληλα στρώματα κατοίκησης με υπολείμματα πυρών (αδιαμόρφωτων εστιών), οι επιχώσεις έφταναν σε αρκετά μεγάλο βάθος (1,20-1,50μ). Οικοδομικά λείψανα υπό την μορφή λιθοσωρών απροσδιόριστου σχήματος εντοπίστηκαν μόνο σε δύο τομές (Ι και IV). Στα κινητά ευρήματα συγκαταλέγονται μεγάλες ποσότητες οστράκων και οστών ζώων, λίγα πήλινα σφονδύλια, εργαλεία από πυριτόλιθο και οστό, καθώς και μια χάλκινη περόνη. Η περόνη, μήκους περίπου 23 εκ. ανήκει στο γνωστό υπομυκηναικό τύπο με το κυκλικής διατομής στέλεχος και την ορθογώνια διεύρυνση στο πάνω μέρος της κεφαλής (εικ. 3: Kilian-Dirlmeier 1984, 66-69, fig. 316, D2. Βοκοτοπούλου Κουκούλη-Χρυσανθάκη 1994, 136). Οι περόνες αυτού του τύπου χρησιμοποιούνταν συνήθως για την στερέωση του χονδρού μάλλινου επενδύτη των κτηνοτρόφων (Hammond 1976, 138). Στο ανατολικό τμήμα του γηπέδου ήρθαν στο φως δώδεκα αποσπασματικά σωζόμενοι αποθηκευτικοί πίθοι, τοποθετημένοι κατακόρυφα σε στρώμα με καθαρό κοκκινωπό πηλό. Από τους πίθους αυτούς είχε διατηρηθεί μόνον το κατώτερο τμήμα, γεμάτο με καθαρό χώμα και λίγες πέτρες (Heurtley , 163. Δάκαρης 1952, 363, 388). Εξωτερικά η στήριξη των πίθων επιτυγχάνονταν με την χρήση μικρών λίθων. Η ΚΕΡΑΜΙΚΗ Η μελέτη της κεραμικής, η οποία βρίσκεται σε προκαταρκτικό στάδιο, στηρίχτηκε στην εμπειρική παρατήρηση του φυράματος και της επιφάνειας των αγγείων και οδήγησε στη διάκριση της σε δύο μεγάλες ομάδες την τροχήλατη και την χειροποίητη. Η τροχήλατη κεραμική αντιπροσωπεύεται από ελάχιστη ποσότητα οστράκων των μυκηναϊκών, γεωμετρικών και κλασικών χρόνων. Η δε χειροποίητη στην οποία ανήκει η πλειονότητα των οστράκων διακρίνεται στις ακόλουθες κατηγορίες: 1. Άβαφη χονδροειδής διακοσμημένη με εμπίεστες ή εγχάρακτες ταινίες σε συνδυασμό με επίθετα δισκάρια, ελλειψοειδούς σχήματος (Δάκαρης 1951, , ) 2. Ημιχονδροειδής με αδρά λειασμένες γκρίζες, μαύρες και καστανές επιφάνειες (Δάκαρης 1951, , ). 3. Αμαυρόχρωμη κεραμική τύπου Μπουμπούστι και Βορειοδυτικής Ελλάδας (Δάκαρης 1951, , ). 4. Άβαφη πορτοκαλέρυθρη κεραμική (Wardle 1977, ) και 5. Χονδροειδής κεραμική με επιφάνειες ερυθρού χρώματος Αναλυτικότερα: Στην πρώτη κατηγορία (εικ. 4) ανήκουν αγγεία λεπτότοιχα (πάχος τοιχωμάτων 0,006-0,010μ.) και χονδρότοιχα (πάχος τοιχωμάτων 0,008-0,016μ.) με διακόσμηση εμπίεστων ή εγχάρακτων ταινιών περιμετρικά του χείλους, οι οποίες συνδυάζονται με επίθετα δισκάρια ελλειψοειδούς σχήματος στην περιοχή του σώματος των αγγείων. Οι επιφάνειες, χρώματος συνήθως μελανού, ερυθρού και ερυθροκάστανου, είναι στην πλειονότητα τους αδρά λειασμένες. Ο πηλός είναι τεφρός στον πυρήνα με μικρή περιεκτικότητα σε ασβεστολιθικά εγκλείσματα. Αγγεία οικιακής χρήσεως όπως πιθοειδή και βαθιές φιάλες συνθέτουν το σχηματολόγιο της κατηγορίας αυτής Στην Κρύα η κεραμική αυτή εμφανίζεται σε μικρό σχετικά ποσοστό από τα βαθύτερα έως τα ανώτερα στρώματα. Αποτελούσε πιθανότατα προϊόν οικοτεχνίας προορισμένο να εξυπηρετεί τις καθημερινές ανάγκες των κατοίκων του οικισμού. Ο ακριβής χρόνος έναρξης και λήξης της παραγωγής της κεραμικής με πλαστική διακόσμηση, ο τόπος προέλευσης και οι φορείς της
3 Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ 269 αποτελούν βασικά ερωτήματα που εξακολουθούν να μένουν αναπάντητα. Ειδικότερα, έχει υποστηριχθεί ότι τα αγγεία με πλαστική διακόσμηση αντλούν την καταγωγή τους από την Τελική Νεολιθική περίοδο και ότι αποτελούν την ντόπια κεραμική των πρώτων αυτοχθόνων κατοίκων της Ηπείρου (Tartaron 2004, 74-77). Η απουσία ωστόσο θέσεων στην Ήπειρο, με συνεχή κατοίκηση από την Νεολιθική και την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού έως την Ύστερη Εποχή του Χαλκού καθιστά αδύνατη προς το παρόν την επιβεβαίωση ή μη της άποψης αυτής. Όσον αφορά στην χρονική διάρκεια παραγωγής της, ο Δάκαρης στηριζόμενος στην συνύπαρξη της με μελαμβαφή όστρακα στην Καστρίτσα και σε αρχαιολογικό στρώμα κάτω από την Ιερά Οικία στη Δωδώνη, υποστήριξε ότι η κεραμική αυτή συνέχισε να παράγεται έως και τον 4ο αι. π.χ. (Δάκαρης 1952, 369. Hammond 1967, 410. Wardle 1977, 176, Ζάχος 1997, 156). Άποψη που τέθηκε υπό αμφισβήτηση, δεδομένου ότι ο εντοπισμός οστράκων της κατηγορίας αυτής σε ιστορικά στρώματα θα μπορούσε κάλλιστα να οφείλεται στην διατάραξη των αρχαιολογικών επιχώσεων (Βοκοτοπούλου 1969, 191. Wardle 1977, 187). Τα νεότερα όμως δεδομένα αποδεικνύουν ότι η μονόχρωμη χειροποίητη κεραμική, τουλάχιστον όσον αφορά στην περιοχή του λεκανοπεδίου, συνυπάρχει σχεδόν πάντα με τροχήλατη κεραμική κλασικών και ελληνιστικών χρόνων και συνεχίζει να παράγεται ως τον ύστερο 5 ο αιώνα π.χ. (Πλιάκου 2007, 211, 213). Στη δεύτερη κατηγορία (εικ. 5) ανήκουν αγγεία με καστανομέλανο επίχρισμα, το οποίο φέρει έντονα τα ίχνη του λειαντικού εργαλείου. Κηλίδες ερυθρού ή μελανού χρώματος στην εξωτερική επιφάνεια του αγγείου είναι αποτέλεσμα ανομοιογενούς όπτησης. Το πάχος των τοιχωμάτων κυμαίνεται από 0,006-0,015μ. Ο πηλός είναι τεφρός, ομοιόχρωμος, σχετικά καθαρός. Ανοιχτού σχήματος αγγεία με κάθετες λαβές, κάνθαροι και αρύταινες είναι τα συνηθέστερα σχήματα της κατηγορίας. Η κεραμική αυτή απαντάται σε αρκετά μεγάλο ποσοστό και πιθανότατα αποτελούσε προϊόν οικοτεχνίας. Δεδομένου ότι τα σχήματα των αγγείων που συνθέτουν το σχηματολόγιο της κατηγορίας αυτής ανήκουν στη πλειονότητα τους στην ομάδα των αγγείων πόσεως, φαίνεται ότι συνιστούσαν μέρος της οικοσκευής της μικρής κοινότητας της Κρύας. Δείγματα της έχουν εντοπιστεί στις περισσότερες, από τις έως τώρα γνωστές Υστεροελλαδικές θέσεις της Ηπείρου και στην υπόλοιπη Ελλάδα, όπως στην Πελοπόννησο (Rutter 1975, Catling Catling 1981, Frizell 1986, 82-83), τη Θεσσαλία (Αδρύμη-Σισμάνη 2003, ), τα Ιόνια νησιά (Αρβανίτου- Μεταλληνού , ) ακόμη και στη Κρήτη (Hallager 1983, Watrous 1985, , 69-79). Οι απαρχές της αναζητήθηκαν στη Μινυακή κεραμική της Μεσοελλαδικής περιόδου ( π.χ.) (Δάκαρης 1951, , 280) εξ αιτίας του χρώματος της εξωτερικής επιφάνειας και των κυρίαρχων ανοιχτών σχημάτων (Tartaron 2004, 81). Ορισμένοι υποστήριξαν ότι αποτελεί προϊόν των μεταναστεύσεων των βόρειων λαών στον Ελλαδικό χώρο και της προσέδωσαν το επίθετο «βαρβαρική» (French 1985, Βοκοτοπούλου 1986, ). Ο Small (Small 1997, ) αντίθετα την συνδέει με τις κοινωνικές ανακατατάξεις και τις οικονομικές μεταβολές που έλαβαν χώρα κατά την Υστεροελλαδική ΙΙΙΒ περίοδο. Στην ίδια περίοδο και συγκεκριμένα στην Υστεροελλαδική ΙΙΙΒ2 τοποθετεί την εμφάνιση της και ο Kilian (Kilian 1978, ) θεωρώντας την δημιούργημα των κατοίκων της Βορειοδυτικής Ελλάδας. Η έλλειψη στοιχείων για τον ακριβή χρόνο εμφάνισης της δεν επιτρέπει προς το παρόν την αποδοχή ή μη, της μίας ή της άλλης θεωρίας. Γεγονός είναι ότι στις περισσότερες Ηπειρωτικές θέσεις εντοπίζεται μαζί με την κεραμική με πλαστική διακόσμηση και ίσως αυτό αποτέλεσε και την αφορμή ώστε οι δύο αυτές κατηγορίες να αντιμετωπιστούν ως μια από μεγάλη μερίδα μελετητών (Wardle 1977, 181. Tartaron 2004, 79-81). Η κατηγορία της αμαυρόχρωμης κεραμικής έχει ήδη διακριθεί σε δύο ομάδες από την αείμνηστη Ιουλία Βοκοτοπούλου στη θεμελι-
4 270 ΕΛΕΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ώδη μελέτη των ευρημάτων των δύο νεκροταφείων της Βίτσας Ζαγορίου (Βοκοτοπούλου 1986, ). Στην πρώτη ομάδα (κατηγορία 3α) (μέσα 12 ου -αρχές 9 ου αι. π.χ.) (εικ. 6) ανήκουν αγγεία με πορτοκαλέρυθρη ή ανοιχτοκάστανη στιλβωμένη εξωτερική επιφάνεια πάνω στην οποία αναπτύσσεται η καστανομέλανη θαμπή διακόσμηση, η οποία είναι προγενέστερη της όπτησης του αγγείου. Ο πηλός είναι πορτοκαλέρυθρος, σχετικά καθαρός. Τα διακοσμητικά θέματα περιλαμβάνουν ευθείες ταινίες, διαγραμμισμένα τρίγωνα, ζιγκ ζαγκ και διχτυωτό. Τα σχήματα είναι στη πλειονότητα τους ανοιχτά (φιάλες, κάνθαροι) με λεπτά τοιχώματα (0,003-0,009μ.). Και στη δεύτερη ομάδα (κατηγορία 3β) (μέσα 9 ου αι. π.χ.- 8 ος αι. π.χ.) (εικ. 7) οι επιφάνειες των αγγείων είναι πορτοκαλέρυθρες. Πάνω σε αυτές αναπτύσσεται η καστανόχρωμη θαμπή διακόσμηση χωρίς την προσθήκη επιχρίσματος με αποτέλεσμα να απολεπίζεται πολύ εύκολα. Ο πηλός είναι πορτοκαλόχρωμος, σχετικά καθαρός. Τα διακοσμητικά θέματα είναι κυρίως ενάλληλες γωνίες και διαγραμμισμένα τρίγωνα. Το σχηματολόγιο εξακολουθεί να απαρτίζεται από ανοιχτά σχήματα με λεπτά τοιχώματα (0,005-0,008μ.) ενώ αρχίζουν να κάνουν δειλά την εμφάνιση τους και τα πρώτα κλειστά αγγεία, με αντιπροσωπευτικότερο την ραμφόστομη πρόχου. Η αμαυρόχρωμη κεραμική απαντάται σε μικρό ποσοστό στον οικισμό της Κρύας όπως άλλωστε συμβαίνει και στις υπόλοιπες θέσεις του λεκανοπεδίου των Ιωαννίνων (Κουτσελιό, Καστρίτσα, Δουρούτη, Ροδοτόπι και Μεγάλο Γαρδίκι βλ. Πλιάκου 2007, 208). Αντίθετα, στα δύο μεγάλα Μολοσσικά νεκροταφεία της Ηπείρου, στη Βίτσα Ζαγορίου και στο Λιατοβούνι Κόνιτσας η αμαυρόχρωμη κεραμική αντιπροσωπεύεται από μεγάλο αριθμό αγγείων. Αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως παρατηρεί η Πλιάκου (Πλιάκου 2007, ), εκτός της ποσοτικής διαφοράς ως προς την παρουσία δειγμάτων αμαυρόχρωμης κεραμικής, μεταξύ των δύο περιοχών (δηλαδή του λεκανοπεδίου και των ορεινών κωμών) εντοπίζεται επίσης διαφορά στο σχηματολόγιο και στα διακοσμητικά μοτίβα της αμαυρόχρωμης κεραμικής. Δείγματα της, εκτός της Ηπείρου (Βοκοτοπούλου 1986, Ζάχος 1997, Τζωρτζάτου-Φάτσιου 2006, 63-67), εντοπίζονται κυρίως στη Δυτική Μακεδονία, κατά μήκος του ποταμού Αλιάκμονα, στην Κορυτσά της Νότιας Αλβανίας (Αndrea 1972, ), στην Πελαγονία, στην Κεντρική Μακεδονία μέχρι το Στρυμόνα ποταμό και νότια στην Θεσσαλία (Ελασσόνα, Μαρμαριανή) (Δακορώνια 1997, ). Οι περισσότεροι ερευνητές θεωρούν ότι κατάγεται από την αμαυρόχρωμη κεραμική της Μεσοελλαδικής περιόδου (Βοκοτοπούλου 1982, , , , 268. Wardle 1993, 124. Δακορώνια 1997, 134). Ως φορείς της εκλαμβάνονται τα λεγόμενα Βορειοδυτικά Ελληνικά φύλα (Μακεδόνες, Δωριείς), το πολυπλάνητον έθνος του Ηροδότου (Ιστοριών 1.56), τα οποία στον 12ο αι. π.χ. αναγκάστηκαν να μετακινηθούν προς το βορρά και να εγκατασταθούν στην Πίνδο (Καραμήτρου- Μεντεσίδη 1999, 127, 129). Ειδικότερα στην Ήπειρο η εξάπλωση της συνδέθηκε με την μετανάστευση του φύλου των Μολοσσών (Δάκαρης 1952, , 8, 18, 44. Βοκοτοπούλου 1986, 268, 346. Ζάχος 1997, 158). Η παραγωγή της, με βάση νεότερα στοιχεία από την Άσσηρο (Wardle 1980, 249, 252), τον Καστανά (Hochstetter 1982, , , , ), το Διμήνι (Δακορώνια 1997, 134) και τα Λειβάδια Αιανής στην Κοζάνη (Καραμήτρου-Μεντεσίδη 1999, 128), φαίνεται ότι αρχίζει στην Υστεροελλαδική ΙΙΙΑ περίοδο και συνεχίζεται έως και τον 9 ο αι. π.χ Πρόσφατα η Horejs (Horejs 2007) υποστήριξε την ύπαρξη οχτώ τοπικών ομάδων παραγωγής αμαυρόχρωμης κεραμικής με παλαιότερες εκείνες της Χαλκιδικής, του κόλπου του Βόλου και της περιοχής του κάτω ρου του Αξιού ποταμού καθώς και την καταγωγή της αμαυρόχρωμης κεραμικής των κατοίκων της Βορείου Ελλάδας από την Μεσοελλαδική αμαυρόχρωμη. Ξεχωριστής σημασίας κατηγορία αποτελεί η άβαφη πορτοκαλέρυθρη κεραμική (εικ. 8), η
5 Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ 271 οποία ως προς την σύσταση του πηλού παρουσιάζει μεγάλη ομοιότητα με την αμαυρόχρωμη. Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει λεπτότοιχα (0,003-0,008μ.) και χονδρότοιχα αγγεία (0,008-0,016μ.). Οι επιφάνειες των αγγείων είναι πορτοκαλέρυθρες, με ομοιογενή όπτηση και πορώδεις. Ο πηλός πορτοκαλέρυθρος με γκριζωπό πυρήνα, είναι εύθρυπτος, σχετικά καθαρός. Εξαιτίας της ευαίσθητης φύσης του πηλού από τον οποίο κατασκευάζονταν, τα αγγεία αυτής της κατηγορίας εντοπίζονται συνήθως θρυμματισμένα, αφαιρώντας από τον μελετητή τη δυνατότητα ένταξης τους σε συγκεκριμένο σχήμα. Τα συνηθέστερα ωστόσο σχήματα είναι φιάλες με κάθετες ή οριζόντιες λαβές και υψίποδες κύλικες του τύπου του κυπέλου του Νέστορα. Όσον αφορά ειδικότερα στις υψίποδες κύλικες πιθανότατα μιμούνται τις αντίστοιχες Μυκηναϊκές που φθάνουν στην ενδοχώρα της Ηπείρου μέσω του εμπορίου με τους κατοίκους των παραλίων (Hammond 1967, 410. Σουέρεφ 1986, 88). Η πορτοκαλέρυθρη κεραμική απαντά στο μεγαλύτερο ποσοστό στον οικισμό της Κρύας ενώ δείγματα της έχουν εντοπιστεί στις περισσότερες Ηπειρωτικές θέσεις της Πρώιμης Εποχής του Σιδήρου. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι πρόκειται για προϊόν των εγχώριων εργαστηρίων για την κατασκευή του οποίου ίσως χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ήπειρο ο κεραμικός τροχός (Wardle 1977, 181). Η ύπαρξη εγχώριων εργαστηρίων κεραμικής προϋποθέτει και την ενασχόληση μιας συγκεκριμένης ομάδας ανθρώπων με αυτή την δραστηριότητα. Επομένως, μπορεί να γίνει λόγος για ντόπιους τεχνίτες και κατ επέκταση για τις απαρχές μιας στοιχειώδους κοινωνικής διαστρωμάτωσης. Τα πρωιμότερα δείγματα της πορτοκαλέρυθρης κεραμικής μπορούν να χρονολογηθούν, βάσει τυπολογικών συγγενών από τη Βεργίνα και άλλες θέσεις της Δυτικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας στον 11 ο αι. π.χ. (Wardle 1977, 181. Βοκοτοπούλου 1986, 252). Παρόμοιου τύπου κεραμική από την Κέρκυρα χρονολογείται ήδη από την Πρώιμη εποχή του Χαλκού (Sordinas 1969, ) και υποστηρίζεται ότι διατηρήθηκε αμετάβλητη καθόλη τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού (Παπαδέα Γεωργιάδου 2007, 138). Η άβαφη ερυθρή χονδροειδής κεραμική αντιπροσωπεύεται κυρίως από αποθηκευτικά αγγεία. Οι επιφάνειες των αγγείων είναι ερυθρές και τα τοιχώματα έχουν αρκετά μεγάλο πάχος (0,014-0,028μ.). Ο πηλός, ερυθρού χρώματος, περιέχει μεγάλη ποσότητα εγκλεισμάτων. Σε ορισμένα όστρακα λόγω της ατελούς όπτησης το χρώμα του πηλού διαφοροποιείται στην εσωτερική επιφάνεια Στην Κρύα, μεταξύ των άβαφων οστράκων της κατηγορίας αυτής ξεχωρίζει ένα όστρακο με έξεργη πλατειά ταινία, διακοσμημένη με εγχάρακτα διαγραμμισμένα τρίγωνα (εικ. 9), το οποίο συγκρινόμενο με τυπολογικά παράλληλα από την Βαρδαρόφτσα (Heurtley 1939, 232, fig. 105a) και τον Καστανά (Hochstetter 1984, taf ) χρονολογείται στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τα πρώτα δεδομένα από την μελέτη της κεραμικής, και κυρίως η παρουσία δειγμάτων της αμαυρόχρωμης και πορτοκαλέρυθρης κεραμικής σε συνδυασμό με τον εντοπισμό της προαναφερθείσας χάλκινης περόνης υπομυκηναϊκού τύπου, οδηγούν στην χρονολόγηση του οικισμού της Κρύας στην περίοδο που συμβατικά ορίζεται ως η μετάβαση από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου. Ωστόσο, τα δεδομένα από την Κρύα δε δικαιολογούν τον όρο μετάβαση, καθώς δε σημειώνεται έντονη πολιτιστική διαφοροποίηση σε σχέση με τα όσα γνωρίζουμε για την Ύστερη Εποχή του Χαλκού στην Ήπειρο. Ο αριθμός των οστράκων της αμαυρόχρωμης κεραμικής είναι πενιχρός, ενώ η μόνη ουσιαστική διαφορά από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού είναι η εισαγωγή-εμφάνιση της πορτοκαλέρυθρης κεραμικής. Το πέρασμα από την μία περίοδο στην άλλη φαίνεται ότι έγινε πολύ ομαλά και ότι υπήρξε αποτέλεσμα εσωτερικών μηχανισμών εξέλιξης.
6 272 ΕΛΕΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Τα τελευταία χρόνια έχουν εντοπιστεί αρκετές θέσεις της λεγόμενης μεταβατικής περιόδου από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού στην Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου στην Ήπειρο. Ελάχιστες όμως έχουν ερευνηθεί συστηματικά. Σε καμία θέση δεν έχουν εντοπιστεί έως σήμερα εκτεταμένα οικοδομικά λείψανα που να επιτρέπουν την συναγωγή συμπερασμάτων για το μέγεθος και τη μορφή των οικισμών της υπό εξέταση περιόδου, καθώς και για τη μεταξύ τους σχέση και ιεράρχηση (Ζάχος 1997, 163. Γραβάνη 2007, 231). Γεγονός που, όπως υποστηρίζει η πλειονότητα των μελετητών, οφείλεται στον νομαδικό χαρακτήρα της ζωής των Ηπειρωτών. Η σημασία του οικισμού της Κρύας έγκειται κυρίως στο γεγονός ότι παρέχει στρωματογραφικά στοιχεία για την έναρξη της Υπομυκηναϊκής περιόδου στην Ήπειρο. Ως προς την ερμηνεία των αρχαιολογικών καταλοίπων είναι δυνατόν να σημειωθούν τα ακόλουθα. Οι σωροί από λίθους ακανόνιστου σχήματος, ανήκαν πιθανότατα σε κατασκευές άγνωστης χρήσης. Οι μάζες πηλού με αποτυπώματα καλαμιών και άχυρων μαρτυρούν την χρήση πηλόχριστων καλυβιών. Ο εντοπισμός των αποσπασματικά σωζόμενων πιθαριών σε ένα σημείο του οικισμού, υποδηλώνει την αποθήκευση τροφής και κατά συνέπεια την ύπαρξη αποθέματος. Η προκαταρκτική μελέτη του οστεολογικού υλικού έδειξε ότι οι κάτοικοι εξέτρεφαν κυρίως αιγοπρόβατα και βοοειδή, γεγονός που καθιστά δύσκολη, αν όχι αδύνατη την άσκηση μεταβατικής κτηνοτροφίας (Ζάχος 1997, 165. Tartaron Zachos 1999, 70-71). Άλλωστε το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων, όπου βρίσκεται και ο οικισμός της Κρύας, αποτελεί ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό οικοσύστημα, που ενθαρρύνει την άσκηση της μεικτής παραγωγικής διαδικασίας. Στο τέλος της άνοιξης όταν τα νερά των ελωδών και παραλίμνιων περιοχών αποσύρονται, αποκαλύπτονται μεγάλες εκτάσεις κατάλληλες για τη βόσκηση των ποιμνίων και την καλλιέργεια σιτηρών (Ντούζουγλη 1996, 16. Ζάχος 1997, 164). Επιπλέον, οι κάτοικοι του οικισμού ήταν εξοικειωμένοι με την παραγωγή λίθινων εργαλείων και με την υφαντική όπως προκύπτει από την εύρεση πήλινων σφονδυλιών. Εντύπωση προκαλεί η έλλειψη σιδηρών και χάλκινων εργαλείων και όπλων, η οποία ίσως οφείλεται στην προγραμματισμένη εκ μέρους των κατοίκων του οικισμού εγκατάλειψη του. Για την ταυτότητα τους, το μόνον ίσως που μπορεί να υποστηριχθεί με ασφάλεια είναι ότι συνδέονταν με ιδιαίτερους δεσμούς με τις γειτονικές περιοχές της Μακεδονίας και της Θεσσαλίας. Οι Θεσσαλοί εξάλλου θεωρούνταν φύλο των Θεσπρωτών, του πρώτου Ελληνικού φύλου που κατοίκησε την Ήπειρο γύρω στο π.χ. (Hammond 1932, 149, , , 135, 141. Θεοχάρης 1968, Ευαγγελίδης 1935, ). Η γεωγραφική θέση της Ηπείρου βοήθησε μέσω των ορεινών περασμάτων στην ανάπτυξη πολιτισμικών επαφών με τις γειτονικές περιοχές. Αναμφίβολα η συνέχιση της έρευνας και η τελική δημοσίευση του υλικού που βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο θα οδηγήσει σε ασφαλέστερα συμπεράσματα σε συνδυασμό και με την μελέτη του υλικού από τις άλλες θέσεις της μεταβατικής περιόδου από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού στην Εποχή του Σιδήρου, που πρόκειται να αποτελέσουν το αντικείμενο διδακτορικής διατριβής από την υπογράφουσα. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Andrea, Z., La civilisation des tumuli du basin de Korçé et sa place dans les Balkans du Sud-Est, Studia Albanica IX, Catling, H.W. Catling, E.A., Barbarian pottery from the Mycenaean settlement at the Menelaion, Sparta, BSA 76, French, E.B., Possible northern intrusions at Mycenae, στο J.G.P. Best & N.M.W. De Vries (επιμ.), Thracians and Mycenaeans. Proceedings of the IVth International Congress of Thracology, Rotterdam 1984, Leiden, Frizell, B.S., Asine II. Results of the Excavations east of the Acropolis
7 Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ 273 Fasc. 3. The Late and Final Mycenaean periods, Stockholm. Hallager, B.P., A new social class in Late Bronze Age Crete: foreign traders in Khania, στο O. Krzyszkowska & L. Nixon (επιμ.), Minoan Society. Proceedings of the Cambridge Colloquium 1981, Bristol, Hammond, N.G.L., Prehistoric Epirus and the Dorian Invasion, BSA 32, Hammond, N.G.L., Epirus: The Geography, the Ancient Remains, the History and the Topography of Epirus and Adjacent Areas, Oxford. Hammond, N.G.L., Migrations and Invasions in Greece and Adjacent Areas, New Jersey. Heurtley, W.A., A Prehistoric site in Western Macedonia and the Dorian Invasion, BSA 28, Heurtley, W.A., Prehistoric Macedonia. An archaeological reconnaissance of Greek Macedonia (West of the Struma) in the Neolithic, Bronze and Early Iron Ages, Cambridge. Hochstetter, A., Die mattbemalte Keramik in Nordgriecheland, ihre Herkunft und locale Auspragung, PZ 57, Hochstetter, A., Kastanas, die handgemachte Keramik, Prähistorische Archaeologie in Sudeuropa 3, Berlin. Horejs, B., The Phenomenon of Mattpainted pottery in the Northern Aegean. Introduction, Overview and Theories. 3 October Aegeo-Balkan Prehistory. php/id_art=8 (15 oct. 2007). Kilian, K., Nordwestgrieschische Keramik aus der Argolis und ihre Entsprechungen in der Subapenin-facies, στο Atti della XX Riunione Scientifica dell Instituto Italiano di Preistoria in Basilicata 1976, Florence, Kilian-Dirlmeier, I., Nadeln der frühhelladischen bis archaischen Zeit von der Peloponnes, München. Rutter, J.B., Ceramic evidence for northern intruders in southern Greece at the beginning of the Late Helladic IIC period, AJA 79, Small, D.B., Can we move forward? Comments on the current debate over Handmade Burnished ware, JMA 10 (2), Sordinas, A., Investigations of the prehistory of Corfu during , Balkan Studies 10, Tartaron, T.F., Bronze Age Landscape and Society in Southern Epirus, Greece, BAR-IS 1290, Oxford. Tartaron, T.F. Zachos, K., The Mycenaeans and Epirus, στο Ε. Froussou, (επιμ.), Η Περιφέρεια του Μυκηναϊκού κόσμου. Πρακτικά Α Διεπιστημονικού Συμποσίου, Λαμία Σεπτεμβρίου 1994, Λαμία, Wardle, K., Cultural Groups of the Late Bronze Age and Early Iron Age in North- West Greece, Godisnjak 15, Wardle, K., Excavations at Assiros, , BSA 75, Wardle, K., Mycenaean trade and influence in Northern Greece, στο C.W. Zerner P.C. Zerner J. Winder (επιμ.), Wace and Blegen: Pottery as evidence for trade in the Aegean Bronze Age , Amsterdam, Watrous, L.V., Late Bronze Age Kommos: Imported pottery as evidence for foreign contact, στο J.W. Shaw & M.C. Shaw (επιμ.), A Great Minoan triangle in South- Central Crete: Kommos, Hagia Triadha, Phaistos, Scripta Mediterranea VI, Watrous, L.V., A Preliminary report on Imported Italian Wares from the Late Bronze Age Site of Kommos on Crete, SMEA 27, Αδρύμη-Σισμάνη, B., Η γκρίζα ψευδομίνυα και η στιλβωμένη χειροποίητη κεραμική από τον μυκηναϊκό οικισμό Διμηνίου, ΑΕΘΣΕ 1, Ανδρέου, H., Νομός Ιωαννίνων, ΑΔ 43, Χρονικά,
8 274 ΕΛΕΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Αρβανίτου-Μεταλληνού, Γ., Οικισμός της εποχής του Χαλκού στους Έρμονες της Κέρκυρας, ΑΔ 44-46, Βοκοτοπούλου, I., Νέοι κιβωτιόσχημοι τάφοι της ΥΕΙΙΙB-Γ περιόδου εξ Ηπείρου, AE, Βοκοτοπούλου, I., Η Ήπειρος στον 8 ο και 7 ο αιώνα π.χ., Annuario della Scuola Acheologica di Atene e delle Missioni Italiane in Oriente, LX (N.S. XLIV), Atti del Convegno Internazionale Grecia, Italia e Sicilia nell VIII e VII sec.a.c., Atene ottobre 1979, Βοκοτοπούλου, I., Βίτσα. Τα νεκροταφεία μιας μολοσσικής κώμης, Αθήνα. Βοκοτοπούλου, I. Κουκούλη-Χρυσανθάκη, Χ., Πρώιμη εποχή του σιδήρου (11 ος -8 ος αι. π.χ.), στο Μακεδόνες οι Έλληνες του Βορρά, Περιοδική έκθεση , Forum-Landesmuseum, Αννόβερο, Kestner- Museum Αννόβερο, Γραβάνη, K., Η αρχαιολογική έρευνα στο λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων, Ηπειρωτικά Γράμματα, περίοδος Β, τεύχος 11 ο, Δάκαρης, Σ.Ι., Ανασκαφή εις Καστρίτσαν Ιωαννίνων, ΠΑΕ, Δάκαρης, Σ.Ι., Ανασκαφή εις Καστρίτσαν Ιωαννίνων, ΠΑΕ, Δάκαρης, Σ.Ι., Οι γενεαλογικοί μύθοι των Μολοσσών, Athens. Δακορώνια, Φ., Η πορεία των ΒΔ Ελληνικών φύλων από τη Μακεδονία και την Ήπειρο προς την κοιλάδα του Σπερχειού, στο Αφιέρωμα στον N.G.L. Hammond, Thessaloniki, Ευαγγελίδης, E., Hπειρωτικαί Έρευναι, Ηπειρωτικά Χρονικά 10, Ζάχος, Κ.Λ., Νόμος Ιωαννίνων. Γήπεδο κοινότητας Κρύας, ΑΔ 44, Ζάχος, Κ.Λ., Τοπογραφία Ελλοπίας. Το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων κατά την ύστερη Χαλκοκρατία και την πρώιμη εποχή του σιδήρου, στο Αφιέρωμα στον N.G.L. Hammond, Θεσσαλονίκη, Θεοχάρης, Δ., O τύμβος του Εξαλόφου και η εισβολή των Θεσσαλών, ΑΑΑ, Καραμήτρου-Μεντεσίδη, Γ., Boίον-Νότια Ορεστίς. Αρχαιολογική έρευνα και ιστορική τοπογραφία, Thessaloniki. Ντούζουγλη, Α., H κοιλάδα του Αώου: Αρχαιολογικές μαρτυρίες για την ανθρώπινη δραστηριότητα από την προϊστορική εποχή έως την ύστερη αρχαιότητα, στο B. Nitsiakos (επιμ.), H επαρχία της Κόνιτσας στο χώρο και στο χρόνο. Εισηγήσεις στο Α Επιστημονικό συμπόσιο (Κόνιτσα 12, 13, 14 Μαΐου 1995), Ντούζουγλη, A. Ζάχος, K., Αρχαιολογικές έρευνες στην Ήπειρο και τη Λευκάδα, , Ηπειρωτικά Χρονικά 31, Παπαδέα, A. Γεωργιάδου, Γ., Προϊστορικοί Οθωνοί: Οι πρόσφατες έρευνες, στο G. Arvanitou-Metallinou (επιμ.), Η Προϊστορική Κέρκυρα και ο ευρύτερος περίγυρός της: προβλήματα-προοπτικές. Πρακτικά ημερίδας τιμητικής στον Αύγουστο Σορδίνα, Κέρκυρα 17 Δεκεμβρίου 2004, Κέρκυρα, Πλιάκου, Γ., Το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων και η ευρύτερη περιοχή της Μολοσσίας στην κεντρική Ήπειρο. Αρχαιολογικά κατάλοιπα, οικιστική οργάνωση και οικονομία, Θεσσαλονίκη (αδ.διδ.διατριβή). Σουέρεφ, K., Μυκηναϊκές μαρτυρίες από την Ήπειρο, Θεσσαλονίκη, Τζωρτζάτου, Α. Φάτσιου, Γ., Νέα στοιχεία για τη Θεσπρωτία των Γεωμετρικών και Αρχαϊκών χρόνων, Ηπειρωτικά Χρονικά 40,
9 Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ 275 Εικ. 1. Χάρτης της κεντρικής Ηπείρου όπου σημειώνεται η θέση της Κρύας (σχεδίαση: Δ. Καλπάκης). Εικ. 2. Κάτοψη του οικισμού της Κρύας.
10 276 ΕΛΕΝΗ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Εικ. 3. Χάλκινη περόνη υπομυκηναϊκού τύπου. Εικ. 4. Όστρακα κατηγορίας 1. Εικ. 5. Όστρακα κατηγορίας 2. Εικ. 6. Όστρακα κατηγορίας 3α.
11 Η ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΣΙΔΗΡΟΥ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ 277 Εικ. 7. Όστρακα κατηγορίας 3β. Εικ. 8. Όστρακα κατηγορίας 4. Εικ. 9. Όστρακο αποθηκευτικού αγγείου με εγχάρακτη διακόσμηση ενάλληλων διαγραμμισμένων τριγώνων.
12
ηαποκάλυψη αρχαιοτήτων στις βορειοανατολικές υπώρειες του λοφώδους
κωνσταντινα Γραβανη e-mail: cgravani@cc.uoi.gr ΠανεΠιστηΜιουΠολη Δουρουτησ: αρχαιολογικεσ ερευνεσ, εργασιεσ και Μελετεσ: συντομη αναφορα ηαποκάλυψη αρχαιοτήτων στις βορειοανατολικές υπώρειες του λοφώδους
Διαβάστε περισσότεραΑρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος
[IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πρώιμοι και Γεωμετρικοί χρόνοι (1100-700 π.χ.) Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής τέχνης:
Διαβάστε περισσότεραΤο σύνολο των βραχογραφιών και κάτω λεπτομέρεια
ΠΡΟΝΕΟΛΙΘΙΚΗ ΚΡΗΤΗ Πριν από τις επιφανειακές έρευνες στην περιοχή του Πλακιά και της Πρεβέλης στη νότια Κρήτη, τα μόνα γνωστά προνεολιθικά ευρήματα προέρχονταν από το εσωτερικό του σπηλαίου Ασφέντου στο
Διαβάστε περισσότεραΕΓΧΑΡΑΚΤΗ ΚΕΡΑΜΕΙΚΗ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΠΕΛΛΑΣ1
ΕΓΧΑΡΑΚΤΗ ΚΕΡΑΜΕΙΚΗ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΠΕΛΛΑΣ1 Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η τούμπα του Αρχοντικού βρίσκεται στα νότια του ομώνυμου οικισμού, ανάμεσα στην αρχαία Πέλλα και τα Γιαννιτσά σε απόσταση
Διαβάστε περισσότεραΟικισμός αρχαιότερης και μέσης νεολιθικής στα Ρεβένια Κορινού. Πρώτα αποτελέσματα της μελέτης της κεραμικής.
Ντ. Ούρεμ-Κώτσου, Ά. Παπαϊωάννου, T. Silva, Φ. Αδακτύλου, Μ. Μπέσιος Οικισμός αρχαιότερης και μέσης νεολιθικής στα Ρεβένια Κορινού. Πρώτα αποτελέσματα της μελέτης της κεραμικής. Στην εργασία αυτή επιχειρείται
Διαβάστε περισσότεραΤΟ ΠΑΛΑΜΑΡΙ ΤΗΣ ΣΚΥΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ
ΤΟ ΠΑΛΑΜΑΡΙ ΤΗΣ ΣΚΥΡΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ Όνομα: Χολέβα Βασιλική Εξάμηνο: Η Μάθημα: Το Αιγαίο κατά την 3η χιλιετία π.χ Διδάσκων: Βλαχόπουλος Ανδρέας ΠΑΛΑΜΑΡΙ I ΠΧ II ΠΑΛΑΜΑΡΙ
Διαβάστε περισσότεραANCIENT MACEDONIA SIXTH INTERNATIONAL SYMPOSIUM VOLUME 1 ΕΚΤΟ ΑΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΤΟΜΟΣ 1 OFFPRINT ΑΝΑΤΥΠΟ
ANCIENT MACEDONIA SIXTH INTERNATIONAL SYMPOSIUM VOLUME 1 OFFPRINT ΑΡΧΑΙΑ MAKEAONIA ΕΚΤΟ ΑΙΕΘΝΕΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΤΟΜΟΣ 1 ΑΝΑΤΥΠΟ ^ 6 ΑΝΑΣΚΑΦΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΣΟΕΑΛΑΔΙΚΗ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΣΤΟΝ ΑΓΙΟ ΜΑΜΑ Ιωάννης Ασλάνης
Διαβάστε περισσότεραΗ Κεραμική της Εποχής του Χαλκού στη Μακεδονία
Η Κεραμική της Εποχής του Χαλκού στη Μακεδονία Κυριακή Ψαράκη, Ιωάννα Μαυροειδή Ιστορία της έρευνας Η συστηματική αρχαιολογική έρευνα για την προϊστορία της Μακεδονίας άρχισε κατά τις πρώτες δεκαετίες
Διαβάστε περισσότεραΑρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος
[IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πηγές και μέθοδοι (συνέχεια) Ο κλασικός αρχαιολόγος ταξινομεί το υλικό του: Κατά χρονική
Διαβάστε περισσότεραΑρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος
[IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πρώιμοι και Γεωμετρικοί χρόνοι (1100-700 π.χ.) Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής τέχνης:
Διαβάστε περισσότεραΑρχαιολογικός κάνναβος και στρωματογραφία
Αρχαιολογικός κάνναβος και στρωματογραφία Μετά τον εντοπισμό και καθορισμό των αρχαιολογικών θέσεων, καθώς και τη μεταφορά των απαραίτητων υλικών και εργαλείων, το επόμενο σημαντικό στάδιο είναι η ανασκαφή
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Η Παλαιοανακτορική Κρήτη (ΜΜΙΒ ΜΜΙΙΙΑ)
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10 Η Παλαιοανακτορική Κρήτη (ΜΜΙΒ ΜΜΙΙΙΑ) Ίδρυση των πρώτων ανακτορικών κέντρων Κύριο χαρακτηριστικό στην κεραμική η εμφάνιση του καμαραϊκού ρυθμού, ο οποίοςαποτελεί προϊόν των
Διαβάστε περισσότεραΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ
1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΕΛΕΝΗ Δ. ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ Ειδίκευση στην Προϊστορική Αρχαιολογία Η ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΗ ΚΕΡΑΜΙΚΗ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ
Διαβάστε περισσότερασε δράση Μικροί αρχιτέκτονες Όνομα μαθητή Εκπαιδευτικό πρόγραμμα Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Γυμνασίου
Μικροί αρχιτέκτονες σε δράση Όνομα μαθητή Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Ημερομηνία Δημοτικού Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Γυμνασίου Ευρωπαϊκή Ένωση Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης Με
Διαβάστε περισσότεραΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟÏΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ
Η' ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟÏΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΕΡΚΥΡΑ Γαρίτσα Οικόπεδο Μπούζη Ο χώρος που ερευνήθηκε κατά τις ανασκαφικές περιόδους 2005-2006 αποτελεί τμήμα του νεκροταφείου της αρχαίας πόλης της Κέρ
Διαβάστε περισσότεραΈκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2016)
Περίληψη των εργασιών Έκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2016) Οι εργασίες πεδίου στον αρχαιολογικό χώρο του Αζοριά (Καβούσι, Ιεράπετρα), στη βορειοανατολική Κρήτη, διήρκεσαν 11 εβδομάδες,
Διαβάστε περισσότεραΝεολιθική εποχή στην Ελλάδα
Προϊστορικές Κοινωνίες Νεολιθική εποχή στην Ελλάδα Ντούσκα Ούρεμ-Κώτσου durem@hist.auth.gr Νεολιθική εποχή μόνιμη εγκατάσταση Νεολιθική εποχή Αρχή της παραγωγής της τροφής. Νεολιθική εποχή Αρχή της καλλιέργειας
Διαβάστε περισσότεραΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ. διαιρεί τη δράση του ανθρώπου σε: (πριν τη χρήση γραφής) Β. Εποχή των μετάλλων. μέταλλα. Εποχή του χαλκού
Σελίδα 1 από 14 η διαιρεί τη δράση του ανθρώπου σε: Α. Εποχή του λίθου ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ (πριν τη χρήση γραφής) ΙΣΤΟΡΙΑ (από την επινόηση και χρήση της γραφής) κατασκευή εργαλείων από λίθο (2.500.000-3.000 π.χ.)
Διαβάστε περισσότεραΑρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος
[IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πρώιμοι και Γεωμετρικοί χρόνοι (1100-700 π.χ.) (συνέχεια) Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής
Διαβάστε περισσότεραΠαλαιολιθική και Μεσολιθική εποχή στην Ελλάδα
Προϊστορικές Κοινωνίες Παλαιολιθική και Μεσολιθική εποχή στην Ελλάδα Ντούσκα Ούρεμ-Κώτσου durem@hist.auth.gr Οι περίοδοι της Προϊστορίας στην Ελλάδα: Παλαιολιθική εποχή (800.000-10.500 ΠΣ) Μεσολιθική εποχή
Διαβάστε περισσότεραΑνεμόσπηλια Αρχανών : τα ευρήματα και η ερμηνεία τους
Ανεμόσπηλια Αρχανών : τα ευρήματα και η ερμηνεία τους Βογιατζόπουλος Σταμάτης Ιστορικό - Αρχαιολογικό Ιωαννίνων Ζ' Εξάμηνο Υπ.Καθ : Αν. Βλαχόπουλος, Μάθημα: Κρητομυκηναϊκή Θρησκεία Δεκέμβριος 2013 Εικόνα
Διαβάστε περισσότεραΟ Οικισμός Σκάρκος της Ίου
Ο Οικισμός Σκάρκος της Ίου Εργασία στο μάθημα: Το Νησιωτικό Αιγαίο κατά την 3 η Χιλιετία π.χ. Παναγιώτης Καπλάνης Επιβλέπων Καθηγητής: Βλαχόπουλος Ανδρέας Εαρινό Εξάμηνο 2015 Η Θέση Η Ίος βρίσκεται στο
Διαβάστε περισσότεραΟΙ ΚΥΚΛΙΚΟΙ (ΘΟΛΩΤΟΙ) ΤΑΦΟΙ ΤΗΣ ΜΕΣΑΡΑΣ ΣΤΗΝ ΝΟΤΙΑ ΚΡΗΤΗ
ΟΙ ΚΥΚΛΙΚΟΙ (ΘΟΛΩΤΟΙ) ΤΑΦΟΙ ΤΗΣ ΜΕΣΑΡΑΣ ΣΤΗΝ ΝΟΤΙΑ ΚΡΗΤΗ ΜΑΘΗΜΑ : ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΝ ΜΙΝΩΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟΣ ΦΟΙΤΗΤΗΣ: ΤΣΙΡΩΝΗΣ ΝΙΚΟΣ, Α.Μ.: 9676 ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ:
Διαβάστε περισσότεραΑρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων ( π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος
[IA11] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Α Αρχαιολογία των γεωμετρικών και αρχαϊκών χρόνων (1100-480 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Πρώιμοι και Γεωμετρικοί χρόνοι (1100-700 π.χ.) (συνέχεια) Οι περίοδοι της αρχαίας ελληνικής
Διαβάστε περισσότεραΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΚΛΕΙΤΣΑΣ Η ΕΠΟΧΗ ΧΑΛΚΟΥ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ THE BRONZE AGE IN EPIRUS.
ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΚΛΕΙΤΣΑΣ Η ΕΠΟΧΗ ΧΑΛΚΟΥ ΣΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟ THE BRONZE AGE IN EPIRUS www.archaiologia.gr www.archaeology.wiki 1 Η Εποχή Χαλκού στην Ήπειρο (Μέρος Α ) Το φυσικό περιβάλλον: απομόνωση ή ευκαιρία Η Ήπειρος
Διαβάστε περισσότεραΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΑΡΓΩΜΕΝΟΥ-ΣΤΕΛΙΟΣ ΑΝΔΡΕΟΥ-ΚΩΣΤΑΣ ΚΩΤΣΑΚΗΣ
ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΑΡΓΩΜΕΝΟΥ-ΣΤΕΛΙΟΣ ΑΝΔΡΕΟΥ-ΚΩΣΤΑΣ ΚΩΤΣΑΚΗΣ ΤΟΥΜΠΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΙΘΩΝ ΚΑΙ ΣΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΥΣΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ Εισαγωγή 1 Η συζήτηση για τις κοινωνικές,
Διαβάστε περισσότεραΜετάβαση από Χαλκολιθική σε Εποχή του Χαλκού ή Πολιτισμός της Φιλιάς: /2300 π.χ. Πρώιμη Χαλκοκρατία ή Πρωτοκυπριακή Περίοδος: π.χ.
Μετάβαση από Χαλκολιθική σε Εποχή του Χαλκού ή Πολιτισμός της Φιλιάς: 2400 2350/2300 π.χ. Πρώιμη Χαλκοκρατία ή Πρωτοκυπριακή Περίοδος: 2300 1900 π.χ. Πρωτοκυπριακή Ι: 2300 2100 π.χ. Πρωτοκυπριακή ΙΙ: 2100
Διαβάστε περισσότεραΗ Ελληνιστική Κεραμική
Η Ελληνιστική Κεραμική Μικρή Εισαγωγή Πριν από μερικές δεκαετίες η πρόταση μας για ένα φροντιστήριο ελληνιστικής κεραμικής στους φοιτητές αρχαιολογίας απορρίφθηκε πανηγυρικά, αφού η άσκηση των νέων αρχαιολόγων
Διαβάστε περισσότεραΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ. Δρ Δημήτρης Γ. Μυλωνάς
Π ΜΩΚ Δρ Δημήτρης Γ. Μυλωνάς Π ΜΩΚ ΓΩΜΚ Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 2 Π ΜΩΚ Δρ Δ.Γ. Μυλωνάς 3 Π ΜΩΚ Υπομυκηναϊκή Περίοδος, 1100 1050/1025 π.. Πρωτογεωμετρική Περίοδος, 1050 900 π.. Γεωμετρική Περίοδος, 900 700 π..
Διαβάστε περισσότεραδιάστημα κατασκευής αυτών των αγγείων περιορίζεται σε δύο έως τρεις γενιές. Ως προς τη χρονολόγησή της βασιζόμαστε στα κεραμικά συνευρήματα που
ΠΕΡΙΛΗΨΗ H διδακτορική διατριβή με θέμα: «Σύγκλιση Απόκλιση. Έρευνα & Συνεισφορά στην τοπική κεραμική της Περιφέρειας Αρμένων-Ρεθύμνου και στην Κεραμική Παραγωγή της Κρήτης κατά τον 14 ο και 13 ο π. Χ.
Διαβάστε περισσότεραΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Το ανάκτορο της Ζάκρου
ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10 Το ανάκτορο της Ζάκρου Ανάκτορο της Κάτω Ζάκρου Το ανάκτορο της Κάτω Ζάκρου βρίσκεται στο ΝΑ άκρο της Κρήτης στον ομώνυμο ευρύχωρο όρμο. Η θέση ήταν γνωστή από τον 19 ο αι.
Διαβάστε περισσότεραΝεολιθική εποχή στην Ελλάδα - Νεότερη και Τελική Νεολιθική (5300 π.χ π.χ.)
Προϊστορικές Κοινωνίες Νεολιθική εποχή στην Ελλάδα - Νεότερη και Τελική Νεολιθική (5300 π.χ. 3200 π.χ.) Ντούσκα Ούρεµ-Κώτσου durem@hist.auth.gr Νεότερη Νεολιθική στην Ελλάδα Η Νεότερη νεολιθική, δηλαδή
Διαβάστε περισσότεραΑναφορά εργασιών για το 2013 του Αρχαιολογικού Προγράμματος Ανατολικής Βοιωτίας (ΑΠΑΒ)
Αναφορά εργασιών για το 2013 του Αρχαιολογικού Προγράμματος Ανατολικής Βοιωτίας (ΑΠΑΒ) Το Αρχαιολογικό Πρόγραμμα Ανατολικής Βοιωτίας (ΑΠΑΒ) (Eastern Boeotia Archaeological Project, EBAP), συνεργασία μεταξύ
Διαβάστε περισσότεραΚύπρος Ένα νησί ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση
Κύπρος Ένα νησί ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση Ο Πολιτισμός της Φιλιάς (2400/2350-2300 π.χ.) Πρωτοκυπριακή Περίοδος (2300-1900 π.χ.) Μεσοκυπριακή Περίοδος (1900-1650/1600 π.χ) Ο Πολιτισμός της Φιλιάς Μετάβαση
Διαβάστε περισσότεραΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ
ΚΘ' ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΦΛΩΡΙΝΑ Άγιος Αχίλλειος Πρεσπών Το 2007 διενεργήθηκε σωστική ανασκαφή, με χρηματοδοτική συνεισφορά του ΥΠΠΟΤ, του Υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης και του
Διαβάστε περισσότεραIδεολογία κατά την Εποχή του Χαλκού. Κική Πιλάλη, Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας (1945-2008)
Iδεολογία κατά την Εποχή του Χαλκού Κική Πιλάλη, Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας (1945-2008) Με την αρχή της ΕΧ παρατηρείται μια αλλαγή στη συμβολική έκφραση των προϊστορικών κοινοτήτων στο βόρειο
Διαβάστε περισσότεραΝεολιθική εποχή στην Ελλάδα
Προϊστορικές Κοινωνίες Νεολιθική εποχή στην Ελλάδα Ντούσκα Ούρεμ-Κώτσου durem@hist.auth.gr «Νεολιθική επανάσταση» και η καταγωγή της Νεολιθικής στην Ελλάδα Στο θέμα της προέλευσης του παραγωγικού τρόπου
Διαβάστε περισσότεραΗ ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΠΛΩΤΙΝΟΠΟΛΗ
Η ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΠΛΩΤΙΝΟΠΟΛΗ 1 Στη ΝΑ πλευρά του Διδυμοτείχου, ανάμεσα στη συμβολή των ποταμών Έβρου και Ερυθροποτάμου και το Σιδηροδρομικό σταθμό, υψώνεται ένας βραχώδης οχυρός λόφος γνωστός με
Διαβάστε περισσότεραΟι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια
Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια κάτοψη, περισσότερους από έναν ορόφους και στιβαρή κατασκευή.
Διαβάστε περισσότεραΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ
ΚΕΡΑΜΙΚΑ ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ ΚΕΡΑΜΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Η κεραμική, μια πανάρχαια τέχνη, χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη το αργιλόχωμα. Όταν αναμείξουμε το αργιλόχωμα με νερό θα προκύψει μία πλαστική μάζα
Διαβάστε περισσότεραΑρχαιολογικό μυστήριο στα Γρεβενά. Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Κυριακή, 14 Αύγουστος :09 -
Μετά τη σύλληψη την περασμένη Δευτέρα τριών μελών μιας οικογένειας από τη Μερσίνα, στην κατοχή των οποίων βρέθηκαν 366 (!) σπάνια και πολύτιμα αρχαία αντικείμενα, χθες συνελήφθη ένας 62χρονος στο ίδιο
Διαβάστε περισσότεραΔημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού
Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Κατά την περίοδο 2010 συνεχίσαμε την έρευνα τόσο στο χώρο της αίθουσας όσο και στο χώρο του αιθρίου με σκοπό την περαιτέρω διερεύνηση
Διαβάστε περισσότερα[IA12] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Β
[IA12] ΚΛΑΣΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ Β Αρχαιολογία των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων (480 π.χ. - 30 π.χ.). Δημήτρης Πλάντζος Δ. Πλάντζος, Ελληνική τέχνη και αρχαιολογία 1200-30 π.χ. Εκδόσεις Καπόν: Αθήνα, 2016
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ. Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. Ο ΙΚΙΑ «ΔΙΟΝΥΣΟΥ» 2. Ο ΙΚΙΑ «ΑΡΠΑΓΗΣ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ» 3. Δ Η Μ Ο Σ ΙΟ ΑΡΧΕΙΟ 4. ΑΓΟΡΑ 5. ΥΠΟΓΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ
Διαβάστε περισσότεραΣφραγίδες και σφραγιστική δραστηριότητα στα νησιά του Αιγαίου κατά την 3 η χιλιετία π.χ. Μαστρογιαννόπουλος Λάμπρος Αρ.
Σφραγίδες και σφραγιστική δραστηριότητα στα νησιά του Αιγαίου κατά την 3 η χιλιετία π.χ Μαστρογιαννόπουλος Λάμπρος Αρ.Μητρώου: 10114 Η Νεολιθική Περίοδος Η σφραγιδογλυφία είναι γνωστή στον ελλαδικό χώρο
Διαβάστε περισσότεραΝΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΤΩΝ. Σχεδιαστικά καρτών και κείμενα περιγραφής σχεδίων ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ. Master Card Classic Credit
1 ΝΕΑ ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΚΑΡΤΩΝ Σχεδιαστικά καρτών και κείμενα περιγραφής σχεδίων ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΧΑΛΚΟΚΡΑΤΙΑ Master Card Classic Credit Προχοΐσκη Ερυθροστιλβωτού ΙΙΙ Ρυθμού Προχοΐσκη, δείγμα κεραμικής του Ερυθροστιλβωτού
Διαβάστε περισσότεραΟργάνωση Σεμιναρίου: Μαρίζα Μαρθάρη The seminar is organized by Marisa Marthari
CYCLADIC SEMINAR ΚΥΚΛΑΔΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΤHE ARCHAEOLOGICAL SOCIETY AT ATHENS, 22 PANEPISTIMIOU ST. Η ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ, ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 22 Πέμπτη, 30 Απριλίου 2015, 7 μ.μ. - Thursday, 30 April
Διαβάστε περισσότερα2 Τροχήλατοι αμφορίσκοι με οριζόντιες λαβές [1]
2 Τροχήλατοι αμφορίσκοι με οριζόντιες λαβές [1] & ένα όστρακο αμφορέα Από τα νεκροταφεία τύμβων του Μακεδονικού Ολύμπου (ΜΟ) Ε. Πουλάκη Παντερµαλή Υπάρχουν δύο παραδείγµατα αµφορίσκων µε οριζόντιες λαβές
Διαβάστε περισσότεραΟΙ ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΙΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ Ένας διαχρονικός πολιτισμός. μέσοσ ρουσ του Αλιάκμονα(III)
ανασκαφη μέσοσ ρουσ του Αλιάκμονα(III) ΟΙ ΠΑΡΑΠΟΤΑΜΙΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ Ένας διαχρονικός πολιτισμός Αρετή Χονδρογιάννη-Μετόκη Δρ Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κοζάνης Οι σωστικές ανασκαφές
Διαβάστε περισσότεραΗσυστηματική ανασκαφική έρευνα στους αρχαιολογικούς
AIANH Η έκθεση στο Aρχαιολογικό Mουσείο Γεωργία Καραμήτρου-Μεντεσίδη Δρ Αρχαιολόγος, Διευθύντρια Λ Eφορείας Προϊστορικών και Kλασικών Aρχαιοτήτων Η Αιανή, «πόλις Μακεδονίας», σύμφωνα με τον ιδρυτικό μύθο
Διαβάστε περισσότεραΗ προϊστορική ακρόπολη στο Κορφάρι των Αμυγδαλιών του Πανόρμου της Νάξου
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας Ακαδημαϊκό έτος 2014-2015 Η προϊστορική ακρόπολη στο Κορφάρι των Αμυγδαλιών του Πανόρμου της Νάξου Μάθημα: Το Νησιωτικό Αιγαίο κατά
Διαβάστε περισσότεραΗ ΜΕΤΑΧΕΊΡΙΣΗ ΤΩΝ ΝΕΚΡΏΝ Ανασκαφές νεκροταφείων και μεμονωμένων ταφών
ΑΝΑΣΚΑΦΗ 01 Η διαχρονική προσέγγιση των ταφικών δεδομένων από την περιοχή της τεχνητής λίμνης Πολυφύτου και τον άλλοτε παραποτάμιο χώρο καλύπτει την απόσταση που χωρίζει τη Νεολιθική εποχή από τους χριστιανικούς
Διαβάστε περισσότεραΑρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας
Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης Γιώργος Πρίμπας Το παρόν φωτογραφικό άλμπουμ είναι ένα αφιέρωμα για τους τρεις μεγάλης αρχαιολογικής αξίας χώρους στην περιοχή
Διαβάστε περισσότεραΔημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού
Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Η ανασκαφή τού 2012 είχε ως στόχους: την περαιτέρω διερεύνηση της στοάς του μεγάλου ρωμαϊκού κτιρίου με τη στοά περιμετρικά
Διαβάστε περισσότεραΤα θέατρα της Αμβρακίας. Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ
Τα θέατρα της Αμβρακίας Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ Αμβρακία Η Αμβρακία, μία από τις αξιολογότερες κορινθιακές αποικίες, ήταν χτισμένη στην περιοχή του Αμβρακικού κόλπου κοντά στην όχθη του ποταμού Άραχθου.
Διαβάστε περισσότεραΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟÏΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ
ΙΒ' ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟÏΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ Έως πρόσφατα στη δικαιοδοσία της ΙΒ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, με έδρα τα Ιωάννινα, περιλαμβάνονταν οι Ν. Ιωαννίνων, Άρτας, Πρέβεζας
Διαβάστε περισσότεραΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (
ΟΜΗΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ (1100-750 π.χ.).) Ή ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Δ. ΠΕΤΡΟΥΓΑΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΡΕΘΥΜΝΟΥ ΚΥΡΙΑ ΠΗΓΗ ΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ ΣΕ ΑΥΤΌ ΟΦΕΙΛΕΙ ΤΗΝ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΟΜΗΡΙΚΗ. ΩΣΤΟΣΟ ΟΙ ΟΡΟΙ ΣΚΟΤΕΙΝΟΙ ΑΙΩΝΕΣ Ή ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ
Διαβάστε περισσότεραΎστερη Χαλκοκρατία ή Υστεροκυπριακή περίοδος: 1650/ /1050 π.χ.
Ύστερη Χαλκοκρατία ή Υστεροκυπριακή περίοδος: 1650/1600 1100/1050 π.χ. Υστεροκυπριακή Ι: 1650/1600-1450 π.χ. (ΥΚ ΙΑ:1650/1600-1500 π.χ. και ΥΚΙΒ: 1500-1450 π.χ.) Υστεροκυπριακή ΙΙ: 1450-1200 π.χ. (ΥΚΙΙΑ:
Διαβάστε περισσότεραΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ
19η ΕΦΟΡΕΙΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΤΡΙΚΑΛΑ Πλάτανος Θέση «Ομβριάσα» Η 19η ΕΒΑ διενεργεί ανασκαφική έρευνα στον αγρό ιδιοκτησίας Σ. και Α. Υφαντή, η οποία είναι συνέχεια αυτής που διενεργούσε η 7η ΕΒΑ,
Διαβάστε περισσότεραΣτο Πλειόκαινο, περ. 3.500.000 χρόνια: πρώτη εμφάνιση ανθρώπου (Αφρική) -Τεταρτογενές - Πλειστόκαινο = από 2 εκατ. χρόνια-10.000 π.χ.
Γεωλογικές Χρονολογίες (ιστορία της γης) Καινοζωϊκός Αιών -Τριτογενές = 65-2 εκατ. χρόνια πριν Τα τέλη του Τριτογενούς: Νεογενές = 20-5 εκατ. χρόνια πριν Τέλος Νεογενούς = Πλειόκαινο = 5-2 εκατ. χρόνια
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Το μυστήριο των Δρακόσπιτων
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Το μυστήριο των Δρακόσπιτων Στη Νότια Εύβοια, ανάμεσα στην Κάρυστο και τα Στύρα, υπάρχουν κάτι ιδιόμορφα κτίσματα, τα "Δρακόσπιτα" όπως τα αποκαλούν οι κάτοικοι. Μυστηριώδη και εντυπωσιακά
Διαβάστε περισσότεραΚατά τα έτη 1903 και 1905 η Βαυαρική Ακαδηµία
17 Η µεσοελλαδική κεραµική του Ορχοµενού της Βοιωτίας από τις ανασκαφές 1903-1905 1 Καλλιόπη Σαρρή Κατά τα έτη 1903 και 1905 η Βαυαρική Ακαδηµία Επιστηµών ανέλαβε υπό την εποπτεία των Α. Furtwängler, Η.
Διαβάστε περισσότεραΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Αθήνα, 8-6-2012 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ & Αριθμ. Πρωτ.: ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΥΠΠΟΤ/ΓΔΑΠΚ/ΑΡΧ/Α1/Φ43/55265/2765 ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ & ΚΛΑΣΙΚΩΝ
Διαβάστε περισσότεραΑλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ
Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Στην αρχαϊκή εποχή εικάζεται ότι υπήρχε κάποιο είδος θεατρικής κατασκευής στο χώρο που βρίσκονται τα σημερινά ευρήματα του θεάτρου, ενώ στα κλασσικά χρόνια υπήρχε σίγουρα κάποια
Διαβάστε περισσότεραΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET14: ΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης καταγράφει τη σύνθεση της απασχόλησης ανά Περιφέρεια και ειδικότερα την ποσοστιαία κατανομή κατά τομέα παραγωγής (πρωτογενής, δευτερογενής, τριτογενής)
Διαβάστε περισσότεραΤα σπήλαια στην Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης
ΖΩΗ ΙΝΤΖΕ Εφορεία Παλαιοανθρωπολογίας-Σπηλαιολογίας / γρ. Θεσσαλονίκης Τα σπήλαια στην Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης Η Περιφερειακή Ενότητα Κοζάνης βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα της Δυτικής Μακεδονίας και
Διαβάστε περισσότεραΣυμβολική και ιδεολογική ζωή.
Συμβολική και ιδεολογική ζωή. Αικατερίνη Παπανθίμου, Καθηγήτρια Προϊστορικής Αρχαιολογίας, Α.Π.Θ. Η ιδεολογία, που θεωρήθηκε συνώνυμη με τις πίστεις, τις κοσμολογικές αντιλήψεις και τη θρησκεία των κοινωνιών
Διαβάστε περισσότεραΑναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49
Στις 17 Απριλίου 2013 επισκεφθήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων. Η αρχαιολόγος κα Τσάλκου (την οποία θερμά ευχαριστούμε) μας παρουσίασε τα πολύ εντυπωσιακά ευρήματα της περιοχής μας δίνοντάς μας αναλυτικές
Διαβάστε περισσότερατον Τόμαρο και εκβάλλει στον Αμβρακικό και ο Άραχθος πηγάζει από τον Τόμαρο και εκβάλλει επίσης στον Αμβρακικό (Ήπειρος, Ζαγόρι).
Γεωγραφικά στοιχεία και κλίμα. Τα κυριότερα μορφολογικά χαρακτηριστικά του νομού Ιωαννίνων είναι οι ψηλές επιμήκεις οροσειρές και οι στενές κοιλάδες. Το συγκεκριμένο μορφολογικό ανάγλυφο οφείλεται αφενός
Διαβάστε περισσότερα!" "# $" "% &" "' (" ") *+" "** *! " "* # *$" "*% *&" "*' *(" "*) !!!! "! Μολοσσοί: Οι Μολοσσοί, ένα από τα σηµαντικότερα Ηπειρωτικά φύλα, µετακινήθηκαν από την περιοχή της βόρειας Πίνδου και εγκαταστάθηκαν
Διαβάστε περισσότεραΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΚΑΙ ΛΙΒΑΔΙΑ
ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΑ ΚΑΙ ΛΙΒΑΔΙΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΘΡΩΣΗ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Ο αριθμός των βοοειδών και αιγοπροβάτων παρουσίασε σημαντικές διακυμάνσεις μεταπολεμικά. Τα βοοειδή έπειτα από μια σημαντική πτώση κατά
Διαβάστε περισσότεραCYCLADIC SEMINAR. Dr. Michael Boyd Senior Research Associate at the McDonald Institute for Archaeological Research, University of Cambridge
CYCLADIC SEMINAR ΤHE ARCHAEOLOGICAL SOCIETY AT ATHENS, 22 PANEPISTIMIOU STREET Tuesday, 7 February 2017, 7 P.M. Dr. Michael Boyd Senior Research Associate at the McDonald Institute for Archaeological Research,
Διαβάστε περισσότεραΑπό τα νεκροταφεία τύμβων του Μακεδονικού Ολύμπου(ΜΟ)
[1] 52 Οπισθότμητες Πρόχοι Από τα νεκροταφεία τύμβων του Μακεδονικού Ολύμπου(ΜΟ) ΙI. Κατάλογος: 25-52 26. Οπισθότµητη Πρόχους ΜΔ 2457 Ε. Πουλάκη Παντερµαλή Καρίτσα Γαβριά, τύµβος 11, τάφος Ε Από το δυτικό
Διαβάστε περισσότεραMIA ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ
MIA ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΣΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ ΣΤ. ΑΝ ΡΕΟΥ Κ. ΕΥΚΛΕΙ ΟΥ Α. ΚΟΥΣΟΥΛΑΚΟΥ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ-ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ, Α.Π.Θ. ΤΜΗΜΑ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ-ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ, Α.Π.Θ. XEEE
Διαβάστε περισσότεραΗ ΙΜΒΡΟΣ ΚΑΙ Η ΤΕΝΕΔΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ
Η ΙΜΒΡΟΣ ΚΑΙ Η ΤΕΝΕΔΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΟ ΝΗΣΙΩΤΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ ΚΑΤΑ ΤΗΝ 3 Η ΧΙΛΙΕΤΙΑ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ: ΧΑΤΖΗΛΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ ΕΞΑΜΗΝΟ: Η ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2016-2017
Διαβάστε περισσότερατης Φωτιάδου Χαρούλας - Μαρίας
της Φωτιάδου Χαρούλας - Μαρίας Κρητικές Γραφές Κρητική Ιερογλυφική Γραμμική Γραφή Α Γραμμική Γραφή Β Παλαιοανακτορική Περίοδο ως και την Α Νεοανακτορική Περίοδο (2000 1700 π.χ.) Κρήτη (Κνωσός, Μάλια, Φαιστός)
Διαβάστε περισσότεραΗ Θήρα κατά την 3η Χιλιετία
Η Θήρα κατά την 3η Χιλιετία Εργασία στο μάθημα: Το νησιωτικό Αιγαίο κατά την 3 η xιλιετία π.χ. Αντώνης Τσαντήλας Επιβλέπων καθηγητής: Ανδρέας Βλαχόπουλος Εαρινό Εξάμηνο 2017 Η Μεγάλη Χριστιανή Νησί 15
Διαβάστε περισσότεραΗ αρχαιολογία της Αλβανίας και οι συσχετισμοί με τις γειτονικές περιοχές: Από τη Νεώτερη Νεολιθική Περίοδο έως και την Ύστερη Εποχή του Χαλκού
C Η αρχαιολογία της Αλβανίας και οι συσχετισμοί με τις γειτονικές περιοχές: Από τη Νεώτερη Νεολιθική Περίοδο έως και την Ύστερη Εποχή του Χαλκού A B D Άκης Τσώνος Αρχαιολόγος Υπ. Δρ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
Διαβάστε περισσότεραΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΥΓΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΡΑΣΕΙΣ 2014
ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΑΥΓΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΡΑΣΕΙΣ 2014 Η ΚΘ Εφορεία Προϊστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων και η Επιστημονική Ομάδα των Ανασκαφών Αυγής οργανώνουν για πέμπτη χρονιά εκπαιδευτικές δράσεις με αφορμή
Διαβάστε περισσότεραΚατάλογος Εικόνων Π12993 Π12995
Κατάλογος Εικόνων 1. Αεροφωτογραφία εντοπισμού κλίμακας 1:150000 του αρχαίου νεκροταφείου των Σαβαλίων (Google-Earth). 2. Αεροφωτογραφία εντοπισμού κλίμακας 1:50000 του αρχαίου νεκροταφείου των Σαβαλίων
Διαβάστε περισσότερα1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1. το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων
1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 1 το αρχαιολογικό μουσείο ιωαννίνων 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 2 1:Layout 1 10/2/2009 11:00 μ Page 3 ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΠΥΡΡΟΣ αντίγραφο από πρωτότυπο του 3ου π.χ. αι. της
Διαβάστε περισσότεραΕίναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης;
Είναι αυτή η πρώτη πόλη της υτικής Ευρώπης; Μέρος της οχύρωσης Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που διενεργούνται στην περιοχή της La Bastida (Totana, Murcia στην Ισπανία) έχουν αποκαλύψει ένα επιβλητικό οχυρωματικό
Διαβάστε περισσότεραΛίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό
Λίγα Λόγια για τον Μυκηναϊκό Πολιτισμό Με τον όρο Μυκηναϊκός Πολιτισμός χαρακτηρίζεται ο προϊστορικός πολιτισμός της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, που αναπτύχθηκε την περίοδο 1600-1100 π. Χ., κυρίως στην
Διαβάστε περισσότεραμέσοσ ρουσ του Αλιάκμονα (II) Η ζωη στην κοιλαδα Τοπογραφία: Από την προϊστορία στο σήμερα
ΑΘΑ ανασκαφη 01 Η θέση Κασιάνη Λάβας από ανατολικά. Στο λόφο οικιστικά κατάλοιπα της Αρχαιότερης Νεολιθικής, της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού και της Ελληνιστικής εποχής. Δυτικά του λόφου το φυσικό πέρασμα
Διαβάστε περισσότεραTo Ιερό Κορυφής του ΒρυςΙνα (II) η μαρτυρια των ευρηματων Συστηματική ανασκαφή
ανασκαφη To Ιερό Κορυφής του ΒρυςΙνα (II) η μαρτυρια των ευρηματων Συστηματική ανασκαφή Στα επτά χρόνια της ανασκαφής του Ιερού Κορυφής του Βρύσινα ήρθαν στο φως ποικίλα κεραμεικά αγγεία πόσης και εστίασης
Διαβάστε περισσότεραΈκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2015)
Έκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2015) Εισαγωγή Οι εργασίες πεδίου στον αρχαιολογικό χώρο του Αζοριά, στη βορειοανατολική Κρήτη (Καβούσι, Ιεράπετρα), διήρκεσαν 6 εβδομάδες, ενώ ακολούθησε
Διαβάστε περισσότεραΥπηρεσία Οργανικής Θέσης: ΚΖ ΕΠΚΑ Υπηρεσία όπου υπηρετώ: ΚΖ ΕΠΚΑ Τηλέφωνο: 23510 47883 23510 47884, kzepka@culture.gr
Ονοματεπώνυμο: Ε υ τ υ χ ί α Π ο υ λ ά κ η - Π α ν τ ε ρ μ α λ ή Βαθμός: Αρχαιολόγος Α Υπηρεσία Οργανικής Θέσης: ΚΖ ΕΠΚΑ Υπηρεσία όπου υπηρετώ: ΚΖ ΕΠΚΑ Τηλέφωνο: 23510 47883 FAX/ Email: 23510 47884, kzepka@culture.gr
Διαβάστε περισσότεραΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ:
ΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΕΡΓΟ ΣΤΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ 2009 11-13 ΜΑΡΤΙΟΥ 2010, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΘΑΝΑΤΟΥ: ΧΩΡΟΣ ΤΑΦΙΚΗΣ ΠΡΑΚΤΙΚΗΣ ΣΤΟ ΝΕΟΛΙΘΙΚΟ ΟΙΚΙΣΜΟ ΑΥΓΗΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ Γεωργία Στρατούλη, Σέβη Τριανταφύλλου,
Διαβάστε περισσότεραΙΑ02 ΥΣΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ
ΙΑ02 ΥΣΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ Από τη Μεσοχαλκή στην Υστεροχαλκή Στην αρχή της ΥΧ περιόδου η εικόνα σε κάθε περιοχή παραμένει η ίδια με τη ΜΧ, με εξαίρεση την Ηπειρωτική Ελλάδα. Κρήτη: η ανακτορική κοινωνία,
Διαβάστε περισσότεραΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Ιερό Αφροδίτης Π α ν α γ ι ώ τ η ς Ν ε ο φ ύ τ ο υ Β 2 Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαρία Χατζημιχαήλ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γενική Εισαγωγή..σελ.3 Ιστορική αναδρομή..σελ.3 Περιγραφή του χώρου.σελ.4
Διαβάστε περισσότεραΠΑΡΑΡΤΗΜΑ : Κείμενο του ενημερωτικού εντύπου
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ : Κείμενο του ενημερωτικού εντύπου [ΕΓΝΑΤΙΑ - κείμενο εντύπου.doc] ΑΝΚΟ σελ 1/5 ΕΓΝΑΤΙΑ, ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Η Εγνατία οδός είναι ένα έργο εξαιρετικά σημαντικό για την ανάπτυξη του τόπου. Ένας αυτοκινητόδρομος
Διαβάστε περισσότεραHλίας Αθανασιάδης * Συγκριτική θέση της Ηπείρου ως προς τις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας με κριτήριο τους δείκτες ευημερίας
Hλίας Αθανασιάδης * Συγκριτική θέση της Ηπείρου ως προς τις υπόλοιπες περιοχές της Ελλάδας με κριτήριο τους δείκτες ευημερίας Στη σημερινή εποχή της ευρωπαϊκής ενοποίησης, τα οικονομικά κριτήρια σύγκρισης
Διαβάστε περισσότεραΠεριγραφή Χρηματοδοτούμενων Ερευνητικών Έργων 1η Προκήρυξη Ερευνητικών Έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μεταδιδακτόρων Ερευνητών/Τριών
Περιγραφή Χρηματοδοτούμενων Ερευνητικών Έργων 1η Προκήρυξη Ερευνητικών Έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μεταδιδακτόρων Ερευνητών/Τριών Τίτλος Ερευνητικού Έργου «Η καθημερινή ζωή στις κοινότητες της 5ης
Διαβάστε περισσότεραΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ SET14: ΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης καταγράφει τη σύνθεση της απασχόλησης ανά Περιφέρεια και ειδικότερα την ποσοστιαία κατανομή κατά τομέα παραγωγής (πρωτογενής, δευτερογενής, τριτογενής)
Διαβάστε περισσότεραΑρχαιολογική διαχείριση μνημείων,
Διατμηματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Διαχείριση Μνημείων: Αρχαιολογία, Πόλη και Αρχιτεκτονική Αρχαιολογική διαχείριση μνημείων, ιδιαίτερα σε αστικό και περιαστικό χώρο Διδάσκοντες: Β. Λαμπρινουδάκης
Διαβάστε περισσότεραΕιρήνης 3, Τριανδρία Θεσσαλονίκη
Ειρήνης 3, Τριανδρία 55 337 Θεσσαλονίκη Τηλ: 2310 908150, Κιν: 697 2030112 e-mail: anasbek@hol.gr Μπεκιάρης Αναστάσιος ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Ημερομηνία Γέννησης : Τόπος Γέννησης : Στρατιωτικές υποχρεώσεις:
Διαβάστε περισσότεραΑπό τα νεκροταφεία τύμβων του Μακεδονικού Ολύμπου (ΜΟ) I. Γενικά
4 Χειροποίητες φιάλες με οριζόντιες λαβές & μία «σαλτσιέρα» [1] Από τα νεκροταφεία τύμβων του Μακεδονικού Ολύμπου (ΜΟ) I. Γενικά Ε. Πουλάκη Παντερµαλή Πρόκειται για τέσσερα ρηχά και ευρέα χειροποίητα αγγεία,
Διαβάστε περισσότεραΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΚΟ-Ε-3: ΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ
ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης καταγράφει τη σύνθεση της απασχόλησης ανά Περιφέρεια στη Ζώνη IV και ειδικότερα την ποσοστιαία κατανομή της κατά τομέα παραγωγής (πρωτογενής,
Διαβάστε περισσότεραΗ αρχαιολογία της Αλβανίας και οι συσχετισμοί με τις γειτονικές περιοχές: Από τη Νεώτερη Νεολιθική Περίοδο έως και την Ύστερη Εποχή του Χαλκού
Η αρχαιολογία της Αλβανίας και οι συσχετισμοί με τις γειτονικές περιοχές: Από τη Νεώτερη Νεολιθική Περίοδο έως και την Ύστερη Εποχή του Χαλκού Διαφάνεια 1 - γεωγραφία: Πριν αρχίσει κανείς την παρουσίαση
Διαβάστε περισσότερα