Σχολικές Βιβλιοθήκες Νόμοι Αποφάσεις - Διατάγματα

Transcript

1 Σχολικές Βιβλιοθήκες Νόμοι Αποφάσεις - Διατάγματα Περιεχόμενα Σχολικές Βιβλιοθήκες... 1 Ν. 1566/1985 ΦΕΚ 167 τ. Α... 1 Ν. 2640/1998 ΦΕΚ 206 τ. Α... 3 Ν. 2986/2002 ΦΕΚ 24 τ. Α... 3 Ν. 3328/2005 ΦΕΚ 80 τ. Α... 4 Γ1/1221/ ΥΠ.Ε.Π.Θ... 5 Γ2/577/ Απόφαση ΥΠ.Ε.Π.Θ Γ1/24143/ ΥΠ.Ε.Π.Θ ΙΖ/672/ Απόφαση ΥΠ.Ε.Π.Θ. ΦΕΚ 709 τ. Β ΙΖ/309/ Απόφαση ΥΠ.Ε.Π.Θ ΙΖ/991/ Απόφαση ΥΠ.Ε.Π.Θ ΙΖ/263/ ΥΠ.Ε.Π.Θ Γ2/4687/ ΥΠ.Ε.Π.Θ Γ7/128800/ ΥΠ.Ε.Π.Θ. ΦΕΚ 1784 τ. Β` (Πλαίσιο Λειτουργίας) Γ7/128832/ ΥΠ.Ε.Π.Θ Γ7/37271/ ΥΠ.Ε.Π.Θ Γ7/141555/ ΥΠ.Ε.Π.Θ Γ7/88989/ Απόφαση ΥΠ.Ε.Π.Θ Γ7/105738/ Απόφαση ΥΠ.Ε.Π.Θ Ν. 1566/1985 ΦΕΚ 167 τ. Α Άρθρο 43 Σχολικές βιβλιοθήκες 1. Σε κάθε σχολείο πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης λειτουργεί σχολική βιβλιοθήκη για χρήση των μαθητών, του διδακτικού προσωπικού και των κατοίκων της έδρας και της περιοχής του σχολείου. Οι βασικές σχολικές βιβλιοθήκες που υπάρχουν λειτουργούν ως σχολικές βιβλιοθήκες.

2 2. Με απόφαση του συλλόγου των διδασκόντων ορίζεται ένας εκπαιδευτικός του σχολείου ως υπεύθυνος για την σχολική βιβλιοθήκη, ο οποίος, για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, επιβοηθείται στο έργο του από μαθητές που ορίζει το μαθητικό συμβούλιο. Η οργάνωση και η λειτουργία των σχολικών βιβλιοθηκών, στην οποία περιλαμβάνεται και ο δανεισμός βιβλίων, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια, καθορίζονται με αποφάσεις του σχολικού συμβουλίου, που πιστοποιούνται με τοιχοκόλληση στον πίνακα ανακοινώσεων του σχολείου. 3. Για τις δαπάνες που απαιτούνται για τον εμπλουτισμό των σχολικών βιβλιοθηκών εγγράφονται σχετικές πιστώσεις στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, οι οποίες διατίθενται στις σχολικές επιτροπές των οικείων σχολικών μονάδων. Ο τρόπος της διάθεσης των πιστώσεων αυτών ορίζεται με αποφάσεις του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων 4. Ο εμπλουτισμός των σχολικών βιβλιοθηκών είναι έργο των σχολικών επιτροπών, οι οποίες και διαχειρίζονται τις σχετικές πιστώσεις αγοράζοντας βιβλία από τον κατάλογο που καταρτίζει η επιτροπή της επόμενης παραγράφου. Βιβλία του ίδιου καταλόγου μπορούν να τα αποδέχονται και ως δωρεές. Οι σχολικές επιτροπές συνεργάζονται με τους σχολικούς συμβούλους για τον εμπλουτισμό των σχολικών βιβλιοθηκών. Η αγορά βιβλίων για τον εμπλουτισμό των σχολικών βιβλιοθηκών μπορεί να γίνεται και από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, από τον κατάλογο της επόμενης παραγράφου, σε βάρος πιστώσεων του ειδικού λογαριασμού Μαθητικής Πρόνοιας. 5. α) Συνιστάται επιτροπή σύνταξης πίνακα επιλογής κατάλληλων βιβλίων για τον εμπλουτισμό των σχολικών βιβλιοθηκών. Η επιτροπή αποτελείται από: αα) έναν περιφερειακό διευθυντή πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ως Πρόεδρο, ββ) ένα μέλος Δ.Ε.Π. πανεπιστημίου παιδαγωγικού τμήματος, γγ) έναν λογοτέχνη, δδ) έναν βιβλιοθηκονόμο, εε) έναν εκπρόσωπο της Διδασκαλικής Ομοσπονδίας Ελλάδας, που ορίζεται με τον αναπληρωτή του με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ομοσπονδίας αυτής, στστ) έναν εκπρόσωπο της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης που ορίζεται με τον αναπληρωτή του με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ομοσπονδίας αυτής και ζζ) έναν σχολικό σύμβουλο, αντίστοιχης ή συγγενούς ειδικότητας προς τις θεματικές ενότητες των βιβλίων που επιλέγονται. Η θητεία των μελών είναι διετής. Τα μέλη της επιτροπής ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. Με την απόφαση ορίζονται οι αναπληρωτές των μελών των υποπεριπτώσεων αα`, ββ`, γγ`, δδ` και ζζ` από τον ίδιο κύκλο προσώπων και ο γραμματέας της επιτροπής από το προσωπικό που υπηρετεί στην αρμόδια για τις σχολικές βιβλιοθήκες υπηρεσία της Κ.Υ. του ΥΠ.Ε.Π.Θ. Με όμοια απόφαση ρυθμίζεται ο τρόπος λειτουργίας της επιτροπής. Στα μέλη της επιτροπής και το γραμματέα της καταβάλλεται αποζημίωση. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων καθορίζεται το ύψος, ο τρόπος υπολογισμού και οι προϋποθέσεις καταβολής της αποζημίωσης, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες σχετικές διατάξεις. β) Κατά την κατάρτιση του πίνακα της περίπτωσης α` λαμβάνονται υπόψη και εισηγήσεις σχολικών επιτροπών, συλλόγων διδασκόντων, σχολικών συμβούλων και άλλων φορέων εκπαίδευσης. Οι πίνακες που καταρτίζονται κυρώνονται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.

3 6.Υπεύθυνος της βιβλιοθήκης του εκπαιδευτικού προσωπικού του σχολείου είναι ο διευθυντής ή ο υποδιευθυντής. Με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ρυθμίζονται τα θέματα οργάνωσης και λειτουργίας των βιβλιοθηκών αυτών. Για τον εφοδιασμό των βιβλιοθηκών του εκπαιδευτικού προσωπικού γίνεται προμήθεια βιβλίων από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων σε βάρος των πιστώσεων του λογαριασμού Μαθητικής Πρόνοιας. 7. Λεπτομέρειες για την εφαρμογή του άρθρου αυτού ρυθμίζονται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. 8. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Προεδρίας της Κυβέρνησης, Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και Οικονομικών, μπορεί να συνιστώνται θέσεις βιβλιοθηκονόμων για τη λειτουργία των σχολικών βιβλιοθηκών, να κατανέμονται κατά κατηγορίες, κλάδους και βαθμούς και να ορίζονται τα προσόντα και η διαδικασία διορισμού στις θέσεις αυτές (κορυφή) Ν. 2640/1998 ΦΕΚ 206 τ. Α Άρθρο 11 Παρ.3. Οι Σχολικές Επιτροπές εκτελούν δράσεις, χρηματοδοτούμενες από τους ειδικούς λογαριασμούς του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, για μελέτες, προγράμματα και έργα του Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ., σχετικά με τα εργαστήρια πληροφορικής, τεχνολογίας και φυσικών επιστημών, τις βιβλιοθήκες και γενικά όλες τις συναφείς ενέργειες του Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ. ή άλλων ευρωπαϊκών προγραμμάτων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που αφορούν στις σχολικές τους μονάδες. Οι Διευθυντές δευτεροβάθμιων σχολικών μονάδων ή οι νόμιμοι αναπληρωτές τους, ως μέλη της Σχολικής Επιτροπής, διαχειρίζονται τις ως άνω χρηματοδοτήσεις που αφορούν τις σχολικές μονάδες στις οποίες προΐστανται, ως εκπρόσωποι της Σχολικής Επιτροπής, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις περί Σχολικών Επιτροπών και τους όρους των εν λόγω χρηματοδοτήσεων. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και Οικονομικών καθορίζονται η διαδικασία, ο τρόπος διαχείρισης, ελέγχου και απόδοσης λογαριασμού των ως άνω χρηματοδοτήσεων, καθώς και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας (κορυφή) Ν. 2986/2002 ΦΕΚ 24 τ. Α Άρθρο 11 Σχολικές βιβλιοθήκες

4 1. Για τη λειτουργία των κατά το άρθρο 43 του ν. 1566/1985 Σχολικών Βιβλιοθηκών συνιστώνται στο Υπουργείο ΕΘνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων πενήντα (50) θέσεις του κλάδου ΠΕ βιβλιοθηκονόμων και πενήντα (50) Θέσεις του κλάδου ΤΕ βιβλιοθηκονομίας. 2. Τυπικά προσόντα διορισμού στις θέσεις του κλάδου ΠΕ ορίζονται το πτυχίο Τμήματος Βιβλιοθηκονομίας ή Αρχειονομίας - Βιβλιοθηκονομίας Πανεπιστημίου της ημεδαπής ή ισότιμο και αντίστοιχο της αλλοδαπής και του κλάδου ΤΕ το πτυχίο Τμήματος Βιβλιοθηκονομίας ή Αρχειονομίας - Βιβλιοθηκονομίας Τ.Ε.Ι. της ημεδαπής ή ισότιμο και αντίστοιχο της αλλοδαπής. Στην περίπτωση έλλειψης υποψηφίων με τα προσόντα αυτά μπορεί να γίνονται δεκτοί και οι έχοντες τα προσόντα που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 10 του Π.Δ. 50/2001 (ΦΕΚ 39 Α`) για το διορισμό υποψηφίων σε θέσεις του κλάδου βιβλιοθηκονόμων. 3. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών ΕΘνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και Οικονομικών, μπορεί να αυξάνονται οι συνιστώμενες θέσεις ανάλογα με τις ανάγκες των Σχολικών βιβλιοθηκών. «4.α) Η κατανομή των θέσεων της παραγράφου 1 του παρόντος άρθρου γίνεται κατά νομούς ή νομαρχιακά διαμερίσματα με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και η περαιτέρω κατανομή και ανακατανομή τους σε σχολικές μονάδες του νομού, στις οποίες λειτουργούν Σχολικές Βιβλιοθήκες, γίνεται με απόφαση του οικείου Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης, ύστερα από πρόταση του οικείου Περιφερειακού Υπηρεσιακού Συμβουλίου Διοικητικού Προσωπικού (Π.Υ.Σ.ΔΙ.Π.). β) Η τοποθέτηση των διοριζόμενων στις ανωτέρω θέσεις ΠΕ Βιβλιοθηκονόμων και ΤΕ Βιβλιοθηκονομίας γίνεται κατά νομούς ή νομαρχιακά διαμερίσματα, με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, ύστερα από πρόταση του Κεντρικού Υπηρεσιακού Συμβουλίου Διοικητικού Προσωπικού (Κ.Υ.Σ.ΔΙ.Π.) και η περαιτέρω τοποθέτησή τους σε σχολικές μονάδες, στις οποίες λειτουργούν Σχολικές Βιβλιοθήκες, του νομού ή νομαρχιακού διαμερίσματος, γίνεται με απόφαση του οικείου Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης, ύστερα από πρόταση του οικείου Περιφερειακού Υπηρεσιακού Συμβουλίου Διοικητικού Προσωπικού (Π.Υ.Σ.ΔΙ.Π.).» 5. Αρμόδια συμβούλια για τα Θέματα υπηρεσιακής κατάστασης και πειθαρχικού δικαίου των βιβλιοθηκονόμων είναι το Κεντρικό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Διοικητικού Προσωπικού (Κ.Υ.Σ.ΔΙ.Π.) και τα Περιφερειακά Υπηρεσιακά Συμβούλια Διοικητικού Προσωπικού (Π.Υ.Σ.ΔΙ.Π.), οι αρμοδιότητες των οποίων καθορίζονται κατά τη διαδικασία του άρθρου 14 παρ. 29, περίπτωση ιζ του ν. 2817/ (κορυφή) Ν. 3328/2005 ΦΕΚ 80 τ. Α Άρθρο 22 Σχολικά βιβλία και ανθολογίες

5 Επιτρέπεται, χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή, η αναπαραγωγή σε εκπαιδευτικά βιβλία, που χρησιμοποιούνται ως βιβλία διδασκαλίας για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση εγκεκριμένα από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ή από άλλο αρμόδιο Υπουργείο κατά το επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα, έργων του λόγου ενός ή περισσότερων συγγραφέων νομίμως δημοσιευμένων, που αποτελούν μικρό τμήμα της συνολικής δημιουργίας του καθενός από αυτούς, όπως και αποσπασμάτων έργων των εικαστικών τεχνών ή άλλου, πάσης φύσεως εικονιστικού ή φωτογραφικού υλικού, εφόσον τελεί σε αναγκαία σχέση με το περιεχόμενο του διδακτικού βοηθήματος. Οι διατάξεις της παραγράφου αυτής εφαρμόζονται και επί του πάσης φύσεως εκπαιδευτικού υλικού, όπως διαδικτυακές εφαρμογές, εκπαιδευτικό λογισμικό, κινηματογραφικές ταινίες, CD-ROM, DVD και επί κάθε άλλου μέσου ηλεκτρονικής ή ψηφιακής ή άλλης καταγραφής που χρησιμοποιείται ως εγκεκριμένο από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων μέσο διδασκαλίας και διανέμεται δωρεάν, στο πλαίσιο του αναλυτικού προγράμματος. Στα μέσα αυτά επιτρέπεται επιπλέον η αναπαραγωγή μουσικών αποσπασμάτων και κινηματογραφικού ή ηχητικού ή οπτικοακουστικού υλικού περιορισμένης έκτασης, υπό τις αυτές ως άνω προϋποθέσεις, με πρόσθετη μνεία, πέραν των λοιπών στοιχείων της παραγράφου 3, του ονόματος του παραγωγού του έργου (κορυφή) Γ1/1221/ ΥΠ.Ε.Π.Θ. Σημασία - σκοποί - οργάνωση και λειτουργία σχολικών βιβλιοθηκών Με τον Ν.1566/85 (άρθρο 43), όπως είναι γνωστό, θεσμοθετήθηκε η λειτουργία Σχολικών Βιβλιοθηκών (Σ.Β.) σε όλα τα σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Για την υλοποίηση του άρθρου 43,ήδη έχουν εκδοθεί οι εξής αποφάσεις: η Γ1/ 25/68/ για την ίδρυση, οργάνωση και λειτουργία της Βιβλιοθήκης Εκπ/κού Προσωπικού (Β.Ε.Π.) της Π.Ε., η Γ2/577/ για την ίδρυση, οργάνωση και λειτουργία της Βιβλιοθήκης Εκπ/κού Προσωπικού της Δ.Ε., η Φ.8/272/Γ1/846/ για τη συγκρότηση επιτροπής για σύνταξη καταλόγου βιβλίων των Βιβλιοθηκών, η Φ.8/276/Γ1/ 845/ για συγκρότηση επιτροπής για σύνταξη καταλόγου βιβλίων των Βιβλιοθηκών του εκπ/κού Προσωπικού Π.Ε. και η Γ2/76/ για τη συγκρότηση επιτροπής, για σύνταξη καταλόγου βιβλίων των Βιβλιοθηκών Εκπ/κού Προσωπικού Δ.Ε. Επίσης, όπως προβλέπεται από την παρ. 2 του άρθρου 43 : Η οργάνωση και λειτουργία των Σ.Β. στην οποία περιλαμβάνεται και ο δανεισμός βιβλίων καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια, καθορίζονται με αποφάσεις του σχολικού συμβουλίου.. το οποίο τώρα πρέπει να ενεργοποιηθεί και να κινηθεί προς την κατεύθυνση αυτή. Το ΥΠ.Ε.Π.Θ. στην προσπάθειά του να ευαισθητοποιήσει τους εκπ/κούς και τους γονείς των μαθητών τους, με την εγκύκλιο αυτή, αφού προτάσσει τη σημασία και τη σκοποθεσία ίδρυσης και λειτουργίας των Σ.Β., εκθέτει τις απόψεις του, προτείνοντας ένα γενικό πλαίσιο οργάνωσης και λειτουργίας τους.

6 Η εγκύκλιος αυτή είναι ενδεικτική και όχι δεσμευτική στις αποφάσεις και στις δραστηριότητες των Σχολικών Συμβούλων και Επιτροπών Βιβλιοθήκης. Σημασία Σ.Β. Ένας σημαντικός παράγοντας, που χαρακτηρίζει θετικά την οργάνωση και λειτουργία των σύγχρονων σχολείων και αναβαθμίζει ποιοτικά την εκπαίδευση, είναι ο θεσμός της Σ.Β. Η Σ.Β. υπηρετεί την αποδοτική εφαρμογή του σχολικού προγράμματος απ` τους δασκάλους. Καλλιεργεί έμμεσα την ευαισθησία των μαθητών, την αυτενεργό πρόσκτηση της γνώσης και την πολύπλευρη πληροφόρηση. Προωθεί την ελεύθερη και πλούσια ανταλλαγή ιδεών, τον προβληματισμό και την έρευνα. Βοηθά στην ανάπτυξη του διαλόγου, της κριτικής και διευκολύνει την ενεργητική συμμετοχή των μαθητών στη μάθηση. Αναπτύσσει την ελεύθερη επικοινωνία των μαθητών με την επιστήμη, την ιδεολογία, τον πολιτισμό και την πολιτική των άλλων ανθρώπων και των λαών. Αν οι δάσκαλοι έχουν στη διάθεσή τους μια πλούσια Σ.Β., μπορούν πιο αποτελεσματικά να διαμορφώσουν ελεύθερους, υπεύθυνους και δημοκρατικούς πολίτες. Πολίτες με προοδευτικά πνεύμα, με κοινωνική ταυτότητα και συνείδηση,με δημιουργική και κριτική σκέψη με σεβασμό στις ανθρώπινες αξίες και με αναπτυγμένο το συναίσθημα της φιλίας με όλους τους λαούς της γης. Με τη Σ.Β. επιτυγχάνεται καλύτερα ο σκοπός της παιδείας. Η Σ.Β. αποτελεί ένα πολύτιμο πολιτιστικό, πολιτικό και κοινωνικό αγαθό που όταν χρησιμοποιείται κατάλληλα απ` το σχολείο, συμβάλλει ουσιαστικά στην πολύπλευρη καλλιέργεια και ολοκλήρωση της προσωπικότητας του νέου ανθρώπου. Διευρύνει την επικοινωνία του σχολείου με το κοινωνικό περιβάλλον και ενισχύει την πολιτική και πολιτιστική του αποστολή. Σκοποί - Στόχοι Σ.Β. Σ` ένα δημοκρατικό και ανοιχτό στην κοινωνία σχολείο η Σ.Β. πρέπει να επιδιώξει τους παρακάτω σκοπούς: 1. Να συντελεί στην επίτευξη των σκοπών της παιδείας με την ένταξή της στο μαθησιακό πρόγραμμα και στη σχολική ζωή. 2. Να υπηρετεί το άνοιγμα του σχολείου στο κοινωνικό περιβάλλον, τη συμμετοχή των γονέων στη λειτουργία της και με το δανεισμό βιβλίων στους ενήλικες της περιοχής. 3. Να αναπληρώνει τα μειονεκτήματα που μπορεί να υπάρχουν στο κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον των μαθητών και να δημιουργεί προϋποθέσεις όχι μόνο για ίσες ευκαιρίες, αλλά και για ίσες αφετηρίες στην εκπαίδευση. Ειδικότεροι σκοποί - στόχοι της Σ.Β. είναι: 1. Ο δανεισμός βιβλίων σε εκπ/κούς, γονείς, μαθητές και κατοίκους περιοχής (παρ. 1 του άρθρου 43).

7 2. Η διάθεση υλικού για κάλυψη των απαιτήσεων του εκπ/κού προγράμματος. 3. Η διαπαιδαγώγηση των μαθητών στην ανάγνωση κατάλληλων βιβλίων. 4. Η διδασκαλία των τρόπων λειτουργίας μιας σύγχρονης βιβλιοθήκης και τρόπων χρησιμοποίησής της. 5. Η συμμετοχή στη διαμόρφωση πλούσιας σχολικής ζωής, πνευματικής και πολιτιστικής δραστηριότητας. 6. Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας των παιδιών, έτσι ώστε ν` αποκτήσουν ενδιαφέρον και αγάπη για το καλό βιβλίο και να το εκτιμήσουν ως βασική πηγή γνώσης και ψυχαγωγίας. Οργάνωση - Λειτουργία Σ.Β. 1. Η Γενική Σχολική Δανειστική Βιβλιοθήκη ( Γ.Σ.Δ.Β.). Με βάση τους σκοπούς που θέσαμε τις οικονομικές δυνατότητες και τις διεθνείς βιβλιοθηκονομικές διαγραφές προτείνουμε: Η Σ.Β. να οργανωθεί με τη μορφή της Γ.Σ.Δ.Β σαν κέντρο για τον εφοδιασμό των Βιβλιοθηκών Τάξεων (Β.Τ.), το δανεισμό βιβλίων και την ανάπτυξη εκπ/κών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Η Γ.Σ.Δ.Β. κρίνεται σκόπιμο να στεγαστεί στη μεγαλύτερη αίθουσα που διαθέτει το σχολείο, ιδιαίτερα στην αίθουσα εκδηλώσεων,όπου υπάρχει. Η Σ.Β. πρέπει να βρίσκεται στο ισόγειο του σχολείου. Να έχει άφθονο φως, απόλυτη ησυχία, κατάλληλη διακόσμηση (αφίσες, εικαστικά έργα, συνθήματα κ.λ.π. ) Να είναι στρωμένη με μοκέτα. Να υπάρχει γωνιά με ντιβανάκια και μαξιλαράκια, όπου τα παιδιά θα κάθονται άνετα και θα διαβάζουν ή θα παίζουν επιτραπέζια παιγνίδια κ.λ.π. Τα βιβλία να βρίσκονται σε ειδικά κατασκευασμένα βιβλιοστάσια, χωρισμένα κατά την ηλικία των παιδιών. Γι` αυτό πρέπει να συγκεντρωθούν σύντομα όλα τα βιβλία που διαθέτει το σχολείο για έλεγχο, σφράγισμα, καταγραφή στο βιβλίο εισαγωγής, στα δελτία τοπογραφικού καταλόγου και στα δελτία βιβλιοδανεισμού. Στη Σ.Β.θα συγχωνευτούν οι Βιβλιοθήκες Συλλόγου Γονέων και άλλων φορέων που ενδεχομένως λειτουργούσαν στο σχολικό χώρο. Η Β.Ε.Π. είναι δυνατό να συνοργανωθεί στα πλαίσια της Γ.Σ. Δ.Β. Επίσης είναι δυνατόν να υπάρχουν κασέτες και δίσκοι μουσικής, κινηματογραφικές ταινίες, που αφορούν τις επιστήμες που διδάσκονται στο Δημοτικό Σχολείο, διαφάνειες (SLIDES), χάρτες, μαγνητοφωνικές και τηλεοπτικές ταινίες κ.α. Η Σ.Β. πρέπει να γίνει κέντρο πληροφοριών, οπλοστάσιο γνώσεων, ιδεών, προβληματισμού. Για τη σωστή οργάνωση και λειτουργία της απαιτούνται τρεις απαραίτητες εργασίες: ταξινόμηση, καταλογογράφηση και δανεισμός.

8 Όσον αφορά την ταξινόμηση βιβλίων θα ισχύει το δεκαδικό σύστημα DEWEY. Στη Σ.Β. πρέπει απαραίτητα να υπάρχει ένα φωτοτυπικό μηχάνημα για τις ανάγκες των αναγνωστών. Θα λειτουργεί αναγνωστήριο, κατά τα διαλείμματα και 3-4 ώρες απ` τον ελεύθερο χρόνο των μαθητών. Προς το παρόν κρίνεται σκόπιμο - κατά τις ώρες αυτές, να προσφέρουν έργο οι Σύλλογοι Γονέων, οι οποίοι και θα ορίσουν μέλη τους ως βιβλιοθηκάριους των Σ.Β. Εκείνο που πρέπει ν` απασχολήσει το Σχολικό Συμβούλιο και την Ε.Β. είναι ο εξοπλισμός της Σ.Β. με τ` απαραίτητα έπιπλα ( Βιβλιοστάσια, ατομικά τραπέζια μελέτης, στρογγυλά τραπεζάκια, καρέκλες, δελτιοκαταλόγους, ντουλάπια υλικού και αρχείου, οπτικοακουστικά μέσα. Παρέχεται η πρωτοβουλία στα όργανα αυτά ν` αναπτύξουν δραστηριότητα κατά βούληση, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της περιοχής, τις δυνατότητες και ικανότητες του ανθρώπινου δυναμικού. Τα βιβλία της Σ.Β. πρέπει γα τυλίγονται με διαφανές σελλοφάν για να προστατεύονται από τη φθορά και για να φαίνονται πιο εντυπωσιακά. Σε κάποιο χώρο της Σ.Β. θα υπάρχει το Νοσοκομείο Βιβλίων με τ` απαραίτητα ιατρικά υλικά (ψαλίδι, σιλοτέϊπ, κόλλα, χαρτί κ.α.). Από μόνα τους τα παιδιά ενδείκνυνται να γιατρεύουν τα πληγμένα βιβλία (τσαλακωμένα, σχισμένα, φθαρμένα, κ.λ.π.). Έτσι θ` αναπτύσσεται μια ιδιαίτερη συναισθηματική σχέση μεταξύ παιδιού και βιβλίου. 2. Βιβλιοθήκες τάξεων (Β.Τ.). Παράλληλα με την Γ.Σ.Δ.Ε. του σχολείου, η οποία παίζει ρόλο Κεντρικής Βιβλιοθήκης, λειτουργούν και οι Β.Τ., οι οποίες περιλαμβάνουν τ` απαραίτητα βιβλία για τη διδακτική πράξη και τα οποία βοηθούν τους μαθητές στη μάθηση. Οι Β.Τ. οργανώνονται σύμφωνα με τις απαιτήσεις και το επίπεδο σπουδών των μαθητών και σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα και τις προτιμήσεις τους επιλέγονται τα βιβλία και δανείζονται απ` τη Γ.Σ.Δ.Β. Οι Β.Τ. περιλαμβάνουν ακόμη βιβλία που φέρουν τα παιδιά. Οι Β.Τ. έχουν εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας και δανεισμού υπεύθυνος είναι ένας εκπαιδευτικός και συνυπεύθυνοι δυο-τρεις μαθητές - βιβλιοθηκάριοι, οι οποίοι αλλάζουν κάθε εξάμηνο, Τούτο κύρια ισχύει για τις μεγαλύτερες τάξεις. Στο τέλος του διδακτικού έτους τα βιβλία της Β.Τ. παραδίδονται στη Γ.Σ.Δ.Β. για συντήρηση, ανανέωση και επαναδανεισμό στις αρχές του νέου διδακτικού έτους. Στην πρώτη εφαρμογή και για την συγκρότητη των Β.Τ. σαν πυρήνων της Γ.Σ.Δ.Ε μπορεί με πρωτοβουλία των Σχολικών Συμβούλων και των γονέων κάθε παιδί να δανείσει ένα βιβλίο ανάλογα με τις οικονομικές τους δυνατότητες. 3. Επιτροπή Βιβλιοθήκης ( Ε.Β.) Απαραίτητη κρίνεται η συγκρότηση Επιτροπής Βιβλιοθήκης, η οποία αποτελείται από δύο εκπ/κούς και τρεις γονείς. ( Ο Πρόεδρος της Ε.Β. να είναι μέλος του Σχολικού

9 Συμβουλίου).Έχει ως έργο της να παρακολουθεί τη λειτουργία της Σ.Β., να επισημαίνει τις ανάγκες και τα προβλήματά της και να εισηγείται οτιδήποτε κρίνει σκόπιμο για τη βελτίωση λειτουργίας της στο Δ/ντή του Σχολείου και στο Σχολικό Συμβούλιο. Η διαχειριστική ευθύνη της Ε.Β. λοιπόν καλύπτει: α. Την υλοποίηση των αποφάσεων του Σχολικού Συμβουλίου, που αφορούν την οργάνωση και λειτουργία της Σ.Β., καθώς και το δανεισμό των βιβλίων. β. Την εξασφάλιση της περιουσίας που βρίσκεται σ` αυτή. γ. Την διαπίστωση και μέριμνα για κάλυψη των αναγκών της Σ.Β. δ. Την προώθηση των σκοπών και στόχων της Σ.Β., όπως ορίζονται στον Κανονισμό Λειτουργίας. ε. Την τάξη και καθαριότητα σ` αυτή. στ. Τη λειτουργία της Σ.Β. ως πνευματικό κέντρο της περιοχής του σχολείου. Η Ε.Β. έχει ως μέλη της και εκείνους τους γονείς που παίζουν ρόλο βιβλιοθηκάριου, μέχρι να εκδοθεί το σχετικό Π.Δ. που υλοποιεί την παρ. 8 του άρθρου 43, οπότε θα διοριστούν στα σχολεία βιβλιοθηκονόμοι με ειδικά προσόντα. Η Ε.Β. επείγει να συντάξει Κανονισμό Λειτουργίας της Σ.Β. και να ορίσει τον τρόπο δανεισμού βιβλίων, μετά από σχετικές αποφάσεις του Σχολικού Συμβουλίου. 4. Βιβλιοθήκη ως Πνευματικό Κέντρο. Η Σ.Β. είναι πνεύμονας πνευματικός, ψυχαγωγικός, πληροφοριακός και μορφωτικός για την περιοχή του σχολείου. Ένα πνευματικό κέντρο με πολυποίκιλες δραστηριότητες. Στη Σ.Β. μπορούν να οργανωθούν εκθέσεις βιβλίων, καλλιτεχνικές εκθέσεις, διαλέξεις, συναυλίες. Οι εκθέσεις ζωγραφικής, γλυπτικής, σχεδίου, μπορεί να είναι έργα γνωστών ζωγράφων ή λαϊκών ζωγράφων της περιοχής, μαθητών και εκπ/κών του σχολείου. Παρουσιάσεις από κριτικούς της τέχνης των έργων αυτών, έτσι που να ολοκληρώνονται οι εκδηλώσεις αυτές από παιδαγωγικής και μορφωτικής άποψης. Παρουσιάσεις βιβλίων, που ενδεχόμενα εκδίδουν εκπ/κοί ή άλλοι συγγραφείς της περιοχής. Διοργάνωση Φιλολογικών απογευμάτων με σκοπό να γνωρίσουν τα παιδιά προσωπικά, συγγραφείς - λογοτέχνες, τη ζωή και το έργο τους. Ενδείκνυται ακόμη να πραγματοποιούνται εκθέσεις χειρογράφων, φωτογραφιών, αποκομμάτων κριτικών, που αφορούν τη ζωή και το έργο λογοτεχνών.

10 Εκθέσεις συλλόγων των μαθητών (φωτογραφιών, καρτ - ποστάλς, γραμματοσήμων, νομισμάτων, βοτάνων, μηχανικών κατασκευών κ.α. ταιριάζουν στον κύκλο δραστηριοτήτων μιας ζωντανής Σ.Β. Στο χώρο της Σ.Β. μπορούν να δίνονται συναυλίες μουσικής δωματίου, κλασσικής μουσικής, τζαζ, ελαφράς λαϊκής μουσικής, χορωδιών και παραστάσεις θεατρικών έργων, θεάτρου σκιών, κουκλοθεάτρου, κ.λ.π. Έχει μεγάλη σημασία οι εκδηλώσεις αυτές να γίνονται στη Σ.Β. έτσι που τα παιδιά να βρίσκονται αδιάκοπα ανάμεσα σε βιβλία. Να καλούνται συγγραφείς παιδικών βιβλίων, εικονογράφοι, κριτικοί και άλλοι ειδικοί να συζητήσουν με τα παιδιά, να τους διαβάσουν αποσπάσματα έργων τους. Τα παιδιά μετά την ανάγνωση βιβλίων μπορούν να εκφράζονται καλλιτεχνικά πάνω στο περιεχόμενό τους με πηλό, ζωγραφική, κατασκευές, θεατρικό παιγνίδι και άλλους τρόπους και μέσα, έτσι ώστε ν` αναπτύσσουν σταδιακά τις ικανότητές τους, να καλλιεργούν τα ενδιαφέροντά τους δημιουργικά. Το παιδιά, ακόμη, πρέπει να καθοδηγούνται στην ατομική χρησιμοποίηση της Σ.Β. να ψάχνουν στον κατάλογο, στο δελτίο και στα ευρετήρια από μόνα τους. Να προτρέπονται στην παρουσίαση, σε μορφή διαλόγου, κάποιου παιδικού βιβλίου ή δραματοποίησης του περιεχομένου του σε επίπεδο τάξης ή σχολείου. Στην εφημερίδα ή στο περιοδικό του σχολείου να υπάρχει σελίδα παρουσίασης παιδικών βιβλίων, όπου τα παιδιά θα δημοσιεύουν μια μικρή περίληψη του βιβλίου που διάβασαν, τις εντυπώσεις τους, τις κριτικές τους παρατηρήσεις. Ομάδες μαθητών μπορούν να επισκέπτονται με τους εκπ/κούς, ή τους γονείς τους Βιβλιοθήκες της πόλης του για απόκτηση εμπειριών και πληροφόρησης. Κρίνεται απαραίτητο στον Κανονισμό Βιβλιοθήκης να υπάρχει άρθρο, που θ` αναφέρεται στους Φίλους, δωρητές και ευεργέτες της Σ.Β., οι οποίοι θα συμβάλλουν με κάθε μέσο στη λειτουργία και στον εμπλουτισμό της. Πρέπει, ακόμη να συνταχθεί σχεδιασμός και πρόγραμμα δραστηριοτήτων της Σ.Β. Στόχοι του ΥΠ.Ε.Π.Θ. Το ΥΠ.Ε.Π.Θ. στην προσπάθειά του να επιμορφώσει τους υπεύθυνους εκπ/κούς των Σ.Β. προγραμματίζει διεξαγωγή σεμιναρίων, όπου αρχικά θα επιμορφωθεί ένας Σχολικός Σύμβουλος από κάθε νομό, πάνω σε βιβλιοθηκονομικά θέματα και με τίτλο : Οργάνωση και λειτουργία Σ.Β. θα υπάρξει απαραίτητα πρακτική εφαρμογή και άσκηση, δηλ. πλήρης οργάνωση μιας Σ.Β. Ο επιμορφωμένος Σχολ. Σύμβουλος Π.Ε. κάθε Δ/νσης, θα διοργανώσει κατά Δ/νση σχετικό σεμινάριο, όπου θα πάρουν μέρος όλοι οι υπεύθυνοι εκπ/κοί Σ.Β. της Δ/νσης και οι Βιβλιοθηκάριοι γονείς των Ε.Β.

11 Συνδιοργανωτές μπορεί να είναι η Τοπική αυτοδιοίκηση και οι ΝΕΛΕ. Η Σ.Β., μπορεί να συνδέεται και να συνεργάζεται με τις άλλες βιβλιοθήκες της περιοχής ( Δημοτικές, Κοινοτικές κ.λ.π. ) αποτελώντας έτσι ένα οργανωμένο δίκτυο Βιβλιοθηκών. Τούτο απαιτεί την πλήρη και αμοιβαία πληροφόρηση για τη Βιβλιογραφία της κάθε Βιβλιοθήκης. Οι βασικές βιβλιοθήκες όπου υπήρχαν, θα πρέπει να οργανωθούν και να λειτουργήσουν σύμφωνα με αυτή την εγκύκλιο. Τα σχολικά Συμβούλια να μελετήσουν άμεση συνεργασία τους με τις Κινητές Βιβλιοθήκες (Βιβλιοαυτοκίνητα) των Δημοσίων Βιβλιοθηκών, όπου υπάρχουν. Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ (κορυφή) Γ2/577/ Απόφαση ΥΠ.Ε.Π.Θ. Βιβλιοθήκες εκπαιδευτικού προσωπικού Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Έχοντας υπόψη το άρθρο 43 παρ. 6 του Ν. 1566/85: Αποφασίζουμε : 1. Σε κάθε δημόσιο Γυμνάσιο και Λύκειο ιδρύεται και λειτουργεί βιβλιοθήκη του εκπαιδευτικού προσωπικού με σκοπό να βοηθήσει το προσωπικό αυτό στο διδακτικά του έργο. 2. Η βιβλιοθήκη αυτή αποτελείται από γενικά βοηθήματα, βασικά κείμενα και δόκιμα βιβλία, βοηθητικά των μαθημάτων του αναλυτικού προγράμματος. 3. Η επιλογή και προμήθεια των βιβλίων γίνεται από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων. 4. Η βιβλιοθήκη του εκπαιδευτικού προσωπικού τοποθετείται και λειτουργεί στο γραφείο των καθηγητών ή σε άλλο κατάλληλο κατά την κρίση του διευθυντή χώρο και η χρησιμοποίησή της είναι ελεύθερη για όλους τους καθηγητές στις ώρες λειτουργίας του σχολείου. 5. Ο δανεισμός των βιβλίων της βιβλιοθήκης στους καθηγητές και η μετακίνησή τους έξω από το σχολείο επιτρέπεται για 2-3 ημέρες και μετά από έγκριση του υπεύθυνου για τη λειτουργία της βιβλιοθήκης.

12 6. Υπεύθυνος για τη λειτουργία της βιβλιοθήκης του εκπαιδευτικού προσωπικού είναι ο διευθυντής ή ο υποδιευθυντής του σχολείου, ο οποίος παραλαμβάνει τα βιβλία, τηρεί σχετικό κατάλογο, φροντίζει για την καλή κατάσταση των βιβλίων ή την αντικατάστασή τους σε περίπτωση φθοράς καθώς και για κάθε άλλο σχετικό θέμα. 7. Ο διευθυντής ή ο υποδιευθυντής του σχολείου συντάσσει στο τέλος της σχολικής χρονιάς, έκθεση για τη λειτουργία της βιβλιοθήκης του εκπαιδευτικού προσωπικού, την οποία απευθύνει στο γραφείο των Σχολικών Συμβούλων της περιφερείας του σχολείου μαζί με σχετικές προτάσεις, που μπορούν να κάνουν οι καθηγητές. 8. Οι σχολικοί Σύμβουλοι συνεργάζονται σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς με το διευθυντή, τον υποδιευθυντή και το διδακτικό προσωπικό του σχολείου για την καλύτερη χρήση των βιβλίων της βιβλιοθήκης και τη δυνατότερη χρησιμότητά τους στη διδακτική πράξη. 9. Οι Σχολικοί Σύμβουλοι επεξεργάζονται στο τέλος της σχολικής χρονιάς τις εκθέσεις των διευθυντών ή υποδιευθυντών για τη λειτουργία της βιβλιοθήκης καθώς και τις προτάσεις των καθηγητών και υποβάλλουν στο Υπουργείο Παιδείας απόψεις και συμπεράσματα που θα συντελέσουν στην καλύτερη λειτουργία του θεσμού της βιβλιοθήκης του εκπαιδευτικού προσωπικού. 10. Οι μαθητές θα μπορούν να χρησιμοποιούν στο σχολείο τα βιβλία της βιβλιοθήκης του εκπαιδευτικού προσωπικού ύστερα από σχετική συνεργασία του μαθητικού συμβουλίου του σχολείου με τον σύλλογο διδασκόντων. 11. Η βιβλιοθήκη του εκπαιδευτικού προσωπικού είναι ανεξάρτητη από τη σχολική βιβλιοθήκη, του τρόπου λειτουργίας και του εμπλουτισμού αυτής. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ (κορυφή) Γ1/24143/ ΥΠ.Ε.Π.Θ. Εμπλουτισμός σχολικών βιβλιοθηκών Παρακαλούμε να ενημερώσετε τα Σχολεία της περιφέρειας σας ότι ο εμπλουτισμός των Σχολικών Βιβλιοθηκών με νέα βιβλία θα πραγματοποιείται σύμφωνα με το Ν.1566/ 1985 (άρθρο 43). Ως εκ τούτου δεν υπάρχει λόγος ούτε έχει νόημα να ζητούν οι Σύλλογοι Γονέων και τα Δημ. Σχολεία από το ΥΠ.Ε.Π.Θ. χρήματα και βιβλία για τον εμπλουτισμό των σχολικών βιβλιοθηκών, διότι αδυνατούμε να ικανοποιήσουμε τέτοιου είδους αιτήματα, αφού δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του ν.1566/85 για τις Σχολικές Βιβλιοθήκες.

13 (κορυφή) ΙΖ/672/ Απόφαση ΥΠ.Ε.Π.Θ. ΦΕΚ 709 τ. Β Σύνταξη Κανονισμού Λειτουργίας Δημοσίων Βιβλιοθηκών Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις του Α.Ν. 1362/49 περί ιδρύσεως, ανασυγκροτήσεως και ενιαίας οργάνωσης των ανά το κράτος Βιβλιοθηκών. 2. Τις διατάξεις του άρθρου 2 του Ν. 1558/85 Κυβέρνηση και Κυβερνητικά Οργανα. 3. Την αριθ. ΙΖ/941/ απόφαση για τη συγκρότηση Επιτροπής για σύνταξη εισήγησης Κανονισμού Λειτουργίας Βιβλιοθηκών και αναμόρφωση των Δελτίων δραστηριότητας βιβλιοθηκών και βιβλιοαυτοκινήτων. 4. Την αριθ. ΙΖ/253/ γνωμοδότηση του νομικού συμβούλου του ΥΠ.Ε.Π.Θ.. 5. Την ανάγκη εκσυγχρονισμού των δημοσίων βιβλιοθηκών, αποφασίζουμε: Εγκρίνουμε τον παρακάτω κανονισμό λειτουργίας βιβλιοθηκών, με βάση τον οποίο οι δημόσιες βιβλιοθήκες θα λειτουργούν ομοιόμορφα υπό την εποπτεία των οικείων εφορειών ως εξής: 1. Σκοποί και στόχοι της δημόσιας βιβλιοθήκης Σκοπός της Δημόσιας Βιβλιοθήκης είναι να προωθεί χωρίς πολιτικές, θρησκευτικές, φυλετικές και άλλες διακρίσεις την εξάπλωση της γνώσης, εκπαίδευσης, πολιτισμού και να καθιστά εφικτή την πρόσβαση σε κάθε είδους πληροφορία. Οι Δημόσιες Βιβλιοθήκες στοχεύουν μεταξύ άλλων στη: - δημιουργία και ενίσχυση της αναγνωσιμότητας. - παροχή εμπειριών, για προσωπική δημιουργική εξέλιξη. - ανάπτυξη της φαντασίας και της δημιουργικότητας των νέων. - προώθηση της ενημέρωσης στα θέματα της πολιτιστικής κληρονομιάς, των επιστημονικών επιτευγμάτων και καινοτομιών. - υποστήριξη της προφορικής παράδοσης. - εξασφάλιση πρόσβασης των πολιτών σε κάθε είδους πληροφορία, που συνδέεται με την τοπική κοινωνία.

14 - ενίσχυση της προσπάθειας απόκτησης προσόντων, που συνδέονται άμεσα με τη χρήση υπολογιστών και την πληροφορική τεχνολογία. Οι Δημόσιες Βιβλιοθήκες θα πρέπει επίσης να δραστηριοποιούνται έτσι ώστε: - να θέτουν στη διάθεση του κοινού οπτικοακουστικό υλικό. - να θέτουν στη διάθεση του κοινού υλικό σε ηλεκτρονική μορφή. - να προβλέπουν την εξασφάλιση των υπηρεσιών τους και για το κοινό που δεν μπορεί να επισκεφθεί τη βιβλιοθήκη. - να προσαρμόζουν τις ώρες λειτουργίας τους σύμφωνα με τις ανάγκες των πολιτών. Για την πραγματοποίηση του σκοπού αυτού η Δημόσια Βιβλιοθήκη δρομολογεί τις παρακάτω ενέργειες: - Μεριμνά για την απόκτηση, επεξεργασία, διάθεση, συντήρηση και προβολή του υλικού. - Συνεχώς ερευνά για την εξακρίβωση των αναγκών των χρηστών της Βιβλιοθήκης, όπως αυτές διαμορφώνονται κάθε τόσο, μέσα από στενή συνεργασία της Βιβλιοθήκης με το κοινό της, φορείς κ.λπ. - Παρακολουθεί και ενσωματώνει τις εξελίξεις στη βιβλιοθηκονομία και τις επιστήμες της πληροφόρησης, καθώς και τις τεχνολογικές εξελίξεις, που θα διευκολύνουν τις επιλεγούμενες εργασίες και θα συντελέσουν στην ανάπτυξη νέων υπηρεσιών. - Υιοθετεί εθνικά και διεθνή πρότυπα. - Συγκεντρώνει και συγκροτεί ειδικές συλλογές (έργα τέχνης, λαογραφικό, αρχειακό, μουσειακό και άλλο υλικό), και αναλαμβάνει την οργάνωση, διαχείριση και διάθεση τοπικών πηγών πληροφόρησης. - Οργανώνει και λειτουργεί ανάλογες υπηρεσίες, πραγματοποιεί δραστηριότητες όπως εκθέσεις, διαλέξεις, συνέδρια κ.λ.π., και τέλος συνεργάζεται με άλλες βιβλιοθήκες και φορείς. - Ενεργοποιείται στα πλαίσια οργάνωσης και λειτουργίας ενός Εθνικού Δικτύου Βιβλιοθηκών. 2. Συλλογή - Επεξεργασία - Διάθεση υλικού Συλλογή υλικού Ορισμός Με τον όρο υλικό νοείται κάθε πηγή μάθησης, πληροφόρησης και γνώσης σε έντυπη, οπτικοακουστική, ηλεκτρονική, μαγνητική ή οιαδήποτε άλλη μορφή, όπως π.χ. βιβλία ή έντυπες μονογραφίες, Περιοδικά, Εφημερίδες, Ανάτυπα / Φυλλάδια, Φωτοαντίγραφα, σπάνιες εκδόσεις, χειρόγραφα, βιντεοκασέτες, δίσκοι μουσικής / CD`S, κασέτες μουσικής,

15 σλάϊτς, ταινίες (κινηματογραφικές), αφίσες, χάρτες / άτλαντες, φωτογραφίες, ηλεκτρονικό υλικό ήτοι πληροφορίες σε ηλεκτρονική ή μαγνητική ή μαγνητικά μέσα (CD`S, δισκέτες, μικροφόρμες κ.ά.), εκπαιδευτικό / ψυχαγωγικό υλικό όπως επιτραπέζια παιχνίδια, εκπαιδευτικά προγράμματα και οιοδήποτε άλλο υλικό Εμπλουτισμός. Ο εμπλουτισμός των συλλογών της Δημόσιας Βιβλιοθήκης έχει πάγιο και διαρκή χαρακτήρα, βασίζεται στην ελληνική εκδοτική παραγωγή και συνεπικουρείται αναλόγως των ενδιαφερόντων της βιβλιοθήκης από την ξένη εκδοτική παραγωγή. Η χάραξη της πολιτικής ανάπτυξης των συλλογών και η επιλογή του υλικού γίνονται από τον Διευθυντή της Βιβλιοθήκης, ο οποίος στο έργο του συνεπικουρείται από το υπόλοιπο προσωπικό. Για τη δημιουργία συλλογής άρτιας, αντιπροσωπευτικής και σύμφωνα με τις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες, λαμβάνονται υπόψη μεταξύ άλλων: - Ισομερής ανάπτυξη ή και κάλυψη, όλων των θεματικών κατηγοριών του υλικού που διαθέτει η βιβλιοθήκη. - Περαιτέρω ανάπτυξη όσων συλλόγων θεωρούνται κατά περίπτωση σημαντικότερες. - Γνώση των ενδιαφερόντων, των απαιτήσεων και των προτάσεων των χρηστών καθώς και διαφόρων κοινωνικών ομάδων και μειονοτήτων. - Η συγκρότηση και ανάπτυξη συλλογών τοπικού ενδιαφέροντος. Η υλοποίηση των παραπάνω στόχων απαιτεί συνεχή ενημέρωση των υπευθύνων, οι οποίοι για το σκοπό αυτό πρέπει να συμμετέχουν και παρακολουθούν σχετικά συνέδρια, ημερίδες, σεμινάρια, εκθέσεις κ.λπ. Ο εμπλουτισμός των συλλογών της Δημόσιας Βιβλιοθήκης γίνεται με αγορές, δωρεές, ανταλλαγές και υποχρεωτική κατάθεση αντιτύπων. Ειδικότερα ισχύουν τα εξής: α) Αγορές: σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. β) Δωρεές: η Διεύθυνση και η Εφορεία της βιβλιοθήκης είναι κατά τόπους αρμόδιες για την αποδοχή ή μη των δωρεών των συλλογών. γ) Ανταλλαγές: οι ανταλλαγές υλικού γίνονται με βάση τις υπάρχουσες εκδόσεις και τα πολλαπλά αντίτυπα μεταξύ της Βιβλιοθήκης και άλλων φορέων, συλλόγων κ.α. από την Ελλάδα και το εξωτερικό. δ) Υποχρεωτική κατάθεση: Ισχύει το άρθρο 12 παρ. 4 του Α.Ν. 1362/49, που ορίζει την εφαρμογή των διατάξεων περί υποχρεωτικής κατάθεσης αντιτύπων για όλες τις Δημόσιες Βιβλιοθήκες, όσον αφορά τους συγγραφείς, τυπογράφους, λιθογράφους και εκδότες κάθε εντύπου, που εκδίδεται στην περιοχή της Βιβλιοθήκης.

16 2.2. Επεξεργασία Όλες οι Βιβλιοθήκες, για την επεξεργασία του υλικού τους, πρέπει να ακολουθούν τους βιβλιογραφικούς κανόνες και τα διεθνή πρότυπα και να εναρμονίζονται πλήρως με την εθνική βιβλιογραφία. Ειδικότερα, για τη δημιουργία συλλογικού καταλόγου οι Κεντρικές Βιβλιοθήκες θα παρέχουν οδηγίες και θα συντονίζουν κάθε τι που βοηθά στη δημιουργία του. Οι Βιβλιοθήκες για σπάνιες και ειδικές συλλογές, μεριμνούν ειδικότερα για την συντήρηση του υλικού τους, όπως και την πρόσβαση του κοινού προς αυτές Απόσυρση υλικού Κάθε Βιβλιοθήκη έχει τη διακριτική ευχέρεια, το υλικό που αποσύρει να το διαθέσει σε άλλες Βιβλιοθήκες ή φορείς, σε βαθμό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Όσον αφορά τις διαδικασίες καταστροφής, πρέπει να ακολουθούνται οι κείμενες διατάξεις (αριθ. διάταξης κ.λ.π.) Εξυπηρέτηση κοινού. Η Δημόσια Βιβλιοθήκη για την εξυπηρέτηση των χρηστών της, διαμορφώνει και λειτουργεί κατάλληλους χώρους, όπως αναγνωστήρια, ανοιχτά βιβλιοστάσια, αίθουσες πολυμέσων κ.λπ Χρήστες Κάθε πολίτης έχει πρόσβαση στη Δημόσια Βιβλιοθήκη. Κάθε χρήστης, ο οποίος δανείζεται υλικό της Βιβλιοθήκης, εφοδιάζεται με κάρτα μέλους, βάσει των στοιχείων της ταυτότητάς του ή του κηδεμόνα του. Η κάρτα μέλους εκδίδεται δωρεάν. Σε περίπτωση απώλειας, μπορεί να οριστεί το ποσό που απαιτείται για έκδοση νέας κάρτας Δανεισμός Το υλικό της Δημόσιας Βιβλιοθήκης είναι κατά βάση διαθέσιμο για δανεισμό είτε για επιτόπια χρήση. Η κάθε Βιβλιοθήκη έχει τη διακριτική ευχέρεια να περιορίζει το δανεισμό μέρους της συλλογής της. Ο δανεισμός κάθε έντυπου υλικού γίνεται δωρεάν, αλλά για το μη έντυπο υλικό η Βιβλιοθήκη μπορεί να καθορίζει ιδιαίτερες διαδικασίες δανεισμού. Η Βιβλιοθήκη είναι υπεύθυνη για τον καθορισμό των επιμέρους διαδικασιών δανεισμού των συλλογών της (χρονικό διάστημα δανεισμού, απώλεια, πρόστιμα κ.λπ.).

17 Κεντρικές βιβλιοθήκες Οι Δημόσιες Κεντρικές Βιβλιοθήκες υποχρεούνται να εξασφαλίζουν: - Ανάπτυξη των συλλογών τους, έτσι ώστε να ανταποκρίνονται στην ευρύτητα των αρμοδιοτήτων που έχουν στην περιοχή. - Παροχή υπηρεσιών, στον τομέα της αρμοδιότητάς τους. - Κατευθύνσεις και οδηγίες σε Βιβλιοθηκονομικά θέματα των Βιβλιοθηκών της περιοχής τους, δικτύωση με τις βιβλιοθήκες της περιοχής, συνεργασία με τις άλλες κεντρικές βιβλιοθήκες της χώρας. - Δημιουργία και λειτουργία δανειστικών κέντρων. Παράλληλα, οι Κεντρικές Δημόσιες Βιβλιοθήκες μπορούν να αναλαμβάνουν οργάνωση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και συνεδρίων, να παρέχουν ειδικές υπηρεσίες σε ΟΤΑ και άλλους φορείς καθώς και ό,τι άλλο εντάσσεται στις ευρύτερες αρμοδιότητές τους. 3. Οι Δημόσιες Βιβλιοθήκες σε συνεργασία με το Τμήμα Βιβλιοθηκών μπορούν να εισηγηθούν την αναθεώρηση του κανονισμού λειτουργίας, με διατυπωμένες και αιτιολογημένες προτάσεις καθώς και αιτήματα που έχουν προκύψει από τις Βιβλιοθήκες ή και τους χρήστες των βιβλιοθηκών. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ (κορυφή) ΙΖ/309/ Απόφαση ΥΠ.Ε.Π.Θ. Συμπλήρωση Υπουργικής Απόφασης Κανονισμός Λειτουργίας Δημοσίων Βιβλιοθηκών Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Έχοντας υπόψη: 1. Τις διατάξεις του Ν. 1558/85 Κυβέρνηση και Κυβερνητικά Όργανα 2. Του Ν.Δ. Ν.1362/49 Περί ιδρύσεως, ανασυγκροτήσεως και ενιαίας οργανώσεως των ανά το Κράτος Βιβλιοθηκών. 3. Την ΙΖ/672/ ΦΕΚ 709 τ. Β/ Υπουργική Απόφαση, Σύνταξη Κανονισμού Λειτουργίας Δημοσίων Βιβλιοθηκών.

18 4. Την αριθμ. ΙΖ/1176/ απόφαση Συγκρότηση Επιτροπής με θέμα: η διαμόρφωση μιας ενιαίας πολιτικής ανάπτυξης και διαχείρισης των συλλογών των Δημοσίων βιβλιοθηκών για τη συμπλήρωση της απόφασης Κανονισμού Λειτουργίας των Δημοσίων Βιβλιοθηκών. 5. Το σχέδιο προτάσεων της επιτροπής που υποβλήθηκε στις Το αριθμ. 294/ έγγραφο του Νομικού Συμβούλου του ΥΠ.Ε.Π.Θ.. 7. Το γεγονός ότι από τις διατάξεις αυτής της απόφασης δεν προκαλείται δαπάνη εις βάρος του Κρατικού Προϋπολογισμού, αποφασίζουμε: Εγκρίνουμε τη συμπλήρωση της αριθμ.ιζ/672/ ΦΕΚ 709τ.Β/ Υπουργικής Απόφασης για τον Κανονισμό Λειτουργίας Δημοσίων βιβλιοθηκών σε σχέση με τη διαμόρφωση μιας Ενιαίας Πολιτικής Ανάπτυξης και Διαχείρισης των Συλλογών των Δημοσίων Βιβλιοθηκών, ως εξής: Πολιτική Ανάπτυξης και Διαχείρισης των Συλλογών των Δημοσίων Βιβλιοθηκών Η Δημόσια Βιβλιοθήκη: - λειτουργεί ως τοπικό κέντρο πληροφόρησης, που εξασφαλίζει στους χρήστες της πρόσβαση σε κάθε είδους γνώση και πληροφορία. - παρέχει τις υπηρεσίες της ισότιμα προς όλους τους, ανεξάρτητα ηλικίας, φύλου, φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, γλώσσας ή κοινωνικής θέσης. - παρέχει ειδικές υπηρεσίες και υλικό σε όσους χρήστες δεν μπορούν, για οποιονδήποτε λόγο, να χρησιμοποιήσουν τις συνήθεις υπηρεσίες και το υπάρχον υλικό της Βιβλιοθήκης όπως: ξενόγλωσσες μειονότητες, άτομα με ειδικές ανάγκες ή άτομα που βρίσκονται σε νοσοκομεία ή φυλακές. Η εφαρμογή των σκοπών αυτών, οι οποίοι αποτελούν μέρος της διακήρυξης της Unesco για τις Βιβλιοθήκες και συμπεριλαμβάνονται στον Κανονισμό Λειτουργίας των Δημόσιων Βιβλιοθηκών του Υπουργείου Παιδείας, προϋποθέτει διαμόρφωση ανάλογης, ενιαίας πολιτικής ανάπτυξης και διαχείρισης των συλλογών των Δημοσίων Βιβλιοθηκών. Στα επόμενα κεφάλαια αναλύονται οι κύριοι άξονες μέσω των οποίων μπορεί να διαμορφωθεί η πολιτική ανάπτυξης των συλλογών και η πολιτική διαχείρισής τους σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα. 1. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ Η συλλογή υλικού της βιβλιοθήκης πρέπει να ανταποκρίνεται στις πληροφοριακές ανάγκες του κοινού της την κατάλληλη χρονική στιγμή. Ο προσδιορισμός του τρόπου και του ρυθμού ανάπτυξης της συλλογής καθώς και η επιλογή των επιθυμητών πεδίων ή θεματικών κατηγοριών της που θα αναπτυχθούν πρέπει να είναι απόρροια συγκεκριμένης πολιτικής ανάπτυξης της συλλογής η οποία θα σχεδιάζεται με βάση τις ανάγκες του κοινού και τις τοπικές πληροφοριακές πηγές και θα

19 έχει βασικό στόχο τη συνεχή βελτίωση των πληροφοριακών υπηρεσιών της Δημόσιας Βιβλιοθήκης. Η πολιτική ανάπτυξης της συλλογής περιλαμβάνει ένα κύκλο διαδικασιών στον οποίο συγκαταλέγονται οι ακόλουθες δραστηριότητες: - ανάλυση των πληροφοριακών αναγκών της κοινότητας - πολιτική επιλογής υλικού - πρόσκτηση υλικού - επεξεργασία υλικού - απογραφή - απόσυρση 1.1. Ανάλυση πληροφοριακών αναγκών κοινού Ο προσδιορισμός, η ανάλυση και η αξιολόγηση των πληροφοριακών αναγκών του κοινού αποτελούν τη βάση της πολιτικής ανάπτυξης της συλλογής για κάθε Δημόσια Βιβλιοθήκη. Όλες οι ομάδες χρηστών, ανεξάρτητα ηλικίας, φύλου, φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, γλώσσας ή κοινωνικής θέσης πρέπει να βρίσκουν υλικό σχετικό με τις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους. Προκειμένου να επιτευχθεί ουσιαστική προσέγγιση των πραγματικών αναγκών του κοινού πρέπει να χρησιμοποιούνται με συνέπεια και συνέχεια κατάλληλες και αξιόπιστες μέθοδοι έρευνας κοινού όπως είναι ερωτηματολόγια, στατιστικές χρήσης τεκμηρίων, κλπ Πολιτική επιλογής υλικού Η επιλογή του υλικού θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη : - το γενικότερο σκοπό και τους στόχους της Βιβλιοθήκης - τη γενική θεματική κατεύθυνση ανάπτυξης της συλλογής - τις ανάγκες του κοινού όπως προκύπτουν από τη διαδικασία αξιολόγησης - τους τύπους και την ποιότητα των υλικών - τον πληθυσμό - τη χρήση Το υλικό των συλλογών και οι προσφερόμενες υπηρεσίες πρέπει να αντανακλούν τις τρέχουσες τάσεις και την εξέλιξη της κοινωνίας καθώς και τη μνήμη της ανθρώπινης

20 προσπάθειας και φαντασίας χωρίς να υπόκεινται σε καμιά ιδεολογική, πολιτική ή θρησκευτική προκατάληψη ούτε σε εμπορικές πιέσεις. Παράλληλα, πρέπει με κάθε τρόπο να αποφεύγεται παντός είδους υλικό που έχει προφανή σκοπό το θρησκευτικό προσηλυτισμό, την πολιτική προπαγάνδα, την υποβολή μίσους, την προσβολή συγκεκριμένων ομάδων του πληθυσμού και την εμπορική κερδοσκοπία. Οι συλλογές πρέπει να περιλαμβάνουν όλους τους τύπους των πρόσφορων μέσων και της σύγχρονης τεχνολογίας καθώς και παραδοσιακό υλικό. Τέλος είναι θεμελιακή η εξαιρετική ποιότητα και η συνάφεια υλικού και υπηρεσιών με τις τοπικές ανάγκες και συνθήκες Πρόσκτηση υλικού Οι προσκτήσεις του υλικού όπως ορίζεται και στις κείμενες διατάξεις (Νόμος 1362/1949 και Κανονισμός Λειτουργίας Δημοσίων Βιβλιοθηκών) γίνονται με αγορά, ανταλλαγές, δωρεά και την υποχρεωτική κατάθεση αντιτύπων τεκμηρίων σε έντυπη ή άλλη οπτικοακουστική και ηλεκτρονική μορφή. Ο εμπλουτισμός των συλλογών, ανεξάρτητα από τον τρόπο πρόσκτησης του υλικού, πρέπει να γίνεται με βάση τα κριτήρια επιλογής υλικού. Ειδικότερα στην περίπτωση των δωρεών η Βιβλιοθήκη έχει τη δυνατότητα: - να αποδέχεται το σύνολο ή μέρος της/ των δωριζόμενων συλλογών - να επιλέγει τα τεκμήρια της δωρεάς που θα εντάξει στη συλλογή της - να μην αποδέχεται δωρεές που γίνονται με προφανή σκοπό πολιτικής ή θρησκευτικής προπαγάνδας - να δέχεται όρους περί αποθήκευσης και διάθεσης των δωρηθέντων τεκμηρίων με την προϋπόθεση ότι εναρμονίζονται με τους λειτουργικούς σκοπούς της Βιβλιοθήκης. Η αποδοχή ή όχι ανταλλαγών και δωρεών καθώς και όλα τα συναφή θέματα εγκρίνονται από την Εφορεία της Βιβλιοθήκης μετά από εισήγηση του Διευθυντή. Τεκμήρια που εκδίδονται, σε έντυπη ή άλλη μορφή, στην κατά τόπους περιοχή ευθύνης της Βιβλιοθήκης κατατίθενται υποχρεωτικά σε 2 (δύο) αντίτυπα από τον / την συγγραφέα ή τον /την τυπογράφο, ή τον /την λιθογράφο ή τον / την εκδότη Επεξεργασία υλικού Η αποδοτική εξυπηρέτηση του κοινού, η αξιοποίηση των δυνατοτήτων κάθε Βιβλιοθήκης και η ένταξη της σε δίκτυο Βιβλιοθηκών προϋποθέτει την τυποποιημένη και συστηματική οργάνωση του υλικού της. Η ανάπτυξη των συλλογών με τρόπο που να εξασφαλίζει την τυποποιημένη και ομοιογενή οργάνωση του υλικού τους απαιτεί τη φυσική, βιβλιοθηκονομική και ηλεκτρονική επεξεργασία του με την εφαρμογή διεθνών βιβλιοθηκονομικών προτύπων και τη χρήση ανάλογων εργαλείων.

21 Η φυσική επεξεργασία αφορά στη φυσική προετοιμασία του υλικού για ένταξη του στις συλλογές της Βιβλιοθήκης και χρήση από το κοινό (επικόλληση ετικετών, συντήρηση κλπ) Η βιβλιοθηκονομική επεξεργασία περιλαμβάνει την: - εισαγωγή - καταλογογράφηση - ταξινόμηση και την - θεματική απόδοση όρων. Η ηλεκτρονική επεξεργασία αφορά στην αυτοματοποίηση του καταλόγου με βάση προγράμματα κατάλληλα και συμβατά για τη συνεργασία με άλλες Βιβλιοθήκες και για την ένταξη στο Εθνικό Δίκτυο Βιβλιοθηκών. Στις περιπτώσεις αυτές τα αυτοματοποιημένα συστήματα που χρησιμοποιούνται πρέπει να είναι συμβατά με UNIMARC Εισαγωγή Η εισαγωγή των τεκμηρίων βεβαιώνεται με την εγγραφή των βασικών στοιχείων σε βιβλίο εισαγωγής με απόλυτη και συνεχή αριθμητική σειρά. Το βιβλίο εισαγωγής πρέπει να είναι σε έντυπη μορφή εκτός αν εξασφαλιστεί η εγκυρότητα της αντίστοιχης ηλεκτρονικής μορφής. Η εγγραφή κάθε τύπου τεκμηρίου θα γίνεται σε χωριστό βιβλίο εισαγωγής και θα χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένο αύξοντα αριθμό, τον αριθμό εισαγωγής που είναι μοναδικός για κάθε αντίτυπο Καταλογογράφηση Η καταλογογράφηση γίνεται με την εφαρμογή της τελευταίας αναθεωρημένης έκδοσης των αγγλοαμερικάνικων κανόνων καταλογογράφησης. (Πρωτότυπο, αγγλικό κείμενο ή μετάφραση στα ελληνικά της 2ης αναθεωρημένης έκδοσης του 1998) Ταξινόμηση Η ταξινόμηση γίνεται σύμφωνα με το ταξινομικό σύστημα DEWEY. (Πρωτότυπο, αγγλικό κείμενο της 21ης έκδοσης, μετάφραση στα ελληνικά των ταξινομικών πινάκων της 13ης συντομευμένης έκδοσης και δημοσιεύσεις της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκαρίων για την ελληνική λογοτεχνία και ιστορία, ή έκδοση του ΥΠ.Ε.Π.Θ. σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης της Συνοπτικής 13ης έκδοσης).

22 Θεματική καταλογογράφηση Η θεματική καταλογογράφηση και η δημιουργία θεματικών επικεφαλίδων και η απόδοση των θεματικών επικεφαλίδων στην ελληνική γλώσσα γίνονται με βάση διεθνή και εθνικά πρότυπα (Θεματικές επικεφαλίδες της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου και της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας ή άλλης Βιβλιοθήκης που ακολουθεί τα εθνικά πρότυπα). Οι Βιβλιοθήκες θα πρέπει να χρησιμοποιούν τις τελευταίες εκδόσεις των παραπάνω εργαλείων ώστε η επεξεργασία να συμφωνεί με τα νέα βιβλιοθηκονομικά δεδομένα και τις αλλαγές που προκύπτουν, επιδιώκοντας συμβατότητα και ομοιογένεια Απογραφή Η απογραφή του υλικού σε κάθε Βιβλιοθήκη είναι αναγκαία προκειμένου να διαπιστωθούν τυχόν απώλειες, φθορές κλπ. Η απογραφή γίνεται σε χρονική περίοδο που επιλέγεται από τη διεύθυνση της βιβλιοθήκης. Το χρονικό διάστημα μεταξύ των απογραφών καθορίζεται σύμφωνα με το μέγεθος της συλλογής κάθε βιβλιοθήκης, αλλά σε καμιά περίπτωση το διάστημα αυτό δε θα πρέπει να υπερβαίνει τα 5 (πέντε) χρόνια. Η διάρκεια της απογραφής δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 3 (τρεις) μήνες, περίοδο κατά την οποία η βιβλιοθήκη -εφόσον κριθεί απαραίτητο μπορεί να παραμείνει κλειστή για το κοινό. Μετά το πέρας της απογραφής συντάσσεται απολογιστική έκθεση στην οποία αναφέρονται τα αποτελέσματα της απογραφής, όπως υλικό που έχει χαθεί, καταστραφεί ή πρέπει να αποσυρθεί Απόσυρση Απόσυρση είναι η πρακτική της απαλλαγής ή της αποθήκευσης πολλαπλών αντιτύπων και υλικού που σπάνια χρησιμοποιείται ή δε χρησιμοποιείται καθόλου. Με τον όρο απόσυρση εννοείται η απομάκρυνση του προαναφερόμενου υλικού από τα ανοιχτά ράφια ή τα βιβλιοστάσια ελεύθερης πρόσβασης σε άλλους βοηθητικούς ή αποθηκευτικούς χώρους της Βιβλιοθήκης. Ο προσδιορισμός της τύχης του υλικού αυτού βασίζεται, εκτός από την πολιτική ανάπτυξης συλλογής της κάθε βιβλιοθήκης, στη μελέτη και την αξιολόγηση μετρήσεων και στατιστικών χρήσης του υλικού κατά θεματική ενότητα και κατά μονάδα. Ο κυριότερος στόχος απόσυρσης του υλικού είναι να διατηρήσει τη συλλογή ζωντανή, επίκαιρη και εύχρηστη και παράλληλα να βελτιώσει την άνιση κατανομή του υλικού της συλλογής (κατά θεματική κατηγορία, μορφή υλικού, γλώσσα, κλπ) καθώς και το να διατηρήσει τα θετικά σημεία της μέσα από την ισόρροπη ανάπτυξή της. Οι αιτίες για την απόσυρση του υλικού είναι: - Επαναπροσδιορισμός των σκοπών και των στόχων της βιβλιοθήκης.

23 - Διαφοροποίηση στην πολιτική ανάπτυξη της συλλογής της σύμφωνα με τις νέες ανάγκες της κοινότητας. - φυσική φθορά του υλικού και αντικατάστασή του. - Παλαιότητα του υλικού και έλλειψη επικαιρότητας. - Αντικατάσταση του παραδοσιακού υλικού με νέα τεχνολογικά μέσα. Η διαδικασία απόσυρσης περιλαμβάνει τρία στάδια. Την επιλογή του υλικού που αποσύρεται βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, την απαλλαγή της συλλογής από το επιλεγμένο υλικό και την αποθήκευσή του. Κατά την απόσυρση υλικού συντάσσεται έκθεση η οποία υποβάλλεται στην Εφορεία της Βιβλιοθήκης. Η απόσυρση γίνεται από το προσωπικό της Βιβλιοθήκης το οποίο έχει και τον κύριο λόγο στην όλη διαδικασία αφού γνωρίζει την κίνηση και το περιεχόμενο των συγκεκριμένων τεκμηρίων. Τεκμήρια που έχουν καταστραφεί ή χαθεί θα αντικαθίστανται. Τα κριτήρια επιλογής υλικού για απόσυρση είναι: - Η περιορισμένη ή και ανύπαρκτη παρούσα και πιθανή μελλοντική χρήση. - Η φυσική του κατάσταση. - Ο αριθμός των αντιτύπων που υπάρχουν στη συλλογή. - Η ανανέωση της έκδοσης του. - Το αναχρονιστικό και ξεπερασμένο περιεχόμενό του. - Η εγκυρότητα και η ακρίβεια της πληροφόρησης που παρέχει. - Η διάθεσή του σε νέες μορφές. - Η δυνατότητα χρήσης του από σύστημα διαδανεισμού μεταξύ βιβλιοθηκών. - Η ύπαρξη του σε κοντινή βιβλιοθήκη και η δυνατότητα πρόσβασης σ` αυτό. Ειδικότερα, τηρούμενα έντυπα αρχεία ημερήσιου ή περιοδικού τύπου μη τοπικού χαρακτήρα τα οποία σπάνια χρησιμοποιούνται και η πρόσβαση στα οποία εξασφαλίζεται με εναλλακτικούς τρόπους (ηλεκτρονικό, κλπ.) μπορεί να αποσύρονται. 2. ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΥΛΛΟΓΗΣ 2.1. Πρόσβαση Η συλλογή της βιβλιοθήκης είναι στη διάθεση όλου του δήμου ή της κοινότητας για χρήση στο αναγνωστήριο, για δανεισμό και για φωτοτυπίες. Οι ιδιαίτεροι κανόνες χρήσης στο

24 αναγνωστήριο και δανεισμού για κάθε Βιβλιοθήκη προσδιορίζονται από τον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας της. Οι συλλογές μπορούν να χαρακτηριστούν ανάλογα με τη δυνατότητα πρόσβασης των χρηστών σε κλειστές και ανοιχτές. Στις κλειστές συλλογές οι Βιβλιοθήκες μπορούν να εντάξουν σπάνια και πολύτιμα τεκμήρια, χειρόγραφα, παλαιότυπα, αρχεία, δημοσιεύσεις περιορισμένου αριθμού αντιτύπων και περιορισμένου αριθμού αριθμημένων αντιτύπων, παλαιότερες εκδόσεις τοπικών ιστορικών αντιτύπων, κλπ. Πρόσβαση στις κλειστές συλλογές έχουν μόνο οι υπάλληλοι της Βιβλιοθήκης. Τεκμήρια τα οποία δεν περιλαμβάνονται στις παραπάνω κατηγορίες εντάσσονται στις λεγόμενες ανοιχτές συλλογές τις οποίες ο χρήστης μπορεί να χρησιμοποιεί χωρίς περιορισμό εντός της βιβλιοθήκης. Η χρήση των τεκμηρίων των κλειστών συλλογών και ο δανεισμός τους ή μη προσδιορίζεται από τον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας της Βιβλιοθήκης. Οπωσδήποτε για τη χρήση των τεκμηρίων αυτών θα πρέπει να υπάρχει τεκμηριωμένο αίτημα του χρήστη. Η Βιβλιοθήκη μπορεί να μην επιτρέπει προσωρινά την πρόσβαση σε κλειστές συλλογές της ιδιαίτερα όταν τα τεκμήρια α) δεσμεύονται για λόγους πνευματικής ιδιοκτησίας (ανέκδοτα έργα) β) βρίσκονται σε στάδιο συντήρησης γ) είναι ακατάτακτα. Ιδιαίτερα για την πρόσβαση σε <<ευαίσθητα>> τεκμήρια Εθνικού χαρακτήρα απαιτείται η έγκριση από το Εφορευτικό Συμβούλιο και από Αρμόδια Αρχή της Πολιτείας. Η Βιβλιοθήκη έχει την υποχρέωση του σχεδιασμού διάσωσης των σπάνιων τεκμηρίων της σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης Διατήρηση - Αναπαραγωγή τεκμηρίων Με τον όρο διατήρηση νοούνται όλες εκείνες οι ενέργειες τις οποίες οφείλει να πραγματοποιεί κάθε Βιβλιοθήκη προκειμένου να εξασφαλίζει την καλή κατάσταση των τεκμηρίων της για όσο χρονικό διάστημα κρίνει πως είναι απαραίτητα για τη συλλογή της. Ιδιαίτερη φροντίδα πρέπει να επιδεικνύει για τις σπάνιες συλλογές της. Η προληπτική συντήρηση των τεκμηρίων αποτελεί αντικείμενο διαρκούς μέριμνας και φροντίδας και περιλαμβάνει ενέργειες όπως: - την εξασφάλιση των κατάλληλων κλιματολογικών συνθηκών και συνθηκών φωτισμού των χώρων στους οποίους φυλάσσονται τα τεκμήρια. - την επιδίωξη για καλή χρήση των τεκμηρίων από τους ίδιους τους χρήστες και το προσωπικό της βιβλιοθήκης - τον επιφανειακό καθαρισμό των τεκμηρίων