13598/09 ΧΓ/γπ 1 DG H 2B

Transcript

1 ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 23 Σεπτεμβρίου 2009 (05.10) (OR. en) 13598/09 COPEN 178 ENFOPOL 218 EUROJUST 55 EJN 35 ΣΗΜΕΙΩΜΑ της : προς : Θέμα : Γενικής Γραμματείας τις αντιπροσωπίες Εγχειρίδιο Κοινών Ομάδων Έρευνας Επισυνάπτεται για τις αντιπροσωπίες το Εγχειρίδιο Κοινών Ομάδων Έρευνας, το οποίο εκπόνησαν η Eurojust και η Europol στο πλαίσιο του έργου ΚΕΟ που έχουν αναλάβει από κοινού /09 ΧΓ/γπ 1 DG H 2B EL

2 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΚΟΙΝΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΕΡΕΥΝΑΣ 1 Εισαγωγή Κύριος στόχος του παρόντος Εγχειριδίου Κοινών Ομάδων Έρευνας (ΚΟΕ), το οποίο συμπληρώνει το υφιστάμενο έγγραφο Eurojust/ Europol «Οδηγός για την νομοθεσία των κρατών μελών σχετικά με τις κοινές ομάδες έρευνας», είναι να ενημερώσει τους επαγγελματίες για τη νομική βάση και τις προϋποθέσεις για τη σύσταση ΚΟΕ και να παράσχει συμβουλές σχετικά με το πότε είναι σκόπιμη η σύσταση ΚΟΕ. Άλλοι στόχοι είναι να διαλύσει ενδεχόμενες παρεξηγήσεις σχετικά με τις ΚΟΕ, να ενθαρρύνει τους επαγγελματίες να κάνουν χρήση αυτού του νέου εργαλείου που μπορεί να προσθέσει αξία στις έρευνές τους και να συμβάλει στην ανάπτυξη της διεθνούς συνεργασίας σε ποινικά ζητήματα εν γένει. Το εγχειρίδιο προσπαθεί να αντλήσει από κοινές πρακτικές εμπειρίες, καθώς και από υλικό σεμιναρίων και συναντήσεων. Ως ζωντανό έγγραφο, το εγχειρίδιο θα ενημερώνεται τακτικά, ιδίως εν όψει της πρακτικής εμπειρίας από συγκεκριμένες υποθέσεις. Η ΚΟΕ είναι μια ομάδα έρευνας που έχει συσταθεί βάσει συμφωνίας μεταξύ δύο ή περισσοτέρων κρατών μελών και/ ή άλλων μερών, για συγκεκριμένο σκοπό και περιορισμένη διάρκεια. Τα γενικά οφέλη της ΚΟΕ σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μορφές διεθνούς επιβολής του νόμου και δικαστικής συνεργασίας, όπως οι «κατοπτρικές» ή «παράλληλες» έρευνες και οι δικαστικές παραγγελίες, συνοψίζονται εν συντομία στο παρακάτω πλαίσιο. Η εργασία στο πλαίσιο ΚΟΕ συνεπάγεται και πολλά ειδικά πλεονεκτήματα, ανάλογα με τις ιδιαίτερες συνθήκες της συγκεκριμένης περίπτωσης. 1 Ως έχει τον Ιούνιο του /09 ΧΓ/γπ 2 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

3 Πλεονεκτήματα της χρήσης ΚΟΕ: Τα μέλη της ΚΟΕ μπορούν να μοιράζοντααάμεσης πληροφορίες χωρίς να χρειάζονται επίσημες αιτήσεις Τα μέλη της ομάδας μπορούν να ζητούν μέτρα έρευνας απευθείας μεταξύ τους, πράγμα που απαλλάσσει από την ανάγκη αιτήσεων δικαστικής συνδρομής. Αυτό ισχύει και για αιτήσεις μέτρων καταναγκασμού Τα μέλη μπορούν να παρίστανται σε οίκον έρευνες, συνεντεύξεις κλπ. σε όλες τις δικαιοδοσίες που καλύπτονται, βοηθώντας στην υπερπήδηση γλωσσικών φραγμών στις συνεντεύξεις κλπ. Μπορούν να συντονίζουν τις προσπάθειές τους επί τόπου, και να ανταλλάσσουν άτυπα εξειδικευμένες γνώσεις Μπορούν να οικοδομήσουν αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ επαγγελματιών από διαφορετικές χώρες που δουλεύουν μαζί και αποφασίζουν για στρατηγικές έρευνας και δίωξης Η Europol και η Eurojust μπορούν να μετάσχουν και να παράσχουν άμεση υποστήριξη και βοήθεια Μπορεί να εξασφαλιστεί δυνάμει διαθέσιμη χρηματοδότηση Η έννοια των κοινών ομάδων έρευνας Στις 29 Μαΐου 2000, το Συμβούλιο Υπουργών της ΕΕ υιοθέτησε τη Σύμβαση περί αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής σε ποινικές υποθέσεις («Σύμβαση ΑΔΣ του 2000») 2. Ο στόχος της σύμβασης είναι να ενθαρρύνει και να εκσυγχρονίσει τη συνεργασία μεταξύ δικαστικών αρχών και αρχών επιβολής του νόμου εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και στη Νορβηγία και την Ισλανδία, συμπληρώνοντας τις διατάξεις των υφιστάμενων νομικών πράξεων και διευκολύνοντας την εφαρμογή τους. Επειδή η πρόοδος προς την κατεύθυνση επικύρωσης της Σύμβασης ΑΔΣ 2000 ήταν αργή, το Συμβούλιο στις 13 Ιουνίου 2002 ενέκρινε απόφαση-πλαίσιο για τις κοινές ομάδες έρευνας, την οποία τα κράτη μέλη όφειλαν να εφαρμόσουν από την 1η Ιανουαρίου Τα κράτη μέλη ήταν πεπεισμένα ότι το εργαλείο των ΚΟΕ θα αποτελέσει ιδίως σημαντικό όφελος για τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 2 3 Πράξη του Συμβουλίου της 29ης Μαΐου 2000, με την οποία καταρτίζεται, βάσει του άρθρου 34 της συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η σύμβαση για την αμοιβαία δικαστική συνδρομή επί ποινικών υποθέσεων μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ C 197, σ. 1). Απόφαση-πλαίσιο 2002/465/ΔΕΥ σχετικά με τις κοινές ομάδες έρευνας (ΕΕ L ) /09 ΧΓ/γπ 3 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

4 Η έννοια των κοινών ομάδων έρευνας προέκυψε από την πεποίθηση ότι οι υπάρχουσες μέθοδοι διεθνούς αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας ήταν, από μόνες τους, ανεπαρκείς για την αντιμετώπιση σοβαρών μορφών διασυνοριακού οργανωμένου εγκλήματος. Θεωρήθηκε ότι μια ομάδα ερευνητών και δικαστικών αρχών από δύο ή περισσότερα κράτη μέλη, δουλεύοντας μαζί με σαφή νομική εξουσία και με βεβαιότητα ως προς τα δικαιώματα, τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις των συμμετεχόντων, θα βελτιώσει την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Διατάξεις ΚΟΕ της Σύμβασης ΑΔΣ του 2000 Λόγω της αργής επικύρωσης της σύμβασης, τα κράτη μέλη συμφώνησαν διατάξεις περί ΚΟΕ στην απόφαση-πλαίσιο του 2002 για ταχύτερη υλοποίηση Οι υφιστάμενες μέθοδοι κρίνονται ανεπαρκείς για την αποτελεσματική καταπολέμηση της σοβαρής διασυνοριακής εγκληματικότητας σε ορισμένες περιπτώσεις Νομικό πλαίσιο Το νομικό πλαίσιο για τη δημιουργία ΚΟΕ βρίσκεται στο άρθρο 13 της Σύμβασης ΑΔΣ 2000, καθώς και στην απόφαση-πλαίσιο. Η τελευταία στην ουσία επαναλαμβάνει τα άρθρα 13, 15 και 16 της Σύμβασης ΑΔΣ 2000 με σχεδόν ταυτόσημους όρους. Η απόφαση-πλαίσιο έχει υλοποιηθεί στα κράτη μέλη με διαφορετικούς τρόπους. Ενώ ορισμένες χώρες έχουν θεσπίσει ειδική νομοθεσία για τις ΚΟΕ ή έχουν προσθέσει διατάξεις περί ΚΟΕ στους αντίστοιχους κώδικες ποινικής δικονομίας τους, άλλες απλώς παρέπεμψαν στην άμεση εφαρμογή της σύμβασης ΑΔΣ 2000 στην έννομη τάξη τους. Η τελευταία έχει αρχίσει να ισχύει στην πλειονότητα των κρατών μελών. Η ίδια η απόφασηπλαίσιο θα παύσει να ισχύει μόλις η Σύμβαση ΑΔΣ του 2000 τεθεί σε ισχύ σε όλα τα κράτη μέλη. Μέχρι σήμερα (Ιούνιος 2009) η Ιταλία δεν έχει ακόμη εφαρμόσει την απόφαση-πλαίσιο, ούτε έχει κυρώσει τη Σύμβαση ΑΔΣ Η Ελλάδα έχει εφαρμόσει την απόφαση-πλαίσιο, αλλά δεν έχει κυρώσει τη Σύμβαση ΑΔΣ Στο Παράρτημα 1 γίνεται αναφορά στις αντίστοιχες εθνικές νομοθεσίες /09 ΧΓ/γπ 4 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

5 Ορισμένα έχουν θεσπίσει ειδική νομοθεσία Η θέση περιέχεται στο Παράρτημα 1 Ορισμένα κράτη μέλη έχουν προσδώσει άμεση ισχύ στις διατάξεις Λεπτομερής ανάλυση υπάρχει στον «Οδηγό για τη νομοθεσία των κρατών μελών σχετικά με τις Κοινές Ομάδες Έρευνας» Προϋποθέσεις για σύσταση ΚΟΕ Το άρθρο 13 παρ. 1 της Σύμβασης ΑΔΣ του 2000 προσεγγίζει την έννοια ΚΟΕ από την οπτική όχι τόσο της σοβαρότητας του εγκλήματος, αλλά μάλλον της διεθνούς και διασυνοριακής του διάστασης. Το άρθρο αναφέρει ότι ΚΟΕ μπορεί να συσταθούν ιδίως όταν: όταν έρευνες για ποινικά αδικήματα σε ένα κράτος μέλος προϋποθέτουν δύσκολες και απαιτητικές έρευνες που συνδέονται με άλλα κράτη μέλη, όταν ορισμένα κράτη μέλη διεξάγουν έρευνες για ποινικά αδικήματα, στα οποία οι περιστάσεις της υπόθεσης απαιτούν συντονισμένη και εναρμονισμένη δράση στα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη. Οι ΚΟΕ συνήθως θα περιορίζονται στις πιο σοβαρές μορφές εγκληματικότητας, και θα πρέπει κανείς να κοιτάξει την εθνική νομοθεσία ή επιχειρησιακές οδηγίες για να δει αν υπάρχει κάποιο όριο σοβαρότητας ή άλλα κριτήρια αξιολόγησης. Ωστόσο, οι ΚΟΕ μπορεί να είναι χρήσιμες ακόμη και σε μικρότερες υποθέσεις. Και αυτό επειδή μία ΚΟΕ μπορεί να διευκολύνει τη συνεργασία στη συγκεκριμένη υπόθεση και επίσης να προετοιμάσει το έδαφος για μελλοντικές ΚΟΕ, οικοδομώντας αμοιβαία εμπιστοσύνη και προσφέροντας πείρα στη διασυνοριακή συνεργασία. Υπάρχουν πολλά πρακτικές περιπτώσεις όπου μία ΚΟΕ θα μπορούσε να είναι το κατάλληλο εργαλείο, αλλά τουλάχιστον δύο τομείς εγκληματικότητας μπορούν να αναφερθούν ως παράδειγμα: Έρευνες για ναρκωτικά στις οποίες είναι γνωστό από την αρχή ότι η κατοικία του εμπόρου διαφέρει από τον τελικό προορισμό των ναρκωτικών, και Υποθέσεις τρομοκρατίας στις οποίες οι τόποι της προγραμματισμένης επίθεσης διαφέρουν από τους τόπους όπου θα συγκεντρωθούν τα πρώτα στοιχεία. Οι αιτήσεις για τη σύσταση ΚΟΕ μπορεί συχνά να προέρχονται από κάποιο κράτος μέλος, αλλά εξίσου συχνά θα προέρχονται από τη Europol και την Eurojust. Σε ορισμένα κράτη μέλη, η αρχική αυτή αίτηση πρέπει να έχει τη μορφή δικαστικής παραγγελίας /09 ΧΓ/γπ 5 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

6 Όταν εξετάζεται το ενδεχόμενο σύστασης ΚΟΕ, συνιστάται να συναντηθούν ανακριτές, εισαγγελείς και/ ή δικαστές από τα κράτη μέλη, μαζί με εκπροσώπους της Eurojust και της Europol, για να συζητήσουν το θέμα το συντομότερο δυνατόν πριν γίνει επίσημη πρόταση και συμφωνία. Δεδομένου ότι ορισμένες χώρες εφαρμόζουν εγχώριες διοικητικές διατάξεις οι οποίες, για παράδειγμα, προβλέπουν ενημέρωση των αρμόδιων υπουργείων κατά το προπαρασκευαστικό στάδιο, η έγκαιρη συμμετοχή όλων των αρμοδίων είναι υψίστης σημασίας ώστε να μην τεθεί σε κίνδυνο ή καθυστερήσει η όλη διαδικασία. Το αν μια ΚΟΕ αρμόζει σε μια συγκεκριμένη υπόθεση εξαρτάται από τις ιδιαίτερες συνθήκες, αλλά ΚΟΕ μπορούν να χρησιμεύσουν τόσο σε μικρότερες όσο και σε μεγαλύτερες υποθέσεις Προσκαλέστε τη Eurojust και τη Europol στην πρώτη ευκαιρία για να συζητηθεί το ενδεχόμενο όφελος της δημιουργίας ΚΟΕ και συγκεκριμένα βήματα σχηματισμού Οι ΚΟΕ μπορούν να χρησιμεύσουν ως βάση για μελλοντική συνεργασία, διευκολύνοντας αμοιβαία εμπιστοσύνη και επαφές Η δημιουργία ΚΟΕ μπορεί να προταθεί από κράτος μέλος, καθώς και από τη Eurojust και τη Europol Δομή και λειτουργία της ΚΟΕ Η ομάδα Η ομάδα συνίσταται στο κράτος μέλος στο οποίο κυρίως αναμένεται να διεξαχθούν οι έρευνες. Αν και θα πρέπει να συμφωνηθεί ένα σταθερό «αρχηγείο», δεν είναι απαραίτητο όλα τα μέλη της ΚΟΕ να βρίσκονται στο ίδιο μέρος. Προφανώς προβλεπόταν ότι θα υπήρχε μια ομάδα ερευνητών και λοιπού προσωπικού, από δύο ή περισσότερα κράτη μέλη, οι οποίοι θα συγκαλούνται από κοινού σε στενή γειτνίαση για να ερευνήσουν την υπόθεση, με ορισμένους να δουλεύουν προσωρινά εκτός του δικού τους κράτους μέλους. Η διατύπωση του άρθρου 13 της Σύμβασης ΑΔΣ 2000 σίγουρα αυτό αφήνει να νοηθεί και θα μπορούσε, σε πολλές περιπτώσεις, να είναι η ιδανική ρύθμιση. Ωστόσο, δεν αποτελεί προϋπόθεση ένα μέλος ΚΟΕ να εργάζεται εκτός της χώρας καταγωγής του, ακόμη και αν η ΚΟΕ έχει μόνιμη βάση σε άλλη χώρα. Πράγματι, μια ΚΟΕ είναι κάλλιστα δυνατό να σχηματισθεί με μέλη από δύο ή περισσότερα κράτη μέλη, χωρίς κανείς τους να εργάζεται εκτός του κράτους μέλους του. Για παράδειγμα, η Σουηδία και η Φινλανδία θα μπορούσαν να συμφωνήσουν να 13598/09 ΧΓ/γπ 6 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

7 θέσουν σε λειτουργία μια ΚΟΕ βασισμένη στo Ελσίνκι, με ένα μόνο μέλος από τη Σουηδία να αναλαμβάνει έρευνες στη Στοκχόλμη και να μην πηγαίνει ποτέ στη Φινλανδία. Παρομοίως, μερικά μέλη θα μπορούσαν να συγκροτούν την ομάδα που συγκεντρώνεται σε ένα «αρχηγείο» ενώ τα άλλα μέλη της ομάδας δρουν στις χώρες καταγωγής τους. Εν όψει του κόστους και της δέσμευσης που απαιτείται για την τοποθέτηση προσωπικού στο εξωτερικό, τέτοιου είδους διευθετήσεις θα μπορούσαν να αποδειχθούν ελκυστικές για τα κράτη μέλη. Ανάγκη να εξετάσει γεωγραφική βάση και να επιτρέπει ευελιξία, αν η έρευνα αποκαλύπτει μια διαφορετική περιοχή της επιχείρησης Δεν «υποχρέωση» να αποσπάσει μέλη στο εξωτερικό Θα πρέπει να δοθεί στις γλωσσικές ικανότητες των μελών της ομάδας για την προώθηση της επικοινωνίας 5.2. Ο επικεφαλής της ομάδας Κάθε ΚΟΕ πρέπει να έχει έναν ή περισσότερους επικεφαλής της ομάδας. Το άρθρο 13 της Σύμβασης ΑΔΣ 2000 προσφέρει διάφορες δυνατότητες και πάλι αφήνει περιθώρια εθνικών ερμηνειών. Δεν προσδιορίζεται αν ο επικεφαλής της ομάδας πρέπει να είναι δημόσιος κατήγορος, δικαστής ή ανώτερος αστυνομικός ή τελωνειακός. Δεδομένου ότι το θέμα αυτό σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από την εθνική νομοθεσία, εδώ δεν θα προταθούν λύσεις. Ωστόσο, δεδομένου ότι η ΚΟΕ έχει θεωρηθεί σε ορισμένα κράτη μέλη, ως «μια ειδική μορφή αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής», συνιστάται να είναι επικεφαλής ένας εκπρόσωπος της δικαστικής εξουσίας σε περιπτώσεις κατά τις οποίες τις ενέργειες κατευθύνουν ανακριτές και εισαγγελείς. Σε άλλες χώρες και ανάλογα με το εθνικό πλαίσιο, ίσως είναι σκόπιμο να ηγείται της ΚΟΕ κάποιος αξιωματικός επιβολής του νόμου. Το άρθρο 13 της Σύμβασης ΑΔΣ 2000 ορίζει ότι: «... επικεφαλής της ομάδας τοποθετείται εκπρόσωπος της αρμόδιας αρχής του κράτους μέλους, στο οποίο αυτή λειτουργεί, η οποία μετέχει στη διερεύνηση των εγκλημάτων...». Μία ερμηνεία είναι ότι η ΚΟΕ τελεί υπό μία μόνιμη ηγεσία, εγκατεστημένη στην κύρια έδρα επιχειρήσεων της ΚΟΕ. Κατ' άλλη ερμηνεία, ο επικεφαλής της ομάδας πρέπει να προέρχεται από το εκάστοτε κράτος μέλος στο οποίο συμβαίνει να είναι η ομάδα κατά τη διεξαγωγή των επιχειρήσεών της. Κάποια στήριξη στην ερμηνεία αυτή δίνει το υπόδειγμα συμφωνίας (βλέπε παράγραφο 6 και Παράρτημα 2), το οποίο ορίζει ότι ο επικεφαλής «εκπροσωπεί την αρμόδια αρχή του κράτους μέλους [ή των κρατών μελών] στο οποίο λειτουργεί η ΚΟΕ (...) και υπό την ηγεσία του οφείλουν να εκτελούν τα καθήκοντά τους τα μέλη της στο κράτος μέλος στο οποίο ανήκει». Η μέχρι σήμερα πείρα δείχνει ότι τα κράτη μέλη προτιμούν την επιλογή να έχουν περισσότερους επικεφαλής της ομάδας, αντί να επιλέγουν έναν επικεφαλής με συνολική ευθύνη /09 ΧΓ/γπ 7 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

8 Τα μέλη της ΚΟΕ χρειάζονται μια σαφή δομή ηγεσίας Είναι δεκτή μια «ρευστή» δομή ηγεσίας, ανάλογα με το γεωγραφικό πεδίο των επιχειρήσεων, εφόσον η δομή ηγεσίας παραμένει σαφής Θα πρέπει να εξεταστεί ο τύπος του επικεφαλής, δηλαδή αν θα είναι αστυνομικός/ τελωνειακός, δικαστής, εισαγγελέας -ανάλογα με τους αντίστοιχους ρόλους στα νομικά συστήματα των κρατών μελών που συμμετέχουν 5.3. Οι δραστηριότητες Τα μέλη της ομάδας εκτελούν τα καθήκοντά τους υπό την ηγεσία του επικεφαλής της ομάδας, λαμβάνοντας υπόψη τούς όρους που έθεσαν οι δικές τους αρχές στη συμφωνία για τη σύσταση της ΚΟΕ. Το θέμα αυτό πρέπει να ληφθεί πλήρως υπόψη κατά τη σύνταξη της συμφωνίας ΚΟΕ, έτσι ώστε τα μέλη της ομάδας, ιδίως εκείνα που αποσπώνται από άλλο κράτος μέλος, να έχουν επίγνωση τι είδους δομή ή δομές ιεραρχίας επικρατούν. Το άρθρο 13, παράγραφος 4, διακρίνει μεταξύ «μελών» και «αποσπασμένων μελών» που ενεργούν σε μια ΚΟΕ. Τα αποσπασμένα μέλη της ΚΟΕ είναι από κράτη μέλη άλλα από εκείνο στο οποίο λειτουργεί η ομάδα. Είναι δυνατό, σύμφωνα με το δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο λειτουργεί η ομάδα, να τους επιτρέπεται από τον/ τους επικεφαλής της ομάδας να είναι παρόντες κατά τη διεξαγωγή επιχειρησιακών δραστηριοτήτων, όπως οι κατ' οίκον έρευνες, και μπορεί ακόμη να τους ανατίθεται να προβούν σε ορισμένες ερευνητικές πράξεις, εφόσον αυτό εγκριθεί από τις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους λειτουργίας και από το κράτος μέλος απόσπασης. Ο επικεφαλής της ομάδας έχει το δικαίωμα να κάνει εξαιρέσεις από το γενικό κανόνα. Η έγκριση για την παρουσία τους και/ ή για την ανάληψη ερευνητικών δράσεων θα πρέπει επίσης να ρυθμίζεται στην επίσημη συμφωνία. Τα πιο καινοτόμα και ίσως τα πιο χρήσιμα στοιχεία του άρθρου 13 της Σύμβασης ΑΔΣ 2000 προβλέπονται στις παραγράφους 7 και 9. Όταν η ΚΟΕ χρειάζεται τη λήψη μέτρων έρευνας σε κάποιο κράτος μέλος, τα μέλη που είναι αποσπασμένα στην ομάδα μπορούν να ζητήσουν από τις αρμόδιες αρχές τους να λάβουν τα μέτρα αυτά. Η αίτηση θα πρέπει να εξεταστεί υπό τις προϋποθέσεις που θα ίσχυαν σε μια εθνική έρευνα. Σκοπός της διάταξης αυτής είναι να αποτραπεί η ανάγκη αιτήσεων δικαστικής συνδρομής, ακόμη και όταν το μέτρο έρευνας απαιτεί την άσκηση εξουσίας καταναγκασμού, όπως η εκτέλεση εντάλματος έρευνας. Αυτό είναι ένα από τα κύρια πλεονεκτήματα της ΚΟΕ. Για παράδειγμα, ένας Ολλανδός αστυνομικός αποσπασμένος σε ΚΟΕ που επιχειρεί στη Γερμανία θα μπορούσε να ζητήσει από τους συναδέλφους του αστυνομικούς στις Κάτω Χώρες να εκτελέσουν στις Κάτω Χώρες, εξ ονόματος της ΚΟΕ, ένα ένταλμα έρευνας που 13598/09 ΧΓ/γπ 8 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

9 εκδόθηκε σύμφωνα με το ολλανδικό δίκαιο. Ωστόσο, πρέπει να υπενθυμιστεί ότι το άρθρο 13 της Σύμβασης ΑΔΣ 2000 δεν υπερισχύει της εθνικής νομοθεσίας. Για παράδειγμα, ένας Ολλανδός υπάλληλος μπορεί να ζητήσει από Βρετανό ομόλογό του να αιτηθεί παρακολουθήσεις τηλεφώνου στο ΗΒ. Ωστόσο, η δυνατότητα να χρησιμοποιηθούν εν συνεχεία οι πληροφορίες σε δικαστικές διαδικασίες θα εξαρτάται πάντα από τις δύο αντίστοιχες εθνικές νομοθεσίες, και ως εκ τούτου αυτό χρειάζεται προσεκτική εξέταση. Αυτή η ανάγκη να ληφθεί υπόψη η εθνική νομοθεσία ισχύει και για τις παραγράφους 9 και 10, αν και οι διατάξεις αυτές παρέχουν ένα άλλο πολύτιμο πλεονέκτημα για τους ερευνητές: τα μέλη της ΚΟΕ μπορούν, πάντα σύμφωνα με το εθνικό τους δίκαιο, να παρέχουν στην ομάδα πληροφορίες που είναι διαθέσιμες στη χώρα τους. Για παράδειγμα, ένα μέλος της ομάδας μπορεί να παρέχει πληροφορίες σχετικά με στοιχεία συνδρομητή, πινακίδες αυτοκινήτων και ποινικό μητρώο από την πατρίδα του άμεσα στην ΚΟΕ, χωρίς οι πληροφορίες να διοχετεύονται μέσω των αρμόδιων κεντρικών εθνικών οργάνων. Ωστόσο, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι απαιτήσεις παραδεκτού, εφόσον οι παρεχόμενες πληροφορίες χρησιμοποιούνται και ως αποδεικτικά στοιχεία στην ποινική υπόθεση. Ενώ μέλη της ΚΟΕ επιτρέπεται να είναι μόνο αρμόδιες αρχές των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τρίτοι, είτε από την ΕΕ είτε όχι, μπορούν να μετέχουν στη λειτουργία της ΚΟΕ. Για παράδειγμα, σε μία ΚΟΕ μεταξύ Βελγίου και Κάτω Χωρών, θα μπορούσε να μετέχει ένας αξιωματικός του FBI από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, αλλά ποτέ να είναι μέλος ή αποσπασμένο μέλος. Τα δικαιώματα που παρέχονται στα μέλη της ομάδας δυνάμει του άρθρου 13 (για παράδειγμα το δικαίωμα να είναι παρόντα κατά τη λήψη μέτρων έρευνας) δεν ισχύουν για τα πρόσωπα αυτά, εκτός αν η συμφωνία αναφέρει ρητά το αντίθετο. Οι ΚΟΕ εν γένει και οι συμφωνίες ΚΟΕ δεν είναι δυνατό να υπερισχύουν, και δεν υπερισχύουν, του εσωτερικού δικαίου και των εσωτερικών υποχρεώσεων Σαφείς πληροφορίες και κατευθυντήριες γραμμές πρέπει να παρέχονται στους μετέχοντες, ειδικά ως προς: o Τις διαφορές στις αρχές που απαιτούνται για ορισμένα μέτρα καταναγκασμού o Προϋποθέσεις αποτελεσματικής χρήσης των ευρημάτων ως αποδεικτικών στοιχείων σε τυχόν δικαστικές διαδικασίες o Τι μπορεί να κοινολογηθεί αργότερα σε τυχόν ακροαματική διαδικασία o Εσωτερικές δομές ιεραρχίας Δυνατότητα τρίτων να είναι «μετέχοντες» σε ΚΟΕ, αλλά όχι «μέλη»: o Οι ρόλοι, ο σκοπός και τα καθήκοντα των μετεχόντων πρέπει να περιγράφονται με σαφήνεια στη συμφωνία ΚΟΕ, ιδίως διατάξεις περί ευθύνης o Οι μετέχοντες μπορούν να προέρχονται όχι μόνο από όργανα/ υπηρεσίες της ΕΕ, π.χ. Europol, Eurojust, OLAF, κλπ., αλλά και π.χ. από το FBI 13598/09 ΧΓ/γπ 9 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

10 Συμμετοχή τής Eurojust και της Europol Καθώς και τα δύο όργανα έχουν δημιουργηθεί προς στήριξη των κρατών μελών στον αγώνα τους κατά του οργανωμένου σοβαρού διασυνοριακού εγκλήματος, οι αντίστοιχες αρμοδιότητες και ευθύνες τους συνεπάγονται ότι η Eurojust και η Europol παίζουν κεντρικό ρόλο στις κοινές ομάδες έρευνας. Σύμφωνα με το άρθρο 12 της απόφασης-πλαισίου, καθώς και με διατάξεις της Σύμβασης ΑΔΣ 2000, η Eurojust και η Europol μπορούν να μετέχουν στις κοινές ομάδες έρευνας, χωριστά όπως και από κοινού. Περαιτέρω, το άρθρο 6 της συμφωνίας συνεργασίας μεταξύ Europol και Eurojust δίνει και στα δύο μέρη τη δυνατότητα να μετέχουν από κοινού, κατόπιν αιτήματος ενός ή περισσοτέρων κρατών μελών, στη δημιουργία κοινών ομάδων έρευνας και να υποστηρίζουν τις εθνικές δικαστικές αρχές και αρχές επιβολής του νόμου στις προκαταρκτικές συζητήσεις για τη σύσταση ΚΟΕ. Έτσι, οι δύο οργανισμοί, σε στενή συνεργασία, θα είναι στη διάθεση των αιτούντων κρατών μελών όταν αυτά σκέπτονται να συστήσουν ΚΟΕ. Ιδίως κατά την προπαρασκευαστική φάση αξιολόγησης και διαπραγμάτευσης, και οι δύο μπορούν να στηρίζουν τα κράτη μέλη παρέχοντας νομικές συμβουλές, καθώς και εμπειρογνωμοσύνη από προηγούμενη συμμετοχή σε ΚΟΕ. Επιπλέον, εγκαταστάσεις για συνεδριάσεις και διερμηνεία είναι στη διάθεση των κρατών μελών. Περαιτέρω, από το ρόλο τους κατά την ανταλλαγή πληροφοριών και το συντονισμό της αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής, η Europol και η Eurojust ίσως είναι σε θέση να εντοπίσουν κατάλληλες περιπτώσεις για σύσταση ΚΟΕ και, κατά συνέπεια, να ζητούν από τα κράτη μέλη να ενεργήσουν αναλόγως. Αν και δεν είναι υποχρεωτική η συμμετοχή της Eurojust και της Europol για τη σύσταση και τη λειτουργία μιας ΚΟΕ, και οι δύο μπορούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας και της επιχειρησιακής ικανότητας της ΚΟΕ και τη συνολική επιτυχία της έρευνας. Οι δύο οργανώσεις μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη διοικητική διαχείριση της ΚΟΕ. Και τα δύο μέρη μπορούν επίσης να λειτουργήσουν ως μεσάζοντες για την ανεύρεση -ή ως σύμβουλοι για τυχόν δυνατότητες- χρηματοδότησης. Για συγκεκριμένα παραδείγματα, βλέπε τον παρακάτω πίνακα. Τα εθνικά μέλη της Eurojust, ενεργώντας βάσει του εθνικού τους δικαίου, μπορούν να είναι μέλη μιας ΚΟΕ. Υπάλληλοι της Europol, της Eurojust και της OLAF που δεν ενεργούν βάσει του εθνικού τους δικαίου, μπορούν να μετέχουν στη λειτουργία της ΚΟΕ, αλλά δεν μπορούν να είναι επικεφαλής ή μέλη της. Σύμφωνα με το άρθρο 3α της σύμβασης Europol 4, υπάλληλοι της Ευρωπόλ δύνανται να μετέχουν σε ΚΟΕ «με βοηθητικό ρόλο», αλλά δεν μπορούν να συμμετέχουν στη λήψη αναγκαστικών μέτρων. 4 Βλ. ιδίως άρθρο 5 παρ. 1 (δ) και άρθρο 6 της Απόφασης του Συμβουλίου, της 6ης Απριλίου 2009, για την ίδρυση Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας (Ευρωπόλ), ΕΕ L 121 της 15 Μαΐου 2009, σ. 37. Η νέα αυτή απόφαση θα ισχύσει από 1ης Ιανουαρίου /09 ΧΓ/γπ 10 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

11 Έγκαιρη παροχή συμβουλών για το αν μια υπόθεση προσφέρεται για ΚΟΕ αντί των παραδοσιακών μέσων (συσκέψεων συντονισμού, παράλληλων ερευνών κ.λπ.) Έγκαιρη παροχή πρακτικών και νομικών συμβουλών σχετικά με τη συμφωνία ΚΟΕ και τις διατάξεις που πρέπει να περιέχει Διάθεση εγκαταστάσεων για συνεδριάσεις (π.χ. μεταφράσεις) και ασφαλούς περιβάλλοντος για τις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία, καθώς και για συνεδριάσεις συντονισμού Παροχή της εμπειρίας που αποκτήθηκε στην ΚΟΕ, καθώς και βασικά καθήκοντα συντονισμού και στήριξης σε διασυνοριακές έρευνες Παροχή αναλυτικής υποστήριξης Διευκόλυνση της ανταλλαγής πληροφοριών, καθώς και της υλοποίησης διεθνούς αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής με άλλες μη μετέχουσες χώρες Συμβουλές για τη δυνατότητα, τους όρους και τις διαδικασίες χρηματοδότησης Η συμφωνία ΚΟΕ Η Σύμβαση ΑΔΣ του 2000 προβλέπει ότι ΚΟΕ συνιστώνται βάσει γραπτής συμφωνίας. Όπως εξηγήθηκε προηγουμένως, το νομικό πλαίσιο για τη σύσταση και λειτουργία μιας ΚΟΕ επιτρέπει ευρεία διακριτική ευχέρεια, και γι' αυτό η συμφωνία έχει κρίσιμη σημασία για όλα τα μέρη. Από τη μία πλευρά, η μέχρι τώρα εμπειρία δείχνει ότι είναι προτιμότερο να συμφωνηθούν ευθύς εξ αρχής λεπτομερείς διευθετήσεις, ώστε να αποφευχθεί η ανάγκη χρονοβόρων συζητήσεων κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της ΚΟΕ. Από την άλλη, υπενθυμίζεται ότι οι ερευνητικές δράσεις και η συγκέντρωση αποδεικτικών στοιχείων συχνά πρέπει να αρχίσει γρήγορα, οπότε μακρές συζητήσεις περί της συμφωνίας καλό είναι να αποφεύγονται. Αφού το άρθρο 13 της Σύμβασης ΑΔΣ 2000 επιτρέπει να τροποποιείται ανά πάσα στιγμή η συμφωνία, θα πρέπει να προτιμάται η ταχεία διεκπεραίωση της συμφωνίας παρά η διεξαγωγή μακρών συζητήσεων για κάθε λεπτομέρεια. Στο πλαίσιο αυτό, ένας από τους σκοπούς του παρόντος εγχειριδίου είναι να επιτρέψει στις αρμόδιες αρχές και τους επαγγελματίες να λάβουν υπόψη όλα τα στοιχεία της νομοθεσίας στη γραπτή συμφωνία ενώ ταυτόχρονα θα τους επιτρέπει να αρχίσουν την έρευνα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Στις 8 Μαΐου 2003, το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέδωσε σύσταση για ένα υπόδειγμα συμφωνίας 5. Επιπλέον, ορισμένα κράτη μέλη έχουν ήδη συμφωνήσει μεταξύ τους σχέδια μοντέλων ΚΟΕ για να επιταχύνουν τη διαδικασία συμφωνίας. 5 Σύσταση του Συμβουλίου της 8ης Μαΐου 2003 σχετικά με υπόδειγμα συμφωνίας για τη σύσταση κοινής ομάδας έρευνας (ΕΕ C 121 της , σ. 1) /09 ΧΓ/γπ 11 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

12 Στο Παράρτημα 2 γίνεται αναφορά στο υπόδειγμα συμφωνίας, στην οποία περιλαμβάνονται προτάσεις που θα πρέπει να εξεταστούν στο πλαίσιο των συναφών τμημάτων της συμφωνίας. Επιπλέον, περιέχονται προτάσεις για τη διατύπωση της συμφωνίας. Με δεδομένη την πολυπλοκότητα των ποινικών ερευνών και την ποικιλία και τις διαφορές που υπάρχουν στις εθνικές νομοθεσίες, είναι σχεδόν αδύνατο να δοθούν συμβουλές και συστάσεις όσον αφορά το τελικό περιεχόμενο της σύμβασης. Παρ' όλα αυτά, η συνημμένη συμφωνία αντικατοπτρίζει το υπόδειγμα συμφωνίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και πρακτικές εμπειρίες και γραπτές συμφωνίες που έχουν συλλέξει μέχρι σήμερα η Europol και η Eurojust. Θα πρέπει να τονιστεί ότι οι δύο οργανισμοί είναι διαθέσιμοι ανά πάσα στιγμή να βοηθήσουν τα κράτη μέλη στην εκπόνηση της συμφωνίας τους. Η συμφωνία ΚΟΕ μπορεί να είναι ανακοινώσιμη σε ορισμένες περιπτώσεις σε μεταγενέστερες δικαστικές διαδικασίες γι' αυτό, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα εξής: o ο καθορισμός του σκοπού της ΚΟΕ, για να αποφευχθεί να αποκαλυφθούν άλλοι πιθανοί ύποπτοι για τους οποίους εξακολουθούν να διεξάγονται άλλες έρευνες o η ταυτότητα των μελών της ομάδας μπορεί να αποσταλεί σε παράρτημα ή χωριστά, πράγμα που ίσως εξαλείψει την ανάγκη να αποκαλυφθεί η ταυτότητα π.χ. μυστικών αστυνομικών, εμπειρογνωμόνων κ.λπ. Η συμφωνία θα πρέπει να περιέχει βασικές διατάξεις και σαφείς ορισμούς των ρόλων των μελών και των μετεχόντων Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για μια συμφωνία, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ο κεντρικός στόχος της ΚΟΕ, μαζί με τις διαφορές στη νομική διαδικασία, τους κανόνες αποδείξεως και τις αρχές που είναι αρμόδιες για ορισμένα μέτρα καταναγκασμού Καθώς κάθε ΚΟΕ είναι διακριτή, το υπόδειγμα συμφωνίας ΚΟΕ μπορεί να μην ταιριάζει σε όλες τις περιπτώσεις ωστόσο, παρέχει ένα χρήσιμο οδηγό για θέματα τα οποία πρέπει να καλύπτονται σε κάθε συμφωνία 13598/09 ΧΓ/γπ 12 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

13 Συμπέρασμα Οι ΚΟΕ είναι ένα εργαλείο για συνδρομή και διευκόλυνση μιας ειδικής έρευνας που αφορά τη διασυνοριακή εγκληματικότητα, καθώς και για την οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Οι χώρες που έχουν συμμετάσχει σε ΚΟΕ επέδειξαν συχνά σημαντική αύξηση της προθυμίας τους να χρησιμοποιήσουν ΚΟΕ και άλλες μορφές διασυνοριακής συνεργασίας. Οι ΚΟΕ δεν είναι το κατάλληλο εργαλείο για όλες τις διασυνοριακές έρευνες, αλλά οι επαγγελματίες θα πρέπει να γνωρίζουν τα σημαντικά οφέλη τους και να είναι σε θέση να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με τη χρήση τους. Για περαιτέρω πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήστε με τα εθνικά σας γραφεία Eurojust/ Europol ή δείτε την ιστοσελίδα ΚΟΕ μέσω των συνδέσμων που δίνονται στην ιστοσελίδα τόσο της Europol ( όσο και της Eurojust ( /09 ΧΓ/γπ 13 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

14 Παράρτημα 1 Εθνική Νομοθεσία για τις κοινές ομάδες έρευνας Αυστρία Ομοσπονδιακός Νόμος περί αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής σε ποινικές υποθέσεις (Bundesgesetz über die justizielle Zusammenarbeit in Strafsachen mit den Mitgliedstaaten der Europäischen Ένωση), άρθρα και EU-JZG. Βέλγιο Άρθρα 8-10 του Νόμου της 9 Δεκεμβρίου 2004 περί αμοιβαίας διεθνούς νομικής συνδρομής σε ποινικές υποθέσεις, τα οποία τροποποιούν το άρθρο 90 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Βουλγαρία Άρθρο 476, παράγραφος 3 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και άρθρο 13 της Σύμβασης ΑΔΣ του Κύπρος Νόμος περί Κοινών Ερευνών του 2004, Νόμος αριθ. 244 (I)/2004. Τσεχική Δημοκρατία Κώδικας Ποινικής Δικονομίας, παράγραφοι 442 και 443 (Νόμος. αριθ. 141/1961 Coll. όπως τροποποιήθηκε με το Νόμο αριθ. 539/2004 Coll.). Δανία Η εφαρμογή μέσω ειδικών διατάξεων δεν κρίθηκε απαραίτητη. Αυτό έγινε στο πλαίσιο της αιτιολογικής έκθεσης για το σχέδιο εφαρμογής της σύμβασης περί αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής τού Εσθονία Τμήμα 3 (αμοιβαία συνδρομή σε ποινικές υποθέσεις) του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, παράγραφος /09 ΧΓ/γπ 14 Παράρτημα 1 στo ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

15 Φινλανδία Φινλανδικός Νόμος αριθ. 1313/2002, τμήμα 8. Γαλλία Άρθρο 17 ενός νόμου που ψηφίστηκε στις 9 Μαρτίου 2004 και θεσπίζει δύο νέα άρθρα του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, και συγκεκριμένα τα άρθρα και άρθρο D Γερμανία Άρθρο 93 του Νόμου για την αμοιβαία δικαστική συνδρομή σε ποινικές υποθέσεις (Gesetz über die internationale Rechtshilfe in Strafsachen, IRG) και άρθρο 13 της ΑΔΣ Ελλάδα Η Ελλάδα δεν έχει ακόμη επικυρώσει τη Σύμβαση ΑΔΣ Η εφαρμογή όμως της απόφασηςπλαισίου ΚΟΕ βασίζεται στο νόμο 3663/2008, άρθρα 13 έως 24. Ουγγαρία Άρθρα και του Νόμου αριθ. CXXX της 2003 περί συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις με τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Άρθρα του Νόμου αριθ. LIV της 2002 για τη διεθνή συνεργασία των υπηρεσιών επιβολής του νόμου. Ιρλανδία Νόμος περί Ποινικής Δικαιοσύνης Ο Νόμος αυτός τροποποιεί τα τμήματα 3 και 4 του Νόμου Garda Síochána του Καταργεί το τμήμα 5 του Νόμου Europol Ιταλία Η Ιταλία δεν έχει ακόμη εφαρμόσει την απόφαση-πλαίσιο 465/2002 για τις κοινές ομάδες έρευνας, ούτε έχει επικυρώσει τη Σύμβαση ΑΔΣ Λετονία Κώδικας Ποινικής Δικονομίας της Λετονίας, άρθρα /09 ΧΓ/γπ 15 Παράρτημα 1 στo ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

16 Λιθουανία Κώδικας Ποινικής Δικονομίας, άρθρο 171 παρ. 3 και «Συστάσεις σχετικά με τη δημιουργία και λειτουργία κοινών διεθνών ομάδων έρευνας» που εγκρίθηκαν από τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας της Λιθουανίας, διάταξη της (δημοσιεύθηκε No ). Λουξεμβούργο Νόμος της 21 Μαρτίου 2006 για τις κοινές ομάδες έρευνας (Memorial A n O 57, 31/3/2006). Mάλτα Άρθρο 435E παρ. 5 του Ποινικού Κώδικα της Mάλτας (προστέθηκε με την IX και τροποποιήθηκε με την III ). Επιπλέον, τμήματα 628A και 628B του Ποινικού Κώδικα σχετικά με την αμοιβαία συνδρομή σε ποινικές υποθέσεις (προστέθηκαν με την IX ). Κάτω Χώρες Κώδικας Ποινικής Δικονομίας, άρθρα 552qa 552qe. Νορβηγία Στη Νορβηγία δεν υπάρχει ειδικός νόμος περί συμμετοχής σε ΚΟΕ. Η Νορβηγία εφαρμόζει την ΑΔΣ 2000, άρα και το άρθρο 13. Η εφαρμογή/ επικύρωση πιθανότατα θα έχουν ολοκληρωθεί εντός του Ωστόσο, κατ' αρχήν, δεν υπάρχουν τυπικά προσκόμματα στη νορβηγική νομοθεσία που να αποτρέπουν τη Νορβηγία να μετάσχει σε ΚΟΕ, εάν κληθεί προς τούτο. Πολωνία Άρθρα 589b, 589c, 589d, 589e και 589f του πολωνικού Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Πορτογαλία Νόμος 48/2003 (αμοιβαία δικαστική συνδρομή σε ποινικές υποθέσεις). Το κεφάλαιο για την αμοιβαία δικαστική συνδρομή σε ποινικές υποθέσεις (κεφάλαιο Ι) αποτελεί μέρος του νόμου για την «διεθνή δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις» (νόμος αρ. 144/1999). Ο νόμος αρ. 48/2003 προσθέτει νέα άρθρα (145 Α & Β) στο κεφάλαιο αυτό. Επιπλέον, το άρθρο 145 του νόμου 148/2003 αναφέρεται στις ΚΟΕ /09 ΧΓ/γπ 16 Παράρτημα 1 στo ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

17 Ρουμανία Νόμος αριθ. 302/2004 σχετικά με τη διεθνή δικαστική συνεργασία στον ποινικό τομέα, ο οποίος τροποποιήθηκε με το νόμο αρ. 224/ άρθρο 169 νόμος αρ. 368/2004 που επικύρωσε το δεύτερο Πρόσθετο Πρωτόκολλο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τη δικαστική συνδρομή στον ποινικό τομέα - Παράρτημα - Άρθρο 20. Σλοβακία Κώδικας Ποινικής Δικονομίας (νόμος αριθ. 301/2005), παράγραφος 10 (9), Ποινικός Κώδικας (νόμος αριθ. 300/2005), Παράγραφος 128 (1). Κώδικας Ποινικής Δικονομίας (νόμος αριθ. 301/2005), Παράγραφος 10 (9) - περιγράφει τους κανόνες που σχετίζονται με ΚΟΕ (τα μέλη ΚΟΕ θεωρούνται αστυνομικοί ποιος είναι επικεφαλής μιας ΚΟΕ οι λόγοι για τους οποίους είναι δυνατό να συσταθεί κλπ.). Ποινικός Κώδικας (νόμος αριθ. 300/2005), Παράγραφος 128 (1) - ορίζει ποιος είναι δημόσιος φορέας (μεταξύ άλλων και τα μέλη της ΚΟΕ, επειδή θεωρούνται αστυνομικοί). Σλοβενία Άρθρο 160.b του Νόμου Ποινικής Δικονομίας. Ισπανία Νόμος 11/2003 της 21ης Μαΐου για τις κοινές ομάδες έρευνας στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και Οργανικός Νόμος 3/ 2003 της 21ης Μαΐου για το καθεστώς ποινικής ευθύνης των μελών των κοινών ομάδων έρευνας που λειτουργούν στην Ισπανία. Σουηδία «Νόμος περί ορισμένων μορφών διεθνούς συνεργασίας κατά την ποινική έρευνα», τμήμα 1, Τμήμα 2-9 και «Διάταγμα για ορισμένες μορφές διεθνούς συνεργασίας κατά την ποινική έρευνα». Ηνωμένο Βασίλειο Απόφαση πλαίσιο του Συμβουλίου ή/ και άρθρο 13 της Σύμβασης ΑΔΣ 2000, επίσης Police Reform Act 2002, τμήματα 103 και 104 και Crime (International Cooperation) Act 2003, τμήμα /09 ΧΓ/γπ 17 Παράρτημα 1 στo ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

18 Παράρτημα 2 Κείμενο της Σύστασης του Συμβουλίου της 8ης Μαΐου 2003 σχετικά με υπόδειγμα συμφωνίας για τη σύσταση κοινής ομάδας έρευνας, μαζί με παραδείγματα διατύπωσης για να διευκολυνθεί η χρήση τού εν λόγω υποδείγματος συμφωνίας [* Σημ. Παρακαλώ σημειώστε τη δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα τόσο της απόφασης 2009/426/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, για την ενίσχυση της Eurojust και την τροποποίηση της απόφασης 2002/187/ΔΕΥ σχετικά με τη σύσταση της Eurojust προκειμένου να ενισχυθεί η καταπολέμηση των σοβαρών μορφών εγκλήματος (ΕΕ L 138, , σ. 14), όσο και της απόφασης 2009/371/ΔΕΥ του Συμβουλίου, της 6ης Απριλίου 2009, για την ίδρυση Ευρωπαϊκής Αστυνομικής Υπηρεσίας (Ευρωπόλ) (ΕΕ L 121 της , σ. 37)]. Σύμφωνα με το άρθρο 13 της Σύμβασης της 29ης Μαΐου 2000 για την αμοιβαία δικαστική συνδρομή επί ποινικών υποθέσεων μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης («σύμβαση») 6 και την απόφαση πλαίσιο του Συμβουλίου της 13ης Ιουνίου 2002 σχετικά με τις κοινές ομάδες έρευνας («απόφαση πλαίσιο») 7 1. Μέρη της Συμφωνίας Συνάπτεται συμφωνία για τη σύσταση κοινής ομάδας έρευνας (εφεξής συντομογραφικά ΚΟΕ) μεταξύ των ακόλουθων μερών : 1. [Όνομα του πρώτου φορέα/αρχής κράτους μέλους, ως μέρους της συμφωνίας] και [Όνομα του δεύτερου φορέα/αρχής κράτους μέλους, ως μέρους της συμφωνίας] ( ) 6 7 EE C 197, , σ. 3. EE L 162, , σ /09 ΧΓ/γπ 18 Παράρτημα 2 στo ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

19 [Όνομα του τελευταίου φορέα/αρχής κράτους μέλους, ως μέρους της συμφωνίας] Τα Μέρη της συμφωνίας μπορούν να αποφασίζουν από κοινού να καλούν φορείς/αρχές άλλων κρατών μελών να καθίστανται Μέρη της παρούσας συμφωνίας. Για πιθανές ρυθμίσεις με τρίτες χώρες, όργανα αρμόδια δυνάμει διατάξεων που εξεδόθησαν στα πλαίσια των Συνθηκών και διεθνή όργανα που συμμετέχουν στις δραστηριότητες της ΚΟΕ, βλέπε προσάρτημα. 2. Σκοπός της ΚΟΕ Η Συμφωνία καλύπτει τη σύσταση ΚΟΕ με τον εξής σκοπό : [Περιγραφή του συγκεκριμένου σκοπού για τον οποίο συνίσταται η ΚΟΕ] Τα Μέρη μπορούν από κοινού να επαναπροσδιορίζουν το συγκεκριμένο σκοπό της ΚΟΕ. Ενδεχ. προτάσεις διατύπωσης: Η ΚΟΕ έχει συσταθεί για να διερευνήσει το αδίκημα (τα αδικήματα) / τις δραστηριότητες της εγκληματικής οργάνωσης Χ με στόχο να παράσχει πληροφορίες και στοιχεία για δικαστικές διαδικασίες. Η ΚΟΕ θα συσταθεί για να εξαρθρώσει την εγκληματική οργάνωση x. 3. Χρονικό διάστημα που καλύπτεται από τη Συμφωνία Κατά τα οριζόμενα από την παράγραφο 1 του άρθρου 13, της Σύμβασης και από την παράγραφο 1 του άρθρου 1 της απόφασης πλαισίου, οι ΚΟΕ συνίστανται για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα. Όσον αφορά την παρούσα συμφωνία, η ΚΟΕ μπορεί να λειτουργεί επί το ακόλουθο χρονικό διάστημα : από [ημερομηνία] 13598/09 ΧΓ/γπ 19 Παράρτημα 2 στo ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

20 μέχρι [ημερομηνία] Η προσδιοριζόμενη με τη Συμφωνία καταληκτική ημερομηνία μπορεί να παραταθεί με κοινή συμφωνία των Μερών. Στην περίπτωση αυτή, το κείμενο της Συμφωνίας ενημερώνεται. Ενδεχ. προτάσεις διατύπωσης: Η ΚΟΕ θα λειτουργήσει για περίοδο έξι (6) μηνών από την ημερομηνία υπογραφής τής παρούσας συμφωνίας. Η ΚΟΕ μπορεί να τερματιστεί ανά πάσα στιγμή, με αμοιβαία συναίνεση των εμπλεκομένων μερών, και μπορεί να παραταθεί για ορισμένο χρονικό διάστημα με κοινή συναίνεση. 4. Κράτος μέλος ή κράτη μέλη όπου πρόκειται να λειτουργεί η ΚΟΕ Η ΚΟΕ θα λειτουργεί στο εξής κράτος μέλος (στα εξής κράτη μέλη). [Προσδιορίζεται το κράτος μέλος ή τα κράτη μέλη όπου πρόκειται να λειτουργεί η ΚΟΕ] Κατά τα οριζόμενα από το στοιχείο (β), της παραγράφου 3 του άρθρου 13, της Σύμβασης και από το στοιχείο (β) της παραγράφου 3, του άρθρου 1 της απόφασης πλαισίου, η ΚΟΕ διεξάγει τις εργασίες της τηρώντας πλήρως το δίκαιο του κράτους μέλους όπου λειτουργεί. Αν η ΚΟΕ μεταφέρει την επιχειρησιακή της βάση σε άλλο κράτος μέλος, εφαρμόζεται πλέον το δίκαιο αυτού του άλλου κράτους μέλους. 5. Επικεφαλής της ΚΟΕ 8 Τα Μέρη έχουν ορίσει ως επικεφαλής της ΚΟΕ, υπό την ηγεσία του οποίου οφείλουν να εκτελούν τα καθήκοντά τους τα μέλη της στο κράτος μέλος στο οποίο ανήκει, το εξής άτομο που εκπροσωπεί την αρμόδια αρχή του κράτους μέλους στο οποίο λειτουργεί η ΚΟΕ : 8 Εφαρμόζεται το άρθρο 1 παράγραφος 3, (α), της απόφασης πλαισίου του Συμβουλίου, δηλαδή επικεφαλής της ομάδας τοποθετείται εκπρόσωπος της συμμετέχουσας στην διερεύνηση εγκλημάτων αρμόδιας αρχής του κράτους μέλους στο οποίο η ομάδα λειτουργεί /09 ΧΓ/γπ 20 Παράρτημα 2 στo ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

21 ΚΡΑΤΟΣ ΜΕΛΟΣ ΟΝΟΜΑ ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟΣΠΑΣΜΕΝΟΣ ΑΠΟ [ΟΝΟΜΑ ΑΡΧΗΣ] Εάν κάποιο από αυτά τα πρόσωπα κωλύεται να εκτελέσει τα καθήκοντά του, αντικαταστάτης του/της θα γνωστοποιείται με επιστολή του προϊσταμένου του/της που απευθύνεται στα άλλα μέρη. 6. Μέλη της ΚΟΕ Μέλη της ΚΟΕ είναι τα εξής πρόσωπα : Σημείωση: Για την ευθύνη των μελών της ΚΟΕ, αποσπασμένων ή μη (αλλά όχι των συμμετεχόντων), βλ. τα άρθρα 2 και 3 της απόφασης-πλαισίου για τις ΚΟΕ, καθώς και πανομοιότυπες διατάξεις στα άρθρα 15 και 16 της Σύμβασης του 2000 για την αμοιβαία δικαστική συνδρομή σε ποινικές υποθέσεις 6.1. Δικαστικές Αρχές ΚΡΑΤΟΣ ΜΕΛΟΣ ΟΝΟΜΑ ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟΣΠΑΣΜΕΝΟΣ ΑΠΟ [ΟΝΟΜΑ ΑΡΧΗΣ] Εάν κάποιο από αυτά τα πρόσωπα κωλύεται να εκτελέσει τα καθήκοντά του, ο αντικαταστάτης του/της θα γνωστοποιείται με επιστολή του προϊσταμένου του/της που απευθύνεται στα άλλα μέρη Αστυνομικές Αρχές 9 ΟΝΟΜΑ ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟΣΠΑΣΜΕΝΟΣ ΑΠΟ [ΟΝΟΜΑ ΑΡΧΗΣ] 9 Στις αστυνομικές αυτές αρχές επιτρέπεται να περιλαμβάνονται και μέλη των εθνικών μονάδων της Ευρωπόλ, των κρατών μελών. Οι εθνικές αυτές μονάδες εδρεύουν στα κράτη μέλη και είναι αρχές της εθνικής αστυνομίας. Και οι αξιωματικοί σύνδεσμοι των κρατών μελών στην Ευρωπόλ διατηρούν κατ αρχήν την ικανότητα να δρουν ως αρχή της εθνικής αστυνομίας /09 ΧΓ/γπ 21 Παράρτημα 2 στo ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

22 Εάν κάποιο από αυτά τα πρόσωπα κωλύεται να εκτελέσει τα καθήκοντά του, αντικαταστάτης του/της θα γνωστοποιείται με επιστολή του προϊσταμένου του/της που απευθύνεται στα άλλα μέρη Εθνικά μέλη της Ευρωπαϊκής Μονάδας Δικαστικής Συνεργασίας που δρουν σύμφωνα με το εθνικό τους δίκαιο 10 ΟΝΟΜΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΑ Η ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΡΑΤΟΣ ΜΕΛΟΣ Εάν κάποιο από αυτά τα πρόσωπα κωλύεται να εκτελέσει τα καθήκοντά του, αντικαταστάτης του/της θα γνωστοποιείται με επιστολή του προϊσταμένου του/της που απευθύνεται στα άλλα μέρη. 7. Συμμετοχή υπαλλήλων της Ευρωπόλ/της Eurojust/της Επιτροπής (OLAF) ή άλλων οργάνων που έχουν συσταθεί σύμφωνα με τη Συνθήκη ΕΕ, καθώς και υπαλλήλων τρίτων χωρών Τα Μέρη της παρούσας συμφωνίας συμφωνούν να ζητήσουν/να δεχθούν την πρόταση για συμμετοχή της Ευρωπόλ/της Eurojust/της Επιτροπής OLAF) σύμφωνα με τις ρυθμίσεις που παρατίθενται στο προσάρτημα της παρούσας συμφωνίας. [Το παρόν κεφάλαιο μπορεί να αναφέρει εάν υπάλληλοι της Ευρωπόλ/της Eurojust/της Επιτροπής (OLAF) συμμετέχουν στην ΚΟΕ. Στην περίπτωση της Eurojust αυτό αφορά την συμμετοχή της ως συλλογικού σώματος και όχι την δράση της μέσω των εθνικών μελών. Τα Μέρη συμφωνούν ότι οι ακριβείς ρυθμίσεις σύμφωνα με τις οποίες θα συμμετέχουν στην ΚΟΕ υπάλληλοι της Ευρωπόλ/της Από την παράγραφο 3 του άρθρου 9 της απόφασης του Συμβουλίου περί Eurojust, της 28ης Φεβρουαρίου 2002, σχετικά με τη σύσταση της Eurojust προκειμένου να ενισχυθεί η καταπολέμηση των σοβαρών μορφών εγκλήματος προκύπτει ότι τα εθνικά μέλη της εν λόγω μονάδας επιτρέπεται να ενεργούν σε σχέση με αλλοδαπές δικαστικές αρχές (δηλαδή να συμμετέχουν σε ΚΟΕ) όπως ορίζει κάθε κράτος μέλος. Η Eurojust, σύμφωνα με το σημείο α) του άρθρου 7 της Απόφασης Eurojust, μπορεί με πρωτοβουλία της να προτείνει την σύσταση μιας ΚΟΕ. Το μελλοντικό επίσης άρθρο 3β της Σύμβασης της Eurojust, το οποίο θα προστεθεί στο κείμενο με την έναρξη, της ισχύος του Πρωτοκόλλου που τροποποιεί την Σύμβαση της Ευρωπόλ, το οποίο καταρτίστηκε με την πράξη του Συμβουλίου της 28ης Νοεμβρίου 2002 (ΕΕ, C 312 της ) σελ. 3 θα παρέχει στην Ευρωπόλ την δυνατότητα να απευθύνει στα κράτη μέλη αίτημα για την έναρξη ή τον συντονισμό ποινικής διερεύνησης. Σημειώνεται ότι η συμμετοχή αυτή δεν είναι υποχρεωτική, αλλά εξαρτάται από τις περιστάσεις της έρευνας και την αρμοδιότητα κάθε οργάνου να συμμετέχει στις δραστηριότητες μιας ΚΟΕ /09 ΧΓ/γπ 22 Παράρτημα 2 στo ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

23 Eurojust/της Επιτροπής (OLAF), θα περιέχονται σε ξεχωριστή συμφωνία 13 με την Ευρωπόλ/την Eurojust/την Επιτροπή (OLAF), η οποία θα επισυναφθεί στην παρούσα συμφωνία.] 8. Γενικοί όροι της Συμφωνίας Εφαρμόζονται εν γένει τα οριζόμενα από το άρθρο 13 της Σύμβασης και την απόφαση πλαίσιο, όπως τα εφαρμόζει κάθε επί μέρους κράτος μέλος όπου λειτουργεί η ΚΟΕ. 9. Ειδικές ρυθμίσεις της Συμφωνίας Στην παρούσα Συμφωνία ενδέχεται να εφαρμόζονται οι εξής ειδικές ρυθμίσεις (σημειώνεται ότι ορισμένες από τις πτυχές αυτές ρυθμίζονται επίσης από τη Σύμβαση και την απόφαση πλαίσιο) : (Προστίθενται, αν συντρέχει η περίπτωση. Ακολουθεί ενδεικτική επισήμανση ορισμένων τομέων που ίσως χρειαστεί να περιγραφούν αναλυτικότερα). 9.1 Όροι ενδεχόμενης εξαίρεσης αποσπασμένων μελών της ΚΟΕ κατά τη λήψη μέτρων έρευνας 9.2 Ειδικοί όροι υπό τους οποίους επιτρέπεται η διεξαγωγή ερευνών στο κράτος μέλος λειτουργίας από αποσπασμένα μέλη 9.3 Ειδικοί όροι υπό τους οποίους ένα αποσπασμένο μέλος μιας ΚΟΕ μπορεί να ζητήσει από τις δικές του εθνικές αρχές να λάβουν μέτρα που ζητεί η ΚΟΕ, χωρίς να υποβληθεί ειδική προς τούτο επιστολή 9.4 Προϋποθέσεις υπό τις οποίες μπορεί να ζητηθεί βοήθεια στα πλαίσια της σύμβασης περί αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής, και άλλων διευθετήσεων 13 Η ξεχωριστή αυτή συμφωνία, εκτός των άλλων, θα πρέπει να προσδιορίζει εάν τα δικαιώματα που παρέχονται στα μέλη και στα αποσπασμένα μέλη δυνάμει της απόφασης πλαισίου ή του άρθρου 13 της Σύμβασης ισχύουν και για τους υπαλλήλους του εν λόγω οργάνου που συμμετέχουν στην ΚΟΕ /09 ΧΓ/γπ 23 Παράρτημα 2 στo ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

24 9.5 Προϋποθέσεις υπό τις οποίες τα αποσπασμένα μέλη μπορούν να κοινοποιούν πληροφορίες προερχόμενες από τις αποσπώσες αρχές 9.6 Ειδικοί κανόνες προστασίας δεδομένων 9.7 Όροι υπό τους οποίους τα αποσπασμένα μέλη μπορούν να φέρουν/να χρησιμοποιούν οπλισμό 9.8 Παραπομπές σε άλλες τυχόν ισχύουσες διατάξεις ή ρυθμίσεις σχετικά με τη σύσταση και λειτουργία των ΚΕΟ 10. Διοργανωτικές ρυθμίσεις Οι αρμόδιες αρχές της [όνομα κράτους μέλους] θα προβούν στις αναγκαίες οργανωτικές ρυθμίσεις ώστε να μπορέσει η ΚΟΕ να εκτελέσει το έργο της. Ακολουθεί απαρίθμηση των τομέων που εμπίπτουν στην αποκλειστική αρμοδιότητα είτε της [όνομα κράτους μέλους] είτε των άλλων μερών είτε σε καταμερισμό βαρών μεταξύ των αρμόδιων αρχών της [όνομα κράτους μέλους] και των άλλων μερών. (ο παρακάτω κατάλογος είναι απλώς ενδεικτικός τομέων που ενδέχεται να πρέπει να μνημονευθούν) 10.1 Έξοδα λειτουργίας της ΚΟΕ 10.2 Στέγαση γραφείων 10.3 Οχήματα 10.4 Άλλος τεχνικός εξοπλισμός 10.5 Επιμίσθια για τα αποσπασμένα μέλη της ΚΟΕ 10.6 Ασφάλιση των αποσπασμένων μελών της ΚΟΕ 10.7 Χρήση αξιωματικών συνδέσμων 13598/09 ΧΓ/γπ 24 Παράρτημα 2 στo ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

25 10.8 Χρήση του Ευρωπαϊκού Δικαστικού Δικτύου 10.9 Γλώσσα που χρησιμοποιείται για τις επικοινωνίες Έγινε στ [Τόπος υπογραφής], [ημερομηνία] [Υπογραφές όλων των Μερών] 13598/09 ΧΓ/γπ 25 Παράρτημα 2 στo ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

26 ΠΡΟΣΑΡΤΗΜΑ ΣΤΟ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΚΟΙΝΗΣ ΟΜΑΔΑΣ EΡΕΥΝΑΣ Συμφωνία με την Ευρωπόλ/την Eurojust/την Επιτροπή (OLAF) τα όργανα τα αρμόδια δυνάμει διατάξεων που έχουν εκδοθεί στα πλαίσια των Συνθηκών, άλλα διεθνή όργανα ή τρίτες χώρες 1. Μέρη της Συμφωνίας Η Ευρωπόλ/η Eurojust/η Επιτροπή (OLAF) και η [όνομα του πρώτου φορέα/αρχής κράτους μέλους ως μέρους της συμφωνίας], η [όνομα του δεύτερου φορέα/αρχής κράτους μέλους ως μέρους της συμφωνίας] και η [όνομα του φορέα/αρχής κράτους μέλους ως μέρους της συμφωνίας] συμφώνησαν ότι οι υπάλληλοι της [Ευρωπόλ] [Eurojust] [της Επιτροπής (OLAF)] 14 θα συμμετέχουν στην κοινή ομάδα έρευνας που αποφάσισαν να συστήσουν με συμφωνία της [ημερομηνία και τόπος της συμφωνίας στην οποία επισυνάπτεται η παρούσα συμφωνία]. Η συμμετοχή αυτή θα υπόκειται στους ακόλουθους όρους. 2. Συμμετέχοντες υπάλληλοι Στην ΚΟΕ θα συμμετέχουν οι κάτωθι υπάλληλοι της Ευρωπόλ/Eurojust/ της Επιτροπής (OLAF) ΟΝΟΜΑ ΒΑΘΜΟΣ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΕΝΟΣ ΑΠΟ [ΟΝΟΜΑ ΑΡΧΗΣ] Εάν κάποιο από αυτά τα πρόσωπα κωλύεται να εκτελέσει τα καθήκοντά του, αντικαταστάτης του/της θα γνωστοποιείται με επιστολή του προϊσταμένου του/της που απευθύνεται στα άλλα μέρη. 14 Διαγράφεται ό,τι δεν ισχύει /09 ΧΓ/γπ 26 Παράρτημα 2 στo ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL

27 3. Ειδικές ρυθμίσεις 3.1. Είδος βοηθείας 3.2. Παρεχόμενος τεχνικός εξοπλισμός 4. Δικαιώματα που παρέχονται στους υπαλλήλους της Ευρωπόλ/της Eurojust/της Επιτροπής (OLAF) των οργάνων που είναι αρμόδια δυνάμει διατάξεων που έχουν εκδοθεί στα πλαίσια των Συνθηκών, άλλων διεθνών οργάνων ή τρίτων χωρών, που συμμετέχουν στην ΚΟΕ 5. Ρυθμίσεις για τη συμμετοχή τρίτων χωρών στην ΚΟΕ Ημερομηνία/υπογραφές 13598/09 ΧΓ/γπ 27 Παράρτημα 2 στo ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ DG H 2B EL