Το αβέβαιο συνταγµατικό µέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Το αβέβαιο συνταγµατικό µέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης"

Transcript

1 Αναδηµοσίευση στο Civilitas.GR 2007* Το αβέβαιο συνταγµατικό µέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης Σκέψεις, αναζητήσεις και προβληµατισµοί µε αφετηρία τις θέσεις του ηµήτρη Τσάτσου για µια «Ευρωπαϊκή Συµπολιτεία» [*] Του ΓΙΩΡΓΟΥ Χ. ΣΩΤΗΡΕΛΗ Αναπληρωτή καθηγητή Συνταγµατικού ικαίου στο Πανεπιστήµιο Αθηνών [ΤΕΥΧΟΣ 4/2002] Το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο του Λάακεν αποτέλεσε σηµαντική τοµή στην θεσµική πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Πράγµατι, µε τη δήλωση του Λάακεν ( ) η προβλεπόµενη για το 2004 αναθεώρηση των Καταστατικών Συνθηκών δεν επαφίεται αποκλειστικά στην ιακυβερνητική ιάσκεψη, όπως συνέβαινε παγίως έως τώρα, αλλά διαµεσολαβείται, για πρώτη φορά, από µία ειδική διαδικασία: την επί τούτω σύγκληση µιας ευρείας αντιπροσωπευτικής Συνέλευσης, επιφορτισµένης µε το δύσκολο έργο της επεξεργασίας προτάσεων και λύσεων για το συνταγµατικό µέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης[1]. Στο πλαίσιο αυτής της νέας διαδικασίας για την «συνταγµατοποίηση» της Ευρωπαϊκής Ένωσης[2], προάγγελος της οποίας υπήρξε η -οδηγητική από κάθε άποψη- επεξεργασία του Ευρωπαϊκού Χάρτη Θεµελιωδών ικαιωµάτων[3], βρίσκεται σε εξέλιξη µια µεγάλη συζήτηση για το συνταγµατικό µέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που κλιµακώνεται από έναν έντονο «ευρωσκεπτικισµό»[4] µέχρι έναν ενθουσιώδη -και αναθαρρήσαντα επ' εσχάτων- «φεντεραλισµό»[5]. Απέναντι στα δύο αυτά ρεύµατα σκέψης κινείται µια ενδιάµεση και µετριοπαθής τάση, µε βαρύνοντα ρόλο στον ευρωπαϊκό χώρο και µε κύριο χαρακτηριστικό της τον θεσµικό ρεαλισµό. Οι βασικές θέσεις της τάσης αυτής, για την συνταγµατική προοπτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης -που διερµηνεύονται έγκυρα στη χώρα µας από έναν συνδιαµορφωτή τους, τον καθηγητή και ευρωβουλευτή ηµήτρη Τσάτσο- παρουσιάζουν ευλόγως ιδιαίτερο ενδιαφέρον (1), παρέχοντας ιδίως πλούσια ερεθίσµατα για κριτικό προβληµατισµό πάνω στην έννοια και τις προοπτικές του ευρωπαϊκού συνταγµατισµού (2). 1. Ούτε Οµοσπονδία ούτε Σύνταγµα: Ο θεσµικός ρεαλισµός απέναντι στον «ευρωσκεπτικισµό» και στον «φεντεραλισµό» Η σχολή του «θεσµικού ρεαλισµού», η οποία µε διάφορες παραλλαγές φαίνεται να επικρατεί στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή[6], βρίσκεται αναµφίβολα εκτός του πλαισίου των αµυντικών αντανακλαστικών που τροφοδοτούν το ρεύµα του «ευρωσκεπτικισµού» -υπό την όποια ειδικότερη εκδοχή του- και ως εκ τούτου πόρρω απέχει από µια πεισµατική άρνηση για κάθε αλλαγή της σηµερινής κατάστασης. Παράλληλα, όµως, δεν µοιράζεται ούτε τον ενθουσιασµό για την οµοσπονδιακή προοπτική και την επιτάχυνση της «συνταγµατοποίησης» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία έχει αναθερµανθεί µετά τις ενδιαφέρουσες επί του θέµατος προτάσεις που διατύπωσε τον Μάιο του 2000 ο υπουργός εξωτερικών της Γερµανίας Joschka Fischer[7]. Οι βασικές επιφυλάξεις, που προβλήθηκαν µε εµφανή αµηχανία και µε πολλές επί µέρους διαφοροποιήσεις από τους εκπροσώπους της σχολής του «θεσµικού ρεαλισµού»[8], ερείδονται κατά βάση στην επίκληση της ιδιόµορφης ιστορικής εξέλιξης και της περίπλοκης σηµερινής διαµόρφωσης των ευρωπαϊκών θεσµών, µε ιδιαίτερη έµφαση στις λεπτές και εύθραυστες ισορροπίες που βρίσκονται στη βάση τους. Έτσι, απέναντι στις ανωτέρω προωθηµένες εκδοχές της ευρωπαϊκής ενοποίησης, που θεωρούνται -εν µέρει ή εν όλω, σε µικρότερο ή µεγαλύτερο βαθµό- από απρόσφορες µέχρι ανιστόρητες, αντιπαρατάσσεται µια σειρά θέσεων και προτάσεων, που αποβλέπουν στην σταδιακή («βήµα-βήµα») πολιτική και θεσµική ωρίµανση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, µε βάση την δοκιµασµένη «κοινοτική µέθοδο» και υπό τον απαρέγκλιτο όρο της διασφάλισης της εξωτερικής κυριαρχίας και του σεβασµού των πολιτικών, εθνικών και πολιτισµικών ιδιαιτεροτήτων των κρατών-µελών της. [1]

2 Στο πλαίσιο µιας τέτοιας -σε πολύ γενικές γραµµές- προσέγγισης, ξεχωριστή θέση κατέχει η θεωρητική και πολιτική συµβολή του ηµήτρη Τσάτσου, ο οποίος µε την µελέτη του µε τίτλο «Ευρωπαϊκή Συµπολιτεία»[9] ανατέµνει σε βάθος τα ευρωπαϊκά θεσµικά δεδοµένα, αναδεικνύει τις καταβολές και τις ιδιαιτερότητές τους και προδιαγράφει έτσι, µε ενάργεια, γλαφυρότητα και πληρότητα, το πλαίσιο και τους όρους της σχετικής συζήτησης. Αυτό βέβαια δεν είναι διόλου συµπτωµατικό. Πέρα από την λαµπρή ακαδηµαϊκή πορεία του στη χώρα µας, ο ηµήτρης Τσάτσος, ως ευρωβουλευτής πλέον, έχει πίσω του µια πλούσια διαδροµή συµµετοχής στα ευρωπαϊκά θεσµικά και πολιτικά δρώµενα, µε αποκορύφωµα την µνηµειώδη έκθεση που υπέβαλε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο µαζί µε τον ισπανό συνάδελφό του I. Mendez de Vigo[10]. Παρότι δε η ελληνική κυβέρνηση δεν ευδόκησε -παραδόξως- να τον συµπεριλάβει στην οµάδα των εθνικών αντιπροσώπων για την ως άνω Συνέλευση[11], θεωρείται ήδη ένας από τους πατέρες της σύγχρονης συνταγµατικής πραγµατικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ οι θέσεις του για την «ευρωπαϊκή συµπολιτεία» παρουσιάζουν ενδιαφέρον που ξεπερνά τα ελληνικά σύνορα. Ας επιχειρήσουµε λοιπόν να δώσουµε ένα γενικό περίγραµµα αυτών των θέσεων -όχι µόνον ως αντιπροσωπευτικών αλλά και ως συνδιαµορφωτικών της σχολής του θεσµικού ρεαλισµού- µε τον κίνδυνο πάντως να αδικήσουµε, λόγω της αναπόφευκτης σχηµατικότητας και ελλειπτικότητας, την πλούσια και µε πολλές αποχρώσεις σχετική επιχειρηµατολογία: Πρώτη θέση: Το σηµερινό τοπίο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι εξαιρετικά σύνθετο και πολύπλοκο για να αντιµετωπισθεί µε απλουστεύσεις και αφορισµούς. Έτσι, τόσο ο συνήθης αντιευρωπαϊσµός, που επιµένει πεισµατικά στην αµιγώς διακυβερνητική µορφή της ευρωπαϊκής συνεργασίας, αγνοώντας τις ραγδαίες προϊούσες εξελίξεις, όσο και ο συνήθης φιλοευρωπαϊσµός, που προβάλλει σαν πανάκεια την πλήρη οµοσπονδοποίηση, µε σηµαία το ευρωπαϊκό Σύνταγµα, χαρακτηρίζονται χωρίς δισταγµό σαν άκριτα, ανιστόρητα και εν τέλει δηµαγωγικά και επικίνδυνα σχήµατα[12], που βλάπτουν την Ευρώπη το ίδιο, για να παραφράσουµε τον µεγάλο αλεξανδρινό ποιητή. Η ως άνω τοποθέτηση δεν είναι ούτε αξιωµατική ούτε ιδεολογικοπολιτικά προκατειληµµένη. Πηγάζει από την βαθύτατη πεποίθηση για τον δισυπόστατο χαρακτήρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αποφεύγω τον κίνδυνο της περιφραστικής απόδοσης, χρησιµοποιώντας αυτολεξεί τα λόγια του ηµήτρη Τσάτσου: «Είναι διπλή η ιδιοσυστασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως ιστορικού χώρου. Η µία συνιστώσα της είναι εκείνη της πολιτιστικής οµοιογένειας και των κοινών ιστορικών δεδοµένων, που υπαγορεύει και την ενοποιητική διαδικασία. Η άλλη συνιστώσα είναι εκείνη της Ευρώπης που γέννησε το κρατικό φαινόµενο, δηλαδή την έννοια του κράτους ως θεσµικής αποκρυστάλλωσης των εθνικών πολιτισµών. Γι' αυτό ακριβώς η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν µπορεί να νοηθεί παρά τόσο ως ένωση λαών όσο και ως ένωση κρατών»[13]. εύτερη θέση: Με αφετηρία τις προηγηθείσες προσεγγίσεις, η θεσµική προοπτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν είναι δυνατόν να υποτάσσεται σε έναν στείρο ντετερµινισµό, που εκλαµβάνει σαν δεδοµένη την «τελική έκβαση» της ενοποιητικής διαδικασίας. Αντί αυτού προτείνεται µια ανοικτή και διαλεκτική θεώρηση του εγγενούς δυϊσµού της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που θα αναδεικνύει τον πραγµατικό -και κυµαινόµενο- συσχετισµό των ενοποιητικών και των διαφοροποιητικών στοιχείων, αποφεύγοντας τις παγίδες τόσο της δογµατικής περιχαράκωσης όσο και του αφελούς βολονταρισµού[14]. Η εγγενής ιδιαιτερότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης οδηγεί αναπόφευκτα στην διπλή νοµιµοποιητική βάση του όλου ενοποιητικού εγχειρήµατος. Κατ'αρχάς η βάση αυτή εντοπίζεται στους λαούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης, µε θεσµικό κέντρο βάρους τους πολίτες που συγκροτούν αυτούς τους λαούς. Σηµεία αναφοράς της Ευρώπης των λαών θεωρούνται οι χάρτες δικαιωµάτων και η ευρωπαϊκή ιθαγένεια, ενώ ιδιαίτερο βάρος αποδίδεται στον ρόλο των -άµεσα ή έµµεσα- αντιπροσωπευτικών θεσµών, είτε σε εθνικό είτε σε υπερεθνικό επίπεδο (Εθνικά Κοινοβούλια αφ'ενός, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφ'ετέρου). Παράλληλα όµως δεν παραγνωρίζεται και ο ρόλος των ίδιων των κρατών ως νοµιµοποιητικής βάσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αντίθετα υπογραµµίζεται, σε όλους τους τόνους, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτέλεσε -και παραµένει- προϊόν διεθνούς συνθήκης µεταξύ κυρίαρχων κρατών. Σαν θεσµική επιβεβαίωση αυτής της πραγµατικότητας προβάλλεται ο διακυβερνητικός κατά βάση χαρακτήρας τόσο των αποφασιζόντων οργάνων [2]

3 όσο και των ιασκέψεων. Ο χαρακτήρας αυτός καλείται να διασφαλίσει την ισορροπία, την ισοτιµία και την ιδιαιτερότητα των εθνικών κρατών, µε ισχυρά σηµεία αναφοράς την κατοχύρωση των εθνικών συνταγµατικών παραδόσεων και την αρχή της επικουρικότητας και µε ακραία όρια αφ'ενός την βούληση της πλειοψηφίας των πολιτών των λαών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αφ'ετέρου την διασφάλιση µιας στοιχειώδους ευελιξίας και αποτελεσµατικότητας στην λήψη των αποφάσεων[15]. Τρίτη θέση: Ο δισυπόστατος χαρακτήρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η συνακόλουθη διπλή νοµιµοποιητική της βάση οδηγούν σε σοβαρές επιφυλάξεις για κάθε συζήτηση περί οµοσπονδοποίησής της. Ειδικότερα διαπιστώνεται, µετά από εµπεριστατωµένη ανάλυση την όρων, ότι τόσο η «συνοµοσπονδία» όσο και η «οµοσπονδία» αδυνατούν να αποδώσουν τόσο την σηµερινή εικόνα της ευρωπαϊκής ενοποίησης όσο και την θεσµική προοπτική της. Η µεν «συνοµοσπονδία», που κινείται αποκλειστικά στο πεδίο του διεθνούς δικαίου, διότι έχει ήδη ξεπερασθεί από την προϊούσα εµβάθυνση της ενοποιητικής διαδικασίας, µε αποτέλεσµα κάθε εµµονή σε ένα τέτοιο σχήµα να είναι δέσµια ασύγγνωστων αγκυλώσεων και να οδηγεί εξ ορισµού σε οπισθοδρόµηση. Η δε «οµοσπονδία» κινούµενη αποκλειστικά στο πεδίο του εσωτερικού δικαίου, την κατάργηση της κρατικής υπόστασης των πατρίδων των ευρωπαίων πολιτών και ως εκ τούτου δεν κρίνεται, µε βάση την ιδιόµορφη δοµή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ούτε εφικτή, ούτε αποδεκτή αλλά ούτε και ευκταία[16]. Υπό το πρίσµα των ανωτέρω θέσεων το αίτηµα για ευρωπαϊκό Σύνταγµα θεωρείται ρηχό και επιδερµικό, παρά την απήχηση που φαίνεται να έχει στην κοινή γνώµη των ευρωπαϊκών λαών[17]. Οι σχετικές επιφυλάξεις έχουν την ίδια αφετηρία µε τις προεκτεθείσες, για την οµοσπονδοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και αποτελούν, θα λέγαµε, την φυσική προέκτασή τους. Ειδικότερα, ο όρος Σύνταγµα θεωρείται ιστορικά, πολιτικά και ιδεολογικά φορτισµένος µε τα στοιχεία που σφράγισαν την πορεία και την σύγχρονη διαµόρφωση των εθνικών κρατών και άρα εξ ορισµού ακατάλληλος να αποτυπώσει τις κρίσιµες ιδιοµορφίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως ιστορικά πρωτόγνωρου -πολυκρατικού και υπερεθνικούθεσµικού φαινοµένου, µε κύριο χαρακτηριστικό την ταυτόχρονη ένωση λαών και κρατών[18]. Πρέπει να τονισθεί και πάλι ότι στην βάση της ως άνω κριτικής στάσης απέναντι στις - απλοϊκές εν πολλοίς- τρέχουσες αντιλήψεων για «οµοσπονδιακό κράτος» και «ευρωπαϊκό Σύνταγµα» δεν βρίσκονται ιδεολογικές αγκυλώσεις και πολιτικές προκαταλήψεις αντιευρωπαϊκού ή «ευρωσκεπτικιστικού» χαρακτήρα. Το αντίθετο µάλιστα. Είναι χαρακτηριστικό ότι η όλη πραγµάτευση του θέµατος από τον ηµήτρη Τσάτσο πάλλεται από την αγωνία για το µέλλον της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Αυτό όµως δεν θολώνει την κριτική του µατιά ούτε οδηγεί στον εύκολο δρόµο του θεσµικού λαϊκισµού, προς την µια ή την άλλη κατεύθυνση. Του επιβάλλει αντίθετα να ακολουθήσει µια πορεία υποδειγµατικά διαλεκτική, χωρίς ωραιοποιήσεις και µε έντονο το στοιχείο της µεθοδολογικής καθαρότητας και της θεωρητικής συνέπειας. Η πορεία δε αυτή καταλήγει, κατά τα προεκτεθέντα, στο να θεωρηθεί απρόσφορη για το µέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης κάθε θεσµική µορφή που διαµορφώθηκε στο πλαίσιο των ιστορικών προϋποθέσεων και των προσλαµβανουσών παραστάσεων του εθνικού κράτους. Τέταρτη θέση: Με βάση τα όσα εκτέθηκαν έως τώρα -και µε τις διευκρινίσεις που µόλις προηγήθηκαν- συµπερασµατική θέση της προαναφερθείσας τάσης του θεσµικού ρεαλισµού, όπως την αποδίδει µε πυκνότητα και σαφήνεια ο ηµήτρης Τσάτσος, είναι µια πρόταση που θα µπορούσαµε να την χαρακτηρίσουµε ως παρακαταθήκη για το µέλλον της ευρωπαϊκής ενοποίησης: µετεξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε «Ευρωπαϊκή Συµπολιτεία» και επισφράγιση της πορείας αυτής µε µια «Συνταγµατική Συνθήκη». Η θέση αυτή συνιστά αναµφίβολα µια βαθιά τοµή στα θεσµικά δεδοµένα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς ωστόσο να διασπά και να αναιρεί την ιστορική συνέχειά της, ως διπλής ένωσης λαών και κρατών. Και τούτο διότι συνδυάζει την εγκατάλειψη ξεπερασµένων πολιτικών δογµάτων και θεσµικών σχηµάτων µε την υιοθέτηση µιας «µεταοµοσπονδιακής» -τολµώ δε να πω και «µετασυνταγµατικής»- λογικής, που αποβλέπει στην διαµόρφωσης µιας νέας θεσµικής ποιότητας, µέσω της διαλεκτικής σύνθεσης των επάλληλων πεδίων που συγκροτούν, στατικά και εν δυνάµει, την δοµή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ειδικότερα: [3]

4 α. Πρόκειται, εν πρώτοις, για σύνθεση µεταξύ του πεδίου του διεθνούς δικαίου -πεδίου αφετηριακού για την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού εκφράζει τις καταβολές και το παρόν τηςκαι του πεδίου του συνταγµατικού δικαίου, το οποίο όχι µόνον δεν υποτιµάται αλλά αντιθέτως αναδεικνύεται, µε συγκεκριµένες προτάσεις, ως το πλέον πρόσφορο για να προχωρήσουν οι αναγκαίες µεταρρυθµίσεις, τόσο επί της ουσίας όσο και επί της διαδικασίας. β. Πρόκειται, κατά δεύτερον, για σύνθεση µεταξύ του πεδίου της δηµοκρατίας, των στοιχείων δηλαδή που αναδεικνύουν την δηµοκρατική παράδοση των ευρωπαϊκών λαών, και του πεδίου της αποτελεσµατικότητας, των στοιχείων δηλαδή που αποτρέπουν γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στην λήψη των αποφάσεων. γ. Πρόκειται, κατά τρίτον, για σύνθεση µεταξύ του πεδίου της ενότητας, των στοιχείων δηλαδή που αναδεικνύουν και επιρρωνύουν την κοινή πολιτιστική κληρονοµιά των ευρωπαϊκών λαών, και του πεδίου της διαφοροποίησης, των στοιχείων δηλαδή που αποτυπώνουν και καθιστούν διακριτές τις εθνικές ταυτότητες και τις πολιτισµικές ιδιαιτερότητες. Αυτές είναι, σε πολύ αδρές γραµµές οι θέσεις της σχολής του θεσµικού ρεαλισµού, τις οποίες εκφράζει και ταυτόχρονα συνδιαµορφώνει ένας εκπρόσωπος της επιστήµης και της πολιτικής της χώρας µας: ο θεωρητικός του δικαίου και ευρωβουλευτής ηµήτρης Τσάτσος. Οι θέσεις αυτές, οι οποίες συνοψίζονται στην άποψη ότι: «φιλοευρωπαϊστές δεν είναι οι βιαστικοί, αυτοί που θέλουν να τρέξουν πιο γρήγορα από την ιστορία, αλλά αυτοί που αναζητούν την αρµονία των θεσµών µε τις βουλήσεις των λαών»[19], όχι µόνον αποτελούν πολύτιµη συνεισφορά αλλά και φαίνεται να κυριαρχούν στον ευρωπαϊκό δηµόσιο διάλογο, που διεξάγεται µε ιδιαίτερη ένταση αυτή τη στιγµή των κρίσιµων αποφάσεων για το µέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 2. Ένας µικρός αντίλογος για το Ευρωπαϊκό Σύνταγµα Προσωπικά όχι µόνο συµµεριζόµαστε αλλά και επαυξάνουµε όλες τις αγωνίες και τις ανησυχίες του ηµήτρη Τσάτσου για το µέλλον του εθνικού κράτους. Όπως άλλωστε έχουµε αναλυτικά υποστηρίξει σε πρόσφατη µελέτη µας, το εθνικό κράτος υπήρξε το θερµοκήπιο µέσα στο οποίο άνθισε η δηµοκρατία και η ελευθερία και ως εκ τούτου κάθε κίνηση για µια άκριτη και ελαφρά τη καρδία υπέρβασή του θα οδηγούσε στο ίδιο αποτέλεσµα µε αυτό που έχει η καταστροφή ενός πραγµατικού θερµοκηπίου για τα φυτά του[20]. Ωστόσο, ακόµη και υπό την ανωτέρω οπτική γωνία ανακύπτει εύλογα στην σχετική συζήτηση ένα βασανιστικό ερώτηµα: µήπως πολλοί από τους προβληµατισµούς για την προοπτική του εθνικού κράτους, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ενοποίησης, έχουν καταστεί ήδη ανεπίκαιροι -η τουλάχιστον πολυτελείς- εν όψει των ραγδαίων εξελίξεων που συντελούνται στη διεθνή σκηνή; Η απάντηση βέβαια δεν είναι ούτε απλή ούτε εύκολη, διότι προϋποθέτει µια συνολική και σφαιρική θεώρηση της ιστορικής εξέλιξης και της σύγχρονης διαµόρφωσης τόσο των εθνικών κρατών όσο και των Συνταγµάτων, που αποτέλεσαν την συστατική πράξη τους. Είναι δε προφανές ότι µια τέτοια θεώρηση δεν είναι δυνατόν να χωρέσει στην περιορισµένη έκταση ενός τέτοιου δηµοσιεύµατος. Αυτό όµως δεν αποκλείει να αναπτυχθεί ένας πρώτος προβληµατισµός, προκειµένου να αναζητηθούν τα βασικά σηµεία µιας στοιχειώδους απάντησης στο ανωτέρω ερώτηµα. Κι αυτό ακριβώς θα επιχειρήσουµε στη συνέχεια, µε κάποιες πρόχειρες και σύντοµες σκέψεις, έχοντας πάντως πλήρη επίγνωση τόσο των εν γένει δυσκολιών του εγχειρήµατος όσο και των εγγενών αδυναµιών µιας κατ'ανάγκην σχηµατικής και ελλειπτικής επιχειρηµατολογίας: Α. Το 1789, η πτώση της Βαστίλλης σηµατοδότησε την µετάβαση από το φέουδο στο εθνικό κράτος. Ωστόσο, παρά τον καταλυτικό ρόλο του συγκεκριµένου αυτού πολιτικού γεγονότος, η µετάβαση ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε µε όρους κατά βάση οικονοµικούς. Όχι µόνον προσδιορίσθηκε εν τη γενέσει της από την αναντιστοιχία µεταξύ παραγωγικών σχέσεων και παραγωγικών δυνάµεων αλλά και υποτάχθηκε, στη συνέχεια, στις επιταγές και τους όρους [4]

5 της ολοκληρωτικά θριαµβεύσασας αγοράς. Η δε πολιτική, αφού έχασε από την αρχή την µάχη, στους κόλπους της Γαλλικής Επανάστασης, έσπευδε στη συνέχεια αγκοµαχώντας πίσω από τις εξελίξεις, προσπαθώντας να τις επηρεάσει ή έστω να αντιστοιχηθεί µε αυτές. Παρότι όµως µε το πέρασµα των χρόνων αναζητούσε ολοένα και πιο δυναµικά αυτόνοµο και δηµιουργικό ρόλο, αρνούµενη τον ρόλο της θεραπαινίδας της αγοράς, χρειάσθηκαν σκληροί και συχνά αιµατηροί κοινωνικοί και πολιτικοί αγώνες και δύο καταστροφικοί παγκόσµιοι πόλεµοι για να κατακτηθεί, στο δεύτερο µισό του εικοστού αιώνα, µια στοιχειώδης ισορροπία µε την αγορά. Μια ισορροπία που σφραγίσθηκε -ουσιαστικά και συµβολικά- από την κατοχύρωση των δηµοκρατικών µεταπολεµικών Συνταγµάτων και είχε ως ισχυρά σηµεία αναφοράς την παγίωση των αρχών της λαϊκής κυριαρχίας και του κράτους δικαίου, την κατοχύρωση ενός ολοκληρωµένου συστήµατος προστασίας των πολιτικών, ατοµικών και κοινωνικών δικαιωµάτων, την διαµόρφωση µεγάλων και αντιπροσωπευτικών πολιτικών κοµµάτων και την επικράτηση του κεϋνσιανού µοντέλου οικονοµικής ανάπτυξης[21]. υστυχώς όµως η ισορροπία δεν κράτησε για πολύ. Το 1989, δύο ακριβώς αιώνες µετά την Γαλλική Επανάσταση, ήρθε η σειρά µιας άλλης πτώσης, αυτής του τείχους του Βερολίνου, για να σηµατοδοτήσει την ανατροπή της προς όφελος, και πάλι, της αγοράς. Πράγµατι, η ίδια διαλεκτική µεταξύ παραγωγικών σχέσεων και παραγωγικών δυνάµεων, στην σύγχρονη εκδοχή της, οδηγεί στην υπέρβαση των συνόρων των εθνικών κρατών και στην επέκταση της αγοράς -µε εµπροσθοφυλακή πλέον το χρηµατιστηριακό κεφάλαιο, τις νέες τεχνολογίες και τα επικοινωνιακά δίκτυα- σε υπερεθνικό και εν τέλει σε παγκόσµιο επίπεδο. Οι νέες εξελίξεις, που αποδίδονται σχηµατικά -και εν πολλοίς παραπλανητικά- µε τον όρο «παγκοσµιοποίηση», έχουν αλυσιδωτές επιπτώσεις στην δοµή και την λειτουργία του εθνικού κράτους, το οποίο βιώνει µια συστηµατική και σε βάθος υπονόµευση -τόσο εξωτερική όσο και εκ των ένδον- από τα νέα πολυπλόκαµα ιδιωτικά οικονοµικά κέντρα, στα οποία σταδιακά συσσωρεύεται τεράστια και ανέλεγκτη ισχύς. Με άλλα λόγια και η νέα µετάβαση, από το εθνικό κράτος σε υπερεθνικούς θεσµούς, γίνεται µε τους ίδιους όρους µε την πρώτη µετάβαση, δηλαδή µε πρωτοβουλία και υπό την επικυριαρχία της αγοράς και µε την πολιτική να παρακολουθεί αµήχανη και ασθµαίνουσα τις εξελίξεις[22]. Β. Με αυτά τα δεδοµένα, το αρχικό ερώτηµα αναδιατυπώνεται ως εξής: Μήπως η σηµερινή καταθλιπτική πραγµατικότητα της υποχώρησης της πολιτικής σε παγκόσµιο επίπεδο θέτει επιτακτικά επί τάπητος την αναγκαιότητα να ενεργοποιηθεί µια δεύτερη γραµµή άµυνας των εθνικών κρατών -ή των κρατικά οργανωµένων πατρίδων για να χρησιµοποιήσω την έκφραση του ηµήτρη Τσάτσου; Μήπως δηλαδή επιβάλλεται πλέον, ως µέσο διάσωσης και όχι αφαίµαξης της εθνικής κυριαρχίας, η αναδιάταξή της σε πανευρωπαϊκό επίπεδο[23], που θα µπορούσε να επικυρωθεί µε ένα Ευρωπαϊκό Σύνταγµα; Σπεύδουµε βέβαια να διευκρινίσουµε ότι δεν θα πρόκειται για Σύνταγµα όπως το γνωρίζουµε σήµερα, ούτε ως προς την υφή της συντακτικής εξουσίας ούτε ως προς τον χαρακτήρα του. Εδώ ο εκπρόσωπος της σχολής του θεσµικού ρεαλισµού ηµήτρης Τσάτσος ορθώς επισηµαίνει, ως θεωρητικός του συνταγµατικού δικαίου, ότι ελλείπουν βασικές προϋποθέσεις, όπως η δηµοκρατική ανάδειξη των φορέων της συντακτικής εξουσίας -που σηµαίνει ενιαία άσκηση της λαϊκής κυριαρχίας από το σύνολο των ευρωπαίων πολιτών- και ο πρωτογενής χαρακτήρας αυτής της εξουσίας, που σηµαίνει αποδέσµευσή της από την βούληση και τις επιλογές των επί µέρους κρατών[24]. Ωστόσο, η έννοια του Συντάγµατος δεν ταυτίζεται µε τις προσλαµβάνουσες παραστάσεις που έχουµε σήµερα για το Σύνταγµα. Αν ανατρέξουµε στο αρχικό στάδιο της συνταγµατογένεσης, θα διαπιστώσουµε ευχερώς ότι το Σύνταγµα είχε τον χαρακτήρα συµβολαίου που παραχωρούσε στους υπηκόους του ο µονάρχης, χωρίς να παύσει να είναι πηγή και φορέας των εξουσιών. Υπήρχε βέβαια συνέλευση αντιπροσώπων των υπηκόων του, πλην όµως αυτή, εξ ορισµού, δεν είχε πρωτογενή αλλά δοτή -ή έστω παράγωγηεξουσία, έναντι του κυρίαρχου µονάρχη. Παράλληλα δε και η δηµοκρατική της νοµιµοποίηση ήταν υποτυπώδης. Αρχικά συµµετείχαν οι «εκπρόσωποι των τάξεων» -και όχι του ενιαίου λαού- ενώ στην συνέχεια «οι εκπρόσωποι του έθνους», το οποίο όµως και πάλι δεν ταυτιζόταν µε τον λαό, καθώς την βούλησή του δικαιούτο να εκφράζει κατ' αποκλειστικότητα ένα στενότατο σώµα «ενεργών πολιτών», που αποτελείτο -µε αυστηρά ανδροκρατικά και «τιµηµατικά» κριτήρια- από όσους άρρενες διέθεταν περιουσία ή [5]

6 εισόδηµα[25] (δηλαδή από τους «έχοντες και κατέχοντες» εκείνης της εποχής, για να χρησιµοποιήσουµε µια σύγχρονη έκφραση). Εφόσον λοιπόν, µε όλα αυτά τα ελλείµµατα, τα ιδιότυπα αυτά συµβόλαια της πρώϊµης φάσης του συνταγµατισµού ονοµάσθηκαν Συντάγµατα, µήπως είναι υπερβολή να αναζητήσουµε άλλον χαρακτηρισµό για το υπό διαµόρφωση κείµενο της Συνέλευσης που συγκλήθηκε µε βάση την τελική δήλωση του Λάακεν; Ειδικότερα: α. Το «Ευρωπαϊκό Σύνταγµα» δεν θα είναι τίποτε άλλο από ένα συµβόλαιο νέου τύπου, που θα παραχωρήσει η ιακυβερνητική ιάσκεψη του 2004, προς τους λαούς της Ευρώπης, όπως εκπροσωπούνται από την εν λόγω Συνέλευση. Όσο δε και αν η δηµοκρατική της νοµιµοποίηση είναι στοιχειώδης και πολλαπλά διαµεσολαβηµένη, η σύγκλησή της έγινε προφανώς µε καλύτερους όρους από τους προαναφερθέντες για τις αντίστοιχες συνελεύσεις της εποχής της καθιέρωσης των µοναρχικών συνταγµάτων, ενώ δεν παύει να αποτελεί σηµαντική πρόοδο και σε σχέση µε το πρόσφατο παρελθόν της Ευρωπαϊκής Ένωσης. β. Πρέπει να επισηµανθεί, βέβαια, ότι και µετά την ψήφιση ενός τέτοιου Συντάγµατος, η πηγή και ο φορέας των ευρωπαϊκών εξουσιών θα εξακολουθήσει, όντως, να εστιάζεται σε διακυβερνητικό επίπεδο. Ως εκ τούτου δεν θα πρόκειται για «οµοσπονδιακό κράτος» αλλά για την ανάδειξη, µε καταλύτη το ως άνω Σύνταγµα, µιας ευρωπαϊκής «πολιτικής κοινωνίας»[26], µεταοµοσπονδιακής υφής, που θα µπορούσε κάλλιστα να αποδοθεί µε τον - ευρηµατικό- όρο «ευρωπαϊκή συµπολιτεία», που προτείνει ο ηµήτρης Τσάτσος. Ωστόσο δεν χρειάζεται να καταφύγει κανείς στον πολιτικό ντετερµινισµό για να διακινδυνεύσει την πρόβλεψη ότι η δυναµική µιας τέτοιας εξέλιξης, τόσο σε ουσιαστικό όσο -και ιδίως- σε συµβολικό επίπεδο[27], σε συνδυασµό και µε την εκρηκτική πίεση των διεθνών εξελίξεων, θα ξεπεράσει κατά πολύ το σηµερινό status quo. Αυτό συνέβη άλλωστε και στο παρελθόν µε την καθιέρωση των πρώτων Συνταγµάτων, παρότι πηγή και φορέας των εξουσιών παρέµεινε για ένα µεγάλο διάστηµα ο παραχωρήσας το Σύνταγµα µονάρχης[28]. γ. Με άλλα λόγια το «Ευρωπαϊκό Σύνταγµα» δεν θα είναι µια απλή αποτύπωση της υπάρχουσας πραγµατικότητας αλλά θα εµπερικλείει και την εξαγγελία και ταυτόχρονα την προεργασία µιας νέας, που προϋποθέτει αλλά και συνεπάγεται την επικράτηση των κοινών αρχών και αξιών του ευρωπαϊκού συνταγµατισµού και την λελογισµένη αναδιάταξη της εθνικής κυριαρχίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δηλ. την σταδιακή διαµόρφωση, µε ανάλογη δηµοκρατική νοµιµοποίηση, µιας νέας ευρωπαϊκής κυριαρχίας[29]. Ειδικότερα ένα τέτοιο Σύνταγµα καλείται να δώσει λύσεις στα πολλαπλά ελλείµµατα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κινούµενη σε δύο βασικές κατευθύνσεις: Η πρώτη αφορά την οργάνωση ενός συστήµατος δηµοκρατικών-συµµετοχικών διαδικασιών, δικαιοκρατικών εγγυήσεων και θεσµών κοινωνικής αλληλεγγύης[30], σε συνδυασµό µε µια συνολικότερη αναδιάρθρωση, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, των παραδοσιακών «checks and balances». Η δεύτερη κατεύθυνση αφορά την οργάνωση ενός συστήµατος αποτελεσµατικής διακυβέρνησης, µε αφετηρία ορισµένες θαρραλέες µεταρρυθµίσεις ως προς τα αποφασίζοντα και τα εκτελεστικά όργανα της Ένωσης (τις οποίες, πάντως, δεν φαίνεται να απορρίπτει, τουλάχιστον εν µέρει, ούτε και η σχολή του θεσµικού ρεαλισµού)[31]. Στο επίκεντρο αυτών των µεταρρυθµίσεων βρίσκεται αναµφίβολα η ενίσχυση του ρόλου των αντιπροσωπευτικών σωµάτων, και δη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, µε ταυτόχρονη µετεξέλιξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε ένα είδος ευρωπαϊκής κυβέρνησης, της οποίας τόσο η ανάδειξη και η λειτουργία όσο και η παραµονή στην εξουσία θα κινούνται στο πλαίσιο του «ορλεανικού» κοινοβουλευτικού συστήµατος, δηλαδή θα προϋποθέτουν την «διπλή εµπιστοσύνη» τόσο ενός διακυβερνητικού σώµατος, σε επίπεδο αρχηγών ή αντιπροσώπων, όσο και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εµπλουτισµένου ενδεχοµένως και από αντιπροσώπους των εθνικών κοινοβουλίων. Παράλληλα ζωτικής σηµασίας θα ήταν η ενίσχυση των θεσµών της ευρωπαϊκής ιθαγένειας και του ευρωπαϊκού πολιτικού κόµµατος, που αποτελούν ήδη το πρόπλασµα για την διαµόρφωση και εκπροσώπηση ενός ενιαίου «ευρωπαϊκού δήµου». [6]

7 Είναι ευνόητο βέβαια ότι όλες αυτές οι εν δυνάµει εξελίξεις και ανακατατάξεις, µε επίκεντρο ένα ευρωπαϊκό Σύνταγµα, δεν πρέπει σε καµµία περίπτωση να δροµολογηθούν ερήµην ή µε παράκαµψη των ευρωπαϊκών λαών και των κρατικά οργανωµένων πατρίδων τους. Εδώ ακριβώς έγκειται και η µεγάλη συµβολή της σχολής του θεσµικού ρεαλισµού και ιδιαίτερα του ηµήτρη Τσάτσου, του οποίου το έργο αποδεικνύεται, ακόµη και υπό το πρίσµα των κριτικών επισηµάνσεων του ως άνω παραλλάσσοντος προβληµατισµού, πραγµατικά πολύτιµο για την κατανόηση των προοπτικών και των ορίων του -αβέβαιου προς το παρόνθεσµικού µετασχηµατισµού της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ * Το κείµενο αυτό παραδόθηκε τον Οκτώβριο του 2002 και αποτελεί προδηµοσίευση από τον υπό έκδοση Τιµητικό Τόµο για τον ηµήτρη Τσάτσο.[*] 1. Βλ. αναλυτικά ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ [ΕΚΕΜ], Ενηµερωτικό δελτίο για την Ευρωπαϊκή Συνέλευση και το µέλλον της Ευρώπης, αρ. 1, (όπου η δήλωση του Λάακεν, πλούσια τεκµηρίωση και πλήθος ενηµερωτικών στοιχείων), τον συλλογικό τόµο των Γ. ΠΑΠΑ ΗΜΗΤΡΙΟΥ/Γ. ΚΑΡΙΨΙΑ Η/Κ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ, Η Συνέλευση για το µέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 2002 (όπου και η δήλωση του Λάακεν, σ. 94 επ.) καθώς επίσης και το αφιέρωµα Laeken and Convention του περιοδικού «Ευρωπαϊκή Έκφραση», τχ. 44/2002, σ. 3 επ. (επίσης µε την δήλωση του Λάακεν, σ. 14 επ.).[1] 2. Βλ. Γ. ΠΑΠΑ ΗΜΗΤΡΙΟΥ, Η συνταγµατοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 2002, σ. 15 επ.[2] 3. Βλ. ενδεικτικά το σχετικό αφιέρωµα (: Ο Χάρτης Θεµελιωδών ικαιωµάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης), του περιοδικού «Το Σύνταγµα», 6/2001, µε πρόλογο του Γ. ΠΑΠΑ ΗΜΗΤΡΙΟΥ (Ο Χάρτης Θεµελιωδών ικαιωµάτων: προποµπός της συνταγµατοποίησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σ επ.) και κείµενα των Γ. ΚΑΡΙΨΙΑ Η (Ο Χάρτης των Θεµελιωδών ικαιωµάτων σε προοπτική, σ επ.), Η. ΚΑΣΤΑΝΑ (Η µεγάλη Ευρώπη των 44 και η Ενωµένη Ευρώπη των 15 (+): θεσµικές και ουσιαστικές προϋποθέσεις µιας δύσκολης εναρµόνισης, σ επ.) Λ. ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΥ, Ο Ευρωπαϊκός Χάρτης και η προστασία των θεµελιωδών δικαιωµάτων στην ενωσιακή έννοµη τάξη, σ επ.), καθώς και Γ. ΠΑΠΑ ΗΜΗΤΡΙΟΥ, Ο Χάρτης Θεµελιωδών ικαιωµάτων: Σταθµός στη θεσµική ωρίµανση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Εκδ. Παπαζήσης, Αθήνα 2002 (και σε: Σ. ΝΤΑΛΗ (επιµ.), Από το Αµστερνταµ στη Νίκαια. Η Ευρώπη και η Ελλάδα στη νέα εποχή, Εκδ. Κριτική, Αθήνα 2001, σ. 201 επ.), ΤΟΥ Ι ΙΟΥ, Η συνταγµατοποίηση της ΕΕ, ό.π., σ. 59 επ., Ε. ΟΥΣΗ, Ο Χάρτης Θεµελιωδών ικαιωµάτων της ΕΕ: Ένα βήµα προς της ευρωπαϊκή ενοποίηση; σε: Σ. ΝΤΑΛΗ (επιµ.), Από το Αµστερνταµ στη Νίκαια, ό.π., σ. 254 επ., J. DUTHEIL de la ROCHERE, The EU Charter of Fundamental Rights, σε: D. MELISSAS/I. PERNICE (eds), Perspectives of the Nice Treaty and the Intergovernmental Conference in 2004, Athens 2001, σ. 41 επ., Κ. ΖΩΡΑ, Ο Χάρτης των Θεµελιωδών ικαιωµάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα 14/2002, σ. 429 επ.[3] 4. Οι σηµερινές θέσεις του οποίου συνοψίζονται, εµπεριστατωµένα και µε εξαιρετική ενάργεια, από τους H. DAHLSSON/D. STAUN, The EU State Constitution - A Critical Analysis, σε: ΕΚΕΜ, Ενηµερωτικό ελτίο αρ. 2, Παράρτηµα 6, σ. 30 επ.[4] 5. Βλ. αναλυτικά παρακάτω.[5] 6. Ενδεικτικά στην σχολή αυτή µπορούµε να θεωρήσουµε ότι εντάσσονται, παρά τις επί µέρους διαφορές τους, οι περισσότερες από τις -βαρύνουσας πολιτικής σηµασίας- δηµόσιες τοποθετήσεις που εµπεριέχονται στον συλλογικό τόµο του Σ. ΝΤΑΛΗ (επιµ.), Από το Αµστερνταµ στη Νίκαια, ό.π., όπως αυτές του πρώην προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής J. DELORS (Και όµως µπορούµε να αισιοδοξούµε, σ. 136 επ.), του προέδρου της Γαλλίας J. CHIRAC (Γι ένα ευρωπαϊκό Σύνταγµα, σ. 111 επ.), των πρωθυπουργών της Αγγλίας και της Ισπανίας T. BLAIR-M. AZNAR (Η Ευρώπη στηρίζεται στο κοινό νόµισµα, σ. 122 επ.), του πρώην πρωθυπουργού της Ιταλίας και νυν αντιπροέδρου της ως άνω Συνέλευσης G. AMATO [7]

8 (Μια δυνατή καρδιά για την Ευρώπη, σ. 126 επ.) και των πρώην υπουργών εξωτερικών της Γαλλίας H. VEDRINE (Πώς θα φθάσουµε στην Οµοσπονδία; Απάντηση στον Γ. Φίσερ, σ. 132 επ.) και της Ισπανίας C. WESTENDORP (Πως θα φτάσουµε στο φεντεραλισµό, σ. 145 επ.). Επίσης, στην σχολή του θεσµικού ρεαλισµού φαίνεται να εντάσσονται οι περισσότερες από τις έως τώρα τοποθετήσεις στο πλαίσιο της Συνέλευσης (βλ. τις σχετικές περιλήψεις και αξιολογήσεις που περιλαµβάνονται στα 6 έως τώρα σχετικά Ενηµερωτικά ελτία του ΕΚΕΜ).[6] 7. Οι προτάσεις αυτές, που περιέχονται σε οµιλία του στο Πανεπιστήµιο Humboldt του Βερολίνου, εµφανίσθηκαν σαν «προσωπικό όραµα για το µέλλον» του J. FISCHER (Πού βαδίζει η Ευρώπη; Από την συνοµοσπονδία στην οµοσπονδία, σε: Σ. ΝΤΑΛΗ (επιµ), Από το Αµστερνταµ στη Νίκαια, ό.π., σ. 107 επ.) και είναι µάλλον µετριοπαθείς, αφού ουσιαστικά επαναλαµβάνουν τις παλαιότερες θέσεις του J. DELORS για «οµοσπονδία εθνικών κρατών» ενώ ταλαντεύονται -ορολογικά και ουσιαστικά- ανάµεσα στο «Σύνταγµα» και την «συνταγµατική συνθήκη» (για την διάκριση αυτή βλ. αναλυτικά παρακάτω). Ωστόσο και µόνη η προέλευσή τους από τον υπουργό εξωτερικών της µεγαλύτερης και οικονοµικά ισχυρότερης χώρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης -µε έντονο µάλιστα το στοιχείο του πολιτικού αιφνιδιασµού- ήταν αρκετή για να κεντρίσει το πολιτικό και επιστηµονικό ενδιαφέρον, το οποίο στη συνέχεια εντάθηκε περισσότερο όταν συνειδητοποιήθηκε η σοφά µελετηµένη µεταρρυθµιστική δυναµική που εµπερικλείουν, τόσο για την οµοσπονδιακή όσο και για την συνταγµατική µετεξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (βλ. ενδεικτικά D. SIDJANSKI, Η αναζήτηση µιας πρωτότυπης ευρωπαϊκής οµοσπονδίωσης, Παπαζήσης, σ. 129 επ., D. MELISSAS, The Fischer proposals for a European Constitution in view of the 2004 Intergovernmental Conference, σε: D. MELISSAS/I. PERNICE (eds), Perspectives of the Nice Treaty and the Intergovernmental Conference in 2004, ό.π. (υποσηµ. 3), σ. 112 επ. και από τον προαναφερθέντα τόµο µε επιµ. Σ. ΝΤΑΛΗ, Κ. ΣΤΕΦΑΝΟΥ, Ευρωπαϊκή Οµοσπονδίαευρωπαϊκό υπερκράτος: Παρεξήγηση ή ηθεληµένη σύγχυση; σ. 244 επ., Γ. ΚΑΠΟΠΟΥΛΟΥ, Η µεγάλη πορεία προς την Οµοσπονδία, σ. 285 επ., Α. ΠΟ ΗΜΑΤΑ, Οι αντιφάσεις της Ένωσης, σ. 320 επ., Χ. ΠΟΥΛΙ ΟΥ, Ευρωπαϊκή Οµοσπονδία: Με λογική και ευαισθησία, σ. 326 επ., Γ. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ, Η ευρωπαϊκή παρεξήγηση στην ιστορικότητά της και οι παρενέργειές της σήµερα, σ. 335 επ., Σ. ΝΤΑΛΗ, Επίµετρο: Αναζητώντας την πολιτική ένωση της Ευρώπης, σ. 489 επ.). Στον χώρο της ευρωπαϊκής πολιτικής, πάντως, εκτός από την εύλογη -αν και µετριοπαθέστερη- υποστήριξη από τον καγκελάριο της Γερµανίας ΓΚ. ΣΡΕΝΤΕΡ (µε την οµιλία του στην Μπούντεσταγκ της , βλ. Α. ΠΟ ΗΜΑΤΑ, Οι αντιφάσεις της Ένωσης, ό.π., σ. 323) η υποδοχή των προτάσεων αυτών υπήρξε µάλλον συγκρατηµένη (βλ. παρακάτω), χωρίς βέβαια να λείψουν και οι εξαιρέσειες, όπως οι επίσης περιλαµβανόµενες στον ανωτέρω τόµο θέσεις της πρώην προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου N. FONTAINE (Η σύνοδος της αλήθειας, σ. 153 επ.) και των πρώην υπουργών εξωτερικών της Πορτογαλίας F.S. da COSTA (Να επανιδρύσουµε την Ευρώπη, σ. 141 επ.), της Γερµανίας H.D. GENSCHER (Οι προτάσεις του Φίσερ προωθούν την ευρωπαϊκή πολιτική, σ. 143 επ.). Στους πλέον ένθερµους υποστηρικτές των προτάσεων του Φίσερ µπορούµε να κατατάξουµε, επί της ουσίας, και τις ηγεσίες του ΠΑΣΟΚ, της Ν, καθώς και του Συνασπισµού (Βλ. την οµιλία του την οµιλία του πρωθυπουργού Κ. ΣΗΜΙΤΗ στην ηµερίδα του ΕΚΕΜ µε θέµα: «Το µέλλον της Ευρώπης και η Ελλάδα», Αθήνα και στον προαναφερθέντα τόµο, µε επιµ. Σ. ΝΤΑΛΗ, τις θέσεις του πρωθυπουργού Κ. ΣΗΜΙΤΗ, Η Ελλάδα στην ΟΝΕ: Η απαρχή µιας νέας πρόκλησης, ό.π. σ. 19 επ., του προέδρου της Ν Κ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ, Η ιακυβερνητική ιάσκεψη και το µέλλον της ΕΕ, σ. 27επ. και του προέδρου του ΣΥΝ Ν. ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ, ό.π., σ. 39 επ. Πρβλ., δε, στον ίδιο τόµο, Α. ΠΟ ΗΜΑΤΑ, ό.π., σ. 324 επ.)[7] 8. Βλ. τις προαναφερθείσες (υποσηµ. 6) τοποθετήσεις πολιτικών ηγετών, που αποτελούν κατά βάση -πλην αυτής του J. DELORS που προηγήθηκε- άµεση ή έµµεση απάντηση στον J. FISCHER. Χαρακτηριστικό είναι, για παράδειγµα, ότι ο -προδήλως αιφνιδιασµένος- J. CHIRAC, ό.π., εµφανίζεται διστακτικός µεν για την οµοσπονδιακή προοπτική αλλά ευνοεί το ευρωπαϊκό Σύνταγµα, ενώ ο H. VEDRINE, ό.π., δεν φαίνεται κατ' αρχήν να απορρίπτει ούτε την προοπτική της Οµοσπονδίας, θέτοντας όµως τόσες προϋποθέσεις που ουσιαστικά την παραπέµπει στις καλένδες. Περισσότερο µετρηµένες και ταυτόχρονα αντιπροσωπευτικές της σχολής του «θεσµικού ρεαλισµού» φαίνεται να είναι οι θέσεις του G. AMATO και του C. WESTENDORP, ό.π., ιδίως δε του J. DELORS, ο οποίος στο ανωτέρω κείµενο (ό.π., υποσηµ. [8]

9 6, σ. 139) -που δηµοσιεύθηκε πριν από τις προτάσεις FISCHER- (ό.π., υποσηµ. 7) εµφανίζεται να δυσπιστεί ιδιαίτερα για το «ευρωπαϊκό Σύνταγµα» (η θέση του αυτή πάντως άλλαξε κάπως αργότερα και σε κοινή συνέντευξή του µε τον Πρόεδρο της Τσεχίας Β. ΧΑΒΕΛ υποστήριξε ότι «αν η συζήτηση για ένα Σύνταγµα της ΕΕ µπορέσει να ανοίξει το δρόµο για µια ευρωπαϊκή κοινή γνώµη και µετατραπεί σε υπόδειγµα δηµοκρατίας, τότε συµφωνώ κι εγώ µε αυτή την ιδέα» (βλ. «Η Καθηµερινή, και πρβλ. Γ. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ, ό.π. σ. 346).[8] 9. Βλ.. ΤΣΑΤΣΟΥ, Ευρωπαϊκή Συµπολιτεία. Για µια ένωση λαών µε ευρωπαϊκές πατρίδες, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2001.[9] 10. Βλ.. ΤΣΑΤΣΟΥ / Ι. MENDEZ de VIGO, Έκθεση σχετικά µε τη Συνθήκη του Αµστερνταµ, CONF 4007/97 - C4-O538/97 = τα 2/1999, σ. 357 επ.[10] 11. Σε αντίθεση µε ό,τι συνέβη µε τον I. MENDEZ de VIGO, ο οποίος µετέχει στο προεδρείο της Συνέλευσης.[11] 12. Βλ.. ΤΣΑΤΣΟΥ, ό.π., σ. 12 επ.[12] 13. Βλ.. ΤΣΑΤΣΟΥ, ό.π., σ. 24.[13] 14. Βλ.. ΤΣΑΤΣΟΥ, ό.π., σ. 28 επ.[14] 15. Βλ.. ΤΣΑΤΣΟΥ, ό.π., σ. 35 επ.[15] 16. Βλ.. ΤΣΑΤΣΟΥ, ό.π., σ. 43 επ.[16] 17. Σύµφωνα µε το Ευρωβαρόµετρο, τη δηµοσκόπηση που πραγµατοποίησε η Ευρωπαϊκή Ένωση τον Απρίλιο και τον Μάϊο του 2000, το 70% των Ευρωπαίων είναι υπέρ της κατοχύρωσης ευρωπαϊκού Συντάγµατος, µε περισσότερο ένθερµους τους Ολλανδούς (88%) και λιγότερο τους Βρετανούς (46%), χωρίς τους οποίους ο µέσος όρος θα ήταν αρκετά υψηλότερος. Στην Ελλάδα το σχετικό ποσοστό είναι από τα µεγαλύτερα (82%).[17] 18. Βλ.. ΤΣΑΤΣΟΥ, ό.π., σ. 145 επ. και παρακάτω, υπό 2.[18] 19. Βλ.. ΤΣΑΤΣΟΥ, Ευρωπαϊκή «Συντακτική» Συνέλευση, «Τα Νέα», [19] 20. Βλ. Γ. ΣΩΤΗΡΕΛΗ, Σύνταγµα και ηµοκρατία στην εποχή της «παγκοσµιοποίησης», Αντ. Σάκκουλας, Αθήνα-Κοµοτηνή 2000, σ. 59 επ. (και ιδίως 86 επ.).[20] 21. Για όλα τα ανωτέρω βλ. αναλυτικά ΑΡ. ΜΑΝΕΣΗ, Εγγυήσεις τηρήσεως του Συντάγµατος, ΙΙ, Εκδ. Αφών Σάκκουλα, Θεσσαλονίκη 1965 (και ανατύπωση, Αντ. Σάκκουλας, Αθήνα- Κοµοτηνή 1991), passim, Γ. ΣΩΤΗΡΕΛΗ, Σύνταγµα και ηµοκρατία στην εποχή της «παγκοσµιοποίησης», ό.π. (υποσηµ. 20), σ. 59 επ., µε τις εκεί παραποµπές.[21] 22. Βλ. αναλυτικά ΑΡ. ΜΑΝΕΣΗ, Το Σύνταγµα στο κατώφλι του 21ου αιώνα, Ανάτυο από τα Πρακτικά της Ακαδηµίας Αθηνών, τόµος 68 (1993), σ. 453 επ, Γ. ΣΩΤΗΡΕΛΗ, Σύνταγµα και ηµοκρατία στην εποχή της «παγκοσµιοποίησης», ό.π. (υποσηµ. 20), σ. 62 επ., Α. ΜΑΝΙΤΑΚΗ, Συνταγµατική Οργάνωση του Κράτους. Κράτος-Έθνος-Σύνταγµα-Κυριαρχία- Παγκοσµιοποίηση, Εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-Θεσσαλονίκη 2001, σ. 140 επ. (ιδίως σ. 156 επ.), µε τις εκεί παραποµπές. [22] 23. Βλ. Γ. ΣΩΤΗΡΕΛΗ, ό.π. σ. 90 επ., µε τις εκεί παραποµπές και πρβλ., από την πλέον πρόσφατη βιβλιογραφία, Ι. ΙΩΑΚΕΙΜΙ Η (επιµ.), Το µέλλον της Ευρώπης και η Ελλάδα, Αντ. Σάκκουλας, Αθήνα-Κοµοτηνή 2002, Ενότητα Β : «Το µέλλον της Ευρώπης στο ιεθνές Σύστηµα», παρεµβάσεις των Χ. ΡΟΖΑΚΗ, σ. 63 επ. και Θ. ΚΟΥΛΟΥΜΠΗ, σ. 69 επ.[23] [9]

10 24. Βλ.. ΤΣΑΤΣΟΥ, Ευρωπαϊκή Συµπολιτεία, ό.π. (υποσηµ. 9), σ. 146 επ.[24] 25. Βλ. σχετικά, αντί άλλων, Γ. ΣΩΤΗΡΕΛΗ, Σύνταγµα και Εκλογές στην Ελλάδα, Ιδεολογία και Πράξη της Καθολικής Ψηφοφορίας, εκδ. Θεµέλιο, Αθήνα 1991, σ. 60 επ., 78 επ.[25] 26. Βλ. Α. ΜΑΝΙΤΑΚΗ, Συνταγµατική οργάνωση του κράτους, ό.π. (υποσηµ. 22), σ. 93 επ.[26] 27. Για τον συµβολικό ρόλο του Συντάγµατος βλ. γενικά Α. ΜΑΝΙΤΑΚΗ, ό.π., σ. 68 επ.[27] 28. Βλ. αντί όλων ΑΡ. ΜΑΝΕΣΗ, Οι εγγυήσεις τηρήσεως του Συντάγµατος, ό.π. (υποσηµ. 21), σ. 52 επ., 117 επ., 292 επ.[28] 29. Αυτό σε γενικές γραµµές είναι και το πνεύµα της κοινής πρότασης 8 καθηγητών Συνταγµατικού ικαίου από διαφορετικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, µεταξύ των οποίων και ο Αριστόβουλος Μάνεσης, που καταλήγει µάλιστα µε έµφαση στη θέση ότι: «η ταυτότητα της Ευρώπης ή θα είναι συνταγµατική ή δεν θα υπάρχει» (βλ. το πλήρες κείµενο της πρότασης στην «Ελευθεροτυπία» της και εκτενή αποσπάσµατα, µε περαιτέρω σχολιασµό, σε Γ. ΣΩΤΗΡΕΛΗ, Σύνταγµα και ηµοκρατία, ό.π. (υποσηµ. 20), σ. 96, υποσηµ. 100.[29] 30. Πρβλ. Ι. ΙΩΑΚΕΙΜΙ Η (επιµ.), Το µέλλον της Ευρώπης, ό.π. (υποσηµ. 23), Ενότητα Β : «Το µέλλον της Ευρώπης και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Πρότυπο» (παρεµβάσεις των Α. ΦΑΤΟΥΡΟΥ, σ. 81 επ., Τ. ΓΙΑΝΝΙΤΣΗ, σ. 83 επ., Μ. ΓΙΑΝΝΑΚΟΥ, σ. 91 επ., Μ. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΗ, σ. 99 επ., Χ. ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ, σ. 105 επ., Π. ΚΑΖΑΚΟΥ, σ. 111 επ., Μ. ΠΕΤΡΕΛΛΗ, σ. 117 επ.). [30] 31. Βλ. τις υποσηµ. 6, 8 και ειδικότερα. ΤΣΑΤΣΟΥ, Ευρωπαϊκή Συµπολιτεία, ό.π. (υποσηµ. 9), σ. 105 επ., 125 επ., 145 επ.[31] * Το Civilitas.GR και ο «ΗΜΟΣΙΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ» προτίθενται να αποµακρύνουν το κείµενο αυτό από την Ιστοσελίδα τους, εάν η αναδηµοσίευσή του προσβάλλει κεκτηµένα πνευµατικά ή εµπορικά δικαιώµατα (info@civilitas.gr) [10]

εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή, 1997, 88 σελ.

εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή, 1997, 88 σελ. ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΕΣ 157 Γ. ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, Υπερεθνικές και πολιτειακές αρχές στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Προς αναζήτηση μιας νέας θεσμικής ταυτότητας, εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή, 1999, 40 σελ. Δ. ΤΣΑΤΣΟΣ,

Διαβάστε περισσότερα

Σελίδα 1 από 5. Τ

Σελίδα 1 από 5. Τ Σελίδα 1 από 5 ΔΕΟ 10 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ- ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΤΟΜΟΙ Α & Α1 & Β ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ 1. Τι είναι κράτος; Κράτος: είναι η διαρκής σε νομικό πρόσωπο οργάνωση λαού

Διαβάστε περισσότερα

Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα. 3. Η παραγωγή του Συντάγματος και των συνταγματικών κανόνων

Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα. 3. Η παραγωγή του Συντάγματος και των συνταγματικών κανόνων Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Κανελλοπούλου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το Συνταγματικό Δίκαιο και το Σύνταγμα Διάγραμμα του μαθήματος της Δευτέρας 7/12/2015

Διαβάστε περισσότερα

Α. Η Ιταλία στην Ευρωπαϊκή Ένωση Β. Συνταγµατική θεµελίωση της Ιταλίας και της Ελλάδας στην Ε.Ε. Γ. Ο εκδηµοκρατισµός της Ένωσης και η θέση του πολίτη

Α. Η Ιταλία στην Ευρωπαϊκή Ένωση Β. Συνταγµατική θεµελίωση της Ιταλίας και της Ελλάδας στην Ε.Ε. Γ. Ο εκδηµοκρατισµός της Ένωσης και η θέση του πολίτη 05 Ευτυχία Γ. Αρµένη Μεταπτυχιακά ηµοσίου ικαίου Μάθηµα «Συνταγµατικό ίκαιο» Α) Συνταγµατική Θεµελίωση Ιταλίας και Ελλάδας στην Ε.Ε. Β) Η Θέση του Πολίτη στην Ε.Ε. σύµφωνα µε το Ευρωπαϊκό Σύνταγµα Περιεχόµενα

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0041/3. Τροπολογία. Morten Messerschmidt εξ ονόματος της Ομάδας ECR

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0041/3. Τροπολογία. Morten Messerschmidt εξ ονόματος της Ομάδας ECR 6.2.2019 A8-0041/3 3 Αιτιολογική σκέψη Δ Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ έχει αντιμετωπίσει δυσκολίες ενώπιον πολυάριθμων κρίσεων με σημαντικές κοινωνικοοικονομικές συνέπειες, οι οποίες έχουν οδηγήσει στην

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ,ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ»,2003-2004

Διαβάστε περισσότερα

Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ι

Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ι Τίτλος Κωδικός Τύπος μαθήματος Επίπεδο Έτος / Εξάμηνο φοίτησης Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ι LAW 202 Υποχρεωτικό Προπτυχιακό 2 ο / 3 ο (Χειμερινό) ECTS 6 Διαλέξεις / εβδομάδα Στόχος 1 Εργαστήρια / εβδομάδα

Διαβάστε περισσότερα

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org Ιδρυτική Διακήρυξη 1. 2. 3. Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών - ΕΝΑ ενεργοποιείται σε μια κρίσιμη για την Ελλάδα περίοδο. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι κοινωνικοί και πολιτικοί θεσμοί λειτουργούν

Διαβάστε περισσότερα

Ορισµένες διαστάσεις της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας

Ορισµένες διαστάσεις της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας Ορισµένες διαστάσεις της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της εξωτερικής πολιτικής της Γαλλίας είναι η συνέχεια στόχων και στρατηγικών επιλογών στη βάση των πολιτικών αντιλήψεων

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο Ασκήσεις

Συνταγματικό Δίκαιο Ασκήσεις Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Συνταγματικό Δίκαιο Λίνα Παπαδοπούλου Νομική Α.Π.Θ. Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 2013 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

«ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ

«ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ Η δημοκρατία είναι το πολίτευμα στο οποίο η εξουσία πηγάζει από το λαό, ασκείται από τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντά του. Βασικό χαρακτηριστικό της είναι η λήψη αποφάσεων με ψηφοφορία

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε πότε γίνονται εκλογές; Κάθε τέσσερα χρόνια, εκτός αν η Βουλή διαλυθεί νωρίτερα.

Κάθε πότε γίνονται εκλογές; Κάθε τέσσερα χρόνια, εκτός αν η Βουλή διαλυθεί νωρίτερα. Τι πρέπει να γνωρίζω για τη Βουλή Τι είναι η Βουλή; Είναι συλλογικό πολιτικό όργανο που αντιπροσωπεύει τον λαό. Αναδεικνύεται µε την ψήφο του εκλογικού σώµατος, δηλαδή όλων των ελλήνων πολιτών που έχουν

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκό Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 3: Θεωρητικό θεμέλιο: Μπορεί η ΕΕ να έχει Σύνταγμα;

Ευρωπαϊκό Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 3: Θεωρητικό θεμέλιο: Μπορεί η ΕΕ να έχει Σύνταγμα; ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 3: Θεωρητικό θεμέλιο: Μπορεί η ΕΕ να έχει Σύνταγμα; Λίνα Παπαδοπούλου Έδρα Jean Monnet Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου και Πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

Απασχόληση και πολιτισµός, πυλώνες κοινωνικής συνοχής και ένταξης των µεταναστών για µια βιώσιµη Ευρώπη

Απασχόληση και πολιτισµός, πυλώνες κοινωνικής συνοχής και ένταξης των µεταναστών για µια βιώσιµη Ευρώπη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΗΜΟΣΙΑΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗ ΚΥΚΛΑ ΩΝ Επιτροπή των Περιφερειών ιάσκεψη µε θέµα Απασχόληση και πολιτισµός, πυλώνες κοινωνικής

Διαβάστε περισσότερα

Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/ Οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος

Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/ Οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Κανελλοπούλου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/2008 Διάγραμμα του

Διαβάστε περισσότερα

20 Νοεμβρίου Κυρίες και κύριοι, Καλησπέρα σας.

20 Νοεμβρίου Κυρίες και κύριοι, Καλησπέρα σας. Ομιλία Αλεξάνδρας Πάλλη στην Ημερίδα της ΕΣΕΕ με θέμα: «Στηρίζουμε τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, προωθούμε τη συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων» 20 Νοεμβρίου 2013 Καλησπέρα σας. Θα ήθελα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 12 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 12 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 12 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωµένη στην πολυµορφία EL B8-0455/31. Τροπολογία. Kati Piri. εξ ονόµατος της Οµάδας ALDE. Alexander Graf Lambsdorff

EL Eνωµένη στην πολυµορφία EL B8-0455/31. Τροπολογία. Kati Piri. εξ ονόµατος της Οµάδας ALDE. Alexander Graf Lambsdorff 8.6.2015 B8-0455/31 31 Bodil Ceballos εξ ονόµατος της Οµάδας Verts/ALE Παράγραφος 3 α (νέα) 3 α. επιδοκιµάζει την εκλογή του πλέον αντιπροσωπευτικού και χωρίς αποκλεισµούς κοινοβουλίου στη σύγχρονη ιστορία

Διαβάστε περισσότερα

5η ιδακτική Ενότητα ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

5η ιδακτική Ενότητα ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 5η ιδακτική Ενότητα ΠΩΣ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Εργασία για το σπίτι Ποιες ήταν οι βασικές αρχές της ηµοκρατίας που ίσχυσε στην Αρχαία Ελλάδα; (Στο τέλος του κεφαλαίου παραθέτουµε αποσπάσµατα από το

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ, 2003-2004

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΧΡΥΣΟΓΕΛΟΣ ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ ΜΙΚΡΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΚΡΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ Νο14 ιεύθυνση σειράς: Μπάμπης Παπαδημητρίου ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ Επιμέλεια- ιόρθωση: ημήτρης Κονάχος

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο. Ενότητα 8: Συντακτική Εξουσία και Αναθεωρητική Λειτουργία

Συνταγματικό Δίκαιο. Ενότητα 8: Συντακτική Εξουσία και Αναθεωρητική Λειτουργία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 8: Συντακτική Εξουσία και Αναθεωρητική Λειτουργία Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Σχολής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ο Υπουργός Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας κ. Βασίλης Μαγγίνας μίλησε σήμερα Δευτέρα 16 Ιουλίου στο Όγδοο Διακυβερνητικό Συμβούλιο

Διαβάστε περισσότερα

Δημοσιογραφική Εστία

Δημοσιογραφική Εστία Oμιλία του Προέδρου του Κ.Σ. ΕΔΕΚ Γιαννάκη Λ. Ομήρου στην εκδήλωση του Κ.Σ. ΕΔΕΚ και της Σοσιαλιστικής Ομάδας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με θέμα: «Οι εξουσίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Με τη νέα Συνθήκη

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργασία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση. Σχέδιο Δράσης

Συνεργασία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση. Σχέδιο Δράσης Συνεργασία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση Σχέδιο Δράσης 2016-2018 Δέσμευση : Ενίσχυση της εξωστρέφειας και της προσιτότητας του Κοινοβουλίου στον πολίτη Στόχος: Ενίσχυση της διαφάνειας των κοινοβουλευτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... VII XV ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Ο επιστημολογικός τόπος και το αντικείμενο της πολιτειολογίας: Κράτος, Πολιτεία και Πολίτευμα... 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 2.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΤΟΣ:

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΤΟΣ: ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΤΟΣ: 2009-2010 ΘΕΜΑ: «Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ» ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΦΥΤΡΟΥ ΛΥΔΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Πρόλογος 2. Ο Κανονισμός της βουλής 3. Η αρχή της αυτονομίας 4. Περιεχόμενο

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Το 9 ο κεφάλαιο αποτελείται από πέντε ενότητες, οι οποίες προβλέπεται να διδαχθούν σε 6 διδακτικές ώρες. Α. Ι ΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Οι διδακτικοί στόχοι του

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 3 η : Τι είναι το Σύνταγμα Έννοια, διακρίσεις και λειτουργίες

Ενότητα 3 η : Τι είναι το Σύνταγμα Έννοια, διακρίσεις και λειτουργίες ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 3 η : Τι είναι το Σύνταγμα Έννοια, διακρίσεις και λειτουργίες Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

þÿ ¼ ù½ ¼¹º  ºÅÁ¹±ÁÇ ±Â

þÿ ¼ ù½ ¼¹º  ºÅÁ¹±ÁÇ ±Â Neapolis University HEPHAESTUS Repository School of Law and Social Sciences http://hephaestus.nup.ac.cy Articles 2013 þÿ ± ÃŽı³¼±Ä¹º Ä ¼±Ä± Ä þÿ¼½ ¼ ½ Å µ½ìèµ¹ ¼ ¹Á±Ã¼ ½ þÿºá±ä¹º  º±¹ µà¹ä Á ͼµ½ Â

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ συν. ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΚΚΑ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΗΣ 28 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ συν. ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΚΚΑ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΗΣ 28 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ συν. ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΚΚΑ ΣΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΜΕΤΟΧΩΝ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΗΣ 28 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 Κύριε Πρόεδρε, Κύριε ντα Σύµβουλε, Συναδέλφισσες- Συνάδελφοι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (μάθημα επιλογής) Α τάξη Γενικού Λυκείου Α) Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών (ΑΠΣ) Στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος επιλογής «Ελληνικός και Ευρωπαϊκός πολιτισμός»,

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου Πολιτική Παιδεία Β Τάξη Γενικού Λυκείου 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ 3.3 ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2 Άρθρο 1 του Συντάγματος Tο πολίτευμα της Eλλάδας είναι Προεδρευόμενη Kοινοβουλευτική Δημοκρατία.

Διαβάστε περισσότερα

Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση, χαιρετίζω την συνάντηση αυτή που γίνεται ενόψει της ανάληψης της Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη χώρα μου.

Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση, χαιρετίζω την συνάντηση αυτή που γίνεται ενόψει της ανάληψης της Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τη χώρα μου. ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΤΙΠΟΡΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΚΕΔΕ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΣΕ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ (Βρυξέλλες 4/12/2013) Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση, χαιρετίζω την συνάντηση αυτή που γίνεται ενόψει της ανάληψης της

Διαβάστε περισσότερα

Ένας «γυάλινος τοίχος» για τις Ευρωπαίες

Ένας «γυάλινος τοίχος» για τις Ευρωπαίες Το Βήµα 12/10/1997 Ένας «γυάλινος τοίχος» για τις Ευρωπαίες ΑΚΟΜΗ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ Η ΙΣΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ, ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΖΩΗ ΣΥΝΑΝΤΑ ΥΣΚΟΛΙΕΣ Η δεκαετία του 1990 έχει ελάχιστες

Διαβάστε περισσότερα

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΘΕΜΕΛΙΟΥ

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΘΕΜΕΛΙΟΥ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Πρόλογος: Μεθοδολογικές και εννοιολογικές αποσαφηνίσεις Ι. Αντικείμενο της μελέτης, σκοπός και μεθοδολογία ΙΙ. «Δικαιώματα» και «υποχρεώσεις» πολιτειακών οργάνων ΙΙΙ. Η αρμοδιότητα

Διαβάστε περισσότερα

Νομιμοποίηση και ενστάσεις

Νομιμοποίηση και ενστάσεις ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 2 η : Νομιμοποίηση και ενστάσεις Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ Χάρη Κυριαζή Αντιπροέδρου Σ ΣΕΒ

ΟΜΙΛΙΑ Χάρη Κυριαζή Αντιπροέδρου Σ ΣΕΒ ΟΜΙΛΙΑ Χάρη Κυριαζή Αντιπροέδρου Σ ΣΕΒ Στην Ειδική Επιτροπή για την επεξεργασία και εξέταση του Σχεδίου Νόµου "Κύρωση της Συνθήκης της Λισαβόνας που τροποποιεί τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Συνθήκη

Διαβάστε περισσότερα

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ)

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΝΤΑΞΗΣ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17

Περιεχόμενα. Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17 Περιεχόμενα Πρόλογος... 15 Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17 1 Πολίτευμα...19 Θεωρία... 19 1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ... 19 Το κράτος... 20 Το πολίτευμα... 21 Το συνταγματικό δίκαιο... 21 2. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πρόεδρος. Βρυξέλλες, 12 Νοεµβρίου 2007 DAG/SCO (07)D/ Προς τον κ. José Sócrates Πρωθυπουργό της Πορτογαλικής ηµοκρατίας. Αγαπητέ κ.

Ο Πρόεδρος. Βρυξέλλες, 12 Νοεµβρίου 2007 DAG/SCO (07)D/ Προς τον κ. José Sócrates Πρωθυπουργό της Πορτογαλικής ηµοκρατίας. Αγαπητέ κ. Ο Πρόεδρος Βρυξέλλες, 12 Νοεµβρίου 2007 DAG/SCO (07)D/ Προς τον κ. José Sócrates Πρωθυπουργό της Πορτογαλικής ηµοκρατίας Αγαπητέ κ. Πρωθυπουργέ, Η Ευρωπαϊκή Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή στηρίζει αµέριστα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2016/2008(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2016/2008(INI) Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων 2016/2008(INI) 05.10.2016 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την ηλεκτρονική δημοκρατία στην Ευρωπαϊκή Ένωση: δυναμικό και προκλήσεις (2016/2008(INI))

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ. Dusan Sidjanski Απόδοση στα Ελληνικά: Γιώργος Κολυβάς

ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ. Dusan Sidjanski Απόδοση στα Ελληνικά: Γιώργος Κολυβάς ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ Dusan Sidjanski Απόδοση στα Ελληνικά: Γιώργος Κολυβάς ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα κράτη-µέλη της Ευρωζώνης βρίσκονται µπροστά σε µια ιδιαίτερα σηµαντική πολιτική επιλογή:

Διαβάστε περισσότερα

12 Ο ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΔΕΞΙΑΣ

12 Ο ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΟΔΟΣ ΤΗΣ ΑΚΡΟΔΕΞΙΑΣ Η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σε γενικευμένη κρίση. Οικονομική κρίση, που την κάνει να ισορροπεί επικίνδυνα στο χείλος της οικονομικής καταστροφής. Πολιτική κρίση, με την άρση εμπιστοσύνης στα πολιτικά

Διαβάστε περισσότερα

η µάλλον ευρύτερη αναγνώριση του ενδιαφέροντος που παρουσιάζει η θέσπιση διατάξεων για την ενισχυµένη συνεργασία στον τοµέα της ΚΕΠΠΑ.

η µάλλον ευρύτερη αναγνώριση του ενδιαφέροντος που παρουσιάζει η θέσπιση διατάξεων για την ενισχυµένη συνεργασία στον τοµέα της ΚΕΠΠΑ. ΙΑΣΚΕΨΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΩΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ Bρυξέλλες, 30 Αυγούστου 2000 (01.09) (OR. fr) CONFER 4766/00 LIMITE ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΤΗΣ ΠΡΟΕ ΡΙΑΣ Θέµα : ιακυβερνητική ιάσκεψη 2000 Ενισχυµένη συνεργασία

Διαβάστε περισσότερα

Βουλή είναι εξοπλισμένη με αναθεωρητική αρμοδιότητα. Το ερώτημα συνεπώς που τίθεται αφορά την κατά χρόνον αρμοδιότητα αυτού τούτου του αναθεωρητικού

Βουλή είναι εξοπλισμένη με αναθεωρητική αρμοδιότητα. Το ερώτημα συνεπώς που τίθεται αφορά την κατά χρόνον αρμοδιότητα αυτού τούτου του αναθεωρητικού ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ Η πρώτη σύνοδος αναθεωρητικής Βουλής και η λειτουργία τμήματος διακοπής των εργασιών της Βουλής : Η περίπτωση της Ζ Αναθεωρητικής Βουλής (συμβολή στην ερμηνεία των άρθρων 40, 64, 71

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 10 η : Κοινοβουλευτική αρχή

Ενότητα 10 η : Κοινοβουλευτική αρχή ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 10 η : Κοινοβουλευτική αρχή Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ. Γενικά στοιχεία Περιεχόµενα Οδηγός για µελέτη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ. Γενικά στοιχεία Περιεχόµενα Οδηγός για µελέτη ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ Γενικά στοιχεία Περιεχόµενα Οδηγός για µελέτη Το παρόν ηλεκτρονικό εγχειρίδιο έχει ως στόχο του να παρακολουθήσει τις πολύπλοκες σχέσεις που συνδέουν τον

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΟ, ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

ΦΥΛΟ, ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ Κογκίδου ήµητρα Χαιρετισµός στην ηµερίδα του Παιδαγωγικού Τµήµατος ηµοτικής Εκπαίδευσης στο Α.Π.Θ. ΦΥΛΟ, ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ Κατά τα δύο προηγούµενα ακαδηµαϊκά έτη το Α.Π.Θ. προσφέρει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: ΘΕΣΜΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: «Συνταγματικό Δίκαιο, » Διδάσκων Καθηγητής: Ανδρέας Δημητρόπουλος

Μάθημα: «Συνταγματικό Δίκαιο, » Διδάσκων Καθηγητής: Ανδρέας Δημητρόπουλος ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ Ν.Ο.Π.Ε. ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ( ΝΟΜΙΚΟ) ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Μάθημα: «Συνταγματικό Δίκαιο, 2004 2005» Διδάσκων Καθηγητής: Ανδρέας Δημητρόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

Lynn Dobson και Andreas Fdllesdal, επιμ., Political Theory and the European Constitution, Routledge, London 2004, 224 σελίδες.

Lynn Dobson και Andreas Fdllesdal, επιμ., Political Theory and the European Constitution, Routledge, London 2004, 224 σελίδες. 256 Επιστήμη και Κοινωνία πολιτισμός (επειδή κάθε πολιτισμός διατηρεί το δικαίωμα να υποτιμά τον άλλο, γι αυτό και η απόρριψη του ξένου λειτουργεί ως μέσο συνταύτισης μιας καταπιεσμένης τάξης με εκείνους

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 5 η : Δημοκρατία Αρχή της λαϊκής κυριαρχίας

Ενότητα 5 η : Δημοκρατία Αρχή της λαϊκής κυριαρχίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 5 η : Δημοκρατία Αρχή της λαϊκής κυριαρχίας Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

για τα 30 χρόνια από την ίδρυση της Ένωσης των Ευρωπαίων ικαστών για τη ηµοκρατία και Ελευθερίες [MEDEL].

για τα 30 χρόνια από την ίδρυση της Ένωσης των Ευρωπαίων ικαστών για τη ηµοκρατία και Ελευθερίες [MEDEL]. ΨΗΦΙΣΜΑ για τα 30 χρόνια από την ίδρυση της Ένωσης των Ευρωπαίων ικαστών για τη ηµοκρατία και Ελευθερίες [MEDEL]. ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ- ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ- ΙΚΑΙΟΣΥΝΗ Τον Ιούνιο 1985, µια οµάδα ευρωπαίων δικαστικών λειτουργών

Διαβάστε περισσότερα

Τα σχέδια άρθρων 38 και 39 βασίζονται απευθείας στα συµπεράσµατα της Οµάδας IX.

Τα σχέδια άρθρων 38 και 39 βασίζονται απευθείας στα συµπεράσµατα της Οµάδας IX. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Βρυξέλλες, 12 Μαρτίου 2003 (13.03) (OR. fr) CONV 602/03 ΣΗΜΕΙΩΜΑ του : Προεδρείου προς : τη Συνέλευση Θέµα : Τα οικονοµικά της Ένωσης : σχέδιο άρθρων 38 έως 40 Τίτλος VII:

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η δημιουργικότητα είναι η λειτουργία που επιτρέπει στο νου να πραγματοποιήσει ένα άλμα, πολλές φορές εκτός του αναμενόμενου πλαισίου, να αναδιατάξει τα δεδομένα με απρόσμενο τρόπο, υπερβαίνοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΧΑΛΗΣ Δ. ΧΡΥΣΟΜΑΛΛΗΣ, Αναπληρωτής Καθηγητής, Νομική Σχολή ΔΠΘ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

ΜΙΧΑΛΗΣ Δ. ΧΡΥΣΟΜΑΛΛΗΣ, Αναπληρωτής Καθηγητής, Νομική Σχολή ΔΠΘ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΙΧΑΛΗΣ Δ. ΧΡΥΣΟΜΑΛΛΗΣ, Αναπληρωτής Καθηγητής, Νομική Σχολή ΔΠΘ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ Γεννήθηκε το 1957 στην Καβάλα. Πτυχιούχος της Νομικής Σχολής ΔΠΘ (1980) και Διδάκτωρ του Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Δικαίου της ίδιας

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή του ισχύοντος συστήµατος οριοθέτησης αρµοδιοτήτων µεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών µελών

Περιγραφή του ισχύοντος συστήµατος οριοθέτησης αρµοδιοτήτων µεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών µελών ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Bρυξέλλες, 28 Μαρτίου 2002 (08.04) (OR. fr) CONV 17/02 ΣΗΜΕΙΩΜΑ του: προς : Θέµα : Προεδρείου τη Συνέλευση Περιγραφή του ισχύοντος συστήµατος οριοθέτησης αρµοδιοτήτων µεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάδυση μιας νέας Ευρωπαϊκής Ένωσης;

Η ανάδυση μιας νέας Ευρωπαϊκής Ένωσης; Δέσποινα Ασλανίδου Η ανάδυση μιας νέας Ευρωπαϊκής Ένωσης; 3 ο ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ «Οικονομική Διακυβέρνηση και Δημοκρατική Νομιμοποίηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση» Ανιχνεύοντας τον ρόλο των

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 9 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 9 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 9 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ.. ΤΜΗΜΑ. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΒΑΘΜΟΣ

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ.. ΤΜΗΜΑ. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΒΑΘΜΟΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ.. ΤΜΗΜΑ. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΒΑΘΜΟΣ 2 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ «ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΠΑΙΔΕΙΑΣ» 1. Ότι οι πολίτες που θα μορφώνονται στη σχολική μας εκπαίδευση είναι, έκτος απροόπτου προορισμένοι να ζήσουν σε μιαν

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΟΥΡΓΩΝ

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΟΥΡΓΩΝ Declaration on freedom of political debate in the media Greek version* ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΟΥΡΓΩΝ ιακήρυξη για την Ελευθερία του Πολιτικού ιαλόγου στα Μέσα (Υιοθετήθηκε από την Επιτροπή Υπουργών

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ» ΠΑΝΟΣ ΚΑΜΜΕΝΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ»

«ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ» ΠΑΝΟΣ ΚΑΜΜΕΝΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ» «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ» ΠΑΝΟΣ ΚΑΜΜΕΝΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ» Αθήνα, 12 Φεβρουαρίου 2019 Προς τον Πρόεδρο της Βουλής κ. Νικόλαο Βούτση Κύριε Πρόεδρε, Όπως γνωρίζετε, κατά το άρθρο 1 παρ. 1, 2, 3,

Διαβάστε περισσότερα

Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου

Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου Ο συνταγματικός θεσμός της συλλογικής αυτονομίας (Εισήγηση στην ημερίδα "Κλαδικές Συλλογικές

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη από την Ανδρούλλα Βασιλείου, Επίτροπο εκπαίδευσης, πολιτισμού, πολυγλωσσίας και νεολαίας

Συνέντευξη από την Ανδρούλλα Βασιλείου, Επίτροπο εκπαίδευσης, πολιτισμού, πολυγλωσσίας και νεολαίας Της Αθανασίας Κωνσταντίνου Συνέντευξη από την Ανδρούλλα Βασιλείου, Επίτροπο εκπαίδευσης, πολιτισμού, πολυγλωσσίας και νεολαίας Με δεδομένες τις αρχές στις οποίες στηρίχτηκε η οικοδόμηση της Ευρωπαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

Η Συνθήκη του Άµστερνταµ: οδηγίες χρήσης

Η Συνθήκη του Άµστερνταµ: οδηγίες χρήσης Αναδηµοσίευση στο Civilitas.GR 2007* Η Συνθήκη του Άµστερνταµ: οδηγίες χρήσης Ελευθερία, ασφάλεια και δικαιοσύνη Θεµελιώδη δικαιώµατα και καταπολέµηση των διακρίσεων ΕΙΣΑΓΩΓΗ Εισαγωγή Ιστορικό Οι αρχές

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΒΕΛΓΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ [διόρθωση και προσθήκη στην εργασία αρ.2 ]

ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΒΕΛΓΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ [διόρθωση και προσθήκη στην εργασία αρ.2 ] ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΒΕΛΓΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ [διόρθωση και προσθήκη στην εργασία αρ.2 ] ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το εσωτερικό δηµόσιο δίκαιο θεµελιωµένο εκ παραδόσεως σε σχέσεις

Διαβάστε περισσότερα

Από τον ευρωβουλευτή του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Ιωάννη Κουκιάδη, αντιπρόεδρο της. Επιτροπής Νοµικών Θεµάτων και Εσωτερικής Αγοράς

Από τον ευρωβουλευτή του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Ιωάννη Κουκιάδη, αντιπρόεδρο της. Επιτροπής Νοµικών Θεµάτων και Εσωτερικής Αγοράς Από τον ευρωβουλευτή του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Ιωάννη Κουκιάδη, αντιπρόεδρο της Επιτροπής Νοµικών Θεµάτων και Εσωτερικής Αγοράς εκδόθηκε η ακόλουθη ανακοίνωση µε αφορµή την τροπολογία που κατέθεσε ο ευρωβουλευτής της

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΕΚΤΡΟΠΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡ. ΕΝΩΣΗ. ΔΙΟΝΥΣΗΣ Γ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Birkbeck College, University of London

Η ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΕΚΤΡΟΠΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡ. ΕΝΩΣΗ. ΔΙΟΝΥΣΗΣ Γ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Birkbeck College, University of London Η ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΕΚΤΡΟΠΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡ. ΕΝΩΣΗ ΔΙΟΝΥΣΗΣ Γ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ Birkbeck College, University of London ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ στην έννοια της διακυβερνητικής εκτροπής και στην σχετική προβληματική

Διαβάστε περισσότερα

Τµήµα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τοµέας ηµοσίου ικαίου Συνταγµατικό ίκαιο Αθήνα, ΤΟ ΣΛΟΒΕΝΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ 1991 ΚΑΙ

Τµήµα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τοµέας ηµοσίου ικαίου Συνταγµατικό ίκαιο Αθήνα, ΤΟ ΣΛΟΒΕΝΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ 1991 ΚΑΙ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Νοµικό Τµήµα Τµήµα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τοµέας ηµοσίου ικαίου Συνταγµατικό ίκαιο Αθήνα, 11 2 2004 Υπό : Ευσταθίας Αγγελοπούλου ΤΟ ΣΛΟΒΕΝΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ 1991 ΚΑΙ Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ.

ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. 2 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ (Ι) ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ. ΤΙ ΟΝΟΜΑΖΟΥΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ; Στο μάθημα «Κοινωνική Θεωρία της Γνώσης (I)» (όπως και στο (ΙΙ) που ακολουθεί) παρουσιάζονται

Διαβάστε περισσότερα

SPUR Νέες μορφές κοινωνικής και διαπολιτισμικής ενασχόλησης και εθελοντισμού για την ενίσχυση της Δημοκρατίας στην Ευρώπη

SPUR Νέες μορφές κοινωνικής και διαπολιτισμικής ενασχόλησης και εθελοντισμού για την ενίσχυση της Δημοκρατίας στην Ευρώπη SPUR Νέες μορφές κοινωνικής και διαπολιτισμικής ενασχόλησης και εθελοντισμού για την ενίσχυση της Δημοκρατίας στην Ευρώπη ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ 1 η εκδήλωση: Πολίτες σε κίνηση 21-23 Απριλίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥΡΚΙΑ. Αξιολογώντας το παρελθόν και το παρόν, προβλέποντας το μέλλον

ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥΡΚΙΑ. Αξιολογώντας το παρελθόν και το παρόν, προβλέποντας το μέλλον ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥΡΚΙΑ Αξιολογώντας το παρελθόν και το παρόν, προβλέποντας το μέλλον ΣΥΣΤΗΜΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΛΟΓΟΙ ΑΝΟΙΓΟΥΝ ΕΝΑ «ΠΑΡΑΘΥΡΟ ΕΥΚΑΙΡΙΑΣ» ΓΙΑ ΑΛΛΑΓΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ «Το ευρωπαϊκό big-bang, η απόφαση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΩΝ Η υπαγωγή της χώρας στον έλεγχο της ΕΕ, της ΕΚΤ και του ΔΝΤ το 2010 σηματοδοτεί το δραματικό τέλος μιας περιόδου στη διάρκεια της οποίας οι μεταρρυθμίσεις υπήρξαν

Διαβάστε περισσότερα

European Year of Citizens 2013 Alliance

European Year of Citizens 2013 Alliance European Year of Citizens 2013 Alliance MANIFESTO Η ενεργός συμμετοχή του ευρωπαίου πολίτη είναι άμεσα συνδεδεμένη με την επιδίωξη των Ευρωπαϊκών συλλογικών στόχων και αξιών που προβλέπονται στις Συνθήκες

Διαβάστε περισσότερα

ζωή για τη δική της ευδαιμονία. Μας κληροδοτεί για το μέλλον προοπτικές χειρότερες από το παρελθόν. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά.

ζωή για τη δική της ευδαιμονία. Μας κληροδοτεί για το μέλλον προοπτικές χειρότερες από το παρελθόν. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά. Φίλες και Φίλοι, Από το 2007, όταν έθεσα για πρώτη φορά υποψηφιότητα για την ηγεσία της προοδευτικής παράταξης, χάσαμε πολλά. Μία ολόκληρη δεκαετία. Γύρω μας, ο κόσμος αλλάζει. Δυστυχώς,τώρα που ξαναγράφεται

Διαβάστε περισσότερα

{ Μοναρχία. Κωνσταντίνος-Ιωάννης Δημητρόπουλος

{ Μοναρχία. Κωνσταντίνος-Ιωάννης Δημητρόπουλος { Μοναρχία Κωνσταντίνος-Ιωάννης Δημητρόπουλος ΟΡΙΣΜΟΣ: Η Μοναρχία ή Βασιλεία είναι ο θεσμός διακυβέρνησης, όπου ο αρχηγός του κράτους είναι ο Βασιλιάς. Αυτό που τη χαρακτηρίζει είναι ότι ο τελευταίος κρατά

Διαβάστε περισσότερα

Εαρινό τακτικό Ευρωβαρόµετρο 2011: οι Ευρωπαίοι αποκτούν µεγαλύτερη εµπιστοσύνη στην οικονοµία

Εαρινό τακτικό Ευρωβαρόµετρο 2011: οι Ευρωπαίοι αποκτούν µεγαλύτερη εµπιστοσύνη στην οικονοµία ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Εαρινό τακτικό Ευρωβαρόµετρο 2011: οι Ευρωπαίοι αποκτούν µεγαλύτερη εµπιστοσύνη στην οικονοµία Βρυξέλλες, 4 Αυγούστου 2011 Σύµφωνα µε το εαρινό Ευρωβαρόµετρο του 2011, την

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ. Διαβούλευση Ελλήνων Πολιτών για το Μέλλον της Ευρώπης (Μάϊος-Νοέμβριος 2018)

ΕΘΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ. Διαβούλευση Ελλήνων Πολιτών για το Μέλλον της Ευρώπης (Μάϊος-Νοέμβριος 2018) ΕΘΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Διαβούλευση Ελλήνων Πολιτών για το Μέλλον της Ευρώπης (Μάϊος-Νοέμβριος 2018) Executive Summary Ιστοσελίδα 30.000 επισκέψεις Την ιστοσελίδα για την εθνική διαβούλευση, www.oureurope.gov.gr,

Διαβάστε περισσότερα

https://www.pirateparty.gr/forum/viewtopic.p hp?f=176&t=5198&start=10#p69404

https://www.pirateparty.gr/forum/viewtopic.p hp?f=176&t=5198&start=10#p69404 ΑΡΧΕΣ https://www.pirateparty.gr/forum/viewtopic.p hp?f=176&t=5198&start=10#p69404 Όλο το καταστατικό 2.1 Άμεσης Δημοκρατίας 2.2.1 Άμεσης Δημοκρατίας Μαζική αλλαγή. Οι αλλαγές στο 2.1 και 2.2.1 είναι στις

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η ανάπτυξη του

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η δυνατότητα που παρέχει το άρθρο 110 προφανώς δεν αποτελεί επαρκή απάντηση.

Η δυνατότητα που παρέχει το άρθρο 110 προφανώς δεν αποτελεί επαρκή απάντηση. ΕΜΠΑΡΓΚΟ 18.00 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΚΕΕ & ΕΒΕΑ κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΙΧΑΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ «ΡΕΥΜΑ ΣΚΕΨΗΣ» ΜΕ ΘΕΜΑ «Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΩΣ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΟΛΥΞΕΝΗΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΟΛΥΞΕΝΗΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΟΛΥΞΕΝΗΣ ΠΑΠΑΔΑΚΗ 1. Παπαδάκη Πολυξένη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, γνωστικό αντικείμενο «Γενική Πολιτειολογία», Φ.Ε.Κ. διορισμού: 1/ 11-1-2016. 2. Διοικητική θέση στο Πανεπιστήμιο: Πρόεδρος του

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Το θέμα που καλούμαι να πραγματευτώ είναι «ο Νέος Ευρωσκεπτικισμός και η Μετανάστευση».

Το θέμα που καλούμαι να πραγματευτώ είναι «ο Νέος Ευρωσκεπτικισμός και η Μετανάστευση». Καλησπερίζω το εκλεκτό κοινό. Καταρχάς, προτού ξεκινήσω, θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τους διοργανωτές της ημερίδας, καθώς αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για εμένα να βρίσκομαι εδώ, ενώπιον όλων εσάς τη σημερινή

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία, θεωρίες και θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης

Ιστορία, θεωρίες και θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ιστορία, θεωρίες και θεσμοί της Ευρωπαϊκής Ενοποίησης Μάθημα 8 ο : Η Συνθήκη της Λισσαβόνας. Ιστορικό πλαίσιο Κύρια χαρακτηριστικά Πολιτικά

Διαβάστε περισσότερα

Παλιό Νέο: Τάσεις και στάσεις στην Ελλάδα σήμερα

Παλιό Νέο: Τάσεις και στάσεις στην Ελλάδα σήμερα Παλιό Νέο: Τάσεις και στάσεις στην Ελλάδα σήμερα Η διάκριση μεταξύ «παλιού» και «νέου» επιδρά στους όρους της πολιτικής συζήτησης και λειτουργεί ως βάση αναστοχασμού για τους πολίτες. Ιδίως σε περιόδους

Διαβάστε περισσότερα

Εισήγηση της Επιτρόπου Προστασίας των ικαιωµάτων του Παιδιού Λήδας Κουρσουµπά στη διάλεξη µε θέµα «Ανθρώπινα ικαιώµατα,

Εισήγηση της Επιτρόπου Προστασίας των ικαιωµάτων του Παιδιού Λήδας Κουρσουµπά στη διάλεξη µε θέµα «Ανθρώπινα ικαιώµατα, 1 Εισήγηση της Επιτρόπου Προστασίας των ικαιωµάτων του Παιδιού Λήδας Κουρσουµπά στη διάλεξη µε θέµα «Ανθρώπινα ικαιώµατα, Κοινωνική ικαιοσύνη: Ο ρόλος της Εκπαίδευσης», ευτέρα 22 Μαρτίου 2011, ώρα 19:00

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΚΑΙ ΤΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ Επιµέλεια: Μαγγιώρου

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΛΑΚΤΩΡ Ιούλιος 2018

ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΛΑΚΤΩΡ Ιούλιος 2018 ΑΝΑΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΛΛΑΚΤΩΡ Ιούλιος 2018 Φέρνουμε απτές προτάσεις για την περαιτέρω ενίσχυση των πλεονεκτημάτων της ΕΛΛΑΚΤΩΡ Η πρόταση μας Ποιο είναι το σχέδιο μας; Κατά την περυσινή Ετήσια Γενική Συνέλευση,

Διαβάστε περισσότερα

Σύνοδος Δημάρχων και λοιπών τοπικών αρχών των κρατών. μελών της Ε.Ε. (11/02/2014 Βρυξέλλες)

Σύνοδος Δημάρχων και λοιπών τοπικών αρχών των κρατών. μελών της Ε.Ε. (11/02/2014 Βρυξέλλες) Σύνοδος Δημάρχων και λοιπών τοπικών αρχών των κρατών μελών της Ε.Ε. (11/02/2014 Βρυξέλλες) Κυρία Αντιπρόεδρε της Επιτροπής των Περιφερειών, Αγαπητή κα Γενική Διευθύντρια Le Bail, Αγαπητοί συνάδελφοι, Φίλοι

Διαβάστε περισσότερα

Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, ο μεγαλύτερος. επιστημονικός σύλλογος της χώρας, με τους αγώνες. και τη μεγάλη δημοκρατική παράδοση, άρθρωσε

Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, ο μεγαλύτερος. επιστημονικός σύλλογος της χώρας, με τους αγώνες. και τη μεγάλη δημοκρατική παράδοση, άρθρωσε Αθήνα, 30.6.2015 ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΘΗΝΩΝ Ακαδημίας 60, 10679 Αθήνα Τηλ. 210-33.98.270, 71 Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, ο μεγαλύτερος επιστημονικός σύλλογος της χώρας, με τους αγώνες και τη μεγάλη

Διαβάστε περισσότερα

II.2 ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ. ... (το όργανο θα προσδιοριστεί)

II.2 ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ. ... (το όργανο θα προσδιοριστεί) II.2 ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ... (το όργανο θα προσδιοριστεί) 1. υπενθυµίζοντας ότι η ανθρωπότητα και η φύση βρίσκονται σε κίνδυνο κι ότι, πιο συγκεκριµένα, οι αρνητικές επιπτώσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ Αναλυτικός Πίνακας Περιεχομένων Διάγραμμα ύλης 11 Αναλυτικός Πίνακας Περιεχομένων 13 Βασικές συντομογραφίες 25 Πρόλογος Αριστόβουλου Μάνεση 27 Προλεγόμενα 37 Εισαγωγικό Κεφάλαιο Ιστορικές και πολιτειολογικές

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο: Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: 20/11/2017 Επιδιωκόμενος Στόχος: 70/100. Ι. Μη λογοτεχνικό κείμενο

Κεφάλαιο: Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: 20/11/2017 Επιδιωκόμενος Στόχος: 70/100. Ι. Μη λογοτεχνικό κείμενο Μάθημα/Τάξη: Ν. Γλώσσα Γ' ΕΠΑΛ Κεφάλαιο: Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: 20/11/2017 Επιδιωκόμενος Στόχος: 70/100 Ι. Μη λογοτεχνικό κείμενο Τον Μάιο του 2017 δημοσιοποιήθηκαν αποτελέσματα έρευνας του

Διαβάστε περισσότερα

Οι διακυβερνητικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων

Οι διακυβερνητικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων Οι διακυβερνητικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων Η διαδικασία λήψης αποφάσεων στην κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας, καθώς και σε διάφορους άλλους τομείς, όπως είναι η ενισχυμένη συνεργασία,

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία της υπουργού Εξωτερικών, κυρίας Ντόρας Μπακογιάννη, στην παρουσίαση του βιβλίου

Ομιλία της υπουργού Εξωτερικών, κυρίας Ντόρας Μπακογιάννη, στην παρουσίαση του βιβλίου Ομιλία της υπουργού Εξωτερικών, κυρίας Ντόρας Μπακογιάννη, στην παρουσίαση του βιβλίου «Παγκόσμια Ευρώπη: οι Διεθνείς Διαστάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης» Αθήνα 30 Ιανουαρίου 2007 1 Προσφωνήσεις. Αυτή την

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΤΟΣ Α. ΦΡΑΓΚΟΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ

ΧΡΗΣΤΟΣ Α. ΦΡΑΓΚΟΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός του βιβλίου είναι η κατανόηση του τρόπου παραγωγής πολιτικής σε παγκόσμιο επίπεδο. Προς αυτή την κατεύθυνση, εξετάζει τις κεντρικές έννοιες καθώς και τις κύριες θεωρητικές προσεγγίσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΜΕΛΟΥΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣY.ΡΙΖ.Α.

ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΜΕΛΟΥΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣY.ΡΙΖ.Α. ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑΝΝΗ MΠΑΝΙΑ ΜΕΛΟΥΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑΣ ΤΟΥ ΣY.ΡΙΖ.Α. ΣΤΟ 14 ο ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «Ισχυρή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση με αρμοδιότητες και πόρους» ΑΘΗΝΑ,

Διαβάστε περισσότερα