Αρχές Οικονομίας. Ύλη:

Transcript

1 Αρχές Οικονομίας Ύλη: Κεφάλαιο 2: 2.2 Κεφάλαιο 3: Κεφάλαιο 4: 4.2.α, 4.2.γ, 4.3, 4.4 Κεφάλαιο 5: 5.3, 5.4 Κεφάλαιο 6: 6.1, 6.2, 6.4, 6.6, 6.8 Κεφάλαιο 9: 9.2 Κεφάλαιο 10: 10.2 (όχι πορτοκαλί και μπλε) (μέχρι -145 πάνω) σελ γ) Κεφάλαιο 12: 12.1, 12.2, 12,3 2.2 (Χαρακτηριστικά στοιχεία του εμπορεύματος) Χαρακτηριστικά στοιχεία του εμπορεύματος είναι ότι: 1) είναι αντικείμενα που έχουν δημιουργηθεί από τον άνθρωπο 2)είναι χρήσιμα αντικείμενα και υπηρεσίες, εξυπηρετούν, δηλαδή, τις ανθρώπινες ανάγκες. 3) είναι αντικείμενα ανταλλαγής Τα εμπορεύματα είναι αποτέλεσμα ανθρώπινης εργασίας. Η χρηστική αξία ή η αξία χρήσης των εμπορευμάτων εμφανίζεται την στιγμή που τα χρησιμοποιούμε ή τα καταναλώνουμε. Η ανταλλακτική αξία ενός εμπορεύματος εμφανίζεται κατά την πράξη ανταλλαγής του με άλλα εμπορεύματα. 3.3 (Είδη και ταξινόμηση των αναγκών) Οι ανάγκες ταξινομούνται με βάση ορισμένα κριτήρια. 1)την επιτακτικότητα της ανάγκης [Βιοτικές, πολιτισμικές] 2)την προέλευση της ανάγκης [Καταναλωτικές, Παραγωγικές] 3)το υποκείμενο της ανάγκης δηλαδή ποιος έχει την ανάγκη [Ατομικές, Συλλογικές] Βιοτικές ανάγκες: Οι ανάγκες που είναι απαραίτητες για να ζήσουμε Κοινωνικές και πολιτισμικές ανάγκες: είναι οι ανάγκες που διαμορφώνονται από την κοινωνία μας και τον πολιτισμό μας. Οι άμεσες ανάγκες των ανθρώπων ονομάζονται καταναλωτικές ανάγκες Οι ανάγκες που δημιουργούνται από την παραγωγή και την εμπορία εμπορευμάτων ονομάζονται ανάγκες την παραγωγής.

2 3.4 (Τα Μέσα ικανοποίησης των αναγκών) Υπάρχουν διαρκή αγαθά και αγαθά μίας χρήσης. Υπάρχουν αγαθά για κατανάλωση και αγαθά για παραγωγή. 3.5 (Αγαθά και δικαιώματα ιδιοκτησίας) Τα δικαιώματα χρήσης ενός αγαθού συνδέονται με τα δικαιώματα ιδιοκτησίας του αγαθού. Στις σύγχρονες κοινωνίες αναγνωρίζονται δύο ήδη ιδιοκτησίας: η ατομική και η δημόσια. Ιδιωτικά είναι τα αγαθά των οποίων η χρήση προσφέρει ικανοποίηση σε ένα άτομο ή σε μία ομάδα ανθρώπων με τον αποκλεισμό κάθε άλλου από την χρήση τους. Δημόσια είναι εκείνα τα αγαθά των οποίων η χρησιμοποίηση τους από ένα άτομο ή από μια ομάδα ατόμων δεν αποκλείει την χρήση τους από άλλα άτομα ή ομάδες. Η χρήση τους μπορεί να γίνεται χωρίς πληρωμή ή πληρώνοντας ένα συμβολικό αντίτιμο. 3.6 (Το καταναλωτικό πρότυπο) Το βασικό χαρακτηριστικό των σύγχρονων κοινωνιών είναι η συνεχής τάση διεύρυνσης των αναγκών. Χαρακτηριστικά της διεύρυνσης των αναγκών: 1)Οι άνθρωποι προσπαθούν να μιμηθούν ο ένας τον άλλον στην κατανάλωση αγαθών. 2)Οι άνθρωποι προσπαθούν μέσα από την κατανάλωση να ξεχωρίσουν από τους υπόλοιπους. Το σύνολο των καταναλωτικών συνηθειών μιας κοινωνίας αποτελεί το καταναλωτικό πρότυπο. Το καταναλωτικό πρότυπο ενδέχεται να είναι στατικό, δηλαδή να μεταβάλλεται με αργούς ρυθμούς ή δυναμικό, δηλαδή να ενσωματώνει με ταχύτητα τις αλλαγές στην μόδα. 4.2.α (Μορφές Επιχειρήσεων - το είδος της ιδιοκτησίας) Οι επιχειρήσεις χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τις ιδιωτικές και τις δημόσιες. Οι επιχειρήσεις που έχουν κοινή ιδιοκτησία από το κράτος και από ιδιώτες λέγονται μικτές. 4.2.γ (Μορφές Επιχειρήσεων - ο τομές δραστηριότητας της επιχείρησης)

3 Οι επιχειρήσεις ταξινομούνται σε τομείς και κλάδους παραγωγής ανάλογα με το προϊόν που παράγουν. Οι επιχειρήσεις ταξινομούνται σε τρεις ευρείς τομείς παραγωγής: στον πρωτογενή, στο δευτερογενή και στον τριτογενή τομέα. -Στον Πρωτογενή τομέα ανήκουν όλες οι επιχειρήσεις των οποίων η παραγωγή εξαρτάται από την φύση (καλλιέργεια γεωργικών προϊόντων, αλιεία, κτηνοτροφία) -Στον Δευτερογενή ανήκουν οι επιχειρήσεις που έχουν ως αντικείμενο παραγωγής την επεξεργασία προϊόντων ή τις κατασκευές (παραγωγή βιομηχανικών και βιοτεχνικών προϊόντων, οι επιχειρήσεις παραγωγής ενέργειας κτλ) -Στον Τριτογενή τομέα ανήκουν οι επιχειρήσεις και οι δημόσιες επιχειρήσεις που παρέχουν κάποιο είδος υπηρεσιών (νοσοκομεία, σχολεία, επιχειρήσεις τουρισμού κτλ) 4.3 (Η παραγωγική διαδικασία) Στην επιχείρηση, είτε είναι μικρή είτε μεγάλη, λαμβάνει χώρα η παραγωγική διαδικασία. Η παραγωγική διαδικασία συνιστάται στην μετατροπή ορισμένων εμπορευμάτων σε διαφορετικού είδους εμπορεύματα. Τα εμπορεύματα που ενσωματώνονται στον νέο εμπόρευμα ονομάζονται πρώτες ύλες. Τα μέσα που χρησιμοποιούνται για την δημιουργία του τελικού προϊόντος ονομάζονται μέσα παραγωγής ή κεφαλαιουχικός εξοπλισμός. Η λειτουργία των επιχειρήσεων είναι τριπλή: 1. Η απόκτηση, μέσω μιας σειράς ανταλλαγών των υλικών εμπορευμάτων και τις ανθρώπινης εργασίας που απαιτούνται για την παραγωγή. 2. Ο αποτελεσματικός συνδυασμός της εργασίας με τα μέσα παραγωγής για τον μετασχηματισμό των πρώτων υλών σε τελικά προϊόντα που πρόκειται να πουληθούν στην αγορά. 3. Ο σχεδιασμός, συντονισμός και έλεγχος των επιμέρους δραστηριοτήτων που αναλαμβάνει να εκτελέσει κάθε εργαζόμενος. 4.4 (Οι κίνδυνοι και οι υποχρεώσεις της επιχείρησης) Οι υποχρεώσεις της επιχείρησης είναι προς τους εργαζόμενους σ'αυτή (πληρωμή μισθού, διαμόρφωση συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας κατά την εργασία, σεβασμός των δικαιωμάτων), προς τους προμηθευτές της (είναι να πληρώνει το αντίτιμο μέσα στις χρονικές προθεσμίες που έχουν συμφωνηθεί), προς τους πελάτες της (να παραδίδει το εμπόρευμα στην τιμή, στην ποσότητα και την ποιότητα που έχουν συμφωνηθεί), προς το κράτος (να πληρώνει τους φόρους και να προσφέρει στατιστικές πληροφορίες για τις δραστηριότητές τις) και προς το κοινωνικό σύνολο (να μην καταστρέφει το περιβάλλον, να φροντίζει για την ασφαλή καταστροφή τυχών βλαπτικών ουσιών που δημιουργούνται κατά την παραγωγή...).

4 Ο κίνδυνος που αναλαμβάνει η επιχείρηση είναι να μην μπορέσει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της επειδή δεν προέβλεψε σωστά τις επιθυμίες και τη δυνατότητα των καταναλωτών να αγοράσουν το προϊόν. Αυτός ο κίνδυνος ονομάζεται επιχειρηματικός κίνδυνος. 5.3 (Χρήμα και τιμές) Η σχέση ανταλλαγής δύο εμπορευμάτων μας δίνει την σχετική τιμή του ενός εμπορεύματος σε σχέση με το άλλο. Η σχέση ανταλλαγής του εμπορεύματος με χρήμα μας δίνει την απόλυτη ή χρηματική τιμή του εμπορεύματος. Από την άλλη πλευρά η ποσότητα των εμπορευμάτων που μπορεί να αγοράσει μια μονάδα χρήματος, προσδιορίζει την αγοραστική τιμή του χρήματος. 5.4 (Η διαμόρφωση της τιμής) Ένας βασικός παράγοντας για την διαμόρφωση της τιμής είναι κάποια μεταβολή στο κόστος παραγωγής. Το συμφέρον των καταναλωτών να αγοράζουν σε χαμηλές τιμές συγκρούεται με το συμφέρον των επιχειρήσεων να πωλούν να υψηλές τιμές. Η επίλυση αυτής της σύγκρουσης των συμφερόντων στην αγορά είναι που διαμορφώνει το επίπεδο των τιμών. 6.1 (Λειτουργίες του χρήματος) Τα προβλήματα του αντιπραγματισμού: 1.η δυσκολία να βρούμε τον κατάλληλο συναλλασσόμενο που να ενδιαφέρεται για το δικό μας εμπόρευμα και εμείς για το δικό του. 2.η πιθανή αδιαιρετότητα του ενός ή και των δύο εμπορευμάτων, η δυσκολία δηλαδή 3. κάθε εμπόρευμα έχει τόσες ανταλλακτικές αξίες όσα υπόλοιπα εμπορεύματα υπάρχουν, γεγονός που δημιουργεί σύγχυση στους συναλλασσόμενους. Τρεις λειτουργίες του χρήματος: -Μέτρο αξίας των εμπορευμάτων -Μέσο πληρωμών -Μέσο αποταμίευσης 6.4 (Σύγχρονα είδη χρήματος) α) μεταλλικό χρήμα Τα πολύτιμα μέταλλα χρησιμοποιήθηκαν ως χρήματα γιατί: -αποτελούν εμπόρευμα περιζήτητο και σπάνιο

5 -αντιπροσωπεύουν μεγάλη αξία σε μικρό βάρος και όγκο -δεν αλλοιώνονται, είναι ομοιογενή και διαιρετά β)χαρτονόμισμα Η αναγκαστική κυκλοφορία του χρήματος συνιστάται στην υποχρέωση των συναλλασσομένων να αποδέχονται το χαρτονόμισμα στις συναλλαγές τους. γ)πιστωτικό χρήμα Το πιστωτικό χρήμα υπάρχει σε δύο μορφές: της επιταγής και τη μορφή της συναλλαγματικής. -Επιταγή είναι η μορφή του χρήματος που αποτελεί εντολή προς την τράπεζα να εξαργυρώσει το αναφερόμενο ποσό στον δικαιούχο της επιταγής. -Συναλλαγματική είναι μια ιδιωτική ρύθμιση πληρωμής μεταξύ δύο συναλλασσόμενων. Η συναλλαγματική αποτελεί υπόσχεση πληρωμής στο μέλλον. Με άλλα λόγια ο αγοραστής υπόσχεται ότι θα πληρώσει στον δικαιούχο το ποσόν που αναγράφεται στη συναλλαγματική στην ημερομηνία που επίσης αναγράφεται. Συνήθως στις συναλλαγματικές υπάρχει και τόκος. δ) πιστωτικές κάρτες Οι πιστωτικές κάρτες χρησιμοποιούνται από τους καταναλωτές για τις αγορές εμπορευμάτων σε καταστήματα που έχουν συμβληθεί με την τράπεζα και αποδέχονται την πληρωμή με την πιστωτική κάρτα. Η αγορά με την πιστωτική κάρτα επιτρέπει στον αγοραστή να μην πληρώσει άμεσα, αλλά να πληρώσει αργότερα στην τράπεζά του. 6.6 (είδη καταθέσεων και δανείων) Τρεις βασικές κατηγορίες καταθέσεων: -Οι καταθέσεις όψεως, που διακινούνται συχνά με ατομικές επιταγές -Οι καταθέσεις ταμιευτηρίου, επιτρέπει την κατάθεση χρημάτων ή την ανάληψη, όποτε ο ενδιαφερόμενος το επιθυμεί. -Οι καταθέσεις προθεσμίας, ο καταθέτης μπορεί να αποσύρει τα χρήματα που έχει καταθέσει ύστερα από ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Αν τα αποσύρει νωρίτερα χάνει τους τόκους. Τα υψηλότερα επιτόκια έχουν οι καταθέσεις προθεσμίας, ενώ τα χαμηλότερα οι καταθέσεις όψεως. Η τράπεζα χορηγεί δάνεια σε επιχειρήσεις και προς τους καταναλωτές. -Τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις σκοπεύουν στην ενίσχυση της παραγωγικής δυναμικότητας των επιχειρήσεων και στην διευκόλυνση της επιχειρηματικής δράσης τους με τη διάθεση στις επιχειρήσεις χρηματικών πόρων που δεν ανήκουν στην επιχείρηση. -Τα δάνεια που χορηγούν οι τράπεζες στους καταναλωτές διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες: Στα στεγαστικά δάνεια και στα καταναλωτικά δάνεια.

6 -Οι τράπεζες δανείζουν επίσης το κράτος για να καλύψει την διαφορά που παρουσιάζεται μεταξύ δημοσίων εσόδων και δημοσίων δαπανών. Τα δάνεια προς το κράτος συνήθως γίνονται με την αγορά ομολόγων. 6.8 (το χρηματιστήριο) Το Χρηματιστήριο είναι η αγορά της ιδιοκτησίας των επιχειρήσεων που έχουν τη μορφή των Ανώνυμων Εταιρειών. Η ιδιοκτησία των Α.Ε αποτελείται από μετοχές, που ανήκουν στους μετόχους της εταιρίας. Ο λόγος που οι επιχειρήσεις θέλουν να μπουν στο χρηματιστήριο είναι γιατί θέλουν να εξασφαλίσουν κεφάλαια, χωρίς να αναγκαστούν να δανειστούν από τις τράπεζες. Η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου αποτελεί υγιή τρόπο επέκτασης των οικονομικών δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης. Οι αγοραστές μετοχών ανήκουν σε δύο κατηγορίες: -Τους αποταμιευτές, που προτιμούν να αγοράζουν μετοχές επιχειρήσεων οι οποίες αποδίδουν ικανοποιητικά κέρδη έναντι του τόκου που προσφέρουν οι καταθέσεις στην τράπεζα -Τους κερδοσκόπους, οι οποίοι αγοράζουν μια μετοχή όταν η τιμή της είναι χαμηλή και αναμένεται να αυξηθεί στο μέλλον. Στο Χρηματιστήριο γίνονται συναλλαγές όχι μόνο για μετοχές, αλλά και για ομόλογα. Αυτό είναι το Χρηματιστήριο Αξιών. 9.2 ( Τα μεγέθη των εθνικών λογαριασμών) Εθνικό προϊόν Στο Εθνικό Προϊόν υπολογίζουμε την αξία του συνόλου των εμπορευμάτων που παράγει μια χώρα κατά την διάρκεια ενός έτους. Για να μπορέσουμε να υπολογίσουμε πόσο προϊόντα συνολικά έχουν παραχθεί μέσα σε έναν χρόνο σε μια χώρα πρέπει να λύσουμε δύο προβλήματα: - Τα εμπορεύματα που παράγονται είναι ετερογενή. Ακόμα και η μονάδα μέτρησής τους διαφέρει. Μπορούμε να κάνουμε αυτή την άθροιση μόνο αν υπολογίσουμε την αξία τους. -Δεν γνωρίζουμε ότι για την παραγωγή ενός εμπορεύματος χρησιμοποιούμε άλλα εμπορεύματα ως πρώτες ή βοηθητικές ύλες. Μια μέθοδος για να αποφύγουμε την διπλή μέτρηση είναι να υπολογίσουμε ως εθνικό προϊόν μόνο την αξία των τελικών προϊόντων. Μια άλλη μέθοδος είναι να υπολογίζουμε κάθε φορά την αξία που προστίθεται κατά την παραγωγή ενός εμπορεύματος στην αξία των χρησιμοποιούμενων πρώτων υλών. Αυτή είναι η μέθοδος της προστιθέμενης αξίας.

7 Η αξία του τελικού προϊόντος ισούται με το σύνολο της προστιθέμενης αξίας Εθνικό εισόδημα Εθνικό εισόδημα είναι το σύνολο των εισοδημάτων που δημιουργούνται κατά την παραγωγική διαδικασία. Στο εθνικό εισόδημα περιλαμβάνονται: 1.Οι μισθοί και όλες οι αμοιβές εργασίας 2.Τα νοίκια γης και ακινήτων 3.οι τόκοι 4.τα κέρδη των επιχειρηματιών Εθνική δαπάνη Εθνική δαπάνη είναι το σύνολο των δαπανών που πραγματοποιούνται σε μία χώρα σε ένα έτος. Στην εθνική δαπάνη περιλαμβάνονται: 1. οι καταναλωτικέ δαπάνες των ιδιωτών του δημοσίου για την αγορά τελικών αγαθών 2.οι δαπάνες που γίνονται από τους ιδιώτες και το δημόσιο για την αύξηση και την ανανέωση του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού. ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ = ΕΘΝΙΚΟ ΕΙΣΟΔΗΜΑ = ΕΘΝΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ 10.2 (Οι στόχοι της κρατικής παρέμβασης) 1. Το κράτος παρεμβαίνει στην οικονομία για να εξασφαλίσει ορισμένες υπηρεσίες στου πολίτες (πχ. εθνική άμυνα, ασφάλεια, δημόσια υγιεινή, κατασκευή δρόμων) 2. Για να παράγει δημόσια αγαθά (πχ. παιδεία, υγεία) 3. Για να αποθαρρύνει επικίνδυνες δραστηριότητες (πχ φόροι στα τσιγάρα, προστασία του περιβάλλοντος) 4. Για να επιβάλει κανόνες προστασίας του περιβάλλοντος 5. Για να αμβλύνει τις οικονομικές ανισότητες (πχ αναπηρικές συντάξεις, επιδόματα ανεργίας) 6. Για να μειώσει τον πληθωρισμό και την ανεργία 7. Για να τονώσει τις επενδύσεις των επιχειρήσεων 8. Για να διορθώσει τυχόν δυσλειτουργίες του μηχανισμού της αγοράς (Τα μέσα παρέμβασης του κράτους) Τα χρηματικά ποσά που διατίθενται για την κάλυψη των αναγκών και υποχρεώσεων των δημοσίων υπηρεσιών και οργανισμών ονομάζονται δημόσιες δαπάνες. Για να καλύψει όλες αυτές τις ανάγκες το κράτος έχει ανάγκη από έσοδα, τα οποία προέρχονται από την φορολογία.

8 Οι παρεμβάσεις του κράτους που γίνονται μέσο των δημοσίων δαπανών και των δημοσίων εσόδων ανήκουν στην δημοσιονομική πολιτική Οι παρεμβάσεις στην κεντρική τράπεζα που ρυθμίζει το χρήμα που κυκλοφορεί λέγεται νομισματική πολιτική Τέλος το κράτος παρεμβαίνει με διοικητικά μέσα επιβάλλοντας συγκεκριμένους κανόνες και ελέγχοντας την εφαρμογή τους. --Στα διοικητικά μέσα περιλαμβάνονται οι έλεγχοι α) των τιμών στα προϊόντα και τις υπηρεσίες β) της καταλληλότητας ορισμένων εμπορευμάτων γ) των συνθηκών εργασίας και του ωραρίου λειτουργίας των επιχειρήσεων δ)του όγκου των εισαγωγών και εξαγωγών από άλλες χώρες (Οι φόροι) Φόρος είναι το χρηματικό ποσό που υποχρεώνονται να πληρώσουν οι πολίτες μιας χώρας στα κράτος. Βασικές κορφές φόρου: 1.Ο φόρος εισοδήματος 2.Ο φόρος περιουσίας 3.Ο φόρος καταναλωτικών δαπανών γ) Φόρος καταναλωτικής δαπάνης: Οι φόροι καταναλωτικής δαπάνης λέγονται έτσι επειδή τους πληρώνει ο καταναλωτής όταν αγοράζει ένα προϊόν ή μία υπηρεσία. Είναι ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης και ο ΦΠΑ -Ειδικός φόρος κατανάλωσης: Ο φόρος αυτός επιβάλλεται στα τσιγάρα, τα ποτά και τα καύσιμα. -ΦΠΑ: Ο φόρος αυτός επιβαρύνει κάθε α γορά. Είναι όμως κοινωνικά άδικος φόρος (Το οικονομικό σύστημα σε κρίση) Κρίση ενός συστήματος είναι όταν ο ομαλός μέχρι τη στιγμή εκείνη τρόπος λειτουργίας του διακόπτεται ή γίνεται υποτονικός με δυσάρεστες συνέπειες στην οικονομική ζωή και στην ζωή των ανθρώπων (Το πρόβλημα της ανεργίας) Οικονομικά ενεργός πληθυσμός ή εργατικό δυναμικό είναι το σύνολο των ατόμων που θέλει και μπορεί να εργαστεί. Από αυτούς όσα άτομα έχουν εργασία ονομάζονται απασχολούμενοι. Τα άτομα που ανήκουν στο εργατικό δυναμικό, δηλαδή θέλουν και μπορούν να εργαστούν, αλλά δεν βρίσκουν δουλειά ονομάζονται άνεργοι. Όλοι ο υπόλοιπος πληθυσμός είναι μη οικονομικά ενεργός πληθυσμός.

9 Είδη ανεργίας α)κυκλική ανεργία Το είδος αυτό της ανεργία εμφανίζεται όταν οι καταναλωτές ζητούν λιγότερα προϊόντα από αυτά που παράγονται. Οι επιχειρήσεις με την σειρά τους μειώνουν την παραγωγή τους απολύοντας τους εργαζομένους τους. β)διαρθρωτική ανεργία Η διαρθρωτική ανεργία υπάρχει σε μία περιοχή όταν οι επιχειρήσεις επιθυμούν να προσλάβουν εργαζόμενους με διαφορετικά προσόντα από εκείνα που διαθέτουν οι άνεργοι τις περιοχής Λόγοι δ.α - μεταβολές στο πρότυπο κατανάλωσης, τεχνολογική ανεργία, έλλειψη πληροφόρησης και γεωγραφικής κινητικότητας των εργαζομένων. γ) Εποχική ανεργία Τα άτομα που ασχολούνται με τις εποχικές εργασίες είτε αλλάζουν δουλειά είτε μένουν άνεργοι μέχρι να έρθει η κατάλληλη εποχή. δ)ανεργία τριβής Το χρονικό διάστημα που οι εργαζόμενοι μένουν άνεργοι με σκοπό να βρουν μια καλύτερη δουλειά Συνέπειες τις ανεργίας για το Κοινωνικό Σύνολο και το Άτομο Τα άτομα που είναι άνεργα δεν διαθέτουν χρήματα οπότε δεν μπορούν να καταναλώσουν προϊόντα ή υπηρεσίες. Αν το ποσοστό των ανέργων μιας χώρας είναι πολύ μεγάλο τότε παρατηρείται μεγάλη μείωση την κατανάλωσης και της παραγωγής προϊόντων με αποτέλεσμα την μείωση του βιοτικού επιπέδου Πολιτικές για την αντιμετώπιση της ανεργίας α) μέτρα κοινωνικής πρόνοιας: επιδόματα ανέργων κτλ β) μέτρα ανάπτυξης της οικονομίας: αύξηση των δημοσίων δαπανών, κίνητρα για αύξηση της ζήτησης προϊόντων και υπηρεσιών από τους καταναλωτές, εκπαιδευτικά προγράμματα επιμόρφωσης των ανέργων, δημιουργία τεχνικών και επαγγελματικών σχολών, μείωση του κόστους για την απασχόληση πρόσθετων εργαζομένων από τις επιχειρήσεις. γ)μέτρα για την αύξηση της πληροφόρησης για την αγορά εργασίας και για την ψυχολογική στήριξη των ανέργων Ο πληθωρισμός: έννοια και επιπτώσεις Πληθωρισμός είναι η τάση για αύξηση του γενικού επιπέδου των τιμών. Άμεση συνέπεια του πληθωρισμού είναι η μείωση της αγοραστικής αξίας του χρήματος.

10 Επιπτώσεις: α) στο εισόδημα και το βιοτικό επίπεδο Ο Πληθωρισμός πλήττει κυρίως αυτούς που έχουν σταθερά εισοδήματα. β) επιπτώσεις στην αποταμίευση και τα δάνεια Όταν τα επιτόκια καταθέσεων δεν καλύπτουν τον ρυθμό πληθωρισμού τα άτομα προτιμούν να καταναλώνουν παρά να αποταμιεύουν, αφού γνωρίζουν ότι τα χρήματα που θα αποταμιεύσουν σήμερα θα έχουν μελλοντικά μικρότερη αγοραστική αξία και δεν θα μπορούν να αγοράσουν τις ίδιες ποσότητες αγαθών.