Παράγοντες που επηρεάζουν την ανύψωση του αερόστατου

Transcript

1 Παράγοντες που επηρεάζουν την ανύψωση του αερόστατου (ΣΙΜΟΝΗ ΦΩΤΙΟΥ) Όνομα μαθήτριας:κριστη ΑΧΙΛΛΕΩΣ(ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΓΙΟΥ ΔΟΜΕΤΙΟΥ) Τίτλος Διερεύνησης Ποιοι είναι οι παράγοντες που επηρεάζουν την ανύψωση του αερόστατου; Σύντομη περιγραφή Διερεύνησης Η αφόρμηση έγινε μέσα από το βιβλίο του Ιούλιου Βερν «Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες». Περιγράφηκε σύντομα το περιεχόμενο του βιβλίου δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στα μέσα ταξιδιού που χρησιμοποίησε ο κ. Φογκ. Αυτά ήταν το τραίνο, η άμαξα, η καρότσα, το ατμόπλοιο και το αερόστατο. Ακολούθως ερωτήθηκε η Κρίστη: «με ποιο θα ήθελες να ταξιδέψεις;» και η Κρίστη είπε: «Με αερόστατο!!!» Kαι την ρώτησα βλέποντας την εικόνα με το αερόστατο «από τι αποτελείται το αερόστατο» και αφού μου είπε τη ρώτησα «τι νομίζεις επηρεάζει την ανύψωση του αερόστατου;»!"πείραμα 1 #"Ερώτημα προς διερεύνηση: Πώς το αέριο που βρίσκεται μέσα μπορεί να επηρεάσει την ανύψωση του αερόστατου; #" Μεταβλητή που μεταβάλλω: είδος αερίου (κανονικός αέρας, θερμός αέρας, ήλιο) Μεταβλητή που κρατώ σταθερή: μέγεθος μπαλονιού ίδιο με σακουλιών, βάρος που σηκώνει το μπαλόνι ή το σακούλι Μεταβλητή που μετρώ: ανύψωση αερόστατου #"Πρόβλεψη: Το μπαλόνι με το ήλιο θα πάει προς τα πάνω και θα μείνει. Το μπαλόνι με το θερμό αέρα θα πάει προς τα πάνω, ενώ το μπαλόνι με τον κανονικό αέρα θα πάει προς τα κάτω. #"Πείραμα: Πήραμε ένα διαφανές νάιλον σακουλάκι και του φυσήσαμε μέσα και το δέσαμε. Στη συνέχεια το αφήσαμε από ψηλά. Ακολούθως, πήραμε ένα διαφανές νάιλον σακουλάκι με το ίδιο μέγεθος όπως προηγουμένως και αφού το γεμίσαμε με ζεστό αέρα χρησιμοποιώντας γκαζάκι, το αφήσαμε πάλι από ψηλά. Τέλος, πήραμε ένα μπαλόνι με ήλιο το οποίο είχε το ίδιο μέγεθος με τα προηγούμενα σακουλάκια. Πάλι το αφήσαμε από ψηλά. Κάναμε τις παρατηρήσεις μας για καθεμιά από τις παραπάνω περιπτώσεις. #"Παρατηρήσεις: Το σακουλάκι με τον κανονικό αέρα πήγε κάτω. Το σακουλάκι με το θερμό αέρα έμεινε πάνω για λίγα δευτερόλεπτα και μετά έπεσε κάτω. Το μπαλόνι με το ήλιο πήγε πάνω #"Καταγραφή αποτελεσμάτων: 1

2 Είδος αερίου Ζεστός Κανονικός Ήλιο Ανύψωση μπαλονιού Έμεινε πάνω για λίγα δευτερόλεπτα και μετά έπεσε κάτω Έπεσε κάτω Πήγε πάνω #"Συμπέρασμα: Το ήλιο είναι το κατάλληλο αέριο για την ανύψωση του αερόστατου!"πείραμα 2!"Πείραμα 2 #"Ερώτημα προς διερεύνηση: Πώς το μέγεθος του μπαλονιού επηρεάζει το βάρος που μπορεί να σηκώσει; #"Μεταβλητή που μεταβάλλω: το μέγεθος του μπαλονιού Μεταβλητή που κρατώ σταθερή: το είδος του αερίου (ήλιο) Μεταβλητή που μετρώ: το βάρος που μπορεί να σηκώσει κάθε μπαλόνι #"Πρόβλεψη: Το μεγαλύτερο μπαλόνι μπορεί να σηκώσει μεγαλύτερο βάρος. Το μικρότερο μπαλόνι θα σηκώσει μικρότερο βάρος. #"Πείραμα: Πήραμε μπαλόνια σε 3 διαφορετικά μεγέθη γεμάτα ήλιο. Ακολούθως μετρήσαμε τον όγκο του καθενός παίρνοντας έναν κουβά αριθμημένο σε ml.γεμίσαμε τον κουβά μέχρι τα 6000 ml και ακολούθως βάλαμε μέσα το κάθε μπαλόνι μέχρι να είναι όλο κάτω από το νερό. Βλέπαμε πόσο ανέβαινε η στάθμη του νερού με το μπαλόνι μέσα και αφαιρώντας την αρχική από την τελική μέτρηση, τη μετατρέπαμε από ml σε cm³ και βρίσκαμε τον όγκο του μπαλονιού. Ακολούθως, για να βρούμε πόσο βάρος μπορεί να σηκώσει το κάθε ένα από τα μπαλόνια μας κρεμάσαμε το ίδιο σακουλάκι από κάθε μπαλόνι και στο κάθε ένα προσθέταμε πλαστισίνη μέχρι να δούμε πόση μπορεί να σηκώσει το κάθε μπαλόνι. Ακολούθως μετρoύσαμε το βάρος κάθε πλαστισίνη που μπορούσε να σηκώσει το κάθε ένα από τα μπαλόνια μας. Τέλος κάναμε τις παρατηρήσεις μας. #"Παρατηρήσεις: Το πιο μικρό μπαλόνι σε όγκο σήκωσε το μικρότερο βάρος ενώ το μεγαλύτερο σε όγκο μπαλόνι σήκωσε το μεγαλύτερο βάρος. #"Καταγραφή αποτελεσμάτων: Μπαλόνια Όγκος μπαλονιού Βάρος που σηκώνει cm³ 0.54 g cm³ 1.19 g cm³ 1.43 g (για γραφική παράσταση βλ. παράρτημα 1) #"Συμπέρασμα: το μέγεθος του μπαλονιού επηρεάζει το βάρος που μπορεί να σηκώσει #"Γενικό Συμπέρασμα Για να φτιάξουμε ένα αερόστατο, χρειάζεται να λάβουμε υπόψη μας το μέγεθος του μπαλονιού για να μπορεί να σηκώσει το βάρος, το είδος του αερίου που θα χρησιμοποιήσουμε και το πιο κατάλληλο είναι το ήλιο. 2

3 Περιγραφή δραστηριότητας πανηγυριού To Σάββατο 8/12/2001 θα παρουσιάζαμε την δραστηριότητά μας στο Πανηγύρι της Επιστήμης, το οποίο διοργανώθηκε στο δημοτικό σχολείο Αγίου Δομετίου. Εκεί στήσαμε με την Κρίστη το πόστερ μας, το οποίο παρουσίαζε όλη την πορεία διερεύνησης την οποία ακολουθήσαμε στο να απαντήσουμε στο θέμα μας που ήταν Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την ανύψωση του αερόστατου. Επίσης, είχε ακόμη διάφορες εικονούλες από αερόστατα. Σημειωτέον ότι το πόστερ περιείχε το τι έγραφε ακριβώς το παιδί στα φύλλα εργασίας, τα οποία του έδιδα στις συναντήσεις μας. και αποφασίσαμε απλώς η Κρίστη να τα ξαναγράψει, αφού θα τα παρουσιάζαμε με ένα πιο ωραίο τρόπο. Δηλαδή αποφασίσαμε και κάναμε ένα πόστερ, που να αποτελείται από μικρά αερόστατα και σύννεφα, όπου έγραψε η Κρίστη την πορεία διερεύνησης και το φόντο μας ήταν ο ουρανός. Εκτός όμως από το πόστερ στήσαμε το παιχνίδι του κοινού στο οποίο έλαβαν μέρος και μικροί και μεγάλοι. Πήραμε 3 διαφορετικά μεγέθη μπαλονιών (είχαν ως δεδομένο το μέγεθος του καθενός) στα οποία είχαμε δεμένα από ένα σακουλάκι νάιλον στο καθένα και τα είχαμε στο έδαφος όλα. Το κοινό καλείτο να διαλέξει την κατάλληλη πλαστισίνη από τις 6 που είχαμε δίπλα διαφορετικού βάρους (δεδομένο το βάρος των) και να την βάλει στο κατάλληλο σακουλάκι, ούτως ώστε να σηκωστεί το μπαλόνι στο οποίο κρεμόταν το σακουλάκι. Έκαναν την πρόβλεψή τους την έγραφαν και μετά την εκτελούσαν και ανάλογα με εκείνο το οποίο παρατηρούσαν έγραφαν το συμπέρασμά τους. Εκείνος που κατάφερνε να σηκωστούν και τα 3 μας αερόστατα κέρδιζε μια σοκολάτα και ένα τιμητικό δίπλωμα. Η Κρίστη εξηγούσε πρόθυμα τι έμαθε από τη διερεύνησή μας και καλούσε το κοινό να παίξει και με μεγάλο ενθουσιασμό τους έδινε οδηγίες για το παιχνίδι μας. Το πανηγύρι επιστήμης με την επιστημονική πανδαισία διήρκησε μέχρι τις 2:00 και πλήθος κόσμου είχε έρθει να το δει. Μετά από αυτή την ενδιαφέρουσα μέρα φύγαμε κουρασμένες αλλά ικανοποιημένες με την όλη εποικοδομητική εμπειρία. Περιγραφή της αλληλεπίδρασης με το παιδί Πριν από το Πανηγύρι συναντήθηκα με την Κρίστη Αχιλλέως 4 φορές. H άψογη συνεργασία μας υπήρξε πολύ εποικοδομητική και για τις δυο μας, για μένα ως μελλοντική εκπαιδευτικό και για την Κρίστη ως μαθήτρια. Ως μελλοντική δασκάλα θεώρησα σωστό, αφού γνωριστήκαμε πρώτα με την Κρίστη, να μάθω αν κατείχε κάποιες προϋπάρχουσες γνώσεις για το τι είναι πανηγύρι επιστήμης (αν είχε πάει ποτέ σε κανένα ή άκουσε.). Όπως μου είπε, είχε ξανάπαει σε πανηγύρι της επιστήμης και συγκεκριμένα στο Μελκονιάν. Της έκανα διάφορες ερωτήσεις για το τι της άρεσε εκεί και τι όχι και αν ξεχώρισε κανένα πείραμα συγκεκριμένα. Μετά από αυτή την μικρή εισαγωγή της Κρίστης στο τι είναι πανηγύρι της επιστήμης προσπάθησα να εκμαιεύσω τις γνώσεις της Κρίστης για την πορεία διερεύνησης και όπως φάνηκε κατείχε αρκετά (ερώτημα προς διερεύνηση, πρόβλεψη, πείραμα, συμπέρασμα). Αυτές οι γνώσεις της βοήθησαν το παιδί στο να κατανοήσει πλήρως και ολοκληρωμένα την πορεία διερεύνησης, προτού αρχίσουμε τη δική μας με το δικό μας πρόβλημαερώτηση προς διερεύνηση. Κατ αρχήν αφιέρωσα ολόκληρο μάθημα για την πορεία διερεύνησης, το οποίο ήταν το εξής: Της έδωσα στην αρχή 3 τετράγωνα, ίδιου μεγέθους, φτιαγμένα από το ίδιο υλικό αλλά διαφορετικού χρώματος και ακολούθως την ρώτησα ποιες είναι οι διαφορές και ποιες οι ομοιότητες των 3 τετραγώνων. Το βρήκε με ευκολία. Ακολούθως, της παρουσίασα 3 τετράγωνα ίδιου χρώματος, φτιαγμένα από το ίδιο υλικό αλλά διαφορετικού μεγέθους και την ρώτησα ποιες είναι οι διαφορές και ποιες οι ομοιότητες των 3 τετραγώνων. Πάλι το βρήκε με ευκολία.στη συνέχεια της έδωσα 3 τετράγωνα ιδίου χρώματος, ιδίου μεγέθους αλλά φτιαγμένα από διαφορετικό υλικό και την ρώτησα ποιες είναι οι διαφορές και ποιες οι ομοιότητες των 3 τετραγώνων. Το βρήκε. Μετά την καθοδήγησα και την ρώτησα να μου πει σε κάθε περίπτωση τι ήταν το ίδιο και τι άλλασσε σε κάθε περίπτωση. Μετά της ζήτησα να μου πει αν ήταν τα ίδια τα 3

4 χαρακτηριστικά σε κάθε περίπτωση και μου είπε ναι. Μετά βρήκα αφορμή να την ρωτήσω αν σε κάθε περίπτωση ήταν ίδια τα χαρακτηριστικά που άλλασσαν ή έμεναν σταθερά. Μου είπε όχι και μου ανάφερε σε κάθε περίπτωση τι άλλασσε και τι έμενε σταθερό. Παρατήρησε ότι σε κάθε περίπτωση μεταβάλλεται και ένα χαρακτηριστικό των τετραγώνων. Ακολούθως, αφού της έδειξα τετράγωνα με το ίδιο χρώμα και από τις 3 κατηγορίες πιο πάνω της ζήτησα να μου γράψει ποια χαρακτηριστικά μεταβάλλονται (γνώριζε τον όρο) και ποια όχι. Τα βρήκε). Στη συνέχεια, της έθεσα το πρόβλημα ότι αν αυτά τετράγωνα ήταν πίτσες και είχα 5 παιδιά θα ήταν δίκαιο να δώσω από μία στο κάθε παιδί και μου είπε όχι. Της ζήτησα να μου εξηγήσει γιατί και μου απάντησε ότι έχουν διαφορετικό μέγεθος και υλικό, ενώ το χρώμα μένει το ίδιο. Εδώ θεώρησα σωστό να της αναφέρω τον όρο μεταβλητή, δηλαδή της εξήγησα ότι για να έχουμε δίκαιο διαχωρισμό στις πίτσες πρέπει να έχουμε το ίδιο μέγεθος και πάχος στο ίδιο υλικό,δηλαδή ίδιες τις μεταβλητές μέγεθος και πάχος. Κατάλαβα από το ύφος της ότι δεν κατάλαβε τον όρο μεταβλητή και για να επιβεβαιώσω την αντίληψή μου την ρώτησα αν ξανάκουσε τον όρο μεταβλητή. Μου είπε όχι και ότι δεν κατάλαβε τι είναι. Ετσι, αποφάσισα να επιστρέψουμε στα άλλα παραδείγματα που είχαμε κάνει προηγουμένως για να κατανοήσει τον όρο μεταβλητή. Της ζήτησα πάλι να μου περιγράψει τι μεταβάλλαμε και τι κρατούσαμε σταθερό σε κάθε περίπτωση και μου είπε. Της ζήτησα να μου πει τα 3 χαρακτηριστικά που είχαμε και στις 3 περιπτώσεις (μέγεθος, υλικό, χρώμα) και μου τα ανάφερε. Ακολούθως της είπα ότι αυτά τα 3 χαρακτηριστικά τα ονομάζουμε μεταβλητές και όπως παρατηρήσαμε κάποτε μεταβάλλονταν και κάποτε έμεναν σταθερά. Για να επιβεβαιωθώ ότι τα κατάλαβε, της ζήτησα να μου πει τις μεταβλητές μας και μου τις ανάφερε. Της ζήτησα και μου είπε μετά ποιες μεταβάλλαμε και ποιες κρατούσαμε σταθερές σε κάθε περίπτωση. Άρα, της είπα, έχουμε,όπως είδαμε μέχρι τώρα, 2 ειδών μεταβλητές, αυτές που μεταβάλλουμε και αυτές που κρατούμε σταθερές. Μετά πριν προχωρήσουμε της ζήτησα να μου επαναλάβει και μου εξήγησε τι είναι μεταβλητή και μου ανέφερε ποιες είδαμε στα παραδείγματά μας. Όταν όμως της είπα να μου πει ποια είδη μεταβλητών είδαμε, δεν ήξερε και δυσκολεύτηκε πάρα πολύ στο να κατανοήσει τα είδη των μεταβλητών που είχαμε δει. Γι αυτό βλέποντας τη δυσκολία της της ζήτησα και μου είπε ότι σε κάθε περίπτωση οι 3 μεταβλητές μας κάποτε έμεναν σταθερές και κάποτε μεταβάλλονταν, αναφέροντ;aς μου συγκεκριμένα κάθε φορά ποιες μεταβάλλονταν και ποια έμενε σταθερή. Άρα,της λέω, έχουμε μεταβλητές που και μου συμπληρώνει η ίδια «που μεταβάλλονται και που μένουν σταθερές». Τη ρωτώ αν είναι ίδιες οι μεταβλητές κάθε φορά που μένουν σταθερές ή μεταβάλλονται και μου είπε «όχι και το βλέπουμε στα παραδείγματά μας». Μετά την κατανόηση του όρου μεταβλητή, της έθεσα το εξής ερώτημα: «Θα ήθελα να ελέγξω κατά πόσο το υλικό από το οποίο είναι κατασκευασμένα τα τετράγωνα επηρεάζει το βάρος του αντικειμένου. Διάλεξε μου τα σχήματα που θα πρέπει να χρησιμοποιήσω» Η Κρίστη αμέσως μου έδειξε τα τετράγωνα που είχαν το ίδιο μέγεθος και σχήμα αλλά διέφεραν στο υλικό. Τη ρώτησα γιατί διάλεξε εκείνα τα τετράγωνα και μου είπε «μα αφού θέλουμε να μελετήσουμε το υλικό». Επειτα, της ζήτησα και μου ανέφερε ποιες μεταβλητές κράτησε σταθερές και ποιες μετέβαλε. Αφού το έκανε αυτό της έδωσα γραμμένο το ερώτημα και της ζήτησα να μου πει αν έβλεπε καμιά μεταβλητή εκεί. Μου είπε το υλικό και το βάρος. Τι είναι το υλικό,τη ρώτησα,τι είδους μεταβλητή. Δεν ήξερε και της είπα να κοιτάξει τα τετράγωνά της και μου είπε «Α! μεταβλητή που μεταβάλλεται, αλλά το βάρος δεν ξέρω τι είναι». Σ αυτό το σημείο της ζήτησα να μου πει ότι άμα αλλάσσουμε το υλικό το βάρος τι θα το κάνουμε και μου είπε θα το μετρούμε. «Τότε το βάρος,κρίστη, είναι άλλο είδος μεταβλητής και είναι η μεταβλητή που μετρούμε». Ακολούθως, μου ανέφερε και τα 3 είδη μεταβλητών και μου τα έγραψε.μετά της εξήγησα ότι μέσα στο ερώτημά μας προς διερεύνηση υπάρχουν 2 μεταβλητές, αυτή που μεταβάλλουμε στο πείραμά μας, για να δούμε κατά πόσον επηρεάζει τη μεταβλητή που μετρούμε στο πείραμά μας και αυτή που μετράμε. Και ότι στο πείραμα μας είναι 4

5 σημαντικό τις υπόλοιπες μεταβλητές που επηρεάζουν τη μεταβλητή που μετρούμε να κρατούμε πάντα σταθερές. Για να κατανοήσει περισσότερο τον όρο μεταβλητή και ιδιαίτερα το ερώτημα διερεύνησης και ολόκληρη την πορεία διερεύνησης που είναι πάρα πολύ σημαντικά για την δική μας όλη πορεία διερεύνησης, της έκανα το πείραμα με τα ποντικάκια καθοδηγώντας την όπου έπρεπε και αναφέροντας της και άλλα παραδείγματα για να μου βρίσκει τα 3 είδη μεταβλητών και γιατί κρατούμε σταθερές κάποιες μεταβλητές. Στο τέλος αυτής της καθοδήγησης είχε κατανοήσει πλήρως όλη την πορεία διερεύνησης και τον όρο μεταβλητή. Σημειωτέον ότι σε όλη αυτή την πορεία δυσκολεύτηκα ως εκπαιδευτικός, αφού όπου δεν καταλάβαινε κάτι, έπρεπε αμέσως να επινοώ αμέσως κάποιον άλλο τρόπο για να της εξηγήσω, όπως ανάφερα πιο πάνω με την περίπτωση των 2 ειδών μεταβλητών. Επίσης, η Κρίστη δυσκολεύτηκε στην κατανόηση του όρου μεταβλητή και γιατί κρατούμε κάποιες μεταβλητές σταθερές και ποιες είναι αυτές. Ομως μέσα από την καθοδήγηση μου αναφέροντας άλλα πειράματα όπως αυτό με την ανάπτυξη του ύψους των φυτών και το αν το χρώμα του παγουριού επηρεάζει τη θερμοκρασία του νερού, κατάφερε στο τέλος να κατανοήσει τον όρο μεταβλητή και ότι κρατάμε κάποιες μεταβλητές σταθερές που επηρεάζουν ώστε να έχουμε έγκυρα συμπεράσματα στο αν επηρεάζει η μεταβλητή που μεταβάλλουμε ή όχι. Στην επόμενη συνάντησή μας, προτού ξεκινήσω το δικό μας θέμα της έκανα μια μικρή επανάληψη για το τι είναι μεταβλητή, πόσα είδη έχουμε και περιγραφή των σταδίων διερεύνησης. Μετά από αυτό και αφού αξιολόγησα ότι η Κρίστη είχε πλήρη κατανόηση των πιο πάνω, έδωσα αφόρμηση αναφέροντας και δείχνοντας το βιβλίο του Ιούλιου Βέρν «Ο γύρος του κόσμου σε 80 μέρες».μου είπε ότι το είχε ακουστά αλλά ότι δεν το είχε διαβάσει. Γι αυτό και εγώ δείχνοντας της εικόνες από το βιβλίο της είπα σε συντομία την υπόθεση του έργου. Ακολούθως της έδειξα τα διάφορα μέσα ταξιδιού που είχε χρησιμοποιήσει ο κύριος Φογκ και τη ρώτησα με ποιο θα ήθελε να ταξιδέψει και μου είπε χωρίς δισταγμό «με αερόστατο!!!». Τότε της είπα ότι με το αερόστατο θα έχει σχέση το θέμα το όποίο θα διερευνήσουμε. Ακολούθως, τη ρώτησα βλέποντας την εικόνα με το αερόστατο «από τι αποτελείται το αερόστατο» και αφού μου είπε τη ρώτησα «τι νομίζεις επηρεάζει την ανύψωση του αερόστατου;» Συγκεκριμένα, της είπα ότι το ερώτημα θα είναι όπως έβλεπε και στο φύλλο εργασίας «Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την ανύψωση του αερόστατου»και αμέσως με ενθουσιασμό είπε «ουάου». Μετά της ζήτησα και μου έγραψε το θέμα μας «παράγοντες που επηρεάζουν την ανύψωση του αερόστατου». Ακολούθως, τη ρώτησα βλέποντας και την εικόνα του βιβλίου με το αερόστατο να μου πει από τι αποτελείται το αερόστατο και μου είπε «έχει ένα μεγάλο μπαλόνι, καλάθι, ένα γκαζάκι που θερμαίνει τον αέρα». Μετά τη ρώτησα τι νομίζεις επηρεάζει την ανύψωση του αερόστατου και μου είπε «ο θερμός αέρας».η ίδια κατανοούσε ότι ήταν ο αέρας που βρισκόταν μέσα στο μπαλόνι.. Έτσι της είπα ότι θα μελετήσουμε το είδος του αερίου που περιέχει το μπαλόνι του αερόστατου και της ζήτησα να μου διατυπώσει το ερώτημα προς διερεύνηση «πώς το είδος του αέρα επηρεάζει την ανύψωση του αερόστατου». Της ζήτησα και μου έγραψε τη μεταβλητή που μεταβάλλω(είδος αερίου) και κρατώ σταθερή(βάρος και μέγεθος) για να διερευνήσουμε το ερώτημά μας και την πρόβλεψη στο ερώτημα. Ακολούθως, μου περιέγραψε το πείραμα θυμίζοντάς της να μην ξεχνάει τις σταθερές μεταβλητές και μου εξήγησε η ίδια ότι είναι σημαντικό να τις αναφέρουμε, διότι «δεν θα είναι έγκυρο το συμπέρασμά μας, αφού θα επηρεάσουν τη μεταβλητή που μετρούμε». Μετά εκτελέσαμε το πείραμα και κατέγραψε τις παρατηρήσεις της και κατασκεύασε πίνακα με τη βοήθειά μου. Προτού προχωρήσουμε στο συμπέρασμα της ζήτησα και μου είπε ότι για να βγάλουμε συμπέρασμα πρέπει να κοιτάμε τις παρατηρήσεις μας και το ερώτημά μας. Τη συμπλήρωσα λέγοντας ότι ελέγχουμε και την πρόβλεψή μας και της ζήτησα να μου πει το συμπέρασμα σε αυτό το ερώτημα και μου το είπε λαμβάνοντας υπόψη τα όσα είπαμε πριν. Σημειωτέον ότι μου είπε εδώ ότι το ήλιο πάει πάνω, επειδή είναι ελαφρότερο αέριο από ότι ο κανονικός αέρας και μάλιστα μου είπε μένοντας έκπληκτη εγώ «το είδα σε ένα Μίκυ Μάους». 5

6 Μετά, για να προχωρήσουμε στο επόμενό μας πείραμα, ζήτησα από την Κρίστη να μου πει τι άλλο επηρεάζει την ανύψωση του αερόστατου κοιτάζοντας πάλι την εικόνα του αερόστατου. Μου είπε ότι επηρεάζει το μέγεθος του μπαλονιού και τότε εγώ πήρα ένα μπαλόνι και του έβαλα στο σακουλάκι του μια πλαστισίνη και προτού προλάβω να την ρωτήσω μου είπε «Α! το μέγεθος του μπαλονιού επηρεάζει το βάρος που μπορεί να σηκώσει». Αφού κατέγραψε το ερώτημά μας για το επόμενο πείραμα, προχώρησε και έγραψε στο φύλλο εργασίας τη μεταβλητή που μεταβάλλουμε και κρατούμε σταθερή. Στη συνέχεια διατύπωσε την πρόβλεψή της από μόνη της και προτού προχωρήσει στην περιγραφή του πειράματος θεώρησα σωστό να της εξηγήσω τις έννοιες μέγεθος μπαλονιού και πως το μετράμε. Της αναφέρω ότι μέγεθος μπαλονιού είναι ο όγκος του μπαλονιού. Και μετά της εξηγώ τον όρο όγκο με το να πάρω ένα ογκομετρικό σωλήνα και να τον γεμίσω νερό και αφού μου διάβασε την ένδειξη που γράφει της εξηγώ ότι αυτό που μόλις διάβασε είναι ο όγκος του νερού που βρίσκεται στο σωλήνα και μετριέται σε ml (είχε ξανακούσει τη μονάδα μέτρησης). Ακολούθως της λέω πώς θα μετρήσω τον όγκο του μπαλονιού, δεν ξέρω μου ειπε και για να την βοηθήσω της έριξα ζυμαράκι στον ογκομετρικό σωλήνα και της ζήτησα να μου πει τι παρατήρησε και μου είπε αυξήθηκε κατά 20 ml ο όγκος του νερού και πρόσθεσε ότι φταίει η πλαστισίνη. Άρα της λέω τι είναι εκείνο το 20 ml και μου είπε ο όγκος της πλαστισίνης. Εδώ της εξήγησα ότι τον όγκο των στερεών το μετράμε σε cm³ και τον όγκο των υγρών σε ml και ότι 1 cm³ = 1 ml κάνοντας της μερικά παραδείγματα για να κατανοήσει τον όγκο υγρών και μπαλονιών. Μετά από αυτή την εξήγηση μου περιέγραψε πώς θα κάναμε το πείραμα για να βρούμε το μέγεθος των μπαλονιών και το πόσο βάρος σηκώνει το καθένα. Μετά μου κατέγραψε τις παρατηρήσεις της, τον πίνακα της και τέλος το συμπέρασμα. Εδώ την καθοδηγούσα ούτως ώστε να οδηγηθεί στο σωστό συμπέρασμα. Η βοήθεια προερχόταν μέσα από συζήτηση ούτως ώστε να εκφράσει την «επιστημονική» του σκέψη. Στο τέλος ανακεφαλαιώσαμε τα όσα κάναμε, για να απαντήσουμε στο ερώτημά μας και μου έγραψε το γενικό συμπέρασμα όπως και τις μεταβλητές για το κάθε πείραμα (σταθερές, μεταβάλλουμε, μετρούμε). Θα ήθελα να προσθέσω ότι στην όλη πορεία της διερεύνησής μας δεν παρείχα έτοιμες ξερές γνώσεις, αλλά καθοδηγούσα όπως φαίνεται από την πιο πάνω περιγραφή μου όπου χρειαζόταν, εκμαίευα και ενίσχυα.. Γι αυτό, όπως ανέφερα και πιο πάνω, πριν από την εκτέλεση κάθε πειράματος κατέγραφε στο φύλλο εργασίας του το παιδί την πρόβλεψή του για το κάθε πείραμα, όπου σε καμία περίπτωση δεν το βοήθησα, αφού, όπως υποστηρίζει και η εποικοδομητική προσέγγιση, μέσα από αυτήν βλέπομε τις προϋπάρχουσες γνώσεις των παιδιών, τις οποίες συγκρίναμε μετά με το συμπέρασμα για να δούμε οποιεσδήποτε διαφορές και ομοιότητες. Στη συνέχεια έκανε το πείραμα, έγραφε τις παρατηρήσεις του και μετά κατέληγε σε ένα συμπέρασμα για το πείραμα, όπου εδώ το καθοδηγούσα να σκεφτεί και να εκφράσει πιο επιστημονικά τη σκέψη του. Τώρα όσο αφορά τις δυσκολίες του παιδιού, αυτές ήταν ελάχιστες ως ολίγες, αφού υπήρχε η προσεκτική παρέμβαση και καθοδήγησή μου, όπου χρειαζόταν βέβαια, και οι οδηγίες ήταν ξεκάθαρες. Εντούτοις, δυσκολεύτηκε, όταν κάναμε τον όρο μεταβλητές καθώς είναι μια δύσκολη έννοια και η Κρίστη, επίσης, δεν την είχε ξανακούσει. Όμως ήταν σημαντική έννοια για την πορεία διερεύνησής μας. Τελικά, μέσα από τα πολλά παραδείγματα την κατανόησε. Ακόμη δυσκολεύτηκε με τον όρο όγκο και το πώς θα μετρούσαμε όγκο των μπαλονιών, πράγμα που υπερπηδήθηκε από το πείραμα με την πλαστισίνη που της έκανα(βλέπε πιο πάνω).εκτός από αυτά, άλλες δυσκολίες δε συνάντησε η Κρίστη, αφού πηγαίναμε βήμα με βήμα στην πορεία διερεύνηση και κάθε επιστημονικός όρος εξηγείτο αλλά υπήρχε και καθοδήγηση για κατανόησή του. Τώρα όσον αφορά εμένα ως εκπαιδευτικό διαπίστωσα ότι και εγώ συνάντησα κάποιες μικρές δυσκολίες. Μία από αυτές ήταν η μη κατανόηση του όρου μεταβλητή από την Κρίστη όπου έπρεπε να επινοώ εκείνη την ώρα άλλες καθοδηγήσεις απλούστερες για να τις κατανοήσει, πρόβλημα που το υπερπήδησα, χρησιμοποιώντας και πραδείγματα, με την επιτυχή κατανόηση του όρου από το παιδί. Ακόμη, αντιμετώπισα δυσκολίες στο πρώτο πείραμα, όπου έπρεπε να κάνουμε το πείραμα για το θερμό αέρα και επειδή οι συνθήκες δεν ήταν κατάλληλες το σακούλι έπεφτε αμέσως αντί να μένει στον αέρα για 6

7 λίγο, αφού η Κρίστη δεν έδενε αμέσως το σακούλι για να μένει μέσα ο θερμός αέρας.. Όμως στη δεύτερη φορά φάνηκε η διαφορά και στην τρίτη, το κατανόησε πλήρως όταν αποφασίσαμε να το ξανακάνουμε, για να έχουμε έγκυρα συμπεράσματα. Άλλες δυσκολίες δε συνάντησα, διότι η Κρίστη ήταν πολύ συνεργάσιμη και εγώ ήμουν προετοιμασμένη. Εντυπώσεις από το Πανηγύρι της Επιστήμης Στο τέλος κάθε σημαντικής δραστηριότητας ως εκπαιδευτικοί πρέπει να κάνουμε μια ανασκόπηση για το τι έχουμε μάθει, τι αποκομίσαμε, αν είχε οποιεσδήποτε αδυναμίες το πρόγραμμα και κατά πόσον μας βοήθησε στο να επιτύχουμε τους σκοπούς μας. Ετσι, και στην περίπτωση του Πανηγυριού, θα ήθελα να εκφράσω τη γνώμη μου για αυτό το θεσμό καλλιέργειας επιστημονικών δεξιοτήτων. Πρώτα απ όλα θα θελα να πω ότι όλη η πορεία που ακολουθήσαμε για το Πανηγύρι της επιστήμης εγώ και η Κρίστη βοήθησε το παιδί στο να έρθει σε επαφή με την επιστημονική μέθοδο (υπόθεση, πρόβλεψη, παρατήρηση, συμπέρασμα) και να κατανοήσει την πορεία διερεύνησης που ακολουθείται στο να απαντήσουμε σε ένα ερώτημα-πρόβλημα. Ετσι αποκτά στο τέλος όλης αυτής της δουλειάς όλο και περισσότερη ελευθερία,αφού ξεκινά στην αρχή καθοδηγούμενο και μετά προχωρεί πιο ελεύθερα. Με αυτό τον τρόπο του παρέχεται η δυνατότητα για ανεξαρτησία στη μάθηση και η ικανότητα να την εφαρμόζει όχι μόνο στο σχολείο αλλά και έξω από το σχολείο. Δηλαδή μέσα από όλη αυτή την πορεία που ακολούθησε, μέσα από την καθοδήγηση μου όπου έπρεπε, εμπλάκηκε ενεργά στη διαδικασία μάθησης και απόκτησε πολλές επιστημονικές δεξιότητες (παρατήρησης, πρόβλεψης, μέτρησης κ.ά.). Παράλληλα, είναι μια μέθοδος προώθησης της ενεργητικής μάθησης, αφού το παιδί οικοδομεί μόνο του κάθε κομμάτι της γνώσης για ένα θέμα και με αυτό τον τρόπο μαθαίνει κάτι που δεν θα ξεχάσει ποτέ. Επίσης, μαθαίνει πώς να μαθαίνει. Σημειωτέον ότι λαμβάνονται υπόψη οι προϋπάρχουσες γνώσεις του παιδιού, οι οποίες βγαίνουν μέσα από τις προβλέψεις και υποθέσεις. Γενικά όλη αυτή η διαδικασία διεγείρει το ενδιαφέρον του παιδιού, αφού, όπως είπαμε, το παιδί κάνει μόνο του τα πειράματα, τις προβλέψεις και τις παρατηρήσεις του. Επιπλέον, αξίζει να αναφερθεί ότι όλη αυτή η διαδικασία του Πανηγυριού της Επιστήμης απαιτεί εξατομικευμένη διδασκαλία και προσωπική επαφή με το παιδί που υποδεικνύουν στοιχεία σημαντικά για τη γνωστική του ανάπτυξη καθώς και έγκαιρη αντιμετώπιση των δυσκολιών του. Ακόμη, θα ήθελα να προσθέσω ότι το παιδί σε όλη την πορεία της διερεύνησης ανακαλύπτει κενά στη μάθησή του, γεγονός που βοηθά και τον εκπαιδευτικό να δώσει την κατάλληλη και απαιτούμενη καθοδήγηση και ανατροφοδότηση στο παιδί. Τέλος, δίνεται στο παιδί η δυνατότητα ελευθερίας να παρουσιάσει τόσο την πορεία διερεύνησης του όσο και τα αποτελέσματά της με οποιοδήποτε τρόπο θέλει ή το διευκολύνει περισσότερο(παιχνίδι, γραπτή παρουσίαση με πόστερ κ.ά), ενώ ο εκπαιδευτικός την ημέρα του πανηγυριού παίρνει πολλές εισηγήσεις και απόψεις για το όλο έργο και έτσι μπορεί να διορθώσει βάση αυτών που άκουσε. Δηλαδή επανατροφοδοτείται. Από την άλλη όμως, η μέθοδος του πανηγυριού της επιστήμης δεν επιτρέπει την ανταλλαγή απόψεων μεταξύ των μαθητών και κατ επέκταση δεν υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ μαθητών, που, όπως ξέρουμε είναι απαραίτητη μαζί με την άμιλλα που επικρατεί στην τάξη, να επέλθει η μάθηση. Ακόμη, όπως πρόσεξα και εγώ με την συνεργασία μου με την Κρίστη αυτή η εξατομικευμένη διδασκαλία είναι χρονοβόρα και κοπιαστική για το δάσκαλο, διότι είναι πρακτικά δύσκολο στη συνηθισμένη τάξη, όχι όμως ακατόρθωτο. Τέλος, την ημέρα του πανηγυριού, όπου τα παιδιά παρουσιάζουν τις διερευνήσεις τους, αναγκάζονται να επαναλαμβάνουν την πορεία που ακολούθησαν καθώς και την επεξήγηση του παιχνιδιού με αποτέλεσμα να βαριούνται και να μειώνεται η απόδοσή τους και επίσης να μην έχουν τη δυνατότητα να δουν τις δημιουργίες των συμμαθητών/τριών τους. 7

8 Παρόλα αυτά τα αρνητικά οφείλω να πως ότι η δική μας διερεύνηση με την Κρίστη την οδήγησε στην κατανόηση και εμπέδωση όλης της πορείας, καθώς και σημαντικών επιστημονικών όρων(μεταβλητή, όγκος). Όπως φάνηκε και μέσα από τα ίδια τα λόγια της Κρίστης, έφτασε στο τέλος να μάθει ότι τόσο το είδος του αερίου όσο και το μέγεθος του μπαλονιού επηρεάζει την ανύψωση του αερόστατου καθώς και το ότι έμαθε πώς μπορεί να διερευνά ένα πρόβλημα, πράγμα που αποδείχτηκε όταν απάντησε στην ερώτηση του κ.κωνσταντίνου «πώς θα ελέγξω το πόσο γρήγορα θα ανυψωθεί ένα αερόστατο επηρεάζεται από το βάρος που σηκώνει το αερόστατο»και πήρε 2 διαφορετικά μεγέθη μπαλονιού και η Κρίστη αν και προβληματισμένη στην αρχή είπε με μια φωνή «όχι δεν μπορούμε διότι είναι διαφορετικά τα μεγέθη των μπαλονιών» Τελειώνοντας θα ήθελα να πω ότι παρ όλες τις αδυναμίες του Πανηγυριού της Επιστήμης είναι μια μέθοδος πολύ σημαντική για τη καλλιεργεί δεξιοτήτων διερεύνησης καθώς βοηθά σε μεγάλο βαθμό τη διδασκαλία Φυσικών Επιστημών στο Δημοτικό σχολείο και αξίζει κάθε σχολείο να την υιοθετήσει. Είναι μια μέθοδος σύγχρονη, που συνάδει με τις προσκλήσεις της εποχής μας, μιας εποχής που χαρακτηρίζεται από ταχύτατες αλλαγές και εκπλήξεις. 8