ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ (Α.Μ.: 191) ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (MASTER S THESIS)

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ (Α.Μ.: 191) ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (MASTER S THESIS)"

Transcript

1 ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ (Α.Μ.: 191) ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (MASTER S THESIS) ΟΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΛΟΓΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ, ΦΙΝΛΑΝΔΙΑΣ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΥ (ΠΡΟΣΛΗΨΕΙΣ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ). ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Σ. ΜΠΟΥΖΑΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΠΑΤΡΑ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2008

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ...2 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ...5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ...6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός της έρευνας Ερευνητικά ερωτήματα Το υλικό της έρευνας Εννοιολογικές αποσαφηνίσεις Επισκόπηση βιβλιογραφίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Θεωρητικές προσεγγίσεις Το θεωρητικό πλαίσιο της έρευνας ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Περί μεθόδου Μέθοδος έρευνας και κείμενα εκπαιδευτικής πολιτικής Η μεθοδολογία της έρευνας Η αξιολόγηση των πηγών Η μέθοδος της ανάλυσης περιεχομένου Περιγραφή της διαδικασίας ανάλυσης ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΤΟ ΣΥΓΚΕΙΜΕΝΟ Παγκοσμιοποίηση Η ανάπτυξη της τεχνο-επιστήμης, η κοινωνία της πληροφορίας και οι δημογραφικές αλλαγές Φορντισμός και νέο- μετα- φορντισμός Η ύστερη νεωτερικότητα Το σχολείο (ή η εκπαίδευση) στην ύστερη νεωτερικότητα Το αποτελεσματικό σχολείο Σχολική γνώση και νέες δεξιότητες Ο ρόλος των εκπαιδευτικών «Σύγχρονο» μοντέλο διοίκησης σχολικών μονάδων Ο νέος ρόλος των διευθυντών σχολείων ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ (Ε.Ε.Π.) Γενικά Η πρώτη περίοδος της Ευρωπαϊκής Εκπαιδευτικής Πολιτικής Η δεύτερη περίοδος της Ευρωπαϊκής Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΕΕΠ) Το γενικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εκπαιδευτικής Πολιτικής Όργανα και διαδικασίες Βασικές διακρίσεις της Ευρωπαϊκής Εκπαιδευτικής Πολιτικής

3 1.3.1 Γενική και ειδική Τυπική και άτυπη Εσωτερική και διεθνής Η Ευρωπαϊκή Εκπαιδευτική Πολιτική στα κείμενα της Ε.Ε Πράσινη Βίβλος («Ευρωπαϊκή διάσταση της εκπαίδευσης») Λευκή Βίβλος («Ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα και απασχόληση») Λευκή Βίβλος («Διδασκαλία και μάθηση: προς την κοινωνία της γνώσης») Πράσινη Βίβλος («Εμπόδια στη διακρατική κινητικότητα») Οι αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη Λισσαβόνα (23-24/3/2000) Οι συγκεκριμένοι μελλοντικοί στόχοι των εκπαιδευτικών συστημάτων Έκθεση του Συμβουλίου Παιδείας, της 14ης Φεβρουαρίου Ευρωπαϊκά κριτήρια αναφοράς για την εκπαίδευση και την κατάρτιση Αποδοτικές επενδύσεις στην εκπαίδευση και την κατάρτιση Αποδοτικότητα και ισότητα στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης Σχολεία για τον 21 ο Αιώνα Κατηγορίες ανάλυσης κειμένων της Ε.Ε ΟΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Το κοινωνικο-πολιτικο-οικονομικό συγκείμενο Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης στην Ελλάδα Οργάνωση και Διοίκηση των σχολικών μονάδων στην Ελλάδα Καθήκοντα και αρμοδιότητες των διευθυντών σχολικών μονάδων στην Ελλάδα Επιλογή των διευθυντών σχολικών μονάδων στην Ελλάδα Συμπεράσματα ΟΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Το κοινωνικο-πολιτικο-οικονομικό συγκείμενο Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης στην Κύπρο Οργάνωση και Διοίκηση των σχολικών μονάδων στην Κύπρο Καθήκοντα και αρμοδιότητες των διευθυντών σχολικών μονάδων στην Κύπρο Επιλογή των διευθυντών σχολικών μονάδων στην Κύπρο Συμπεράσματα ΟΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΣΤΗ ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ Το κοινωνικο-πολιτικο-οικονομικό συγκείμενο Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης στη Φινλανδία Οργάνωση και Διοίκηση των σχολικών μονάδων στην Φινλανδία Καθήκοντα και αρμοδιότητες των διευθυντών σχολικών μονάδων στη Φινλανδία Επιλογή των διευθυντών σχολικών μονάδων στη Φινλανδία Συμπεράσματα ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ευρωπαϊκή Ένωση Ελλάδα - Κύπρος - Φινλανδία Γενικά συμπεράσματα ΕΡΜΗΝΕΙΑ

4 2.1 Ευρωπαϊκή Ένωση Ελλάδα Κύπρος Φινλανδία Ο Διευθυντής του 21 ου αιώνα ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΠΗΓΕΣ..191 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Π Α ΡΑ Ρ Τ Η Μ Α

5 ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ Α.Ε.Ι. Α.Ε.Π. Α.Π.Υ.Σ.Π.Ε. Α.Π.Υ.Σ.Δ.Ε. Α.Σ.Ε.Π. E.C.T.S. Ε.Ε. Ε.Ε.C. Ε.Ε.Π. Ε.Κ.Α.Ε. Ε.Κ.Α.Χ. Ε.Ο.Κ. Ε.Σ.Σ.Δ. Ε.Σ.Υ.Ε. EUROSTAT I.E.A. Ι.Ε.Κ Κ.Δ.Π. Κ.Ε.Ε. Μ.Μ.Ε. Ν.Β.Ε. O.E.C.D. Ο.Ε.Δ.Β. Ο.Η.Ε. Ο.Κ.Ε. Ο.Ν.Ε. Ο.Ο.Σ.Α. Ο.Σ.Κ. Ο.Τ.Α. Π.Ι. P.I.S.A. Π.Υ.Σ.Δ.Ε. Π.Υ.Σ.Π.Ε. Σ.Ε.Κ. Σ.Π. T.I.M.S.S. Τ.Π.Ε. U.N.E.S.C.O. ΥΠ. ΑΠ. Υ.Π.Ε.Π.Θ. : Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα : Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν : Ανώτατο Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης : Ανώτατο Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης : Ανώτατο Συμβούλιο Επιλογής Προσωπικού : European Course Credit Transfer System : Ευρωπαϊκή Ένωση : Education Evaluation Council : Ευρωπαϊκή Εκπαιδευτική Πολιτική : Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας : Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα : Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα : Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών : Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδας : European Statistical Service : International Association οf Educational Achievement : Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης : Κανονιστικές Διοικητικές Πράξεις : Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας : Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας : Νational Βoard of Εducation : Organisation for Economic Cooperation and Development : Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων : Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών : Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή : Οικονομική και Νομισματική Ενωση : Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης : Οργανισμός Σχολικών Κτιρίων : Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης : Παιδαγωγικό Ινστιτούτο : Program for International Student Assessment : Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης : Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης : Σχολικό Εργαστηριακό Κέντρο : Συγκριτική Παιδαγωγική : Trends in International Mathematics and Science Study : Τεχνολογίες της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών : United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization : Υπουργική Απόφαση : Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων 5

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τις δύο τελευταίες δεκαετίες ο ρόλος και τα καθήκοντα των διοικητικών οργάνων της εκπαίδευσης και των υποστηρικτικών θεσμών έχουν γίνει αντικείμενο θεμελιωδών αλλαγών και έχουν αποκτήσει εξαιρετική σημασία ως αποτέλεσμα των εξελίξεων εντός και εκτός της εκπαίδευσης. Η μαζικοποίηση των εκπαιδευτικών συστημάτων τόσο σε μαθητικό δυναμικό όσο και σε εκπαιδευτικό προσωπικό, η επέκτασή τους, ο εμπλουτισμός και οι αλλαγές στα προγράμματα σπουδών, η εισαγωγή καινοτομιών, η ανάληψη από το σχολικό σύστημα ενός διαρκώς διευρυμένου φάσματος αρμοδιοτήτων, η διεύρυνση των υποστηρικτικών θεσμών, η συνεργασία με τους κοινωνικούς, τοπικούς και επιχειρηματικούς φορείς κτλ. είναι μόνο μερικές από τις σημαντικές αλλαγές που έχουν επέλθει. Σχετίζονται δε, με τα αιτήματα για διεύρυνση της «σχετικής αυτονομίας» των σχολικών μονάδων, για αποκέντρωση ή αποσυγκέντρωση των εκπαιδευτικών συστημάτων, για «αποτελεσματική» διοίκηση και υποστήριξη του εκπαιδευτικού έργου και του εκπαιδευτικού, για ευέλικτες μορφές διοίκησης και για το πέρασμα από τη γραφειοκρατία στο δημόσιο management (Ανδρέου, 2005). Οι αλλαγές αυτές απαιτούν διοικητικά και υποστηρικτικά στελέχη που να μπορούν να υπερβούν τη γραφειοκρατία και τις «γραφειοκρατικές νοοτροπίες», να αναδιοργανώσουν τις λειτουργίες των σχολικών μονάδων, να υποστηρίξουν την εισαγωγή καινοτομιών και να ενθαρρύνουν πρωτοβουλίες, να απεγκλωβίσουν το εκπαιδευτικό δυναμικό από «δημοσιοϋπαλληλικές νοοτροπίες», να διευκολύνουν την επαγγελματική του εξέλιξη, να ενσωματώσουν στο εκπαιδευτικό σύστημα κοινωνικές δυναμικές. Συνέπεια αυτών των αλλαγών είναι η αυξανόμενη ανάγκη για «επαγγελματοποίηση» των στελεχών της εκπαίδευσης. Η τάση αυτή καταγράφεται σε όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε είναι συγκεντρωτικά, είτε αποκεντρωμένα, είτε αποσυγκεντρωμένα (Karsten, 1994). Το ρόλο μιας θέσης κλειδί σε όλες αυτές τις αλλαγές που προαναφέρθηκαν έρχεται να μελετήσει η εργασία αυτή. Αντικείμενο της είναι η θέση, τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες των διευθυντών σχολικών μονάδων υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Θα επιχειρηθεί να καταγραφεί ο λόγος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πάνω στο θέμα και 6

7 σύγκριση του με τα όσα ισχύουν σε τρεις ευρωπαϊκές χώρες : Ελλάδα Κύπρο Φινλανδία, ώστε να περιγραφεί το τοπίο και να αναδειχθούν πιθανές επιρροές, συγκλίσεις ή αποκλίσεις. Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζονται ο προβληματισμός που οδήγησε στην παρούσα έρευνα, οι στόχοι της, η υπόθεση εργασίας και τα ερευνητικά ερωτήματα. Περιλαμβάνονται επίσης, η επισκόπηση της βιβλιογραφίας που είναι σχετική με το θέμα της εργασίας και η απαραίτητη εννοιολογική αποσαφήνιση των σημαντικότερων όρων που χρησιμοποιούνται. Το δεύτερο κεφάλαιο περιλαμβάνει το θεωρητικό πλαίσιο της έρευνας, ενώ το τρίτο τη μεθοδολογία, τις μεθόδους και τις τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν και τις κατηγορίες ανάλυσης που τελικά επιλέχτηκαν. Το τέταρτο κεφάλαιο αποτελεί μια προσπάθεια καταγραφής του συγκείμενου στην ύστερη νεωτερικότητα στο οικονομικό, κοινωνικό, ιδεολογικό, πολιτικό, εκπαιδευτικό επίπεδο που θα εντάξει στο πλαίσιό του το ερευνητικό υλικό και βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση και ερμηνεία του. Το πέμπτο κεφάλαιο περιλαμβάνει την παρουσίαση και ανάλυση του ερευνητικού υλικού. Το πρώτο μέρος του πραγματεύεται το υλικό που αφορά το λόγο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το δεύτερο το υλικό που αφορά την Ελλάδα, το τρίτο το υλικό που αφορά την Κύπρο και το τέταρτο το υλικό που αφορά τη Φινλανδία. Στο πέμπτο και τελευταίο μέρος περιλαμβάνεται μια γενική σύγκριση μεταξύ των εκπαιδευτικών συστημάτων των τριών χωρών και μια ειδική που αφορά το διευθυντή και τη θέση του. Στο επόμενο κεφάλαιο περιλαμβάνονται τα συμπεράσματα και τέλος, γίνεται μια προσπάθεια ερμηνείας τόσο για την Ε.Ε. όσο και για κάθε χώρα ξεχωριστά, καθώς και μια πρόταση προβληματισμός για τη θέση του διευθυντή στον 21 ο αιώνα. 1. Σκοπός της έρευνας Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να εξαγάγει συμπεράσματα σε μια σειρά ερωτημάτων πρώτον, γύρω από το ρόλο που καλούνται να παίξουν σήμερα οι διευθυντές σχολικών μονάδων υποχρεωτικής εκπαίδευσης και δεύτερον, τη σχέση / διασύνδεση του ρόλου αυτού με το ευρωπαϊκό αλλά και το ευρύτερο διεθνές περιβάλλον. 7

8 Οι διευθυντές των σχολικών μονάδων κατέχουν μια σημαντικότατη θέση - κλειδί στη δομή των εκπαιδευτικών συστημάτων διότι ουσιαστικά βρίσκονται ανάμεσα στη διοίκηση και τους πολίτες μιας χώρας. Είναι μια θέση που καλείται να εφαρμόσει όσα έχουν σχεδιαστεί και αποφασιστεί σε επίπεδο εκπαιδευτικής πολιτικής και όχι μόνο. Είναι μια θέση που από την επιτυχή ή μη προώθηση των μέτρων εκπαιδευτικής πολιτικής μπορεί να οδηγήσει αντίστοιχα σε επιτυχία ή μη μιας εκπαιδευτικής πολιτικής (Πασιαρδής, 2004). Είναι μια θέση που καλείται πολλές φορές να μετασχηματίσει και να προσαρμόσει τα μέτρα εκπαιδευτικής πολιτικής στις συγκεκριμένες ανάγκες της περιοχής, των μαθητών, των γονέων κτλ.. Με βάση τα παραπάνω και σε συνδυασμό με το αυξανόμενο ενδιαφέρον για την εκπαίδευση τα τελευταία πενήντα χρόνια, είναι άκρως ενδιαφέρον να φανεί ποιος είναι ο ρόλος που καλούνται να παίξουν σήμερα οι διευθυντές στο πλαίσιο της Ε.Ε. αλλά και στο θεσμικό πλαίσιο κάθε χώρας, και ποιο είναι το περιβάλλον που αυτός ο ρόλος αναπτύσσεται. Υπάρχουν επιρροές και αν ναι από ποιους παράγοντες; Προς ποια κατεύθυνση; Με ποιους στόχους και ποια κίνητρα; Η μελέτη εθνικών κειμένων εκπαιδευτικής πολιτικής σε άμεση σχέση και συνάρτηση με αντίστοιχα διεθνή κείμενα, αναδεικνύει τόσο τη διαδικασία διαμόρφωσης των εθνικών εκπαιδευτικών πολιτικών προτάσεων / πράξεων, όσο και τη σχέση, διασύνδεση, επιρροή του διεθνούς περιβάλλοντος στη λήψη αυτών των αποφάσεων. Αυτή η σύνδεση της μικρο με τη μακρο-ανάλυση είναι απαραίτητη για να προκύψουν οι ερμηνείες που θα οδηγήσουν στη γνώση και θα καθορίσουν τα επόμενα βήματα, είτε αυτά είναι βήματα εκπαιδευτικής πολιτικής για τους φορείς που είναι επιφορτισμένοι με τέτοιου είδους αρμοδιότητες, είτε απλά βήματα καθημερινής πρακτικής για όλους όσους είναι εμπλεκόμενοι ή απλά ενδιαφέρονται για τα εκπαιδευτικά πράγματα. Αυτό ακριβώς είναι που επιχειρεί να πετύχει αυτή η έρευνα και που την κάνει σημαντική. Η έρευνα περιλαμβάνει την εξέταση του λόγου της Ε.Ε. όπως προκύπτει από τα επίσημα κείμενα και του θεσμικού πλαισίου τριών χωρών πάνω στο θέμα αυτό : της Ελλάδας, της Κύπρου και της Φινλανδίας. Η επιλογή τους έγινε πρώτον, για τη μεν Φινλανδία διότι είναι μια χώρα του προηγμένου βορρά της Ευρώπης, της οποίας το εκπαιδευτικό σύστημα τράβηξε τα φώτα της δημοσιότητας τα τελευταία χρόνια, από πολλούς θεωρήθηκε ως επιτυχημένο παράδειγμα, με αφορμή τις πρωτιές της στους διαγωνισμούς του PISA. Ως εκ τούτου είναι φανερό το ερευνητικό ενδιαφέρον αφού θα αποκαλυφθεί ένα σημαντικό κομμάτι του φινλανδικού εκπαιδευτικού 8

9 συστήματος. Οι άλλες δύο χώρες είναι χώρες του νότου, με όχι τόσο καλά εκπαιδευτικά συστήματα με βάση τις διεθνείς συγκρίσεις, αλλά η μελέτη τους αφορά «τα καθ υμάς» με έντονο το ενδιαφέρον όχι μόνο για το τι συμβαίνει σε κάθε μία από αυτές, αλλά και για τη σύγκριση τόσο μεταξύ τους όσο και με τη Φινλανδία. Δεύτερον, διότι με βάση ότι και οι τρεις είναι ευρωπαϊκές χώρες, μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Ελλάδα από το 1980, η Φινλανδία από το 1995 και η Κύπρος από το 2004, θα μπορούσαν να φανούν τυχόν επιρροές της Ε.Ε. προς αυτές. Το ότι η Κύπρος εντάχθηκε σχετικά πρόσφατα στην Ε.Ε. (1 η Μαίου 2004), δεν θεωρήθηκε πρόβλημα μια και η Ευρωπαϊκή διάσταση στην εκπαίδευσή της ήταν ένα σημαντικό στοιχείο σε όλα τα επίπεδα για πολλά χρόνια πριν. «Ήδη από το 1960 και ιδιαίτερα από το 1976 και μετά, το βλέμμα της Κύπρου στρέφονταν όλο και περισσότερο προς την Ευρώπη, στην οποία ήλπιζε πως θα ενταχθεί. Το οξύτατο ερώτημα που τίθετο κάθε φορά στη χώρα ήταν κατά πόσο η κυπριακή εκπαίδευση ανταποκρινόταν στις ανάγκες της κοινωνίας και εναρμονιζόταν με τους στόχους που είχαν τεθεί σε παγκόσμια κλίμακα από την Ουνέσκο, το Συμβούλιο της Ευρώπης και την Ευρωπαϊκή Ένωση» (Περσιάνης, 2006:75). 2. Ερευνητικά ερωτήματα Η ανάλυση και επεξεργασία του ερευνητικού υλικού θα έχει σαν στόχο την προσπάθεια να φωτιστούν τα παρακάτω ερευνητικά ερωτήματα: Ποιο είναι το θεσμικό πλαίσιο της Ελλάδας, της Φινλανδίας και της Κύπρου σχετικά με τη θέση, τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες των διευθυντών των σχολικών μονάδων υποχρεωτικής εκπαίδευσης; Ποια είναι τα κοινά σημεία και ποιες οι διαφορές μεταξύ τους; Επηρεάζει, και αν ναι με ποιο τρόπο, ο «λόγος» και η πολιτική της Ε.Ε. για την εκπαίδευση την εκπαιδευτική πολιτική των τριών κρατών μελών της; Διαφοροποιείται η επίδραση, και αν ναι, γιατί; Είναι αναγκαίος ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου των διευθυντών σχολικών μονάδων υποχρεωτικής εκπαίδευσης και προς ποια κατεύθυνση, ποιο μοντέλο; 9

10 3. Το υλικό της έρευνας Η εργασία αυτή έχει σαν στόχο της τη διερεύνηση της εκπαιδευτικής πολιτικής τόσο της Ελλάδας, της Φινλανδίας και της Κύπρου, όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τη θέση, τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες των διευθυντών σχολικών μονάδων υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Η διαπραγμάτευση των ερωτημάτων αυτής της εργασίας θα γίνει μέσα από τη μελέτη των επίσημων κειμένων (εθνικών και ευρωπαϊκών) που καταγράφουν το κανονιστικό πλαίσιο που διέπει τον τομέα αυτό. Σύμφωνα με τους επιστήμονες που ασχολούνται με την ανάλυση κειμένων εκπαιδευτικής πολιτικής, οι πολιτικές επηρεάζονται από συγκεκριμένες ιδεολογίες και εκφράζονται από κείμενα και ρηματικό λόγο. Οι ιδεολογίες θέτοντας στρατηγικά συγκεκριμένες παραμέτρους και λεπτομέρειες διαμορφώνουν τον κυρίαρχο ρηματικό λόγο που μέσα από συγκεκριμένα πλαίσια οδηγεί με τη σειρά του στην παραγωγή της εκπαιδευτικής πολιτικής (Gale, 1999). Συνεπώς τα κείμενα αυτά αντιμετωπίζονται σαν κείμενα εκπαιδευτικής πολιτικής. Οι πηγές της εργασίας αυτής περιλαμβάνουν πρωτογενές και δευτερογενές υλικό που αφορά τη θέση, τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες των διευθυντών σχολικών μονάδων υποχρεωτικής εκπαίδευσης. Το πρωτογενές υλικό περιλαμβάνει τη νομοθεσία (εθνική και ευρωπαϊκή), κείμενα διοίκησης, εγκυκλίους, διοικητικές πράξεις, επίσημες διεθνείς εκθέσεις, άρθρα σε εφημερίδες που σχετίζονται με το θέμα της εργασίας. Ωστόσο για την πληρέστερη διαπραγμάτευση του θέματος κρίθηκε σκόπιμο να χρησιμοποιηθεί και δευτερογενές υλικό - βιβλιογραφικές πηγές που βοηθούν στο να αντληθούν χρήσιμες συμπληρωματικές πληροφορίες. Η ενδελεχής μελέτη, ανάλυση και επεξεργασία των παραπάνω πηγών αναμένεται να οδηγήσει σε συμπεράσματα που θα αποτελέσουν ελπίζουμε, χρήσιμο οδηγό για την κατανόηση της εκπαιδευτικής αλλά και της ευρύτερης πραγματικότητας. Αυτό θα μπορούσε στη συνέχεια θα βοηθήσει στην αναγνώριση της δυναμικής της και να οδηγήσει στον καλύτερο σχεδιασμό των κατευθύνσεων του μέλλοντος (Goldstein, 2004). 4. Εννοιολογικές αποσαφηνίσεις Το κεφάλαιο αυτό περιλαμβάνει τις βασικές έννοιες-όρους γύρω από το θέμα το οποίο πραγματεύεται η παρούσα μελέτη. Η αναφορά και αποσαφήνιση των εννοιών- 10

11 όρων αυτών όπως άλλωστε και σε κάθε μελέτη είναι απαραίτητη ώστε να είναι απόλυτα κατανοητή η διάσταση του ερευνώμενου θέματος έτσι όπως αυτό προσεγγίζεται. Ειδικότερα, οι έννοιες-όροι που πρέπει κατά τη γνώμη μας να αποσαφηνιστούν είναι: Ο όρος εκπαιδευτικός οργανισμός που σημαίνει μια ομάδα ανθρώπων που εργάζονται για την παροχή εκπαίδευσης σύμφωνα με κάποιες καθιερωμένες σχέσεις (Κουτούζης, 1999:26) αλλά και ο λόγος που αρθρώνει και η ρητορική του, τα πιστεύω και οι αξίες του, οι πρακτικές του, οι φυσικές διευθετήσεις και οι αναπαραστάσεις του, οι σχέσεις του με τις άλλες όψεις του εαυτού του, με τα άλλα ιδρύματα, με την κοινωνία αλλά και με το κράτος (Παπαδάκης, 2003). Με τον όρο εκπαιδευτική μονάδα στην παρούσα εργασία, εννοείται το σχολείο Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ως οργανισμός που αποτελείται από το διευθυντή, τους εκπαιδευτικούς, τους μαθητές χωρισμένους σε τάξεις, το βοηθητικό προσωπικό του σχολείου (προσωπικό καθαριότητας, επιστάτες, κυλικείο), τους γονείς και το εξωτερικό περιβάλλον του σχολείου (Μαυρογιώργος, 1999). Ο όρος οργάνωση σημαίνει την κατάλληλη διάταξη των μερών ενός συνόλου, ώστε να λειτουργεί κανονικά και αποτελεσματικά. Υπό την ευρεία της έννοια, η οργάνωση σημαίνει και συστηματοποίηση, δηλαδή οργάνωση με σύστημα (Ανδρέου- Παπακωνσταντίνου, 1994:84). Στη μελέτη της οργάνωσης και στην εννοιολογική τοποθέτηση των επιστημόνων παρουσιάζεται μια τριπλή θεώρηση της οργάνωσης: α) ως ενέργεια ή λειτουργία, που δηλώνει τη δραστηριότητα της οργάνωσης ενός συστήματος, της ρύθμισης της λειτουργίας ενός συστήματος ή συνόλου ανθρώπων που επιδιώκουν ένα στόχο, β) ως αποτέλεσμα της διαδικασίας οργάνωσης, η οποία στην απλούστερη μορφή της είναι η κατάρτιση ενός οργανογράμματος, και γ) ως οργανισμός και ως οντότητα, όπως μια επιχείρηση, ένα σχολείο ή ένα οποιοδήποτε εκπαιδευτικό σύστημα (Κωτσίκης, 2003:24). Η οργάνωση έχει τα χαρακτηριστικά του χώρου στον οποίο ανήκει και για το λόγο αυτό υπάρχουν πολλά είδη οργάνωσης τα οποία μπορούν να διαιρεθούν σε δύο είδη: την τυπική και την άτυπη οργάνωση. Τυπική (formal) οργάνωση είναι το σύνολο των συνειδητά συντονισμένων κοινωνικών αντεπιδράσεων που έχουν έναν προκαθορισμένο και κοινό σκοπό, ενώ άτυπη (informal) οργάνωση είναι αυτή που αναφέρεται σ εκείνες τις κοινωνικές αντεπιδράσεις που δεν έχουν κοινό ή συνειδητά συντονισμένο σκοπό (Ανδρέου- Παπακωνσταντίνου, 1994:88). Στο χώρο της οργανωτικής και διοικητικής επιστήμης 11

12 ο όρος οργάνωση εμφανίζεται με συνήθως με δύο έννοιες: ως οντότητα και ως ενέργεια (Κωτσίκης, 2003:25). Με τον όρο διοίκηση εννοούμε την κατάλληλη δραστηριοποίηση και ενεργοποίηση όλων των επιμέρους συντελεστών-παραγόντων ενός δοσμένου οργανωτικού σχήματος, με βασική επιδίωξη την καλύτερη ποσοτική και ποιοτική επίτευξη του αντικειμενικού σκοπού που επιδιώκει το οργανωτικό σχήμα με το μικρότερο κόστος (Κωτσίκης, 2003:27). Η διοίκηση θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως επιστήμη και ως τέχνη, μέσω της οποίας θα επιδιώκεται η βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος, η ορθολογική κατανομή της εργασίας και η ανάπτυξη αρμονικών κοινωνικών σχέσεων (Ανδρέου-Παπακωνσταντίνου, 1994:91). Επιστήμη γιατί διέπεται από ορισμένες αρχές και χρησιμοποιεί επιστημονικές προσεγγίσεις και τέχνη γιατί παρέχει σ αυτούς που την ασκούν τη δυνατότητα ευελιξίας και πρωτοβουλίας (Σαΐτης, 2005:28). Κατ επέκταση των παραπάνω θα μπορούσαμε να πούμε ότι η διοίκηση ενός εκπαιδευτικού οργανισμού είναι η διαδικασία συντονισμού ανθρώπων (μαθητών, δασκάλων, βοηθητικού προσωπικού), δραστηριοτήτων και υπαρχόντων μέσων για την παροχή εκπαίδευσης με πιο αποτελεσματικό τρόπο (Κουτούζης, 1999:30). Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία περιλαμβάνει έξι λειτουργίες: τον προγραμματισμό στη διάρκεια του οποίου τίθενται οι στόχοι του οργανισμού. την οργάνωση κατά τη διάρκεια της οποίας καθορίζονται οι αρμοδιότητες, οι υποχρεώσεις του κάθε εργαζομένου μέσα στον οργανισμό, αλλά και οι πόροι και η υλικοτεχνική υποδομή που έχει στη διάθεσή του. τη λήψη αποφάσεων που περιλαμβάνει την επεξεργασία των δεδομένων και την επιλογή της κατάλληλης στρατηγικής σε κάθε σημείο της διοίκησης. τη διεύθυνση που αναφέρεται στην καθοδήγηση της συμπεριφοράς του ανθρώπινου δυναμικού με σκοπό την υλοποίηση των στόχων του οργανισμού. τον έλεγχο με τον οποίο πιστοποιείται αν οι ενέργειες που έχουν γίνει ή που γίνονται έχουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. και τέλος, την πληροφόρηση που αποτελεί το βασικότερο παράγοντα της επιτυχημένης διοίκησης αφού όλες οι προηγούμενες λειτουργίες εξαρτώνται από την ταχύτητα, ποιότητα και εγκυρότητα της πληροφόρησης (Σαΐτης, 2005; Κουτούζης, 1999; Ανδρέου-Παπακωνσταντίνου, 1994; Κωτσίκης, 2003). Οι όροι συγκεντρωτικό και αποκεντρωτικό σύστημα αναφέρονται στην αρχή κατανομής της εξουσίας και της ευθύνης στα διάφορα μέρη μιας οργάνωσης (Σαΐτης, 2005). Έτσι για την διοίκηση της εκπαίδευσης: 12

13 α) με τον όρο συγκεντρωτικό σύστημα διοίκησης χαρακτηρίζουμε το σύστημα διοίκησης μιας οργάνωσης στην οποία ο βαθμός της μεταβιβαζόμενης εξουσίας και ευθύνης στα κατώτερα ιεραρχικά κλιμάκια είναι μικρός (Σαΐτης, 2005:167). Για το εκπαιδευτικό σύστημα π.χ. το Υπουργείο Παιδείας αποφασίζει για τη λειτουργία του συστήματος με κάθε λεπτομέρεια και οι ενδιάμεσες διοικητικές αρχές (περιφερειακές και τοπικές) εκτελούν πιστά και χωρίς να αναπτύσσουν πρωτοβουλίες τις εντολές της κεντρικής διοίκησης. Το πλαίσιο λειτουργίας της διοίκησης που αποτελείται από ένα πολύπλοκο και πολυάριθμο σύνολο νόμων, κανόνων και οδηγιών, δεν επιτρέπει αφ ενός την παρέκκλιση και αφ ετέρου υποτάσσει τους υφισταμένους στην εξουσία της κεντρικής διοίκησης (Ανδρέου- Παπακωνσταντίνου, 1994:119). β) με τον όρο αποκεντρωτικό σύστημα διοίκησης χαρακτηρίζουμε το σύστημα διοίκησης μιας οργάνωσης στην οποία τα χαμηλά επίπεδα διοίκησης έχουν της εξουσία να λαμβάνουν πολλές και σημαντικές αποφάσεις (Σαΐτης, 2005:167). Για το εκπαιδευτικό σύστημα π.χ. η άσκηση των εξουσιών από τα τοπικά/περιφερειακά όργανα και υπηρεσίες γίνεται χωρίς της προηγούμενη έγκριση των κεντρικών πολιτικών και διοικητικών αρχών, πράγμα που σημαίνει ότι οι αποφάσεις λαμβάνονται στο επίπεδο που εκτελούνται, έτσι ώστε να είναι προσαρμοσμένες στην πραγματικότητα και να λαμβάνονται σε μικρό χρονικό διάστημα (Ανδρέου, 1999:170). Ένας άλλος όρος που βρίσκεται ανάμεσα στους δύο προηγούμενους είναι ο όρος αποσυγκέντρωση. Με τον όρο αποσυγκέντρωση ορίζεται η μεταφορά στα περιφερειακά όργανα αποφασιστικών αρμοδιοτήτων, οι οποίες ασκούνται κάτω από την εποπτεία ή την καθοδήγηση των κεντρικών πολιτικών και διοικητικών μηχανισμών. Η αποσυγκέντρωση λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο του συγκεντρωτικού συστήματος διοίκησης και μπορεί να οργανωθεί είτε σε γεωγραφικό, είτε σε επίπεδο εξειδικευμένων υπηρεσιών (Ανδρέου, 1999: ). Τέλος, με τον όρο αυτονομία ορίζεται η ανεξάρτητη άσκηση όλων των εξουσιών και αρμοδιοτήτων από τη σχολική μονάδα (Ανδρέου, 1999) και αποτελεί μια μορφή ευρείας αποκέντρωσης που υιοθετείται τα τελευταία χρόνια σε μερικά εκπαιδευτικά συστήματα προκειμένου να αυξηθεί η ευελιξία, η ταχύτητα αντίδρασης σε νέα ερεθίσματα, η αποτελεσματικότητα και να μειωθεί το κόστος (Bush, 1998; Μπουζάκης, 2005α). Η έννοια της ηγεσίας συνδέεται με τη λειτουργία της διεύθυνσης που είναι μια από τις βασικές λειτουργίες της διοίκησης ενός εκπαιδευτικού οργανισμού. Όπως 13

14 αναφέρθηκε παραπάνω, η διεύθυνση είναι η ενεργοποίηση και καθοδήγηση του ανθρώπινου δυναμικού προκειμένου να συμβάλλει αποτελεσματικά στην υλοποίηση των αντικειμενικών σκοπών του οργανισμού. Όταν αυτό δεν γίνεται με τη χρήση της εξουσίας που προσφέρει η θέση στην ιεραρχία του οργανισμού, αλλά με τον επηρεασμό της συμπεριφοράς των μελών του οργανισμού με τα κατάλληλα κίνητρα ώστε οι εργαζόμενοι να συνεργάζονται θεληματικά για την υλοποίηση των σκοπών, τότε μιλάμε για ηγεσία (Σαΐτης, 2005: ). Οι όροι management και administration αποτελούν σημείο σύγχυσης ανάμεσα στους θεωρητικούς της διοικητικής επιστήμης. Κάποιοι τους θεωρούν ταυτόσημους με τον όρο διοίκηση, κάποιοι θεωρούν ότι ο ένας περιλαμβάνει τον άλλο και αντίστροφα (Σαΐτης, 2005: 28). Κάποιοι άλλοι χρησιμοποιούν τον όρο management αναφερόμενοι στην επιστημονική διοίκηση της εκπαιδευτικής μονάδας ως οργανισμού. Όταν αναφέρονται στο management σημαίνει ότι, η σχολική μονάδα έχει την ευθύνη προγραμματισμού, διοίκησης, απολογισμού και λογοδοσίας. Ζητήματα όπως η οικονομική διαχείριση (μισθοδοσία προσωπικού, έξοδα λειτουργίας, αγορά εξοπλισμού κ.ά.), διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού (προσλήψεις, επιμόρφωση, επαγγελματική εξέλιξη του προσωπικού κ.ά.), διαμόρφωση αναλυτικών προγραμμάτων (ανάπτυξη προγραμμάτων ένταξης παιδιών μειονοτήτων ή μεταναστών, ανάπτυξη προγραμμάτων περιβαλλοντικής εκπαίδευσης κ.ά.) θεωρούνται σημαντικά για την ανάπτυξη, τη λειτουργία και τη βιωσιμότητα του σχολείου (Μαυρογιώργος, 1999:128; Taylor et al., 1997; Lingard, Knight & Porter, 1995: 83). Τέλος, ο όρος διευθυντής σημαίνει το άτομο που ορίζεται από κάποια αρχή για να προωθεί τα συμφέροντά της, με το να οργανώνει και να διοικεί οργανισμούς ή επιχειρήσεις ή εκπαιδευτικές μονάδες που έχουν κάποιο συγκεκριμένο σκοπό (Κωτσίκης, 2003:150). Στην περίπτωσή μας ο όρος διευθυντής αναφέρεται στον διοικητή μιας σχολικής μονάδας. 5. Επισκόπηση βιβλιογραφίας Κατά τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας έχει αναπτυχθεί μια ογκώδης βιβλιογραφία σχετικά με την ηγεσία που προσφέρει μεγάλη ποικιλία από εννοιολογικά πρότυπα και θεωρίες για τον προϊστάμενο-διευθυντή της σχολικής 14

15 μονάδας (Leithwood et al., 1990; Sergiovanni, 1991; Law & Glover, 2000; Riley & Seashore-Louis, 2000). Η διεύθυνση με τη μορφή της εκπαιδευτικής ηγεσίας δημιουργήθηκε από Αγγλο-Αμερικανούς μελετητές ως άρρηκτα συνδεδεμένη με ηθικές, διαπροσωπικές, εκπαιδευτικές και διοικητικές διαστάσεις (Murphy, 1990; Sergiovanni, 1991; Greenfield, 1995; Law & Glover, 2000). Εφαρμόστηκε πρώτα στις Η.Π.Α., το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά, την Αυστραλία, τη Νέα Ζηλανδία και επεκτάθηκε σταδιακά σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες (Μούτσιος, 2001; Johannesson et al., 2002; Moos, Möller & Johansson, 2004; Daun, 2004; Turner, 2004). Τα επαγγελματικά πρότυπα που επικρατούν, απαιτούν από τους προϊσταμένουςδιευθυντές να συμμετέχουν πιο ενεργά στην καθοδήγηση του σχολικού εκπαιδευτικού προγράμματος και στην επικέντρωση της προσοχής των εκπαιδευτικών στα αποτελέσματα των μαθητών (Hallinger, 1992; Southworth, 2002). Επιπλέον, μεταξύ άλλων έχουν προωθηθεί ευρύτατα οι συνεργατικές, οι βασισμένες στους ανθρώπινους πόρους αναπτυξιακές και μετασχηματιστικές προσεγγίσεις στην εκπαιδευτική ηγεσία βασισμένες στις αρχές της ισότητας και της ανάπτυξης (Murphy, 1994; Blase et al., 1995; Bredson, 1995; Moos, 2000; Southworth, 2002). Παράλληλα με αυτές τις διαστάσεις, οι προϊστάμενοι-διευθυντές στις δυτικές χώρες ωθούνται να ασχολούνται με την εκπαιδευτική αλλαγή, να προσδοκούν και να ανταποκρίνονται σε νέες πρωτοβουλίες, προκλήσεις και ευκαιρίες και να προσαρμοστούν στο αγοραίο περιβάλλον της εκπαίδευσης (Bredson, 1995; Hall & Southworth, 1997; Oplatka et al., 2002). Επίσης, τους δόθηκε αυξημένη διοικητική εξουσία και ρόλος-κλειδί στην εκτέλεση του προγράμματος σπουδών και στην αξιολόγηση (Johannesson et al., 2002; Moos, Möller & Johansson, 2004; Daun, 2004; Turner, 2004). Διάφοροι ερευνητές παρατηρούν μια περίεργη σύγκλιση στην νέοφιλελεύθερη εκπαιδευτική πολιτική (Whitty & Edwards, 1998; Spring, 1998; Ball, 2000), ενώ κάποιοι την χαρακτηρίζουν σαν πολιτική «επιδημία» (Levin, 1998). Όμως, εκτός του ανεπτυγμένου δυτικού κόσμου υπάρχει και ο «αναπτυσσόμενος». Όταν συγκριθούν οι προσδοκίες από το ρόλο και τη θέση του διευθυντή μεταξύ των δύο ομάδων, παρατηρούνται ουσιαστικές διαφορές σε τομείς όπως η εικόνα του διευθυντή, η θέση και το γόητρό του, η αυτονομία του, οι στάσεις του απέναντι στις πρωτοβουλίες αλλαγής και τη γονική συμμετοχή στη σχολική ζωή. Στις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες η δύναμη των προϊσταμένωνδιευθυντών είναι σημαντικά περιορισμένη από τους κανόνες του συστήματος. Το 15

16 εκπαιδευτικό σύστημα σε αυτές τις χώρες είναι ιδιαίτερα συγκεντρωτικό, περιορίζοντας την αυτονομία τους (Uwazurike, 1991; Fenech, 1994; Hallinger et al., 1994; Ligget et al., 1997; Simkins et al., 1998; Morriss et al., 1999). Το Υπουργείο Εκπαίδευσης σε πολλές χώρες (π.χ. Κίνα, Ταϊλάνδη, Σινγκαπούρη, Μάλτα, Νιγηρία, το Πακιστάν) σχεδιάζει ένα κοινό εθνικό πρόγραμμα σπουδών, με κοινή διδακτέα ύλη, κοινά μέσα και εξετάσεις, κοινούς κανόνες χρηματοδότησης και επάνδρωσης των σχολείων, συμπεριλαμβανομένης της επιλογής, της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών και του προσωπικού. Πράγματι, οι προϊστάμενοι-διευθυντές στις «αναπτυσσόμενες» χώρες βρέθηκαν να εστιάζουν σε γενικές γραμμές, στη στερεότυπη διαχείριση, στη διατήρηση του ελέγχου και την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών βασιζόμενοι στα αποτελέσματα, και με διάθεση να απόσχουν από την ανάμειξη των δασκάλων και των γονέων στη λήψη αποφάσεων, στη συμμετοχική ηγεσία, στη μεταβίβαση των ευθυνών, ή σε σημαντικές πρωτοβουλίες σχολικής αλλαγής (Uwazurike, 1991; Fenech, 1994; Hallinger et al., 1994; Ligget et al., 1997; Simkins et al., 1998; Morriss et al., 1999). Λειτουργίες όπως η ανάπτυξη προγράμματος σπουδών και η επαγγελματική ανάπτυξη του προσωπικού δεν παρατηρούνται συχνά στην εξάσκηση των καθηκόντων τους. Μόνο σε μερικές περιπτώσεις παρατηρήθηκε μια ελαφρώς διαφορετική εικόνα που βρίσκεται σε συμφωνία με τα ερευνητικά συμπεράσματα για τη διεύθυνση στις Αγγλο-Αμερικανικές χώρες (Chung & Miskel, 1989). Οι προϊστάμενοι-διευθυντές σε μερικές αναπτυσσόμενες χώρες (π.χ. Ταϊλάνδη, Χονγκ Κονγκ, Τανζανία, Γκάνα, χώρες Νοτιανατολικής Ασίας) βρέθηκε να είναι υπεύθυνοι για τη διατήρηση της πειθαρχίας, να παραγγέλνουν εξοπλισμό για το σχολείο, να καθορίζουν τις ανάγκες σε προσωπικό, να προγραμματίζουν δραστηριότητες, να διαχειρίζονται τους σχολικούς πόρους, να κατανέμουν το προσωπικό και να εξασφαλίζουν ότι οι δάσκαλοι διατηρούν ακριβή αρχεία (Chapman & Burchfield, 1994; Chi-Kin Lee & Dimmock, 1999). Όλες αυτές οι λειτουργίες γίνονται σε πολύ μικρό βαθμό αν συγκριθούν με τις ανεπτυγμένες χώρες. Οι ερευνητές υποθέτουν ότι αυτές οι «αναπτυσσόμενες» χώρες που υποβάλλονται σε γρήγορη οικονομική ανάπτυξη και σημαντικές μεταρρυθμίσεις στο εκπαιδευτικό τους σύστημα (Hallinger, 1998; Chapman, 2000) είναι πιθανό να υιοθετούν, ως τμήμα αυτής της διαδικασίας, τις δυτικές αντιλήψεις του αποτελεσματικού διευθυντή, τουλάχιστον στο κανονιστικό επίπεδο. 16

17 Αξίζει να σημειωθεί ότι η βιβλιογραφία πάνω στην εκπαιδευτική ηγεσία και διεύθυνση σχετίζεται άμεσα με την κοινωνική και την οργανωτική δομή των εκπαιδευτικών συστημάτων του δυτικού κόσμου. Εντούτοις, η δομή των εκπαιδευτικών συστημάτων διαφέρει πάρα πολύ ανάμεσα στις χώρες (Dimmock & Walker, 1998; Lassibille & Gomez, 2000). Οι διαφορές προέρχονται, τουλάχιστον κατά ένα μέρος τους, από τα διαφορετικά πολιτιστικά, εθνικά και κοινωνιολογικά πλαίσια που υποστηρίζουν την εκπαίδευση σε κάθε κράτος. Με αυτή την έννοια, τα πολιτιστικά πλαίσια επιδρούν στο σύνολο των αντιλήψεων, των αξιών και των προτύπων συμπεριφοράς των προϊσταμένων-διευθυντών, που μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά από εκείνα που χρησιμοποιούνται από άλλους διευθυντές σε άλλα πλαίσια (Heck, 1996; Dimmock & Walker, 1998). 17

18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ H διεθνοποίηση των ανθρώπινων σχέσεων χάρη στην τεχνολογική ανάπτυξη και την αλληλεξάρτηση των οικονομιών των διαφόρων χωρών, οι οποίες είναι sine qua non ενταγμένες στο πεδίο λειτουργίας της διεθνούς αγοράς και των ανταλλαγών που προκύπτουν από τη λειτουργία αυτή, δημιούργησε την επιτακτική ανάγκη αλληλοκατανόησης ιδιαίτερα στους στρατηγικούς τομείς, όπως η οικονομία, η παιδεία, ο πολιτισμός και η ιστορία. Η ανάγκη αυτή στο χώρο της εκπαίδευσης έφερε την ανάπτυξη της Συγκριτικής Παιδαγωγικής (Σ.Π) (Μπουζάκης-Κουστουράκης, 2006). Η Σ.Π. είναι μια διεπιστημονική γνωστική περιοχή, ένας πολυκλαδικός και πολυειδής επιστημονικός χώρος όσον αφορά το αντικείμενο και τη θεματική του, τα θεωρητικά επιστημολογικά και μεθοδολογικά του σχήματα, τις μεθόδους, τις τεχνικές και τα εργαλεία έρευνας που χρησιμοποιεί καθώς και τις ιδεολογικές προϋποθέσεις που συνεπάγεται ως εννοιολογικό σύστημα πλαίσιο προσέγγισης ανάλυσης μελέτης, ερμηνείας ή μεταβολής ενός κοινωνικοπολιτικού και πολιτισμικού μηχανισμού, όπως είναι η εκπαίδευση (Καζαμίας, 1992). Αντικείμενο λοιπόν της Σ.Π. είναι η προσέγγιση με ερευνητικό τρόπο εκπαιδευτικών γεγονότων τα οποία είναι ενταγμένα κι εξαρτώνται από το κοινωνικοοικονομικό, το πολιτικό, και το πολιτισμικό τους πλαίσιο. Με τη βοήθεια της συγκριτικής μεθόδου τα γεγονότα αυτά επισημαίνονται, αναλύονται, αξιολογούνται και ερμηνεύονται (Μπουζάκης, 2003). Η Σ.Π. δεν έχει σα στόχο να προσφέρει και να προτείνει μοντέλα, αρχές και αξιώματα για να κατευθύνει την εκπαίδευση. Ωστόσο μπορεί να παρέχει χρήσιμες υποδείξεις και τρόπους ενέργειας που θα μπορούσαν να εμπνεύσουν μια εκπαιδευτική πολιτική και να διευκολύνει στον εντοπισμό τυχόν λαθών ή παραλείψεων ενός εκπαιδευτικού συστήματος. Η «άσκηση» αυτή βέβαια επιβάλλει πολλές επιφυλάξεις, εφόσον δεν υπάρχει ένα «μοντέλο» εκπαίδευσης παγκόσμια αποδεκτό (Καλογιαννάκη-Χουρδάκη, 2006: 43). Η επικέντρωση της ερευνητικής οπτικής (μικρο-μακρο ανάλυση, εθνικό ή διεθνές επίπεδο), ο τρόπος αξιοποίησης των ερευνητικών πορισμάτων (σύνθεση ή μη νόμων) και η σχέση έρευνας και ερευνητή (αποδοχή ή μη αξιολογικής ουδετερότητας) σχετίζονται πρώτιστα, με το ερευνητικό παράδειγμα που είναι ενταγμένος ο ερευνητής μια και η Σ.Π. χαρακτηρίζεται ως πολύ-παραδειγματική και κατά δεύτερο λόγο, από τη φύση και τον προσανατολισμό των ερευνητικών του ερωτημάτων (Μπουζάκης-Κουστουράκης, 2006). 18

19 Σύμφωνα με τον T. Κuhn (1996), στο εσωτερικό των κοινωνικών επιστημών και της κοινωνιολογικής θεωρίας έχουν συγκροτηθεί και λειτουργούν παράλληλα, με την μορφή προ-παραδειγματικών πλαισίων, διάφορα εννοιολογικά συστήματα μοντέλα που επιχειρούν να εξηγήσουν και να ερμηνεύσουν την κοινωνική πραγματικότητα (Λαμπίρη Δημάκη, 1990). Σήμερα ο αριθμός αυτών των μοντέλων έχει πληθήνει τόσο πολύ με την προσθήκη πολλών θεωρητικών προσεγγίσεων που δανείζονται στοιχεία από περισσότερα του ενός μοντέλα, ώστε να υποστηρίζεται ότι βρισκόμαστε πλέον σε μια εποχή «μεθοδολογικού εκλεκτισμού» (Troyna, 1994). Πέρα όμως από αυτό, το πλήθος αυτών των προσεγγίσεων οδηγεί σε σύγχυση και δε βοηθά στη μελέτη και την κατανόησή τους. Απαιτείται για το λόγο αυτό μια προσπάθεια ταξινόμησης που αναπόφευκτα θα υπεραπλουστεύσει μια πολύπλοκη κοινωνική πραγματικότητα, αλλά που κρίνεται εντελώς απαραίτητη για την καλύτερη κατανόηση των θεωρητικών απόψεων που προσπαθούν να την περιγράψουν (Karabel & Halsey, 1977). 1. Θεωρητικές προσεγγίσεις Τα πιο γνωστά ερμηνευτικά μοντέλα που έχουν προταθεί κατά τα τελευταία χρόνια για την ανάλυση και ερμηνεία των εκπαιδευτικών πραγμάτων είναι τα ακόλουθα παραδείγματα-προσεγγίσεις: α) Οι φιλελεύθερες προσεγγίσεις που έχουν ως κεντρικό σημείο τους την έννοια της ατομικής ελευθερίας σαν μόνη και υπέρτατη αξία (Ζαμπέτα, 1994). Στο πλαίσιο αυτό την δεκαετία του 50 αναπτύσσεται στον δυτικό κόσμο η θεωρία του δομικού λειτουργισμού με κύριο εκπρόσωπό της τον T. Πάρσονς. Σύμφωνα μ αυτή τη θεωρία η κοινωνία εξελίσσεται συνεχώς πηγαίνοντας προς όλο και υψηλότερη οργάνωση των δομών της. Η διαδικασία εξέλιξης της κοινωνίας επιτυγχάνεται με την λειτουργική διαφοροποίηση των ρόλων και των θεσμών που διαμορφώνονται μέσα σ αυτήν για την εξυπηρέτηση των αναγκών της (Τάτσης, 1989). Στην θεώρηση του δομολειτουργισμού, θεσμοί όπως η εκπαίδευση επιτελούν κάποιες συγκεκριμένες λειτουργίες όπως και κάθε άλλος κοινωνικός θεσμός. Κάθε φορά που οι συνθήκες μεταβάλλονται (π.χ. λόγω εξέλιξης της τεχνολογίας) οι θεσμοί αυτοί πρέπει να προσαρμόζονται ανάλογα με στόχο την καλύτερη εξυπηρέτηση των αναγκών της κοινωνίας. Οι λειτουργίες που πρέπει να επιτελεί η εκπαίδευση είναι : 1) η κοινωνικοποίηση των μελών της κοινωνίας μέσω της μετάδοσης σ αυτά κοινών 19

20 γνώσεων, αξιών, πολιτιστικών προτύπων κτλ., 2) η επιλογή τους ανάλογα με τα προσόντα τους και τις ικανότητές τους στην ανάληψη ρόλων και θέσεων απ όπου θα υπηρετήσουν την κοινωνία και την οικονομική της ανάπτυξη, 3) η νομιμοποίηση της παραπάνω επιλογής, αφού μέσα στο σχολείο παρέχονται ίσες ευκαιρίες για κοινωνική και επαγγελματική ανέλιξη σε όλους και άρα, άμβλυνση των κοινωνικών ανισοτήτων. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται η απαραίτητη συναίνεση και επιπλέον η συστημική ισορροπία της κοινωνίας (Blackledge & Hunt, 1994). Η ισορροπία αυτή καθίσταται πλέον εσωτερικό πρόβλημα του εκπαιδευτικού συστήματος. Βασική παραδοχή για αυτή την προσέγγιση είναι ότι a priori τα μέλη της κοινωνίας συμφωνούν για το ποιες είναι οι λειτουργικές ανάγκες του συστήματος (συναίνεση) (Παπαδάκης, 2003). Στις φιλελεύθερες - λειτουργιστικές θεωρίες ανήκουν και οι αναπτυξιακέςεκσυγχρονιστικές θεωρίες, οι θεωρίες του ανθρώπινου κεφαλαίου, με κύριους εκπροσώπους τους Haribson, Meyers, Schultz κ.ά. (τεχνολογικός ή τεχνοκρατικός λειτουργισμός). Σύμφωνα με την θεωρίες αυτές οι επενδύσεις στην εκπαίδευση θεωρούνται πρωταρχικής σημασίας γιατί θα βοηθήσουν στην επίτευξη της εθνικής ανάπτυξης και είναι μακροπρόθεσμα σημαντικότερες από τις επενδύσεις σε φυσικό κεφάλαιο. Επιπλέον, θεωρείται ότι η εκπαίδευση παίζει σπουδαίο κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό ρόλο αφού αντιμετωπίζεται ως ο βασικός συντελεστής στην βελτίωση των συνθηκών της ζωής του ανθρώπου (Καζαμίας, 1986). H «θεωρία του ανθρώπινου κεφαλαίου» υποστηρίζει ότι, πέρα από τις γνωστές πηγές πλούτου (όπως είναι η ευφορία της γης, το υπέδαφος, οι πρώτες ύλες) κυρίαρχη πηγή για την οικονομική ανάπτυξη ενός κράτους είναι ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος μέσα από την επένδυση στην εκπαίδευσή του, θα λάβει γνώσεις και δεξιότητες με αποτέλεσμα να γίνει πιο παραγωγικός και να αυξήσει τις δυνατότητές του να ενταχθεί στην αγορά εργασίας. Οι γνώσεις, οι δεξιότητες και οι ικανότητες που αποκτά το άτομο μέσω της εκπαίδευσής του, είναι το κεφάλαιό του, το οποίο θα του αποδώσει κέρδος ανάλογο με τη θέση που θα κατέχει στην αγορά εργασίας. Έτσι, η επένδυση σε ανθρώπινο κεφάλαιο (εκπαίδευση, υγεία κτλ.) αυξάνει την παραγωγική ικανότητα του ατόμου, με αποτέλεσμα να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη για το κράτος. Όσο περισσότερες είναι οι επενδύσεις στη γνώση και την εκπαίδευση των πολιτών, τόσο μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη θα αποκτά τελικά το κράτος (Schultz, 1972). Η θεωρία του «ανθρώπινου κεφαλαίου» θίγει για πρώτη φορά τη σύνδεση εκπαίδευσης, οικονομίας και αγοράς εργασίας (Κανελλοπούλου, Μαυρομαρά & Μητράκου, 2003). 20

21 Η πιο σύγχρονη έκφραση των φιλελεύθερων θεωριών είναι ο κυρίαρχος σήμερα οικονομικός φιλελευθερισμός, ο οποίος υποστηρίζει τα ευεργετικά αποτελέσματα της αγοράς σε όλους τους τομείς της κοινωνικής δραστηριότητας (Ζαμπέτα, 1994). Λέξεις κλειδιά είναι η οικονομία της αγοράς, παγκοσμιοποίηση, οικονομισμός, ανταγωνισμός, σύγκλιση, προσαρμογή, αποτελεσματικότητα, αποδοτικότητα, απασχολησιμότητα (Μπουζάκης, 2005). Συνολικά, οι φιλελεύθερες προσεγγίσεις θεωρούν την εξάπλωση και διαφοροποίηση του εκπαιδευτικού συστήματος ιστορικό προϊόν των εξελίξεων στην τεχνολογία και την επαγγελματική δομή, οι οποίες επέβαλαν την ανάγκη πρόσκτησης όλο και πιο πολύπλοκων δεξιοτήτων και εξειδικεύσεων από τα άτομα (Παπαδάκης, 2003). Στη σύγχρονη συζήτηση γύρω από την εκπαιδευτική πολιτική θέτουν κατά κύριο λόγο τα εξής θέματα: i) μέχρι ποιου σημείου και για ποιους σκοπούς νομιμοποιείται η παρέμβαση της κεντρικής εξουσίας στα θέματα της εκπαίδευσης, ii) τη σημασία της ατομικής «επιλογής», και συγκεκριμένα για την εκπαίδευση, της επιλογής των γονέων, σε αντιδιαστολή με τη δημόσια πρόβλεψη και «πρόνοια», iii) ασκούν κριτική στη δομή των εκπαιδευτικών συστημάτων που έχουν επικρατήσει στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες, τα οποία ενοχοποιούνται ως γραφειοκρατικά και αναποτελεσματικά ως προς το αίτημα της ισότητας, iv) προβάλουν την ιδιωτικοποίηση και την εφαρμογή του μοντέλου του ελεύθερου ανταγωνισμού και της αγοράς, ως μόνη λύση για την εξυγίανση της εκπαίδευσης (Ζαμπέτα, 1994: 27). Παρόλα τα παραπάνω εξακολουθούν να θεωρούν την εκπαίδευση σαν επένδυση και για αυτό είναι από τους λίγους τομείς που δέχονται και νομιμοποιούν ένα ελάχιστο παρεμβατισμού του κράτους. Στόχος είναι αφενός να γίνει πιο εφικτό «το ιδεώδες μιας κοινωνικής οικονομίας της αγοράς» και αφετέρου «τα αποτελέσματα εκ της γειτνιάσεως», δηλαδή η επίδραση των πράξεων ενός ατόμου στα άλλα άτομα, να συμβάλλουν αποτελεσματικότερα στη συστημική ισορροπία της κοινωνίας και στη συνοχή του κοινωνικού ιστού, μέσα από το φίλτρο της εκπαίδευσης. Έτσι θεωρούν ότι καθίσταται εφικτή η «προώθηση μιας σταθερής και δημοκρατικής κοινωνίας» και η συνακόλουθη διασφάλιση της ατομικής και κοινωνικής αποδοτικότητας της εκπαίδευσης. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη διασφάλιση της προαναφερθείσας αποδοτικότητας-αποτελεσματικότητας αποτελεί η 21

22 συστηματική απόδοση λόγου στην κοινωνία (Παπαδάκης, 2003: 67) και ειδικότερα στην οικογένεια, αφού αυτή είναι που έχει το ισχυρότερο και αμεσότερο ενδιαφέρον και συμφέρον για την ποιότητα και την καταλληλότητα των εκπαιδευτικών παροχών και βρίσκεται στην καταλληλότερη θέση να διατηρεί μια συνεχή παρακολούθηση για το τι συμβαίνει μέσα στη σχολική τάξη (Ζαμπέτα, 1994: 36). Η παρέμβαση αυτή οφείλει να αυξάνεται σε περιόδους εκπαιδευτικής κρίσης. Η κρίση υποδηλώνει την ανισορροπία που δημιουργείται όταν το εκπαιδευτικό σύστημα δεν εναρμονίζεται λειτουργικά με τις εξελίξεις και μεταβολές στους άλλους κοινωνικούς τομείς και ειδικά την οικονομία, που είναι το υποσύστημα με τους ταχύτερους ρυθμούς εξέλιξης. Σε αυτή την περίπτωση επιβάλλεται συνήθως μια εκτεταμένη διορθωτική παρέμβαση στη μορφή της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης που πρέπει να έχει σαν κεντρικούς άξονες αφενός, τη λειτουργική ενσωμάτωση της εκπαίδευσης στις νέες ανάγκες της κοινωνίας και της οικονομίας και αφετέρου, τον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος που θεωρείται βασικός παράγοντας για την τεχνολογική πρόοδο και τη συσσώρευση κεφαλαίου (Παπαδάκης, 2003: 67-68). β) Οι προσεγγίσεις του κράτους πρόνοιας αναπτύσσονται μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο (τις δεκαετίες 1950 και 1960) στα πλαίσια των δυτικών καπιταλιστικών κοινωνιών. Η κοινωνική θεωρία που αναφέρεται στις πολιτικές του κράτους πρόνοιας έπεται ιστορικά της ανάπτυξης των πολιτικών αυτών, ενώ εξακολουθεί να τις υπερασπίζεται αλλά και να ασκεί κριτική σε αυτές και κατά την περίοδο ύφεσης και κρίσης των πολιτικών πρόνοιας στις δεκαετίες του 1970 και Συνοδεύονται από το επιχείρημα της εξασφάλισης ενός επιπέδου γενικής ευημερίας για όλους τους πολίτες με ευθύνη του κράτους, ανεξαρτήτως της θέσης που κατέχουν στον κοινωνικό καταμερισμό της εργασίας. Οι τομείς που πρέπει να καλύπτονται από την πρόνοια του κράτους είναι αυτοί της απασχόλησης, της κοινωνικής ασφάλισης, της κατοικίας, της υγείας και της εκπαίδευσης (Ζαμπέτα, 1994). H παρέμβαση του «κράτους πρόνοιας» στην κοινωνία έχει ανακατανεμητικό χαρακτήρα, ενώ η εκπαίδευση θεωρείται ότι (οφείλει να) αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του πλέγματος των κοινωνικών υπηρεσιών. Ως στόχος της λοιπόν θεωρείται η άρση των μηχανισμών εκείνων της εκπαίδευσης που δημιουργούν, συντηρούν και αναπαράγουν κοινωνικές ανισότητες μέσω της διασφάλισης σε εθνικό επίπεδο ενιαίων εκπαιδευτικών κριτηρίων. Έτσι η εκπαιδευτική πολιτική γίνεται αντιληπτή 22

23 ως κοινωνική πολιτική που υλοποιείται είτε με ενδοσυστημικές, είτε με εξωσυστημικές παρεμβάσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα και αποσκοπεί στη γενική κοινωνική ανάπτυξη και ευημερία (Παπαδάκης, 2003). Η ισότητα των εκπαιδευτικών ευκαιριών, βασικό αίτημα και διακηρυγμένος στόχος των προνοιακών πολιτικών, εκφράζεται με τη λεγόμενη «αντισταθμιστική εκπαίδευση» η οποία δεν αναφέρεται μόνο στην παροχή περισσότερων εκπαιδευτικών ευκαιριών στις μειονεκτούσες κοινωνικές ομάδες, αλλά ταυτόχρονα στην εξασφάλιση μέσω της εκπαίδευσης μιας γενικότερης κοινωνικής πρόνοιας για την παιδική ηλικία. Στην πράξη, οι πολιτικές του κράτους πρόνοιας συνοδεύτηκαν από διαδικασίες συνολικής ρύθμισης και χαρακτηρίζουν κοινωνίες με υψηλό βαθμό ανάπτυξης του δημόσιου τομέα και του κρατικού παρεμβατισμού στο χώρο της κοινωνικής πολιτικής. Κατά συνέπεια, ενθάρρυναν την ανάπτυξη της κρατικής γραφειοκρατίας, στοιχείο που επέσυρε την έντονη κριτική από την πλευρά των φιλελεύθερων προσεγγίσεων (Ζαμπέτα, 1994). γ) Οι μαρξιστικές-συγκρουσιακές προσεγγίσεις περιλαμβάνουν ένα ευρύ φάσμα θεωριών από τον κλασικό μαρξισμό ως τις νέο-μαρξιστικές θεωρίες και προσφέρουν ένα εναλλακτικό ερμηνευτικό πλαίσιο (Καζαμίας, 1992). Οι κυριότερες από αυτές είναι : οι θεωρίες της ταξικής σύγκρουσης (κλασική μαρξιστική αντίληψη), οι θεωρίες της αντιστοιχίας των Bowles-Gintis, οι θεωρίες της μαρξιστικής κριτικής του καπιταλιστικού κράτους (Althusser, Gramsi, Miliband, Πουλαντζάς, Jessop κ.ά), και οι θεωρίες της εξάρτησης (Samir Amin, G. Frank, Senghaas κ.ά) που στις θεωρήσεις τους τόσο το κράτος όσο και η κοινωνία δεν νοούνται ανεξάρτητα από τις ταξικές σχέσεις που υπάρχουν. Βλέπουν τις κυρίαρχες κοινωνικές δυνάμεις (τάξεις, ομάδες) να καταπιέζουν και να εκμεταλλεύονται τις ασθενέστερες κοινωνικές δυνάμεις (Μπουζάκης, 2005; Ζαμπέτα, 1994). Η εκπαίδευση προκύπτει ως αποτέλεσμα του κοινωνικού καταμερισμού της εργασίας στα πλαίσια του σύγχρονου αστικού κράτους. Βασική λειτουργία που επιτελεί το σχολείο είναι η διατήρηση ή αναπαραγωγή της υπάρχουσας κοινωνικής και οικονομικής τάξης. Η εκπαίδευση ευνοεί και καλλιεργεί τις ιδιότητες και αξίες που χρειάζεται το καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα εξυπηρετώντας την αναπαραγωγή των κοινωνικών σχέσεων παραγωγής που ήδη υπάρχουν. Δεν είναι το σχολείο που γεννά τις ανισότητες που αναπαράγονται, αλλά συμβάλει στην διατήρηση ή και αύξησή τους εξασφαλίζοντας εξειδικευμένη και ιδεολογικά 23

24 ενσωματώσιμη εργατική δύναμη (Blackledge & Hunt, 1994). Τα τελευταία χρόνια στα πλαίσια αναγνώρισης μιας σχετικής αυτονομίας των θεσμών απέναντι στις κυρίαρχες σχέσεις παραγωγής, θεωρείται ότι η εκπαίδευση αποτελεί ιδεολογικό μηχανισμό του κράτους, που όμως διαμορφώνεται σαν αποτέλεσμα των συγκρούσεων ανάμεσα στις οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές ομάδες μιας χώρας. Το κράτος αποτελεί την αρένα των συγκρούσεων των ομάδων και των συμφερόντων τους (Ζαμπέτα, 1994). Η σχέση της εκπαίδευσης με την κοινωνία και το κράτος εδράζεται στο αίτημα ικανοποίησης συγκεκριμένων αναγκών, που δεν είναι ούτε ουδέτερες ούτε αντικειμενικές (Παπαδάκης, 2003). Η εξήγηση αυτής της σχέσης από τις παραπάνω θεωρίες επιχειρείται: i) από τους Bowles και Gintis μέσα από την «αρχή της αντιστοιχίας». θεωρούν ότι το εκπαιδευτικό σύστημα έχει ως στόχο τη «νομιμοποίηση της οικονομικής ανισότητας» και την παραγωγή εργατικού δυναμικού που θα εξυπηρετεί την καπιταλιστική συσσώρευση. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω «της αντιστοιχίας μεταξύ της κοινωνικής οργάνωσης του σχολείου με αυτήν της εργασίας». Η εκπαίδευση προετοιμάζει τους μαθητές να γίνουν εργαζόμενοι μέσω μιας αντιστοιχίας μεταξύ των κοινωνικών σχέσεων της παραγωγής και των κοινωνικών σχέσεων της εκπαίδευσης (Ζαμπέτα, 1994). Συγκεκριμένα οι σχέσεις εξουσίας και ελέγχου ανάμεσα στη διοίκηση και τους δασκάλους, τους δασκάλους και τους διδασκόμενους και τη δουλειά τους αντανακλούν τον ιεραρχικό καταμερισμό εργασίας που κυριαρχεί στο χώρο εργασίας (Blackledge & Hunt, 1994), ii) από τις θεωρίες της αναπαραγωγής, οι οποίες συνοψίζονται στη θέση του Althusser, ότι «ο ύστατος χώρος της παραγωγής είναι η αναπαραγωγή των όρων παραγωγής» (Παπαδάκης, 2003). Στο σύγχρονο κράτος λειτουργούν δύο ειδών θεσμοί. Οι κατασταλτικοί όπως είναι το νομικό σύστημα, η αστυνομία, ο στρατός, η κυβέρνηση που παρεμβαίνουν στην πάλη των τάξεων υπέρ της άρχουσας τάξης χρησιμοποιώντας κατά πρώτο λόγο τη βία και οι ιδεολογικοί, όπως η εκκλησία, το σχολείο, η οικογένεια, το νομικό και πολιτικό σύστημα, τα συνδικάτα, οι επικοινωνίες, κτλ. που λειτουργούν σαν μηχανισμοί μετάδοσης την κυρίαρχης ιδεολογίας και με αυτόν τον τρόπο σαν μηχανισμοί ιδεολογικού ελέγχου (Blackledge & Hunt, 1994). Κυρίαρχος ιδεολογικός μηχανισμός του κράτους στις ώριμες καπιταλιστικές κοινωνίες είναι το σχολείο που μεταφέρει στο «τρωτό» παιδί γνώση 24

25 εμποτισμένη με την κυρίαρχη ιδεολογία. Έτσι αναπαράγονται συγκεκριμένοι τρόποι συμπεριφοράς και ευρύτερα, οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής (Ζαμπέτα, 1994). iii) από την συστημική προσέγγιση της καπιταλιστικής εξάρτησης, η οποία αφορμάται από τις θέσεις του Emmanuel Wallerstein και θεωρεί ότι το παγκόσμιο σύστημα «είναι εξ ορισμού καπιταλιστικό». Δομεί το αναλυτικό της πλαίσιο πάνω στις σχέσεις εξάρτησης μεταξύ καπιταλιστικών μητροπόλεων και αναπτυσσόμενων περιφερειών ή ημιπεριφερειών. Οι τελευταίες θεωρείται ότι βασίζουν την ανάπτυξή τους στις μητροπόλεις, γεγονός που επηρεάζει καθοριστικά την εκπαιδευτική τους πολιτική, οδηγώντας σε «άχαρες μεταμοσχεύσεις» μέτρων, θεσμικών πλαισίων και εκπαιδευτικών θεωριών και πρακτικών (Παπαδάκης, 2003). δ) Τέλος, οι πλουραλιστικές προσεγγίσεις που βασίζονται στην αντίληψη ότι η εξουσία είναι διαμοιρασμένη στην κοινωνία μεταξύ πολλών ομάδων συμφερόντων και ότι οι πολιτικές διαμορφώνονται μέσω μιας διαπραγμάτευσης-συναλλαγής ή και σύγκρουσης ανάμεσα στις ομάδες αυτές και την κυβέρνηση του κράτους. Στην κοινωνία, παρά τις συγκρούσεις μεταξύ των επιμέρους αντιτιθέμενων συμφερόντων, τελικά επιτυγχάνεται μια ισορροπία μέσω της αδράνειας του συστήματος γιατί καμιά ομάδα συμφερόντων δεν μπορεί να κυριαρχήσει σε όλους τους τομείς. Πρόκειται για θεωρίες οι οποίες πρόσφατα άρχισαν να διαμορφώνονται και περιλαμβάνουν πολλές διαφορετικές τάσεις χωρίς να έχουν μια ενιαία θεωρία σαν κοινή αφετηρία (Ζαμπέτα, 1994). Βασίζονται κατά μείζονα λόγο σε μια βεμπεριανή μεθοδολογία, παρά τις επιμέρους διαφοροποιήσεις τους και ερμηνεύουν τη συγκρότηση των εκπαιδευτικών συστημάτων στη βάση της «κοινωνικής αλληλεπίδρασης» (Παπαδάκης, 2003). Δεν βλέπουν τον θεσμό της εκπαίδευσης να υπηρετεί τα συμφέροντα μιας κυρίαρχης τάξης, αλλά να προκύπτει από την αλληλεπίδραση επιμέρους συμφερόντων ομάδων εντός και εκτός του εκπαιδευτικού συστήματος. Καμιά ομάδα δεν αποκλείεται από την άσκηση επιρροής άσχετα πόσο μεγάλη είναι, αν και οι πραγματικές τους δυνατότητες (κατοχή εξουσίας και πόρων) δεν είναι στο ίδιο επίπεδο (Ζαμπέτα, 1994). Οι πλουραλιστικές προσεγγίσεις εστιάζουν το ενδιαφέρον τους περισσότερο στο πως τα διάφορα συμφέροντα εμπλέκονται στην εκπόνηση και υλοποίηση των διάφορων εκπαιδευτικών πολιτικών, πως επιδρούν στις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις και πως επιδιώκουν την επίτευξη των σκοπών τους διαμέσου της εκπαίδευσης, παρά στο τι πραγματικά περιλαμβάνουν αυτά τα συμφέροντα, το συγκείμενο τους και οι 25

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εσωτερικοποίηση του πολιτιστικού υποσυστήματος και εκπαίδευση: Talcott Parsons

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εσωτερικοποίηση του πολιτιστικού υποσυστήματος και εκπαίδευση: Talcott Parsons Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Εσωτερικοποίηση του πολιτιστικού υποσυστήματος και εκπαίδευση: Talcott Parsons Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 3ο (σελ. 67-79) 2 Talcott

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο Έκθεσης Γενικής Εκτίμησης της Εικόνας του Σχολείου

Σχέδιο Έκθεσης Γενικής Εκτίμησης της Εικόνας του Σχολείου Σχέδιο Έκθεσης Γενικής Εκτίμησης της Εικόνας του Σχολείου Έκθεση Γενικής Εκτίμησης της Εικόνας του Σχολείου Ταυτότητα του σχολείου Καταγράφονται στοιχεία της ταυτότητας της Σχολικής Μονάδας. Α. Διαδικασίες

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Βασίλης Κόμης, Επίκουρος Καθηγητής Ερευνητική Ομάδα «ΤΠΕ στην Εκπαίδευση» Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργασία Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με τα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης

Συνεργασία Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με τα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης Συνεργασία Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με τα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης Υποστήριξη Επαγγελματικής Μάθησης 29 Αυγούστου 2016 Δρ Αθ. Μιχαηλίδου Ευριπίδου Διευθύντρια Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Περιεχόμενο της

Διαβάστε περισσότερα

Αυτονομία σχολικής μονάδας στο κυπριακό εκπαιδευτικό συγκείμενο

Αυτονομία σχολικής μονάδας στο κυπριακό εκπαιδευτικό συγκείμενο Αυτονομία σχολικής μονάδας στο κυπριακό εκπαιδευτικό συγκείμενο Δρ Θεόδωρος Θεοδώρου Παρουσίαση στο συνέδριο «Εκπαιδευτική διοίκηση και ηγεσία στην Κύπρο και στον διεθνή χώρο - 40 χρόνια δράσης του ΚΟΕΔ»

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 7: «Ενίσχυση της δια βίου εκπαίδευσης ενηλίκων στις 8 Περιφέρειες Σύγκλισης»

ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 7: «Ενίσχυση της δια βίου εκπαίδευσης ενηλίκων στις 8 Περιφέρειες Σύγκλισης» ΑΞΟΝΑΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 7: «Ενίσχυση της δια βίου εκπαίδευσης ενηλίκων στις 8 Περιφέρειες Σύγκλισης» Στρατηγική Η διεύρυνση της συμμετοχής του ανθρώπινου δυναμικού σε δράσεις δια βίου εκπαίδευσης για την

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματικές Προοπτικές. Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής στην Εκπαίδευση. Πρόεδρος Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Επαγγελματικές Προοπτικές. Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής στην Εκπαίδευση. Πρόεδρος Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Επαγγελματικές Προοπτικές Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής στην Εκπαίδευση Καθηγητής Ιορδάνης Ψημμένος, Πρόεδρος Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Καθηγητής Βασίλειος Χατζόπουλος, Πρόεδρος

Διαβάστε περισσότερα

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη. Αθήνα

Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη. Αθήνα Επιχειρησιακό Πρόγραμμα: «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Εκτενής Σύνοψη Αθήνα Απρίλιος 2008 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια βίου Μάθηση» Στις επόμενες σελίδες γίνεται μια πρώτη προσπάθεια

Διαβάστε περισσότερα

International Conference Quality and Equity in Education: Theories, Applications and Potentials

International Conference Quality and Equity in Education: Theories, Applications and Potentials International Conference Quality and Equity in Education: Theories, Applications and Potentials Εργαστήρι 3 Ο συμβουλευτικός ρόλος της ομάδας στήριξης σχολείων που εφαρμόζουν τη δυναμική προσέγγιση σχολικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ» ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Δια βίου Εκπαίδευση και διάγνωση επιμορφωτικών αναγκών: Μια σχεδιασμένη παρέμβαση για την ενίσχυση των δυνάμεων της εργασίας H ΔΒΜ προϋποθέτειτοστρατηγικόσχεδιασμό,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΝΩΤΑΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Η ανάπτυξη του

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια Εκθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση, κοινωνικός σχεδιασμός. Ρέμος Αρμάος MSc PhD, Υπεύθυνος εκπαίδευσης στελεχών ΚΕΘΕΑ

Εκπαίδευση, κοινωνικός σχεδιασμός. Ρέμος Αρμάος MSc PhD, Υπεύθυνος εκπαίδευσης στελεχών ΚΕΘΕΑ Εκπαίδευση, κοινωνικός σχεδιασμός Ρέμος Αρμάος MSc PhD, Υπεύθυνος εκπαίδευσης στελεχών ΚΕΘΕΑ armaos@kethea.gr Προτεραιότητες & βασικά μεγέθη εκπαίδευσης 2 Η ΔΒΜ αποτελεί προτεραιότητα σε διεθνές επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

Κατανομή ηγεσίας: Πραγματικότητα ή σύνθημα; Δρ Ανδρέας Κυθραιώτης, ΕΔΕ, ΥΠΠ akythreotis@yahoo.com

Κατανομή ηγεσίας: Πραγματικότητα ή σύνθημα; Δρ Ανδρέας Κυθραιώτης, ΕΔΕ, ΥΠΠ akythreotis@yahoo.com Κατανομή ηγεσίας: Πραγματικότητα ή σύνθημα; Δρ Ανδρέας Κυθραιώτης, ΕΔΕ, ΥΠΠ akythreotis@yahoo.com 1 Δομή της παρουσίασης Κατανεμημένη ηγεσία: 1. Έννοια και σημασία 2. Έρευνες σε διάφορες χώρες 3. Δυσκολίες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΗΜΟΥ ΔΕΛΦΩΝ (Α ΦΑΣΗ

ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΗΜΟΥ ΔΕΛΦΩΝ (Α ΦΑΣΗ ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΗΜΟΥ ΔΕΛΦΩΝ 2014-2019 (Α ΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ) Αξιότιμοι συνάδελφοι, Οι Δήμοι, στο πλαίσιο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.)

ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.) ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.) ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (Π.Ι.Ε.)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ: ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ»

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ: ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ» ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ: ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ» 8-10 Δεκεμβρίου 2017 Στο Περιφερειακό Επιμορφωτικό Κέντρο (ΠΕΚ) Ηρακλείου Κρήτης Η ΔΗΜΟΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Βεμπεριανές απόψεις για την Εκπαίδευση Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 12ο (σελ. 274 282) 2 Max Weber (1864 1920) Βεμπεριανές απόψεις για

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ. Θεωρία των Μοντέλων Καπιταλισμού

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ. Θεωρία των Μοντέλων Καπιταλισμού ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ Θεωρία των Μοντέλων Καπιταλισμού Θεωρία των Μοντέλων Καπιταλισμού: Θεωρητικό πλαίσιο για την κατανόηση των κοινών θεσμικών χαρακτηριστικών, αλλά και των θεσμικών

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2014 ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ & ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑ ΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2014 ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ & ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ε_3.Ο λ3τ(ε) ΤΑΞΗ: ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΜΑΘΗΜΑ: Γ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ (2ος Κύκλος) ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ & ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ηµεροµηνία: Μ. Τετάρτη 16 Απριλίου 2014 ιάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΕΚΦΩΝΗΣΕΙΣ ΟΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ Διοίκηση Επιχειρήσεων Έννοια του Μάνατζμεντ Ικανότητες των Μάνατζερ Στόχοι του Μάνατζμεντ Βασικές Λειτουργίες του Μάνατζμεντ Σχεδιασμός Οργάνωση Διεύθυνση Έλεγχος Εφαρμογή του Μάνατζμεντ

Διαβάστε περισσότερα

Καταγραφή αναγκών στελεχών της δημόσιας διοίκησης

Καταγραφή αναγκών στελεχών της δημόσιας διοίκησης Καταγραφή αναγκών στελεχών της δημόσιας διοίκησης Ειρήνη Ρήγου Εισαγωγή Για να επιτευχθεί μια Διοικητική Μεταρρύθμιση στην Ελλάδα, δεν αρκεί μόνο το να σχεδιάζονται πολιτικές σε εθνική κλίμακα παρακολουθώντας

Διαβάστε περισσότερα

Μεταπτυχιακό στην Κοινωνική Εργασία

Μεταπτυχιακό στην Κοινωνική Εργασία Μεταπτυχιακό στην Κοινωνική Εργασία Εισαγωγικό Μήνυμα Καλώς ήλθατε στο εξ αποστάσεως πρόγραμμα «Μεταπτυχιακό στην Κοινωνική Εργασία». Αποστολή του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών στη Κοινωνική Εργασία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) «Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση»

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) «Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση» ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) «Εκπαιδευτική Ηγεσία και Διοίκηση» Τρίπολη, 2019 Μέθοδος υλοποίησης και διαδικασίες παρακολούθησης (αναφέρεται μια από τις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ο Υπουργός Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας κ. Βασίλης Μαγγίνας μίλησε σήμερα Δευτέρα 16 Ιουλίου στο Όγδοο Διακυβερνητικό Συμβούλιο

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο Δράσης Φτώχεια και Εργασία: Μια ολοκληρωμένη προσέγγιση διερεύνησης και άμβλυνσης του φαινομένου

Σχέδιο Δράσης Φτώχεια και Εργασία: Μια ολοκληρωμένη προσέγγιση διερεύνησης και άμβλυνσης του φαινομένου Σχέδιο Δράσης Φτώχεια και Εργασία: Μια ολοκληρωμένη προσέγγιση διερεύνησης και άμβλυνσης του φαινομένου Ένα πρόβλημα που μας αφορά όλους Το φαινόμενο της φτώχειας παραμένει κυρίαρχο στις σύγχρονες κοινωνίες

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του διδακτικού έργου και του μαθητή: πρακτική προσέγγιση από την μεριά του επαγγελματία εκπαιδευτικού

Αξιολόγηση του διδακτικού έργου και του μαθητή: πρακτική προσέγγιση από την μεριά του επαγγελματία εκπαιδευτικού Σαλτερής Νίκος Δρ. Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας Σχολικός Σύμβουλος Δημοτικής Εκπαίδευσης (Π.Ε. 70) Νομαρχίας Πειραιά Αξιολόγηση του διδακτικού έργου και του μαθητή: πρακτική προσέγγιση από την μεριά

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών MA in Education (Education Sciences) ΑΣΠΑΙΤΕ-Roehampton ΠΜΣ MA in Education (Education Sciences) Το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Εκπαίδευση (Επιστήμες της Αγωγής),

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Διδάσκουσα: Μαρία Δασκολιά Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Φ.Π.Ψ. Εαρινό εξάμηνο 2018-2019 ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Η επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΡΟΩΘΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΜΙΑ ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΓΙΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Λεωνίδας Κυριακίδης Αναστασία

Διαβάστε περισσότερα

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ)

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΝΤΑΞΗΣ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ

Διαβάστε περισσότερα

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους του Σταύρου Κοκκαλίδη Μαθηματικού Διευθυντή του Γυμνασίου Αρχαγγέλου Ρόδου-Εκπαιδευτή Στα προγράμματα Β Επιπέδου στις ΤΠΕ Ορισμός της έννοιας του σεναρίου.

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: Η εξάπλωση του σχολείου - Η γένεση του κοινωνικού ανθρώπου.

Θέμα: Η εξάπλωση του σχολείου - Η γένεση του κοινωνικού ανθρώπου. Θέμα: Η εξάπλωση του σχολείου - Η γένεση του κοινωνικού ανθρώπου. Επιβλέπων Καθηγητής: Ε. Μαυρικάκης Ομάδα Έ Χαριτάκη Χαρά Ξενάκη Μαρία Παπαδημητράκη Αρετή Πετράκη Κατερίνα Πιτσικάκη Σοφία Ο ρόλος και

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργικές Εφαρμογές και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη

Γεωργικές Εφαρμογές και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη Γεωργικές Εφαρμογές και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Αγροτική Ανάπτυξη Α. Κουτσούρης Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών koutsouris@aua.gr Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Tο ανθρώπινο στοιχείο είναι μοναδικής σημασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ TIMSS

ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ TIMSS ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ TIMSS 2015 ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ TIMSS Τι είναι η Έρευνα TIMSS; Η Έρευνα Trends in International Mathematics and Science Study (TIMSS) του Διεθνούς Οργανισμού για την Αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΜΣ «ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΜΣ «ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΜΣ «ΤΟΠΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση

Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ EL Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση Εισαγωγή Η αξιολόγηση στη συνεκπαίδευση αποτελεί μια προσέγγιση της αξιολόγησης στο πλαίσιο της γενικής

Διαβάστε περισσότερα

Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια. Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος. του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό.

Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια. Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος. του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό. Δομές Ειδικής Αγωγής στην Δευτεροβάθμια 1 Εκπαίδευση και Εκπαιδευτική Ηγεσία: ο ρόλος του Διευθυντή μέσα από το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο Δρ. Αργύριος Θ. Αργυρίου Διευθυντής Εκπαίδευσης Περιφερειακής ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

Θεσμοί και Οικονομική Αλλαγή

Θεσμοί και Οικονομική Αλλαγή Θεσμοί και Οικονομική Αλλαγή Καθηγητής Σπύρος Βλιάμος Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου Université de Paris Dauphine Ινστιτούτο Διπλωματίας Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγικοί στόχοι για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Τυποποίησης* μέχρι το 2020

Στρατηγικοί στόχοι για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Τυποποίησης* μέχρι το 2020 Στρατηγικοί στόχοι για το Ευρωπαϊκό Σύστημα Τυποποίησης* μέχρι το 2020 Η Ευρωπαϊκή τυποποίηση θα αποτελέσει ουσιαστικό παράγοντα για την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης σε παγκόσμιο επίπεδο, την ανάπτυξη,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Ενότητα: Το Παραπρόγραμμα ή κρυφό Αναλυτικό Πρόγραμμα Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Καθορισμός των ειδικότερων καθηκόντων και αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων των περιφερειακών

Καθορισμός των ειδικότερων καθηκόντων και αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων των περιφερειακών Ν 2817/00 Άρθρο 8 παρ. 2 (ΦΕΚ 78Α' /14.3.00) Καθορισμός των ειδικότερων καθηκόντων και αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων των περιφερειακών υπηρεσιών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, των διευθυντών

Διαβάστε περισσότερα

Η Έννοια της Εταιρικής Σχέσης & τα νέα Χρηματοδοτικά Εργαλεία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Η Έννοια της Εταιρικής Σχέσης & τα νέα Χρηματοδοτικά Εργαλεία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Η Έννοια της Εταιρικής Σχέσης & τα νέα Χρηματοδοτικά Εργαλεία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Δρ. Ράλλης Γκέκας Επιστημονικός Συνεργάτης ΚΕΔΕ Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Δημάρχων & Δημοτικών Συμβούλων Πρόγραμμα Επιμόρφωσης

Διαβάστε περισσότερα

Επιμορφωτικό Σεμινάριο: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ :

Επιμορφωτικό Σεμινάριο: ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ : ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ - ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ-ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ Τομέας Παιδαγωγικής Εργαστήριο Πειραματικής Παιδαγωγικής Ακαδημαϊκό έτος: 2014-2015

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1 [Δείγμα σημειώσεων για την ύλη[ ]

Κεφάλαιο 1 [Δείγμα σημειώσεων για την ύλη[ ] Κεφάλαιο 1 [Δείγμα σημειώσεων για την ύλη[1.2-1.3] 1.2 Η Επιχείρηση 1.2.1 Εισαγωγικές έννοιες Η Σημασία της Επιχείρησης Η Επιχείρηση αποτελεί ένα στοιχείο της κοινωνίας μας, το ίδιο σημαντικό με την οικογένεια.

Διαβάστε περισσότερα

Η συμβολή της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδας στη Δια Βίου Μάθηση των εκπαιδευτικών

Η συμβολή της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδας στη Δια Βίου Μάθηση των εκπαιδευτικών Η συμβολή της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδας στη Δια Βίου Μάθηση των εκπαιδευτικών Καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω τους διοργανωτές για την πρόσκληση που απηύθυναν στην Περ/κή Δ/νση

Διαβάστε περισσότερα

Το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Δρ Δημήτριος Γκότζος

Το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Δρ Δημήτριος Γκότζος Το Αναλυτικό Πρόγραμμα Δρ Δημήτριος Γκότζος Τι είναι το αναλυτικό πρόγραμμα Διαδικασία σύνταξης Αποτέλεσμα διαδικασίας Γραπτή διατύπωση των χαρακτηριστικών μιας διδακτικής πρότασης Στάδια εφαρμογής αναλυτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ. Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Κεφάλαιο 1: Εισαγωγή στη Διοίκηση Επιχειρήσεων Ερωτήσεις Στόχοι 1 ου Μαθήµατος Ø Ποιες είναι οι προκλήσεις στον εργασιακό χώρο σήµερα; Ø Πώς είναι οι οργανισµοί στο νέο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΧΩΡΕΣ-ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε: ΘΕΣΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ Ενότητα Α: Η ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ: ΤΑΣΕΙΣ,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: Η ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: Η ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: Η ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΙΣΟΤΗΤΩΝ Ο ρόλος της Δια βίου Μάθησης στην καταπολέμηση των εκπαιδευτικών και κοινωνικών ανισοτήτων. Τοζήτηματωνκοινωνικώνανισοτήτωνστηνεκπαίδευσηαποτελείένα

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΕΡΡΙΚΟΣ ΧΛΑΠΑΝΗΣ Κυριακή, 11 Σεπτέμβριος :18 - Τελευταία Ενημέρωση Κυριακή, 11 Σεπτέμβριος :18

Συντάχθηκε απο τον/την ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΕΡΡΙΚΟΣ ΧΛΑΠΑΝΗΣ Κυριακή, 11 Σεπτέμβριος :18 - Τελευταία Ενημέρωση Κυριακή, 11 Σεπτέμβριος :18 Καθορισμός των ειδικότερων καθηκόντων και αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων των περιφερειακών υπηρεσιών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, των διευθυντών και υποδιευθυντών των σχολικών μονάδων και

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ. Χρήστος Ν. Σιγάλας

Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ. Χρήστος Ν. Σιγάλας Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ Χρήστος Ν. Σιγάλας Με τον όρο Εκπαιδευτικό Έργο στο πλαίσιο μιας εκπαιδευτικής βαθμίδας νοούμε το σύνολο των ενεργειών και των δραστηριοτήτων δια

Διαβάστε περισσότερα

Η πολιτική του σχολείου για βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης: Δύο περιπτώσεις προγραμμάτων σχολικής αποτελεσματικότητας και σχολικής βελτίωσης

Η πολιτική του σχολείου για βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης: Δύο περιπτώσεις προγραμμάτων σχολικής αποτελεσματικότητας και σχολικής βελτίωσης Η πολιτική του σχολείου για βελτίωση της διδασκαλίας και της μάθησης: Δύο περιπτώσεις προγραμμάτων σχολικής αποτελεσματικότητας και σχολικής βελτίωσης Δρ Ανδρέας Κυθραιώτης, ΕΔΕ Εργαστήριο 1: «Βελτίωση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα)

ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα) ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΕ 800 Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης (κοινωνικοποίηση διαπολιτισμικότητα) Ενότητα 4: Ομάδες και Φορείς Κοινωνικοποίησης Αναστασία Κεσίδου

Διαβάστε περισσότερα

22/2/2014 ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. Επιστήμη Διοίκησης Επιχειρήσεων. Πότε εμφανίστηκε η ανάγκη της διοίκησης;

22/2/2014 ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ. Επιστήμη Διοίκησης Επιχειρήσεων. Πότε εμφανίστηκε η ανάγκη της διοίκησης; ΑΡΧΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Πότε εμφανίστηκε η ανάγκη της διοίκησης; Κεφάλαιο 2 ο Η επιστήμη της Διοίκησης των Επιχειρήσεων Όταν το άτομο δημιούργησε ομάδες. Για ποιο λόγο

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ Η ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ»

ΝΕΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ Η ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ» «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) Πιλοτική Εφαρμογή στους Άξονες Προτεραιότητας 1,2,3 - Οριζόντια Πράξη» «ΤΟ ΝΕΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ Η ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ» Ενημερωτική Συνάντηση Στελεχών Διοίκησης

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΗΓΕΤΙΚΟΥ ΣΤΥΛ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ ΣΤΙΣ ΕΠΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΗΓΕΤΙΚΟΥ ΣΤΥΛ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ ΣΤΙΣ ΕΠΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΗΓΕΤΙΚΟΥ ΣΤΥΛ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ ΣΤΙΣ ΕΠΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Ανδρέας Κυθραιώτης- Πέτρος Πασιαρδής Τμήμα Επιστημών της Αγωγής Πανεπιστήμιο Κύπρου Συνέδριο Παιδαγωγικής

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου της Σχολικής Μονάδας Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης»

ΘΕΜΑ: «Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου της Σχολικής Μονάδας Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π.Ε. ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ.Ε.

Διαβάστε περισσότερα

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Κωδικός μαθήματος: ΚΕΠ 302 Διδάσκων: Δημήτρης Θ. Ζάχος Πιστωτικές μονάδες: 10 Χρόνος και τόπος διεξαγωγής: Τετάρτη 6-9 αίθουσα 907 Εισαγωγικά Η επιτυχής συμμετοχή σ ένα

Διαβάστε περισσότερα

Μανώλης Κουτούζης Αναπληρωτής Καθηγητής Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Αναγνώσεις σε επίπεδα

Μανώλης Κουτούζης Αναπληρωτής Καθηγητής Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Αναγνώσεις σε επίπεδα Μανώλης Κουτούζης Αναπληρωτής Καθηγητής Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο Αναγνώσεις σε επίπεδα η έννοια της κουλτούρας στις κοινωνικές επιστήμες αποτελεί μια από τις βασικές εννοιολογικές κατηγορίες για την

Διαβάστε περισσότερα

Ο Διευθυντής και το εκπαιδευτικό έργο του σχολείου

Ο Διευθυντής και το εκπαιδευτικό έργο του σχολείου Δρ Ανδρέας Θεοδωρίδης & Δρ Ανδρέας Κυθραιώτης Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Νεοπροαχθέντων Διευθυντών Σχολείων Δημοτικής Εκπαίδευσης Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2010-2011 Ο Διευθυντής και το εκπαιδευτικό έργο του

Διαβάστε περισσότερα

Αναγκαιότητα περιοδικής επιμόρφωσης καθηγητών πληροφορικής

Αναγκαιότητα περιοδικής επιμόρφωσης καθηγητών πληροφορικής Αναγκαιότητα περιοδικής επιμόρφωσης καθηγητών πληροφορικής Χούμκοζλης Χρήστος Υποψήφιος Διδάκτορας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών Θεσσαλονίκη, Ελλάδα houm@eng.auth.gr

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα: Σύγχρονο εξ αποστάσεως επιμορφωτικό πρόγραμμα Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας

Τμήμα: Σύγχρονο εξ αποστάσεως επιμορφωτικό πρόγραμμα Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Τμήμα: Σύγχρονο εξ αποστάσεως επιμορφωτικό πρόγραμμα Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Φορέας ιεξαγωγής: ΠΕΚ Λαμίας Συντονιστής: ημητρακάκης Κωνσταντίνος Τηλέφωνο: 2231081842 Τρόπος υλοποίησης: Σύγχρονα Υπεύθυνος:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΝΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ. Θεσσαλονίκη, 10-12 Μαρτίου 2014 ΚΟΙΝΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΝΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ. Θεσσαλονίκη, 10-12 Μαρτίου 2014 ΚΟΙΝΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΝΕΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ Θεσσαλονίκη, 10-12 Μαρτίου 2014 ΚΟΙΝΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ Η Ευρωπαϊκή Διάσκεψη Νέων είναι ένα στοιχείο της διαδικασίας του Διαρθρωμένου Διαλόγου που φέρνει σε επικοινωνία

Διαβάστε περισσότερα

Κατάλογος Πινάκων Κατάλογος Παραδειγμάτων Ακρωνύμια-Βραχυγραφίες Ελληνικά Ξένα Πρόλογος Εισαγωγή...

Κατάλογος Πινάκων Κατάλογος Παραδειγμάτων Ακρωνύμια-Βραχυγραφίες Ελληνικά Ξένα Πρόλογος Εισαγωγή... Περιεχομενα Περιεχόμενα Κατάλογος Πινάκων....................................................... 13 Κατάλογος Παραδειγμάτων............................................... 14 Ακρωνύμια-Βραχυγραφίες................................................

Διαβάστε περισσότερα

Η Ενέργεια περιλαμβάνει ενδεικτικά τις ακόλουθες κατηγορίες Πράξεων:

Η Ενέργεια περιλαμβάνει ενδεικτικά τις ακόλουθες κατηγορίες Πράξεων: Ενέργεια 2.1.2 : Αξιολόγηση εκπαιδευτικού έργου Για να βελτιωθεί η ποιότητα του εκπαιδευτικού συστήματος, η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου που αφορά την πρωτοβάθμια, την δευτεροβάθμια γενική και τεχνική

Διαβάστε περισσότερα

Συνεχής επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού στο σχολείο: η περίπτωση των ΝΑΠ

Συνεχής επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού στο σχολείο: η περίπτωση των ΝΑΠ Συνεχής επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού στο σχολείο: η περίπτωση των ΝΑΠ Δρ Αθ. Μιχαηλίδου Ευριπίδου Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Συνέδριο Διευθυντών Δημοτικής Εκπαίδευσης 15 Μαΐου 2012 ΔΟΜΗ

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτης Αξιολόγησης 5.2: Ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων δράσης για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου

Δείκτης Αξιολόγησης 5.2: Ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων δράσης για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου Δείκτης Αξιολόγησης 5.2: Ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων δράσης για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου ΤΟΜΕΑΣ 5: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Περιγραφή: Η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Ο πολλαπλός ρόλος του Διευθυντή στο νέο σχολείο 1. Εισαγωγή 2. Τα καθήκοντα του Διευθυντή της σχολικής μονάδας.

Ο πολλαπλός ρόλος του Διευθυντή στο νέο σχολείο 1. Εισαγωγή 2. Τα καθήκοντα του Διευθυντή της σχολικής μονάδας. Ο πολλαπλός ρόλος του Διευθυντή στο νέο σχολείο 1. Εισαγωγή 2. Τα καθήκοντα του Διευθυντή της σχολικής μονάδας. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων 1 Εισαγωγή Στη σημερινή παρουσίαση εξετάζεται και αναλύεται μέσα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ (Τ.Α)

ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ (Τ.Α) ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ (Τ.Α) Στέργιος Κεχαγιάς, Δάσκαλος, Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Παγγαίου Η εκπαίδευση αποτελεί στην ουσία και στην πράξη μια βασική λειτουργία της κοινωνίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝEΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Κοινωνίες αγροτικού τύπου (παραδοσιακές, στατικές κοινωνίες)

ΓΕΝEΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Κοινωνίες αγροτικού τύπου (παραδοσιακές, στατικές κοινωνίες) ΓΕΝEΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Κοινωνίες αγροτικού τύπου (παραδοσιακές, στατικές κοινωνίες) Αξίες αδιαµφισβήτητες από γενιά σε γενιά Οι σχέσεις καθορισµένες από ήθη και έθιµα Εξωτερική ηθική Κοινωνίες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΧΡ. ΜΠΟΥΡΑΣ Σκοπός του Μαθήματος Σκοπός του μαθήματος είναι η εισαγωγή στη

Διαβάστε περισσότερα

Οργανωσιακός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Ανθρωπίνου Δυναμικού

Οργανωσιακός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Ανθρωπίνου Δυναμικού Οργανωσιακός Σχεδιασμός και Ανάπτυξη Ανθρωπίνου Δυναμικού ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΒΑΡΟΥΤΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΚΑΡΓΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΏΝ ΔΙΚΤΥΩΝ 2016-2017 Περίγραμμα Μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

Π3.1 ΣΧΕΔΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Π3.1 ΣΧΕΔΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Π3.1 ΣΧΕΔΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Αριθμός Έκδοσης: ΕΚΕΤΑ ΙΜΕΤ ΕΜ Β 2014 13 Παραδοτέο ΙΜΕΤ Τίτλος Έργου: «Ολοκληρωμένο σύστημα για την ασφαλή μεταφορά μαθητών» Συγγραφέας: Δρ. Μαρία Μορφουλάκη Κορνηλία Μαρία ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ,

Διαβάστε περισσότερα

. Ο Likert κατηγοριοποίησε τη διοίκηση σε τέσσερις βασικές κατηγορίες (Likert 2006) :

. Ο Likert κατηγοριοποίησε τη διοίκηση σε τέσσερις βασικές κατηγορίες (Likert 2006) : Ανθρώπινο Δυναμικό Το ενδιαφέρον των ερευνητών τώρα στρέφεται στα οργανωτικά χαρακτηριστικά της σχολικής μονάδας και η έρευνά τους εστιάζεται σε παράγοντες όπως είναι το στυλ ηγεσίας, οι πρακτικές λήψης

Διαβάστε περισσότερα

«Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για διδασκαλία στην Εισαγωγική Επιμόρφωση του σχολικού έτους »

«Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για διδασκαλία στην Εισαγωγική Επιμόρφωση του σχολικού έτους » EΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ 3ο ΠΕΚ ΑΘΗΝΑΣ Ταχ. Δ/νση: Αγίας Τριάδος & Μιχαλακοπούλου Τ.Κ. 12137 Περιστέρι Πληροφορίες:Αλέξανδρος Παπαδόπουλος Τηλ.:210-57 72

Διαβάστε περισσότερα

9o Εκπαιδευτικό Συνέδριο της ΟΛΜΕ. Εκπαιδευτικά και εργασιακά προβλήματα των εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης

9o Εκπαιδευτικό Συνέδριο της ΟΛΜΕ. Εκπαιδευτικά και εργασιακά προβλήματα των εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης 9o Εκπαιδευτικό Συνέδριο της ΟΛΜΕ Εκπαιδευτικά και εργασιακά προβλήματα των εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δώσε το δικό σου «παρών» στο συλλογικό προβληματισμό Ενημερώσου από την ιστοσελίδα της

Διαβάστε περισσότερα

Ικανότητες Εκπαιδευτικών

Ικανότητες Εκπαιδευτικών Ικανότητες Εκπαιδευτικών 6 Οκτωβρίου 2014 Caroline Kearney Ανώτερη Υπεύθυνη Έργου και Εκπαιδευτική Αναλύτρια Οι ικανότητες είναι... Γνώσεων Ένας δυναμικός και σύνθετος συνδυασμός Δεξιοτ ήτων Στάσεων Που

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Συγκρουσιακές Θεωρήσεις Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 5ο (σελ. 128 136) Οι θέσεις του Althusser Οι θέσεις του Gramsci 2 Karl Marx (1818-1883)

Διαβάστε περισσότερα

Εθνικε ςκαιευρωπαι κε ς Πολιτικε ςστοντομεάτηςδια βιόυμα θησης. Παράλληλα Κείµενα

Εθνικε ςκαιευρωπαι κε ς Πολιτικε ςστοντομεάτηςδια βιόυμα θησης. Παράλληλα Κείµενα Εθνικε ςκαιευρωπαι κε ς Πολιτικε ςστοντομεάτηςδια βιόυμα θησης Παράλληλα Κείµενα Θεσμοί, όργανα και της ευρωπαϊκής πολιτικής Hεκπαιδευτικήπολιτικήκαιτασυστήματαδιαβίου εκπαίδευσης στη σύγχρονη Ευρώπη σε

Διαβάστε περισσότερα

Αειφόρα σχολεία και προαγωγή της Υγείας

Αειφόρα σχολεία και προαγωγή της Υγείας Αειφόρα σχολεία και προαγωγή της Υγείας Μαρία Δημοπούλου Υπεύθυνη Π.Ε Α Δ/νσης Π.Ε Αθηνών Συντονίστρια Τοπικού Δικτύου «Αειφόρα σχολεία Α Δ/νσης Π.Ε Αθηνών» ΤΟΠΙΚΟΥΔΙΚΤΥΟ ςχολειων AEΙΦΟΡΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΤΗΝ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ειδική Εκπαίδευση

Εισαγωγή στην Ειδική Εκπαίδευση Εισαγωγή στην Ειδική Εκπαίδευση Παιδιά με ειδικές ανάγκες Κατηγορίες διαφορετικών δυνατοτήτων Διανοητικές αναπηρίες (νοητική καθυστέρηση) Μαθησιακές δυσκολίες Συναισθηματικές ή συμπεριφορικές διαταραχές

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση Βιβλίου. Δημήτρης Γερμανός Τμήμα Επιστήμων Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Παρουσίαση Βιβλίου. Δημήτρης Γερμανός Τμήμα Επιστήμων Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Επιστημονική Επετηρίδα, Παιδαγωγικού Τμήματος Νηπιαγωγών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Τόμος 8 (2015) Παρουσίαση Βιβλίου Ρέντζου, Κ., Σακελλαρίου, Μ. (2014). Ο χώρος ως παιδαγωγικό πεδίο σε προσχολικά περιβάλλοντα

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ηγέτης στο ημοτικό Σχολείο της Κύπρου

Ο Ηγέτης στο ημοτικό Σχολείο της Κύπρου Ο Ηγέτης στο ημοτικό Σχολείο της Κύπρου Περιορισμοί, Προκλήσεις και Προοπτικές Ημερίδα ΑΠΚΥ-ΚΟΕ ΚΟΕ 5/12/2009 Μάριος Στυλιανίδης Βασικά Σημεία Παρουσίασης 1. Τοπικό συγκείμενο και περιορισμοί 2. Ο ηγέτης

Διαβάστε περισσότερα

Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και

Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Η αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Μένη Τσιτουρίδου Τμήμα Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και Εκπαίδευσης Παιδαγωγική Σχολή Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Μονάδα 1.1: Τεχνικές δεξιότητες και προσόντα

Εκπαιδευτική Μονάδα 1.1: Τεχνικές δεξιότητες και προσόντα Εκπαιδευτική Μονάδα 1.1: Τεχνικές δεξιότητες και προσόντα Πέρα από την τυπολογία της χρηματοδότησης, των εμπλεκόμενων ομάδων-στόχων και την διάρκεια, κάθε project διακρατικής κινητικότητας αποτελεί μια

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νάκου Αλεξάνδρα Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Ο όρος ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ δημιουργεί μία αίσθηση ασάφειας αφού επιδέχεται πολλές εξηγήσεις. Υπάρχει συνεχής διάλογος και προβληματισμός ακόμα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ TΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ TΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ TΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 10 ΙΟΥΛΙΟΣ-ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2007 ΤΡΙΤΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Πρότυπα-πειραματικά σχολεία

Πρότυπα-πειραματικά σχολεία Πρότυπα-πειραματικά σχολεία 1. Τα πρότυπα-πειραματικά: ένα ιστορικό Τα πειραματικά σχολεία (στα οποία εντάχθηκαν με το Ν. 1566/85 και τα ιστορικά πρότυπα σχολεία) έχουν μακρά ιστορία στον τόπο μας. Τα

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ 1 «Στο πλαίσιο των ενεργειών των εκπαιδευτικών που έχουν ενταχθεί στο Μητρώο του Ι.Ε.Π. για την Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση περιλαμβάνεται και η συμβολή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΩΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Έρευνας ΚΟΕΔ Μαρία Γεωργίου, Μαρία Ηλιοφώτου-Μένον, Όλγα Παπαγιάννη, Πέτρος Πασιαρδής, Γιάννης Σαββίδης, Ανδρέας

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

Σαφής διάκριση της διαμορφωτικής από τη συγκριτική / τελική αξιολόγηση

Σαφής διάκριση της διαμορφωτικής από τη συγκριτική / τελική αξιολόγηση I Διευθυντική Περίληψη Τo Προτεινόμενο Σύστημα Αξιολόγησης (ΠΣΑ) στηρίζεται σε ένα σύνολο αρχών οι οποίες διαμορφώνουν το θεωρητικό πλαίσιο της ανάπτυξης και της λειτουργίας του. Οι βασικές του αρχές έχουν

Διαβάστε περισσότερα

Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού

Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού Η Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού Κύπρου (ΑνΑΔ) είναι ημικρατικός οργανισμός και ξεκίνησε το έργο της το 1979. Διοικείται από 13μελές Διοικητικό Συμβούλιο. Πέντε

Διαβάστε περισσότερα

Συμμετοχικές Διαδικασίες κατά τη διαδικασία ΣΠΕ: Πιθανά προβλήματα και προοπτικές

Συμμετοχικές Διαδικασίες κατά τη διαδικασία ΣΠΕ: Πιθανά προβλήματα και προοπτικές ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΣΤΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Συμμετοχικές Διαδικασίες κατά τη διαδικασία ΣΠΕ: Πιθανά προβλήματα και προοπτικές Παναγιώτης Γετίμης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου Διευθυντής

Διαβάστε περισσότερα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα

Τσικολάτας Α. (2011) Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή. Αθήνα Οι ΤΠΕ ως Εκπαιδευτικό Εργαλείο στην Ειδική Αγωγή Τσικολάτας Αλέξανδρος Αναπληρωτής Καθηγητής, ΕΕΕΕΚ Παμμακαρίστου, tsikoman@hotmail.com Περίληψη Στην παρούσα εργασία γίνεται διαπραγμάτευση του ρόλου των

Διαβάστε περισσότερα

Σύστημα Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς: Πώς Μετατρέπουμε τα Σχολεία μας σε Ασφαλή, Θετικά και Προβλέψιμα Περιβάλλοντα;

Σύστημα Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς: Πώς Μετατρέπουμε τα Σχολεία μας σε Ασφαλή, Θετικά και Προβλέψιμα Περιβάλλοντα; 12/12/17 Σύστημα Προώθησης Θετικής Συμπεριφοράς: Πώς Μετατρέπουμε τα Σχολεία μας σε Ασφαλή, Θετικά και Προβλέψιμα Περιβάλλοντα; Λευκή Κουρέα, PhD Πανεπιστήμιο Λευκωσίας Ευχαριστίες Εκπαιδευτικοί και μαθητές

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ. Ενότητα # 6: ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ. Ενότητα # 6: ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Ενότητα # 6: ΟΡΓΑΝΩΣΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Διδάσκων: Μανασάκης Κωνσταντίνος ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ Τα κείμενα και τα διαγράμματα της παρουσίασης

Διαβάστε περισσότερα