European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 1

Transcript

1 ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΣΑ ΕΡΩΣΗΜΑΣΑ ΣΗ ΕΤΡΩΠΑΪΚΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΑΒΟΤΛΕΤΗ ςτο πλαίςιο των ςυςτάςεων τησ ανεξάρτητησ ζκθεςησ τησ Ομάδασ Τψηλοφ Επιπζδου για την Ελευθερία και την Πολυφωνία ςτα ΜΜΕ Ζρευνα και Επεξεργαςία Διεφθυνςη Εντφπων & Επαγγελματικϊν Οργανϊςεων Σμήμα Ραδιοτηλεοπτικϊν Θεμάτων Χριςτίνα Λάμπρου, Νίκθ Ψυχάρθ, Γλυκερία Μθτροποφλου, Μαρίνα Παπαναςταςίου φςταςη 1: Θα πρζπει να κεωρθκεί ότι θ Ευρωπαϊκι Επιτροπι είναι αρμόδια να δράςει για τθν προςταςία τθσ ελευκερίασ και τθσ πολυφωνίασ των ΜΜΕ ςε κρατικό επίπεδο, προκειμζνου να εγγυθκεί ςτουσ πολίτεσ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ τθν ουςία των δικαιωμάτων που παρζχονται από τισ υνκικεσ, ιδιαίτερα το δικαίωμα τθσ ελεφκερθσ κυκλοφορίασ και τθσ αντιπροςωπευτικισ δθμοκρατίασ. Η ςχζςθ μεταξφ ελευκερίασ και πολυφωνίασ των ΜΜΕ και δθμοκρατίασ ςτθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ αιτιολογεί μια πιο εκτεταμζνθ αρμοδιότθτα τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ, κυρίωσ, όςον αφορά τα κεμελιϊδθ δικαιϊματα που κατοχυρϊνονται ςτο Χάρτθ των Θεμελιωδϊν Δικαιωμάτων. φςταςη 2: Για τθν κωράκιςθ των αξιϊν τθσ ελευκερίασ και τθσ πολυφωνίασ ςτθν Ευρϊπθ, θ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ κα μποροφςε να κακορίςει, ςτο πλαίςιο του προγράμματοσ εργαςίασ και χρθματοδότθςθσ του Ευρωπαϊκοφ οργανιςμοφ κεμελιωδϊν δικαιωμάτων, ζναν ρόλο για τθν παρακολοφκθςθ τθσ ελευκερίασ και τθσ πολυφωνίασ των ΜΜΕ ςε εκνικό επίπεδο. αυτι τθν περίπτωςθ, ο οργανιςμόσ κα μποροφςε να ςυντάςςει τακτικά εκκζςεισ ςχετικά με τουσ κινδφνουσ για τθν ελευκερία και τθν πολυφωνία των ΜΜΕ ςε οποιοδιποτε μζροσ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. Σο Ευρωπαϊκό Κοινοβοφλιο κα μποροφςε να ςυηθτάει το περιεχόμενο αυτϊν των εκκζςεων και να υιοκετεί Ψθφίςματα ι να υποβάλλει προτάςεισ για ενδεχόμενθ ανάλθψθ μζτρων. φςταςη 3: Εναλλακτικϊσ, αντί του προτεινόμενου ςτθν προθγοφμενθ ςφςταςθ μθχανιςμοφ, θ Ευρωπαϊκι Ζνωςθ κα μποροφςε να εγκακιδρφςει ζνα ανεξάρτθτο κζντρο παρακολοφκθςθσ, ιδεατά ωσ τμιμα Ακαδθμίασ, το οποίο κα χρθματοδοτείται εν μζρει από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ, αλλά κα είναι πλιρωσ ανεξάρτθτο κατά τθν άςκθςθ των δραςτθριοτιτων του. European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 1

2 Απαντήςεισ ςτισ ςυςτάςεισ 1, 2 & 3 Κρίνουμε ςκόπιμο να αξιοποιθκοφν: - όλεσ οι αρχζσ που προβλζπονται ςτθν Ευρωπαϊκι φμβαςθ των Ανκρωπίνων Δικαιωμάτων, ςτον Ευρωπαϊκό Χάρτθ Θεμελιωδϊν Δικαιωμάτων και ςτισ ςυνταγματικζσ παραδόςεισ των κρατϊν μελϊν, - τα νομικά εργαλεία που δίνει για δράςθ θ υνκικθ για τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ, θ υνκικθ για τθ λειτουργία τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ, κακϊσ και το αντίςτοιχο κοινοτικό ρυκμιςτικό πλαίςιο με το οποίο ζχουν εναρμονιςτεί τα κράτθ μζλθ, π.χ κανόνεσ ανταγωνιςμοφ και Οδθγία ΤΟΑΜ που ςυμβάλλουν ςτθ διατιρθςθ του πλουραλιςμοφ ςτα μζςα μαηικισ επικοινωνίασ. Αναφερόμαςτε κατ αρχάσ ςτθν οδθγία ΤΟΑΜ, κακόςον υποςτθρίηει τθν πολυφωνία των μζςων ενθμζρωςθσ, επιτρζποντασ ςε υπθρεςίεσ οπτικοακουςτικϊν μζςων επικοινωνίασ να κυκλοφοροφν ελεφκερα ςτο εςωτερικό τθσ ενιαίασ αγοράσ, με βάςθ τθν αρχι τθσ χϊρασ προζλευςθσ (π.χ. οι διατάξεισ ςχετικά με τθν διαςφάλιςθ τθσ πρόςβαςθσ του κοινοφ ςε γεγονότα μείηονοσ ςθμαςίασ κακϊσ και ςε ςφντομα ενθμερωτικά αποςπάςματα, ςε ςυνδυαςμό με τισ διατάξεισ για τθν προϊκθςθ ευρωπαϊκϊν ζργων και ανεξάρτθτων ευρωπαϊκϊν παραγωγϊν, ςτθρίηει τον πλουραλιςμό των μζςων μαηικισ επικοινωνίασ). Επίςθσ, μπορεί να αξιοποιθκεί θ νομολογία του Δικαςτθρίου τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ, κακϊσ και θ νομολογία του Ευρωπαϊκοφ Δικαςτθρίου Ανκρωπίνων Δικαιωμάτων. Οι αρμόδιεσ για τισ οπτικοακουςτικζσ υπθρεςίεσ Εκνικζσ Ρυκμιςτικζσ Αρχζσ (θ λειτουργία των οποίων προβλζπεται από το άρκρο 30 τθσ Οδθγίασ ΤΟΑΜ) μποροφν να αναπτφξουν ςυνεργαςία μζςω του δικτφου EPRΑ και ςτον τομζα τθσ προϊκθςθσ τθσ πολυφωνίασ και τθσ ελευκερίασ των ΜΜΕ. Όςον αφορά τα νζα μζςα, θ διαςφάλιςθ τθσ πολυφωνίασ και τθσ ελευκερίασ τουσ ςτο πλαίςιο τθσ ψθφιακισ ςφγκλιςθσ, κα πρζπει να αντιμετωπιςκεί με τθν ευκαιρία τθσ τρζχουςασ διαβοφλευςθσ ςχετικά με τθν Connected ΣV και τθν ενδεχόμενθ ανακεϊρθςθ τθσ Οδθγίασ ΤΟΑΜ. Τπενκυμίηεται, επίςθσ, ότι θ πρόςφατθ διαβοφλευςθ ςχετικά με τθν ανεξαρτθςία των Ρυκμιςτικϊν Αρχϊν, αποβλζπει ςτθν εξζταςθ του ρόλου που οι εν λόγω αρχζσ μποροφν να διαδραματίςουν ςτθ διαφφλαξθ τθσ ελευκερίασ και τθσ πολυφωνίασ των ΜΜΕ, ςτο πλαίςιο τθσ Οδθγίασ ΤΟΑΜ. το πλαίςιο αυτό και ςτο παρόν ςτάδιο, δε κεωροφμε αναγκαίο να ανατεκεί ςτον Ευρωπαϊκό οργανιςμό κεμελιωδϊν δικαιωμάτων, ρόλοσ για τθν παρακολοφκθςθ τθσ ελευκερίασ και τθσ πολυφωνίασ των ΜΜΕ ςε εκνικό επίπεδο οφτε να εγκακιδρυκεί ζνασ ευρωπαϊκόσ μθχανιςμόσ που κα λειτουργεί ωσ «ανεξάρτθτο κζντρο παρακολοφκθςθσ» και κα χρθματοδοτείται εν μζρει από τθν Ε. Ζνωςθ. European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 2

3 φςταςη 4: Όλεσ οι χϊρεσ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ κα πρζπει να διακζτουν ανεξάρτθτα ςυμβοφλια για τα ΜΜΕ, όπου θ ςυμμετοχι των μελϊν κα διζπεται από εξιςορροπθμζνθ πολιτικι και πολιτιςτικι εκπροςϊπθςθ, κακϊσ κι από κοινωνικι ποικιλομορφία. Ο οριςμόσ των μελϊν ςε αυτά τα όργανα κα πρζπει να είναι διαφανισ, με ενςωματωμζνα ςυςτιματα ελζγχων και ιςορροπθμζνθσ εκπροςϊπθςθσ. Αυτά τα όργανα κα μποροφςαν να ζχουν αρμοδιότθτα ςτθν διερεφνθςθ των καταγγελιϊν, λ.χ. ωσ «Διαμεςολαβθτισ», κακϊσ και ςτθν εξακρίβωςθ του γεγονότοσ ότι οι οργανιςμοί ΜΜΕ ζχουν δθμοςιεφςει κϊδικεσ δεοντολογίασ κακϊσ και ςτοιχεία ιδιοκτθςίασ, δθλϊςεισ αςυμβίβαςτων (ςυγκροφςεων ςυμφερόντων) κ.ά. Σα ςυμβοφλια των ΜΜΕ κα πρζπει να ζχουν πραγματικζσ εκτελεςτικζσ εξουςίεσ, όπωσ επιβολι προςτίμων, εντολζσ για δθμοςίευςθ ι για τθν μετάδοςθ επανορκϊςεων, ι τθν άρςθ του δθμοςιογραφικοφ κακεςτϊτοσ. Σα εκνικά ςυμβοφλια για τα ΜΜΕ κα πρζπει να ακολουκοφν ζνα ςφνολο ευρωπαϊκϊν προτφπων και να εποπτεφονται από τθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι, προκειμζνου να διαςφαλιςτοφν οι ευρωπαϊκζσ αξίεσ. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 4: Κατά τον τρόπο λειτουργίασ που περιγράφεται ςτθν ανωτζρω υπ αρ. 4 ςφςταςθ, λειτουργεί ςτθ χϊρα μασ το Εκνικό υμβοφλιο Ραδιοτθλεόραςθσ που αποτελεί τθν ανεξάρτθτθ για τα ραδιοτθλεοπτικά μζςα εκνικι ρυκμιςτικι αρχι, υπό τθν ζννοια ότι υπόκειται μόνο ςε κοινοβουλευτικό ζλεγχο, ενϊ οι αποφάςεισ τθσ δφναται να ελεγχκοφν μόνο από τα δικαςτιρια. Αρμοδιότθτα του ΕΡ είναι θ τιρθςθ των προβλεπόμενων ςτο φνταγμα και ςτθν ελλθνικι νομοκεςία ςκοπϊν τθσ πλιρουσ διαςφάλιςθσ τθσ πολυφωνίασ και τθσ διαφάνειασ ςτθν ενθμζρωςθ και ςτθν πλθροφόρθςθ όπωσ και θ αντικειμενικι και με ίςουσ όρουσ μετάδοςθ πλθροφοριϊν και ειδιςεων και θ διαςφάλιςθ τθσ ποιοτικισ ςτάκμθσ των προγραμμάτων και του υγιοφσ ανταγωνιςμοφ ςτο χϊρο των μζςων ενθμζρωςθσ. το πλαίςιο αυτό διενεργεί ελζγχουσ για τθν τιρθςθ των διατάξεων που διζπουν το περιεχόμενο των ραδιοφωνικϊν και τθλεοπτικϊν προγραμμάτων και ειδικότερα αυτϊν που αφοροφν ςτθν προςταςία τθσ παιδικισ θλικίασ και τθσ ανκρϊπινθσ αξιοπρζπειασ, ςτθν κατοχφρωςθ τθσ πολυφωνίασ και διαφάνειασ. Θεωροφμε ότι ςκοπόσ τθσ λειτουργίασ εκνικϊν οργάνων όπωσ οι ανεξάρτθτεσ ρυκμιςτικζσ αρχζσ ι, τα εκνικά ςυμβοφλια για τα ΜΜΕ, είναι θ αποτελεςματικι τιρθςθ τθσ κοινοτικισ νομοκεςίασ με τθν οποία ζχουν εναρμονιςκεί οι εκνικζσ νομοκεςίεσ. Τπό αυτιν τθν ζννοια, δεν ςυνάδει οφτε με τον ανεξάρτθτο χαρακτιρα τουσ, οφτε με τουσ ςκοποφσ λειτουργίασ τουσ να εποπτεφονται από τθν Ευρωπαϊκι Επιτροπι για να διαςφαλιςτεί ότι πλθροφν τισ Ευρωπαϊκζσ αξίεσ. European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 3

4 φςταςη 5: Για τθν βελτίωςθ τθσ λειτουργίασ τθσ ενιαίασ αγοράσ κα ιταν πολφ ωφζλιμθ θ περαιτζρω εναρμόνιςθ τθσ νομοκεςίασ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. Επί του παρόντοσ, και ιδιαιτζρωσ ςτο πλαίςιο των διαςυνοριακϊν δραςτθριοτιτων των ΜΜΕ, ειδικά ςτον online κόςμο, θ φπαρξθ διαφορϊν μεταξφ των εκνικϊν κανόνων δφναται να οδθγιςει ςε ςτρεβλϊςεισ. Θα ιταν ιδιαίτερα ςθμαντικό να υιοκετθκεί ζνα ελάχιςτο ςφνολο εναρμονιςμζνων κανόνων που να καλφπτει τισ διαςυνοριακζσ δραςτθριότθτεσ των ΜΜΕ ςε τομείσ όπωσ θ νομοκεςία περί δυςφιμιςθσ ι θ προςταςία των δεδομζνων. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 5: Όςον αφορά τισ διαςυνοριακζσ δραςτθριότθτεσ των ΜΜΕ, κεωροφμε απαραίτθτθ τθ κζςπιςθ εναρμονιςμζνων κανόνων για τθν προςταςία των καταναλωτϊν ςε τομείσ, όπωσ θ νομοκεςία περί δυςφιμιςθσ, προςταςίασ δεδομζνων, του δικαιϊματοσ απάντθςθσ, τθσ προςταςίασ των ανθλίκων κ.ά. Σα ςθμαντικά αυτά ηθτιματα κεωροφμε ότι πρζπει να αντιμετωπιςκοφν και ςτο πλαίςιο τθσ διαβοφλευςθσ για τθν Connected TV. φςταςη 6: Θα πρζπει να δθμιουργθκεί ζνα δίκτυο εκνικϊν οπτικοακουςτικϊν ρυκμιςτικϊν αρχϊν, κατά τα πρότυπα του δικτφου που δθμιουργικθκε ςτο πλαίςιο των θλεκτρονικϊν επικοινωνιϊν, το οποίο κα μποροφςε να βοθκιςει ςτθν ανταλλαγι κοινϊν καλϊν πρακτικϊν και ςτθν κζςπιςθ ποιοτικϊν προτφπων. Όλεσ οι ρυκμιςτικζσ αρχζσ κα πρζπει να είναι ανεξάρτθτεσ και οι διοριςμοί να γίνονται με διαφανι τρόπο, με όλουσ τουσ κατάλλθλουσ ελζγχουσ και με τθν διαςφάλιςθ τθσ ιςομζρειασ. χετικά με αυτό το κζμα, μια ξεχωριςτι δθμόςια διαβοφλευςθ επιδιϊκει τθν κατάκεςθ απόψεων από τουσ ενδιαφερόμενουσ φορείσ ςε ευρεία κλίμακα. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 6: Βλζπε α) ενιαία απάντθςθ ςτισ ςυςτάςεισ και β) απάντθςθ ςτθ ςφςταςθ 5 φςταςη 7: Οι εκνικζσ αρχζσ για τον ανταγωνιςμό (ι θ Ευρωπαϊκι Επιτροπι) χρειάηεται να πραγματοποιοφν τακτικζσ προλθπτικζσ αξιολογιςεισ ςχετικά με το περιβάλλον και τισ αγορζσ των ΜΜΕ μεμονωμζνων κρατϊν, επιςθμαίνοντασ ενδεχόμενουσ κινδφνουσ για τθν πολυφωνία. ε επίπεδο Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ κα πρζπει να υπάρχει προλθπτικι αξιολόγθςθ τθσ αγοράσ, ςτο πλαίςιο τθσ πολιτικισ του ανταγωνιςμοφ, υπό τθ μορφι τθσ τομεακισ ζρευνασ. European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 4

5 Απάντηςη ςτη ςφςταςη 7: τθ χϊρα μασ υπάρχουν ανεξάρτθτεσ αρχζσ (Εκνικό υμβοφλιο Ραδιοτθλεόραςθσ, Επιτροπι Ανταγωνιςμοφ) οι οποίεσ μεριμνοφν για τθν τιρθςθ του λεπτομεροφσ ρυκμιςτικοφ πλαιςίου τθσ χϊρασ μασ περί υγιοφσ ανταγωνιςμοφ και πολυφωνίασ ςτον τομζα των ΜΜΕ. Επί παραδείγματι, το Εκνικό υμβοφλιο Ραδιοτθλεόραςθσ ελζγχει τθν τιρθςθ των διατάξεων που αφοροφν ςτουσ ιδιοκτθςιακοφσ περιοριςμοφσ ωσ προσ τθν κατοχι επιχειριςεων ραδιοφωνικϊν ι τθλεοπτικϊν ςτακμϊν και δθμοςιεφει ςτοιχεία αναφορικά με τθν ιδιοκτθςιακι κατάςταςθ των ραδιοφωνικϊν και τθλεοπτικϊν ςτακμϊν. Σθρεί Μθτρϊο Επιχειριςεων Μ.Μ.Ε. με ςτοιχεία αναφορικά με το ιδιοκτθςιακό κακεςτϊσ των εταιρειϊν μζςων μαηικισ ενθμζρωςθσ, κακϊσ και των επιχειριςεων που δραςτθριοποιοφνται ςτον ευρφτερο χϊρο των Μ.Μ.Ε. Σο ΕΡ δθμοςιεφει ετιςιεσ εκκζςεισ οι οποίεσ αναφζρονται και ςτα ανωτζρω κζματα. Εξάλλου, θ ανεξάρτθτθ αρχι Επιτροπι Ανταγωνιςμοφ εξετάηει, μεταξφ άλλων, ηθτιματα «ακζμιτθσ επιρροισ» δθλαδι παράβαςθσ των κανόνων τθσ πολυφωνίασ, τθσ αντικειμενικισ και ίςθσ ενθμζρωςθσ και του ανταγωνιςμοφ και τθσ Επιτροπισ Ανταγωνιςμοφ και ελζγχει προλθπτικά τθν επίδραςθ ςτον ανταγωνιςμό ςυγκεντρϊςεων επιχειριςεων κατά τα προβλεπόμενα ςτα άρκρα 5-10 ν. 3959/11 για τθν προςταςία του ελεφκερου ανταγωνιςμοφ. φςταςη 8: Οι ευρωπαϊκζσ και εκνικζσ αρχζσ ανταγωνιςμοφ κα πρζπει να λάβουν υπόψθ τθν ιδιαίτερθ αξία τθσ πολυφωνίασ των ΜΜΕ κατά τθν επιβολι των κανόνων ανταγωνιςμοφ. Θα πρζπει, επίςθσ, να λάβουν υπόψθ τθν αυξανόμενθ ςυγχϊνευςθ των διαφόρων διαφλων επικοινωνίασ κακϊσ και τθν πρόςβαςθ των ΜΜΕ κατά τον προςδιοριςμό των αντίςτοιχων αγορϊν. Επιπλζον, θ Ομάδα Τψθλοφ Επιπζδου καλεί τισ Ευρωπαϊκζσ και εκνικζσ αρχζσ ανταγωνιςμοφ να παρακολουκιςουν με ιδιαίτερθ προςοχι, ςτο πλαίςιο τθσ πολιτικισ ανταγωνιςμοφ, τισ νζεσ εξελίξεισ που παρατθροφνται ςτθν on line πρόςβαςθ ςτθν πλθροφόρθςθ. Η κυρίαρχθ κζςθ που διατθρείται από μερικοφσ παρόχουσ διαδικτυακισ πρόςβαςθσ ι παρόχουσ διαδικτυακισ πλθροφόρθςθσ δεν κα πρζπει να οδθγεί ςτον περιοριςμό τθσ ελευκερίασ των ΜΜΕ και τθσ πολυφωνίασ. Μια ανοιχτι και χωρίσ διακρίςεισ πρόςβαςθ όλων των πολιτϊν ςτθν πλθροφόρθςθ πρζπει να προςτατευκεί ςτθν on line ςφαίρα και, εάν είναι αναγκαίο, με τθν εφαρμογι τθσ νομοκεςίασ περί ανταγωνιςμοφ και/ι με τθν επιβολι μιασ αρχισ ουδετερότθτασ διαδικτφου και δικτφου. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 8: 1) Σο φνταγμα τθσ χϊρασ μασ και θ εκνικι νομοκεςία, εναρμονιηόμενθ και με το ευρωπαϊκό δίκαιο περί ανταγωνιςμοφ, ςτοχεφει, μεταξφ άλλων ςτθν αποτροπι του περιοριςμοφ τθσ ελευκερίασ των ΜΜΕ και τθσ πολυφωνίασ λόγω δεςπόηουςασ κζςθσ των επιχειριςεων που δραςτθριοποιοφνται ςτο χϊρο των ΜΜΕ. European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 5

6 Επιςθμαίνεται, επίςθσ, ότι θ παρζμβαςθ τθσ ΕΕ για τθ εφρυκμθ λειτουργία τθσ εςωτερικισ αγοράσ προβλζπεται ςτθ βάςθ οικονομικϊν αξιολογιςεων, ςε περιπτϊςεισ ςτρεβλϊςεων αγοράσ (π.χ. ακζμιτοσ ανταγωνιςμόσ). Μεταξφ των αρχϊν τθσ ΕΕ, είναι θ διαφφλαξθ τθσ εφρυκμθσ λειτουργίασ μιασ ενιαίασ αγοράσ, με ιςότιμθ δυνατότθτα πρόςβαςθσ ςε αυτιν, και θ διαςφάλιςθ τθσ ενθμζρωςθσ και τθσ επικοινωνίασ με γνϊμονα τισ δθμοκρατικζσ αξίεσ. Η φπαρξθ δεςπόηουςασ κζςθσ ςτθν αγορά των ΜΜΕ, υπονομεφει τθν πρόςβαςθ του κοινοφ ςε διαφορετικζσ και ανεξάρτθτεσ πθγζσ ενθμζρωςθσ και πλθροφόρθςθσ. Σο ρυκμιςτικό πλαίςιο περί ανταγωνιςμοφ κα πρζπει να αποτρζπει ρθτά τα εμπόδια ειςόδου και λειτουργίασ νζων παικτϊν ςτθν αγορά των ΜΜΕ, ςυμβάλλοντασ ζτςι ςτθ διαφφλαξθ τθσ πολυφωνίασ και τθσ ελευκερίασ του λόγου. 2) Η ανοιχτι και χωρίσ διακρίςεισ πρόςβαςθ όλων των πολιτϊν ςτθν πλθροφόρθςθ ςτθν online ςφαίρα, κατοχυρϊνεται ςτθ χϊρα μασ από το φνταγμα το οποίο κεςπίηει το δικαίωμα ςτθν πλθροφόρθςθ, το δικαίωμα ςυμμετοχισ ςτθν Κοινωνία τθσ Πλθροφορίασ και τθ διευκόλυνςθ τθσ πρόςβαςθσ ςτισ πλθροφορίεσ που διακινοφνται θλεκτρονικά, κακϊσ και τθσ παραγωγισ, ανταλλαγισ και διάδοςισ τουσ θ οποία αποτελεί υποχρζωςθ του Κράτουσ. Επιςθμαίνουμε επίςθσ ότι θ on line πρόςβαςθ ςτθν πλθροφόρθςθ κα πρζπει να είναι «ανοικτι», να μθν υπόκειται ςε διακρίςεισ και να προςτατεφεται από τθ νομοκεςία περί ανταγωνιςμοφ. Θεωροφμε, επίςθσ, ςθμαντικό να εξεταςτεί θ δυνατότθτα κζςπιςθσ και αποτελεςματικισ εφαρμογισ κανόνων αυτορρφκμιςθσ των ΜΜΕ, οι οποίοι κα βαςίηονται ςτισ ευρωπαϊκζσ αξίεσ και πρότυπα, ωσ προαπαιτοφμενα για τθν ελευκερία και τθν ανεξαρτθςία των ΜΜΕ. 3) Ωσ προσ τθν επιβολι μιασ αρχισ ουδετερότθτασ διαδικτφου και δικτφου παραπζμπουμε ςτθν απάντθςι μασ για τθν υπ αρ. 13 φςταςθ τθσ παροφςασ διαβοφλευςθσ. φςταςη 9: Η ελευκερία των ΜΜΕ και θ πολυφωνία κα πρζπει να διαδραματίηει εξζχοντα ρόλο ςτθν «αξιολόγθςθ» των υπό ζνταξθ χωρϊν ςτθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ. Ζνα ελεφκερο και πολυφωνικό περιβάλλον ΜΜΕ κα πρζπει να αποτελεί προχπόκεςθ για να γίνει μια υποψιφια χϊρα μζλοσ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 9: φςταςη 10: Η Ε.Ε. κα πρζπει να αναδείξει το κζμα τθσ δθμοςιογραφικισ ελευκερίασ ςε όλα τα διεκνι φόρα, ςτα οποία ςυηθτοφνται κζματα ανκρωπίνων δικαιωμάτων και δθμοκρατίασ, και να το εντάξει ςτισ εμπορικζσ/εταιρικζσ ςυμφωνίεσ, όπωσ και ςτο πλαίςιο τθσ παροχισ ανκρωπιςτικισ βοικειασ. European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 6

7 Απάντηςη ςτη ςφςταςη 10: υμφωνοφμε με τθν προβολι τθσ δθμοςιογραφικισ ελευκερίασ ςε όλα τα διεκνι φόρα, ςτα οποία ςυηθτοφνται κζματα ανκρωπίνων δικαιωμάτων και δθμοκρατίασ. φςταςη 11: Κάκε νζο ρυκμιςτικό πλαίςιο κα πρζπει να ευκυγραμμιςτεί με τθ νζα πραγματικότθτα του ρευςτοφ περιβάλλοντοσ των ΜΜΕ, καλφπτοντασ κάκε μορφι δθμοςιογραφικϊν δραςτθριοτιτων, ανεξάρτθτα από το μζςο μετάδοςισ τουσ. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 11: Κάκε μορφι δθμοςιογραφικισ δραςτθριότθτασ ανεξάρτθτα από το μζςο μετάδοςθσ, κα πρζπει να διζπεται από ζνα ρυκμιςτικό πλαίςιο το οποίο κα είναι ευκυγραμμιςμζνο με το νζο, ρευςτό περιβάλλον των ΜΜΕ και κα διαςφαλίηει όλεσ τισ αρχζσ τθσ χρθςτισ άςκθςθσ τθσ δθμοςιογραφίασ κακϊσ και τισ αρχζσ του ςεβαςμοφ τθσ ανκρϊπινθσ αξιοπρζπειασ και τιρθςθσ τθσ νομιμότθτασ. Η αναφορά τθσ προζλευςθσ μιασ ιδθ δθμοςιευμζνθσ πλθροφορίασ, θ διαφάνεια ωσ προσ τθν ταυτότθτα του ςυντάκτθ και θ ςυντακτικι ευκφνθ κα πρζπει επίςθσ να προβλζπονται. Επιπροςκζτωσ, επιςθμαίνουμε ότι θ ζννοια τθσ δθμοςιογραφικισ δραςτθριότθτασ δεν πρζπει να περιορίηεται μόνο ςτουσ επαγγελματίεσ των παραδοςιακϊν μζςων, αλλά πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει και εκείνουσ που λειτουργοφν ςτο περιβάλλον των νζων ψθφιακϊν ΜΜΕ. φςταςη 12: Προκειμζνου να διαςφαλιςτεί θ πλιρθσ διαφάνεια, αναφορικά με τον βακμό εξατομίκευςθσ κάκε μιασ υπθρεςίασ, οι υπθρεςίεσ, που παρζχουν υπερβολικά εξατομικευμζνα αποτελζςματα αναηιτθςθσ ι τροφοδότθςθσ με ειδιςεισ (newsfeed), κα πρζπει να δίδουν ςτο χριςτθ τθ δυνατότθτα διακοπισ μιασ τζτοιασ εξατομίκευςθσ, είτε προςωρινά, για ζνα ατομικό ερϊτθμα, είτε μόνιμα, μζχρι νεωτζρασ ενθμζρωςθσ. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 12: φςταςη 13: Δίαυλοι ι μθχανιςμοί, μζςω των οποίων τα ΜΜΕ φκάνουν ςτον τελικό χριςτθ, κα πρζπει να είναι εντελϊσ ουδζτεροι όταν διαχειρίηονται αυτό το περιεχόμενο. τθν περίπτωςθ των ψθφιακϊν δικτφων, θ Ουδετερότθτα του Δικτφου (Net Neutrality) και θ αρχι end-to-end principle κα πρζπει να περιλαμβάνονται ςτο δίκαιο τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 7

8 Αυτό αποτζλεςε αντικείμενο πρόςφατθσ διαβοφλευςθσ. τον ακόλουκο μπορείτε να αναηθτιςετε το ςχετικό ερωτθματολόγιο. ςφνδεςμο, Απάντηςη ςτη ςφςταςη 13: Λαμβάνοντασ υπ όψιν ότι: 1. Η Οδθγία-πλαίςιο 2002/21/EC ςχετικά με το κοινό κανονιςτικό πλαίςιο για δίκτυα και υπθρεςίεσ θλεκτρονικϊν επικοινωνιϊν, αποςκοπεί ςτθν βελτιςτοποίθςθ τθσ δυνατότθτασ του τελικοφ χριςτθ για πρόςβαςθ ςτθν πλθροφορία και περαιτζρω προϊκθςισ τθσ, κακϊσ και για τθ χριςθ εφαρμογϊν και υπθρεςιϊν τθσ επιλογισ του. Η ουςία τθσ ουδετερότθτασ δικτφου ζγκειται ςτθ μζγιςτθ διαφφλαξθ του «ανοιχτοφ χαρακτιρα» του (openness) και τθ διαςφάλιςθ ότι αυτό κα ςυνεχίςει να παρζχει υψθλισ ποιότθτασ υπθρεςίεσ προσ όλουσ, να επιτρζπει τθν ανάπτυξθ τθσ καινοτομίασ και να ςυμβάλλει ςτθν διαφφλαξθ και το ςεβαςμό των κεμελιωδϊν δικαιωμάτων, όπωσ θ ελευκερία ζκφραςθσ και θ ανάπτυξθ τθσ επιχειρθματικότθτασ. 2. Οι βαςικζσ αρχζσ που διζπουν τθν Ουδετερότθτα Διαδικτφου είναι: θ διαχείριςθ δικτφου (προσ αποφυγι διαδικτυακοφ ςυνωςτιςμοφ), θ αποτροπι παρεμπόδιςθσ/υποβάκμιςθσ υπθρεςιϊν/εφαρμογϊν (βλ. VoIP υπθρεςίεσ), θ ποιότθτα υπθρεςιϊν/αγακϊν ςε λογικζσ τιμζσ και θ διαφάνεια (π.χ. ωσ προσ τισ απαιτιςεισ του παρόχου μζςω ςυμβολαίων). 3. Η Ουδετερότθτα Διαδικτφου ςυνδζεται με δικαιϊματα και αρχζσ που διακθρφςςονται ςτο Χάρτθ Θεμελιωδϊν Δικαιωμάτων, ιδιαίτερα, δε, με το ςεβαςμό τθσ ιδιωτικισ και οικογενειακισ ηωισ, τθν προςταςία προςωπικϊν δεδομζνων και τθν ελευκερία ζκφραςθσ και πλθροφόρθςθσ. Προσ τοφτο, κεωροφμε ότι το ρυκμιςτικό πλαίςιο ςχετικά με τθν Ουδετερότθτα του Διαδικτφου κα πρζπει, κατ αρχάσ, να ςτοχεφει ςτθ διαςφάλιςθ των κεμελιωδϊν δικαιωμάτων που κατοχυρϊνονται από το Χάρτθ Θεμελιωδϊν Δικαιωμάτων τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. Βεβαίωσ, το ςχετικό κοινοτικό ρυκμιςτικό πλαίςιο κα πρζπει να αποβλζπει ςτθν ενίςχυςθ τθσ ανάπτυξθσ επενδφςεων και καινοτόμων επιχειρθματικϊν προτφπων και ςτθν προϊκθςθ βζλτιςτων τρόπων αποτελεςματικισ χριςθσ των δικτφων. Παράλλθλα, ωςτόςο, κα πρζπει να μεριμνά για τθν προςταςία των δικαιωμάτων του καταναλωτι ωσ προσ τθν επιλογι (switching) ποιοτικϊν και φκθνϊν υπθρεςιϊν και προϊόντων διαδικτυακισ πρόςβαςθσ, προςαρμοςμζνων ςτισ ανάγκεσ του και ςχεδιαςμζνων με γνϊμονα τθν αρχι τθσ διαφάνειασ. φςταςη 14: Θα πρζπει να υπάρξει βελτιςτοποίθςθ και ςυντονιςμόσ τθσ υποςτιριξθσ και χρθματοδότθςθσ τθσ ποιοτικισ δθμοςιογραφία, όπωσ ιςχφει, ιδθ, ςε διάφορεσ χϊρεσ τθσ European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 8

9 ΕΕ. Ευρωπαϊκά βραβεία κα πρζπει να διατίκενται ςε ταλαντοφχουσ δθμοςιογράφουσ και ςε εκείνουσ που ζχουν επιδείξει ςθμαντικά επιτεφγματα ςτον τομζα τουσ. Μία επιπλζον μελζτθ κα πρζπει να ςυνταχκεί, αναφορικά με τισ νζεσ πικανζσ μορφζσ χρθματοδότθςθσ για τθν ποιοτικι και ερευνθτικι δθμοςιογραφία (investigative journalism), ςτθν οποία κα ςυμπεριλαμβάνεται θ χριςθ των νζων τεχνολογιϊν, όπωσ το crowd funding (θ κινθτοποίθςθ του κοινοφ, με τθ βοικεια του διαδικτφου, με ςκοπό τθν ςυγκζντρωςθ χρθμάτων, ϊςτε να υποςτθριχκοφν πρωτοβουλίεσ άλλων φυςικϊν προςϊπων ι οργανιςμϊν). Απάντηςη ςτη ςφςταςη 14: τθν ανωτζρω ςφςταςθ περιζχονται τρεισ προτάςεισ για τισ οποίεσ ςθμειϊνουμε τα εξισ : α) Θα πρζπει να υπάρξει βελτιςτοποίθςθ τθσ υποςτιριξθσ και χρθματοδότθςθσ για ποιοτικι δθμοςιογραφία. ε αυτό κα βοθκοφςε, μεταξφ άλλων, και θ παροχι ενθμζρωςθσ για τισ βζλτιςτεσ πρακτικζσ που εφαρμόηονται ςτισ διάφορεσ χϊρεσ τθσ ΕΕ, όπου αυτό ιδθ ιςχφει. Η πρόταςθ για ςυντονιςμό κα πρζπει να αποςαφθνιςκεί ωσ προσ το χαρακτιρα και τθν ζκταςθ που προτείνεται να λάβει αυτόσ ο ςυντονιςμόσ. β) Θεωροφμε κετικι τθ χοριγθςθ Ευρωπαϊκϊν βραβείων για ταλαντοφχουσ δθμοςιογράφουσ και για αυτοφσ που ζχουν επιδείξει ςθμαντικά επιτεφγματα ςτον τομζα τουσ, υπό τθν προχπόκεςθ τθσ πλιρουσ τιρθςθσ τθσ αρχισ τθσ διαφάνειασ. Παράλλθλα, κρίνεται κετικι θ χοριγθςθ βραβείων ςε δθμοςιογράφουσ που ζχουν επιδείξει ςθμαντικά επιτεφγματα ςτον τομζα τουσ, από φορείσ των κ-μ (Οργανιςμοφσ, Ενϊςεισ, Εκπαιδευτικά και Πολιτιςτικά Ιδρφματα κά), υπό τθν προχπόκεςθ πάντα τθσ τιρθςθσ τθσ αρχισ τθσ διαφάνειασ. γ) Θα μποροφςε να ςυνταχκεί μια μελζτθ αναφορικά με τισ νζεσ πικανζσ μορφζσ χρθματοδότθςθσ για τθν ποιοτικι και ερευνθτικι δθμοςιογραφία (investigative journalism) θ οποία, μεταξφ άλλων, κα διερευνοφςε και τθ ςκοπιμότθτα χριςθσ των νζων τεχνολογιϊν για τθν ςυγκζντρωςθ χρθμάτων, όπωσ το crowd funding. φςταςη 15: Οποιαδιποτε δθμόςια χρθματοδότθςθ κα πρζπει να χορθγείται μόνο ςτουσ οργανιςμοφσ των ΜΜΕ, οι οποίοι δθμοςιεφουν κϊδικεσ δεοντολογίασ εφκολα προςβάςιμουσ από το κοινό (ακόμθ και ςτθν ιςτοςελίδα τουσ). Απάντηςη ςτη ςφςταςη 15: τα κράτθ μζλθ όπου προβλζπεται δθμόςια χρθματοδότθςθ ςε οργανιςμοφσ ΜΜΕ, θ δθμοςίευςθ κωδίκων δεοντολογίασ εφκολα προςβάςιμων από το κοινό (ακόμθ και ςτθν ιςτοςελίδα τουσ) κα πρζπει να αποτελεί μία προχπόκεςθ, μεταξφ άλλων, για τθ χοριγθςθ τθσ δθμόςιασ χρθματοδότθςθσ. European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 9

10 φςταςη16: Οποιαδιποτε δθμόςια χρθματοδότθςθ προσ τουσ οργανιςμοφσ ΜΜΕ κα πρζπει να χορθγείται επί τθ βάςει κριτθρίων, τα οποία δεν ειςάγουν διακρίςεισ, κακϊσ και αντικειμενικϊν και διαφανϊν κριτθρίων, τα οποία κα γνωςτοποιοφνται εκ των προτζρων ςε όλα τα ΜΜΕ. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 16: τα κράτθ μζλθ όπου προβλζπεται δθμόςια χρθματοδότθςθ ςε οργανιςμοφσ ΜΜΕ, θ δθμοςίευςθ κωδίκων δεοντολογίασ εφκολα προςβάςιμων από το κοινό (ακόμθ και ςτθν ιςτοςελίδα τουσ) κα πρζπει να αποτελεί μία προχπόκεςθ, μεταξφ άλλων, για τθ χοριγθςθ τθσ δθμόςιασ χρθματοδότθςθσ. φςταςη 17: Προκειμζνου να διαμορφωκοφν ςτελζχθ επαγγελματιϊν δθμοςιογράφων, ικανϊν να λειτουργιςουν ςε ζνα ταχζωσ μεταβαλλόμενο περιβάλλον ΜΜΕ, ι να αποκτιςουν τθν δυνατότθτα άςκθςθσ ερευνθτικισ δθμοςιογραφίασ (investigative journalism), κα πρζπει να προςφζρονται δθμοςιογραφικζσ υποτροφίεσ, τόςο ςε αρχάριουσ, όςο και ςε υποψιφιουσ που βρίςκονται ςτο μζςον τθσ καριζρασ τουσ και οι οποίοι κα μποροφν να λάβουν άδεια από τουσ οργανιςμοφσ ΜΜΕ ςτουσ οποίουσ εργάηονται. Πανεπιςτιμια και ερευνθτικά κζντρα κα πρζπει, με τθ μορφι τζτοιων υποτροφιϊν, οι οποίεσ κα χρθματοδοτοφνται από τθν Ε.Ε., να δθμιουργιςουν κζςεισ για δθμοςιογράφουσ, οι οποίοι κα απαςχολοφνται για ςυγκεκριμζνθ χρονικι περίοδο. Η επιλογι των δθμοςιογράφων κα μποροφςε να γίνει από τα ίδια τα ακαδθμαϊκά και επιςτθμονικά ιδρφματα. Οι υποτροφίεσ κα ιταν ιδιαίτερα πολφτιμεσ για τθν άςκθςθ τθσ ερευνθτικισ δθμοςιογραφίασ (investigative journalism) ι για τθν εκπαίδευςθ δθμοςιογράφων, προκειμζνου να λειτουργιςουν ωσ διαμεςολαβθτζσ για τθν κατανόθςθ πολφπλοκων κεμάτων ςτο ευρφτερο κοινό, όπωσ είναι θ επιςτιμθ, θ τεχνολογία, θ οικονομία ι θ ιατρικι. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 17: φςταςη 18: Δθμοςιογραφικοί οργανιςμοί και οργανιςμοί ΜΜΕ κα πρζπει να προςαρμόςουν τουσ κϊδικεσ δεοντολογίασ τουσ και τα δθμοςιογραφικά πρότυπα ςτισ προκλιςεισ που τίκενται από ζνα ταχζωσ μεταβαλλόμενο περιβάλλον των ΜΜΕ. Ιδιαίτερα, κα πρζπει να αντιμετωπίςουν, με ξεκάκαρο τρόπο, ηθτιματα που ςχετίηονται με τθν επαλικευςθ των πθγϊν τουσ και τθ διαςταφρωςθ των γεγονότων, κακϊσ και να ρυκμίςουν με διαφάνεια τθν ςχζςθ τουσ με τισ εξωτερικζσ πθγζσ ειδιςεων. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 18: European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 10

11 Εκτιμοφμε ότι οι κϊδικεσ δεοντολογίασ ςτα νζα ψθφιακά μζςα κα πρζπει κατ αρχάσ, να ςτοχεφουν ςτθν κατοχφρωςθ τθσ ςυντακτικισ ανεξαρτθςίασ, ςτθν προςταςία τθσ ελευκερίασ ζκφραςθσ και, παράλλθλα, ςτθν αποτροπι τθσ υποκίνθςθσ μίςουσ και μιςαλλοδοξίασ. Επιπλζον, θ διαφάνεια τθσ ςχζςθσ δθμοςιογράφου εξωτερικισ πθγισ ειδιςεων, κα πρζπει, όπου κεωρείται αναγκαίο, να τίκεται υπό τθν αρχι τθσ προςταςίασ των δθμοςιογραφικϊν πθγϊν (δθμοςιογραφικό απόρρθτο), προκειμζνου να διαςφαλιςτεί θ ελευκερία ζκφραςθσ, όπωσ και θ προςταςία του δθμοςιογράφου. Τπενκυμίηουμε, περαιτζρω, τα πρόςκετα μζτρα που ζχουν λθφκεί από τα Ηνωμζνα Ζκνθ, τον ΟΑΕ, το υμβοφλιο τθσ Ευρϊπθσ κ.ά, για τθ δθμιουργία ι/και τθ κωράκιςθ ενόσ αςφαλοφσ και ευνοϊκοφ περιβάλλοντοσ για τουσ δθμοςιογράφουσ (για τθν αποτροπι λ.χ. απειλϊν κατά τθσ ςωματικισ ακεραιότθτασ και τθσ ηωισ των δθμοςιογράφων, κακϊσ και περιπτϊςεων ςτζρθςθσ τθσ ελευκερίασ τουσ, εξαιτίασ τθσ ερευνθτικισ εργαςίασ, άποψθσ ι κζςθσ τουσ). φςταςη 19: Η παιδεία για τα ΜΜΕ κα πρζπει να διδάςκεται ςτα ςχολεία, ξεκινϊντασ από το επίπεδο του Γυμναςίου. Ο ρόλοσ που παίηουν τα ΜΜΕ ςε μία λειτουργικι δθμοκρατία κα πρζπει να αξιολογείται ςοβαρά ωσ τμιμα των εκνικϊν ςχολικϊν προγραμμάτων και να εντάςςεται ςτισ πολιτικζσ ι τισ κοινωνικζσ ςπουδζσ. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 19: Δεδομζνθσ τθσ αυξανόμενθσ ζκκεςθσ των νεαρϊν χρθςτϊν ςτα ΜΜΕ και τθσ ευάλωτθσ κζςθσ ςτθν οποία βρίςκονται ςε ςχζςθ με τα διαδραςτικά ψθφιακά ΜΜΕ, από τθν παιδικι ακόμθ θλικία, κεωροφμε απαραίτθτθ τθν ζνταξθ του μακιματοσ παιδείασ για τα ΜΜΕ ςτθ διδακτζα φλθ από τθν πρϊτθ τάξθ τθσ δευτεροβάκμιασ εκπαίδευςθσ το ςθμείο αυτό, επιςθμαίνουμε πορίςματα τθσ πρϊτθσ Εκνικισ Ζρευνασ για τθν Παιδεία ςτα Μζςα ςτθν Πρωτοβάκμια Εκπαίδευςθ, τθν οποία διενιργθςε το Ινςτιτοφτο Οπτικοακουςτικϊν Μζςων το 2011, ςφμφωνα με τα οποία, περιςςότερο από το 80% των εκπαιδευτικϊν τθσ πρωτοβάκμιασ εκπαίδευςθσ τάςςονται υπζρ μιασ ςυςτθματικισ διδαςκαλίασ τθσ Παιδείασ ςτα Μζςα ςτθν τυπικι εκπαίδευςθ. θμειϊνεται ότι τα πορίςματα τθσ εν λόγω ζρευνασ ενιςχφουν πρόταςθ, θ οποία προβλζπει τθν ανάκεςθ αρμοδιοτιτων ςε ζνα κεντρικό εκπαιδευτικό φορζα, τόςο ςτο πλαίςιο τθσ ςχολικισ εκπαίδευςθσ (ζνταξθ ςτο εκπαιδευτικό ςφςτθμα) όςο και ςτο πλαίςιο τθσ δια βίου μάκθςθσ. Επιπλζον, λαμβάνοντασ υπ όψιν τθ ςθμαντικι ςυμβολι ευρωπαϊκϊν προγραμμάτων (όπωσ το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Εκνικϊν Κζντρων Ενθμζρωςθσ και Επαγρφπνθςθσ «INSAFE» και το Πρόγραμμα Πλαίςιο «Safer Internet») ωσ προσ τθν αφφπνιςθ τθσ μακθτικισ κοινότθτασ των κρατϊν μελϊν, κεωροφμε ςκόπιμθ τθ ςυνεργαςία των φορζων των προγραμμάτων αυτϊν με τουσ εκνικοφσ εκπαιδευτικοφσ φορείσ, με ςκοπό τθν ανταλλαγι εμπειριϊν και τεχνογνωςίασ, για τθν κατά το δυνατό αρτιότερθ κατάρτιςθ του μακιματοσ τθσ Παιδείασ για τα ΜΜΕ. European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 11

12 φςταςη 20: Προκειμζνου να αξιολογθκεί ο τρόποσ με τον οποίο μεταβάλλονται οι καταναλωτικζσ ςυνικειεσ, όςον αφορά τθν χριςθ των ΜΜΕ, κακϊσ και θ κοινωνικι τουσ επιρροι, απαιτοφνται εκτεταμζνεσ διατομεακζσ μελζτεσ ςε επίπεδο Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. Γενικότερα, θ Ε.Ε. κα πρζπει να παρζχει βιϊςιμθ χρθματοδότθςθ για ακαδθμαϊκι ζρευνα και μελζτεσ, ςχετικά με το μεταβαλλόμενο περιβάλλον των ΜΜΕ, προκειμζνου να διαμορφϊςει μία ςτζρεα ακαδθμαϊκι βάςθ για τθν ανάλθψθ πρωτοβουλιϊν ςε αυτό τον τομζα. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 20: υμφωνοφμε με τθν πρόταςθ βιϊςιμθσ χρθματοδότθςθσ ακαδθμαϊκισ ζρευνασ και μελζτθσ όςον αφορά το μεταβαλλόμενο περιβάλλον των ΜΜΕ, τθν επακόλουκθ μεταβολι των καταναλωτικϊν ςυνθκειϊν ςτθ χριςθ των ΜΜΕ και τθν κοινωνικι τουσ επιρροι. Ωςτόςο, κα πρζπει πρϊτα να αποςαφθνιςτοφν οι πρωτοβουλίεσ για πολιτικζσ που ενδζχεται να αναλθφκοφν ςε αυτόν τον τομζα. φςταςη 21: Όλεσ οι χϊρεσ τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ κα πρζπει να ζχουν κατοχυρϊςει με τθ νομοκεςία τουσ τθν αρχι τθσ προςταςίασ των δθμοςιογραφικϊν πθγϊν και, τυχόν εξαιρζςεισ μιασ χϊρασ ωσ προσ αυτιν τθν αρχι, κα πρζπει να είναι αποδεκτζσ μόνο επί τθ βάςει μιασ δικαςτικισ απόφαςθσ, ςυμβατισ με το φνταγμα αυτισ τθσ χϊρασ. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 21: Τπενκυμίηουμε, επίςθσ, τισ υςτάςεισ του υμβουλίου τθσ Ευρϊπθσ επί του κζματοσ, κακϊσ και το Ψιφιςμα που πρόκειται να υιοκετθκεί από τουσ αρμόδιουσ υπουργοφσ για τα Οπτικοακουςτικά Μζςα του υμβουλίου τθσ Ευρϊπθσ (Τπουργικι Διάςκεψθ, Βελιγράδι, Νοζμβριοσ 2013) και αφορά, μεταξφ άλλων, ςτθν αρχι τθσ προςταςίασ των δθμοςιογραφικϊν πθγϊν. φςταςη 22: Η πρόςβαςθ ςτισ πθγζσ και τα γεγονότα τθσ δθμόςιασ ςφαίρασ κα πρζπει να εξαρτάται από αντικειμενικά και διαφανι κριτιρια που δεν ειςάγουν διακρίςεισ. Αυτό, ιδιαίτερα, κα πρζπει να ιςχφει ςτισ περιπτϊςεισ ςυνεντεφξεων τφπου με θλεκτρονικά μζςα, τα οποία χρθςιμοποιοφνται για τθν διευρυμζνθ μετάδοςθ αυτϊν των γεγονότων ςε ζνα ευρφτερο κοινό, όπου είναι πρακτικά δυνατό. European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 12

13 Απάντηςη ςτη ςφςταςη 22: φςταςη 23: Σα κράτθ μζλθ πρζπει να διαςφαλίςουν ότι τίκενται ςε ιςχφ πρόςφορα μζςα για τθν ταυτοποίθςθ των υπευκφνων που βλάπτουν άλλουσ, ακόμα και ςε on line πεδίο. Κάκε ςυγκζντρωςθ δεδομζνων που αφορά χριςτεσ διαδικτφου, θ οποία είναι αναγκαία προσ αυτό το ςκοπό, κα πρζπει να τθρείται ωσ απόρρθτθ και να κακίςταται διακζςιμθ μόνο με δικαςτικι απόφαςθ. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 23: υμφωνοφμε ότι κάκε ςυγκζντρωςθ δεδομζνων που αφορά χριςτεσ διαδικτφου κα πρζπει να τθρείται απόρρθτθ και να κακίςταται διακζςιμθ με δικαςτικι απόφαςθ, μόνο κατά τθ διαδικαςία ταυτοποίθςθσ των υπευκφνων που βλάπτουν άλλουσ, ακόμα και ςε on line πεδίο. φςταςη 24: Η υποχρεωτικι αποηθμίωςθ, ςε ςυνζχεια δικαςτικϊν υποκζςεων, κα πρζπει να περιλαμβάνει απολογία και αναςκευι, ςχετικά με τα λανκαςμζνα γεγονότα, θ οποία κα δθμοςιεφεται ςε ανάλογθ κζςθ και μζγεκοσ, όπωσ θ αρχικι δυςφιμιςθ ι κα παρουςιάηεται κατά τθν ίδια ϊρα μετάδοςθσ, ςτθν περίπτωςθ των ραδιοφωνικϊν ι τθλεοπτικϊν προγραμμάτων. Επιπλζον τοφτου, και παράλλθλα με ζνα νομοκετικά επιβεβλθμζνο δικαίωμα απάντθςθσ, κα πρζπει επίςθσ να γίνει αποδεκτι, ωσ υπεφκυνθ πρακτικι ςτα ειδθςεογραφικά ΜΜΕ, θ δθμοςίευςθ αναςκευϊν και επανορκϊςεων, ςε περίπτωςθ λανκαςμζνθσ και ανακριβοφσ πλθροφόρθςθσ, κατόπιν απλοφ αιτιματοσ πολιτϊν που παρζχουν αιτιολογθμζνθ απάντθςθ επί του αντίκετου. Κάκε αναςκευι και επανόρκωςθ κα πρζπει να δθμοςιεφεται κατά τρόπο ανάλογο τθσ αρχικισ αναφοράσ, όταν αυτό δικαιολογείται από τθν αναγκαιότθτα διόρκωςθσ μιασ πικανοφσ βλάβθσ, τθν οποία δφναται να προκαλζςει μια τζτοια εςφαλμζνθ πλθροφόρθςθ. Κάκε δθμόςια χρθματοδότθςθ προσ ζναν οργανιςμό ΜΜΕ κα πρζπει να εξαρτάται από τθ ςυμπερίλθψθ τζτοιων προβλζψεων ςτον κϊδικα δεοντολογίασ. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 24: υμφωνοφμε με τα ανωτζρω. Παρόμοιεσ διατάξεισ υφίςτανται ιδθ ςτθν εκνικι μασ νομοκεςία, οι οποίεσ ρυκμίηουν τα εν λόγω ηθτιματα κατά τρόπο λεπτομερζςτερο. τισ χϊρεσ ςτισ οποίεσ προβλζπεται δθμόςια χρθματοδότθςθ προσ ζναν οργανιςμό ΜΜΕ, ςυμφωνοφμε ότι αυτι κα πρζπει να εξαρτάται και από τθ ςυμπερίλθψθ των ανωτζρω υποχρεϊςεων ςτον κϊδικα δεοντολογίασ του. European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 13

14 φςταςη 25: Προκειμζνου να διαςφαλιςτεί ότι όλοι οι οργανιςμοί ΜΜΕ ακολουκοφν ςαφϊσ αναγνωριςμζνουσ κϊδικεσ δεοντολογίασ και εφαρμόηουν τισ αρχζσ τθσ ςυντακτικισ ανεξαρτθςίασ, κα πρζπει να τουσ δθμοςιοποιοφν, προβαίνοντασ ςε δθμοςίευςθ αυτϊν και ςτθν ιςτοςελίδα τουσ. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 25: Η υποχρζωςθ των οργανιςμϊν ΜΜΕ να ακολουκοφν και να δθμοςιεφουν, και ςτο Διαδίκτυο, ςαφείσ κϊδικεσ δεοντολογίασ, κακϊσ και να εφαρμόηουν τισ αρχζσ τθσ ςυντακτικισ ανεξαρτθςίασ, κα πρζπει να εμπίπτει ςτισ αρμοδιότθτεσ των εκνικϊν ανεξάρτθτων ρυκμιςτικϊν αρχϊν για τα ΜΜΕ. φςταςη 26: Θα πρζπει να υπάρχει πρόβλεψθ κρατικισ χρθματοδότθςθσ για εκείνα τα ΜΜΕ που είναι ςθμαντικά για τθν πολυφωνία (ςυμπεριλαμβανομζνθσ τθσ γεωγραφικισ, γλωςςολογικισ, πολιτιςτικισ και πολιτικισ πολυφωνίασ), αλλά δεν είναι εμπορικά βιϊςιμα. Σο κράτοσ κα πρζπει να παρεμβαίνει, όπου αδυνατεί να παρζμβει θ αγορά, προκειμζνου να ενιςχυκεί θ πολυφωνία των ΜΜΕ ωσ βαςικό δθμόςιο αγακό. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 26: Σο εν λόγω κζμα κα πρζπει να επαφίεται ςτθ διακριτικι ευχζρεια του κάκε κράτουσ, λαμβάνοντασ υπόψθ τθν τρζχουςα, δυςχερι οικονομικι ςυγκυρία. φςταςη 27: Σο ιδιοκτθςιακό κακεςτϊσ των δθμοςίων ΜΜΕ κα πρζπει να υπόκειται ςε αυςτθροφσ κανόνεσ, οι οποίοι κα απαγορεφουν κυβερνθτικζσ επεμβάςεισ και κα διαςφαλίηουν τθν εςωτερικι πολυφωνία, υπό τθν εποπτεία μιασ ανεξάρτθτθσ αρχισ ςτθν οποία κα εκπροςωποφνται όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείσ. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 27: Σα ανωτζρω ηθτιματα προβλζπεται να ρυκμιςτοφν, ςτθ χϊρα μασ, με νόμο για τθ ςφςταςθ του δθμόςιου οργανιςμοφ ΜΜΕ «Νζα Ελλθνικι Ραδιοφωνία, Κντερνετ και Σθλεόραςθ», το ςχζδιο του οποίου ζχει τεκεί ςε δθμόςια διαβοφλευςθ. φςταςη 28: Βαςικι ςυνιςτϊςα τθσ ευρωπαϊκισ πολιτικισ για τα ΜΜΕ κα πρζπει να είναι θ πρόβλεψθ χρθματοδότθςθσ των διαςυνοριακϊν ευρωπαϊκϊν δικτφων ΜΜΕ (ςυμπεριλαμβανομζνων των εξόδων μετάφραςθσ, των εξόδων μετακινιςεων και European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 14

15 ςυντονιςμοφ κ.ά.). τθν εν λόγω χρθματοδότθςθ κα πρζπει να ςυμπεριλθφκεί και θ οικονομικι ενίςχυςθ των δθμοςιογράφων που εξειδικεφονται ςε διαςυνοριακά κζματα. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 28: φςταςη 29: Εφιςτάται θ προςοχι ωσ προσ τθ δυνατότθτα ςυμμετοχισ των ςχολϊν δθμοςιογραφίασ και των κακθγθτϊν πανεπιςτθμίων ςτο πρόγραμμα Jean Monnet 1, για τθν ενίςχυςθ των ςχολικϊν προγραμμάτων και τθσ διδαςκαλίασ ςχετικά με τθν κάλυψθ ευρωπαϊκϊν κεμάτων. Η Ευρωπαϊκι Επιτροπι κα πρζπει να δραςτθριοποιθκεί ενεργά ςτθν ενθμζρωςθ των ςχολϊν δθμοςιογραφίασ για τθν εν λόγω δυνατότθτα και, ςτο πλαίςιο ενόσ τζτοιου προγράμματοσ, κα πρζπει να κεωριςει τον τομζα αυτό ωσ προτεραιότθτα κατά τθν διαδικαςία επιλογισ. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 29: υμφωνοφμε υπό τθν προχπόκεςθ τιρθςθσ διαφανϊν και αντικειμενικϊν κριτθρίων επιλογισ των υποψθφίων. Θεωροφμε, επίςθσ, ότι κα πρζπει να δοκεί ζμφαςθ ςτθν προϊκθςθ τθσ ερευνθτικισ δθμοςιογραφίασ, ςε ςυνάρτθςθ με ευρωπαϊκά κζματα, ςυμπεριλαμβανομζνθσ τθσ ευρωπαϊκισ ολοκλιρωςθσ. φςταςη 30: Οι πολιτικοί φορείσ τθσ ΕΕ ζχουν τθν ιδιαίτερθ ευκφνθ κακϊσ και τθν δυνατότθτα να προωκοφν τθν κάλυψθ των ευρωπαϊκϊν ειδιςεων. Οι πρόεδροι των κοινοτικϊν κεςμικϊν οργάνων κα πρζπει να διοργανϊνουν τακτικά ςυνεντεφξεισ με εκπροςϊπουσ εκνικϊν ΜΜΕ από όλθ τθν ΕΕ. Αυτό το ςχιμα κα ζχει ωσ πλεονζκτθμα, όχι μόνο τθν αφξθςθ τθσ κάλυψθσ ηθτθμάτων τθσ ΕΕ από εκνικά ΜΜΕ, αλλά και τθν μεγαλφτερθ πολυφωνία, κακϊσ οι ςυνεντεφξεισ που κα μεταδίδονται ι κα δθμοςιεφονται ςτα διάφορα κράτθ μζλθ κα περιζχουν ερωτιματα από δθμοςιογράφουσ και άλλων κρατϊν μελϊν τθσ Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. Απάντηςη ςτη ςφςταςη 30: 1 Σο πρόγραμμα Jean Monnet αποτελεί μζροσ του προγράμματοσ τθσ ΕΕ Διά Βίου Μάκθςθ και αποβλζπει ςτθν ενίςχυςθ ευρωπαϊκϊν εκπαιδευτικϊν ιδρυμάτων και ενϊςεων ωσ προσ τθ διδαςκαλία, τθν ζρευνα και τθ μελζτθ ηθτθμάτων ευρωπαϊκισ ολοκλιρωςθσ. Μεταξφ των δραςτθριοτιτων του Jean Monnet είναι και θ ανάλθψθ εκνικϊν δράςεων, με ςφςταςθ εδρϊν, κζντρων αριςτείασ και μονάδων διδαςκαλίασ Jean Monnet ςε πανεπιςτθμιακά ιδρφματα & ενϊςεισ European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 15

16 Εδϊ κρίνουμε ςκόπιμο να υπενκυμίςουμε ότι ιδθ από το 2004, θ χϊρα μασ ζχει προτείνει ςτο υμβοφλιο Τπουργϊν Πολιτιςμοφ (και Οπτικοακουςτικϊν) τθ κζςπιςθ του προγράμματοσ «Λεπτό τθσ Ευρϊπθσ», με ςκοπό ακριβϊσ τθν αφξθςθ τθσ κάλυψθσ ηθτθμάτων τθσ ΕΕ από τα εκνικά ΜΜΕ. φμφωνα με τθν πρόταςθ τθσ χϊρασ μασ, οι ραδιοτθλεοπτικοί οργανιςμοί των κρατϊν μελϊν που ζχουν ςυμφωνιςει να ςυμμετάςχουν ςτθν πρωτοβουλία αυτι, παράγουν εκ περιτροπισ τθλεοπτικό πρόγραμμα ςφντομθσ διάρκειασ, το οποίο αναμεταδίδεται, μία φορά τθν εβδομάδα και τθν ίδια ϊρα, ςτα κράτθ μζλθ, ςτα οποία εδρεφουν οι εν λόγω ραδιοτθλεοπτικοί οργανιςμοί. Κίνθτρο για τθ ςυμμετοχι των οργανιςμϊν ΜΜΕ ςτθν πρωτοβουλία αυτι, κα μποροφςε να αποτελζςει θ χρθματοδότθςθ από τθν ΕΕ, ςτο πνεφμα τθσ υπ αρικ. 28 φςταςθσ τθσ παροφςασ διαβοφλευςθσ, για τθν οικονομικι ενίςχυςθ των διαςυνοριακϊν προγραμμάτων. European Commission, Directorate-General for Communications Networks, Content and Technology 16