1η Διδακτική ώρα Η Επιχείρηση. Η επιχείρηση αποτελεί ένα στοιχείο της κοινωνίας μας, το ίδιο σημαντικό με την οικογένεια.

Transcript

1 taexeiola.gr 1η Διδακτική ώρα 1.2. Η Επιχείρηση Εισαγωγικές έννοιες Η σημασία της Επιχείρησης Η επιχείρηση αποτελεί ένα στοιχείο της κοινωνίας μας, το ίδιο σημαντικό με την οικογένεια. Αιτιολόγηση 1) Το μεγαλύτερο μέρος των ανθρώπων διαθέτει το ένα τρίτο περίπου από το χρόνο του στις επιχειρήσεις. 2) Τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες που καταναλώνονται προέρχονται από αυτές. 3) Η απασχόληση και το εισόδημα των περισσότερων ανθρώπων εξαρτάται από τις επιχειρήσεις. 4) Η εξέλιξη της οικονομίας κάθε χώρας εξαρτάται από τις επιχειρήσεις. Η έννοια του «Επιχειρείν» Η επιχείρηση αποτελεί ασφαλώς μια κοινωνική οργάνωση, ξεχωρίζει όμως από αυτή, γιατί συνδέεται με την έννοια του "επιχειρείν" ή της επιχειρηματικότητας. Πρακτικά, η έννοια αυτή: Πρώτο, σημαίνει το συνδυασμό των συντελεστών παραγωγής με σκοπό τη δημιουργία υλικών αγαθών ή υπηρεσιών. Δεύτερο, εμπεριέχει το στοιχείο της εισαγωγής και εφαρμογής καινοτομιών. Τρίτο, εμπεριέχει το στοιχείο του κινδύνου, που σημαίνει ότι κάθε επιχειρούμενος συνδυασμός συντελεστών παραγωγής μπορεί να αποτύχει στο σκοπό του. Με βάση αυτόν το γενικό εννοιολογικό προσδιορισμό, στη συνέχεια γίνεται προσπάθεια να διευκρινιστεί ακόμη περισσότερο τι είναι επιχείρηση Η Επιχείρηση ως Παραγωγική Μονάδα - Οικονομική Οργάνωση Ορισμός Επιχείρησης Η επιχείρηση αποτελεί μια παραγωγική - οικονομική μονάδα, με την έννοια ότι συνδυάζει και αξιοποιεί τους συντελεστές παραγωγής (εργασία, κεφάλαιο, γνώση, τεχνολογία κτλ.), προκειμένου να παράγει προϊόντα ή υπηρεσίες, με σκοπό τη διάθεση τους μέσω του μηχανισμού της αγοράς στους καταναλωτές. Αποτελεί, δηλαδή, την οργάνωση που παράγει πλούτο, με την έννοια των αγαθών με τα οποία ικανοποιούνται ανθρώπινες ανάγκες. Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 1

2 Ταυτόχρονα όμως συμμετέχει σε κάθε οικονομική δραστηριότητα, αφού, προκειμένου για παράδειγμα να παράγει, παίζει τους ρόλους (1) του επενδυτή, (2) του καταναλωτή, (3) του αποταμιευτή, (4) του δανειζόμενου, κτλ. Διαφορές Παραγωγικών Μονάδων και Επιχειρήσεων Από την προηγούμενη περιγραφή είναι σαφές ότι η επιχείρηση αποτελεί μια κατ' εξοχήν παραγωγική μονάδα. Είναι, όμως όλες οι παραγωγικές μονάδες, επιχειρήσεις; Το δημόσιο ερευνητικό ίδρυμα, το δημόσιο λύκειο αποτελούν αναμφισβήτητα παραγωγικές μονάδες, είναι όμως επιχειρήσεις; Η απάντηση είναι ασφαλώς όχι. Σε τι λοιπόν διαφέρουν από το ιδιωτικό νοσοκομείο ή σχολείο, τα οποία είναι επιχειρήσεις; Δύο είναι τα κύρια χαρακτηριστικά που διακρίνουν τις επιχειρήσεις από τις υπόλοιπες παραγωγικές μονάδες: Πρώτο, η επιχείρηση παράγει προϊόντα ή υπηρεσίες τα οποία τα διαθέτει έναντι μιας αξίας ανταλλαγής μέσω του μηχανισμού της αγοράς. Έτσι, η ύπαρξη της εξαρτάται από την ικανότητα να αποκτά έσοδα και κέρδη μέσω του μηχανισμού αυτού. Οι παραγωγικές μονάδες που δεν είναι επιχειρήσεις δε διαθέτουν τα προϊόντα με αυτόν τον τρόπο (έναντι μιας αξίας ανταλλαγής μέσω του μηχανισμού της αγοράς) και η επιβίωση τους δεν εξαρτάται από αυτό. Δεύτερο, απ' όσα προηγήθηκαν προκύπτει ότι η επιχείρηση συνδέεται με την ανάληψη κινδύνου. Αυτό σημαίνει ότι η λειτουργία μιας επιχείρησης ή μια επιχειρηματική δραστηριότητα συνδέεται με πιθανότητα κέρδους ή ζημίας. Ερωτήσεις βιβλίου 1. Τι είναι η επιχείρηση; (Απ: Η επιχείρηση αποτελεί έως του δανειζόμενου, σελ.25). 2. Τι διακρίνει μια οικονομική μονάδα που είναι επιχείρηση από μια άλλη οικονομική μονάδα που δεν είναι επιχείρηση; (Απ: Από την προηγούμενη περιγραφή έως του συνδέεται με πιθανότητα κέρδους ή ζημίας.) 3.Το Υπουργείο είναι οικονομική μονάδα, ναι ή όχι και γιατί; (Απ: Ένα Υπουργείο (παιδείας, υγείας, οικονομίας κ.λπ.) είναι παραγωγική-οικονομική μονάδα, αφού συνδυάζοντας και αξιοποιώντας τους συντελεστές παραγωγής (ανθρώπους, γνώσεις, πληροφορίες, τεχνολογία κ.α.) που διαθέτει έχει ως σκοπό να παράγει και να προσφέρει συγκεκριμένες υπηρεσίες,να διαχειριστεί και να εφαρμόσει την αντίστοιχη κυβερνητική πολιτική. Δεν είναι, όμως επιχείρηση, γιατί προσφέρει τις υπηρεσίες του δωρεάν στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο και δεν εμπεριέχει το στοιχείο του κινδύνου, αφού τα έσοδα του είναι, κατά κανόνα εκ των προτέρων γνωστά και προέρχονται από τον κρατικό προϋπολογισμό.) 5.Το Δημόσιο Λύκειο είναι: α. Επιχείρηση β. Παραγωγική μονάδα γ. Εξαρτώμενο από το μηχανισμό της αγοράς δ. Όλα τα παραπάνω ε. Κανένα από τα παραπάνω Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 2

3 6.Η έννοια της επιχειρηματικότητας: α) Σημαίνει το συνδυασμό των συντελεστών παραγωγής με σκοπό τη δημιουργία αγαθών υλικών ή πλούτου. β) Εμπεριέχει το στοιχείο της εισαγωγής και εφαρμογής καινοτομιών. γ) Εμπεριέχει το στοιχείο του κινδύνου που συνεπάγεται κάθε επιχειρούμενος συνδυασμός συντελεστών παραγωγής. δ) Όλα τα παραπάνω Ερωτήσεις Πανελληνίων Εξετάσεων τύπου Σωστού-Λάθους 1) Η επιχείρηση παράγει προϊόντα και υπηρεσίες τα οποία διαθέτει έναντι μιας αξία ανταλλαγής μέσω του μηχανισμού της αγοράς. (Γενικό 2002). 2) Το δημόσιο ερευνητικό ίδρυμα είναι επιχείρηση. (Εσπ2003). 3) Όλες οι παραγωγικές μονάδες είναι επιχειρήσεις. (Γενικό 2003). 4) Η επιχείρηση συνδέεται με το στοιχείο του κινδύνου. (Εσπερινό 2004). 5) Η επιχείρηση αποτελεί την οργάνωση που παράγει πλούτο, με την έννοια των αγαθών με τα οποία ικανοποιούνται ανθρώπινες ανάγκες. (Εσπερινό Επαναληπτικές 2006). 6) Η επιχείρηση αποτελεί ασφαλώς μια κοινωνική οργάνωση, ξεχωρίζει όμως από αυτή, γιατί συνδέεται με την έννοια του «επιχειρείν» ή της επιχειρηματικότητας. (Εσπερινό 2006). 7) Το δημόσιο λύκειο είναι επιχείρηση. (Εσπερινό ΕΠΑΛ. 2008). 8) Οι παραγωγικές μονάδες, που δεν είναι επιχειρήσεις, δεν διαθέτουν τα προϊόντα τους έναντι μιας αξίας ανταλλαγής μέσω του μηχανισμού της αγοράς και η επιβίωση τους δεν εξαρτάται από αυτό. (Επαναλ.2009) 9) Η ύπαρξη κάθε παραγωγικής μονάδας εξαρτάται από την ικανότητα της να αποκτά έσοδα και κέρδη μέσω του μηχανισμού της αγοράς. (Γενικό 2011) Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Πανελληνίων Εξετάσεων 1.Το κοινό χαρακτηριστικό ενός ιδιωτικού και ενός δημόσιου νοσοκομείου είναι ότι και τα δύο: α. Αποτελούν επιχειρήσεις. β. Συνδέονται με το στοιχείο του κινδύνου. γ. Αποτελούν παραγωγικές μονάδες. δ. Εξαρτώνται από το μηχανισμό της αγοράς. (Γενικό Επαναληπτικές 2005) σελ Το Δημόσιο Λύκειο: α Είναι επιχείρηση. β. Είναι παραγωγική μονάδα. γ. Διαθέτει τις υπηρεσίες του μέσω του μηχανισμού της αγοράς. δ. Αντιμετωπίζει το στοιχείο του κινδύνου, διότι κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα συνδέεται με πιθανότητα κέρδους ή ζημίας. (Εσπερινό Επαναληπτικές 2005) σελ.25 Ερωτήσεις Ανάπτυξης Πανελληνίων Εξετάσεων 1) Η επιχείρηση ξεχωρίζει από τις υπόλοιπες κοινωνικές οργανώσεις γιατί συνδέεται με την έννοια της επιχειρηματικότητας. Τι σημαίνει και τι εμπεριέχει η έννοια αυτή; (Γενικό ) 2) Να περιγράψετε: Τα κύρια χαρακτηριστικά που διακρίνουν τις επιχειρήσεις από τις υπόλοιπες παραγωγικές μονάδες. (Γενικό 2007) Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 3

4 2η Διδακτική ώρα Η Επιχείρηση ως Κοινωνική Οργάνωση Εισαγωγή Η επιχείρηση αποτελεί μια οργάνωση, όπως αυτή έχει περιγραφεί στις προηγούμενες σελίδες. Κοινωνική κατασκευή Είναι χρήσιμο όμως εδώ να τονιστούν και τα κοινωνικά της στοιχεία. Η επιχείρηση αποτελεί μια κοινωνική πραγματικότητα ή "κοινωνική κατασκευή", αφού αποτελείται από ανθρώπους. Ερμηνεία Αυτό συνοπτικά σημαίνει ότι: Η επιχείρηση εκφράζει έναν τρόπο συλλογικής δράσης. Στο πλαίσιο αυτής αναπτύσσονται κοινωνικές σχέσεις, όπως διαπροσωπικές σχέσεις, σχέσεις αλληλεγγύης, κτλ. Η επιχείρηση αποτελεί μια κοινωνική οργάνωση στην οποία (1) υπάρχουν, (2) "συγκρούονται" και γίνονται (3) αντικείμενο διαπραγμάτευσης διαφορετικά συμφέροντα διαφορετικών ομάδων, όπως, για παράδειγμα, εργαζόμενοι-εργοδότες. Στην επιχείρηση υπάρχουν σχέσεις εξουσίας, με την έννοια ότι για κάθε ζήτημα που απαιτείται απόφαση υπάρχει "νόμιμο" δικαίωμα, που προσδιορίζει ποιος ή ποιοι θα αποφασίσουν και ποιοι είναι υποχρεωμένοι να συμμορφωθούν σ' αυτήν ή να την εκτελέσουν. Η επιχείρηση λειτουργεί σύμφωνα με ένα πλαίσιο τυπικών ή άτυπων κανόνων, που ρυθμίζουν ή υποχρεώνουν σε συμμόρφωση την ατομική ή ομαδική συμπεριφορά των ανθρώπων. Η επιχείρηση, εκτός από (1) προϊόντα ή υπηρεσίες, προσφέρει (2) απασχόληση, ικανοποίηση (3) κοινωνικών αναγκών και πρέπει να "αισθάνεται" κοινωνική ευθύνη απέναντι στο περιβάλλον της Η Επιχείρηση ως Θεσμός Εισαγωγή Η επιχείρηση αποτελεί ένα θεμελιώδη θεσμό, τουλάχιστον ίσης σπουδαιότητας με αυτή των υπολοίπων θεσμών, όπως, για παράδειγμα, του σχολείου ή της δικαιοσύνης. Διαπίστωση Αποτελεί βασικό πυλώνα της κοινωνίας. Αιτιολόγηση (1) Η ανάπτυξη, (2) η ευημερία, (3) η κοινωνική δικαιοσύνη, και η (4) εξέλιξη των κοινωνιών συνδέεται άμεσα με το θεσμό της επιχείρησης. Αναγκαιότητα - Ρυθμιστικές διατάξεις Για το λόγο αυτό, προσδιορίζονται σε σημαντικό βαθμό από το πλαίσιο ρυθμιστικών διατάξεων π.χ. (Σύνταγμα, νόμος) κάθε κοινωνίας, Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ. Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 1

5 (1) η ίδρυση, (2) η λειτουργία κάθε επιχείρησης, (3) οι σχέσεις μεταξύ αυτής και του περιβάλλοντος της (π.χ. εργαζόμενοι, μέτοχοι, προμηθευτές, δανειστές, πελάτες) που συνδέονται με την επιχείρηση, ακόμη και (4) ο "θάνατος" της (η διάλυση της). Η επιχείρηση είναι επίσης υποχρεωμένη να (5) διατυπώνει επισήμως τους βασικούς κανόνες που διέπουν τη φύση και τη λειτουργία της (π.χ. καταστατικό) και να (6) διαθέτει θεσμική οργάνωση (Γενική Συνέλευση, Διοικητικά Συμβούλια, κτλ). Ερωτήσεις βιβλίου 7. Η επιχείρηση: α) Προσφέρει προϊόντα και υπηρεσίες καθώς και απασχόληση. β) Αναπτύσσει κοινωνικές σχέσεις. γ) Εμπεριέχει σχέσεις εξουσίας. δ) Λειτουργεί σ ένα πλαίσιο τυπικών και άτυπων κανονισμών και αναπτύσσει όλες τις παραπάνω δραστηριότητες. Ερωτήσεις Πανελληνίων Εξετάσεων τύπου Σωστού Λάθους 1) Η επιχείρηση είναι υποχρεωμένη να διατυπώνει επισήμως τους βασικούς κανόνες που διέπουν τη φύση και τη λειτουργία της. (Γενικό 2004). 2) Η φύση, η δομή, η λειτουργία, η ευημερία, η κοινωνική δικαιοσύνη, και η εξέλιξη των κοινωνιών συνδέεται άμεσα με το θεσμό της επιχείρησης. (Γενικό Επαν2005) 3) Η επιχείρηση είναι υποχρεωμένη να διατυπώνει επισήμως τους βασικούς κανόνες που διέπουν τη φύση και τη λειτουργία της και να διαθέτει θεσμική οργάνωση.(εσπ2005). 4) Η επιχείρηση αποτελεί μια κοινωνική οργάνωση στην οποία υπάρχουν, «συγκρούονται» και γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης διαφορετικά συμφέροντα διαφορετικών ομάδων. (Γενικό Επαναληπτικές 2007). 5) Η επιχείρηση λειτουργεί σύμφωνα με ένα πλαίσιο τυπικών ή άτυπων κανόνων, που ρυθμίζουν ή υποχρεώνουν σε συμμόρφωση την ατομική ή ομαδική συμπεριφορά των ανθρώπων. (Εσπερινό ΕΠΑΛ 2008). 6) Η επιχείρηση εκφράζει έναν τρόπο ατομικής δράσης. (Γεν 2009) 7) Να εξηγήσετε τους λόγους για τους οποίους η επιχείρηση αποτελεί ένα θεμελιώδη θεσμό. (Επαναληπτικές 2010) 8) Η επιχείρηση αποτελεί κοινωνική οργάνωση, γιατί εκφράζει ένα τρόπο συλλογικής δράσης. (Γεν 2000) 9) Η επιχείρηση αποτελεί μία κοινωνική οργάνωση στην οποία υπάρχουν, συγκρούονται και γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης διαφορετικά συμφέρονται διαφορετικών ομάδων. (Επαναληπτικές 2011) 10) Η επιχείρηση είναι υποχρεωμένη να διατυπώνει επισήμως τους βασικούς κανόνες που διέπουν τη φύση και τη λειτουργία της και να διαθέτει θεσμική οργάνωση. (Επαναληπτικές 2012) 11) H επιχείρηση εκτός από προϊόντα ή υπηρεσίες προσφέρει απασχόληση, ικανοποίηση κοινωνικών αναγκών και πρέπει να «αισθάνεται» κοινωνική ευθύνη απέναντι στο περιβάλλον της. (Γενικό 2001). Ερωτήσεις Ανάπτυξης Πανελληνίων Εξετάσεων 1) Τι σημαίνει ότι η επιχείρηση αποτελεί μια κοινωνική πραγματικότητα ή κοινωνική κατασκευή; (Γενικό 2007) 2) Να περιγράψετε την επιχείρηση ως κοινωνική οργάνωση. (Επαναληπτικές 2012) Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ. Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 2

6 3η Διδακτική ώρα Η Πολιτισμική Διάσταση της Επιχείρησης Εισαγωγή Η επιχείρηση πέρα από την οικονομική, θεσμική και την κοινωνική της οργάνωση διαθέτει και αναπτύσσει τη δική της κουλτούρα. Ορισμός Με τον όρο κουλτούρα νοείται ένα σύστημα κοινών (1) αξιών, (2) "πιστεύω", (3) εννοιών, (4) παραδοχών, (5) συμβόλων, (6) εθίμων, (7) κανόνων και (8) προτύπων που ισχύουν σε μια ομάδα ανθρώπων ή μια οργάνωση. Σχέση κουλτούρας και κοινωνικής οργάνωσης Η κουλτούρα αποτελεί ένα από τα κυριότερα συστατικά στοιχεία μιας κοινωνικής οργάνωσης, αφού (1) προσδιορίζει σε μεγάλο βαθμό της (1α) λειτουργία της. Προσδιορίζει (1β) τις σχέσεις των ανθρώπων στο πλαίσιο της οργάνωσης, (1γ) τις σχέσεις της οργάνωσης με το περιβάλλον της, (1δ) τις στάσεις της οργάνωσης ως προς τα προϊόντα, τους πελάτες, το περιβάλλον κτλ. Ουσιαστικά πρόκειται για μια φιλοσοφία, η οποία (2) δίνει κατεύθυνση στα άτομα και τις ομάδες, (3) συμβάλλει στη (α) συνοχή, την (β) αρμονία και την (γ) αποτελεσματική επικοινωνία μεταξύ αυτών στο πλαίσιο της οργάνωσης. Παράδειγμα Για παράδειγμα, αν σε μια ομάδα ατόμων υπάρχει ως "κοινή αξία" η εμπιστοσύνη, τότε τα μέλη της στηρίζονται σε αυτήν και συμπεριφέρονται με βάση αυτήν Η Επιχείρηση ως Σύστημα Εισαγωγή Όπως κάθε οργάνωση, έτσι και η επιχείρηση μπορεί να θεωρηθεί ως ένα σύστημα, και, συνεπώς, να γίνει αντιληπτή και να μελετάται ως τέτοιο. Ορισμός Διευκρινίζεται ότι σύστημα είναι ένα σύνολο στοιχείων ή μερών τα οποία συνδέονται μεταξύ τους με σχέσεις αλληλεπίδρασης και αποτελούν μια ολότητα. Επεξήγηση Συγκεκριμένα η επιχείρηση: 1) Λαμβάνει ως εισροές από το περιβάλλον (α) ανθρώπινους, (β) οικονομικούς, (γ) υλικούς και (δ) άλλους πόρους. 2) Επεξεργάζεται-μετασχηματίζει-μεταποιεί τους πόρους αυτούς μέσω διάφορων λειτουργιών και μέσων. 3) Δίνει στο περιβάλλον τις εκροές (π.χ. προϊόντα-υπηρεσίες). Μ Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ. Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 1

7 4) Είναι διακριτή από το περιβάλλον της, με την έννοια ότι έχει σύνορα. 5) Προσαρμόζεται στο περιβάλλον της μέσω του μηχανισμού ελέγχου-ανατροφοδότησης Διεπιστημονική Προσέγγιση Με βάση τη συστημική προσέγγιση, η διοίκηση των επιχειρήσεων απαιτεί (1) την κατανόηση και (2) τη μελέτη του κάθε στοιχείου-μέρους της ξεχωριστά, αλλά και τις σχέσεις μεταξύ αυτών. Παράδειγμα Για παράδειγμα, δεν αρκεί μόνο να μελετηθεί η τεχνολογία μιας επιχείρησης, αλλά και η σχέση αυτής με τους ανθρώπους. Αυτό ασφαλώς συνεπάγεται και για την επιχείρηση, όπως και για κάθε άλλο οργανισμό, τη διεπιστημονική προσέγγιση των ζητημάτων της διοίκησης τους. Ερωτήσεις βιβλίου 4.Να δώσετε την έννοια του συστήματος. (Απ: Από «Διευκρινίζεται έως μηχανισμού ελέγχου-ανατροφοδότησης». σελ.28) Ερωτήσεις Πανελληνίων εξετάσεων τύπου Σωστού-Λάθους 1) Η επιχείρηση ως σύστημα προσαρμόζεται στο περιβάλλον της μέσω του μηχανισμού ελέγχου ανατροφοδότησης. (Εσπερινό 2001). 2) Το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί στοιχείο των εισροών της επιχείρησης.(εσπερινό 2002). 3) Η επιχείρηση προσαρμόζεται στο περιβάλλον της μέσω του μηχανισμού ελέγχουανατροφοδότησης. (Εσπερινό 2009) 4) Η επιχείρηση πέρα από την οικονομική, θεσμική και κοινωνική της οργάνωση διαθέτει και αναπτύσσει τη δική της κουλτούρα. (Γενικό 2010) Μ Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ. Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 2

8 4η Διδακτική ώρα 1.3. Λειτουργίες της Επιχείρησης Η αλυσίδα των Επιχειρησιακών Λειτουργιών Εισαγωγή Όπως κάθε οργανισμός, έτσι και η επιχείρηση, προκειμένου (1) να ζήσει, (2) ν' ανταποκριθεί στην αποστολή της και (3) να πετύχει τους στόχους της, πρέπει να αναπτύξει δράση με συγκεκριμένες λειτουργίες. Ρόλος λειτουργιών Κάθε μία από αυτές τις λειτουργίες έχει συγκεκριμένο σκοπό και περιεχόμενο και όλες μαζί σε συνδυασμό (α) υλοποιούν το συνολικό έργο και (β) την αποστολή της επιχείρησης. Σημασία Δευτερευουσών Λειτουργιών Εισαγωγή Οι πιο σημαντικές είναι η Παραγωγική, η Εμπορική και η Οικονομική λειτουργία. Ενέργειες βασικών λειτουργιών Εκτός όμως από αυτές υπάρχουν και άλλες γιατί, μία σύγχρονη οικονομική μονάδα, για να ανταποκριθεί με επιτυχία στην αποστολή της, δεν αρκεί μόνο (1) να παράγει, (2) να πουλά και (3) να διαχειρίζεται τα οικονομικά της. Ενέργειες δευτερευουσών λειτουργιών Είναι ανάγκη να οργανώνει όσο γίνεται πιο αποδοτικά τα στοιχεία που θα της εξασφαλίσουν ανταγωνιστικότητα και βιωσιμότητα. Λόγοι ύπαρξης δευτερευουσών λειτουργιών (1) Η τεχνολογία που εξελίσσεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα, αλλά και (2) το σύγχρονο Marketing με τις καινοτόμες υποδείξεις του ανατρέπουν καθημερινά τα δεδομένα τόσο στην (α) παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών όσο και στον (β) τρόπο ικανοποίησης των αναγκών. Ενέργειες επιχειρήσεων Προβάλλει έτσι επιτακτική η ανάγκη διάθεσης πόρων (1) στην κατεύθυνση της έρευνας και της ανάπτυξης της επιχείρησης στα νέα τεχνολογικά δεδομένα και (2) στην ανάγκη επικοινωνίας με το περιβάλλον της μέσα από ένα σύστημα δημοσίων σχέσεων υψηλού επιπέδου. Ρόλος δευτερευουσών λειτουργιών Βλέπουμε λοιπόν ότι υπάρχουν αρκετές "δευτερεύουσες" επιχειρησιακές λειτουργίες, όπως "Προμήθειες" "Έρευνα και Ανάπτυξη", οι "Δημόσιες Σχέσεις" κτλ., που μπορούν να αποκτήσουν σημασία και να συμπληρώσουν τις πιο πάνω βασικές λειτουργίες. ΜΙΧΑ Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ. Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 1

9 Διαφοροποίηση Ασφαλώς οι λειτουργίες αυτές μπορεί να μην αναπτύσσονται όλες και στο ίδιο επίπεδο σε κάθε επιχείρηση, λόγω της διαφορετικότητας των δραστηριοτήτων, του μεγέθους κτλ., που υπάρχει μεταξύ τους. Παράδειγμα Για παράδειγμα, μια μικρή βιομηχανική ή μια εμπορική επιχείρηση μπορεί να μη χρειάζεται να αναπτύξουν τη λειτουργία έρευνας και ανάπτυξης. Αλληλεξάρτηση Λειτουργιών Σημαντικότητα αλληλεξάρτησης των επιχειρησιακών λειτουργιών Η εξάρτηση μεταξύ των επιχειρησιακών λειτουργιών είναι μεγάλη και αυτή καθορίζει την καλή πορεία και τελικά την ύπαρξη της επιχείρησης. Παράδειγμα: Υψηλές πωλήσεις σημαίνουν ανάπτυξη της εμπορικής λειτουργίας, που είναι προϋπόθεση για να αναπτυχθούν και οι άλλες δύο βασικές λειτουργίες. Οι διαδικασίες που προκύπτουν από τις συναλλαγές (διαχειριστικές, χρηματοοικονομικές κτλ.) δίνουν περιεχόμενο στην οικονομική λειτουργία. Φυσικά δε θα υπήρχε τίποτα από όλα αυτά, αν αφετηρία και επίκεντρο όλων των λειτουργιών δεν ήταν το προϊόν, δηλαδή το αποτέλεσμα της παραγωγικής λειτουργίας. Αόρατη Διοικητική Λειτουργία έννοια αόρατης διοικητικής λειτουργίας Τέλος, ο αρμονικός συνδυασμός όλων των λειτουργιών γίνεται αποτελεσματικός κάτω από το συνδετικό και καθοδηγητικό ιστό της "αόρατης" διοικητικής λειτουργίας. Ενέργειες Αυτή είναι η δύναμη που συνδυάζει τους παραγωγικούς συντελεστές, σύμφωνα με τη "βασική οικονομική αρχή", (1) με κατεύθυνση τον αντικειμενικό σκοπό της επιχείρησης και (2) με κυρίαρχο το ρόλο του ανθρώπινου παράγοντα. Στη συνέχεια παρουσιάζουμε με συντομία το περιεχόμενο των λειτουργιών που υλοποιούνται στο πλαίσιο των επιχειρήσεων, αλλά και των οργανισμών. Ερωτήσεις Πανελληνίων Εξετάσεων τύπου Σωστού Λάθους 1) Η εξάρτηση μεταξύ των επιχειρησιακών λειτουργιών είναι μεγάλη και αυτή καθορίζει την καλή πορεία και τελικά την ύπαρξη της επιχείρησης. (Εσπερινό 2003). 2) Η οικονομική λειτουργία της επιχείρησης ανήκει στα «δευτερεύουσες» επιχειρησιακές λειτουργίες. (Γενικό 2007). ΜΙΧΑ Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ. Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 2

10 Παραγωγική Λειτουργία. 5η Διδακτική ώρα Σημασία Είναι η πιο βασική λειτουργία της οικονομικής μονάδας, αν σκεφτεί κανείς ότι το προϊόν ή η υπηρεσία που παράγεται είναι (1) το επίκεντρο όλων των δραστηριοτήτων της, αλλά (2) και ο λόγος ύπαρξης της. ορισμός Η λειτουργία της παραγωγής αποτελείται από ένα σύνολο ενεργειών οι οποίες συνδέονται άμεσα με την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών. περιεχόμενο Τέτοιες ενέργειες συνήθως είναι: 1) η επεξεργασία υλικών ή πληροφοριών, 2) η χρήση και συντήρηση των μέσων για την παραγωγή των προϊόντων ή των υπηρεσιών, 3) ο έλεγχος της ποιότητας των παραγόμενων αγαθών κτλ. παράδειγμα Για παράδειγμα, α) η ηλεκτρική ενέργεια παράγεται μέσω της παραγωγικής λειτουργίας της ΔΕΗ, β) η εκπαίδευση των μαθητών μέσω της παραγωγικής λειτουργίας του σχολείου, γ) η περίθαλψη των ασθενών μέσω της παραγωγικής λειτουργίας του νοσοκομείου. Η Εμπορική λειτουργία. ορισμός Περιλαμβάνει όλες τις ενέργειες οι οποίες είναι απαραίτητες, προκειμένου η επιχείρηση να διαθέτει τα προϊόντα της ή τις υπηρεσίες της στην αγορά, ώστε να αγοράζονται από τους καταναλωτές-πελάτες. περιεχόμενο Οι ενέργειες αυτές συνήθως είναι: 1) η έρευνα των αναγκών των καταναλωτών, 2) ο σχεδιασμός προϊόντων ή υπηρεσιών που ικανοποιούν τις ανάγκες των καταναλωτών, 3) η προβολή και 4) η προώθηση των προϊόντων ή υπηρεσιών, 5) η πώληση και 6) η διανομή. Η εμπορική λειτουργία εκφράζεται κυρίως με τις σύγχρονες έννοιες του Μάρκετινγκ και των πωλήσεων. Η Οικονομική λειτουργία συνέπεια λειτουργίας επιχείρησης Η λειτουργία μιας επιχείρησης έχει ως συνέπεια την απόκτηση και χρήση κεφαλαίου. συνέπεια χρήσης κεφαλαίου Οι αγορές και οι πωλήσεις προϊόντων ή υπηρεσιών έχουν ως συνέπεια οικονομικές συναλλαγές. ενέργειες επιχείρησης Συνεπώς, η επιχείρηση ή ο οργανισμός πρέπει να κάνουν συγκεκριμένες ενέργειες που αφορούν (1) την πραγματοποίηση, (2) την παρακολούθηση και (3) καταγραφή όλων αυτών των οικονομικών ζητημάτων και συναλλαγών. ΜΜ Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 1

11 περιεχόμενο λειτουργίας Το περιεχόμενο αυτής της λειτουργίας είναι: 1. η εξεύρεση του κεφαλαίου που απαιτείται για την ίδρυση της οικονομικής μονάδας, 2. η αξιοποίηση του με τις πλέον αποδοτικές επιλογές 3. όλες οι διαχειριστικές και λογιστικές διαδικασίες που βοηθούν (α) στην έγκαιρη διεκπεραίωση και (β) την καταγραφή συναλλαγών της, 4. η αντιμετώπιση των νομικών και φορολογικών της υποχρεώσεων και ιδιαίτερα 5. η εξακρίβωση των αποτελεσμάτων της Ερωτήσεις βιβλίου Βάλτε σε κύκλο τη σωστή απάντηση: 1. Η Παραγωγική λειτουργία: α) Πρέπει να κάνει συγκεκριμένες ενέργειες που αφορούν στην πραγματοποίηση, παρακολούθηση και καταγραφή όλων των οικονομικών ζητημάτων. β) Περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες ενέργειες, προκειμένου η επιχείρηση να διαθέσει τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες της στην αγορά. γ) Αποτελείται από ένα σύνολο ενεργειών, οι οποίες συνδέονται άμεσα με την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών. δ) Προβλέπει όλες τις ενέργειες που σχετίζονται με την οικονομικότερη προμήθεια μηχανημάτων, πρώτων υλών και οποιωνδήποτε άλλων αναλώσιμων υλικών. Ερωτήσεις Πανελληνίων Εξετάσεων τύπου Σωστού-Λάθους 1) Η παραγωγική λειτουργία συγκαταλέγεται στις «δευτερεύουσες». (Γενικό Επαναληπτικές 2003). 2) Η εμπορική λειτουργία περιλαμβάνει όλες τις ενέργειες που είναι απαραίτητες, προκειμένου η επιχείρηση να διαθέτει τα προϊόντα της ή τις υπηρεσίες της στην αγορά. (Γενικό Επαναληπτικές 2004). 3) Η αντιμετώπιση των νομικών και φορολογικών υποχρεώσεων της επιχείρησης ανήκει στην οικονομική λειτουργία. (Γενικό Επαναληπτικές 2006). 4) Μια από τις ενέργειες της παραγωγικής λειτουργίας είναι η επεξεργασία υλικών ή πληροφοριών. (Γενικό Επαναληπτικές 2008). 5) Η έρευνα των αναγκών των καταναλωτών είναι ενέργεια της λειτουργίας της Έρευνας και Ανάπτυξης. (Γενικό 2008).) Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Πανελληνίων Εξετάσεων 1. Στην εμπορική λειτουργία της επιχείρησης αναφέρεται η έννοια: α. Χορηγίες πολιτιστικών δραστηριοτήτων. β. Βελτίωση της συσκευασίας. γ. Παρακολούθηση των αποθεμάτων της παραγωγής. δ. Έρευνα αναγκών των καταναλωτών. ( γενικό 2001) 2.Ο έλεγχος της ποιότητας των παραγομένων αγαθών αποτελεί αντικείμενο της: α Παραγωγικής λειτουργίας. β Εμπορικής λειτουργίας. γ. Οικονομικής λειτουργίας. δ. Λειτουργίας προμηθειών. (Γενικό 2003) και (Εσπερινό Επαν 2008) 3.Η ενέργεια του σχεδιασμού προϊόντων ή υπηρεσιών που ικανοποιούν τις ανάγκες των καταναλωτών ανήκει στην: α. Παραγωγική λειτουργία. β. Εμπορική λειτουργία. γ. Οικονομική λειτουργία. δ. Λειτουργία προμηθειών. (Γενικό Επαναληπτικές 2005) ΜΜ Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 2

12 4. Η προβολή και η προώθηση των προϊόντων ή των υπηρεσιών μιας επιχείρησης ανήκει: α. Στην παραγωγική λειτουργία. β. Στην οικονομική λειτουργία. γ. Στην εμπορική λειτουργία. δ. Στη λειτουργία των προμηθειών. (Εσπερινό Επαναληπτικές 2005) 5. Η επεξεργασία υλικών ή πληροφοριών ανήκει στην: α. Οικονομική λειτουργία. β. Λειτουργία προμηθειών. γ. Παραγωγική λειτουργία. δ. Εμπορική λειτουργία. (Γενικό 2006) 6. Η προβολή και η προώθηση των προϊόντων ή των υπηρεσιών ανήκουν: α. Την παραγωγική λειτουργία. β. Στην οικονομική λειτουργία. γ. Στη λειτουργία προμηθειών. δ. Στην εμπορική λειτουργία. (Εσπερινό 2007) 7. Η προβολή και η προώθηση των προϊόντων ή υπηρεσιών ανήκει: α. Στην οικονομική λειτουργία β. Στην εμπορική λειτουργία (Γενικό 2004) γ. Στη λειτουργία της πληροφόρησης δ. Στη λειτουργία των προμηθειών 8. Μία από τις ενέργειες της εμπορικής λειτουργίας είναι : α. η προβολή και η προώθηση των προϊόντων ή υπηρεσιών (Γενικό 2009) β. η συνεχής παρακολούθηση των αποθεμάτων γ. η εξεύρεση κεφαλαίου που απαιτείται για την ίδρυση της οικονομικής μονάδας δ. ο έλεγχος της ποιότητας των παραγόμενων αγαθών 9. Η εξακρίβωση των αποτελεσμάτων της επιχείρησης ανήκει: α. στην παραγωγική λειτουργία β. στην οικονομική λειτουργία (εσπερινό 2010) γ. στη λειτουργία της έρευνας και ανάπτυξης δ. στη λειτουργία της πληροφόρησης Ερωτήσεις Ανάπτυξης Πανελληνίων Εξετάσεων 1) Να περιγράψετε την παραγωγική λειτουργία της επιχείρησης. (Γενικό 2000) 2) Από τις βασικές επιχειρησιακές λειτουργίες να περιγράψετε την : α. εμπορική β. οικονομική λειτουργία (Γενικό 2005) 3) Από τις επιχειρησιακές λειτουργίες να περιγράψετε: την εμπορική λειτουργία. (Επαν.09) 4) Από τις επιχειρησιακές λειτουργίες να περιγράψετε: την παραγωγική λειτουργία (δεν απαιτείται η παράθεση παραδειγμάτων). (Επαν.2007) 6) Από τις επιχειρησιακές λειτουργίες να περιγράψετε: α. την οικονομική λειτουργία (Γενικό 2011) 7) Από τις λειτουργίες της επιχείρησης να περιγράψετε : α. την παραγωγική λειτουργία (Γενικές 2012) ΜΜ Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 3

13 Λειτουργία προμηθειών 6η Διδακτική ώρα Οι Δευτερεύουσες Λειτουργίες της Επιχείρησης ορισμός Αφορά τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν, ώστε να εξασφαλίζονται τα απαραίτητα προϊόντα ή υπηρεσίες που μια επιχείρηση έχει ανάγκη για τη (1) λειτουργία της και την (2) επίτευξη των στόχων της. περιεχόμενο Τέτοιες ενέργειες συνήθως είναι: (1) Η οικονομικότερη προμήθεια (1α) μηχανημάτων, (1β) πρώτων υλών και (1γ) οποιωνδήποτε άλλων υλικών στοιχείων (π.χ. αναλώσιμων). (2) Η 2( α ) έρευνα των τιμών, η 2(β) αγορά και η 3(γ) αποθήκευση των πιο πάνω απαραίτητων στοιχείων. (3) Η συνεχής παρακολούθηση των αποθεμάτων, ώστε να μην τίθεται σε κίνδυνο ο προγραμματισμός της παραγωγής και γενικά ο στόχος της επιχείρησης. σημασία Η λειτουργία των προμηθειών είναι ιδιαίτερα σημαντική, αφού εξασφαλίζει βασικούς πόρους οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού. Έρευνα και ανάπτυξη ορισμός Η λειτουργία αυτή έχει αντικείμενο (α) την ανεύρεση νέων τρόπων παραγωγής και (β) βελτίωσης των υπαρχόντων, με αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας και κάθε καινοτομίας που βοηθάει στη δημιουργία νέων αγαθών και υπηρεσιών, ικανών να καλύψουν τις ανάγκες της αγοράς και να αναδείξουν νέες. Για παράδειγμα, α) οι ενέργειες που γίνονται για το σχεδιασμό ενός νέου τύπου φρένων αυτοκινήτου είναι ενέργειες έρευνας και ανάπτυξης. β) Οι ενέργειες που γίνονται για τη βελτίωση της συσκευασίας των αναψυκτικών είναι επίσης ενέργειες έρευνας και ανάπτυξης. σημασία Η λειτουργία αυτή γίνεται όλο και περισσότερο σημαντική, αφού η ανταγωνιστικότητα και η ανάπτυξη των επιχειρήσεων εξαρτάται όλο και περισσότερο από (1) τις καινοτομίες που αφορούν νέα προϊόντα και μεθόδους παραγωγής ή (2) βελτιώσεις όσων υπάρχουν. μικρές επιχειρήσεις Ακόμη για τις μικρές επιχειρήσεις που δεν έχουν να επενδύσουν αρκετά κεφάλαια στην έρευνα και ανάπτυξη, η λειτουργία αυτή αναπτύσσεται σε απλές μορφές και υποστηρίζεται από δημόσιους ή ιδιωτικούς οργανισμούς, όπως από ερευνητικά κέντρα, οργανισμούς μικρομεσαίων επιχειρήσεων, το κράτος. Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 1

14 Λειτουργία της Πληροφόρησης εισαγωγή Η δράση του ανθρώπου, των επιχειρήσεων και των οργανισμών συνδέεται άμεσα με την (1) εύρεση, τη (2) δημιουργία και την (3) αξιοποίηση πληροφοριών. Αναγκαιότητα Στη σημερινή πραγματικότητα, η οποία χαρακτηρίζεται από πολυπλοκότητα και συνεχείς αλλαγές, (1) η λήψη αποφάσεων και (2) η υλοποίηση αυτών, (3) η συνεργασία και (4) ο συντονισμός απαιτούν αρκετές πληροφορίες. ενέργειες Αυτή η αναγκαιότητα έχει κάνει τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς να αναπτύσσουν ένα οργανωμένο σύνολο ενεργειών, προκειμένου (1) να αποκτούν, (2) να επεξεργάζονται, (3) να αποθηκεύουν, (4) να διανέμουν και (5) να υλοποιούν τις απαραίτητες πληροφορίες. ορισμός Το σύνολο αυτών των ενεργειών αποτελεί τη λειτουργία της Πληροφόρησης. Λειτουργία Δημοσίων Σχέσεων. διαπίστωση-αναγκαιότητα Κάθε επιχείρηση ή οργανισμός 1) έχει την ανάγκη της ανάπτυξης καλών σχέσεων με άλλες επιχειρήσεις, οργανισμούς, άτομα ή ομάδες καθώς 2) και την ανάγκη να προβάλλει μια καλή εικόνα προς αυτούς, για να κερδίσει (α) την εκτίμηση, (β) το σεβασμό και (γ) τις θετικές εντυπώσεις. ενέργειες Αυτό ασφαλώς επιτυγχάνεται με μια σειρά από ενέργειες, όπως (1) η προβολή των θετικών σημείων και της συνολικής εικόνας, (2) η οργάνωση και υλοποίηση εκδηλώσεων και άλλων δράσεων επικοινωνίας και επαφών, (3) οι σχέσεις με τα ΜΜΕ, (4) οι ενέργειες φιλανθρωπίας, (4) οι χορηγίες πολιτιστικών, επιστημονικών ή άλλων δραστηριοτήτων κτλ. ορισμός Όλες αυτές οι ενέργειες αποτελούν τη λειτουργία των Δημοσίων Σχέσεων μιας επιχείρησης ή οργανισμού. Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 2

15 Ερωτήσεις Πανελληνίων εξετάσεων τύπου Σωστού-Λάθους 1) Η οικονομικότερη προμήθεια πρώτων υλών ανήκει στην παραγωγική λειτουργία. (Γενικό 2002). 2) Η αντιμετώπιση των νομικών και φορολογικών υποχρεώσεων της επιχείρησης ανήκει στη λειτουργία των Δημοσίων Σχέσεων. (Εσπερινό 2009) Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Πανελληνίων Εξετάσεων 1. Η συνεχής παρακολούθηση των αποθεμάτων ανήκει στην: α. Οικονομική λειτουργία. β. Λειτουργία προμηθειών. γ. Παραγωγική λειτουργία. δ. Λειτουργία της πληροφόρησης. (Γενικό 2005) 2. Οι ενέργειες που γίνονται για το σχεδιασμό ενός νέου τύπου φρένων αυτοκινήτου ανήκουν: α. Στην εμπορική λειτουργία. β. Στη λειτουργία της πληροφόρησης. (Εσπερ 2008) γ. Στην οικονομική λειτουργία. δ. Στη λειτουργία της έρευνας και ανάπτυξης. 3. Η λειτουργία των δημοσίων σχέσεων της επιχείρησης αναφέρεται: α. στην ανεύρεση νέων τρόπων παραγωγής και βελτίωσης των υπαρχόντων β. στην εξεύρεση κεφαλαίου που απαιτείται για την ίδρυση της οικονομικής μονάδας γ. στην ανάπτυξη καλών σχέσεων με άλλες επιχειρήσεις, οργανισμούς, άτομα ή ομάδες, καθώς και την ανάγκη να προβάλλει μια καλή εικόνα προς αυτούς, για να κερδίσει την εκτίμηση, το σεβασμό και τις θετικές εντυπώσεις. δ. στην συντήρηση των μέσων για την παραγωγή προϊόντων ή υπηρεσιών 4) Η συνεχής παρακολούθηση των αποθεμάτων των πρώτων υλών της επιχείρησης εντάσσεται στην : α. λειτουργία της πληροφόρησης β. παραγωγική λειτουργία γ. λειτουργία προμηθειών δ. εμπορική λειτουργία (Εσπερινό 2009) 5) Η οικονομικότερη προμήθεια μηχανημάτων, πρώτων υλών και οποιωνδήποτε άλλων υλικών στοιχείων ανήκει : α. στην οικονομική λειτουργία β. στη λειτουργία προμηθειών γ. στην εμπορική λειτουργία δ. στην παραγωγική λειτουργία (Γενικό 2010) Ερωτήσεις Ανάπτυξης Πανελληνίων Εξετάσεων 1) α. Να περιγράψετε τις συνήθεις ενέργειες της λειτουργίας των προμηθειών. β. Να αιτιολογήσετε γιατί η λειτουργία των προμηθειών είναι ιδιαίτερα σημαντική για την επιχείρηση. (Γενικό 2001) 2) Από τις «δευτερεύουσες» επιχειρησιακές λειτουργίες να περιγράψετε αυτή της έρευνας και της ανάπτυξης. (Γενικό 2004) 3) Από τις επιχειρησιακές λειτουργίες να περιγράψετε: τη λειτουργία της έρευνας και ανάπτυξης (Γεν. Επαν 2009) 4) Από τις επιχειρησιακές λειτουργίες να περιγράψετε: την λειτουργία προμηθειών. Γιατί η λειτουργία αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική; (Επαν.2007) 5) Από τις επιχειρησιακές λειτουργίες να περιγράψετε: α. την λειτουργία της πληροφόρησης β. τη λειτουργία δημοσίων σχέσεων (Επαναλ. 2008) 6) Από τις επιχειρησιακές λειτουργίες να περιγράψετε: β. τη λειτουργία προμηθειών Γιατί η λειτουργία αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική (Γενικό 2011) 7) Από τις επιχειρησιακές λειτουργίες να περιγράψετε τη λειτουργία της πληροφόρησης. (Επαναληπτικές 2011) 8) Από τις λειτουργίες της επιχείρησης να περιγράψετε : β. τη λειτουργία της έρευνας και ανάπτυξης (Γενικές 2012) Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 3

16 7η Διδακτική ώρα 1.4 Η Επιχείρηση και το περιβάλλον της Σκοπός του οικονομικού συστήματος Ολόκληρο το οικονομικό σύστημα λειτουργεί με αντικειμενικό σκοπό την ικανοποίηση των ανθρώπινων αναγκών. Τρόπος επίτευξης Αυτό το πετυχαίνει με την παραγωγή και διανομή των αγαθών που μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες των ανθρώπων. Επιχείρηση ως Υποσύστημα Οικονομικού Συστήματος (1) Οποιοσδήποτε οικονομικός οργανισμός, ιδιωτικός ή δημόσιος, ακόμη και η πλέον μεμονωμένη μικρή επιχείρηση θεωρείται υποσύστημα αυτού του οικονομικού συστήματος. (2) Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι κάθε επιχείρηση (ή οργανισμός) α) δέχεται πόρους (εισροές) από το ευρύτερο περιβάλλον (φυσικό-κοινωνικό- οικονομικό) και β) τους μετατρέπει σε αγαθά (εκροές), συμμετέχοντας στην προσπάθεια ικανοποίησης του αντικειμενικού σκοπού της. Σχέση επιχείρησης και περιβάλλοντος της 1) Με την παραγωγή και διανομή των αγαθών η επιχείρηση ικανοποιεί τους στόχους των μελών της, που είναι όμως και κοινωνικοί στόχοι. 2) Με αυτήν την έννοια είναι δυναμική η σχέση της επιχείρησης με το περιβάλλον της και καθοριστική για τη συμπεριφορά της. 3) Οι παράγοντες που αποτελούν το περιβάλλον της επιχείρησης σίγουρα επιδρούν (α) στον τρόπο λειτουργίας της, ένας-ένας χωριστά, αλλά (β) και σε πλήρη αλληλεξάρτηση ως " Σύστημα Περιβάλλον ". Οικονομικοί Παράγοντες και η επίδραση τους Οι οικονομικοί παράγοντες είναι το βασικότερο στοιχείο του περιβάλλοντος και η επίδραση τους έχει καθοριστική σημασία για (1) την ίδρυση, (2) την ανάπτυξη και (3) την αποτελεσματικότητα της οικονομικής μονάδας. Παραδείγματα Οι αγορές από τις οποίες εφοδιάζεται τους παραγωγικούς πόρους όπως και αυτές στις οποίες διαθέτει τα προϊόντα της βρίσκονται στο περιβάλλον της. Το ίδιο και το σύνολο των υπηρεσιών του τριτογενούς τομέα παραγωγής (τράπεζες κτλ.), που βοηθάει όλο το πρόγραμμα δράσης της επιχείρησης. Ομάδες Συμφερόντων (α) Οι επιχειρηματίες, (β) οι προμηθευτές, (γ) οι πελάτες, (δ) τα διοικητικά στελέχη, (ε) οι διάφορες υπηρεσίες κτλ. αποτελούν ομάδες συμφερόντων, οι οποίες επιδρούν σημαντικά στον τρόπο λειτουργίας και ανάπτυξης της επιχείρησης, με στόχο την ικανοποίηση δικών τους συμφερόντων. Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 1

17 Παραδείγματα 1) Οι επιχειρηματίες επιδιώκουν (α) υψηλά κέρδη και (β) κοινωνική προβολή μέσα από την κερδοφόρα πορεία και την καλή φήμη της επιχείρησης τους. 2) Οι χρηματοδότες επιζητούν (α) ασφάλεια των κεφαλαίων τους και (β) υψηλά κέρδη. 3) Οι προμηθευτές επιζητούν (α) καλή συνεργασία, (β) φερέγγυες και (γ) διαρκείς συναλλαγές. 4) Οι πελάτες επιζητούν (α) ποιότητα, (β) καλές τιμές και (γ) εξυπηρέτηση. 5) Το κράτος απαιτεί την (α) είσπραξη φόρων και εισφορών καθώς και τη β) συμμόρφωση στους νόμους. Δημιουργική καταστροφή Το περιβάλλον όμως συνεχώς εξελίσσεται ως προς (α) την τεχνολογία, (β) τη νομοθεσία, (γ) τις καταναλωτικές συνήθειες κτλ. Έτσι οι επιχειρήσεις, προκειμένου να επιβιώνουν και να αναπτύσσονται, πρέπει (α) να παρακολουθούν τις εξελίξεις αυτές και (β) εγκαίρως να προσαρμόζονται. Όσες το κατορθώνουν μεγεθύνονται, ελαχιστοποιούν το κόστος παραγωγής και τελικά επιβιώνουν. Οι υπόλοιπες συρρικνώνονται και λόγω του ανταγωνισμού σταματούν τη λειτουργία τους. Το φαινόμενο αυτό οι οικονομολόγοι το αποκαλούν "δημιουργική καταστροφή". Ερωτήσεις Πανελληνίων Εξετάσεων τύπου Σωστού-Λάθους 1) Οι οικονομικοί παράγοντες είναι το βασικότερο στοιχείο του περιβάλλοντος της επιχείρησης και η επίδρασή τους έχει καθοριστική σημασία για την ίδρυση, την ανάπτυξη και την αποτελεσματικότητα της επιχείρησης. (Γενικό Επαναληπτικές 2004). 2) Οι οικονομικοί παράγοντες είναι το βασικότερο στοιχείο του περιβάλλοντος και η επίδραση τους έχει καθοριστική σημασία για την ίδρυση, την ανάπτυξη και την αποτελεσματικότητα της οικονομικής μονάδας. (Γενικό Επαναληπτικές 2012). Ερωτήσεις Ανάπτυξης Πανελληνίων Εξετάσεων 1) Ποιο φαινόμενο οι οικονομολόγοι αποκαλούν «δημιουργική καταστροφή» και τι το προκαλεί; (Γενικό 2004) 2) Να περιγράψετε το φαινόμενο που οι οικονομολόγοι αποκαλούν δημιουργική καταστροφή. (Γενικές 2012) Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 2

18 Στοιχεία τον περιβάλλοντος 8η Διδακτική ώρα ορισμός Με τον όρο "στοιχεία του περιβάλλοντος" εννοούμε τους παράγοντες αυτούς που αποτελούν συνθετικά στοιχεία τόσο του γενικού (εξωτερικού) περιβάλλοντος, όσο και του ειδικού (εσωτερικού) περιβάλλοντος της επιχείρησης. Γενικό-Εξωτερικό περιβάλλον Στο γενικό (εξωτερικό) περιβάλλον εντάσσονται: Το Οικονομικό περιβάλλον: Περιλαμβάνει (1) τις δομές της οικονομίας, (2) τους ρυθμούς ανάπτυξης, τους δείκτες τους σχετικούς με τον (3) πληθωρισμό, την (4) απασχόληση, το (5) δημόσιο χρέος κτλ., την πορεία της (6) κεφαλαιαγοράς και των (7) εισοδημάτων, (8) το βαθμό παρέμβασης του κράτους στην οικονομία, (9) το φορολογικό σύστημα, (10) τις διεθνείς οικονομικές σχέσεις κτλ Το Νομικό περιβάλλον: Περιλαμβάνει τους νόμους, σύμφωνα με τους οποίους λειτουργεί η (1) επιχείρηση, (2) οι συναλλαγές, (3) οι εργασιακές σχέσεις κτλ. Το Κοινωνικό περιβάλλον: Περιλαμβάνει την "κοινωνική οργάνωση της χώρας", μέσα στην οποία είναι ενταγμένες όλες οι κοινωνικές ομάδες οι οποίες επιδρούν στη λειτουργία της και την εξέλιξη της. Οι επιλογές τους επηρεάζουν άμεσα τη διαδικασία παραγωγής και διανομής του προϊόντος. Στοιχεία αυτού του παράγοντα μπορούν να θεωρηθούν ακόμη τα δημογραφικά χαρακτηριστικά μίας χώρας, το συνδικαλιστικό της κίνημα κτλ. Το Τεχνολογικό περιβάλλον: Περιλαμβάνει την πλέον "ορατή" επίδραση του εξωτερικού περιβάλλοντος στην επιχείρηση. Επηρεάζει ποιοτικά και ποσοτικά (1) τη φύση και (2) την απόδοση του εξοπλισμού της και των εργαζομένων, (3) το είδος των προϊόντων και των υπηρεσιών. Το Πολιτισμικό περιβάλλον: Περιλαμβάνει τα εθνολογικά και λαογραφικά χαρακτηριστικά μιας κοινωνίας, (1) τα ήθη και (2) τα έθιμα, (3) τις παραδόσεις, (4) τη θρησκεία και (5) ό,τι έχει σχέση με το σύστημα αξιών που την εκφράζει. Το Πολιτικό περιβάλλον: Περιλαμβάνει το θεσμικό πλαίσιο, σύμφωνα με το οποίο λειτουργεί το κράτος (π.χ.(1) εισοδηματική πολιτική, (2) νομισματική πολιτική κτλ. (3) Κυβερνητικές και (4) Πολιτικές αποφάσεις) Το Οικολογικό περιβάλλον: Είναι ένας παράγοντας που αποκτά ιδιαίτερη σημασία μέρα με τη μέρα για την επιχείρηση και γενικά για τον άνθρωπο. Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 1

19 Η επιχείρηση (1) προκαλεί προβλήματα στο περιβάλλον με την αλόγιστη εκμετάλλευση του και τη ρύπανση του, όπως επίσης (2) δέχεται τις αρνητικές επιπτώσεις από τις βλάβες που η ίδια ή άλλες αιτίες προκαλούν. Ειδικό-Εσωτερικό περιβάλλον Στο ειδικό (εσωτερικό) περιβάλλον της επιχείρησης εντάσσονται: 1. Οι Προμηθευτές υλικών ή υπηρεσιών. 2. Οι Καταναλωτές και οι πελάτες. 3. Οι Εργαζόμενοι και η συνδικαλιστική τους ένωση. 4. Οι πιστωτές, χρηματοδότες, μέτοχοι. 5. Επιχειρήσεις, που συνεργάζονται με την επιχείρηση ή την ανταγωνίζονται, 6. Οικονομικοί Οργανισμοί και Τράπεζες με τους οποίους συναλλάσσεται 7. και όποιο άλλο στοιχείο σχετίζεται με αυτήν και ως ένα βαθμό την επηρεάζει Ερωτήσεις βιβλίου 4.Στο ειδικό περιβάλλον της επιχείρησης εντάσσονται: α) Οι Προμήθειες υλικών και υπηρεσιών β) Οι καταναλωτές, οι πελάτες, οι εργαζόμενοι, γ) Οι πιστωτές, χρηματοδότες, μέτοχοι, δ) Όλα τα παραπάνω. Ερωτήσεις Πανελληνίων εξετάσεων τύπου Σωστού-Λάθους 1) Οι προμηθευτές και οι πελάτες ανήκουν στο εσωτερικό (ειδικό) περιβάλλον της επιχείρησης. (Εσπερινό 2002) 2) Οι προμηθευτές υλικών ή υπηρεσιών εντάσσονται στο γενικό (εξωτερικό) περιβάλλον της επιχείρησης. (Εσπερινό 2003). 3) Οι καταναλωτές και οι πελάτες εντάσσονται στο γενικό (εξωτερικό) περιβάλλον της επιχείρησης. (Γενικό 2004). 4) Οι προμηθευτές υλικών ή υπηρεσιών της επιχείρησης εντάσσονται στο γενικό (εξωτερικό) περιβάλλον της. (Εσπερινό 2004). 5) Οι πιστωτές, οι χρηματοδότες και οι μέτοχοι εντάσσονται στο ειδικό (εσωτερικό) περιβάλλον της επιχείρησης. (Εσπερινό 2007). 6) Οι προμηθευτές υλικών ή υπηρεσιών εντάσσονται στο ειδικό (εσωτερικό) περιβάλλον μιας επιχείρησης. (Γενικό 2008) 7) Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά μιας χώρας περιλαμβάνονται στο πολιτισμικό περιβάλλον. (Εσπερινό 2009) 8) Επιχειρήσεις που συνεργάζονται με την επιχείρηση ή την ανταγωνίζονται εντάσσονται στο ειδικό (εσωτερικό) της περιβάλλον. 9) Η πορεία της κεφαλαιαγοράς και των εισοδημάτων περιλαμβάνεται στο Οικονομικό περιβάλλον της επιχείρησης. (Επαναληπτικές 2010) 10) Προμηθευτές, πελάτες και πιστωτικά ιδρύματα εντάσσονται στ γενικό περιβάλλον της επιχείρησης. 11) Οι προμηθευτές υλικών και υπηρεσιών εντάσσονται στο ειδικό (εσωτερικό) περιβάλλον της επιχείρησης. (Επαναληπτικές 2011) Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Πανελληνίων Εξετάσεων 1. Στο γενικό (εξωτερικό) περιβάλλον της επιχείρησης εντάσσεται και το κοινωνικό περιβάλλον που περιλαμβάνει: α. Το φορολογικό σύστημα. β. Τα εθνολογικά και λαογραφικά χαρακτηριστικά μιας κοινωνίας. γ. Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά μιας κοινωνίας. δ. Τη εισοδηματική πολιτική. (Γενικό 2005) 2. Στο γενικό (εξωτερικό) περιβάλλον της επιχείρησης εντάσσεται και το πολιτισμικό περιβάλλον που περιλαμβάνει: α. Τους νόμους σύμφωνα με τους οποίους λειτουργεί ή επιχείρηση. β. Τα εθνολογικά και λαογραφικά χαρακτηριστικά μιας κοινωνίας. γ. Το θεσμικό πλαίσιο, σύμφωνα με το οποίο λειτουργεί το κράτος. δ. Τις δομές τα οικονομίας και τους ρυθμούς ανάπτυξης. (Εσπερινό 2005) Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 2

20 3. Στο ειδικό (εσωτερικό) περιβάλλον της επιχείρησης εντάσσονται: α. Οι νόμοι, σύμφωνα με τους οποίους λειτουργεί η επιχείρηση. β. Η εισοδηματική και η νομισματική πολιτική γ. Οι καταναλωτές και οι πελάτες. δ. Η πορεία της κεφαλαιαγοράς και το φορολογικό σύστημα. (Γενικό Επαν 2007) 4.Το συνδικαλιστικό κίνημα περιλαμβάνεται στο: α. Κοινωνικό περιβάλλον της επιχείρησης. β. Οικονομικό περιβάλλον της επιχείρησης. γ. Νομικό περιβάλλον της επιχείρησης. δ. Τεχνολογικό περιβάλλον της επιχείρησης. (Γενικό 2007) 5.Ο βαθμός παρέμβασης του κράτους στην οικονομία περιλαμβάνεται στο: α. Πολιτικό περιβάλλον β. Νομικό περιβάλλον. γ. Οικονομικό περιβάλλον. δ. Κοινωνικό περιβάλλον. (Γενικό Επαν 2008) 6. Τα ήθη και τα έθιμα μιας κοινωνίας περιλαμβάνονται στο: α. Πολιτικό περιβάλλον. β. Κοινωνικό περιβάλλον. γ. Πολιτισμικό περιβάλλον. δ. Οικονομικό περιβάλλον. (Εσπερινό 2008) 7. Οι παραδόσεις μιας κοινωνίας περιλαμβάνονται: α. στο Νομικό περιβάλλον της επιχείρησης β. στο Πολιτισμικό περιβάλλον της επιχείρησης γ. στο Κοινωνικό περιβάλλον της επιχείρησης δ. στο Πολιτικό περιβάλλον της επιχείρησης (Επαν 09) 8. Το πολιτικό περιβάλλον της επιχείρησης περιλαμβάνει: α. το θεσμικό πλαίσιο σύμφωνα με το οποίο λειτουργεί το κράτος β. τα εθνολογικά και λαογραφικά χαρακτηριστικά μιας κοινωνίας γ. το συνδικαλιστικό κίνημα δ. τους νόμους σύμφωνα με τους οποίους λειτουργεί η επιχείρηση (Εσπ 2009) 9. Η εισοδηματική πολιτική εντάσσεται στο : α. οικονομικό περιβάλλον β. νομικό περιβάλλον γ. πολιτισμικό περιβάλλον δ. πολιτικό περιβάλλον (εσπερινό 2010) 10. Στο ειδικό περιβάλλον της επιχείρησης εντάσσονται : α. οι προμηθευτές της β. οι οικολογικές οργανώσεις γ. η εισοδηματική και νομισματική πολιτική δ. τα ερευνητικά ιδρύματα (Γενικό 2000) 11. Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά μιας χώρας περιλαμβάνονται στο : α. οικονομικό περιβάλλον β. πολιτικό περιβάλλον γ. κοινωνικό περιβάλλον δ. πολιτισμικό περιβάλλον (Επαναληπτικές 2011) 12. Η νομισματική πολιτική ανήκει στο α. πολιτικό περιβάλλον της επιχείρησης β. τεχνολογικό περιβάλλον της επιχείρησης γ. νομικό περιβάλλον της επιχείρησης δ. κοινωνικό περιβάλλον της επιχείρησης (Γενικό 2012) Ερωτήσεις Ανάπτυξης Πανελληνίων Εξετάσεων 1) Από τα στοιχεία που εντάσσονται στο γενικό(εξωτερικό) περιβάλλον της επιχείρησης να περιγράψετε το οικονομικό περιβάλλον, το νομικό περιβάλλον, το κοινωνικό περιβάλλον και το οικολογικό περιβάλλον. (Γενικό 2009) 2) Να περιγράψετε το τεχνολογικό, το πολιτισμικό και το πολιτικό περιβάλλον, τα οποία εντάσσονται στο γενικό (εξωτερικό) περιβάλλον της επιχείρησης. (Επαναλ. 2006) Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 3

21 Η Κοινωνική ευθύνη της επιχείρησης 9η Διδακτική ώρα Κώδικας Επιχειρησιακής Ηθικής Σημασία Αν εκτιμάται σωστά (α) η σημασία της εργασίας για τον άνθρωπο (β) καθώς και των αγαθών που παράγονται και καλύπτουν τις ανάγκες του, τότε βγαίνει το συμπέρασμα ότι η επιχείρηση είναι ένας πολύ σημαντικός κοινωνικός θεσμός, όπως η οικογένεια το σχολείο κτλ. Η ύπαρξη της και η ανάπτυξη της έχουν πολύ μεγάλη σημασία για το κοινωνικό σύνολο. Νέα διάσταση Γι' αυτό η λειτουργία της και οι αποφάσεις της δεν πρέπει να έρχονται σε αντίθεση με το συμφέρον των μελών του. Προκύπτει έτσι μία νέα διάσταση του ρόλου της επιχείρησης, αυτή της ευθύνης της απέναντι στο κοινωνικό σύνολο. Οι ιδιοκτήτες, τα στελέχη και οι εργαζόμενοι οφείλουν να κατανοούν το βαθμό ευθύνης της απέναντι στην κοινωνία και να προσαρμόζουν τη συμπεριφορά τους. Είναι ανάγκη λοιπόν να υπάρχει επαρκής νομοθεσία και κυρίως ένας κώδικας εθιμικών κανόνων ή Κώδικας Επιχειρησιακής Ηθικής", όπως αλλιώς ονομάζεται. Οι κοινωνικές ευθύνες της επιχείρησης Ορισμένες ευθύνες της επιχείρησης απέναντι στο κοινωνικό σύνολο είναι: (α) Η προσφορά αγαθών, προϊόντων και υπηρεσιών με μέριμνα για την διασφάλιση της υγείας και ασφάλειας του καταναλωτή. (β) Η τήρηση της κείμενης νομοθεσίας και η αποφυγή αθέμιτων ενεργειών. (γ) Η κοινωνική και πολιτιστική συνεισφορά προς όφελος των εργαζομένων και γενικότερα του κοινωνικού συνόλου. (δ) Η συμβολή της στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας. (ε) Η συνεισφορά στην προστασία του περιβάλλοντος Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 1

22 10η Διδακτική ώρα 1.5 Η Αποτελεσματικότητα των Επιχειρήσεων Οι στόχοι των Επιχειρήσεων (Οργανισμών) Εισαγωγή-Ορισμός-Διάκριση Κάθε επιχείρηση (ή οργανισμός) έχει στόχους οι οποίοι δικαιολογούν και την ύπαρξη της. Στόχος της επιχείρησης είναι μια επιθυμητή κατάσταση στην οποία επιδιώκει να φτάσει, ή ένα αποτέλεσμα προς επίτευξη. Οι στόχοι μπορούν να διακριθούν σε θεσμικούς και λειτουργικούς. ΘΕΣΜΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Ορισμός Θεσμικοί στόχοι είναι αυτοί που επίσημα η επιχείρηση (ή οργανισμός) διατυπώνει στο καταστατικό, με βάση το οποίο νομιμοποιείται η ύπαρξη και λειτουργία της. Περιεχόμενο Πρόκειται ουσιαστικά για γενικούς και μη συγκεκριμένους στόχους ή επιδιώξεις που συνθέτουν την αποστολή της επιχείρησης στο πλαίσιο του περιβάλλοντος της ή της κοινωνίας. Αυτοί οι στόχοι ή η αποστολή εκφράζουν το βασικό καθήκον της επιχείρησης απέναντι στην κοινωνία, πράγμα που δικαιολογεί το δικαίωμα της δημιουργίας της. Για παράδειγμα, α) η αποστολή μιας επιχείρησης συμβούλων είναι η παροχή τεχνικών συμβουλών στις βιομηχανικές επιχειρήσεις. β) Η αποστολή ενός νοσοκομείου είναι η παροχή υπηρεσιών υγείας στους κατοίκους της περιοχής. γ) Η αποστολή του σχολείου είναι η μόρφωση των ανθρώπων. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Ορισμός Οι Λειτουργικοί στόχοι της επιχείρησης εκφράζουν τα συγκεκριμένα αποτελέσματα τα οποία αυτή επιδιώκει να επιτύχει. Αυτοί οι στόχοι αναφέρονται: (α) Στα συνολικά μεγέθη της επιχείρησης, όπως είναι τα (1) κέρδη, το (2) εισόδημα ή ο κύκλος εργασιών, (3) οι ρυθμοί αύξησης ή ανάπτυξης της, η (4) αποδοτικότητα των επενδυμένων κεφαλαίων, η (5) φήμη, (6) δύναμη κτλ. (β) Στην αγορά, όπως είναι η (1) κατάκτηση συγκεκριμένου μεριδίου αγοράς, η (2) δημιουργία δικτύου πωλήσεων ή διανομής, η (3) δημιουργία εμποδίων εισόδου ανταγωνιστών, κτλ. (γ) Στην παραγωγή, όπως είναι η (1) παραγωγικότητα της εργασίας, η (2) ποιότητα των προϊόντων, τα (3) κόστη, κτλ. (δ) Στους ανθρώπους, όπως είναι η (1) ικανοποίηση των εργαζομένων, η (2) απασχόληση, η (3)εκπαίδευση, η (4) ανάπτυξη κτλ. (ε) Στις καινοτομίες, που αφορούν την (1) ανάπτυξη νέων προϊόντων, (2) νέων μεθόδων και τεχνικών παραγωγής και διανομής, (3) νέων διοικητικών συστημάτων, κτλ, με σκοπό την ανάπτυξη και την προσαρμογή της επιχείρησης στις εξελίξεις του περιβάλλοντος. Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 1

23 Ερωτήσεις Πανελληνίων εξετάσεων τύπου Σωστού Λάθους 1) Οι λειτουργικοί στόχοι είναι αυτοί που επίσημα η επιχείρηση διατυπώνει στο καταστατικό της. (Γενικό 2002) και (Γενικό Επαναληπτικές 2005). 2) Η παραγωγικότητα της εργασίας είναι λειτουργικός στόχος της επιχείρησης, ο οποίος αναφέρεται στα συνολικά μεγέθη. (Γενικό 2008). 3) Οι λειτουργικοί στόχοι της επιχείρησης είναι αυτοί που επίσημα διατυπώνονται στο καταστατικό της. (Γενικό 2009) 4) Λειτουργικός στόχος του σχολείου είναι η μόρφωση των ανθρώπων. (Γενικό 2000) 5) Οι λειτουργικοί στόχοι είναι αυτοί που επίσημα η επιχείρηση διατυπώνει στο καταστατικό της. (Επαναληπτικές 2011) 6) Η αύξηση της παραγωγικότητας της εργασίας είναι θεσμικός στόχος της επιχείρησης. (Γενικό Επαναληπτικές 2012) Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Πανελληνίων Εξετάσεων 1. Η δημιουργία δικτύου πωλήσεων ή διανομής αποτελεί λειτουργικό στόχο της επιχείρησης, ο οποίος αναφέρεται: α. Στα συνολικά μεγέθη της επιχείρησης. β. Στην αγορά. γ. Στις καινοτομίες. δ. Στην παραγωγή. (Γενικό Επαναληπτικές 2006) 2.Οι θεσμικοί στόχοι είναι αυτοί που: α. Διατυπώνει επίσημα η επιχείρηση (ή ο οργανισμός) στο καταστατικό, με βάση το οποίο νομιμοποιείται η ύπαρξη και λειτουργίας της. β. Εκφράζουν τα συγκεκριμένα αποτελέσματα, τα οποία η επιχείρηση επιδιώκει να επιτύχει. γ. Αναφέρονται στα συνολικά μεγέθη της επιχείρησης, όπως είναι τα κέρδη, το εισόδημα ή ο κύκλος εργασιών κ.λ.π. δ. Αναφέρονται στις καινοτομίες, που αφορούν την ανάπτυξη νέων προϊόντων, νέων μεθόδων και τεχνικών παραγωγής κ.λ.π. (Εσπερινό 2006) 3. Η ανάπτυξη νέων προϊόντων αποτελεί λειτουργικό στόχο της επιχείρησης, ο οποίος αναφέρεται: α. Στα συνολικά μεγέθη της επιχείρησης. β. Στις καινοτομίες. γ. Στην αγορά. δ. Στην παραγωγή. (Γενικό Επαναληπτικές 2008) 4. Η αποδοτικότητα των επενδυμένων κεφαλαίων είναι ένας λειτουργικός στόχος της επιχείρησης που αναφέρεται: α. στην παραγωγή β. στις καινοτομίες γ. στα συνολικά μεγέθη της επιχείρησης δ. στην αγορά (εσπερινό 2010) Ερωτήσεις Ανάπτυξης Πανελληνίων Εξετάσεων 1) Οι λειτουργικοί στόχοι της επιχείρησης εκφράζουν τα συγκεκριμένα αποτελέσματα τα οποία αυτή επιδιώκει να επιτύχει. Να περιγράψετε σε τι αναφέρονται αυτοί οι στόχοι. (Γενικό 2007) Μ Ι Χ Α Η Λ Ι Δ Η Σ Ε Μ Μ Μ Α Ν Ο Υ Η Λ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Π Ε 0 9 Σελίδα 2