ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ-ΓΑΛΑΚΗ (2003). Ἰωάννης Σταυράκιος: Ἕνας λόγιος στὴ Θεσσαλονίκη τῆς πρώιμης Παλαιολόγειας ἐποχῆς. Byzantina Symmeikta, 16,

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ-ΓΑΛΑΚΗ (2003). Ἰωάννης Σταυράκιος: Ἕνας λόγιος στὴ Θεσσαλονίκη τῆς πρώιμης Παλαιολόγειας ἐποχῆς. Byzantina Symmeikta, 16,"

Transcript

1 Byzantina Symmeikta Vol. 16, 2003 Ἰωάννης Σταυράκιος: Ἕνας λόγιος στὴ Θεσσαλονίκη τῆς πρώιμης Παλαιολόγειας ἐποχῆς ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ-ΓΑΛΑΚΗ Ελεωνόρα /byzsym.915 IBE Copyright 2003 Ελεωνόρα ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ-ΓΑΛΑΚΗ To cite this article: ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ-ΓΑΛΑΚΗ (2003). Ἰωάννης Σταυράκιος: Ἕνας λόγιος στὴ Θεσσαλονίκη τῆς πρώιμης Παλαιολόγειας ἐποχῆς. Byzantina Symmeikta, 16,

2 ΕΛΕΩΝΟΡΑ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ-ΓΑΛΑΚΗ ΙΩΆΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΑΚΙΟΣ: ΕΝΑΣ ΛΌΓΙΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ ΤΗΣ ΠΡΏΙΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΕΙΑΣ ΕΠΟΧΉΣ 'Ρήτορας δέ αγαθούς, η τους Πλάτωνος και 'Αριστοτέλους εταίρους, τίς ούτω πασών εκάστοτε τίκτει, ωσπερ άναγκαίαν τινά φοράν τω βίω ταυτηνί συντελουσα, παντο- δαπών μέν λόγων τεχνίτας, βιβλία δέ τίκτοντας μουσών μεν καί χαρίτων ως ειπείν πρυτανεία, παισί δέ 'Ελλήνων ραστώνην; Με τα επαινετικά αυτά Λόγια, όπως άλλωστε επιβάλλουν οι κανόνες της ρητορικής, ό Νικόλαος Καβάσιλας (γεν. περ. 1320) μιλά 1 ει για τους λογίους της γενέτειρας του Θεσσαλονίκης. Είναι ή εποχή κατά την οποία δραστηριοποιούνται στη Θεσσαλονίκη λόγιοι πού συνέβαλαν στην αναβίωση της κλα σικής παιδείας καί στην πνευματική ακμή της πόλης2. Σ' αυτό το διανοητικό κλίμα 3 έζησε καί ό 'Ιωάννης Σταυράκιος. 1. ΝΙΚΌΛΑΟΣ ΚΑΒΆΣΙΛΑΣ, Προσφώνημα εις τον ενδοξον τοΰ Χρίστου Μεγαλομάρτυρα Δημήτριον τον Μυροβλύτην (BHC 543), εκδ. Θ. ΙΩΆΝΝΟΥ, Μνημεία 'Αγιολογικά νυν πρώτον εκδιδόμενα, Βενετία 1884, ανατ. Λιψία 1973, 70. Γενικά για τα κείμενα που αναφέρονται στην πνευματική ζωή της Θεσσαλονίκης αυτή την εποχή, βλ. 'Ελένη ΚΑΛΤΣΟΠΑΝΝΗ - Σοφία ΚΟΤΖΑΜΠΆΣΗ - Ήλιάνα ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ, Η Θεσσαλονίκη στη βυζαντινή Λογοτεχνία Ρητορικά και αγιολογικά κείμενα [Βυζαντινά κείμενα και Μελέται 32], Θεσσα λονίκη 2002, 57, 187, καί ιδίως Ή βιβλιογραφία για την πνευματική ζωή τής Θεσσαλονίκης αυτή την εποχή είναι εκτενέστατη βλ. Β. ΛΑΟΥΡΔΑΣ, Ή κλασσική Φιλολογία εις τήν Θεσσαλονίκην κατά τον δέκατον τέταρτον αιώνα ['Εταιρεία Μακεδόνικων Σπουδών. "Ιδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου 37], Θεσσαλονίκη Βλ. επίσης τα Πρακτικά Β' Συμποσίου, Η Μακεδονία κατά την εποχή των Παλαιολόγων (Θεσσαλονίκη Δεκεμβρί ου 1992), Θεσσαλονίκη 2002, δπως καί τίς ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις τής 'Αγγελικής ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟΥ, Βυζαντινή Θεσσαλονίκη. Χώρος και Ιδεολογία [Επιστημονική Επετηρίδα Φιλοσοφικής Σχολής, Δωδώνη, Παράρτημα 62], Γιάννενα 1996, 123 κ.έ., 218 κ.έ. 3. Η. G. BECK, Kirche und theologische Literatur im byzantinischen Reich, Μόναχο 1959, 689 PLP, αρ ' Κ. Ν. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, OÎ απαρχές τής πνευματικής ακμής στή Θεσσαλονίκη κατά τον 14ο αιώνα, Δωδώνη 21/1, 1992 (= Μνήμη Φάνης Μαυροειδή),

3 380 ΕΛΕΩΝΟΡΑ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ-ΓΑΛΑΚΗ Είναι άγνωστοι ό χρόνος καί ό τόπος τής γέννησης του Σταυρακίου, άλλα είναι βέβαιο οτι έζησε κατά τίς τελευταίες δεκαετίες του δέκατου τρίτου αιώνα, σύμφωνα με τίς πληροφορίες έγγραφου τής μονής Λαύρας μέ τή διαθήκη Θεοδώρου Κεραμέα, πρώην αρχιεπισκόπου Άχρίδας 4. Ή διαθήκη συντάχθηκε από το δικαιοφύλακα Λέο ντα Φοβηνο στίς 12 'Απριλίου μέ τήν παρουσία τών εκκλησιαστικών αρχόντων τής μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, τής Αγίας Σοφίας6, τών θεοφιλέστατων αρχόντων τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θεσσαλονίκης τοΰ χαρτοφύλακος κυρ Ιωάννου του Σταυρακίου, του μεγάλου σακελλαρίου κυρ Ιωάννου τοΰ Πόθου καί του σακελλίου κυρ Λέοντος του Περατικοϋ Ό 'Ιωάννης Σταυράκιος μέ τήν Ιδιότητα του χαρτο φύλακος καί αυτήν τοΰ ταβουλλαρίου8, δίδει εντολή να αντιγραφεί τό έγγραφο τής Διαθήκης καί τέλος υπογράφει ως μάρτυρας στή διαθήκη9. Τό ενδιαφέρον έγγραφο 10 διασαφηνίζει τό χρόνο δράσης του Σταυρακίου στή Θεσσαλονίκη, όσο καί τα όφφίκια πού έφερε εκείνη τήν εποχή. Ή άσκηση καθηκόντων ταβουλλαρίου προϋποθέτει 4. P. LEMERLE - Α. GuiLLOU - Ν. SVORONOS - Denise PAPACHRYSSANTHOU, Actes de Lavra, IV, Παρίσι 1982, P. LEMERLE - A. GUILLOU - N. SVORONOS - Denise PAPACHRYSSANTHOU, Actes de Lavra, Π, Παρίσι 1977, : όπερ καί έγράφη δια χειρός Λέοντος τού Φοβηνοΰ εκ προτροπής τού θεοφιλέστατου χαρ τοφύλακος τής άγιωτάτης μητροπόλεως Θεσσαλονίκης και ταβουλλαρίου κυρ 'Ιωάννου του Σταυρακίου του ανωτέρω δεδηλωμένου. 6. 'Αλκμήνη ΣΤΑΥΡΙΔΟΥ-ΖΑΦΡΑΚΑ, Η Αγία Σοφία ως Μητροπολιτικός ναός και το επισκοπείο, στο Αφιέ ρωμα στη μνήμη του Σωτήρη Κίσσα, Θεσσαλονίκη 2001, Actes de Lavra II, Πα τή διαθήκη του εξαιρετικά πλούσιου, δπως φαίνεται από τό περιεχόμε νο της, Θεοδώρου Κεραμέα, βλ. Ρ. E. PIELER, Das Testament des Theodoros Kerameas, στο W. SEIBT (έκδ.), Geschichte und Kultur der Palaiologenzeit [ Osterreichische Akad. der Wissenschaften. Phil.-hist. Klasse 241], Βιέννη 1996, J. DARROUZÈS, Recherches sur les Όφφίκια de l'église Byzantine [Archives de l'orient chrétien 11], Παρίσι 1970, , βλ. καί Βασιλική Α. ΛΕΟΝΤΑΡΙΤΟΥ, Εκκλησιαστικά αξιώματα και υπηρεσίες στην πρώιμη και μέση Βυζαντινή περίοδο [Forschungen zur byzantinischen Rechtsgeschichte, Athener Reihe], Αθήνα-Κομοτηνή 1996, , 628 κ.έ. 9. Actes de Lavra, II, Δέν γνωρίζουμε αν ό μητροπολίτης Κεραμέας ταυτίζεται μέ τον μνημονευ όμενο σέ επιστολή του Γρηγορίου Κυπρίου προς τό Σταυράκιο. Για τίς 'Επιστολές του Γρηγορίου Κυπρίου χρησιμοποιείται ή έκδοση του Μ. TREU, Briefe des Georgios Kyprios an Johannes Staurakios, Mémoires de l'académie de Russie, Ville série, Άγ. Πετρούπολη 1902, , πού περιέχει μόνο τα γράμματα προς τό Σταυράκιο, καθώς καί τήν έκδοση του Σ. ΕΥΣΤΡΑΤΙΑΔΗ, Του σοφωτάτου καί λογιωτάτου καί οικουμενικού πατριάρχου κυρού Γρηγορίου τοΰ Κυπρίου Έπιστολαί, 'Εκκλησιαστικός Φάρος 1-5, Ό μνημο νευόμενος Κεραμέας αναφέρεται στην Επιστολή 1 (TREU), 94 = Επιστολή 14, Έκκλ Φάρος 1, 1908, Βλ. Ι. DUJCEV, Α quelle époque vécut l'hagiographe Jean Staurakios?, An.Boll. 100, 1982,

4 ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΑΚΙΟΣ 381 ότι είχε ακολουθήσει νομικές σπουδές, για τίς όποιες όμως δέν διαθέτουμε περισσό τερες πληροφορίες11. Σημειώνουμε, πάντως ότι σέ επιστολή του προς τό Σταυράκιο, ό Γεώργιος-Γρηγόριος Β' Κύπριος επαινεί τή νομομάθειά του: καί του δικαίου προβεβλημένος, ει καί τις έτερος έν Θεσσαλονίκη12. Ή παρουσία μεταξύ τών μαρτύρων στο προαναφερθέν έγγραφο του μεγάλου σακελλαρίου 'Ιωάννη Πόθου -^ιού έχει ταυτιστεί μέ τον ύπατο τών φιλοσόφων 'Ιωάν νη Πεδιάσιμο13 καί οι δεσμοί φιλίας, για τους οποίους θα μιλήσουμε πιο κάτω, πού συνέδεαν τον 'Ιωάννη Σταυράκιο μέ τον Γεώργιο Κύπριο, οδηγούν στην υπόθεση οτι ανήκαν στην ϊδια ηλικιακή ομάδα, είχε δηλαδή γεννηθεί κατά τή δεκαετία τοΰ Καθώς τό έτος 1327, τό όφφίκο τού χαρτοφύλακα τής μητρόπολης Θεσσαλονίκης κατείχε ό 'Ιωάννης Στρυμβάκων15 συνάγεται οτι ό Σταυράκιος είχε αποβιώσει πρίν άπό τό έτος αυτό. Στή συλλογή τών επιστολών του υπαλλήλου τής αυτοκρατορικής γραμματείας καί επιστολογράφου Μιχαήλ Γαβρά (περ περ. 1350) υπάρχουν δύο επιστολές πού απευθύνονται Τω Σταυρακίω κυρώ καί γράφτηκαν κατά τήν περίοδο Σύμ φωνα μέ τους συντάκτες τοΰ PLP17, ό παραλήπτης τους δέν ταυτίζεται μέ τον 'Ιωάν νη Σταυράκιο, το χαρτοφύλακα Θεσσαλονίκης, δμως θεωρείται το Ίδιο πρόσωπο μέ τον κάπως μεταγενέστερο επίσης ανώνυμο Σταυράκιο, ό όποιος μέσω τού έμμετρου 11. Πα τήν ασαφή πληροφόρηση πού έχουμε για τίς νομικές σπουδές, πβ. Σπ. ΤΡΩΙΑΝΟΣ, ΟΙ δικαϊκές σπουδές στη Μακεδονία κατά τον δέκατο τέταρτο αιώνα, στο Η Μακεδονία κατά την εποχή των Παλαιο λόγων (όπως σημ. 2), Επιστολή 10 (TREU), 101 = Επιστολή 99, Έκκλ. Φάρος 3, 1909, A.TURYN, Dated Greek Manuscripts of the Thirteenth and Fourteenth Centuries in the Libraries of Italy, τόμ. 1, Urbana-Chicago-London 1972, Ή γέννηση τού 'Ιωάννη Πεδιάσιμου Πόθου τοποθετείται γύρω στο 1240 καί τού Γεωργίου Κυπρί ου περίπου το 1241, βλ. PLP, αρ καί αρ αντίστοιχα. 15. PLP, άρ βλ. καί Γ. Ι. ΘΕΟΧΑΡΙΔΟΥ, Δημήτριος Δούκας Καβάσιλας καί άλλα προσωπογραφικά έξ ανεκδότου χρυσοβούλλου του Καντακουζηνού, 'Ελληνικά 17, 1962, 7 σημ. 2. Ό αποδέκτης δύο επι στολών τού Μιχαήλ Γαβρά, πού επιγράφονται Σταυρακίω κυρώ, δέν ταυτίζεται μέ τον 'Ιωάννη Σταυράκιο, δπως είχε υποθέσει ό G. FATOUROS, Die Briefe des Michael Gabras (ca nach 1350) [Wiener Byzantinistische Studien 10/1], Βιέννη 1973, 48. Βλ. τώρα, PLP, αρ Πρόκειται για τήν επιστολή 344, στην οποία ό επιστολογράφος, πού είχε συνθέσει εγκώμιο (δέν έχει διασωθεί) για τον αυτοκράτορα 'Ανδρόνικο Β' Παλαιολόγο, ζητά τή γνώμη τού Σταυρακίου για τό έργο αυτό. Ό Γαβράς τού έστειλε καί δεύτερη, τήν επιστολή αρ. 406, Ίσως γιατί ή πρώτη παρέμεινε αναπάντητη. FATOUROS, Die Briefe des Michael Gabras, PLP, αρ

5 382 ΕΛΕΩΝ0ΡΑ KOYNTOYPA-ΓΑΛΑΚΗ επιτάφιου ποιήματος τού Μανουήλ Φιλή ( ), θρηνεί τήν πρόωρα χαμένη σύζυγο του "Αννα18. Στοιχεία για τήν προσωπικότητα καί τή δράση τού χαρτοφύλακος Θεσσαλονίκης 'Ιωάννη Σταυρακίου σταχυολογούνται άπό τίς 13 σωζόμενες 19 επιστολές, πού τοΰ απηύθυνε ό σύγχρονος του πατριάρχης Γρηγόριος Κύπριος20. Οι έν λόγω επιστολές δέν είναι καταχωρημένες κατά χρονολογική σειρά21, ωστόσο όλες γράφτηκαν πρίν άπό τό Μάρτιο τού , πρίν δηλαδή άπό τήν ανάρρηση τού Γεωργίου στον πατριαρχικό θρόνο. Στή χρονολόγηση αυτή οδήγησε ή παρατήρηση οτι περιέχονται στο πρώτο μέρος τής συλλογής τών επιστολών τού μετέπειτα πατριάρχη, τό όποιο στο χειρόγραφο διακρίνεται σαφώς άπό τό δεύτερο μέρος πού επιγράφεται: έπιστολαί έκδοθεΐσαι έν τώ πατριαρχεία?3. Ένα περισσότερο συγκεκριμένο στοιχείο πού δείχνει οτι οΐ επιστολές προς τό Σταυράκιο συντάχθηκαν πρίν ό Κύπριος αλλάξει τό ονομά του σέ Γρηγόριος μέ τήν άνοδο του στο πατριαρχικό αξίωμα τό , είναι τό γεγονός οτι στίς επιστολές 1 (14), 2 (20), 3 (21), 11 (106) (ό αριθμός στην παρένθε ση αντιστοιχεί στον αριθμό τής επιστολής κατά τήν έκδοση Εύστρατιάδη) ό συντάκτης αναφέρεται στον εαυτό του μέ τό «κατά κόσμον» βαπτιστικό του όνομα, Γεώργιος. Μάλιστα στην επιστολή 2 (20) αναφέρει χαρακτηριστικά οτι ήταν γνωστός στους γεί τονες ώς Γεώργιος Κύπριος καί οτι διέμενε στή μονή τού Σωτήρος, τήν επονομαζόμε νη τοΰ 'Ακατάληπτου ΜΑΝΟΥΗΛ ΦΊΛΗΣ 'Επιτάφιοι εις τήν γυναίκα έκδ. Ε. MILLER, Manuelis τοΰ Σταυρακίου, Philae Carmina, Παρίσι 1855, ανατ. Αμστερνταμ 1967, Ι, Για το Μανουήλ Φίλη, καί για τήν "Αννα, βλ. PLP, άρ καί άρ. 999 αντίστοιχα. 19. Ό W. LAMEERE, La tradition manuscrite de la correspondance de Grégoire de Chypre, Patriarche de Βρυξέλλες-Ρώμη 1937, 8 κ.έ., θεωρεί ότι ό Νικηφόρος Χοϋμνος ή ή Θεοδώρα Ραούλαινα Constantinople, συγκέντρωσαν τό τελικό corpus τών επιστολών τού δασκάλου τους. Πβ. δμως καί τή διαφορετική άποψη τού C. Ν. CONSTANTINIDES, S o m e Notes on the Correspondance of Gregory of Cyprus, Έπετηρίς 'Επιστημονικών 'Ερευνών 20. C. Ν. CONSTANTINIDES, Higher Centuries (1204-ca.l310), Κέντρου 18, 1991, Education in Byzantium in the Thirteenth and Early Fourteenth Λευκωσία 1982, 127 σημ Πα τή χρονολογική κατάταξη τών επιστολών, βλ. CONSTANTINIDES, The Correspondance of Gregory, TREU, Briefe, 23. Έκκλ Φάρος 3, 1909, 47 καί LAMEERE, La tradition manuscrite, 24. ΓΕΏΡΓΙΟΣ ΠΑΧΥΜΕΡΗΣ, Συγγραφικοί Ίστορίαι, 197. έκδ. Α. FAILLER, Georges Pachymérès, Relations historiques [CFHB 24/1-4], Παρίσι , VII.22: III 'Επιστολή 2 (TREU), 95 = 'Επιστολή 20, Έκκλ μονή δέ μάλιστα ζητείτω Γεώργιον. τοΰ Σωτήρος -'Ακατάληπτος Φάρος 1, 1908, : Ζητείτω δέ ημάς... έν τη επονομάζεται- ένθα ημείς καταμένομεν.... ή τον Κύπριον Πβ. Cecil L. STRIKER - Υ. DOGAN KUBAN, Work at Kalenderhane Camii in Istanbul: Second Preliminary report, DOP 22, 1968,

6 ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΑΚΙΟΣ 383 Σέ όλες του τις επιστολές ό Γεώργιος Κύπριος απευθύνεται μέ μεγάλη οικειότητα στον 'Ιωάννη Σταυράκιο καί τον αποκαλεί άλλοτε «αδελφό»26 καί άλλοτε «φίλο» του 27. "Η αδυναμία να συναντηθούν καί να συζητήσουν οι δύο φίλοι άπό κοντά θεωρείται άπό τον μετέπειτα πατριάρχη Γρηγόριο όδυνηρόν... πράγμα καί παντός άλλου βαρύτερον, πού αποδίδεται περισσότερο στην τύχη καί όχι σέ δική τους επιθυμία. Θεωρεί, λοιπόν, τήν ανταλλαγή επιστολών μιας πρώτης τάξεως παρηγοριά: ου φαύλη τής οδύ νης ταύτης παραμυθία2^, καί παρακινεί τό φίλο του 'Ιωάννη Σταυράκιο να μήν είναι τόσο οκνηρός καί να άπαντα τακτικότερα. Πλείστα μεν γραμμάτων προς εμοΰ δεδεγμένος, άνταποστείλας δέ ου τοσαΰτα29 γράφει ό Κύπριος καί τον κατηγορεί για όγραφία30. Δυστυχώς οΐ επιστολές τοΰ Σταυρακίου δέν μας έχουν διασωθεί. Αντικείμενο τεσσάρων επιστολών τού Κυπρίου προς τό Σταυράκιο είναι ή αντι γραφή κώδικα για λογαριασμό τού Κυπρίου. Μολονότι τό όνομα τοΰ 'Ιωάννη Σταυ ρακίου δέν ανευρίσκεται ανάμεσα στους γνωστούς γραφείς χειρογράφων, πρόσφατα συνδέθηκε μέ τό όνομα τοΰ Καβάσιλα καί οΐ δύο άνδρες ταυτίστηκαν μέ τους δύο γραφείς τοΰ Πλατωνικού κώδικα Escoria y.1.13, πού χρονολογείται πρίν άπό τό Ή ταύτιση βασίστηκε σέ επιστολή τοΰ Κυπρίου, οπού ό συντάκτης της δια μαρτύρεται έντονα επειδή τό βομβύκινο βιβλίο μέ έργα τοΰ Πλάτωνος, πού τού είχε στείλει ό Σταυράκιος, ήταν αϊσχιστο: όχι μόνον ή γραφή δέν ήταν επιμελημένη, άλλα είχαν χρησιμοποιηθεί παλαιά, λυτά καί άνισομεγέθη βομβύκινα φύλλα, καί κακής ποι ότητος μελάνι: ό «πονηρός» γραφεύς ήταν εντελώς ακατάλληλος για τήν αντιγραφή ενός πλατωνικού κώδικα32. Ή διεκπεραίωση τής αντιγραφής καί ή καθυστέρηση τής 26. Ε π ι σ τ ο λ έ ς 1, 3, 7 (TREU), 94, 96, 98 = Ε π ι σ τ ο λ έ ς 14, 21, Έκκλ. στολή 76, Έκκλ. Φάρος 1, 1908, 419, 423 Ε π ι Φάρος 3, 1909, Επιστολές 5, 6, 7, 9, 11, 12, 13 (TREU), = Επιστολές 23, 28, Έκκλ Φάρος 1,1908, 424, 427 Επιστολές 76, 82, 106, Έκκλ Φάρος 3, 1909, 14, 19, 3 8 Οϊ επιστολές 12, 13 τής έκδοσης TREU δέν περιέχονται στην έκδοση Εΰστρατιάδη Πα τίς μεταξύ φίλων υποχρεώσεις, βλ Angeliki Ε. LAIOU, The Correspondence of Gregorios Kyprios as a Source for the History of Social and Political Behavior in Byzantium or, on Government by Rhetoric, orò Geschichte und Kultur der Päaiologenzeit (δπως σημ 7) 'Επιστολή 9 (TREU), 99 = 'Επιστολή 82 Έκκλ. Φάρος 3, 1909, 19. Βλ. Ν. ΤΩΜΑΔΑΚΗΣ, Επιστολογραφία, Βυζαντινή 'Αθήναι 1969, 'Επιστολή 10 (TREU), 100 = 'Επιστολή 99, Έκκλ. Φάρος 3, 1909, 'Επιστολή 10 (TREU), 100 = 'Επιστολή 99, Έκκλ. Φάρος 3, 1909, 32. "Ιδια λέξη καί μέ το 'ίδιο νόημα είχε χρησιμοποιήσει καί ό ΘΕΌΔΩΡΟΣ ΣΤΟΥΔΙΤΗΣ, 'Επιστολή άρ. 64, έκδ. G. FATOUROS, Theodori Studitae Epistulae [CFHB 31/1], Βερολίνο-Νέα 'Υόρκη 1991, Inmaculada PEREZ MARTIN, El Patriarca Gregorio de Chipre (ca ) y la transmisión de los textos clósicos en Bizancio [Nueva Roma 1], Μαδρίτη 1996, 29, Χειρ δ' έγραψε καί ώρθογράφηται πονηρά γραφέως, ήμή, 'άλλοι λεγόντων. τους μεν παρασύρουσα τους δ' άποσιμοΰσα τών τύπων,... ει δέ 'Επιστολή 6 (TREU), = 'Επιστολή 28, Έκκλ Φάρος 1, 1908,

7 384 ΕΛΕΩΝΟΡΑ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ-ΓΑΛΑΚΗ αποστολής τοΰ κακογραμμένου χειρογράφου έδωσε τήν αφορμή στον Κύπριο να γρά ψει επανειλημμένα στο Σταυράκιο. Τό άρχέτυπον πού είχε χρησιμοποιηθεί για τήν αντιγραφή τοΰ τό είχε στείλει ό Γεώργιος Κύπριος άπό τήν Κωνσταντινούπολη τό είχε δανειστεί άπό φίλους του, άπό τους οποίους είχε αποκρύψει οτι τό βιβλίο τους «είχε ταξιδέψει» μέχρι τή Θεσσαλονίκη, υπερόριον γέγονεν λέει χαρακτηριστικά33. Σέ άλλη επιστολή του μάλιστα διαμαρτύρεται για τήν καθυστέρηση τής αποστολής τού αντι γράφου καί τού αρχετύπου κώδικα, τον όποιο ζητούσαν επίμονα οι ιδιοκτήτες του, γράφοντας του ειρωνικά: Άλλα π σιγάς επί τοσούτον;... ή βούλει παντελώς τό τής ώρας εύκαιρον παρελθεΐν, καί δμβρων άνωθεν γενέσθαι φοράν, και κινηθήναι μέν ανωνύμους ποταμούς καί χείμαρρους Μακεδονίας, κινηθήναι δέ καί τους Θρ^φους τους τε άπό 'Ροδόπης καί Αίμου [Αίμου κατά Treu) καί μεταποιηθήναι σαφώς εις πελάγη καί λίμνας τάς πεδιάδας, ίνα σοι δια κλυδωνίου προς ημάς κομίζηται τά βιβλία;^. Δέν γνωρίζουμε αν ό Σταυράκιος αναμείχθηκε στην αντιγραφή καί άλλων χειρο γράφων για λογαριασμό τοΰ Κυπρίου ή άλλου παραγγελιοδότη. Τό γεγονός οτι ό μετέπειτα πατριάρχης Γρηγόριος Β' απευθύνεται ειδικά στον 'Ιωάννη Σταυράκιο δια μαρτυρόμενος για τό κακό αντίγραφο τού Πλατωνικοΰ κώδικα, σέ συνδυασμό μέ τήν κοινή επιστολή πού ό Κύπριος είχε απευθύνει στον Ίδιο καί τον Καβάσιλα35 επιτρέπει τήν υπόθεση οτι ό 'Ιωάννης Σταυράκιος Ίσως είχε συνεργασθεί μέ τή γνωστή οικογέ νεια τής Θεσσαλονίκης Καβάσιλα για τήν αντιγραφή κωδίκων36. Ό Γεώργιος Κύπριος αποκαλεί στίς επιστολές τον χαρτοφύλακα τής Θεσσαλονί κης άνδρα «σοφόν», «σοφώτατον»37, καί «άνδρα φιλόσοφον»38, χαρακτηρισμοί πού 33. 'Επιστολή 1 (TREU), 94 = 'Επιστολή 14, Έκκλ. Φάρος 1, 1908, καί 'Επιστολή 3 (TREU), 96 = 'Επιστολή 21, Έκκλ. Φάρος 1, 1908, 423. Βιβλία, για παράδειγμα, τής Θεοδώρας Παλαιολογίνας Ραούλαινας βρίσκονταν στή Βιβλιοθήκη τού Γρηγορίου τού Κυπρίου' βλ. LAIOU, Correspondence of Gregorios Kyprios, 'Επιστολή 2 (TREU), 95 = 'Επιστολή 20, Έκκλ. Φάρος 1, 1908, 422 καί πάλι μέ το 'ίδιο ύφος γρά φει τήν 'Επιστολή 3 (TREU), 96 = 'Επιστολή 21, Έκκλ Φάρος 1, 1908, 'Επιστολή 1 (TREU), 95 = 'Επιστολή 14, Έκκλ. Φάρος 1, 1908, 420: τω δέ κυρίω μου τφ άδελφω ημών ( υμών Kaßaotäc κατά TREU) Καβάσιλα, εϊπερ ην αλλην ή τήν παροΰσαν έ'ξειν γραμμάτων ΰπόθεσιν, εγραφον αν κεχωρισμένως ετέρας δέ μή οΰσης, κοινόν αμφοτέρων έστω τό γράμμα 36. Για το scriptorium τής οικογένειας, βλ. ΘΕΟΧΑΡΙΔΗΣ, Δημήτριος Δούκας Καβάσιλας, 6. Βλ. επίσης Ε. Ν. ΚΥΡΙΑΚΟΥΔΗΣ, Το κλασσικιστικό πνεύμα και η καλλιτεχνική ακμή στη Θεσσαλονίκη κατά την περίοδο των Παλαιολόγων, στο Αφιέρωμα στη μνήμη του Σωτήρη Κίσσα (όπως σημ. 6), 'Επιστολή 2 (TREU), 95 = 'Επιστολή 20, Έκκλ Φάρος 1, 1908, 422: Άλλα ri σιγάς επί τοσούτον, ανερ σοφώτατε... καί 'Επιστολή 11 (TREU), 101 = 'Επιστολή 106, Έκκλ. Φάρος 3, 1909, Επιστολή 10 (TREU), 101 = Επιστολή 99, Έκκλ. Φάρος 3, 1909,

8 ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΑΚΙΟΣ 385 δηλώνουν οτι ό αποδέκτης τών επιστολών ήταν κάτοχος υψηλής παιδείας. Σέ μία μάλιστα επιστολή, πού γράφτηκε ενόσω ή φιλία τών δύο ανδρών πέρασε μία μικρή δοκιμασία39, ό Κύπριος αναφέρει : καί ταύτα φιλόσοφος άνηρ ων καί τής γεωμετρίας ισότητα επαίνων καί προς γε χαρτοφύλακος έχων αξίωμα έν ούτω περιφανεΐ καί μεγάλη τη πόλει Θεσσαλονίκη και τού δικαίου προβεβλημένος ει καί τις έτερος έν Θεσσαλονίκη. Τό απόσπασμα μας πληροφορεί για τίς σπουδές τοΰ Σταυρακίου, δέν διαθέτουμε όμως άλλες μαρτυρίες για τήν εκπαίδευση του, όπως άλλωστε συμβαίνει καί μέ τήν εκπαίδευση τών περισσότερων λογίων τής εποχής 40. Γνωρίζουμε ωστόσο οτι οι συνομήλικοι του Γεώργιος Κύπριος καί ό 'Ιωάννης Πεδιάσιμος ήταν συμφοι τητές καί είχαν σπουδάσει στην Κωνσταντινούπολη ύπό τήν επίβλεψη τού Γεωργίου Άκροπολίτη 41. Στην Αυτοβιογραφία του ό Γεώργιος Κύπριος αναφέρεται μέ σχετικές λεπτομέ ρειες στον κύκλο τών σπουδών του, ό όποιος περιελάμβανε φιλοσοφία κυρίως 'Αριστοτέλη, Νικομάχεια αριθμητική καί Ευκλείδεια γεωμετρία42. Παρόμοια ήταν καί ή εκπαίδευση τοΰ Σταυρακίου άπό οσα τουλάχιστον αναφέρει ό Κύπριος στην επι στολή πού αναφέρθηκε πιο πάνω 43. Ή μαθητεία τού Κυπρίου στο περιβάλλον τοΰ Γεωργίου Άκροπολίτη αντικατοπτρίζεται στην ενασχόληση του μέ τό πλατωνικό έργο. Ό Ίδιος ό Άκροπολίτης σημειώνει οτι είχε ασχοληθεί μέ τον «θειότατον» Πλάτωνα 44 καί τον Ίδιο θαυμασμό φαίνεται οτι είχε κληροδοτήσει τουλάχιστον στο μαθητή του Γεώργιο Κύπριο45. Ό μαθητής σημειώνει τήν άποψη του για τήν πλατω- 39. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Οι απαρχές, CONSTANTINIDES, Higher Education, TURYN, Dared Manuscripts, τόμ. 1, ΓΡΗΓΌΡΙΟΣ ΚΎΠΡΙΟΣ, Γρηγορίου καθ' εαυτόν βίου ώς άπ' άλλου φία) 185. Πα τήν Αυτοβιογραφία Byzanz [Wiener του άγιωτάτου προσώπου, και μακαριωτάτου οικουμενικού έκδ. LAMEERE, La tradition manuscrite πατριάρχου (στο έξης: του Κυπρίου, βλ. Μ. HINTERBERGER, Autobiographische Byzantinistischen περί τού Αυτοβιογρα Traditionen Studien 22], Βιέννη 1999, 357 καί M. ANGOLD, Autobiography in and Identity: The Case of the Later Byzantine Empire, BS1 60, 1999, Βλ. σημ ΓΕΏΡΓΙΟΣ ΑΚΡΟΠΟΛΊΤΗΣ, In Gregorii Nazianzeni sententias, έκδ. A. HEISENBERG, Georgii Opera, Π, Λιψία 1903, ανατ. Στουτγάρδη 1978, 71:... αυτός τών τής φιλοσοφίας οτάτω συνήλθον Πλάτωνι τάτου κυροϋ Γρηγορίου ρα κυρον Μιχαήλ καί τω μουσολήπτω τού Κυπρίου Παλαιολόγον Palaeologan Renaissance Πρόκλω, αρχιεπισκόπου και Νέον ήψάμην οργίων Acropolitae τω τε θει-... Βλ. καί τα λεγόμενα του μαθητή του τού Κωνσταντινουπόλεως Κωνσταντίνον. PG Έγκώμιον 142, 381Α. εις τον Βλ. Ε. FRYDE, άγιω αυτοκράτο The Early (1261-c. 1360), Λέιντεν 2000, 206 κ.έ. 45. Βλ. τήν 'Επιστολή 111, Έκκλ. Φάρος 3, 1909, 43, πού απηύθυνε στο δάσκαλο του' Ό άλλος γ ν ω στός μαθητής τού Γεωργίου Άκροπολίτη 'Ιωάννης Πεδιάσιμος Π ό θ ο ς ασχολήθηκε περισσότερο, δπως φαί-

9 386 ΕΛΕΩΝΟΡΑ KOYNTOYPA-ΓΑΛΑΚΗ νική σαφήνεια46, αναζητά σχόλια στον Παρμενίδη47 καί αποκτά αντίγραφα πλατω νικών κωδίκων48. Σχετική εξοικείωση μέ τό πλατωνικό έργο διαφαίνεται στο προοίμιο τοΰ Λόγου τοΰ Σταυρακίου για τα Θαύματα τοΰ 'Αγίου Δημητρίου: όπως ό Πλάτων είχε τήν επιγραφή στην είσοδο τής πλατωνικής 'Ακαδημίας μηδε'ις είσίτω άγεωμέτρητος, έτσι καί ό Σταυράκιος υιοθετεί τήν πλατωνική φράση παραλλάσσοντας την μέ τον ακόλουθο τρόπο: μηδείς είσίτω μή καθαρός*9. Ή κοινή εκπαίδευση καί τό κοινό ενδιαφέρον τού Κυπρίου καί του Σταυρακίου για τον Πλάτωνα συνιστοΰν έμμεσες ενδείξεις οτι καί ό Σταυράκιος είχε μαθητεύσει στην Κωνσταντινούπολη, Ίσως στο Ίδιο κλίμα τής σχολής τού Γεωργίου Άκροπολίτη. Ό Γεώργιος Κύπριος παρακολούθησε μόνο τα μαθήματα τού Γεωργίου Άκροπο λίτη, ένώ ό συμμαθητής του 'Ιωάννης Πεδιάσιμος είχε μαθητεύσει καί ύπό τον Μανουήλ Μάξιμο Όλόβωλο 5 0. Ό λογιώτατος ρήτωρ τών ρητόρων και διδάσκαλος τών διδασκάλων51 δίδασκε στην Κωνσταντινούπολη52 τήν Ίδια περίπου εποχή μέ τον Γεώργιο Άκροπολίτη μαθητές πού είτε άνηκαν ήδη στον κλήρο, ε'ίτε προορίζονταν να ακολουθήσουν σταδιοδρομία ως εκκλησιαστικοί άξιωματοΰχοι53. Ή μαθητεία τοΰ νεται, μέ τον 'Αριστοτέλη (βλ. HUNGER, Literatur, τόμ. 1, Μόναχο 1978, 38) Ίσως γιατί ιδιαίτερα τα αριστο τελικά έργα προσφέρονταν περισσότερο για διδασκαλία βλ. CONSTANTINIDES, Higher Education, 126 καί Sophia MERGIALI, L'enseignement et les lettrés pendant l'époque des Paléologues ( ) ['Εταιρεία τών Φίλων τού Λαού. Κέντρον Έρεύνης Βυζαντίου 5], 'Αθήνα 1996, PG 142, 381Α: καί κατ' αυτόν Πλάτωνα φάναι, σαφή τε καί στρογγυλά καί ακριβώς έκαστα τών ονομάτων άποτετόρνωται. 47. 'Επιστολή 58, Έκκλ. Φάρος 2, 1908, PÉREZ MARTIN, El Patriarca Gregorio de Chipre, (BHG 532) ΙΩΆΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΆΚΙΟΣ, Τοΰ σοφωτάτου καί λογιωτάτου Χαρτοφύλακος Θεσσαλονίκης 'Ιωάννου τού Σταυρακίου λόγος εις τα θαύματα τού Μυρορρόα Μεγάλου Δημητρίου, έκδ. 'Ιωακείμ ΙΒΗΡΙΤΗΣ, 'Ιωάννου Σταυρακίου Λόγος εις τα Θαύματα του 'Αγίου Δημητρίου, Μακεδόνικα 1, 1940, : Ά λ λ ' έπεγέγραπτο πάλαι μέν, σχολή τη τού Πλάτωνος «μηδείς είσίτω άγεωμέτρητος», οίον τι τοΰ τής ιεράς επιστήμης εκείνου νεώ Ιερόν προτεμένισμα καί νύν δέ, τη επιχειρήσει γραφής αγώνων καί θαυμάτων τοΰ Μάρτυρος «μηδείς είσίτω μή καθαρός» έπιγέγραπται. 50. CONSTANTINIDES, Higher Education, Μ. TREU, Manuelis Holoboli Orationes, I II [Programm des königlichen Victoria-Gymnasiums zu Potsdam], Potsdam , 78. Βλ. PLP, άρ Στην Πατριαρχική Σχολή πού στεγαζόταν στο ναό του 'Αγίου Παύλου έν τοις άρχαίοις όρφανοτροφείοις: ΠΑΧΥΜΕΡΗΣ IV.14: II, Πβ. Sophia MERGIALI-FALANGAS, L'école Saint-Paul de l'orphelinat à Constantinople: bref aperçu sur son statut et son histoire, RÉB 49, 1991, ' A. FAILLER, Pachymeriana Nova: L'école Saint-Paul de l'orphelinat, RÉB 49, 1991, CONSTANTINIDES, Higher Education, 56.

10 ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΑΚΙΟΣ 387 'Ιωάννη Σταυρακίου υπό τον Μανουήλ Μάξιμο Όλόβωλο αποτελεί μια υπόθεση, βασισμένη ωστόσο σέ ορισμένα κοινά στοιχεία τής σταδιοδρομίας του μέ εκείνης τοΰ 'Ιωάννη Πεδιάσιμου: έκτος τής ηλικιακής ομοιότητας καί τής κοινής παρουσίας τους στο Ίδιο λαυρεωτικό έγγραφο καί οΐ δύο είχαν καταλάβει υψηλά εκκλησιαστικά αξιώ ματα54, γεγονός πού προϋπέθετε κοινή εκπαίδευση. Ή γνωριμία καί οί δεσμοί φιλίας πού είχαν αναπτυχθεί μεταξύ τού Σταυρακίου καί τού Κυπρίου χρονολογούνται άπό τήν εποχή τών σπουδών τοΰ πρώτου στην Κων σταντινούπολη. Σέ επιστολή του προς τον Σταυράκιο ό Γρηγόριος ενδιαφέρεται για τήν πορεία τών σπουδών του {πώς δέ καί τα τής σπουδής,) καί δικαιολογείται για τίς σπάνιες επισκέψεις του, λέγοντας οτι ή σωματική αδυναμία του καί ή έλλειψη υποζυ γίου τον εμποδίζει να επισκέπτεται τον φίλο του 55. "Ας σημειωθεί, επιπλέον, οτι ή επι στολή επιγράφεται τω αύτφ ένδημοϋντι, μαρτυρία οτι ό αποδέκτης της κατοικούσε στην Κωνσταντινούπολη. Σέ άλλη επιστολή του ό Γρηγόριος αναφέρεται καί πάλι στην εποχή διαμονής καί τών δύο φίλων στή Βασιλεύουσα άλλα δια τήν πόλιν ημών, ήμετέραν γαρ λέγω ην οίκοϋμεν56. Ή διαπίστωση οτι οί επιστολές τοΰ Κυπρίου προς τον Σταυράκιο χρονολογούνται πρίν άπό τήν άνοδο του στον πατριαρχικό θρόνο τό 1283, οδηγεί στο συμπέρασμα οτι ό Σταυράκιος αναχώρησε άπό τήν Κωνσταντινούπολη κατά τή διάρκεια τής βασι λείας τοΰ Μιχαήλ Η'. Ή σαφέστερη σχετική ένδειξη περιέχεται σέ επιστολή, δπου ό Κύπριος διαμαρτύρεται οτι ενώ ό Σταυράκιος του είχε υποσχεθεί να αποστείλει άπό τή Θεσσαλονίκη ένα καπέλο ώς δώρο, είχαν περάσει ήδη δύο χρόνια χωρίς να εκπλη ρώσει τήν υπόσχεση του: μέχρι τίνος προβήσεται διετίαν δλην Ίστουργούμενον... Ει γαρ Κύκλωπος, τί λέγω Κύκλωπος, ει γαρ ορούς είχομεν κεφαλήν, καί ύπερπεριττεύον αν έφάνη τό δια τοσούτου γινόμενοφ1. Ά π ό τήν επιστολή συνάγεται οτι ό Σταυρά κιος είχε φύγει άπό τήν Κωνσταντινούπολη τουλάχιστον δύο χρόνια πρίν από τήν ανάρρηση τού Γεωργίου-Γρηγορίου Β', δηλαδή γύρω στο 1280 η καί νωρίτερα. Ό Σταυράκιος επέστρεψε Ίσως στή Βασιλεύουσα κατά τήν πατριαρχεία τοΰ Αθα νασίου Α' ( ). Ή υπόθεση στηρίζεται σέ επιστολή τού πατριάρχη προς τον 54. Καί οι δύο κατείχαν τό όφφίκιο του χαρτοφύλακος χαρτοφύλαξ στην εκκλησία τής Άχρίδας για τήν περίπτωση τού 'Ιωάννη Πεδιάσιμου: 'Επιστολή 35, Έκκλ. Φάρος 1, 1908, 'Επιστολή 13 (TREU), : οτι δ' αυτοί μή ένδημούμεν προς σέ, μή αγανακτεί μηδ' έν δεινώ φαίνου ποιών, άδυνάτως ή άληθέστερον φάναι ούκ άσχόλως εχομεν ύπό τών ένθεν κάκεϊθεν έλκόντων πραγμάτων τούτο ποιείν καί χωρίς τούτου πεζή βαίνειν ανάγκη, μή δντος έφ' ου έποχηθώμεν τη δέ τοι αύτη πορείρ πόνος συμβαίνει πολύς. 56. Επιστολή 12 (TREU), Επιστολή 9 (TREU), 100 = Επιστολή 82, Έκκλ. Φάρος 3, 1909, 19.

11 388 ΕΛΕΩΝΟΡΑ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ-ΓΑΛΑΚΗ αυτοκράτορα, ή οποία αναφέρεται στα προβλήματα πού προξενούσαν επίσκοποι καί μοναχοί παρεπίδημουντες στην Κωνσταντινούπολη. Ό Αθανάσιος αναφέρεται ειδικότερα σέ δύο πρόσωπα, τον ηγούμενο τής μονής Άκαπνίου καί τον χαρτοφύλα κα Θεσσαλονίκης, πρόσωπο πού πιθανώς ταυτίζεται μέ τον 'Ιωάννη Σταυράκιο58. Ώ ς αξιωματούχος τής μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, ό Σταυράκιος συνεργάσθηκε μέ λογίους τής πόλης: μέ τον Καβάσιλα πρόκειται για τον 'Ιωάννη Καβάσιλα, πού αντέγραψε τό "Οργανον του Αριστοτέλη τό συνεργάστηκε στην αντιγραφή τοΰ πλατωνικού κώδικα πού είχε αποστείλει άπό τήν Κωνσταντινούπολη ό Γρηγόριος Κύπριος60' ό μέγας οικονόμος τής μητροπόλεως Δημήτριος Βεάσκος (1295) μελοποί ησε τό Στιχηρόν τού Σταυρακίου για τον άγιο Δημήτριο61. Στο προαναφερθέν έγγρα φο τής Λαύρας62 μνημονεύονται καί άλλοι αξιωματούχοι τής μητρόπολης Θεσσαλονί κης, γνωστοί λόγιοι τής Θεσσαλονίκης: ό σακελλάριος Λέων Περατικός, ό ρεφερενδάριος Γεώργιος Φάσος, ό δικαιοφύλαξ Γεώργιος Φοβηνός καί ό γραφέας Λέων Φοβηνός, πού συνδέονταν μεταξύ τους μέ κοινά έδιαφέροντα καί δεσμούς φιλίας. Στον Ίδιο κύκλο άνηκαν επίσης ό Γρηγόριος Κύπριος καί ό 'Ιωάννης Πεδιάσιμος Πόθος, όπως προκύπτει άπό τήν αλληλογραφία τους63. Είναι, επομένως, εύλογο να υποθέσουμε οτι ό 'Ιωάννης Σταυράκιος, πού είχε συνδεθεί μέ τον Κύπριο κατά τή διάρκεια τών σπουδών του στην Κωσταντινούπολη, μετείχε καί ό Ίδιος στον κύκλο τών λογίων τής Θεσσαλονίκης, ορισμένοι τουλάχιστον άπό τους οποίους είχαν επί σης σπουδάσει στή Βασιλεύουσα καί είχαν ακολουθήσει αντίστοιχη σταδιοδρομία. Αναφέραμε ήδη οτι ό Σταυράκιος συνέταξε Λόγο για τα θαύματα τού αγίου Δημη τρίου καί Στιχηρόν προς τιμήν τού Ίδιου αγίου. Στή θεματική ομάδα κειμένων προς 58 Βλ. Alice-Mary TALBOT, The Correspondence of Athanasius I Patriarch of Constantinople. Letters to the emperor Andronicus II, members of the imperial Family, and officials [CFHB 7], Ουάσινγκτον 1975, 'Επιστολή 16 καί σχόλια 321. Τήν καταγωγή του Σταυρακίου άπό τήν Κωνσταντινούπολη πού πιθανολογεί ό LAURENT, Regestes, άρ. 1678, 470, δέχονται μέ πολλές επιφυλάξεις οί συντάκτες του PLP, άρ TURYN, Dated Manuscripts, τόμ. 1, Βλ. καί ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ, Οι απαρχές, 140 καί σημ. 1. Βλ. καί πιο πάνω, καί σημ Βλ. πιο, πάνω, ΙΩΆΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΆΚΙΟΣ, Στιχηρόν, έκδ. Ά. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ-ΚΕΡΑΜΕΥΣ, 'Ιωάννης Σταυράκιος καί Δημή τριος Βεάσκος, Viz. Vrem. 13, 1907, Για τον Βεάσκο, βλ. PLP, άρ Βλ. πιο πάνω, Τού 'Ιωάννη Πεδιάσιμου Πόθου μέ το Γεώργιο Φοβηνό καί μέ το Δημήτριο Βεάσκο' βλ. Pediasimi, Theodori Pediasimi eiusque amicorum quae exstant, έκδ. M. TREU, Programm des Victoria-Gymnasium zu Potsdam, Potsdam 1899, 44, 45. Τού Γεωργίου Κυπρίου μέ το Δημήτριο Βεάσκο καί τον 'Ιωάννη Πεδιάσιμο βλ. Επιστολή 7, Έκκλ Φάρος 1, 1908, 413 καί Επιστολή 35, Έκκλ. Φάρος 1, 1908, 431. Γιά τον κύκλο αυτό, βλ. TURYN, Dated manuscripts, τόμ. 1,

12 ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΑΚΙΟΣ 389 τιμήν αγίων τής Θεσσαλονίκης ανήκει καί ό Λόγος στην αγία Θεοδώρα64. Ά ς σημει ωθεί ότι καί οί δύο Λόγοι συντάχθηκαν για να εκφωνηθούν τήν ήμερα τής εορτής τών αγίων65. Ό Σταυράκιος συνέθεσε επίσης τον ανέκδοτο ύμνο στον άγιο Νικόλαο 66 καί τον επίσης ανέκδοτο ακόμα Έγκώμιον για τήν όσία Θεοδοσία67. Σέ αντίθεση μέ τή λακωνικότητα τών επιστολών του, όπως τουλάχιστον συνάγεται από παρατήρηση τοΰ Γρηγορίου Κυπρίου68, στα φιλολογικά έργα του ό Σταυράκιος επιδεικνύει τίς ρητορι κές του Ικανότητες. Ή παρατήρηση αυτή ισχύει καί για τό Έγκώμιον τής αγίας Θεο δοσίας, ή σύνταξη τού οποίου θα μας απασχολήσει στή συνέχεια. Όπως καί οί άλλοι Λόγοι, τό Έγκώμιον εκφωνήθηκε κατά τήν ήμερα ανάμνησης τής όσίας69. Κατά τό συναξαριακό Βίο, ή όσία μαρτύρησε στην Κωσταντινούπολη κατά τήν πρώτη περίοδο τής Εικονομαχίας, οπότε επικεφαλής ομάδος πιστών αντιτάχθηκε στην καταστροφή τής εικόνας τού Χρίστου στή Χαλκή Πύλη 70. Οί μαρτυρίες περιη- 64. ΙΩΆΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΆΚΙΟΣ, Λόγος εις Θεοδώραν, έκδ. E. KURTZ, Des Klerikers Gregorios bericht über Leben Wunderthaten und Translation der Hl. Theodora von Thessalonich nebst der Metaphrase des Joannes Staurakios, Mémoires de l'académie Impériale des Sciences de St. Pétersbourg, Ville série, 'Αγ. Πετρούπο λη 1902, 50-70' βλ. καί Σ. Α. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ, Ό βίος τής όσιομυροβλύπδος Θεοδώρας τής έν Θεσσαλονίκη, Διήγηση περί τής μεταθέσεως τού τιμίου λεψάνου τής όσίας Θεοδώρας ['Ιερά Μητρόπολις Θεσσαλονίκης, Κέντρον αγιολογικών Μελετών 1], Θεσσαλονίκη 1991, ΣΤΑΥΡΆΚΙΟΣ, Λόγος εις τα θαύματα αγίου Δημητρίου, : άπεταμιεύετό μοι τό τής λογικής νάρδου αλάβαστρον εις τήν ήμέραν σοι τού ενταφιασμού, καθ' ην δηλαδή τό μαρτυρικόν σου τέλος πανηγυρίζομεν. Ο ΊΔΙΟΣ, Λόγος εις Θεοδώραν : πρόκειται τοίνυν και ήμίν, ω παρόντες, ύπόθεσις πανηγύρεως καί εορτής αφορμή. 66. Τό κείμενο παραμένει ανέκδοτο. Πα τον κώδικα Vat. Palat. gr. 138, τού 14ου αϊ., βλ. F. D'AIUTO, Un manoscritto innografico del secolo XIV: il Vaticano Palatino greco 138, RSBN n.s. 28, 1991, καί BHG 1774a. 68. Τό μέν προς ημάς σου γράμμα -Λακωνικόν, εγώ δέ 'άρα πολυλογάς τις καί ώς "Ομηρος έίπη αμε τροεπής. 'Επιστολή 11 (TREU), 101 = 'Επιστολή 106, Έκκλ. Φάρος 3, 1909, Το σχετικό απόσπασμα έχει ώς εξής ώς μή ζημιωθέίεν οί άκροώμενοι: κώδικας 'Ιβήρων 592, φ.70ν. Γιά τήν παράθεση αποσπασμάτων άπό τό κείμενο χρησιμοποιείται ό κώδικας Ιβήρων 592(4712) του 14ου v r αιώνα, φφ Βλ. Σπ. ΛΆΜΠΡΟΣ, Κατάλογος τών έν ταϊς βιβλιοθήκαις τού 'Αγίου "Ορους ελληνικών κωδίκων, τόμ. Β', Καίμπριτζ 1900, Ευχαριστώ θερμά τό συνάδελφο Ζήση Μελισσάκη πού είχε τήν καλοσύνη να μελετήσει επί τόπου τον κώδικα καί να συμπληρώσει τήν περιγραφή τού Λάμπρου. Σχετικά μέ τήν ημέρα μνήμης τής όσίας, βλ. Eleonora KOUNTOURA-GALAKE, 29 May 1453: The Fall of Constantinople and the Memory of the Enigmatic St Theodosia: A Strange Coincidence, στο Congreso International Constantinopla 550 Anos desde su calda (Granada 4-6 de diciembre de 2003), ύπό έκδοση. 70. Η. DELEHAYE, Synaxarium Ecclesiae Constantinopolitanae(=Propylaeum ad Acta Sanctorum mensis Novembris), Βρυξέλλες 1902, Βλ. C. MANGO, The Brazen House: A Study of the Vestibule of the Imperial Palace of Constantinople, Κοπεγχάγη 1959, 118. Πβ. επίσης R CORMACK, Women and Icons, and

13 390 ΕΛΕΩΝΟΡΑ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ-ΓΑΛΑΚΗ γητών, πού επισκέφθηκαν τήν Κωνσταντινούπολη από τον 13ο αιώνα καί εξής καί προσκύνησαν τό σκήνωμα της, καί ή εικονογραφία της, πού αναπτύχθηκε τήν Ίδια εποχή, υποδεικνύουν οτι ή λατρεία της γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση στή Βασιλεύουσα 71 κατά τήν Παλαιολόγεια εποχή. Ή όσία Θεοδοσία τής Χάλκης Πύλης υποκατέστη σε τήν όμωνυμή της μάρτυρα άπό τήν Καισαρεία καί άπό τον 14ο αιώνα συμπεριελήφθη στην ομάδα όμολογητών τής ορθής πίστης πού παρίστανται σέ εικόνες αφιερω 72 μένες στο «Θρίαμβο τής 'Ορθοδοξίας». Ά ς σημειωθεί οτι, εκτός άπό τό Σταυράκιο, τοΰ οποίου τό έργο είχε μεγάλη απήχηση, εφόσον σώζεται σέ 19 χειρόγραφα, εγκω μιαστικό λόγο προς τιμήν τής Θεοδοσίας συνέταξε στίς αρχές του 14ου αϊ. ό Κων σταντίνος Άκροπολίτης73, ό όποιος είχε σθεναρά αντισταθεί στην Ένωση τών 'Εκκλησιών. Μολονότι κείμενα μέ άντιλατινικό περιεχόμενο συντάσσονταν όχι μόνο μεταξύ τού 1274 καί τού 1282, οπότε ό Ανδρόνικος Β' ακύρωσε τήν Ένωση τών Εκκλη σιών, άλλα καί σέ όλη τή διάρκεια του 14ου αϊώνα, «ή συγγραφή αγιολογικών κειμέ νων αυτή τήν εποχή είναι σχεδόν αποκλειστικά έργο λογίων, ένθερμων ορθοδόξων καί άνθενωτικών»74. Στο πλαίσιο αυτό, τό εγκώμιο τής Θεοδοσίας άπό τό Σταυράκιο μπορεί να ενταχθεί στο κλίμα λατρείας τής όσίας ώς συμβόλου ορθοδοξίας. 'Εξάλ λου, τό αγιολογικό θέμα ανασύρει τήν ατμόσφαιρα τής Εικονομαχίας πού, προσαρ μοσμένη στίς συνθήκες διαμάχης μεταξύ τών ενωτικών καί τών άνθενωτικών, χαρακτηρίζει καί άλλα κείμενα πού κυκλοφόρησαν ανώνυμα κατά τή βασιλεία τοΰ Μιχαήλ Η' 7 5. Women in Icons, στο Liz JAMES (έκδ.), Women. Men and Eunuchs gender in Byzantium, Λονδίνο-Νέα 'Υόρκη 1997, 25 κ.έ. 71. Για τους περιηγητές, βλ. G. P. MAJESKA, Russian Travelers to Constantinople in the Fourteenth and Fifteenth Centuries, Ουάσιγκτον 1984, Για τίς απεικονίσεις τής Θεοδοσίας, βλ. Doula MOURIKI, Portraits of St Theodosia in Five Sinai Icons, στο Θυμίαμα στη μνήμη της Λασκαρίνας Μπούρα, 'Αθήνα 1994, καί Χρυσάνθη ΜΠΑΛΤΟΠΑΝΝΗ, Εικόνα της αγίας Θεοδοσίας της Κωνσταντινουπολίτισσας στη Νάξο, ΔΧΑΕ 22, 2001, MOURIKI, Portraits of St Theodosia, Λόγος εις τήν άγίαν όσιομάρτυρα Θεοδοσία (BHG 1774), PG 140, 893C-936B. 74. Alice-Mary TALBOT, Old Wine in New Bottles: The Rewriting of Saints' Lives in the Palaeologan Period, στο S. CuRCic - Doula MOURIKI (έκδ.), The Twilight of Byzantium: Aspects of Cultural and Religious History in the Late Byzantine Empire (Papers from the Colloquium Held at Princeton University 8-9 May 1989), Princeton, New Jersey 1991, Βλ. S. LILLA, Un opuscolo polemico anonimo contro il Patriarca Becco di Costantinopoli ( ), Byzantion 40, 1970, Βλ. επίσης καί Eleonora KOUNTOURA-GALAKE, Constantine V Kopronymos or Michael VIII Palaiologos the New Constantine? The Anonymous Encomium of Saint Theodosia,

14 ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΑΚΙΟΣ 391 Οί διαθέσιμες μαρτυρίες δέν επαρκούν ώστε να υποστηριχθεί μέ βεβαιότητα ότι ό Σταυράκιος είχε αποδοκιμάσει δημόσια τήν αυτοκρατορική εκκλησιαστική πολιτική καί οτι αυτός ήταν ό λόγος πού τον οδήγησε στή Θεσσαλονίκη. Ή πόλη βρισκόταν, βέβαια, υπό τήν πνευματική εποπτεία τού Αγίου "Ορους καί ή μητρόπολη λειτούργη σε ώς πόλος συσπείρωσης λογίων76. Στην Κωνσταντινούπολη, αντίθετα, κυριαρχούσε ατμόσφαιρα διωγμών, όπως συνάγεται από τα γραφόμενα τού Γεωργίου-Γρηγορίου Β' Κυπρίου, αλλά καί τού Γεωργίου Παχυμέρη. Παρά τήν αμφιλεγόμενη αρχικά στάση του στο ζήτημα τής Ένωσης τών Εκκλη σιών, ό Κύπριος θεωρείται άνθενωτικός77. Ό Ίδιος, ωστόσο, απέφευγε να εκφρασθεί ευθέως για τήν καινοτομίαν περί τα δόγματα18 καί προτιμούσε να διατυπώνει τίς από ψεις του έμμεσα, μέ ρητορικούς τρόπους79. Όπως, όμως, ό Ίδιος ομολογεί στην Αυτο βιογραφία του, κατά τήν περίοδο τής μεγάλης αναταραχής στή Βασιλεύουσα κυριαρ χούσε φόβος ακόμη καί για τήν Ίδια τή ζωή: οί περί τό ζήν άπεϊρξαν φόβοι ους αύτω τε καί πολλοίς έτέροις ή περί τα δόγματα καινοτομία καί ή τής εκκλησίας επέστησε ζάλη80. 'Ιδιαίτερα χαρακτηριστική είναι ή σκηνή φόβου μέχρι θανάτου στην περίπτω- Σύμμεικτα 15, 2002, 193, όπου διατυπώθηκε αρχικά ή άποψη για τήν αναβίωση τού κλίματος της εικονομα χίας στα χρόνια του πρώτου Παλαιολόγου αυτοκράτορα ώς έμμεση αναφορά στή διαμάχη μεταξύ τών ενω τικών καί τών άνθενωτικών. Για τό είκονομαχικό λεξιλόγιο καί τίς είκονομαχικές αναπαραστάσεις πού χρησιμοποιήθηκαν άπό τους Άνθενωτικούς, βλ. επίσης Ή. ΑΝΑΓΝΩΣΤΆΚΗΣ, Από την εικόνα της μοναχής Ευφροσύνης στον Βίο των οσίων του Μεγάλου Σπηλαίου: Η ιστορία μιας κατασκευής, στο Ο στην Πελοπόννησο 4ος-15ος Μοναχισμός αι. [ΕΙΕ/ΙΒΕ Διεθνή Συμπόσια 14], Αθήνα 2004, καί ειδικά Πβ. Β. ΚΑΤΣΑΡΌΣ, Γράμματα και πνευματική ζωή στη Βυζαντινή Θεσσαλονίκη, στο Ι. Κ. ΧΑΣΙΩΤΗΣ (έπιμ.), Τοίς άγαθοίς Εκπαίδευση βασιλεύουσα και Πνευματική Θεσσαλονίκη: Ιστορία και Πολιτισμός, Β': Τοπογραφία και Τέχνη, Ζωή, Θεσσαλονίκη 1997, , δ π ο υ σημειώνεται οτι κατά τό δεύτερο μισό του 13ου αιώνα αναπτύσσονται δ ύ ο παράλληλες πνευματικές τάσεις στή Θεσσαλονίκη, μία θρησκευτική, πού εκφράζεται μέ τήν αγιολογία καί τήν ύμνογραφία, καί μία κοσμική, πού ασχολείται μέ τήν κλασική αρχαιότητα. Ό ϊδιος κατατάσσει τό Σταυράκιο στους «ελάσσονες δημιουργούς». 77. ΠΑΧΥΜΕΡΗΣ, VII.14: III Τό εγκώμιο άλλωστε πού αφιέρωσε στον Μιχαήλ Η ' χ ρ ο ν ο λ ο γείται πρίν άπό τή Σ ύ ν ο δ ο τής Λυών. Βλ. C. Ν. CONSTANTINIDES, Byzantine Scholars and the Union of Lyons (1274), στο R. BEATON - Charlotte ROUECHÉ (έκδ.), The Making of Byzantine History. Studies dedicated to Donald M. Nicol, Λονδίνο 1991, Αυτοβιογραφία, Crisis in Byzantium Για τή στάση τού Κυπρίου στην ενωτική πολιτική, βλ. επίσης Α. PAPADAKIS, The Filioque Controversy in the Patriarchate of Gregory II of Cyprus ( ), Νέα 'Υόρκη 1983, LAIOU, Correspondence of Gregorios Kyprios, Αυτοβιογραφία, 187. Πβ. επίσης KOUNTOURA-GALAKE, The Anonymous Encomium of Saint Theodosia,

15 392 ΕΛΕΩΝΟΡΑ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ-ΓΑΛΑΚΗ ση τοΰ Θεοδώρου Κότυος, όπως τήν περιγράφει ό Παχυμέρης81, τήν εποχή πού οί διωγμοί στην Κωνσταντινούπολη είχαν λάβει δραματική έκταση82. Οί φόβοι αυτοί εμπόδισαν τό Γεώργιο Κύπριο, όπως πιθανώς καί άλλους συγχρόνους του, να εκφρά ζουν ελεύθερα καί απερίφραστα τίς απόψεις τους. Σέ επιστολή του προς τό Σταυράκιο, ό Κύπριος αποκαλεί τό φίλο του «σοφόν τε αμα καί ευλαβή»83, υπονοώντας ενδεχομένως τή θέση πού είχε λάβει ό Σταυράκιος για τό ζήτημα τής Ένωσης. Σέ άλλη επιστολή προς τό Σταυράκιο, ό Κύπριος επισυνάπτει αντίγραφα αυτοκρατορικών αποφάσεων, πού αφορούσαν «δικαιώματα» πού ό Σταυρά κιος είχε άπωλέσει, επειδή ό αυτοκράτορας δέν είχε ανανεώσει τήν ισχύ τους: Τά πρα κτικά καί υμέτερα δικαιώματα άπερρυηκότα τω χρόνω, καί ην εΐχεν ίσχύν όποβεβληκότα, κατελίπετε μέν ύμεΐς, Ίνα πρόβας έν αύτοΐς θείος βασιλικός ορισμός τήν πάλαι αύτόίς έπανασώσηται δύναμιν, και οίον έμβια τό δεύτερον καταστήση. Προέβη δέ ουδαμώς ουδέ κατέστησεν^4. Ά π ό τήν Ίδια επιστολή αναδεικνύεται μέ σαφήνεια τό κλίμα απελπισίας καί φόβου στή Βασιλεύουσα: ζω καί εγώ' εί δέ έρώ, οτι καλώς, τής συνήθειας χάριν έρώ, ου τής αληθείας. Ή ατμόσφαιρα απασχολεί τον Κύπριο καί σέ άλλη επιστολή, όπου εξηγεί στο Σταυράκιο ότι είχε σταματήσει να τού γράφει εξαιτίας της «βαρύτητας τού καιροΰ» (ore καί τα προς αλλήλους ημάς (ήμϊν κατά Treu) άνομίλητα εμενεν, εϊκοντα καί αυτά τη βαρύτητι τού καιρού), ένώ μόλις παραμερίσθηκε τό «έμπόδιον» άρχισε καί πάλι ή ακώλυτη αλληλογραφία: οπού γε τό έμπόδιον ούχ οίον καί λανθάνειν εστίν; αλλ ' επειδή περ εκείνο, ο, τι περ ( οτι ποτέ κατά Treu) άρα καί ην, εκποδών έγένετο νεύσει Θεού, πάροδος δέ ήδη τοίς ήμετέροις γράμμασιν άκωλύτοις μεθ' ότουούν (sic) ήκειν προς σε 85. Ά π ό τό απόσπασμα διαφαίνεται ότι οί συντάκτες τών επιστολών ήταν ιδιαίτερα προσεκτικοί στή γραπτή διατύπωση τών απόψεων τους, Ίσως επειδή ασκούνταν έλεγχος τής αλληλογραφίας. Μέ τήν έκφραση, έξαλλου, rò 81. ΠΑΧΥΜΈΡΗΣ, VI.24: II : ό δ' ούκ εφθη δεθείς καί τώ φόβω διαπεφώνηκε καί, φόρτος ελε εινός αρθείς, πολλών βλεπόντων, τη γη παρεδίδοτο. Βλ. καί Εύδ. Θ. ΤΣΟΛΑΚΗΣ, Ό 'Ιωάννης "Αγγελος Δού κας καί ή οικογένεια του, Βυζαντινά 17, 1994, τά δ' έκείνω τότε πραττόμενα δακρύοις μάλλον ή μελανί γράφειν ην άξιον. ΠΑΧΥΜΈΡΗΣ, VI.24: ' Στ. ΛΑΜΠΑΚΗΣ, Γεώργιος Παχυμέρης: Πρωτέκδικος καί Δικαιοφύλαξ. Εισαγωγικό Δοκίμιο [ΕΙΕ/ΙΒΕ Μονογραφίες 4], Αθήνα 2004, 'Επιστολή 11 (TREU), 101 = 'Επιστολή 106, Έκκλ. Φάρος 3, 1909, 'Επιστολή 1 (TREU), 94 = 'Επιστολή 14, Έκκλ Φάρος 1, 1908, 419. 'Από τήν επιστολή προκύπτει ή ενασχόληση τού Κυπρίου μέ τίς υποθέσεις τού Σταυρακίου στην Κωνστντινούπολη. Για άλλες περιπτώ σεις μεσολάβησης τού Κυπρίου στον αυτοκράτορα για υποθέσεις τρίτων, βλ. LAIOU, Correspondence of Gregorios Kyprios, 'Επιστολή 7 (TREU), 98 = 'Επιστολή 76, Έκκλ. Φάρος 3, 1909, 14.

16 ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΑΚΙΟΣ 393 έμπόδιον... εκποδών έγένετο ό Κύπριος υπαινίσσεται, κατά τήν άποψη μου, τό θάνα το τοΰ Μιχαήλ Η' ή επιστολή αυτή, επομένως, θα μπορούσε να χρονολογηθεί μετά τό θάνατο του αυτοκράτορα στίς 11 Δεκεμβρίου Ή στάση τοΰ Σταυρακίου στο ζήτημα τής ένωσης τών 'Εκκλησιών είναι δυνατόν να ανιχνευθεί στα έργα του, όπου ή συνεχής αναφορά στο Τριαδικό σχήμα παραπέ μπει στίς συζητήσεις περί έκπορεύσεως τοΰ Αγίου Πνεύματος. Στο Στιχηρόν ό Σταυράκιος αναφέρεται στή χάρη τής Τριαδικής θεότητας ή άμπε λος ή κυπρίζουσα ταίς διαφόροις τού πνεύματος χάρισι...τον γαρ θεάνθρωπον Λόγον τοΰ πανυψίστου πατρός ώς εκείνου γνήσιος δούλος 8 6. Τό θέμα επανέρχεται στο Λόγο για τον άγιο Δημήτριο: Έχομεν ιδού τονμέγαν σέ Θεού Στρατάρχην, Δημήτριε,... καί Λούπον καί Νέστορα, τους γνησιωτάτους σοι καί συμμάρτυρας... Καί μή άποκάμοπε οί τρεις τής Τριάδος υπέρμαχοι, ή τρίπλομος μαρτυρική σφενδόνη Χριστού, τους καθ' ημών τριστάτας, νοούμενους άμα καί αισθητούς, βάλλοντες λιθοβολίαις τού Πνεύμα τος87. Κλείνοντας τό Λόγο του, συνοψίζει τίς απόψεις του για τήν ενιαία Τριαδική θεότητα: ε/ç δόξαν καί αϊνεσιν Πατρός, ΥΊοϋ καί 'Αγίου Πνεύματος, τής μιας Θεότητος καί Κυριότητος και Δυνάμεως88. Τό ανέκδοτο ακόμα έργο του για τήν όσία Θεοδοσία υμνεί τήν 'Ορθοδοξία, ένώ παράλληλα επαναλαμβάνονται οί θέσεις για τήν Τριαδική θεότητα. Αναφέρει χαρα κτηριστικά: ώς έπί πτερύγων ανέμων τής αύρας τού θείου πνεύματος ή μεγάλη τφ μαρ τυρία) τοις ούρανοίς άνεπέτασεν ( Ιβήρων 592, φ. 70r) rò κληροδότημα τού μονογε νούς υίού τοΰ Θεού, ο τω οίκείω περιεποιήσατο αΐματι ( Ιβήρων 592, φφ. 71 v -72 r ). Ά π ό τίς ενδείξεις αυτές καί τίς αναφορές στή μοναδική θέση τής 'Ορθοδοξίας ώς προς τό δόγμα καί τό σωτηριολογικό της μήνυμα89, είναι δυνατόν να υποθέσουμε ευλόγα ότι ό Σταυράκιος συμπαρατάχθηκε μέ άλλους άνθενωτικούς λογίους στή μεί ζονα εκκλησιαστική καί θεολογική διαμάχη τής εποχής. Συνοψίζοντας τά όσα λέχθηκαν φαίνεται ότι ό λόγιος καί ανώτερος εκκλησια στικός αξιωματούχος τής μητρόπολης Θεσσαλονίκης 'Ιωάννης Σταυράκιος είχε μαθη- 86. ΣΤΑΥΡΆΚΙΟΣ, Στιχηρόν, 494, στ. 6-7, ΣΤΑΥΡΆΚΙΟΣ, Λόγος εις τά θαύματα άγίον Δημητρίου, "Ο.π., φ. 69 ν ': ορθοδοξίας στήλη, φ. 721": ην δτε καί ταίς νεφώσεσι τών σκοτεινότατων αιρέσεων τό τής αληθείας φέγγος ταίς τού ορθού τών δογμάτων λαμπρότησι φαιδρυνόμενον, φ. 72 ν : Τήν έπηγγελμένην δέ κληροδοτείται ό περιούσιος καί θείος λαός τήν τών δογμάτων ορθότητα, φημί, καί άκρίβειαν, ώς πάλιν ζώντος Θεού. Ό συμβολικός δεσμός τής όσίας Θεοδοσίας μέ τήν 'Ορθοδοξία βρίσκει τήν απόλυτη έκφρα ση του στή γνωστή εικόνα μέ τον Θρίαμβο τής 'Ορθοδοξίας, τού δεύτερου μισού του 14ου αιώνα, πού βρί σκεται στο Βρετανικό Μουσείο βλ. MOURIKI, Portraits of St Theodosia, 218 καί σημ. 32.

17 394 ΕΛΕΩΝΟΡΑ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ-ΓΑΛΑΚΗ τεύσει στο κλίμα τής σχολής τού Γεωργίου Άκροπολίτη, Ίσως καί στο αντίστοιχο του Μανουήλ Μάξιμου Όλόβωλου. Ά π ό τήν εποχή τών σπουδών του συνδέθηκε μέ δεσμούς φιλίας μέ τό Γεώργιο-Γρηγόριο Β' τον Κύπριο οί επιστολές τού τελευταίου αποτελούν πηγή πληροφοριών για τό χαρτοφύλακα τής Θεσσαλονίκης, όπως επίσης αποτυπώνουν τό δυσάρεστο κλίμα στην πρωτεύουσα τήν εποχή τής διαμάχης μεταξύ τών ενωτικών καί τών άνθενωτικών. Τό κλίμα αυτό ό 'Ιωάννης Σταυράκιος τό γνώρι σε καί τό έζησε άπό κοντά, γιατί ό Κύπριος τό μνημονεύει στίς επιστολές του. Ή λογοκρισία καί ό αυστηρός έλεγχος τών γραπτών κειμένων στην Κωνσταντινούπολη αναμφίβολα οδήγησαν πολλούς στή φυγή. Γύρω στο 1280, τήν εποχή πού ό ιστο ρικός «προτιμά να τήν περιγράψει μέ δάκρυα καί όχι μέ μελάνι»90, Ίσως καί λίγο νωρί τερα, ό Σταυράκιος καταφεύγει στή Θεσσαλονίκη, ή μητρόπολη τής οποίας λειτούρ γησε ώς πόλος συσπείρωσης λογίων. Ή γενικότερη στάση τοΰ Σταυρακίου, οϊ συνε χείς αναφορές στην ενιαία Τριαδική θεότητα καί στή μοναδική θέση τής 'Ορθοδοξίας, όπως καί τό έργο του για τήν όσία Θεοδοσία υποδηλώνουν οτι συμπαρατάχθηκε μέ τους άνθενωτικούς λογίους τής εποχής ΠΑΧΥΜΈΡΗΣ, VI.24: 'Οφείλω καί άπό τή θέση αυτή να ευχαριστήσω τους ανώνυμους κριτές πού διάβασαν καί βελτίω σαν τήν εργασία μου. Powered by TCPDF (

ΕΛΕΩΝΟΡΑ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ-ΓΑΛΑΚΗ ΙΩΆΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΑΚΙΟΣ: ΕΝΑΣ ΛΌΓΙΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ ΤΗΣ ΠΡΏΙΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΕΙΑΣ ΕΠΟΧΉΣ

ΕΛΕΩΝΟΡΑ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ-ΓΑΛΑΚΗ ΙΩΆΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΑΚΙΟΣ: ΕΝΑΣ ΛΌΓΙΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ ΤΗΣ ΠΡΏΙΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΕΙΑΣ ΕΠΟΧΉΣ ΕΛΕΩΝΟΡΑ ΚΟΥΝΤΟΥΡΑ-ΓΑΛΑΚΗ ΙΩΆΝΝΗΣ ΣΤΑΥΡΑΚΙΟΣ: ΕΝΑΣ ΛΌΓΙΟΣ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΊΚΗ ΤΗΣ ΠΡΏΙΜΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΕΙΑΣ ΕΠΟΧΉΣ 'Ρήτορας δέ αγαθούς, η τους Πλάτωνος και 'Αριστοτέλους εταίρους, τίς ούτω πασών εκάστοτε τίκτει,

Διαβάστε περισσότερα

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης.

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οι Άγιοι της. Ενότητα 5: Άγιοι Αρχιεπίσκοποι της Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Τα αυτοκρατορικά εγκώμια στην παλαιολόγεια περίοδο

Τα αυτοκρατορικά εγκώμια στην παλαιολόγεια περίοδο Τα αυτοκρατορικά εγκώμια στην παλαιολόγεια περίοδο Οι προϋποθέσεις για την άνθηση του είδους Οι εκπρόσωποι Οι περιστάσεις συγγραφής και εκφώνησης Η παράδοση των κειμένων Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Το είδος του αυτοκρατορικού

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Ενότητα 3: Βυζαντινή Επιστολογραφία: είδη - χαρακτηριστικά. Συνέσιος ο Κυρηναίος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές θα έρθουν

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Ενότητα 2-Δ Α6: Οι θεολόγοι του 13ου αιώνα Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Αγιολογία - Εορτολογία

Αγιολογία - Εορτολογία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 5: Ιστορική επισκόπηση της αγιολογικής γραµµατείας: Β (8 ος -15 ος αἰώνας) Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 11: 13ος - μέσα 15ου αι.: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Γεώργιος Ακροπολίτης: Βίος και Έργο.

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 11: 13ος - μέσα 15ου αι.: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Γεώργιος Ακροπολίτης: Βίος και Έργο. Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 11: 13ος - μέσα 15ου αι.: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Γεώργιος Ακροπολίτης: Βίος και Έργο. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι

Διαβάστε περισσότερα

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης.

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οι Άγιοι της. Ενότητα 1: Θεσσαλονίκη: Ιστορικά και Πολιτισµικά Χαρακτηριστικά Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Ενότητα 6: Ιστορικό Πλαίσιο 8ου-9ου αιώνα: Σκοτεινοί αιώνες-εικονομαχία. Θεοφάνης: Βίος και Έργο. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές θα

Διαβάστε περισσότερα

Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος. Διδ. Εν. 14

Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος. Διδ. Εν. 14 Ο Τριαδικός Θεός: οι γιορτές της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος Διδ. Εν. 14 Σαράντα ημέρες μετά το Πάσχα η Εκκλησία μας γιορτάζει την Ανάληψη του Κυρίου στους ουρανούς Με την Ανάληψη, επισφραγίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Πατέρες και Οικουµενικοί Διδάσκαλοι. Πατρολογία Ι (Υ102) Διδάσκων: Συμεών Πασχαλίδης

Πατέρες και Οικουµενικοί Διδάσκαλοι. Πατρολογία Ι (Υ102) Διδάσκων: Συμεών Πασχαλίδης Πατέρες και Οικουµενικοί Διδάσκαλοι ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΣΥΜΕΩΝ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗ Πατρολογία Ι (Υ102) Διδάσκων: Συμεών Πασχαλίδης 1 ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΣΥΜΕΩΝ ΠΑΣΧΑΛΙΔΗ Οι Πατέρες των πρώτων αιώνων Ποιοι ονοµάζονταν

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία στην Σχολική Εορτή των Τριών Ιεραρχών Γυμνάσιο Ξυλοφάγου

Ομιλία στην Σχολική Εορτή των Τριών Ιεραρχών Γυμνάσιο Ξυλοφάγου Ομιλία στην Σχολική Εορτή των Τριών Ιεραρχών Γυμνάσιο Ξυλοφάγου Ήταν γύρω στον 11 ου αι. στα χρόνια του Αλέξιου Κομνηνού όταν στην Κωνσταντινούπολη ξέσπασε με νέα διαμάχη. Άνθρωποι των γραμμάτων και μη,

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πατέρας Αβραάμ Μάθημα Ένα Η ζωή του Αβραάμ: Δομή και Περιεχόμενο. Οδηγός μελέτης

Ο Πατέρας Αβραάμ Μάθημα Ένα Η ζωή του Αβραάμ: Δομή και Περιεχόμενο. Οδηγός μελέτης Ο Πατέρας Αβραάμ Μάθημα Ένα Η ζωή του Αβραάμ: Δομή και Περιεχόμενο Οδηγός μελέτης Περιεχόμενα Περίγραμμα Ένα περίγραμμα του μαθήματος, Σημειώσεις Το περίγραμμα το μαθήματος; με αποσπάσματα και περιλήψεις

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Ενότητα 4: Ιστορικό πλαίσιο 6 ου αιώνα. Βυζαντινή Ιστοριογραφία: είδη - χαρακτηριστικά. Προκόπιος και Μαλάλας: Βίος και Έργο. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί

Διαβάστε περισσότερα

Η μεταβατική εποχή : Οι έριδες για το ζήτημα. των εικόνων (εικονομαχία)

Η μεταβατική εποχή : Οι έριδες για το ζήτημα. των εικόνων (εικονομαχία) Η μεταβατική εποχή : Οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων (εικονομαχία) ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑ Πνευματική κίνηση εμφανίστηκε στο Βυζάντιο στα μέσα του 9 ου αι. Είναι σύμφωνη με τις παραδόσεις της Ορθοδοξίας ή όχι

Διαβάστε περισσότερα

Α ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΣΑΚΕΙΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΛΕΜΜΥΔΗΣ. Εργασία 8

Α ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΣΑΚΕΙΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΛΕΜΜΥΔΗΣ. Εργασία 8 Α ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΣΑΚΕΙΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΛΕΜΜΥΔΗΣ Εργασία 8 ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ ΑΓΝΗΣ ΒΟΥΡΤΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. ΤΑΞΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή -Ν.Βλεμμύδης -Έργο -Θεολογικό

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ Ο ΘΕΙΟΣ ΕΡΩΤΑΣ

ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ Ο ΘΕΙΟΣ ΕΡΩΤΑΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΦΩΤΟΔΟΤΕΣ» - Κορυδαλλών 10 Κάντζα Αττικής 153 51 Phone: 210 6658 551 - Email: fotodotes@yahoo.gr ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ Ο ΘΕΙΟΣ ΕΡΩΤΑΣ Συγγραφέας: Παπαδημητρακόπουλος Κωνσταντίνος Κωδικός προϊόντος: 00403

Διαβάστε περισσότερα

Το ιστορικό πλαίσιο της παλαμικής διδασκαλίας: ο βίος του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά

Το ιστορικό πλαίσιο της παλαμικής διδασκαλίας: ο βίος του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά 19 Νοεμβρίου 2018 Το ιστορικό πλαίσιο της παλαμικής διδασκαλίας: ο βίος του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά Θρησκεία / Πατερική Θεολογία Alexander Milenkovits, Θεολόγος 1. Βίος του Αγίου Γρηγορίου Παλαμά Ο Άγιος

Διαβάστε περισσότερα

Μητρ. Βελγίου: «Αναμένοντες τον Πατριάρχη του Γένους»

Μητρ. Βελγίου: «Αναμένοντες τον Πατριάρχη του Γένους» 27/09/2019 Μητρ. Βελγίου: «Αναμένοντες τον Πατριάρχη Γένους» Οικουμενικό Πατριαρχείο / Μητροπόλεις Οικουμενικού Θρόνου Το έτος 2019, με συμπλήρωση πενήντα ετών από ίδρυση Ιεράς Μητροπόλεως Βελγίου, Εξαρχίας

Διαβάστε περισσότερα

3 ο Δημοτικό Σχολείο Βροντάδου Χίου Οι Τρεις Ιεράρχες, η ζωή και το έργο τους. Χίος, 29 Ιανουαρίου 2016 Εκπαιδευτικός: Κωσταρή Αντωνία

3 ο Δημοτικό Σχολείο Βροντάδου Χίου Οι Τρεις Ιεράρχες, η ζωή και το έργο τους. Χίος, 29 Ιανουαρίου 2016 Εκπαιδευτικός: Κωσταρή Αντωνία 3 ο Δημοτικό Σχολείο Βροντάδου Χίου Οι Τρεις Ιεράρχες, η ζωή και το έργο τους Χίος, 29 Ιανουαρίου 2016 Εκπαιδευτικός: Κωσταρή Αντωνία Εισαγωγή Και οι τρεις γεννήθηκαν τον 4ο αιώνα μ.χ., στα Βυζαντινά Χρόνια.

Διαβάστε περισσότερα

www.kalymnikifilia.gr

www.kalymnikifilia.gr Η επιρροή του ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής γλώσσας στη διαμόρφωση του ρωσικού εκπαιδευτικού συστήματος (το παράδειγμα των Εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Μόσχας) ΒΑΝΤΙΜ ΓΙΑΡΟΒΟÏ Kαθηγητής μουσικής

Διαβάστε περισσότερα

Ολοι είμαστε αδέλφια

Ολοι είμαστε αδέλφια ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Θρησκευτικά Γ Δημοτικού (Μέρος Α ) Ολοι είμαστε αδέλφια ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Θρησκευτικά Γ Δημοτικού Ολοι είμαστε αδέλφια (Μέρος A )

Διαβάστε περισσότερα

Απονομή Οφφικίου από τον Μητρ. Κωνσταντίας

Απονομή Οφφικίου από τον Μητρ. Κωνσταντίας 04/12/2018 Απονομή Οφφικίου από τον Μητρ. Κωνσταντίας Αυτοκέφαλες Εκκλησίες / Εκκλησία της Κύπρου Με τον εόρτιο Πανηγυρικό Αρχιερατικό Εσπερινό χοροστατούντος Πανιερωτά Μητροπολίτη Κωνσταντίας και Αμμοχώσ

Διαβάστε περισσότερα

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ ΓΙΑΤΙ ΕΡΧΟΜΑΣΤΕ ΣΤΟ ΣXOΛEIO; ΓΙΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ!!! Ο Μιχαήλ Γ (842-867) ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας της δυναστείας του Αμορίου. Όταν

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 2: Βυζαντινή Ιστοριογραφία: κείμενα, συγγραφείς, στόχοι και συγγραφικές αρχές.

Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 2: Βυζαντινή Ιστοριογραφία: κείμενα, συγγραφείς, στόχοι και συγγραφικές αρχές. Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 2: Βυζαντινή Ιστοριογραφία: κείμενα, συγγραφείς, στόχοι και συγγραφικές αρχές. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Μια πρώτη επαφή με τη

Διαβάστε περισσότερα

Πανήγυρη Αγίου Γεωργίου 2016

Πανήγυρη Αγίου Γεωργίου 2016 1 Πανήγυρη Αγίου Γεωργίου 2016 Αγαπητοί μου Αδελφοί, λίγες ημέρες μετά από τη λαμπρή πανήγυρη της Ανάστασης του Κυρίου, πλημμυρισμένοι από πνευματική χαρά εορτάζουμε σήμερα τον Μεγαλομάρτυρα Άγιο Γεώργιο,

Διαβάστε περισσότερα

β. εκφράζουν αλήθειες για τον Χριστό, τη Θεοτόκο, την Αγία Τριάδα, τους αγίους

β. εκφράζουν αλήθειες για τον Χριστό, τη Θεοτόκο, την Αγία Τριάδα, τους αγίους ΜΑΘΗΜΑ 30 Ο 31 Ο ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗ ΛΑΤΡΕΙΑ Να συμπληρώσετε την πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε με συντομία την επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ:

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ: ΜΑΘΗΜΑ 18 Ο ΟΙ ΑΓΙΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ: 1. Η αποκατάσταση της προσκύνησης των εικόνων

Διαβάστε περισσότερα

Πατρ τ ιάρχης Αλ εξα εξ νδρείας ένας από τους πέντε μεγάλους Πατέρες της Ανατολικής Εκκλησίας

Πατρ τ ιάρχης Αλ εξα εξ νδρείας ένας από τους πέντε μεγάλους Πατέρες της Ανατολικής Εκκλησίας Ο Μέγας Αθανάσιος: αγωνιστής της ορθής πίστης Πατριάρχης Αλεξανδρείας Πατριάρχης Αλεξανδρείας ένας από τους πέντε μεγάλους Πατέρες της Ανατολικής Εκκλησίας των πρώτων χριστιανικών αιώνων (Μέγας Αθανάσιος,

Διαβάστε περισσότερα

1. Η «Λειτουργία των πιστών» αφορά μόνο τους βαπτισμένους χριστιανούς. 4. Στη Θεία Λειτουργία οι πιστοί παρακαλούν τον Θεό να έχουν ειρηνικό θάνατο.

1. Η «Λειτουργία των πιστών» αφορά μόνο τους βαπτισμένους χριστιανούς. 4. Στη Θεία Λειτουργία οι πιστοί παρακαλούν τον Θεό να έχουν ειρηνικό θάνατο. ΜΑΘΗΜΑ 23 ο ΤΟ ΒΑΘΥΤΕΡΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να συμπληρώσετε την παρακάτω πρόταση επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις φράσεις α, β, γ, δ. Να τεκμηριώσετε

Διαβάστε περισσότερα

κάντε κλικ στη Τρίτη επιλογή : Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος

κάντε κλικ στη Τρίτη επιλογή : Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος ΤΑΞΗ Δ ΜΑΘΗΜΑ : ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Κύριλλος και Μεθόδιος : Ιεραπόστολοι στους σλαβικούς λαούς. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 1. Να αντιληφθούν οι μαθητές ότι μέσα από την ιεραποστολή του Κυρίλλου

Διαβάστε περισσότερα

Η εκπαίδευση στην αρχαιότητα και στο βυζάντιο

Η εκπαίδευση στην αρχαιότητα και στο βυζάντιο Η εκπαίδευση στην αρχαιότητα και στο βυζάντιο Κωνσταντίνος Λιάκος Β2 49 ο Γυμνάσιο Αθηνών 2011-2012 Η εκπαίδευση στην αρχαιότητα και στο βυζάντιο Πρωτοβάθμια εκπαίδευση Όπως και στον σύγχρονο κόσμο, έτσι

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Γι αυτό και εμείς, ενωμένοι με τους Αγγέλους και τους αγίους, διακηρύττουμε τη δόξα σου αναφωνώντας και λέγοντας (ψάλλοντας):

ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Γι αυτό και εμείς, ενωμένοι με τους Αγγέλους και τους αγίους, διακηρύττουμε τη δόξα σου αναφωνώντας και λέγοντας (ψάλλοντας): ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΝΑΦΟΡΑ 99. Παρ ότι η δεύτερη ευχή είναι συγκροτημένη με το προοίμιό της, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και με άλλα προοίμια, ιδιαίτερα με εκείνα που σε περίληψη περιγράφουν το Μυστήριο της Σωτηρίας,

Διαβάστε περισσότερα

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές

Διαβάστε περισσότερα

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή 32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή Η Θεσσαλονίκη, από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια, είναι η δεύτερη σημαντική πόλη της αυτοκρατορίας. Αναπτύσσει σπουδαία εμπορική, πνευματική και πολιτική κίνηση, την

Διαβάστε περισσότερα

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου.

1. Στα αποστολικά χρόνια, η Θεία Ευχαριστία γινόταν διαφορετικά από τον τρόπο που έγινε τη βραδιά του Μυστικού Δείπνου. ΜΑΘΗΜΑ 22 ο ΙΔΡΥΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ Θ.ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες, σύμφωνα με την ιστορία της αρχαίας Εκκλησίας, γράφοντας δίπλα στον αριθμό κάθε

Διαβάστε περισσότερα

Το Συνέδριο του Π.Σ.'Ε'. στον Άγιο Ανδρέα Αττικής, μέσα από συνεντεύξεις του πρεσβ. Πέτρου Χίρς

Το Συνέδριο του Π.Σ.'Ε'. στον Άγιο Ανδρέα Αττικής, μέσα από συνεντεύξεις του πρεσβ. Πέτρου Χίρς Το Συνέδριο του Π.Σ.'Ε'. στον Άγιο Ανδρέα Αττικής, μέσα από συνεντεύξεις του πρεσβ. Πέτρου Χίρς Date : Μαΐου 4, 2006 Ο π. Πέτρος Χιρς αμερικανός στην καταγωγή, πρώην προτεστάντης και νυν ορθόδοξος ιερεύς

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο.

ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ. Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο. 107. Ο Κύριος να είναι μαζί σας. Και με το πνεύμα σου. ΤΡΙΤΗ ΑΝΑΦΟΡΑ Ας υψώσουμε τις καρδιές μας. Είναι στραμμένες προς τον Κύριο. Ας ευχαριστήσουμε τον Κύριο τον Θεό μας. Άξιο και δίκαιο. Ακολουθεί το

Διαβάστε περισσότερα

Ντοκουμέντο: Ο Αρχιεπ. Αμερικής στον Γέροντα Εφραίμ της Αριζόνας. Δηλώνει στήριξη στα Μοναστήρια και ευγνωμοσύνη στον Γέροντα (ηχητικό)

Ντοκουμέντο: Ο Αρχιεπ. Αμερικής στον Γέροντα Εφραίμ της Αριζόνας. Δηλώνει στήριξη στα Μοναστήρια και ευγνωμοσύνη στον Γέροντα (ηχητικό) 13/08/2019 Ντοκουμέντο: Ο Αρχιεπ. Αμερικής στον Γέροντα Εφραίμ της Αριζόνας. Δηλώνει στήριξη στα Μοναστήρια και ευγνωμοσύνη στον Γέροντα (ηχητικό) Οικουμενικό Πατριαρχείο / Αρχιεπισκοπή Αμερικής / Επικαιρότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ 3 ΙΕΡΑΡΧΕΣ: Βασίλειος

ΟΙ 3 ΙΕΡΑΡΧΕΣ: Βασίλειος ΟΙ 3 ΙΕΡΑΡΧΕΣ: Βασίλειος ο Μέγας Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός Ιωάννης ο Χρυσόστομος Ποιοί ήταν; Πού έζησαν; Τί έκαναν; Δρ. Χρυσόστομος Παπασπύρου 30 Ιανουαρίου 2015 Βασίλειος ο Μέγας (330-379) Ο Βασίλειος ο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ Ν.ΣΕΡΡΩΝ.

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ Ν.ΣΕΡΡΩΝ. ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ Ν.ΣΕΡΡΩΝ. Ένα μοναδικό ταξίδι, οδοιπορικό στην ιστορία του πολιτισμού και της εκπαίδευσης των Ελλήνων, σχεδίασε

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΟΙΝΗ ΓΙΟΡΤΗ. Σκηνή 1 η

Η ΚΟΙΝΗ ΓΙΟΡΤΗ. Σκηνή 1 η ΠΡΟΣΩΠΑ Μέγας Βασίλειος Γρηγόριος ο Θεολόγος Ιωάννης ο Χρυσόστομος Μαυρόπους Ιωάννης Βασιλίτης 1 ος Βασιλίτης 2 ος Βασιλίτης 3 ος Γρηγορίτης 1 ος Γρηγορίτης 2 ος Γρηγορίτης 3 ος Ιωαννίτης 1 ος Ιωαννίτης

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕ 5. Ο Ευαγγελισμός της Μαρίας για τη γέννηση του Μεσσία

ΔΕ 5. Ο Ευαγγελισμός της Μαρίας για τη γέννηση του Μεσσία ΔΕ 5. Ο Ευαγγελισμός της Μαρίας για τη γέννηση του Μεσσία Ευαγγελισμός Ευαγγελισμός είναι η ανακοίνωση στην Παναγία της καλής είδησης ότι θα γεννήσει τον Μεσσία, αυτόν που υποσχέθηκε ο Θεός και περίμενε

Διαβάστε περισσότερα

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη. 1. Ο χώρος τέλεσης της χριστιανικής λατρείας ονομάστηκε ναός

Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη. 1. Ο χώρος τέλεσης της χριστιανικής λατρείας ονομάστηκε ναός ΜΑΘΗΜΑ 2 Ο ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ. 1. Ο χώρος τέλεσης

Διαβάστε περισσότερα

Μαρτυρίες για τη προσωπικότητα του Γέροντα Αιμιλιανού

Μαρτυρίες για τη προσωπικότητα του Γέροντα Αιμιλιανού 4 Ιουνίου 2019 Μαρτυρίες για τη προσωπικότητα του Γέροντα Αιμιλιανού Θρησκεία / Σύγχρονες Πνευματικές Μορφές Γέροντας Ελισαίος, Καθηγούμενος Ι.Μ. Σίμωνος Πέτρας Δεν είναι όμως οι δικές μας μαρτυρίες αλλά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Μαθητικό Συνέδριο Ιστορίας "Το Βυζάντιο ανάμεσα στην αρχαιότητα και τη σύγχρονη Ελλάδα" ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Η επίδραση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας στο Βυζαντινό Πολιτισμό Μαθητική Κοινότητα

Διαβάστε περισσότερα

5 Μαρτίου Το μυστήριο της ζωής. Θρησκεία / Θεολογία. Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς ( 1979)

5 Μαρτίου Το μυστήριο της ζωής. Θρησκεία / Θεολογία. Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς ( 1979) 5 Μαρτίου 2019 Το μυστήριο της ζωής Θρησκεία / Θεολογία Άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς ( 1979) Η ζωή πάνω στη γη έλκει την καταγωγή της από τον ουρανό η ζωή του ανθρώπου έλκει την καταγωγή της από τον Θεό. Τα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2012 ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 1. Ἡ Καινή Διαθήκη, Θεσσαλονίκη 2010. 2. Ἱερός Ναός ἁγίου Γεωργίου (Ροτόντα), Κατάθεση μαρτυρία, Θεσσαλονίκη

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης

Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης Εισαγωγή στην Κ.Δ. και ιστορία εποχής της Καινής Διαθήκης Μάθημα 6 : Σωτήριος Σ. Δεσπότης Θεολογική Σχολή Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας ΤΑ ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΙΙ (Λουκάς-Πράξεις) 2 Ευαγγέλιο = χαρμόσυνη αγγελία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑ 11 Ο Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, από τις αντίστοιχες φράσεις α, β,

Διαβάστε περισσότερα

Η θεολογική διδασκαλία της προς Εβραίους. Οι βασικές θέσεις και οι ιδιαιτερότητες της επιστολής σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία της Κ.Δ.

Η θεολογική διδασκαλία της προς Εβραίους. Οι βασικές θέσεις και οι ιδιαιτερότητες της επιστολής σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία της Κ.Δ. Η θεολογική διδασκαλία της προς Εβραίους Οι βασικές θέσεις και οι ιδιαιτερότητες της επιστολής σε σχέση με τα υπόλοιπα βιβλία της Κ.Δ. Διαπιστώσεις Α. Δεν εντοπίζονται άμεσοι φιλολογικοί δεσμοί με τους

Διαβάστε περισσότερα

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία Ποιά ηρωικά χαρακτηριστικά έχει η ηρωίδα κατά τη γνώμη σας; Κατά τη γνώμη μου και μόνο που χαρακτηρίζουμε την Ελισάβετ Μουτζάν Μαρτινέγκου ηρωίδα δείχνει ότι

Διαβάστε περισσότερα

Προοίμιο της ακμής του Βυζαντινού Κράτους. Κωνσταντίνος Χρήστος Πουρνάρας

Προοίμιο της ακμής του Βυζαντινού Κράτους. Κωνσταντίνος Χρήστος Πουρνάρας Προοίμιο της ακμής του Βυζαντινού Κράτους Κωνσταντίνος Χρήστος Πουρνάρας Βασιλεία Μιχαήλ Γ (842-867) Αισθητή πρόοδος: - στην παιδεία, - στην οικονομία, - σημαντικές στρατιωτικές επιτυχίες κατά των Αράβων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΧΟΛΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΒΥΦΦ198 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΛΑ ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Βυζαντινή Γραμματεία (11ος-15ος αι.). Ιστοριογραφία

Διαβάστε περισσότερα

Οι τρεις Ιεράρχες. 30 Ιανουαρίου

Οι τρεις Ιεράρχες. 30 Ιανουαρίου Οι τρεις Ιεράρχες 30 Ιανουαρίου Οι τρεις Ιεράρχες Ποίοι ήταν οι τρεις Ιεράρχες και γιατί τους τιμούμε; Με τον όρο Τρεις Ιεράρχες, αναφερόμαστε συνοπτικά στους τρεις επιφανείς Αγίους και θεολόγους, Βασίλειο

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Αδέλφια στο σχολείο

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ. Αδέλφια στο σχολείο ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ Αδέλφια στο σχολείο Οι συμμαθητές και οι συμμαθήτριές μου Οι μαθήτριες του Χριστού Κάποτε, μια γυναίκα, που ονομαζόταν Μάρθα, υποδέχτηκε στο σπίτι της τον Ιησού. Η Μάρθα, ήταν αδελφή του

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 1: Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ. Ενότητα 1: Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ. ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΗΘΙΚΗ Ενότητα 1: Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΗΘΙΚΗΣ ΜΑΡΙΑ Κ. ΚΑΡΑΜΠΕΛΙΑ Τμήμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Άγιο Πνεύμα και Πνευματικότητα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Άγιο Πνεύμα και Πνευματικότητα ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Άγιο Πνεύμα και Πνευματικότητα Όλοι λίγο πολύ έχουμε ακούσει τα λόγια: «Σε βαπτίζω στο όνομα του Πατρός, του Υιού και του Αγίου Πνεύματος» είτε έχουμε βαπτιστεί είτε όχι (δείτε Ματθ. 28/κη

Διαβάστε περισσότερα

Αγιολογία - Εορτολογία

Αγιολογία - Εορτολογία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 3: Τα αγιολογικά κείµενα. Ειδολογική - Τυπολογική κατάταξη: ΙΙ. Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Ο Τριαδικός Θεός: Η Τριαδικότητα και η Μοναδικότητα του Θεού

Ο Τριαδικός Θεός: Η Τριαδικότητα και η Μοναδικότητα του Θεού 12 Νοεμβρίου 2018 Ο Τριαδικός Θεός: Η Τριαδικότητα και η Μοναδικότητα του Θεού Θρησκεία / Θεολογία Βασίλειος Γκρίλλας, Θεολόγος, ΜΑ Θεολογίας Το βασικότερο δόγμα της Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι το Τριαδολογικό.

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική Γραμματεία Ι

Χριστιανική Γραμματεία Ι Χριστιανική Γραμματεία Ι Ενότητα 1-B A1-2: Περίοδος Δογματικής Ανασυγκρότησης (313-451) Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΚΒ ΠΑΥΛΕΙΑ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ 2400 έτη από τη γέννηση του Αριστοτέλη

ΚΒ ΠΑΥΛΕΙΑ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ 2400 έτη από τη γέννηση του Αριστοτέλη ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΒΕΡΟΙΑΣ ΝΑΟΥΣΗΣ & ΚΑΜΠΑΝΙΑΣ ΚΒ ΠΑΥΛΕΙΑ Ιούνιος 2016 ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΟΙ 2400 έτη από τη γέννηση του Αριστοτέλη ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ Σάββατο 28 Μαΐου Κυριακή 29 Μαΐου Μέγας Αρχιερατικός

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕ3. Η Καινή Διαθήκη Α: Τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων

ΔΕ3. Η Καινή Διαθήκη Α: Τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων ΔΕ3. Η Καινή Διαθήκη Α: Τα Ευαγγέλια και οι Πράξεις των Αποστόλων 1. Ποια είναι τα βιβλία της Καινής Διαθήκης 1. Ιστορικά Ευαγγέλια 1. κατά Ματθαίον 2. κατά Μάρκον 3. κατά Λουκάν 4. κατά Ιωάννην 5.Πράξεις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 1 of 5 14/4/2014 12:35 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 14-4-2014 Ερώτηση παρακίνησης: 1 Τα Χριστούγεννα η Εκκλησία γιορτάζει: τη Θεία Ενανθρώπηση τη Θεία Ευχαριστία τη Βάπτιση του Χριστού Ερώτηση παρακίνησης:

Διαβάστε περισσότερα

Αγία Παρασκευή: Μια γυναίκα αθλήτρια του Χριστού

Αγία Παρασκευή: Μια γυναίκα αθλήτρια του Χριστού 26 Ιουλίου 2012 Αγία Παρασκευή: Μια γυναίκα αθλήτρια του Χριστού Θρησκεία / Αγιολογία Στο αγιολόγιο της Εκκλησίας εκτός από άνδρες περιλαμβάνονται και γυναίκες, που διακρίθηκαν για τον ιεραποστολικό ζήλο,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ http://hallofpeople.com/gr/bio/aquinas.php ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ Ο μεγαλύτερος και σπουδαιότερος φιλόσοφος του δευτέρου μισού του Μεσαίωνα ήταν ο Θωμάς ο Ακινάτης, που έζησε από το 1225 ως το 1274. Υπήρξε ο σημαντικότερος

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Λογοτεχνία. Επιλογή Βιβλιογραφίας Μαρίνα Λουκάκη Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Φιλολογίας Τομέας Βυζαντινής Φιλολογίας και Λαογραφίας

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Λογοτεχνία. Επιλογή Βιβλιογραφίας Μαρίνα Λουκάκη Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Φιλολογίας Τομέας Βυζαντινής Φιλολογίας και Λαογραφίας Εισαγωγή στη Βυζαντινή Λογοτεχνία Επιλογή Βιβλιογραφίας Μαρίνα Λουκάκη Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα Φιλολογίας Τομέας Βυζαντινής Φιλολογίας και Λαογραφίας Ο κόσμος του Βυζαντίου G. Ostrogorsky, Ιστορία του Βυζαντινού

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 19-21, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ FAX: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ

ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 19-21, ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ FAX: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΑΓΙΑΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ 19-21, 105 56 ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ. 2103352364 FAX: 2103237654 www.iaath.gr, E-Mail: ipe.iaath@gmail.com ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ 5 Η ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική Γραμματεία

Χριστιανική Γραμματεία Χριστιανική Γραμματεία Ενότητα 1-B A2: Αρειανοί Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Διαχείρισης Εκκλησιαστικών Κειμηλίων Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Ο Μέγας Αθανάσιος: ανυποχώρητος αγωνιστής της ορθής πίστης.

Ο Μέγας Αθανάσιος: ανυποχώρητος αγωνιστής της ορθής πίστης. Ο Μέγας Αθανάσιος: ανυποχώρητος αγωνιστής της ορθής πίστης. Πατριάρχης Αλεξανδρείας ένας από τους πέντε μεγάλους Πατέρες της Ανατολικής Εκκλησίας των πρώτων χριστιανικών αιώνων (Μέγας Αθανάσιος, Γρηγόριος

Διαβάστε περισσότερα

Π α σα πνο η αι νε σα τω τον Κυ ρι. Π α σα πνο η αι νε σα α τω τον. Ἕτερον. Τάξις Ἑωθινοῦ Εὐαγγελίου, Ὀ Ν Ψαλµός. Μέλος Ἰωάννου Ἀ. Νέγρη.

Π α σα πνο η αι νε σα τω τον Κυ ρι. Π α σα πνο η αι νε σα α τω τον. Ἕτερον. Τάξις Ἑωθινοῦ Εὐαγγελίου, Ὀ Ν Ψαλµός. Μέλος Ἰωάννου Ἀ. Νέγρη. Τάξις Ἑωθινοῦ Εὐαγγελίου, Ὀ Ν Ψαλµός. Μέλος Ἰωάννου Ἀ. Νέγρη. Κυ ρι ε ε λε η σον Ἦχος Πα Α µην Π α σα πνο η αι νε σα τω τον Κυ ρι ον Ἕτερον. Π α σα πνο η αι νε σα α τω τον Κυ υ ρι ι ον 1 ΙΩΑΝΝΟΥ Α. ΝΕΓΡΗ

Διαβάστε περισσότερα

Οι άγιες εικόνες: έκφραση της πίστης.

Οι άγιες εικόνες: έκφραση της πίστης. Οι άγιες εικόνες: έκφραση της πίστης. Οι εικόνες αναπληρώνουν τα είδωλα και άρα αυτοί που τις προσκυνούν είναι ειδωλολάτρες.. Όμως δεν πρέπει να προσκυνούμε κατασκευάσματα των ανθρώπινων χεριών, αφού

Διαβάστε περισσότερα

Στη συνέχεια έκανε αναφορά στην επίσκεψη που είχε την προηγούμενη μέρα στο Κέντρο, όπου ο κ. Μαρτίνοβιτς εξήγησε στον ίδιο και στους συνεργάτες του,

Στη συνέχεια έκανε αναφορά στην επίσκεψη που είχε την προηγούμενη μέρα στο Κέντρο, όπου ο κ. Μαρτίνοβιτς εξήγησε στον ίδιο και στους συνεργάτες του, ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Την Παρασκευή, 20 Ιουνίου, πραγματοποιήθηκε στο Κέντρο Θρησκευτικών Μελετών του Μίνσκ συνάντηση ανάμεσα στο Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Καρπασίας κ. Χριστοφόρο και 10 εκπροσώπων Ορθοδόξων Κέντρων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΕΥΧΗ: Η ΠΗΓΗ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ Β ΤΟΜΟΣ (Το πρακτικό μέρος)

ΠΡΟΣΕΥΧΗ: Η ΠΗΓΗ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ Β ΤΟΜΟΣ (Το πρακτικό μέρος) ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΦΩΤΟΔΟΤΕΣ» - Κορυδαλλών 10 Κάντζα Αττικής 153 51 Phone: 210 6658 551 - Email: fotodotes@yahoo.gr ΠΡΟΣΕΥΧΗ: Η ΠΗΓΗ ΤΩΝ ΑΓΑΘΩΝ Β ΤΟΜΟΣ (Το πρακτικό μέρος) Συγγραφέας: Παπαδημητρακόπουλος Κωνσταντίνος

Διαβάστε περισσότερα

Μητρ. Ναυπάκτου: «Ο Ευρίπου Βασίλειος ήταν το καύχημα αυτής της πόλεως».

Μητρ. Ναυπάκτου: «Ο Ευρίπου Βασίλειος ήταν το καύχημα αυτής της πόλεως». 23/12/2018 Μητρ. Ναυπάκτου: «Ο Ευρίπου Βασίλειος ήταν το καύχημα αυτής της πόλεως». Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Στον Ιερό Ναό Αγίου Χριστοφόρου, πολιούχου Αγρινίου, τελέσθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Ο Οικουμενικός για τον Τσίπρα

Ο Οικουμενικός για τον Τσίπρα 01/02/2019 Ο Οικουμενικός για τον Τσίπρα Πατριαρχεία / Οικουμενικό Πατριαρχείο Στον ιδιαίτερο συμβολισμό της επισκέψεως του Έλληνα Πρωθυπουργού κ.αλέξη Τσίπρα στη σιωπηλή, από το 1971, Ιερά Θεολογική Σχολή

Διαβάστε περισσότερα

BYZANTINA ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ 20 (2010) 323-327

BYZANTINA ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ 20 (2010) 323-327 An t h o n y Ka l d e l l i s St e p h a n o s Efthymiadis, The Prosopography of Byzantine Lesbos, 284 1355 A.D. A Contribution to the Social History of the Byzantine Province, Verlag der Österreichischen

Διαβάστε περισσότερα

Επιτρέπεται να αρθρώνει η Εκκλησία πολιτικό λόγο;

Επιτρέπεται να αρθρώνει η Εκκλησία πολιτικό λόγο; 15 Ιανουαρίου 2019 Επιτρέπεται να αρθρώνει η Εκκλησία πολιτικό λόγο; Θρησκεία / Κοινωνικά θέματα Γεώργιος Παύλος, Καθηγητής Φυσικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο και Δρ Φιλοσοφίας Α.Π.Θ. Βεβαίως η Εκκλησιαστική

Διαβάστε περισσότερα

Το Β μέρος της συνέντευξης του Μητρ. Βελγίου στο «Φως Φαναρίου»

Το Β μέρος της συνέντευξης του Μητρ. Βελγίου στο «Φως Φαναρίου» 01/12/2018 Το Β μέρος της συνέντευξης Μητρ. Βελγίου στο «Φως Φαναρίου» Οικουμενικό Πατριαρχείο / Μητροπόλεις Οικουμενικού Θρόνου Παραθέμε το β μέρος της συνέντευξης που έδωσε στο»φως Φαναρίου» ο Σεβασμιώτατος

Διαβάστε περισσότερα

Κολλυβάδες και Νεοµάρτυρες - Αγιότητα και Θεολογία του Μαρτυρίου

Κολλυβάδες και Νεοµάρτυρες - Αγιότητα και Θεολογία του Μαρτυρίου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Κολλυβάδες και Νεοµάρτυρες - Αγιότητα και Θεολογία του Μαρτυρίου Ενότητα 8: Oι οµάδες των Νεοµαρτύρων Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Αγιολογία - Εορτολογία

Αγιολογία - Εορτολογία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 6: Ιστορική επισκόπηση της αγιολογικής γραµµατείας: Γ (15 ος -19 ος αιώνας). Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΙΟΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

ΑΓΙΟΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΑΓΙΟΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣ ΛΑΖΑΡΟΣ Ο ΦΙΛΟΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ Ο Λάζαρος ήταν στενός φίλος του Χριστού. Κατοικούσε στη Βηθανία, 3 χλμ. περίπου ανατολικά της Ιερουσαλήμ και οι αδελφές του Μάρθα και Μαρία φιλοξένησαν

Διαβάστε περισσότερα

Θαύματα Αγίας Ζώνης (μέρος 4ο)

Θαύματα Αγίας Ζώνης (μέρος 4ο) 18 Ιουνίου 2019 Θαύματα Αγίας Ζώνης (μέρος 4ο) Θεοτόκος / Θαύματα της Θεοτόκου 12. Παντελώς αδύνατο γιατί ήταν????????????????? Λευκωσία «Παντρεύτηκα το 1981 και μετά παρέλευση τεσσάρων χρόνων διεπίστωσα

Διαβάστε περισσότερα

Πατρολογία Ι. Εισαγωγή στην Πατρολογία Γραµµατεία και Θεολογία των Πατέρων των τεσσάρων πρώτων αιώνων

Πατρολογία Ι. Εισαγωγή στην Πατρολογία Γραµµατεία και Θεολογία των Πατέρων των τεσσάρων πρώτων αιώνων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Πατρολογία Ι. Εισαγωγή στην Πατρολογία Γραµµατεία και Θεολογία των Πατέρων των τεσσάρων πρώτων αιώνων Ενότητα 12: Οι Καππαδόκες Πατέρες

Διαβάστε περισσότερα

Σεμνύνεται η πόλη του Διδυμοτείχου όχι μόνο για την πλούσια ιστορία της και τα μοναδικά μνημεία της ή διότι χρημάτισε έδρα βυζαντινών

Σεμνύνεται η πόλη του Διδυμοτείχου όχι μόνο για την πλούσια ιστορία της και τα μοναδικά μνημεία της ή διότι χρημάτισε έδρα βυζαντινών 5 Νοεμβρίου 2018 «Βατάτζεια 2018» / Επικαιρότητα Σεμνύνεται η πόλη του Διδυμοτείχου όχι μόνο για την πλούσια ιστορία της και τα μοναδικά μνημεία της ή διότι χρημάτισε έδρα βυζαντινών αυτοκρατόρων, φιλόχριστος

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική Γραμματεία ΙI

Χριστιανική Γραμματεία ΙI Χριστιανική Γραμματεία ΙI Ενότητα 1-Β Α7-8: Χριστολογία 4ου-5ου αιώνα Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Τίμησαν την Αγία Μαρίνα στις Βρυξέλλες

Τίμησαν την Αγία Μαρίνα στις Βρυξέλλες 19/07/2019 Τίμησαν την Αγία Μαρίνα στις Βρυξέλλες Οικουμενικό Πατριαρχείο / Μητροπόλεις Οικουμενικού Θρόνου Πραγματοποιήθηκε η ετήσια πανήγυρη Ενορίας Αγίας ενδόξου μεγαλομάρτυρος και θαυματουργού Μαρίνης

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Ενότητα 2-Δ Α9: Θεολόγοι του τέλους της αυτοκρατορίας Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

«Κλαίνε τα μάτια μου όταν βλέπω να σκοτώνουν παιδιά»

«Κλαίνε τα μάτια μου όταν βλέπω να σκοτώνουν παιδιά» 26/12/2018 «Κλαίνε τα μάτια μου όταν βλέπω να σκοτώνουν παιδιά» Πατριαρχεία / Πατριαρχείο Αλεξανδρείας Στην Αιγυπτιακή Πρωτεύουσα βρίσκεται η Α.Θ.Μ. ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής

Διαβάστε περισσότερα

2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός

2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός κεφάλαιο 6 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΧΩΡΩΝ ΩΣ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΒΕΣΤΦΑΛΙΑΣ (1453-1648) 2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός Ορισμός Πρόκειται για μια γενικότερη πνευματική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ. Από τις πέντε (5) ερωτήσεις να απαντήσεις στις τρεις (3). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τέσσερις (4) μονάδες.

ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ. Από τις πέντε (5) ερωτήσεις να απαντήσεις στις τρεις (3). Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με τέσσερις (4) μονάδες. ΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ Μάθημα: Μεσαιωνική και Νεότερη Ιστορία Τάξη: Β Γυμνασίου Ενότητα: Οι πρώτοι αιώνες του Βυζαντίου Χρόνος εξέτασης: 45 ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Από τις πέντε (5) ερωτήσεις να απαντήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας

Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας ΜΑΘΗΜΑ 7 Ο Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Να ιεραρχήσετε τα παρακάτω στάδια από τις φάσεις της θείας οικονομίας σύμφωνα με τη χρονική σειρά που πραγματοποιήθηκαν: 1. Προαναγγελία του Μεσσία

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη.

Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Καινή Διαθήκη. Ενότητα 9: Ποιμαντικές Επιστολές και Προς Εβραίους. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη. Τμήμα Ποιμαντικής και Κοινωνικής

Διαβάστε περισσότερα

4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βουλγάρους

4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βουλγάρους I. ΠΑΓΙΩΣΗ ΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗ Μ. ΑΣΙΑ 4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βουλγάρους (σελ. 39-40) Ο Μιχαήλ Γ ως αρματοδρόμος στα ανάκτορα του Αγίου Μάμαντα.

Διαβάστε περισσότερα

1 η Αιτία: 2 η Αιτία: 3 η Αιτία:

1 η Αιτία: 2 η Αιτία: 3 η Αιτία: Εικονομαχία Αιτίες Συνέπειες Ορισμός: η θρησκευτική και πολιτική διαμάχη για τη λατρεία των εικόνων. 1 η Αιτία: 1η Συνέπεια: Αντίπαλες πλευρές: εικονομάχοι > το επίσημο κράτος και τμήμα του πληθυσμού εικονόφιλοι

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Ενότητα 2-Δ Α1-2: Υστεροβυζαντινοί θεολόγοι Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Ο άλλος, ο αδελφός μου

Ο άλλος, ο αδελφός μου 3 Μαρτίου 2018 Ο άλλος, ο αδελφός μου Θρησκεία / Ιερός Άμβων Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου Ιερώνυμος Στις σημερινές συνθήκες ζωής, με κυρίαρχο το οικονομικό προτάγμα και με θεωρήσεις απομείωση της

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Αθηναγόρας και Οικουμένη:

ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Αθηναγόρας και Οικουμένη: ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΙΕΘΝΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΟ Αθηναγόρας και Οικουμένη: 70 Χρόνια από την εκλογή του Πατριάρχη Αθηναγόρα στον Οικουμενικό Θρόνο και από την ίδρυση του Π.Σ.Ε. 19-20

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΑΔΙΑΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ. Πολιτιστικό πρόγραμμα με βάση την Ιστορία της Ε Δημοτικού

ΠΕΡΙΑΔΙΑΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ. Πολιτιστικό πρόγραμμα με βάση την Ιστορία της Ε Δημοτικού ΠΕΡΙΑΔΙΑΒΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ Πολιτιστικό πρόγραμμα με βάση την Ιστορία της Ε Δημοτικού Υπεύθυνη Εκπαιδευτικός: Χρύσα Κουράκη, Δασκάλα, Δρ. Παιδικής Λογοτεχνίας Παν/μίου Ιωαννίνων

Διαβάστε περισσότερα

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ

ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ ΛΕΟΝΤΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή Δομήνικος Θεοτοκόπουλος: Ο Άγιος Πέτρος μετανοών (1600) «Αυτός σήκωσε τις αμαρτίες μας με το ίδιο Του το σώμα στο σταυρό, για

Διαβάστε περισσότερα