Ευθύς και πλάγιος λόγος. Μια εναλλακτική πρόταση για τη διδασκαλία τους στο δημοτικό σχολείο μέσω των κόμικς

Transcript

1 Ευθύς και πλάγιος λόγος. Μια εναλλακτική πρόταση για τη διδασκαλία τους στο δημοτικό σχολείο μέσω των κόμικς Αμαραντίδου Κυριακή, Εκπαιδευτικός ΠΕ70, υποψ. PhD Πουγαρίδου Παρασκευή, Εκπαιδευτικός ΠΕ70, υποψ. PhD

2 Εφαρμογή εκπαιδευτικού προγράμματος Πότε: σχολικά έτη Πού: Γλωσσικοί Όμιλοι Πειραματικού Δημοτικού Σχολείου Φλώρινας Συμμετέχοντες: 34 παιδιά Δ -Στ τάξης, από 5 δημοτικά σχολεία της Φλώρινας (δύο τμήματα) Διάρκεια: περίπου 20 διδακτικές ώρες (x 2 τμήματα) 2

3 Στόχοι προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα η άσκηση στη μετατροπή του ευθέος λόγου σε πλάγιο και το αντίστροφο η αποκωδικοποίηση των γλωσσικών μηνυμάτων και ακολούθως η μετατροπή τους σε ένα συνδυασμό λόγου και εικόνας για τη δημιουργία μιας «γραφικής νουβέλας» (Laycock, 2007), συνδυάζοντας τις δεξιότητές τους τόσο στον γλωσσικό όσο και στον οπτικό-εικονιστικό γραμματισμό η αναγνώριση των εξελικτικών σταδίων μιας ιστορίας («πλοκή»: αρχή, μέση, τέλος), η δημιουργία διακριτών εικόνων σε χρονική διαδοχή, η οπτική απεικόνιση ηχητικών μηνυμάτων, η δημιουργία γραφικών οργανωτών και ηχοποίητων λέξεων, η ανάπτυξη αποκλίνουσας σκέψης (Lubart, 1994) και η καλλιέργεια χιούμορ η οικοδόμηση της γνώσης τους για τη λειτουργική χρήση γραμματικοσυντακτικών φαινομένων, όπως οι μορφές των ονοματικών συνόλων, τα είδη των προτάσεων ως προς τη δομή και σημασία τους, τα σημεία στίξης, μέσα από την εφαρμογή στην επικοινωνιακή πράξη 3

4 Δραστηριότητα 1: Εξοικείωση με τα κόμικς Εντοπίζουν τα δομικά στοιχεία των κόμικς μέσα από κατευθυνόμενο διάλογο (Πώς νομίζετε ότι φτιάχτηκαν οι ήρωες; Αλλάζουν ρούχα; γιατί; Πού γράφει ο δημιουργός τα λόγια; Τα συννεφάκια τοποθετούνται τυχαία σε κάθε πλαίσιο; Πώς εκφράζονται τα συναισθήματα; Τι ρόλο παίζουν τα χρώματα; κλπ) Η ιδιαίτερη γλώσσα των κόμικς (κεφαλαιογράμματη γραφή, ελλειπτικές δομές, χρήση σημείων στίξης, επιφωνήματα, οπτικοποίηση λέξεων, μίμηση άτυπης καθημερινής γλώσσας, εκτεταμένος δανεισμός λέξεων κλπ) 4

5 Δραστηριότητα 2: Ηχοποίητες λέξεις Οι ηχοποίητες λέξεις μοιάζουν με τα επιφωνήματα που υπάρχουν σε κάθε γλώσσα και μεταδίδουν μηνύματα, «που λανθάνουν στις συχνά ακατανόητες λεκτικές κατασκευές» και τα οποία «πρέπει να τα αξιολογήσουμε και για τα ιδιαίτερα ερεθίσματα που απευθύνουν στον παιδικό νου, ώστε να αναζητήσει και άλλες επικοινωνιακές δυνατότητες» (Κανατσούλη, 1999: 99) 5

6 Δραστηριότητα 3: Από ευθύ σε πλάγιο 6

7 Δραστηριότητα 4: Από πλάγιο σε ευθύ Μια μέρα η κυρία Μερόπη, η μητέρα της Πανδώρας, φώναξε τη μικρή της κόρη να τη βοηθήσει στην κουζίνα 7

8 Δραστηριότητα 5: Ευθύς λόγος 8

9 9

10 Δραστηριότητα 6: Ψηφιακό κόμικς /interactives/comic/ 10

11 11

12 12

13 Δραστηριότητα 7: Φωτοκόμικς 13

14 14

15 Αξιολόγηση Ημερολόγιο των εκπαιδευτικών Ερωτηματολόγιο ικανοποίησης των παιδιών σχετικά με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα συνολικά Τελικό παραδοτέο από τους μαθητές/τριες (τα διάφορα κόμικς που δημιούργησαν, έντυπα και ψηφιακά). 15

16 Ενδεικτική Βιβλιογραφία Cope, B. & Kalantzis, M. (2000). Introduction: Multiliteracies: the beginning of an idea. In B. Cope & M. Kalantzis (eds.), Multiliteracies: Literacy Learning and the Design of Social Futures (pp. 3-8). New York: Routledge. Kalantzis, M. & Cope, B. (1999). Πολυγραμματισμοί: επανεξέταση του τι εννοούμε ως γραμματισμό και τι διδάσκουμε ως γραμματισμό στα πλαίσια της παγκόσμιας πολιτισμικής πολυμορφίας και των νέων τεχνολογιών επικοινωνίας, στο Α-Φ. Χρηστίδης (επιμ.) Ισχυρές και ασθενείς γλώσσες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όψεις του γλωσσικού ηγεμονισμού (τ. 2), Θεσσαλονίκη: Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας. Kress, G. (2005). Imagination, the world of image and the new media. Στο Ο. Κωνσταντινίδου-Σέμογλου (επιμ.), Εικόνα και Παιδί (σελ. 7-24). Θεσσαλονίκη: cannot not design. Morrison, T., Bryan, G., & Chilcoat, G. (2002). Using student-generated comic books in the classroom. Journal of Adolescent & Adult Literacy, 45(8), Paivio, A. (2006). Dual Coding Theory and Education. Ανακτήθηκε την 10/5/2015 από: Γρόσδος, Σ. & Ντάγιου Ε. (1999). Κόμικς στο σχολείο: από την ολική απόρριψη και την ενθουσιώδη αποδοχή στη δημιουργική χρησιμοποίηση. Σύγχρονη Εκπαίδευση 108, Γρόσδος, Σ. (2011a). Η διδακτική της λογοτεχνίας - Comic(o)παιχνίδια. Παράθυρο στην εκπαίδευση του παιδιού, 71, Σεπτ-Οκτ. 2011, Κανατσούλη, Μ. (1999). Εικονογράφηση στο παιδικό λογοτεχνικό βιβλίο: Μια διαφορετική προσέγγιση των στοιχείων της αφήγησης σε μία λογοτεχνική ιστορία. Στο Β. Αποστολίδου & Ε. Χοντολίδου (Επιμ). Λογοτεχνία και Εκπαίδευση. Αθήνα: Τυπωθήτω. Κωνσταντινίδου-Σέμογλου, Ν. (2001). Κόμικς, Παιδί και Αστείο. Αθήνα: Εξάντας. Μουλά, Ε. & Κοσεγιάν, Χ. (2010). Η αξιοποίηση των κόμικς στην εκπαίδευση. Αθήνα: Κριτική.

17 Ευθύς και πλάγιος λόγος. Μια εναλλακτική πρόταση για τη διδασκαλία τους στο δημοτικό σχολείο μέσω των κόμικς Σας ευχαριστούμε! Αμαραντίδου Κυριακή, Εκπαιδευτικός ΠΕ70, υποψ. PhD Πουγαρίδου Παρασκευή, Εκπαιδευτικός ΠΕ70, υποψ. PhD