Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΕΝΟΣ ΠΙΝΑΚΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗΣ ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΕΝΟΣ ΠΙΝΑΚΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗΣ ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ"

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΕΝΟΣ ΠΙΝΑΚΑ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗΣ ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΕΛΛΑ ΣΟΥΛΙΟΥ ΕΛΕΝΗ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΧΑΤΖΗΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΒΑΛΑ, ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2005

2 Πρόλογος Από τις αρχές της δεκαετίας που διανύουμε, διαπιστώνεται διεθνώς ένας έντονος ακαδημαϊκός διάλογος γύρω από το θεματικό πεδίο της ποιότητας στη διδασκαλία και τη μάθηση. Αυτό οδήγησε πολλές αναπτυγμένες χώρες στην ανάληψη δραστηριοτήτων διασφάλισης της ποιότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η διαπιστωμένα χρονική σύμπτωση στην εμφάνιση παρόμοιων δραστηριοτήτων σε πολλές χώρες δεν είναι τυχαίο γεγονός. Ωφείλεται σε ένα πλήθος παραγόντων, οι οποίοι οδήγησαν διεθνώς σε αμφισβήτηση την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης που παρέχεται από πολλά τριτοβάθμια ιδρύματα. Έναυσμα για τη διατύπωση τέτοιων αμφιβολιών αποτέλεσαν κυρίως (Τερζίδης, 1999): 1. Η συνεχιζόμενη επέκταση των δραστηριοτήτων τριτοβαθμίων ιδρυμάτων και η διατύπωση ερωτηματικών σχετικά με την αναγκαιότητα της ανάπτυξής τους 2. Η αυξανόμενη, ειδικά στην Ελλάδα, διάρκεια σπουδών 3. Το επίπεδο ποιότητας της μετάδοσης γνώσης κατά τη διάρκεια των σπουδών 4. Η αυξημένη επαγγελματικότητα τόσο μέσα στην ευρωπαϊκή, όσο και στην παγκόσμια αγορά εργασίας, η οποία όχι μόνο προσφέρει πεδίο σύγκρισης, αλλά δημιουργεί ταυτόχρονα και αμφιβολίες σχετικές με το αν και σε ποιο βαθμό οι απόφοιτοι των ιδρυμάτων της χώρας μας θα κατορθώσουν να επιβιώσουν μέσα σε έναν έντονο ανταγωνισμό για τις προσφερόμενες θέσεις εργασίας Κάτω από την πίεση της γενικότερης αμφισβήτησης και μέσα στο απαιτητικό πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης πλέον γνώσης, γίνονται ολοένα και I

3 υψηλότερες οι προσδοκίες της κοινωνίας, ότι δηλαδή τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Τ.Ε.Ι.) οφείλουν να αποδείξουν το επίπεδο των επιδόσεών τους. Έτσι, τα Τ.Ε.Ι γίνονται με τρόπο διττό αποδέκτες πιέσεων για αναζήτηση μιας νέας ποιότητας στη σχέση τους με την ελληνική κοινωνία, δεδομένου ότι (Τερζίδης, 1999): 1. Ενώ τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα της χώρας μας αμφισβητούνται σε μικρότερο βαθμό και εξακολουθούν, κυρίως λόγω του status που κατέχουν, να απολαμβάνουν της εμπιστοσύνης του κοινωνικού περίγυρου, δε συμβαίνει το ίδιο και με τα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα για τα οποία η ύπαρξη ποιότητας δεν εξυπακούεται απλώς, αλλά οφείλει και να αποδειχθεί 2. Τα απαιτούμενα τεκμήρια πρέπει σήμερα, σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό, να αποδεικνύουν με σαφήνεια το όφελος που προκύπτει για την κοινωνία και συνεπώς επιβεβαιώνουν το χαρακτήρα των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ως φορέων παροχής υπηρεσιών, σε αντίθεση με παλιότερες εποχές που η επιλογή ενός ιδρύματος για σπουδές είχε ιδεαλιστικό χαρακτήρα και στηριζόταν στην εξατομικευμένη αναζήτηση μόρφωσης. Στα πλαίσια εκπόνησης της Διπλωματικής Εργασίας, στο τελευταίο εξάμηνο των σπουδών μας στο Τμήμα Διαχείρισης Πληροφοριών της Σχολής Διοίκησης Οικονομίας του Τ.Ε.Ι. Καβάλας ασχοληθήκαμε με το ζήτημα της εφαρμογής του Π.Ι.Σ. στο Τ.Ε.Ι. Καβάλας. Ερέθισμα για την επιλογή του συγκεκριμένου θέματος αποτέλεσε η προσπάθεια για αξιολόγηση αλλά και αναβάθμιση του Ιδρύματός μας. Στο σημείο αυτό, και με την ολοκλήρωση της παρούσας Διπλωματικής Εργασίας, αισθανόμαστε την υποχρέωση να ευχαριστήσουμε τα άτομα τα οποία με διάφορους τρόπους συνέβαλλαν αποφασιστικά στην επιτυχή ολοκλήρωσή της: Τον επιβλέποντα καθηγητή της παρούσας Διπλωματικής Εργασίας, κ. Χατζηγεωργίου Αλέξανδρο, Εργαστηριακό Συνεργάτη του Τμήματος Διαχείρισης Πληροφοριών, της Σχολής Διοίκησης Οικονομίας, του II

4 Τ.Ε.Ι. Καβάλας για την συνεχή και αδιάκοπη καθοδήγηση και επίβλεψή του καθ όλη την διάρκεια συγγραφής της εργασίας. Τον κ. Τερζίδη Κωνσταντίνο, Καθηγητή του Τμήματος Διαχείρισης Πληροφοριών, της Σχολής Διοίκησης Οικονομίας, του Τ.Ε.Ι. Καβάλας για τη συνεργασία και τις χρήσιμες υποδείξεις και προτάσεις του στη διάρθρωση και την συνολική εικόνα της εργασίας. Τον κ. Θερίου Νικόλαο, Αναπληρωτή Καθηγητή του Τμήματος Διοίκησης Επιχειρήσεων, της Σχολής Διοίκησης Οικονομίας, του Τ.Ε.Ι. Καβάλας για την παροχή χρήσιμης βιβλιογραφίας και πλήθους άρθρων. Τον κ. Νικολάου Βασίλειο, Γενικό Γραμματέα του Τ.Ε.Ι. Καβάλας για την βοήθεια που μας παρείχε με τη διάθεση γενικών στοιχείων και πληροφοριών για την δομή και την λειτουργία του Ιδρύματος. Τέλος, θα θέλαμε να ευχαριστούμε θερμά τις κ.κ. Σαρηβασίλη Βίκυ, Ζαμπάκη Ελένη και Ρήγα Ελένη για την αμέριστη συμπαράσταση και την σημαντική βοήθειά τους κυρίως στην επεξεργασία και κατανόηση της ξένης βιβλιογραφίας και των ξενόγλωσσων άρθρων. Καβάλα, Νοέμβριος 2005 Παπαδοπούλου Στέλλα Σούλιου Ελένη III

5 ΣΥΝΟΨΗ Στα πλαίσια της παρούσας Διπλωματικής Εργασίας επιχειρείται μια προσπάθεια εφαρμογής του Πίνακα Ισορροπημένης Στοχοθεσίας (Π.Ι.Σ.), ενός σύγχρονου στρατηγικού εργαλείου μέτρησης της επίδοσης, για την αξιολόγηση ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος και πιο συγκεκριμένα του Ανώτατου Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Καβάλας. Ο Π.Ι.Σ. αποτελεί μια μέθοδο μέτρησης της επίδοσης η οποία αξιολογεί την επίτευξη των στόχων μιας επιχείρησης χρησιμοποιώντας τέσσερις διαφορετικές πτυχές της δραστηριότητάς της. Αυτές είναι η χρηματοοικονομική, η πελατειακή, η πτυχή εσωτερικών διαδικασιών και η πτυχή μάθησης και ανάπτυξης. Συνδυάζει με επιτυχία χρηματοοικονομικές και άλλες μετρήσεις με σκοπό να δώσει μια σαφή εικόνα για το παρόν και το μέλλον της επιχείρησης. Οι μετρήσεις αυτές ονομάζονται Δείκτες Κλειδιά της επίδοσης. Ο Π.Ι.Σ. δημιουργείται με την επιλογή των κατάλληλων Δεικτών Κλειδιά στις επιμέρους πτυχές που τον συνθέτουν και την σταθμισμένη συμμετοχή τους, ανάλογα με την βαρύτητά τους, σε κάθε πτυχή. Ο Π.Ι.Σ δεν βρίσκει εφαρμογή μόνο στην περίπτωση αξιολόγησης της επίδοσης επιχειρήσεων ή κερδοσκοπικών οργανισμών. Τα τελευταία χρόνια έγιναν αρκετές προσπάθειες αξιολόγησης μη κερδοσκοπικών οργανισμών. όπως τα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι ο μετασχηματισμός ενός Π.Ι.Σ. και η διαδικασία δημιουργίας του στο Α.Τ.Ε.Ι. Καβάλας. Η Διπλωματική Εργασία διαρθρώνεται σε δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος γίνεται αναφορά στη σημασία μέτρησης της επίδοσης μιας επιχείρησης και των προσεγγίσεων που χρησιμοποιούνται για τον σκοπό αυτό. Ακολουθεί η εισαγωγή στον Π.Ι.Σ και η ανάλυση σε βάθος των τεσσάρων πτυχών που τον συνθέτουν και περιγράφονται οι σχέσεις αλληλεξάρτησής τους. Ακολουθεί ανάλυση όσον αφορά στην μετατροπή του Π.Ι.Σ. για την περίπτωση μη κερδοσκοπικών οργανισμών τα οποία θεωρώντας ότι η οικονομική ευημερία δεν είναι η βασική τους προτεραιότητα, τον αναδιαρθρώνουν. Στη συνέχεια ακολουθεί η αναλυτική παρουσίαση των τριών στρατηγικών εργαλείων προσδιορισμού των Δεικτών Κλειδιά της επίδοσης, δηλαδή της Ανάλυσης S.W.O.T, της Στρατηγικής Διάχυσης Λειτουργίας Ποιότητας (Σ.Δ.Λ.Π., QFD) και της Ανάλυσης Αξίας Προϊόντος (Α.Α.Π., PVA) και περιγράφεται η μεθοδολογία για την επιλογή τους με την χρήση της Διαδικασία της Αναλυτικής Ιεράρχησης. Στο δεύτερο μέρος της εργασίας αναπτύσσεται η διαδικασία σχεδιασμού και δημιουργίας ενός Π.Ι.Σ για την αξιολόγηση Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, ξεκινώντας με τον ορισμό του οράματος, της αποστολής και των στρατηγικών στόχων των Α.Τ.Ε.Ι., συνεχίζοντας με τον σχεδιασμό του, που περιλαμβάνει την μετονομασία των πτυχών αλλά και του ίδιου του Πίνακα (Π.Α.Σ.), την εφαρμογή των τριών στρατηγικών εργαλείων, από όπου προκύπτουν και οι αρχικοί Δείκτες Κλειδιά καταλήγοντας στην επιλογή των τελικών από αυτούς μέσα από την Διαδικασία Αναλυτικής Ιεράρχησης. Ακολουθεί η δημιουργία ενός Π.Α.Σ. για την περίπτωση του Α.Τ.Ε.Ι. Καβάλας, εφαρμόζοντας τα παραπάνω βήματα, καταλήγοντας στην διατύπωση στόχων και στον προσδιορισμό των αρχικών Δεικτών Κλειδιά. Η εργασία ολοκληρώνεται με μια συνοπτική αναφορά των βασικών συμπερασμάτων.

6 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ.. Ι ΜΕΡΟΣ Α. Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΕΝΟΣ Π.Ι.Σ. ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ... 1 Κεφάλαιο 1. Εισαγωγή Γενικές Παρατηρήσεις Η σημασία της ορθής απεικόνισης της επίδοσης της επιχείρησης Προσεγγίσεις μέτρησης της επίδοσης της επιχείρησης Η παραδοσιακή (χρηματοοικονομική) προσέγγιση μέτρησης της επίδοσης της επιχείρησης Γενικά Η αξιολόγηση με βάση χρηματοοικονομικούς δείκτες Βασικοί περιορισμοί της παραδοσιακής προσέγγισης μέτρησης της επίδοσης Άλλες μέθοδοι αξιολόγησης της παραδοσιακής προσέγγισης Η σύγχρονη (στρατηγική) προσέγγιση μέτρησης της επίδοσης της επιχείρησης Γενικά Ο Πίνακας Ισορροπημένης Στοχοθεσίας ως εργαλείο της σύγχρονης προσέγγισης μέτρησης της επίδοσης Πλεονέκτημα του Πίνακα Ισορροπημένης Στοχοθεσίας Άλλες μέθοδοι αξιολόγησης της σύγχρονης προσέγγισης Συγκριτική ανάλυση της παραδοσιακής (χρηματοοικονομικής) και της σύγχρονης (στρατηγικής) προσέγγισης μέτρησης της επίδοσης της επιχείρησης Σκοπός της εργασίας Δομή της εργασίας 17 Κεφάλαιο 2. Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ Π.Ι.Σ Η σημασία της μέτρησης της επίδοσης σε μια επιχείρηση Ο ορισμός του Πίνακα Ισορροπημένης Στοχοθεσίας

7 2.3. Οι τέσσερις πτυχές του Πίνακα Ισορροπημένης Στοχοθεσίας Η Χρηματοοικονομική Πτυχή (Financial Perspective) Η Πελατειακή Πτυχή (Customer Perspective) Η Πτυχή των Εσωτερικών Διεργασιών (Internal Process Perspective) Η Πτυχή της Μάθησης και Ανάπτυξης (Learning and Growth Perspective) Η αλληλεξάρτηση ανάμεσα στις τέσσερις πτυχές Ο ρόλος του Π.Ι.Σ. στην επιχειρησιακή στρατηγική Η σύνδεση των επιμερών Δεικτών Κλειδιά του Π.Ι.Σ Σχέση αιτίου αποτελέσματος Εκροές και Οδηγοί επίδοσης Σύνδεση με χρηματοοικονομικα μέτρα Προβλήματα εφαρμογής του Π.Ι.Σ Η εφαρμογή του Π.Ι.Σ. σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς Μετασχηματισμός του Π.Ι.Σ. για την αξιολόγηση ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος. 35 Κεφάλαιο 3. ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΚΛΕΙΔΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ (KPI) Η σημασία της ορθής επιλογής των Δεικτών Κλειδιά του Π.Ι.Σ Η Ανάλυση S.W.O.T Γενικά σχόλια Περιγραφή των τεσσάρων περιοχών της ανάλυσης S.W.O.T Συνδυασμοί στο πλαίσιο της Ανάλυσης S.W.O.T Σύνδεση της Ανάλυσης S.W.O.T. με τον Π.Ι.Σ Η μέθοδος της Στρατηγικής Διάχυσης της Λειτουργίας Ποιότητας (Quality Function Deployment QFD) Γενικά σχόλια Η δημιουργία του Σπιτιού της Ποιότητας Πρώτο Βήμα: Αναγνώριση των απαιτήσεων του πελάτη... 45

8 Δεύτερο Βήμα: Κατάταξη των απαιτήσεων των προϊόντων που είναι απαραίτητα για να ταυτιστούν με τις απαιτήσεις του πελάτη Τρίτο Βήμα: Ανακάλυψη της σχέσης, μεταξύ των απαιτήσεων του πελάτη και των τεχνικών απαιτήσεων Τέταρτο Βήμα: Προσθήκη αγοραστικής εκτίμησης και σημεία κλειδιά πώλησης Πέμπτο Βήμα: Εκτίμηση τεχνικών απαιτήσεων από ανταγωνιστικά προϊόντα και δημιουργία στόχων Έκτο Βήμα: Επιλογή τεχνικών απαιτήσεων που θα αναπτυχθούν στο υπόλοιπο της διαδικασίας Χρησιμοποιώντας το Σπίτι της Ποιότητας Η σύνδεση του Π.Ι.Σ. και της μεθόδου της Στρατηγικής Διάχυσης της Λειτουργίας Ποιότητας Η μέθοδος της Ανάλυσης Αξίας Προϊόντος (Product Value Analysis PVA) Γενικά στοιχεία της μεθόδου Οι βάσεις για την Α.Α.Α: Σύνδεση Κύκλου Ζωής Προϊόντος και Ανάλυσης Αλυσίδας Αξίας Στρατηγική προϊόντος και Ανάλυση Ανταγωνιστικού Πλεονεκτήματος Ανάλυση Ηγεσίας Κόστους Συνδέσεις Ανάλυσης Αξίας Προϊόντος.. 59 Κεφάλαιο 4. Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΚΛΕΙΔΙΑ ΤΟΥ 62 Π.Ι.Σ Γενικές Παρατηρήσεις Η Πολυκριτήρια Ανάλυση στην αντιμετώπιση προβλημάτων ταξινόμησης Η Διαδικασία της Αναλυτικής Ιεράρχησης (Analytic Hierachy Process AHP) Γενικά στοιχεία της μεθόδου Η Διαδικασία της Αναλυτικής Ιεράρχησης (Analytic Hierachy Process AHP).. 67

9 Πλεονεκτήματα της Διαδικασίας Αναλυτικής Ιεράρχησης Προβλήματα της Διαδικασίας Αναλυτικής Ιεράρχησης Η Επιλογή των Δεικτών Κλειδιά της Επίδοσης που συμμετέχουν στον Π.Ι.Σ. με τη Διαδικασία της Αναλυτικής Ιεράρχησης.. 71 ΜΕΡΟΣ Β. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ Π.Ι.Σ. ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ Α.Τ.Ε.Ι ΚΑΒΑΛΑΣ Κεφάλαιο 5. Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΕΝΟΣ Π.Ι.Σ. ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Α.Τ.Ε.Ι Γενικά για τα Ανώτατα Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα Το σύστημα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Ελλάδα και οι ιστορικές καταβολές των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων Ο ιδρυτικός σκοπός των Α.Τ.Ε.Ι. και η διάρθρωση των Σχολών και Τμημάτων Οργάνωση διδακτικού έργου και καθήκοντα Εκπαιδευτικού Διοικητικού Προσωπικού Η αναγκαιότητα αξιολόγησης των Α.Τ.Ε.Ι Η Διαδικασία σχεδιασμού και δημιουργίας ενός Πίνακα Ακαδημαϊκής Στοχοθεσίας για την περίπτωση ενός Ανώτατου Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Βήμα 1 ο : Ο ορισμός του οράματος, της αποστολής και των στρατηγικών στόχων των Α.Τ.Ε.Ι Βήμα 2 ο : Ο σχεδιασμός του Π.Ι.Σ. για ένα Α.Τ.Ε.Ι Βήμα 3 ο : Κατασκευή του Π.Α.Σ. με τη χρήση των στρατηγικών εργαλείων Στάδιο 1 ο : Η εφαρμογή των τριών στρατηγικών εργαλείων Στάδιο 2 ο : Καθορισμός στρατηγικών στόχων των τεσσάρων πτυχών του Π.Ι.Σ. σύμφωνα με τα αποτελέσματα

10 των τριών στρατηγικών εργαλείων Στάδιο 3 ο : Προσδιορισμός των αρχικών Δεικτών Κλειδιά των τεσσάρων πτυχών του Π.Α.Σ Στάδιο 4 ο : Η επιλογή των τελικών Δεικτών Κλειδιά.. 87 Κεφάλαιο 6. Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΝΟΣ Π.Ι.Σ. ΣΤΟ Α.Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ Tο Ανώτατο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Καβάλας (Α.Τ.Ε.Ι.Κ.) Γενικές πληροφορίες Ίδρυση και λειτουργία του Α.Τ.Ε.Ι.Κ Εγκαταστάσεις του Α.Τ.Ε.Ι.Κ Διάρθρωση του Α.Τ.Ε.Ι.Κ Οι Σπουδαστές του Α.Τ.Ε.Ι.Κ Το Εκπαιδευτικό Προσωπικό του Α.Τ.Ε.Ι.Κ Το Διοικητικό Προσωπικό του Α.Τ.Ε.Ι.Κ Η Διαδικασία σχεδιασμού και δημιουργίας του Π.Α.Σ. για την περίπτωση του Α.Τ.Ε.Ι.Κ Βήμα 1 ο : Ο ορισμός του οράματος της αποστολής και των στρατηγικών στόχων του Α.Τ.Ε.Ι.Κ Βήμα 2 ο : Ο σχεδιασμός του Π.Ι.Σ. για το Α.Τ.Ε.Ι.Κ Βήμα 3 ο : Η κατασκευή του Π.Α.Σ. με τη χρήση των τριών στρατηγικών εργαλείων Στάδιο 1 ο : Η εφαρμογή των τριών στρατηγικών εργαλείων Στάδιο 2 ο : Οι στρατηγικοί στόχοι του Α.Τ.Ε.Ι. Καβάλας σε σχέση με τις πτυχές του Π.Α.Σ Στάδιο 3 ο : Ο προσδιορισμός των αρχικών Δεικτών Κλειδιά του Π.Α.Σ Συνοπτικήπαρουσίαση του Π.Α.Σ για το Α.Τ.Ε.Ι.Κ..107 Κεφάλαιο 7. ΕΠΙΛΟΓΟΣ - ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ανακεφαλαίωση Συμπεράσματα...110

11 7.3. Προτάσεις για μελλοντική διερεύνηση. 112 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ..113

12 1.1 Γενικές Παρατηρήσεις Ο ρυθμός των αλλαγών που συντελούνται στο επιχειρησιακό περιβάλλον είναι εκρηκτικός. Η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, η αναδιαμόρφωση του πολιτικού τοπίου, η τεχνολογική πρόοδος (ηλεκτρονικό εμπόριο, αυτοματοποίηση, διαδίκτυο) είναι μερικές μόνο από αυτές. Οι αλλαγές αυτές που συντελούνται στον επιχειρηματικό χώρο τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργήσει νέες βάσεις και ταυτόχρονα νέες προϋποθέσεις στη λήψη αποφάσεων αλλά και στον τρόπο με τον οποίο γίνεται η διαδικασία ελέγχου μέσα στους οργανισμούς. Επιπλέον, οι απαιτήσεις της κοινωνίας έναντι των οργανισμών έχουν αυξηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω είναι ότι οι επιχειρήσεις σήμερα, ανεξαρτήτως μεγέθους, προκειμένου να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν, πρέπει να λειτουργήσουν αποτελεσματικότερα και αποδοτικότερα από ποτέ. Η επιβίωση μιας επιχείρησης, στην ταχύτατα μεταβαλλόμενη αγορά και στο πλαίσιο του εντεινόμενου ανταγωνισμού, είναι στενά συνδεδεμένη με τη δυνατότητα να βελτιώνει συνεχώς την αποδοτικότητά της και να μειώνει το κόστος λειτουργίας της. Η διατύπωση και μόνο μιας σωστής και πρωτοποριακής επιχειρησιακής στρατηγικής, δεν φαίνεται να αρκεί για να καλύψει τα ενδεχόμενα κενά και τις δυσλειτουργίες στην υλοποίησή της. Οι παραδοσιακές, εξάλλου, προσεγγίσεις για την αύξηση της αποδοτικότητας και τη μείωση του λειτουργικού κόστους μιας επιχείρησης, επικεντρώνονται συνήθως, είτε στην βελτιστοποίηση υπαρχουσών οργανωτικών και λειτουργικών δομών, είτε στη συγχώνευσή τους. Τα οφέλη όμως από τέτοιες παρεμβάσεις αναδιοργάνωσης, όπως προκύπτει από τη μέχρι σήμερα επιχειρηματική εμπειρία και πρακτική, φαίνεται σε αρκετές περιπτώσεις ότι παρουσιάζουν φθίνουσα πορεία (Γλαβέλη και Παπαδόπουλος, 1997). Έτσι λοιπόν, το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον της αγοράς, και η αναγκαιότητα για ταχύτατη προσαρμογή των επιχειρήσεων σε αυτό, κάνει αναγκαία την αξιολόγηση της επίδοσης ενός οργανισμού, όχι μόνο με χρηματοοικονομικά δεδομένα, αλλά και με άλλους μη - χρηματοοικονομικούς παράγοντες, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις έχουν μεγαλύτερη σημασία ακόμα και από τους καθαρά χρηματοοικονομικούς. 3

13 Η ικανοποίηση μη χρηματοοικονομικών στόχων, όπως π.χ η ικανοποίηση των αναγκών των μάνατζερ και των λοιπών εργαζομένων της επιχείρησης, η ευαισθησία σε θέματα που αφορούν στο κοινωνικό σύνολο, η παροχή ποιοτικών υπηρεσιών πριν και μετά την πώληση και η υπευθυνότητα και δίκαιη μεταχείριση των πελατών και προμηθευτών, έχει διαπιστωθεί ότι επηρεάζουν θετικά τη μακροχρόνια βιωσιμότητα μιας επιχείρησης. Για να μπορέσει μία επιχείρηση να υιοθετήσει ένα πρότυπο διοίκησης που να συνδυάζει την προσαρμοστικότητα με την ικανότητα λήψης αποτελεσματικών αποφάσεων και το οποίο θα της επιτρέπει να αντιμετωπίζει θετικά τις προκλήσεις του μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος, θα πρέπει να χρησιμοποιήσει νέες, πιο πρόσφορες, μεθόδους μέτρησης της επίδοσης, οι οποίες να συνδυάζουν τόσο τους χρηματοοικονομικούς όσο και τους μη χρηματοοικονομικούς παράγοντες που επηρεάζουν την επιχειρηματική δραστηριότητα (Γλαβέλη και Παπαδόπουλος, 1997). 1.2 Η σημασία της ορθής απεικόνισης της επίδοσης της επιχείρησης Τα συστήματα μέτρησης της επίδοσης της επιχείρησης (Performance Measurement Systems, PMS) αποτελούν εργαλεία ζωτικής σημασίας για το μάνατζμεντ. Επιπλέον αποτελούν ένα μηχανισμό που αυξάνει τις πιθανότητες της επιτυχούς εφαρμογής της στρατηγικής και της επίτευξης των αντικειμενικών στόχων της επιχειρηματικής οντότητας. Η ορθή απεικόνιση της αξίας μιας επιχείρησης είναι ιδιαίτερα σημαντική γιατί: i. Καθορίζει με μεγαλύτερη ακρίβεια την αξία της επιχείρησης, γεγονός που ενδιαφέρει τόσο τους μετόχους της επιχείρησης, όσο και όλο το συναλλακτικό κύκλωμα που αλληλεπιδρά με αυτήν (προμηθευτές, πελάτες, χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί). ii. Καθοδηγεί τη διοίκηση ώστε να εστιάσει το ενδιαφέρον της σε θέματα που είναι πραγματικά ζωτικά και προσθέτουν αξία στην επιχείρηση. iii. Διευκολύνει την κατανομή των πόρων σε τομείς που δεν δίνουν άμεσα μετρήσιμα αποτελέσματα. 4

14 Η επιλογή των συστημάτων μέτρησης της επίδοσης πρέπει να γίνεται με κριτήριο την παρακολούθηση εκείνων των παραγόντων που συμβάλλουν θετικά αφενός στην πρόοδο και την ευημερία της επιχείρησης και αφετέρου στην υλοποίηση των στρατηγικών της στόχων (Καρρά, 2004). 1.3 Προσεγγίσεις μέτρησης της επίδοσης της επιχείρησης Μέχρι την δεκαετία του 1980, πολλοί ερευνητές υποστήριζαν ότι τα παραδοσιακά συστήματα που μετρούσαν την επίδοση μιας επιχειρηματικής μονάδας συνήθως βασίζονταν σε βραχυπρόθεσμους χρηματοοικονομικούς στόχους. Τέτοια συστήματα δεν θεωρούνται πλέον κατάλληλα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες στην σημερινή εποχή. Πέρα από μία εκτενή ανάλυση των στόχων των ομάδων συμφέροντας (stakeholders), οι εταιρείες οφείλουν να διασφαλίσουν ότι η στρατηγική τους εκφράζεται σε αντίστοιχες δράσεις. Παρακάτω αναλύονται η παραδοσιακή αλλά και η σύγχρονη προσέγγιση μέτρησης της επίδοσης Η παραδοσιακή (χρηματοοικονομική) προσέγγιση μέτρησης της επίδοσης της επιχείρησης Γενικά Ο βασικός στόχος κάθε επιχείρησης ήταν και είναι η ανάπτυξη και διατήρηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος μέσω μιας στρατηγικής διαφοροποίησης. Η αποτελεσματικότητα αυτής της στρατηγικής, σύμφωνα με την παραδοσιακή μέτρηση της επίδοσης της επιχείρησης, μετράται κυρίως στα πλαίσια των χρηματοοικονομικών αποτελεσμάτων της επιχείρησης στο τέλος (ή σε περιπτώσεις των καλά μηχανογραφημένων επιχειρήσεων, ενδιαμέσως) του οικονομικού έτους. Σύμφωνα με το παραδοσιακό μοντέλο μέτρησης της επίδοσης, οι χρηματοοικονομικοί στόχοι που επιθυμεί κάθε επιχείρηση να πετύχει, συνδέονται με της έννοιες της κερδοφορίας και της ανάπτυξης, με τους κλασικούς δείκτες που ενδιαφέρουν τους μετόχους της επιχείρησης, π.χ. δείκτης P/E, ROE κ.α. Συγκεκριμένα, οι συνήθεις δείκτες που 5

15 χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα από τις επιχειρήσεις για την μέτρηση της επίδοσής τους είναι καθαρά χρηματοοικονομικοί (σκληροί δείκτες) και περιλαμβάνουν τους: ROI, ROE, περιθώριο κέρδους, παραγωγικότητα των υπαλλήλων, ανάπτυξη των πωλήσεων, μερίδιο αγοράς, ρευστότητα, κεφαλαιακή διάρθρωση κ.α.. Επιπλέον, η παραδοσιακή προσέγγιση δεν περιλαμβάνει συνήθως καθόλου ποιοτικές συνιστώσες (όπως βαθμός ικανοποίησης του πελάτη, ταχύτητα ανάπτυξης νέων προϊόντων, ποιότητα κλπ). Αυτές οι συνιστώσες είναι καθαρά λειτουργικού χαρακτήρα και δε συνδέονται κατ ανάγκη με τη στρατηγική. (Γλαβέλη και Παπαδόπουλος, 1997) Η αξιολόγηση με βάση χρηματοοικονομικούς δείκτες Οι τεχνικές της παραδοσιακής προσέγγισης ανάλυσης χρηματοοικονομικών καταστάσεων, αναφέρονται τόσο σε συγκρίσεις και μετρήσεις που βασίζονται σε δεδομένα για δύο ή περισσότερες λογιστικές χρήσεις, όσο και σε συγκρίσεις και μετρήσεις που βασίζονται σε δεδομένα μόνο της τρέχουσας λογιστικής χρήσης. Τόσο παγκοσμίως όσο και στην Ελλάδα, η πιο διαδεδομένη και ταυτόχρονα πιο εξελιγμένη μέθοδος για την αξιολόγηση της επίδοσης της επιχείρησης είναι η ανάλυση των αριθμοδεικτών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι συνήθως οι αντικειμενικοί στόχοι της ανάλυσης των αριθμοδεικτών παρανοούνται, με αποτέλεσμα η σπουδαιότητά τους να οδηγεί στον υπολογισμό ενός μεγάλου αριθμού αριθμοδεικτών, που κάθε άλλο παρά συμβάλλουν στην επίτευξη του αντικειμενικού σκοπού του αναλυτή των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Αυτός ο σκοπός δεν είναι άλλος από τον προσδιορισμό της χρηματοοικονομικής κατάστασης της επιχείρησης. Παρ όλα αυτά, όλες οι επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως μεγέθους, κατά τη λήψη τόσο των στρατηγικών όσο και των τακτικών αποφάσεων χρησιμοποιούν κατά τη διαδικασία ελέγχου τους, τους αριθμοδείκτες. Συγκρίνουν δηλαδή τα πρότυπα με τα πραγματοποιηθέντα αποτελέσματα και στη συνέχεια λαμβάνουν τις αποφάσεις. (Γλαβέλη και Παπαδόπουλος, 1997). 6

16 Βασικοί περιορισμοί της παραδοσιακής προσέγγισης μέτρησης της επίδοσης Σε μία εποχή όπου οι οργανισμοί ανταγωνίζονται στα επίπεδα της ταχύτητας ανταπόκρισης στις ανάγκες και τις ευκαιρίες της αγοράς, της συνεχούς ανάπτυξης και δημιουργίας καινοτόμων προτάσεων, της ταυτόχρονης επίτευξης υψηλής ποιότητας και ευελιξίας στη διαδικασία παραγωγής, της συστηματικής ανάλυσης των αναγκών του εξωτερικού περιβάλλοντος και την ανάγκη για συνεχή μάθηση μέσα από την ανάπτυξη των ανθρωπίνων πόρων, το παραδοσιακό μοντέλο μέτρησης της επίδοσης έχει εξαντλήσει τα όριά του. Εξαιτίας αυτών των αλλαγών στο περιβάλλον και στις συνθήκες ανταγωνισμού το παραδοσιακό μοντέλο μέτρησης της επίδοσης παρουσιάζει πολλές αδυναμίες και η εφαρμογή του στη σύγχρονη εποχή θα πρέπει να αμφισβητηθεί. Οι βασικοί περιορισμοί της παραδοσιακής προσέγγισης μέτρησης της επίδοσης μπορούν να ομαδοποιηθούν σε δύο κατηγορίες: Η πρώτη αναφέρεται σε περιορισμούς της χρηματοοικονομικής ανάλυσης αυτής κάθε αυτής και η δεύτερη αναφέρεται στις αδυναμίες της χρηματοοικονομικής ανάλυσης που απορρέουν από το γεγονός ότι δε λαμβάνει υπόψη τη γενικότερη διοικητική λειτουργία της επιχείρησης (Γλαβέλη και Παπαδόπουλος, 1997). Πιο συγκεκριμένα: i. Περιορισμοί της χρηματοοικονομικής ανάλυσης αυτής κάθε αυτής. Η ανάλυση χρηματοοικονομικών καταστάσεων είναι ένα σύστημα πληροφόρησης σε σχέση με την μελλοντική κατάσταση και επίδοση της επιχείρησης, στους εκτός της επιχείρησης λαμβάνοντες αποφάσεις. Όμως, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που μειώνουν τη χρησιμότητα αυτής της πληροφόρησης. Θα πρέπει λοιπόν ο αναλυτής χρηματοοικονομικών καταστάσεων να είναι γνώστης των περιορισμών, προκειμένου τα συμπεράσματα και οι προβλέψεις του να είναι ρεαλιστικές. Αυτοί οι περιοριστικοί παράγοντες είναι οι παρακάτω: Περιορισμοί των ενδείξεων τάσης. Η παραδοσιακή προσέγγιση ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων δείχνει τις διαμορφωμένες τάσεις μεταξύ των χρηματοοικονομικών μελετών. 7

17 Η συνοπτική μορφή των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. Οι λογιστικές αρχές και παραδοχές. Ο αναλυτής για να είναι βέβαιος σχετικά με τις λογιστικές αρχές και μεθόδους που χρησιμοποιεί η επιχείρηση θα πρέπει να είναι γνώστης του φαινομένου της δημιουργίας καλών εντυπώσεων, του τόπου εγκατάστασης και της μορφής της επιχείρησης και του προβλήματος του επιπέδου τιμών. Η παράληψη στοιχείων από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Ποιοτικοί παράγοντες. Παραγωγικότητα. Πρόγραμμα συνολικής παράδοσης προϊόντων κ.α. ii. Περιορισμοί από την αγνόηση της γενικότερης διοικητικής λειτουργίας της επιχείρησης: Είναι μια προσέγγιση καθαρά απολογιστική. Δηλαδή περιορίζεται στο να δώσει μια στατική κι όχι δυναμική εικόνα της πραγματικότητας. Δεν συνδέει την επίδοση με τη στρατηγική της επιχείρησης. Η επιχείρηση θέτει στρατηγικούς στόχους κυρίως στις εξής περιοχές: κερδοφορία, παραγωγικότητα, θέση στην αγορά, πόροι. Επομένως είναι λάθος να ενδιαφέρεται μόνο για τη μέτρηση της χρηματο- οικονομικής επίδρασης. Δεν αναγνωρίζει ότι η επιχείρηση είναι ένας ζωντανός οργανισμός που μπορεί να μαθαίνει, να βελτιώνεται και να εξελίσσεται. Οι επιχειρήσεις σήμερα προσπαθούν να βελτιώνουν και να αναπτύσσουν συνεχώς τους πόρους τους, ως απαραίτητη προϋπόθεση για να αποκτήσουν ευελιξία και προσαρμοστικότητα και να επιβιώσουν. Δεν προσφέρει ένα μηχανισμό καθοδήγησης για τους μάνατζερ κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Ο όγκος των πληροφοριών που παίρνει ένας μάνατζερ με τη μέτρηση της χρηματοοικονομικής επίδοσης είναι μονόπλευρος. 8

18 Άλλες μέθοδοι αξιολόγησης της παραδοσιακής προσέγγισης Στην κατηγορία αυτή ανήκουν (Καρρά, 2003): i. Η μέθοδος της Οικονομικής Προστιθέμενης Αξίας ii. Η μέθοδος της Αγοραίας Προστιθέμενης Αξίας και iii. Η μέθοδος της Προστιθέμενης Αξίας για τους Μετόχους i. Η μέθοδος της Οικονομικής Προστιθέμενης Αξίας (Economic Value Added,EVA) Η μέθοδος αυτή έχει ως στόχο τη μέτρηση της χρηματοοικονομικής απόδοσης μιας επιχείρησης και συνδυάζει τις γνωστές έννοιες της απόδοσης: του κεφαλαίου που επενδύεται στην επιχείρηση με το κόστος αυτού. Ο δείκτης της Οικονομικής Προστιθέμενης Αξίας ισούται με το καθαρό κέρδος μετά από φόρους μείον το κόστος κεφαλαίου, δηλαδή ισούται με το πραγματικό οικονομικό κέρδος της επιχείρησης. Το βασικό μειονέκτημα της μεθόδου είναι ότι δεν μπορεί να εκτιμήσει τις προοπτικές ανάπτυξης μιας επιχείρησης. Ενδείκνυται για τη χρηματοοικονομική ανάλυση εταιρειών που βρίσκονται σε ωριμότητα με μεγάλους ρυθμούς ανάπτυξης π.χ. εταιρείες του Δημοσίου Τομέα. Παρά τις αδυναμίες της οι μέθοδος της Οικονομικής Προστιθέμενης Αξίας φαίνεται να έχει μεγάλη σημασία για τις επιχειρήσεις σαν δείκτης μέτρησης της επίδοσης. Είναι σχετικά απλός και επιπλέον καταγράφει πολύ καλά τον τελικό στόχο μιας επιχείρησης, ο οποίος είναι η αύξηση της αξίας που κατέχουν οι μέτοχοι. ii. Η μέθοδος της Προστιθέμενης Αγοραίας Αξίας (Market Value Added, MVA) Αφορά στη διαφορά της ωφέλειας που δημιουργεί μία επιχείρηση στους επενδυτές της στην ουσία απεικονίζει τη διαφορά μεταξύ του αρχικού ποσού που επενδύθηκε σε μία επιχείρηση με το ποσό το οποίο μπορεί να αποκομιστεί από αυτή στη συνέχεια. Αποτελεί ένα αθροιστικό τρόπο μέτρησης της επίδοσης και δείχνει κατά πόσο η μετοχή της επιχείρησης έχει συντελέσει στην αύξηση ή στη μείωση της περιουσίας των επενδυτών σε σχέση πάντα με τα κεφάλαια που έχουν επενδύσει σε αυτή. 9

19 iii. Η μέθοδος της Προστιθέμενης Αξίας για τους Μετόχους(Shareholder Value Added, SVA) Βασίζεται στο μοντέλο των προεξοφλημένων χρηματοροών που αναμένονται από την πραγματοποίηση μιας επένδυσης. Η μέτρηση της επίδοσης της επιχείρησης βασίζεται κάθε φορά στη σύγκριση των χρηματικών ροών που εκτιμήθηκαν, με εκείνες που τελικά πραγματοποιήθηκαν. Η μέθοδος μπορεί να έχει επιτυχή εφαρμογή κυρίως σε επιχειρήσεις εντάσεως κεφαλαίου, οι οποίες βρίσκονται στη φάση της ωριμότητας και δραστηριοποιούνται σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον που δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες εκπλήξεις Η σύγχρονη (στρατηγική) προσέγγιση μέτρησης της επίδοσης της επιχείρησης Γενικά Είναι γενικά αποδεκτό ότι η μακροπρόθεσμη επιβίωση μιας επιχείρησης εξαρτάται από την ικανοποίηση των αναγκών της αγοράς μέσω μιας μακροπρόθεσμης διαδικασίας δημιουργίας αξίας. Τα παραδοσιακά συστήματα μέτρησης της επίδοσης, που αναλύθηκαν στην προηγούμενη παράγραφο, έχουν υποστεί κριτική ότι ήταν υπερβολικά στενά εστιασμένα σε χρηματοοικονομικά μεγέθη λειτουργικού επιπέδου, αποτυγχάνοντας να προβλέψουν τη μακροπρόθεσμη επιτυχία της επιχείρησης. Όπως ήδη τονίστηκε στην προηγούμενη παράγραφο, η παραδοσιακή μέτρηση της επίδοσης μιας επιχείρησης μπορεί να υπήρξε η κατάλληλη προσέγγιση κατά το παρελθόν και ιδιαίτερα κατά τη βιομηχανική εποχή, έχει όμως πλέον ξεπεράσει τα όριά της. Σήμερα, οι επιχειρήσεις προσπαθούν να υιοθετήσουν μία πιο ισορροπημένη προσέγγιση μέτρησης της επίδοσης. Ήδη πολλοί ερευνητές από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 υποστήριζαν ότι οι μάνατζερς ήδη άρχισαν να χρησιμοποιούν περισσότερες από μία κατηγορίες δεικτών, οι οποίοι τους επιτρέπουν να αντιλαμβάνονται τι συμβαίνει σε τομείς κρίσιμους για την επιχείρηση όπως η ποιότητα, η ικανοποίηση των πελατών, η καινοτομία, η γνώση κλπ, έχοντας έτσι μια σφαιρική και συνολικότερη εικόνα της επιχείρησης. 10

20 Η μέτρηση της επίδοσης είναι σημαντικός παράγοντας και πολύτιμος οδηγός για μια επιχείρηση όσον αφορά την επιτυχή διαμόρφωση και εφαρμογή της πολυδιάστατης και σύνθετης πλέον επιχειρησιακής στρατηγικής. Επομένως η επιχειρησιακή επίδοση θα πρέπει να μετράται σε σχέση με την επιτυχία του συνόλου των στόχων που διατυπώνονται κατά τον προγραμματισμό. Οι επιχειρήσεις δεν ανταγωνίζονται μόνο με βάση την τιμή. Αυτό που ενδιαφέρει πλέον τον καταναλωτή δεν είναι μόνο η τιμή αλλά η σχέση μεταξύ ποιότητας, καινοτομίας (πρωτοπορίας) και τιμής, δηλαδή η σύγκριση της σχετικής τιμής ενός αγαθού με ένα άλλο. Το γεγονός αυτό έχει αναγκάσει τις επιχειρήσεις να μην ενδιαφέρονται απλά και μόνο για τη μέτρηση της εσωτερικής επίδοσης (αποδοτικότητας) τους αλλά επιπλέον και για τη μέτρηση της εξωτερικής τους επίδοσης (ικανοποίηση του πελάτη με ποιότητα και εξατομίκευση των προϊόντων όπου είναι δυνατό) (Γλαβέλη και Παπαδόπουλος, 1997). Η σύγχρονη επιχείρηση θα πρέπει να ικανοποιεί μια πληθώρα ομάδων συμφέροντος (stakeholders), οι οποίες περιλαμβάνουν εργαζομένους, πελάτες, κυβέρνηση, κοινότητα, προμηθευτές, πιστωτές και μετόχους (μικροπεριβάλλον). Μια επιχείρηση μπορεί να θεωρηθεί αποτελεσματική μόνο όταν καταφέρνει να ικανοποιεί το σύνολο αυτών των ομάδων, την υποστήριξη των οποίων έχει συνεχώς ανάγκη προκειμένου να εξασφαλίσει την επιβίωσή της (Καρρά, 2004) Ο Πίνακας Ισορροπημένης Στοχοθεσίας ως εργαλείο της σύγχρονης προσέγγισης μέτρησης της επίδοσης Λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερθέντα, αναδύεται αυτόματα και η αναγκαιότητα αντιμετώπισης των ελλείψεων των χρηματοοικονομικών μετρήσεων, με την εισαγωγή νέων που αφορούν τη λειτουργική επίδοση της επιχείρησης. Η απάντηση δόθηκε από τους Kaplan και Norton το 1992 με την δημιουργία μιας νέας προσέγγισης στα συστήματα αξιολόγησης της επίδοσης των επιχειρήσεων την οποία ονόμασαν Πίνακα Ισορροπημένης Στοχοθεσίας (Π.Ι.Σ.) διεθνώς γνωστό με την ονομασία Balanced Scorecard (BSC). Ο Π.Ι.Σ. επιτρέπει σε μία επιχείρηση να υλοποιήσει το όραμα και τη στρατηγική της γρηγορότερα και πιο αποτελεσματικά, εισάγοντας ένα 11

21 σύστημα μετρήσεων δεικτών επίδοσης, το οποίο συνδυάζεται και ενισχύει το σύστημα διοίκησης. Η ιδέα του Π.Ι.Σ. στηρίζεται στην παραδοχή ότι αυτό που μετράται, γίνεται εργαλείο παρακίνησης των εμπλεκομένων για δράση. Η μέθοδος αυτή στηρίχτηκε στη διαπίστωση των Kaplan and Norton ότι η επιχειρησιακή στρατηγική που εστιάζει στους οικονομικούς δείκτες και μόνο, δεν αρκεί για να φέρει τις ζητούμενες επιδόσεις. Χρειάζεται μία πιο ισορροπημένη θεώρηση των πραγμάτων. Ένας συνδυασμός των οικονομικών δεικτών με δείκτες που περιγράφουν το όραμα της επιχείρησης, την προσήλωση της στην εξυπηρέτηση των πελατών, τις γνώσεις, τις ικανότητες και τις επιδεξιότητες των ανθρώπινων πόρων και τις επιχειρησιακές λειτουργίες. Σε πολλές περιπτώσεις ο Π.Ι.Σ. αποτελεί ένα σύστημα διοίκησης και οργάνωσης, καθώς διαθέτει την ικανότητα να ισορροπεί τα χρηματοοικονομικά αποτελέσματα με τους δείκτες δημιουργίας μελλοντικής αξίας για την επιχείρηση. Έτσι σε πολλούς οργανισμούς χρησιμοποιήθηκε σαν εργαλείο ευθυγράμμισης των βραχυχρόνιων δραστηριοτήτων τους με τη στρατηγική τους. Ο σχεδιασμός του Π.Ι.Σ. διατηρεί τους χρηματοοικονομικούς δείκτες σαν ένα κρίσιμο κομμάτι για την επιχειρηματική επίδοση, αλλά περιλαμβάνει ένα γενικό και ολοκληρωμένο σύνολο μετρήσεων το οποίο συνδέει τους πελάτες, τις εσωτερικές διεργασίες και τους εργαζομένους με την μακροχρόνια χρηματοοικονομική επιτυχία. Συνιστά προσπάθεια μετάφρασης του επιχειρησιακού οράματος σε συγκεκριμένους στόχους, δίνοντας μια ολοκληρωμένη επιχειρησιακή εικόνα μέσα από τέσσερις διαφορετικές προοπτικές: την χρηματοοικονομική, την πελατειακή, την πτυχή των εσωτερικών διεργασιών και την πτυχή της μάθησης και ανάπτυξης. Οι δυο πρώτες εστιάζουν στη σχέση του οργανισμού με το εξωτερικό περιβάλλον και οι άλλες δυο στις συνθήκες που είναι απαραίτητες για τη δημιουργία μελλοντικής χρηματοοικονομικής επίδοσης (Γλαβέλη και Παπαδόπουλος, 1997). Ο Π.Ι.Σ αποδεικνύει πως μια εταιρεία που βασίζεται κυρίως στη χρηματοοικονομική της απόδοση δυσκολεύεται στη δημιουργία αξίας για τους πελάτες της. Στοχεύει στο να συμπεριλάβει τις δραστηριότητες όλου του οργανισμού. Δίνει δηλαδή τη δυνατότητα στην επιχείρηση να περιγράφει και 12

22 να γνωστοποιεί ποιοι είναι οι δείκτες απόδοσης που θα την βοηθήσουν να επιτύχει την αποστολή της και τους στρατηγικούς της στόχους (Νικολαράκος, Γεωργόπουλος, Βαγγελάτος, 2003) Πλεονεκτήματα του Πίνακα Ισορροπημένης Στοχοθεσίας Ο Π.Ι.Σ εξελίχθηκε σε ένα πολύτιμο εργαλείο, το οποίο ευθυγραμμίζει το μάνατζμεντ με τη στρατηγική και εξασφαλίζει μεθοδική υλοποίηση των επιχειρηματικών πλάνων δράσης. Εν τέλει, αφού οι μετρήσεις επηρεάζουν θετικά την ανθρώπινη συμπεριφορά, ο Π.Ι.Σ. οδηγεί σε καλύτερες επιχειρησιακές επιδόσεις. Μεταξύ άλλων, η μεθοδολογία του Π.Ι.Σ.: (Καρρά, 2004) Bοηθά την επιχείρηση να εκπληρώσει τη στρατηγική της ταχύτερα, ορθότερα και με μεγαλύτερη ευκολία Επιτυγχάνει την ευθυγράμμιση των συστημάτων αξιολόγησης με την εταιρική στρατηγική σε όλα τα επίπεδα του οργανισμού. Δίνει στη διοίκηση τη δυνατότητα να αποκτήσει μια ολοκληρωμένη εικόνα για τη λειτουργία της επιχείρησης. Διευκολύνει την επικοινωνία και την κατανόηση των εταιρικών στόχων και των στρατηγικών προσεγγίσεων που ακολουθούνται, σε όλα τα επίπεδα του οργανισμού. Παρέχει στο σύνολο της εταιρείας χρήσιμη ανατροφοδότηση πάνω σε θέματα στρατηγικής και ευκαιρίες για ενίσχυση της γνώσης. Προσφέρει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να προσδιορίσουν με πολύ μεγάλη διαύγεια τη σύνδεση των άυλων περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας με τη δημιουργία αξίας. Επιτρέπει σε όλα τα στελέχη να κατανοούν πώς η εργασία του ενός συνεισφέρει στο γενικό καλό και να παρακολουθούν την πρόοδο των προσπαθειών τους). 13

23 Άλλες μέθοδοι αξιολόγησης της σύγχρονης προσέγγισης Στην κατηγορία αυτή ανήκουν (Καρρά, 2004): i. η μέθοδος Ερωτήσεων Υλοποίησης του Στόχου και ii. ο Πίνακας Ελέγχου i. Η μέθοδος Ερωτήσεων Υλοποίησης του Στόχου Δημιουργήθηκε από τους Basili και Weiss στα τέλη της δεκαετίας του 1970 αποκλειστικά και μόνο για επιχειρήσεις που είχαν σχέση με τη σχεδίαση λογισμικών συστημάτων και μπορεί να εφαρμοστεί σε εταιρικό επίπεδο, σε επίπεδο συγκεκριμένων τμημάτων της επιχείρησης, αλλά ακόμη και για συγκεκριμένα προγράμματα έργου (project level). ii. Ο Πίνακας Ελέγχου Ο Πίνακας Ελέγχου έχει στόχο την περιγραφή των πιο σημαντικών παραμέτρων για την επιτυχία ενός έργου, για να υποστηρίζει τη διαδικασία λήψεως αποφάσεων. Δημιουργήθηκε εξαιτίας της αναζήτησης τρόπων βελτίωσης των διαδικασιών παραγωγής, μέσω της καλύτερης κατανόησης των σχέσεων αιτίας-αποτελέσματος που λαμβάνουν χώρα μεταξύ διαφόρων ενεργειών και της τελικής απόδοσης της παραγωγής.ο αρχικός στόχος του Πίνακα Ελέγχου να περιγράψει τις σημαντικότερες παραμέτρους για την επιτυχία ενός έργου ώστε να υποστηρίζει τη διαδικασία λήψης αποφάσεων είχε σαν αποτέλεσμα δυο γεγονότα: Πρώτον ο Πίνακας δεν μπορεί να λειτουργεί σωστά για όλα τα τμήματα της επιχείρησης και γι αυτό πρέπει να δημιουργείται ένας Πίνακας για κάθε τμήμα. Αυτοί οι επιμέρους Πίνακες μπορούν να συνδυαστούν και να συνθέσουν έναν συνολικό Πίνακα Ελέγχου για όλη την επιχείρηση. Δεύτερον, η διαμόρφωσή του πρέπει να γίνεται με βάση το όραμα και την αποστολή της επιχείρησης. Η επιχείρηση θέτει κάποιους στρατηγικούς στόχους και ορίζει τους κρίσιμους παράγοντες. Οι παράγοντες αυτοί λέγονται Παράγοντες-Κλειδιά της επιχείρησης και οι μετρήσεις που απεικονίζουν την υλοποίηση των παραγόντων-κλειδιά λέγονται Δείκτες-Κλειδιά της Επίδοσης. 14

24 1.4 Συγκριτική ανάλυση της παραδοσιακής (χρηματοοικονομικής) και της σύγχρονης (στρατηγικής) προσέγγισης μέτρησης της επίδοσης της επιχείρησης Ο Πίνακας 1 της επόμενης σελίδας συνοψίζει τα βασικά χαρακτηριστικά των δυο θεωριών και παραθέτει με βάση αυτά τα χαρακτηριστικά τη συγκριτική τους ανάλυση. Από την ανάλυση αυτή προκύπτει ότι ο Πίνακας Ισορροπημένης Στοχοθεσίας, αν αξιοποιηθεί κατάλληλα αποτελεί ένα δυναμικό εργαλείο στα χέρια της διοίκησης. Επανοριοθετεί τη φιλοσοφία του οργανισμού. Αποσαφηνίζει και μορφοποιεί με σφαιρικό τρόπο το στρατηγικό του όραμα. Τον θέτει ενώπιον των στελεχών του και λειτουργεί παρακινητικά, εφόσον ορίζει με σαφήνεια τους στόχους σε κρίσιμους τομείς. Υποβοηθά την εσωτερική επικοινωνία (εστιάζεται στα συστήματα πληροφόρησης του οργανισμού) και συνιστά ένα ουσιαστικό μέσο «οργανωσιακής μάθησης» που επιτρέπει τη συνεχή αυτοβελτίωση. Θεωρεί τέλος ότι ο οργανισμός είναι ένα ανοιχτό σύστημα, που επηρεάζεται από μια πλειάδα ομάδων συμφέροντος. Αντιλαμβάνεται ακόμη ότι το μέλλον του οργανισμού εξαρτάται από αυτή την πλειάδα ομάδων συμφέροντος και γι αυτό θα πρέπει να φροντίσει για την ισορροπημένη ικανοποίηση των αντικρουόμενων συμφερόντων τους. 15

25 Πίνακας 1: Σύγκριση παραδοσιακού μοντέλου μέτρησης της επίδοσης και Π.Ι.Σ (Πηγή: Γλαβέλη & Παπαδόπουλος, 1997) ΒΑΣΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΚΡΙΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΜΕΤΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ Προσανατολισμός της μέτρησης Επικεντρώνεται κυρίως στη μέτρηση της χρηματοοικονομικής επίδοσης Επικεντρώνεται στις στρατηγικές παραμέτρους περιλαμβάνοντας και μη αμιγώς οικονομικούς στόχους Εύρος και διαστάσεις μέτρησης Σχέση με ομάδες συμφέροντος του οργανισμού Χρήση κατά τη λήψη αποφάσεων Μονόπλευρο: Χρησιμοποιούνται μόνο χρηματοοικονομικοί δείκτες Αναγνωρίζει τους μετόχους ως την κύρια ομάδα συμφέροντος, στοχεύοντας στη μεγιστοποίηση της ικανοποίησής τους Χρήση κατά τη λήψη αποφάσεων Πολύπλευρο: χρησιμοποιούνται τέσσερις προοπτικές Αναγνωρίζει μια πλειάδα ομάδων συμφέροντος και προσπαθεί να εξισορροπήσει την ικανοποίησή τους Χρησιμότητα κατά τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων Εναρμόνιση με στρατηγική Προσφέρει ένα μηχανισμό Απολογιστικού ελέγχου, που δε στηρίζεται στο γιατί αλλά στο τι συνέβη σε σχέση με την κερδοφορία της επιχείρησης Προσφέρει ένα μηχανισμό στρατηγικού ελέγχου, που επιτρέπει την αναδιάρθρωση της στρατηγικής όταν εντοπιστούν λάθη στις επιλογές Συνοπτικά μπορούμε να πούμε ότι η σύγχρονη προσέγγιση μέτρησης της επίδοσης παρουσιάζει τα εξής πλεονεκτήματα (Γλαβέλη και Παπαδόπουλος, 1997): Επιτρέπει στους μάνατζερ να πληροφορούνται για πολλές πτυχές της επίδοσης πέραν της χρηματοοικονομικής, με πολύ απλό και γρήγορο τρόπο. Εξισορροπεί αντικρουόμενα συμφέροντα πολλών ομάδων αναγνωρίζοντας έτσι τη σημασία τους για την επιβίωση και την ανάπτυξη της επιχείρησης. 16

26 Παρέχει έναν μηχανισμό καθοδήγησης για τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων και ευθυγραμμίζει τους βραχυχρόνιους με τους μακροχρόνιους στόχους της επιχείρησης. Εξασφαλίζει την εξισορρόπηση και μεγιστοποίηση της επίδοσης, αφού αναγνωρίζει τη σύνδεση των προοπτικών επίδοσης. Η στρατηγική προσέγγιση ανταποκρίνεται καλύτερα στις σύγχρονες ανάγκες των επιχειρήσεων: ικανοποίηση πελάτη (ποιότητα, καινοτομία, ευελιξία), ανάγκη για συνεχή γνώση, βελτίωση και εξέλιξη, παγκοσμιοποίηση, εξέλιξη της τεχνολογίας και ανάγκη για ομαδική εργασία και υπευθυνότητα. 1.5 Σκοπός εργασίας Είναι γενικά αποδεκτό ότι η μακροπρόθεσμη επιβίωση μιας επιχείρησης εξαρτάται από την ικανοποίηση των αναγκών της αγοράς μέσω μιας μακροπρόθεσμης διαδικασίας δημιουργίας αξίας. Τα παραδοσιακά συστήματα μέτρησης της επίδοσης έχουν υποστεί κριτική ότι ήταν υπερβολικά στενά εστιασμένα σε χρηματοοικονομικά μεγέθη, αποτυγχάνοντας παράλληλα να αιχμαλωτίσουν τη μακροπρόθεσμη επιχειρηματική επιτυχία. Αντίθετα ο Π.Ι.Σ. επιδιώκει να καταγράψει τις επιδόσεις μιας σειράς ζητημάτων ανάμεσα σε χρηματοοικονομικά και μη - χρηματοοικονομικά μέτρα. Τα ιδρύματα της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης οφείλουν να ανταποκρίνονται στις νέες εκπαιδευτικές και κοινωνικές απαιτήσεις μιας «παγκόσμιας κοινωνίας της γνώσης» και στις εξελίξεις που απορρέουν από αυτές. Επομένως καταβάλλουν προσπάθειες για να βελτιώσουν τα απαιτούμενα χαρακτηριστικά στις υπηρεσίες που παρέχουν αναλαμβάνοντας ενδεχομένως, νέες πρωτοβουλίες, με στόχο να ανέλθει η ποιότητα της διδασκαλίας και της μάθησης. Ο σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η περιγραφή του θεωρητικού υπόβαθρου του Πίνακα Ισορροπημένης Στοχοθεσίας, καθώς και των δυνατοτήτων που παρουσιάζει η διερεύνηση της μεθοδολογίας ανάπτυξης και σχεδιασμού του για ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα και τέλος η πρακτική εφαρμογή 17

27 των συμπερασμάτων της θεωρητικής διερεύνησης με τη δημιουργία ενός πραγματικού Πίνακα Ισορροπημένης Στοχοθεσίας για το Τ.Ε.Ι. Καβάλας. 1.6 Δομή της εργασίας Η παρούσα Διπλωματική Εργασία αποτελείται από δύο μέρη και εφτά κεφάλαια. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει τα πρώτα τέσσερα κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο γίνεται αναφορά στη σημασία ύπαρξης συστημάτων μέτρησης της επίδοσης και συνοπτικά ανάλυση της σύγχρονης προσέγγισης έναντι των παραδοσιακών συστημάτων μέτρησης της επίδοσης. Στο δεύτερο κεφάλαιο δίνεται μία γενική εικόνα του Πίνακα Ισορροπημένης Στοχοθεσίας και των πτυχών που τον συνθέτουν, ως σύστημα μέτρησης της επίδοσης της επιχείρησης. Στην συνέχεια γίνεται αναφορά στην δυνατότητα εφαρμογής του Π.Ι.Σ. σε μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και στην διαδικασία μετασχηματισμού του για την περίπτωση εφαρμογής του σε Εκπαιδευτικά Ιδρύματα. Στο τρίτο κεφάλαιο περιγράφονται αναλυτικά οι μέθοδοι προσδιορισμού των Δεικτών Κλειδιά της επίδοσης της επιχείρησης. Το τέταρτο και τελευταίο κεφάλαιο του πρώτου μέρους ασχολείται με την διαδικασία επιλογής των τελικών Δεικτών Κλειδιά και των στατιστικών βαρών τους, δηλαδή την Διαδικασία της Αναλυτικής Ιεράρχησης. Το δεύτερο μέρος της εργασίας περιλαμβάνει το πέμπτο, το έκτο και το έβδομο κεφάλαιο. Στο πέμπτο κεφάλαιο περιγράφονται τα βήματα της διαδικασίας δημιουργίας ενός Π.Ι.Σ. για την αξιολόγηση Τριτοβάθμιων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και η μετονομασία του σε Πίνακα Ακαδημαϊκής Στοχοθεσίας (Π.Α.Σ.), ενώ στο έκτο κεφάλαιο υλοποιείται η διαδικασία σχεδιασμού και δημιουργίας του Π.Α.Σ. για την περίπτωση του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Καβάλας. Στο έβδομο και τελευταίο κεφάλαιο διατυπώνονται τα τελικά συμπεράσματα της εφαρμογής. 18

28 2.1 Η σημασία της μέτρησης της επίδοσης σε μία επιχείρηση Οι επιχειρήσεις στο σημερινό γεμάτο αλλαγές και ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον, πρέπει να αφιερώσουν σημαντικό χρόνο, ενέργεια, αλλά και ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους, με στόχο την μέτρηση της επίδοσής τους στην επίτευξη των στρατηγικών τους στόχων. Παρά την ουσιαστική αυτή προσπάθεια και τις σχετικές δαπάνες, μια πρόσφατη έρευνα έδειξε ότι μόνο το 35% των επιχειρήσεων, παρουσίασαν τα συστήματα μέτρησης της επίδοσής τους ως αποτελεσματικά. Ολοένα και περισσότερο οι επιχειρήσεις καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, ενώ η μέτρηση της επίδοσης τους είναι κρισιμότερη από ποτέ, τα συστήματά που χρησιμοποιούν για τη συλλογή, την παρακολούθηση και τη διάχυση των πληροφοριών σχετικά με την απόδοση έχουν αποτύχει. Παρά το γεγονός ότι οι μέθοδοι της σύγχρονης διοίκησης έχουν εξελιχτεί σημαντικά κατά την διάρκεια των τελευταίων δεκαετιών, τα σημερινά συστήματα μέτρησης, από πολλές απόψεις, παρουσιάζουν αξιοπρόσεκτη ομοιότητα με προϋπάρχονται συστήματα. Αιτία του γεγονότος αυτού είναι η σχεδόν αποκλειστική εμπιστοσύνη στους οικονομικούς δείκτες απόδοσης. Τέτοιου είδους συστήματα ενώ ταίριαξαν τέλεια στις πρόωρες βιομηχανικές προσπάθειες δεν διαθέτουν την ικανότητα να συλλάβουν το μηχανισμό της δημιουργίας αξίας της σύγχρονης επιχειρησιακής οργάνωσης. Άυλα περιουσιακά στοιχεία όπως οι γνώσεις των στελεχών, οι σχέσεις πελατών και προμηθευτών και οι καινοτόμες νοοτροπίες είναι το κλειδί για την δημιουργία αξίας στη σημερινή οικονομία. Επιπλέον, ο ρόλος της στρατηγικής είναι πολύ σημαντικότερος σήμερα από ότι υπήρξε στο παρελθόν. Η ανάγκη αποτελεσματικής εκτέλεσης της στρατηγικής είναι κρίσιμη για όλες τις επιχειρήσεις, σε μια εποχή παγκοσμιοποίησης και γρήγορων αλλαγών. Αυτό που απαιτείται στις μέρες μας είναι ένα σύστημα μέτρησης που να ισορροπεί την ιστορική ακρίβεια και ακεραιότητα των οικονομικών μεγεθών, με τους σημερινούς οδηγούς οικονομικής επιτυχίας ώστε τελικά να επιτρέψει σε κάθε επιχείρηση να κατακτήσει την πιθανότητα εφαρμογής της στρατηγικής της (Καρρά, 2004). 19

29 2.2 Ο ορισμός του Πίνακα Ισορροπημένης Στοχοθεσίας Ο Πίνακας Ισορροπημένης Στοχοθεσίας (Π.Ι.Σ.), διεθνώς Balanced Scorecard, αποτελεί ένα στρατηγικό εργαλείο το οποίο αναπτύχθηκε από τους Robert Kaplan και David Norton στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας. Χρησιμοποιώντας μια απλή μεθοδολογία, ο πίνακας αυτός έρχεται να καλύψει το κενό μεταξύ της ανάπτυξης μιας στρατηγικής και της εφαρμογής της, υποστηρίζοντας και συνδέοντας τέσσερις κρίσιμες διοικητικές διαδικασίες. Αποτελείται από ένα σύνολο μετρήσεων που δίνει στους διευθυντές μία γρήγορη και περιεκτική άποψη της επιχείρησης. Περιέχει χρηματοοικονομικές μετρήσεις που εκφράζουν τα αποτελέσματα των ενεργειών που έχουν ήδη παρθεί. Συμπληρώνει αυτές τις χρηματοοικονομικές μετρήσεις με λειτουργικές μετρήσεις βασισμένες στην ικανοποίηση του πελάτη, τις εσωτερικές διαδικασίες και τις δραστηριότητες βελτίωσης και καινοτομίας του οργανισμού, δηλαδή με λειτουργικές μετρήσεις που οδηγούν σε μελλοντική χρηματοοικονομική επίδοση (.O Neil, H.F., Bensimon, E.M., Diamond, M.A. and Moore, M.R.,1999). Ο Π.Ι.Σ. παρέχει απαντήσεις σε τέσσερις βασικές ερωτήσεις: 1. Πώς μας βλέπουν οι πελάτες μας; (Πελατειακή Πτυχή). 2. Σε τι πρέπει να τελειοποιηθούμε; (Πτυχή Εσωτερικών Διεργασιών). 3. Μπορούμε να συνεχίσουμε να βελτιωνόμαστε και να δημιουργούμε αξία; (Πτυχή Μάθησης και Ανάπτυξης). 4. Πώς φαινόμαστε στους μετόχους μας; (Χρηματοοικονομική Πτυχή). Ενώ πολλές επιχειρήσεις έχουν χρησιμοποιήσει ένα συνδυασμό οικονομικών και μη οικονομικών δεικτών κατά το παρελθόν, το γεγονός που ξεχωρίζει τη μέθοδο του Π.Ι.Σ. είναι η χρήση σχέσεων αιτιότητας ανάμεσα στους επιμέρους δείκτες επίδοσης. Ένας σωστά κατασκευασμένος πίνακας ξεδιπλώνει την στρατηγική μιας επιχείρησης μέσω μιας σειράς σχέσεων αιτιότητας, ανάμεσα στους δείκτες επίδοσης των τεσσάρων διαστάσεων. Μπορούμε επομένως να περιγράψουμε τον Π.Ι.Σ. ως ένα προσεκτικά επιλεγμένο και σταθμισμένο σύνολο δεικτών επίδοσης, προερχόμενους από τη στρατηγική μιας επιχείρησης που ονομάζονται Δείκτες-Κλειδιά (Key Performance Indicators, KPI). Οι δείκτες επίδοσης που επιλέγονται 20

30 αντιπροσωπεύουν ένα εργαλείο για μια επιχείρηση το οποίο θα χρησιμοποιηθεί στην επικοινωνία με τους υπάλληλους και τους εξωτερικούς συμμέτοχους για να τους ενημερώσει για τα αποτελέσματα και τους οδηγούς απόδοσης μέσω των οποίων η εταιρεία θα πετύχει την αποστολή της και τους στρατηγικούς της στόχους (Δρόσος κ.α., 2004). Ο τελικός πίνακας προκύπτει από το γινόμενο των επιλεγέντων Δεικτών- Κλειδιά της επίδοσης κάθε πτυχής, με τα αντίστοιχα στατιστικά τους βάρη. Η επιτυχής εφαρμογή του εξαρτάται τόσο από την κατάλληλη επιλογή των Δεικτών-Κλειδιά για την κάθε πτυχή, όσο και από τον σωστό υπολογισμό του συντελεστή με τον οποίο ο κάθε ένας δείκτης συμμετέχει στον τελικό πίνακα. Ο Πίνακας Ισορροπημένης Στοχοθεσίας περιέχει τόσο οικονομικούς δείκτες επίδοσης, οι οποίοι είναι δείκτες αποτελεσμάτων (lag indicators), όσο και δείκτες που οδηγούν σε μελλοντική οικονομική επίδοση (lead indicators). Αυτοί οι δείκτες απορρέουν από την στρατηγική της επιχείρησης και αποτελούν μετάφραση αυτής. Ο Π.Ι.Σ. επιτρέπει σε κάθε επιχείρηση να μεταφράσει το όραμα και την στρατηγική της μέσω ενός νέου πλαισίου το οποίο ιστορεί την στρατηγική της, μέσω των στρατηγικών στόχων και των δεικτών επίδοσης που έχουν επιλεγεί. Αντί να εστιάζει σε οικονομικούς δείκτες, ο Π.Ι.Σ χρησιμοποιεί νέους δείκτες για να περιγράψει τα βασικά στοιχεία στην επίτευξη της στρατηγικής. Έτσι, ενώ ο Π.Ι.Σ. διατηρεί τους οικονομικούς δείκτες επίδοσης, τους συμπληρώνει με δείκτες από τρεις άλλες ευδιάκριτες διαστάσεις, των Πελατών, των Εσωτερικών Διαδικασιών και της Μάθησης και Ανάπτυξης. Όπως ήδη αναφέρθηκε η βασική αρχή του Πίνακα Ισορροπημένης Στοχοθεσίας είναι ότι εξετάζει την επιχείρηση υπό το πρίσμα τεσσάρων βασικών πτυχών της δραστηριότητάς της. Οι τέσσερις αυτές πτυχές είναι (Kaplan and Norton, 1996) : Η Χρηματοοικονομική Πτυχή (Financial Perspective), η οποία παρακολουθεί τις ταμειακές ροές της επιχείρησης και την άνοδο και ανάπτυξη των πωλήσεων 21

31 Η πελατειακή Πτυχή (Customer Perspective), η οποία βλέπει την επιχείρηση από το πρίσμα των πελατών της, τόσο των εξωτερικών, όσο και των εσωτερικών Η Πτυχή των Εσωτερικών Διεργασιών (Internal Business Process Perspective), η οποία επικεντρώνεται στην αποτελεσματικότητα των εσωτερικών διαδικασιών της επιχείρησης Η Πτυχή Μάθησης Ανάπτυξης (Innovation and Learning Perspective), η οποία απεικονίζει την ικανότητα της επιχείρησης να αναπτύσσεται, να προσαρμόζεται στις αλλαγές και να «μαθαίνει» 2.3 Οι τέσσερις πτυχές του Πίνακα Ισορροπημένης Στοχοθεσίας Ο Π.Ι.Σ. διατηρεί τους χρηματοοικονομικούς δείκτες σαν ένα κρίσιμο κομμάτι για την μέτρηση της επιχειρησιακής απόδοσης, αλλά περιλαμβάνει και ένα γενικό και ολοκληρωμένο σύνολο μετρήσεων το οποίο συνδέει τους πελάτες, τις εσωτερικές διεργασίες και τους εργαζομένους με την μακροχρόνια επιτυχία. Όλα αυτά τα συνθέτει μέσα από τέσσερις συνιστώσες, την χρηματοοικονομική, την πελατειακή, των εσωτερικών διεργασιών και της μάθησης και ανάπτυξης όπως απεικονίζεται και στο Σχήμα 2.1 που ακολουθεί. Σχήμα 2.1: Οι τέσσερις πτυχές του Π.Ι.Σ. (Προσαρμογή από Kaplan and Norton, 1992) 22

Balanced Scorecard ως σύστημα μέτρησης απόδοσης

Balanced Scorecard ως σύστημα μέτρησης απόδοσης Balanced Scorecard Η ΜΕΘΟΔΟΣ BALANCED SCORECARD Όπως είναι γνωστό οι εταιρείες αντιµετωπίζουν πολλά εµπόδια στην ανάπτυξη συστηµάτων µέτρησης επίδοσης τα οποία πραγµατικά µετρούν τα κατάλληλα µεγέθη. Αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοοικονομική Διοίκηση ΙΙ

Χρηματοοικονομική Διοίκηση ΙΙ Χρηματοοικονομική Διοίκηση ΙΙ Σύνολο- Περιεχόμενο Μαθήματος Ζιώγας Ιώαννης Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Ηγεσία. Ενότητα 2: Ηγετική συμπεριφορά και αποτελεσματικότητα. Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Ηγεσία. Ενότητα 2: Ηγετική συμπεριφορά και αποτελεσματικότητα. Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Ηγεσία Ενότητα 2: Ηγετική συμπεριφορά και αποτελεσματικότητα Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ. Εισαγωγή στην Στρατηγική. Στρατηγική Ανάλυση του Εξωτερικού Περιβάλλοντος. Στρατηγική Ανάλυση του Εσωτερικού Περιβάλλοντος

ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ. Εισαγωγή στην Στρατηγική. Στρατηγική Ανάλυση του Εξωτερικού Περιβάλλοντος. Στρατηγική Ανάλυση του Εσωτερικού Περιβάλλοντος Κων/νος Μακρής ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ Εισαγωγή στην Στρατηγική Στρατηγική Ανάλυση του Εξωτερικού Περιβάλλοντος Στρατηγική Ανάλυση του Εσωτερικού Περιβάλλοντος Εργαλεία για Ανάλυση Στρατηγικής Θεωρίες Στρατηγικής

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Μάρκετινγκ. Ενότητα 3: Στρατηγικός Σχεδιασμός Μάρκετινγκ. Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής

Αρχές Μάρκετινγκ. Ενότητα 3: Στρατηγικός Σχεδιασμός Μάρκετινγκ. Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Αρχές Μάρκετινγκ Ενότητα 3: Στρατηγικός Σχεδιασμός Μάρκετινγκ Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Διοίκηση Λειτουργιών. τετράδιο 10 α

Διοίκηση Λειτουργιών. τετράδιο 10 α Λορέντζος Χαζάπης Γιάννης Ζάραγκας Διοίκηση Λειτουργιών τα τετράδια μιας Οδύσσειας τετράδιο 10 α Η μέτρηση των επιδόσεων (παράρτημα: Balanced Scorecard) Αθήνα 2012 Το τετράδιο αυτό αποτελεί παράρτημα του

Διαβάστε περισσότερα

AGENDA ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ

AGENDA ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ AGENDA ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΩΣ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΑΠΟΨΕΩΝ : ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΜΕ ΤΗ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ ΤΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

Προγραμματισμός και στρατηγική διοίκηση. 4 ο Κεφάλαιο

Προγραμματισμός και στρατηγική διοίκηση. 4 ο Κεφάλαιο Προγραμματισμός και στρατηγική διοίκηση 4 ο Κεφάλαιο Μαθησιακοί στόχοι (1) Μετά τη μελέτη του κεφαλαίου, θα είστε σε θέση να: 1. Συνοψίσετε τα βασικά βήματα σε οποιαδήποτε διαδικασία προγραμματισμού. 2.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ SESSION 5

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ SESSION 5 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΓΙΑ ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ SESSION 5 ΜΕΤΡΗΣΗ / ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΙ ΜΕΤΡΟΥΜΕ ΚΑΙ ΓΙΑΤΙ ΔΙΕΥΡΥΜΕΝΟ BSC ΔΕΙΚΤΕΣ ΜΕΤΡΗΣΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΧΕΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΚΛΕΙΔΙΩΝ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΜΕ ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Οργάνωσης και ιοίκησης Επιχειρήσεων

Αρχές Οργάνωσης και ιοίκησης Επιχειρήσεων ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Αρχές Οργάνωσης και ιοίκησης Επιχειρήσεων Ο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ - ΛΑΜΙΑΣ. Ενθάρρυνση Επιχειρηματικών Δράσεων, Καινοτομικών Εφαρμογών και Μαθημάτων Επιλογής Φοιτητών ΤΕΙ Λάρισας - Λαμίας PLEASE ENTER

ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ - ΛΑΜΙΑΣ. Ενθάρρυνση Επιχειρηματικών Δράσεων, Καινοτομικών Εφαρμογών και Μαθημάτων Επιλογής Φοιτητών ΤΕΙ Λάρισας - Λαμίας PLEASE ENTER ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ - ΛΑΜΙΑΣ Ενθάρρυνση Επιχειρηματικών Δράσεων, Καινοτομικών Εφαρμογών και Μαθημάτων Επιλογής Φοιτητών ΤΕΙ Λάρισας - Λαμίας PLEASE ENTER ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 «ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ 1 Στρατηγική Στρατηγική είναι ο καθορισμός των βασικών μακροπρόθεσμων στόχων και σκοπών μιας επιχείρησης, η επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗΣ ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑΣ : ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗΣ ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑΣ : ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΤΜΗΜΑ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΣΟΡΡΟΠΗΜΕΝΗΣ ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑΣ : ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη μεθοδολογίας μέτρησης της αποτελεσματικότητας των τουριστικών επιχειρήσεων

Ανάπτυξη μεθοδολογίας μέτρησης της αποτελεσματικότητας των τουριστικών επιχειρήσεων Ανάπτυξη μεθοδολογίας μέτρησης της αποτελεσματικότητας των τουριστικών επιχειρήσεων ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Αποτελεσματικότητα Βαθμός επίτευξής των στόχων της

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ - ΛΑΜΙΑΣ. Ενθάρρυνση Επιχειρηματικών Δράσεων, Καινοτομικών Εφαρμογών και Μαθημάτων Επιλογής Φοιτητών ΤΕΙ Λάρισας - Λαμίας PLEASE ENTER

ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ - ΛΑΜΙΑΣ. Ενθάρρυνση Επιχειρηματικών Δράσεων, Καινοτομικών Εφαρμογών και Μαθημάτων Επιλογής Φοιτητών ΤΕΙ Λάρισας - Λαμίας PLEASE ENTER ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ - ΛΑΜΙΑΣ Ενθάρρυνση Επιχειρηματικών Δράσεων, Καινοτομικών Εφαρμογών και Μαθημάτων Επιλογής Φοιτητών ΤΕΙ Λάρισας - Λαμίας PLEASE ENTER ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΑΔΥΝΑΜΙΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ίκτυα και Internet στο Επιχειρηματικό Περιβάλλον

ίκτυα και Internet στο Επιχειρηματικό Περιβάλλον ίκτυα και Internet στο Επιχειρηματικό Περιβάλλον 4 ο Εξάμηνο Τμήμα ιοικητικής Επιστήμης & Τεχνολογίας Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Αγγελική Πουλυμενάκου Μάρτιος 2012 Ευχαριστούµε τουςγ. ιακονικολάου,

Διαβάστε περισσότερα

DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων

DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων 2 x 4 ώρες Μέτρηση και Βελτίωση Ενδυνάμωσης Ορισμός της Ενδυνάμωσης: Η ενδυνάμωση είναι η διαδικασία της αύξησης της ικανότητας των ατόμων

Διαβάστε περισσότερα

Πίνακας περιεχομένων. Μέρος 1ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΜΕΣΩ ΤΩΝ LOGISTICS

Πίνακας περιεχομένων. Μέρος 1ο ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΜΕΣΩ ΤΩΝ LOGISTICS Πίνακας περιεχομένων Εισαγωγικό Σημείωμα Ελληνικής Έκδοσης..............................................17 Εισαγωγικό σημείωμα................................................................ 19 Ευχαριστίες

Διαβάστε περισσότερα

Balanced Scorecard Μέρος Ι

Balanced Scorecard Μέρος Ι Οργάνωση Παραγωγής & ιοίκηση Επιχειρήσεων ΙΙ Κοστολόγηση Επιχειρήσεων & Λήψη Αποφάσεων Κεφάλαιο 13 Balanced Scorecard Μέρος Ι Νικόλαος Α. Παναγιώτου 2004 ΕΜΠ Τομέας Βιομηχανικής ιοίκησης & Επιχειρησιακής

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση Παραγωγής & Διοίκηση Επιχειρήσεων ΙΙ Διδάσκων: Δρ. Νικόλαος Παναγιώτου Balanced Scorecard Μέρος Ι

Οργάνωση Παραγωγής & Διοίκηση Επιχειρήσεων ΙΙ Διδάσκων: Δρ. Νικόλαος Παναγιώτου Balanced Scorecard Μέρος Ι ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Οργάνωση Παραγωγής & Διοίκηση Επιχειρήσεων ΙΙ Διδάσκων: Δρ. Νικόλαος Παναγιώτου Balanced

Διαβάστε περισσότερα

Στοιχεία Επιχειρηματικότητας ΙΙ

Στοιχεία Επιχειρηματικότητας ΙΙ Στοιχεία Επιχειρηματικότητας ΙΙ Νικόλαος Μυλωνίδης Απρίλιος 2007 1 Η έννοια του Επιχειρηματία Αναλαμβάνει δράση Συνδυάζει καινοτομικά και δημιουργικά τους συντελεστές της παραγωγής Παράγει προϊόντα και

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Εκπαίδευσης και Εφαρμογών Λογιστικής. Εισαγωγή στην Χρηματοοικονομική Ανάλυση

Εργαστήριο Εκπαίδευσης και Εφαρμογών Λογιστικής. Εισαγωγή στην Χρηματοοικονομική Ανάλυση Εργαστήριο Εκπαίδευσης και Εφαρμογών Λογιστικής Εισαγωγή στην Χρηματοοικονομική Ανάλυση 1 Χρηματοοικονομική ανάλυση Χρηματοοικονομική Ανάλυση είναι η ανάλυση που σκοπός της είναι: ο προσδιορισμός των δυνατών

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ Σ' ένα περιβάλλον όπου ο ανταγωνισμός γίνεται σκληρότερος καθημερινά, τα τραπεζικά ιδρύματα θα πρέπει να έχουν πλήρη εικόνα της κατάστασης που διαγράφεται μπροστά

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητική των επιχειρήσεων

Διοικητική των επιχειρήσεων 1 Ελληνική Δημοκρατία Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Ηπείρου Διοικητική των επιχειρήσεων Ενότητα 12 :Διαδικασίες και Συστήµατα Ελέγχου Καραμάνης Κωνσταντίνος 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ηπείρου

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΚ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ Γ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΥΣ Ι ΜΑΘΗΜΑ 2 ο

ΔΙΕΚ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ Γ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΥΣ Ι ΜΑΘΗΜΑ 2 ο ΔΙΕΚ ΜΥΤΙΛΗΝΗΣ ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΟΓΡΑΦΗΜΕΝΟΥ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ Γ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΥΣ Ι ΜΑΘΗΜΑ 2 ο 1. Γενικά για την επιχείρηση Η επιχείρηση αποτελεί ένα στοιχείο της κοινωνίας μας, το ίδιο σημαντικό

Διαβάστε περισσότερα

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν A. Η Δέσμευση της Διοίκησης...3. Κυρίαρχος Στόχος του Ομίλου ΤΙΤΑΝ και Κώδικας Δεοντολογίας...4. Εταιρικές Αξίες Ομίλου ΤΙΤΑΝ...

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν A. Η Δέσμευση της Διοίκησης...3. Κυρίαρχος Στόχος του Ομίλου ΤΙΤΑΝ και Κώδικας Δεοντολογίας...4. Εταιρικές Αξίες Ομίλου ΤΙΤΑΝ... «ΕΤΑΙΡΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ & ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΟΜΙΛΟΥ ΤΙΤΑΝ» Μάιος 2008 1 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν A Η Δέσμευση της Διοίκησης......3 Κυρίαρχος Στόχος του Ομίλου ΤΙΤΑΝ και Κώδικας Δεοντολογίας...4 Εταιρικές Αξίες Ομίλου

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ. Ηγεσία

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ. Ηγεσία ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Ηγεσία Διδάσκουσα: Αφροδίτη Δαλακούρα ΔΙΟΙΚΗΣΗ: ΟΙ ΡΟΛΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥ ΗΓΕΤΗΣ MANAGER COACH 1 Κλασική-μηχανιστική αντίληψη Το παλιό μοντέλο διοίκησης: οικονομικές-υλικές

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Διοίκηση Πωλήσεων Τι είναι η Οργάνωση και Διοίκηση των Πωλήσεων:

Οργάνωση και Διοίκηση Πωλήσεων Τι είναι η Οργάνωση και Διοίκηση των Πωλήσεων: Οργάνωση και Διοίκηση Πωλήσεων Τι είναι η Οργάνωση και Διοίκηση των Πωλήσεων: Μία από τις σημαντικότερες λειτουργίες της επιχείρησης είναι αυτή των πωλήσεων, καθώς αποτελεί τον συνδετικό κρίκο μεταξύ επιχείρησης

Διαβάστε περισσότερα

Οικογενειακές Επιχειρήσεις στην Ελλάδα - Οδηγός Επιβίωσης

Οικογενειακές Επιχειρήσεις στην Ελλάδα - Οδηγός Επιβίωσης Οικογενειακές Επιχειρήσεις στην Ελλάδα - Οδηγός Επιβίωσης KPMG - 2 ο Family Business Forum Θεόδωρος Φέσσας Πρόεδρος ΣΕΒ Βασική Ιδέα Η επιβίωση των οικογενειακών επιχειρήσεων εξαρτάται από την οργάνωση,

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά σημεία διάλεξης. λογιστική. Χρηματοοικονομική λογιστική (ΧΛ) ιοικητική Λογιστική. Λογιστική και Χρηματοοικονομική (Π.Μ.Σ.)

Βασικά σημεία διάλεξης. λογιστική. Χρηματοοικονομική λογιστική (ΧΛ) ιοικητική Λογιστική. Λογιστική και Χρηματοοικονομική (Π.Μ.Σ.) Λογιστική και Χρηματοοικονομική (Π.Μ.Σ.) ιοικητική Λογιστική Εισαγωγή στη διοικητική λογιστική Βασικά σημεία διάλεξης Τι είναι η διοικητική λογιστική Ο ρόλος του διοικητικού ού λογιστή Χρηματοοικονομική

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτες Περιπτώσεων. Επιχειρησιακή Στρατηγική. Αριστοµένης Μακρής

Μελέτες Περιπτώσεων. Επιχειρησιακή Στρατηγική. Αριστοµένης Μακρής Μελέτες Περιπτώσεων Έχω στην υπηρεσία µου έξη τίµιους ανθρώπους. Τα ονόµατά τους είναι Τι, Γιατί, Πότε, Πώς, Πού και Ποιος. R. Kipling Τι Πότε Πού Γιατί Πώς Ποιος Στόχοι της µεθοδολογίας 1. Υποβοήθηση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ Ενότητα: ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ 2 ΧΑΛΙΚΙΑΣ ΜΙΛΤΙΑΔΗΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Καινοτομία & Εξωστρέφεια: Από τη Στρατηγική Σκέψη στον Επιχειρησιακό Σχεδιασμό

Καινοτομία & Εξωστρέφεια: Από τη Στρατηγική Σκέψη στον Επιχειρησιακό Σχεδιασμό Καινοτομία & Εξωστρέφεια: Από τη Στρατηγική Σκέψη στον Επιχειρησιακό Σχεδιασμό Είμαστε εταιρεία παροχής Συμβουλευτικών Υπηρεσιών, Μάνατζμεντ και Διαχείρισης Έργων σε πέντε επιχειρηματικούς τομείς: 1.

Διαβάστε περισσότερα

«Συντονισμός του Σχεδιασμού και της Εφαρμογής Δημόσιων Πολιτικών»

«Συντονισμός του Σχεδιασμού και της Εφαρμογής Δημόσιων Πολιτικών» Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου 2014 «Συντονισμός του Σχεδιασμού και της Εφαρμογής Δημόσιων Πολιτικών» Αποτελεσματική Παρακολούθηση και Αξιολόγηση της Εφαρμογής Δημόσιων Πολιτικών Νίκος Παπαδάτος, Μέλος & τ. Πρόεδρος

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ & ΑΛΛΩΝ ΠΟΡΩΝ Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Διοίκηση Επιχειρήσεων Έννοια του Μάνατζμεντ Ικανότητες των Μάνατζερ Στόχοι του Μάνατζμεντ Βασικές Λειτουργίες του Μάνατζμεντ Σχεδιασμός Οργάνωση Διεύθυνση Έλεγχος Εφαρμογή του Μάνατζμεντ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΛΑΚΤΩΡ Ιούλιος 2018

ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΛΑΚΤΩΡ Ιούλιος 2018 ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΛΑΚΤΩΡ Ιούλιος 2018 Φέρνουμε απτές προτάσεις για την περαιτέρω ενίσχυση των πλεονεκτημάτων της ΕΛΛΑΚΤΩΡ Η πρόταση μας Ποιο είναι το σχέδιο μας; Κατά την περυσινή Ετήσια Γενική Συνέλευση,

Διαβάστε περισσότερα

1. Εκπαίδευση για την Εξυπηρέτηση Πελάτη (Customer Service Training) (Μικρός Οργανισμός)

1. Εκπαίδευση για την Εξυπηρέτηση Πελάτη (Customer Service Training) (Μικρός Οργανισμός) 1. Εκπαίδευση για την Εξυπηρέτηση Πελάτη (Customer Service Training) (Μικρός Οργανισμός) Περιγραφή Βραβείου Βραβεύονται συγκεκριμένες δράσεις ή προγράμματα που επιδρούν στη σκέψη, το χαρακτήρα και τη συμπεριφορά

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ BUSINESS PLAN

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ BUSINESS PLAN ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ BUSINESS PLAN Business Plan (Γραπτή Τελική Εταιρική Αναφορά) Το business plan (γραπτή αναφορά) είναι η ολοκληρωμένη και αναλυτική αποτύπωση της επιχειρηματικής σας ιδέας με τρόπο που να

Διαβάστε περισσότερα

9. Κάθε στρατηγική επιχειρηματική μονάδα αποφασίζει για την εταιρική στρατηγική που θα εφαρμόσει. α. Λάθος. β. Σωστό.

9. Κάθε στρατηγική επιχειρηματική μονάδα αποφασίζει για την εταιρική στρατηγική που θα εφαρμόσει. α. Λάθος. β. Σωστό. 1. Με ποιους τρόπους επωφελούνται οι καταναλωτές από τις οικονομίες κλίμακας; (πολλαπλής επιλογής / δύο σωστές απαντήσεις) α. Αυξάνονται τα κέρδη των επιχειρήσεων. β. Οι τιμές, αρκετές φορές, μειώνονται.

Διαβάστε περισσότερα

Ποιότητα και Πρότυπα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Συστήµατα Διασφάλισης Ποιότητας Γενική επισκόποηση και Επεκτάσεις- Διάλεξη 8

Ποιότητα και Πρότυπα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Συστήµατα Διασφάλισης Ποιότητας Γενική επισκόποηση και Επεκτάσεις- Διάλεξη 8 Ποιότητα και Πρότυπα στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Συστήµατα Διασφάλισης Ποιότητας Γενική επισκόποηση και Επεκτάσεις- Διάλεξη 8 Τµήµα Διοίκησης Επιχειρήσεων Τει Δυτικής Ελλάδας Μεσολόγγι Δρ. Α. Στεφανή Βασικές

Διαβάστε περισσότερα

1. Εκπαίδευση για την Εξυπηρέτηση Πελάτη (Customer Service Training) (Οργανισμός)

1. Εκπαίδευση για την Εξυπηρέτηση Πελάτη (Customer Service Training) (Οργανισμός) 1. Εκπαίδευση για την Εξυπηρέτηση Πελάτη (Customer Service Training) (Οργανισμός) Περιγραφή Βραβείου Βραβεύονται συγκεκριμένες δράσεις ή προγράμματα που επιδρούν στη σκέψη, το χαρακτήρα και τη συμπεριφορά

Διαβάστε περισσότερα

η ενημέρωση για τις δράσεις που τυχόν υιοθετήθηκαν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές.

η ενημέρωση για τις δράσεις που τυχόν υιοθετήθηκαν μέχρι σήμερα και τα αποτελέσματα που προέκυψαν από αυτές. Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω στην έδρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Σας ευχαριστώ θερμά για τη συμμετοχή σας, η οποία πιστεύω ότι είναι ένα ακόμη βήμα στην προσπάθεια που κάνουμε όλοι, για την ανάδειξη

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΩΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ

ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΩΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ ΟΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΩΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ Η εισαγωγή των νέων τεχνολογιών στις επιχειρήσεις την τελευταία δεκαετία και η δυναμική ανάπτυξη που προκάλεσαν στις επιχειρήσεις, εισήγαγαν μια επανάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοοικονομική Διοίκηση Ι

Χρηματοοικονομική Διοίκηση Ι Χρηματοοικονομική Διοίκηση Ι Σύνολο- Περιεχόμενο Μαθήματος Ζιώγας Ιώαννης Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

ποτελεσματικότητα διαδικασίες sms ταχύτητα οργανόγραμμα ανάθεσηαρχειοθέτηση υτοματοποιημένη εκτέλεση ψηφιακή υπογραφή ISO ενημερώσεις διαγράμματα

ποτελεσματικότητα διαδικασίες sms ταχύτητα οργανόγραμμα ανάθεσηαρχειοθέτηση υτοματοποιημένη εκτέλεση ψηφιακή υπογραφή ISO ενημερώσεις διαγράμματα ργασίες διαδικασίες ειδικότητες παρατηρήσεις διαγράμματα οργανόγραμμα μειωμένο κόστος αποθήκευσης ανάθεσηαρχειοθέτηση email στατιστικά Ηλεκτρονική Διαχείριση Διαδικασιών υτοματοποιημένη εκτέλεση χρόνοι

Διαβάστε περισσότερα

H Έννοια και η Φύση του Προγραμματισμού. Αθανασία Καρακίτσιου, PhD

H Έννοια και η Φύση του Προγραμματισμού. Αθανασία Καρακίτσιου, PhD H Έννοια και η Φύση του Προγραμματισμού Αθανασία Καρακίτσιου, PhD 1 Η Διαδικασία του προγραμματισμού Προγραμματισμός είναι η διαδικασία καθορισμού στόχων και η επιλογή μιας μελλοντικής πορείας για την

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρονικό Εμπόριο. Ενότητα 3: Ηλεκτρονικό Επιχειρηματικό Σχέδιο Σαπρίκης Ευάγγελος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Γρεβενά)

Ηλεκτρονικό Εμπόριο. Ενότητα 3: Ηλεκτρονικό Επιχειρηματικό Σχέδιο Σαπρίκης Ευάγγελος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Γρεβενά) Ηλεκτρονικό Εμπόριο Ενότητα 3: Ηλεκτρονικό Επιχειρηματικό Σχέδιο Σαπρίκης Ευάγγελος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Γρεβενά) Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην. χρηματοοικονομική ανάλυση

Εισαγωγή στην. χρηματοοικονομική ανάλυση Εισαγωγή στην 1 χρηματοοικονομική ανάλυση Ορισμός, οικονομική θέση, ενδιαφερόμενοι, λήψη αποφάσεων Τι είναι η χρηματοοικονομική ανάλυση; Τι σχέση έχει με την λογιστική; Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΕΚΠΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η Πληροφορική Επανάσταση Η Κοινωνία των πληροφοριών

Η Πληροφορική Επανάσταση Η Κοινωνία των πληροφοριών Η Πληροφορική Επανάσταση Η Κοινωνία των πληροφοριών Πολλοί υποστηρίζουν ότι διανύουμε την αρχή μίας εποχής που μπορεί να περιγραφεί ως η Πληροφορική Επανάσταση και η οποία θα αλλάξει ριζικά την όλη δομή

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Ερωτήσεις Στόχοι 1 ου Μαθήµατος Ø Ποιες είναι οι προκλήσεις στον εργασιακό χώρο σήµερα; Ø Πώς είναι οι οργανισµοί στο νέο

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι πληροφοριακό σύστημα

Τι είναι πληροφοριακό σύστημα Τι είναι πληροφοριακό σύστημα Ένας ορισμός είναι ότι ένα πληροφοριακό σύστημα είναι ένα σύνολο αλληλοσυνδεόμενων μερών που συνεργάζονται για τη συλλογή, επεξεργασία, αποθήκευση και διάχυση πληροφοριών

Διαβάστε περισσότερα

Ο όρος «Χρηματοδότηση» περιλαμβάνει δύο οικονομικές δραστηριότητες.

Ο όρος «Χρηματοδότηση» περιλαμβάνει δύο οικονομικές δραστηριότητες. Κεφάλαιο 3ο Χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων 3.1. Η φύση και ο ρόλος της χρηματοδότησης 3.1.1 Γενικά Ο όρος «Χρηματοδότηση» περιλαμβάνει δύο οικονομικές δραστηριότητες. Η 1 η έχει ως στόχο την απόκτηση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΟΔΗΓΟΣ E-LEARNING

ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΟΔΗΓΟΣ E-LEARNING ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΘΗΝΑ 2014 1 1. Τι είναι το e-learning; Το e-learning, η ηλεκτρονική μάθηση, είναι μια διαδικασία μάθησης και ταυτόχρονα μια μεθοδολογία εξ αποστάσεως εκπαίδευσης

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασμού. 10 η Διάλεξη Όραμα βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης Εισήγηση: Ελένη Ανδρικοπούλου

Εργαστήριο Χωροταξικού Σχεδιασμού. 10 η Διάλεξη Όραμα βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης Εισήγηση: Ελένη Ανδρικοπούλου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική ομάδα: Ελένη Ανδρικοπούλου, Γρηγόρης Καυκαλάς 10 η Διάλεξη Όραμα βιώσιμης χωρικής ανάπτυξης Εισήγηση: Ελένη Ανδρικοπούλου Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Σύμμαχοί σας, στην ανάπτυξη της εταιρεία σας.

Σύμμαχοί σας, στην ανάπτυξη της εταιρεία σας. Σύμμαχοί σας, στην ανάπτυξη της εταιρεία σας. Ποιοί Είμαστε Η My Company Finance αποτελεί επιχειρηματική μονάδα της εταιρείας My Company Projects, η οποία έχει στο σύνολο της 6.000 ενεργούς πελάτες στην

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Παίγνια Αποφάσεων 9 ο Εξάμηνο

Εισαγωγή. Παίγνια Αποφάσεων 9 ο Εξάμηνο Εισαγωγή Στόχοι του μαθήματος Πρακτική εφαρμογή των γνώσεων που έχουν αποκτηθεί στα μαθήματα της ροής Γνωριμία με εργαλεία στρατηγικής και λήψης αποφάσεων Κατανόηση του τρόπου με τον οποίο συνδυάζονται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ. Creating my own company

ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ. Creating my own company ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΜΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ Creating my own company Στόχος του Προγράμματος Το πρόγραμμα με τίτλο «Δημιουργώντας την Δική μου Επιχείρηση» είναι μα πλήρης, αυτόνομη και ολοκληρωμένη εκπαιδευτική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Το Όραμα του Πανεπιστημίου Πειραιώς είναι: να είναι ένα Ίδρυμα διεθνούς κύρους στο σύγχρονο Ακαδημαϊκό Χάρτη και να αναγνωρίζεται για: την αριστεία στην εκπαίδευση και

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ Ενότητα 6η: ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Κοζάνη) Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος Ειδικού Θεματικού Προγράμματος: «Διοίκηση, Οργάνωση και Πληροφορική για Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις»

Τίτλος Ειδικού Θεματικού Προγράμματος: «Διοίκηση, Οργάνωση και Πληροφορική για Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις» ΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ, ΒΑΣΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΠΕΛΑΓΙΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Τίτλος Ειδικού Θεματικού Προγράμματος: «Διοίκηση, Οργάνωση και Πληροφορική για Μικρομεσαίες

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ (BUSINESS PLAN)

ΤΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ (BUSINESS PLAN) Το παρακάτω κείμενο προέρχεται από το βιβλίο του Καθηγητή Θάνου Κριεμάδη με τίτλο: Επιχειρηματικότητα και Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις Παροχής Υπηρεσιών, το οποίο εκδόθηκε το 2011 από την Νομική Βιβλιοθήκη.

Διαβάστε περισσότερα

Προγράμματα Κατάρτισης από την ITMC A.E.

Προγράμματα Κατάρτισης από την ITMC A.E. Ι Τ Μ C Α. Ε. Σ Υ Μ Β Ο Υ Λ Ο Ι Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Σ Ε Ω Ν INNOVATION, TECHNOLOGY & MAΝAGEMENT CONSULTANTS «Στόχος μας είναι ο μετασχηματισμός των εταιρικών πελατών μας σε δυναμικούς, αποτελεσματικούς και

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 ο. Διοίκηση και διαχείριση της ψηφιακής επιχείρησης

Κεφάλαιο 1 ο. Διοίκηση και διαχείριση της ψηφιακής επιχείρησης Κεφάλαιο 1 ο Διοίκηση και διαχείριση της ψηφιακής επιχείρησης Διδακτικοί στόχοι Να αναλυθεί ο ρόλος των πληροφοριακών συστημάτων στο επιχειρηματικό περιβάλλον Ναοριστείτοπληροφοριακόσύστημα, η ορολογία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ «ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ»

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ «ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ» ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ «ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ» 1. Ποια από τις παρακάτω αποτελεί την πλέον σημαντική πρόκληση που χαρακτηρίζει το σημερινό παγκόσμιο επιχειρηματικό περιβάλλον; α) Ομοιομορφία προϊόντων και υπηρεσιών. β)

Διαβάστε περισσότερα

Διοίκηση ανθρωπίνων Πόρων

Διοίκηση ανθρωπίνων Πόρων Διοίκηση ανθρωπίνων Πόρων Ενότητα 1: Εισαγωγικές Έννοιες Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Θέµα Εργασίας: «Η έννοια της ποιότητας στις Υπηρεσίες Υγείας. Αξιολόγηση της ποιότητας των παρεχόµενων υπηρεσιών από τα ηµόσια Νοσοκοµεία στην Ελλάδα και προτάσεις για τη

Διαβάστε περισσότερα

Committed to Excellence

Committed to Excellence Committed to Excellence Δέσµευση στην Επιχειρηµατική Αριστεία Προσέγγιση 2: EFQM Committed to Excellence Assessment 2 Star Διεθνής Πιστοποίηση Επιχειρήσεων Επίπεδα Επιχειρηµατικής Αριστείας EFQM COMMITTED

Διαβάστε περισσότερα

Αναδιοργάνωση στους Οργανισμούς

Αναδιοργάνωση στους Οργανισμούς Περιεχόμενα Μέρους Α Αναδιοργάνωση στους Οργανισμούς Αναδιοργάνωση ιαδικασιών Οργανισμών με έμφαση στη ημόσια ιοίκηση (Public Sector BPR) - Μέρος Α - 1) Ορισμοί 2) Τα αναμενόμενα οφέλη από την αναδιοργάνωση

Διαβάστε περισσότερα

2.2 Οργάνωση και ιοίκηση (Μάνατζµεντ -Management) 2.2.1. Βασικές έννοιες 2.2.2 Ιστορική εξέλιξη τον µάνατζµεντ.

2.2 Οργάνωση και ιοίκηση (Μάνατζµεντ -Management) 2.2.1. Βασικές έννοιες 2.2.2 Ιστορική εξέλιξη τον µάνατζµεντ. 2.2 Οργάνωση και ιοίκηση (Μάνατζµεντ -Management) 2.2.1. Βασικές έννοιες Έχει παρατηρηθεί ότι δεν υπάρχει σαφής αντίληψη της σηµασίας του όρου "διοίκηση ή management επιχειρήσεων", ακόµη κι από άτοµα που

Διαβάστε περισσότερα

Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων».

Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων». 1 Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή... 3 2. Διαπιστεύσεις: Πιστοποίηση Ε.ΚΕ.ΠΙΣ. Πιστοποίηση DQS DIN EN ISO 9001:2008... 4 3. Κατηγορίες Υποψηφίων που Γίνονται Δεκτοί στο Πρόγραμμα - Τρόπος Eνταξης... 5 4. Το ΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγική Επιλογή Capital B.O.S. Capital B.O.S.

Στρατηγική Επιλογή Capital B.O.S. Capital B.O.S. Στρατηγική Επιλογή Το ταχύτατα μεταβαλλόμενο περιβάλλον στο οποίο δραστηριοποιούνται οι επιχειρήσεις σήμερα, καθιστά επιτακτική -όσο ποτέ άλλοτε- την ανάπτυξη ολοκληρωμένων λύσεων που θα διασφαλίζουν,

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ Η σύγχρονη εποχή χαρακτηρίζεται από την ένταξη της επιστημονικής γνώσης στη διαδικασία ανάπτυξης προϊόντων. Η έρευνα ενσωματώνεται

Διαβάστε περισσότερα

Γενικές αρχές διοίκησης. μιας μικρής επιχείρησης

Γενικές αρχές διοίκησης. μιας μικρής επιχείρησης Γενικές αρχές διοίκησης μιας μικρής επιχείρησης Η επιχείρηση αποτελεί μια παραγωγική - οικονομική μονάδα, με την έννοια ότι συνδυάζει και αξιοποιεί τους συντελεστές παραγωγής (εργασία, κεφάλαιο, γνώση,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. Κεφάλαιο 2 ο

ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. Κεφάλαιο 2 ο ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΚΟΛΑΟΣ Χ. ΤΖΟΥΜΑΚΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ Κεφάλαιο 2 ο Η Επιστήμη της Διοίκησης των Επιχειρήσεων 2.1. Εισαγωγικές έννοιες Ο επιστημονικός κλάδος

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοοικονομική ανάλυση των ΜΜΕ

Χρηματοοικονομική ανάλυση των ΜΜΕ Χρηματοοικονομική ανάλυση των ΜΜΕ Ανάλυση λογιστικών καταστάσεων Ένας από τους σκοπούς της χρηματοοικονομικής επιστήμης αποτελεί η αξιολόγηση και αξιοποίηση των στοιχείων που έχουν συγκεντρωθεί και καταγραφεί

Διαβάστε περισσότερα

Ν. Χατζηαργυρίου: «O ΔΕΔΔΗΕ καθοδηγεί τη μετάβαση σε μια έξυπνη αγορά ενέργειας»

Ν. Χατζηαργυρίου: «O ΔΕΔΔΗΕ καθοδηγεί τη μετάβαση σε μια έξυπνη αγορά ενέργειας» Ν. Χατζηαργυρίου: «O ΔΕΔΔΗΕ καθοδηγεί τη μετάβαση σε μια έξυπνη αγορά ενέργειας» Κυρίες και κύριοι καλησπέρα σας. Ευχαριστώ θερμά το Ελληνο-Αμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο για την πρόσκληση και την ευκαιρία

Διαβάστε περισσότερα

Απελευθερώστε τη δυναμική της επιχείρησής σας

Απελευθερώστε τη δυναμική της επιχείρησής σας Απελευθερώστε τη δυναμική της επιχείρησής σας Εφαρμοσμένες ΛΥΣΕΙΣ για Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Εκπαιδευτικά Σεμινάρια Ανάπτυξη Πωλήσεων Ανδρόμαχος Δημητροκάλλης, MBA Management

Διαβάστε περισσότερα

Προγράμματα Κατάρτισης από την ITMC A.E.

Προγράμματα Κατάρτισης από την ITMC A.E. Ι Τ Μ C Α. Ε. Σ Υ Μ Β Ο Υ Λ Ο Ι Ε Π Ι Χ Ε Ι Ρ Η Σ Ε Ω Ν INNOVATION, TECHNOLOGY & MAΝAGEMENT CONSULTANTS «Στόχος μας είναι ο μετασχηματισμός των εταιρικών πελατών μας σε δυναμικούς, αποτελεσματικούς και

Διαβάστε περισσότερα

ΑΤΛΑΝΤΙΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ. Υπηρεσία Οικονομικού Προγραμματισμού Επιχειρήσεων

ΑΤΛΑΝΤΙΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ. Υπηρεσία Οικονομικού Προγραμματισμού Επιχειρήσεων ΑΤΛΑΝΤΙΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Υπηρεσία Οικονομικού Προγραμματισμού Επιχειρήσεων Υπηρεσία Οικονομικού Προγραμματισμού Η ΑΤΛΑΝΤΙΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ, στα πλαίσια των αναγκών των σύγχρονων

Διαβάστε περισσότερα

[ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΜΑΡΙΝΟΣ - ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ] ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΤΕΣΤ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΟΜΑΔΑ Α

[ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΜΑΡΙΝΟΣ - ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ] ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΤΕΣΤ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΟΜΑΔΑ Α ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΤΕΣΤ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ & ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΟΜΑΔΑ Α Στις παρακάτω προτάσεις, από Α.1. μέχρι και Α.5, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα του την

Διαβάστε περισσότερα

Μάρκετινγκ Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών

Μάρκετινγκ Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών Μάρκετινγκ Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών Ενότητα 1: Εφαρμογή των αρχών του Μάρκετινγκ στον χρηματοπιστωτικό τομέα Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ (ΔΟΠ)

Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΟΛΙΚΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ (ΔΟΠ) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Κεφάλαιο 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 17 ΓΕΝΙΚΑ... 19 ΜΥΘΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ... 20 Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ...23 ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΤΗΤΑ... 27 ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ...

Διαβάστε περισσότερα

Α. ΜΠΟΥΡΑΝΤΑΣ Α. ΒΑΘΗΣ Χ. Π ΑΠ ΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ - Π. ΡΕΚΛΕΙΤΗΣ ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Α. ΜΠΟΥΡΑΝΤΑΣ Α. ΒΑΘΗΣ Χ. Π ΑΠ ΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ - Π. ΡΕΚΛΕΙΤΗΣ ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Α. ΜΠΟΥΡΑΝΤΑΣ Α. ΒΑΘΗΣ Χ. Π ΑΠ ΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ - Π. ΡΕΚΛΕΙΤΗΣ ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΘΗΝΑ 1999 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στην παγκόσμια οικονομία συντελούνται σήμερα σημαντικές αλλαγές

Διαβάστε περισσότερα

Μάρκετινγκ Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών

Μάρκετινγκ Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών Μάρκετινγκ Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών Ενότητα 13: Οργάνωση του μάρκετινγκ στις τράπεζες Δρ. Καταραχιά Ανδρονίκη Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS ΥΠΟΕΡΓΟ:

ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS ΥΠΟΕΡΓΟ: ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS 299516 ΥΠΟΕΡΓΟ: «ΜΟΔΙΠ του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ» και α/α «01» ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: «Εκπαίδευση και Δια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΘΕΣΗΣ ΜΕΛΟΥΣ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΘΕΣΗΣ ΜΕΛΟΥΣ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΘΕΣΗΣ ΜΕΛΟΥΣ ΣΥΝΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2018-19 Το Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου προκηρύσσει θέσεις Συνεργαζόμενου Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΣΕΠ) για Ακαδημαϊκό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ. Ενότητα #9: ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΚΙΝΗΣΗΣ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ. Ενότητα #9: ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΚΙΝΗΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Ενότητα #9: ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΚΙΝΗΣΗΣ Διδάσκων: Μανασάκης Κωνσταντίνος ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Τα κείμενα και τα διαγράμματα της παρουσίασης έχουν

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ, ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΠ.

Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας-ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ, ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΠ. Χ. ΑΠ. ΛΑΔΙΑΣ Είναι μια από τις κυριότερες λειτουργίες της διοίκησης ανθρωπίνων πόρων. Η εκπαίδευση είναι η οργανωμένη διαδικασία μάθησης που στοχεύει στην απόκτηση γνώσεων και ικανοτήτων για ένα ορισμένο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΕΡΓΟ SARA «ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΑΥΞΗΣΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΙΣ ΜΜΕ ΤΡΟΦΙΜΩΝ»

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΕΡΓΟ SARA «ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΑΥΞΗΣΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΙΣ ΜΜΕ ΤΡΟΦΙΜΩΝ» ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΕΡΓΟ SARA «ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΓΙΑ ΑΥΞΗΣΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΣΤΙΣ ΜΜΕ ΤΡΟΦΙΜΩΝ» Σεπτέμβριος 2005 1 ΣΚΟΠΟΣ ΕΡΓΟΥ o Ανάπτυξη, προώθηση καινοτομίας, o Αξιοποίηση εμπειρίας, o Διάχυση βέλτιστων πρακτικών,

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνική Περιβαλλοντική ευθύνη και απασχόληση. ρ Χριστίνα Θεοχάρη

Κοινωνική Περιβαλλοντική ευθύνη και απασχόληση. ρ Χριστίνα Θεοχάρη Κοινωνική Περιβαλλοντική ευθύνη και απασχόληση Συνάντηση Εργασίας ρ Χριστίνα Θεοχάρη Περιβαλλοντολόγος Μηχανικός Γραµµατέας Οικολογίας και Περιβάλλοντος ΓΣΕΕ 7 Ιουνίου 2006 1 1. Η Κοινωνική εταιρική ευθύνη

Διαβάστε περισσότερα

Developing the Strategic Manager

Developing the Strategic Manager Σκοπός Κατάρτισης Στα πλαίσια ανάπτυξης στρατηγικού σχεδιασμού, οι εταιρείες θέλουν να μεταφέρουν την δεξιότητα αυτή στα στελέχη τους, έτσι ώστε να μπορούν να εφαρμόσουν ένα στρατηγικό σχεδιασμό ορθολογιστικά

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρηματική Αριστεία

Επιχειρηματική Αριστεία Επιχειρηματική Αριστεία ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παγκοσμιοποίηση και ο έντονος ανταγωνισμός που υφίστανται οι επιχειρήσεις σήμερα, τις έχει αναγκάσει να στρέψουν το ενδιαφέρον τους στην ανάπτυξη κατάλληλων διοικητικών

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητική Επιστήμη. Ενότητα # 3: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ. Διδάσκων: Μανασάκης Κωνσταντίνος

Διοικητική Επιστήμη. Ενότητα # 3: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ. Διδάσκων: Μανασάκης Κωνσταντίνος ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Διοικητική Επιστήμη Ενότητα # 3: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ Διδάσκων: Μανασάκης Κωνσταντίνος ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Τα κείμενα και τα διαγράμματα της

Διαβάστε περισσότερα

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους του Σταύρου Κοκκαλίδη Μαθηματικού Διευθυντή του Γυμνασίου Αρχαγγέλου Ρόδου-Εκπαιδευτή Στα προγράμματα Β Επιπέδου στις ΤΠΕ Ορισμός της έννοιας του σεναρίου.

Διαβάστε περισσότερα

Διοίκηση επιχειρήσεων

Διοίκηση επιχειρήσεων S. P. ROBBINS, M. COULTER, D. A. DECENZO Διοίκηση επιχειρήσεων Αρχές και εφαρμογές 2 η έκδοση 5 Τα θεμέλια του προγραμματισμού 5-2 Μαθησιακά αποτελέσματα Να πραγματεύεστε τη φύση και τους στόχους του προγραμματισμού.

Διαβάστε περισσότερα

23/2/2014 ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

23/2/2014 ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Οικονομική Επιστήμη Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Γιατί δημιουργήθηκε η οικονομική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ. Public Relations Management

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ. Public Relations Management ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Public Relations Management Στόχος του Προγράμματος Το πρόγραμμα Διοίκηση Επικοινωνίας Δημοσίων Σχέσεων είναι ένα πλήρες και ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα με

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ. ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ m128 ΣΟΦΗ ΛΕΟΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ. ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ m128 ΣΟΦΗ ΛΕΟΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ m128 ΣΟΦΗ ΛΕΟΝΤΟΠΟΥΛΟΥ ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 2. ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΕΓΓΡΑΦΩ Σ ΕΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞ

Διαβάστε περισσότερα

Ταμείου Αγροτικής Επιχειρηματικότητας,

Ταμείου Αγροτικής Επιχειρηματικότητας, Παρέμβαση του αναπληρωτή διευθύνοντος συμβούλου της Τράπεζας Πειραιώς κ. Χριστόδουλου Αντωνιάδη, στο συνέδριο «Αριστοτέλης» της ΕΕΔΕ, στις 28 Νοεμβρίου 2014, στη Θεσσαλονίκη Χρηματοδοτικά Νέα Εργαλεία

Διαβάστε περισσότερα