Η θρησκεία στο διάβα του χρόνου στο μεταίχμιο Ανατολής και Δύσης

Transcript

1 Η θρησκεία στο διάβα του χρόνου στο μεταίχμιο Ανατολής και Δύσης 2o τετράμηνο Επιβλέπων καθηγητής: Μιχάλης Κρανιώτης Σχολικό έτος: Τμήματα:Α2-Α5

2 Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΩΣ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ!

3 Η θρησκεία ως φαινόμενο Ως έμφυτο φαινόμενο Ως πανανθρώπινο φαινόμενο Ως κοινωνικό φαινόμενο Ως πολιτισμικό φαινόμενο

4 Η θρησκεία ως έμφυτο φαινόμενο Η θρησκεία: Είναι η έμφυτη τάση του ανθρώπου να πιστέψει σε κάτι απόλυτο και να επεξηγήσει το ανεξήγητο. Είναι το επίκεντρο της ανθρώπινης ύπαρξης, στην οποία δίνει νόημα, περιεχόμενο και σκοπό. Απαντά στα μεγάλα και κρίσιμα ερωτήματα που απασχολούν πάντοτε τον άνθρωπο και ικανοποιεί τις υψηλότερες και βαθύτερες ανάγκες του. Τον προσανατολίζει στην επικοινωνία του με το τελικό αντικείμενο της επιθυμίας του, το απόλυτο.

5 Η θρησκεία ως πανανθρώπινο φαινόμενο Η θρησκεία είναι ένα πανανθρώπινο φαινόμενο. Αυτό το διαπιστώνουμε από την ιστορία των λαών, καθώς δεν υπήρξε λαός πάνω στη γη που να μην είχε κάποια μορφή θρησκείας. Μπορεί να νομίζουμε ότι η θρησκεία δε μας αφορά άμεσα, όμως μας επηρεάζει καθημερινά. Παντού γύρω μας συναντούμε θρησκευτικά οικοδομήματα που αντανακλούν τα πολιτιστικά αγαθά και τον τρόπο ζωής των ανθρώπων της περιοχής. Οι θρησκευτικές εορτές καθορίζουν συχνά τα διαστήματα του ελεύθερου χρόνου μας. Η ζωή μας χωρίζεται σε μέρες και μήνες που κατά το πλείστον έχουν ονομαστεί έτσι από αρχαίους θεούς και θεότητες παλαιών θρησκειών που στις μέρες μας έχουν ξεχαστεί. Η θρησκεία ήταν αιτία και αφορμή για τους περισσότερους πολέμους στην ιστορία του κόσμου. Χάρη στη θρησκείες και τις ιδιαίτερες παραδόσεις τους, οι άνθρωποι παντρεύονται, βαφτίζονται ή κηδεύονται.

6 Η θρησκεία ως κοινωνικό φαινόμενο. Η θρησκεία επηρεάζει σημαντικά τη ζωή των ανθρώπων σε κοινωνικό επίπεδο: Στις διατροφικές επιλογές, αφού πολλοί άνθρωποι διαμορφώνουν την διατροφή τους με βάση τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις. Στην υγεία, αφού η συμμετοχή στα θρησκευτικά δρώμενα προάγει τόσο την ψυχολογική όσο και την σωματική υγεία. Στην πολιτική ζωή, καθώς η θρησκεία λειτουργεί ως ένα είδος θεμελίου της και επικυρώνει τους νόμους της. Καθώς και στην τέχνη, μέσω της οποίας οι άνθρωποι παντού και πάντα προσπαθούσαν να εκφράσουν τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις

7 Η θρησκεία ως πολιτισμικό φαινόμενο Ο άνθρωπος δεν αντιμετωπίζει τον κόσμο μόνο μέσα από τις φυσικές του ανάγκες. Από τότε που απέκτησε γλώσσα άρχισε να δίνει στα πράγματα ένα νόημα. Νόημα που τα αφαιρεί από τη μονοδιάστατη αντικειμενικότητά τους ως πράγματα και τα εισάγει έτσι στο χώρο των Συμβόλων Αξιών. Η ανθρωπολογία της θρησκείας ξεκινά ειδικότερα από αυτή τη διττή διαπίστωση ότι δηλαδή, δίπλα στη φυσική ύπαρξη ανθρώπων και πραγμάτων υπάρχει ταυτόχρονα μια άλλη διάσταση, ίδιον της ανθρώπινης κατάστασης. Είναι η διάσταση του Συμβολικού.

8 ΔΙΩΓΜΟΙ-ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΙ-ΑΙΡΕΣΕΙΣ

9 Διωγμοί Ορισμός: η συστηματική δίωξη, ο κατατρεγμός ανθρώπου ή ομάδας ανθρώπων, που μπορεί να φτάσουν έως το βασανισμό ή ακόμη και τον θάνατό τους και διακρίνονται στους τοπικούς ή περιορισμένους και τους γενικούς.

10 Συγκεκριμένα... Οι θρησκευτικοί διωγμοί αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας των Χριστιανών, γιατί εναντίον τους για πρώτη φορά, εξαπολύθηκε ο φανατισμός και η μισαλλοδοξία. Οι διωγμοί κατά των χριστιανών δικαιολογούνταν εκ μέρους των διωκτών τους, σαν τιμωρία κατά των ασεβών ή εκείνων που δεν συμμορφώνονταν με τις παραδεδεγμένες θρησκευτικές ιδέες,

11 Φανατισμός, ως όρος προέρχεται από την λατινική λέξη "fanum" (=ιερόν), είναι η τυφλή προσήλωση σε μια ιδέα ανεξάρτητα από το αν αυτή είναι ορθή και η προσπάθεια βίαιης επιβολής της στους άλλους. Ο φανατισμός ως φαινόμενο είναι διαχρονικό και πολυδιάστατο εφόσον αφορά όλους τους ανθρώπους στον κόσμο.

12 Χαρακτηριστικά : Ο φανατικός θεωρεί μόνο τον εαυτό του και τους ομοϊδεάτες του καθαρούς ο φόβος τους προς το άγνωστο τους προτρέπει να επιβάλλουν τις συνήθειες και τα ήθη τους Χρησιμοποιεί έναν μειωτικό-δηκτικό λόγο εις βάρος των υπολοίπων καταλύει κάθε έννοια της κοσμικής τάξης Τα κίνητρα είναι είτε οικονομικά είτε πολιτικά. Οι φανατικοί χρησιμοποιούν την θρησκεία και ως κίνητρο για την πυροδότηση κοινωνικών εξεγέρσεων

13 Συμπεράσματα ο φανατισμός μάς απέδειξε ότι περισσότερο έβλαψε παρά ωφέλησε την αλήθεια. Όταν, όμως, το άτομο καλλιεργεί την κριτική σκέψη εξασφαλίζει τον εαυτό του από την μετατροπή του σε άβουλο όργανο θα πρέπει να απομονώσουμε τον όποιο θρησκευτικό φανατισμό ακόμη και όταν προσκρούει στο προσωπικό μας όφελος.

14 Αίρεση, είναι κάθε παρέκκλιση από την καθιερωμένη και επίσημη διδασκαλία κάθε θρησκείας Οι αιρέσεις: έχουν πολιτικές ή επαναστατικές επιδιώξεις έχουν θρησκευτικά κίνητρα υπήρχαν από τις απαρχές του πολιτισμού και σίγουρα από τότε που η ανθρωπότητα άρχισε να δημιουργεί θρησκείες

15 Τόποι και τρόποι λατρείας

16 Τόποι λατρείας στην αρχαιότητα Ιερόν: ήταν οριοθετημένος χώρος λατρείας γι αυτό ονομαζόταν και τέμενος. Τα ιερά περιλάμβαναν ένα ιερό δάσος, μια πηγή και μια σπηλιά. Ένας τέμενος περιλάμβανε χώρους λατρείας διαφορετικών θεών ή ανήκε σε μια μόνο θεότητα. Βωμός: βασικό στοιχείο σε κάθε λατρεία. Βρισκόταν στο τέμενος αλλά όχι μέσα στο ναό. Στο βωμό γινόταν η θυσία. Ο βωμός ήταν συνήθως λίθινη κατασκευή πάνω στην οποία βρισκόταν η εστία όπου άναβαν τη φωτιά κι έψηναν το κρέας των ζώων που είχαν θυσιαστεί.

17 Τόποι λατρείας στην χριστιανική εποχή Ο χώρος που λατρεύεται ο Θεός ονομάζεται ναός ή εκκλησία. Οι πρώτοι χριστιανοί συγκεντρώνονταν στις κατ οίκον εκκλησίες, στις κατακόμβες ή στους τάφους μαρτύρων. Από τον 4ο αιώνα χτίζονται οι ναοί ( βασιλικές, περίκεντροι ναοί, βασιλικές με τρούλο κ.λπ.)

18

19 Τρόποι λατρείας στην αρχαιότητα Γιορτές: αφιερωμένες σε ξεχωριστούς θεούς ή θεές. Τη μέρα του θρησκευτικού εορτασμού μπορεί να γίνονταν εκτός από τις προσφορές στους θεούς αθλητικοί αγώνες ή θεατρικές παραστάσεις. Θυσία: η πιο σημαντική λατρευτική πράξη. Οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να θυσιάζουν ζώα και ιδιαίτερα βόδια, πρόβατα και κατσίκες.

20 Οι προσφορές συνοδεύονταν από ύμνους και προσευχές. Επίσης γίνονταν προσφορές των πρώτων καρπών κάθε σοδειάς. Ακόμη οι θεοί δέχονταν και υγρές προσφορές από κρασί ή γάλα. Πομπή: είδος δημόσιας τελετής πολύ σημαντικό στην αρχαία τελετουργία. Η πομπή αφορούσε την αποστολή προσφοράς σε μια θεότητα με τη συνοδεία πλήθους πιστών.

21 Τρόποι λατρείας στον Χριστιανισμό Θεία Ευχαριστία: κέντρο χριστιανικής λατρείας Μυστήρια: μέσα ένωσης με το Θεό i. Βάπτισμα ii.χρίσμα iii.γάμος iv.εξομολόγηση v.ιεροσύνη vi.ευχέλαιο Καθημερινή λατρεία στο ναό: όρθρος, εσπερινός

22 ΟΙ ΔΩΔΕΚΑ ΘΕΟΙ ΤΟΥ ΟΛΥΜΠΟΥ

23 Ο Δίας ή Ζευς στην Ελληνική μυθολογία είναι ο νεότερος γιος του Κρόνου και της Ρέας, εγγονός του Ουρανού και της Γαίας. Είναι η ύψιστη θεότητα του αρχαιοελληνικού πανθέου, καθώς και θεός του ουρανού και του κεραυνού. Ο Δίας υπήρξε ανέκαθεν μετεωρολογικός θεός, ελεγκτής της αστραπής, του κεραυνού και της βροχής και επίσης ήταν ο δυνατότερος και σπουδαιότερος θεός όλων των μυθολογικών όντων και θεών.

24 Οι δώδεκα θεοί του Ολύμπου ήταν: Δίας Άρης Ποσειδώνας Ήφαιστος Απόλλωνας Ερμής Ήρα Αθηνά Αφροδίτη Άρτεμις Δήμητρα Εστία

25

26 Στην Ελληνική μυθολογία ο Ήλιος ήταν προσωποποιημένος ως θεότητα, τον οποίο ο Όμηρος αντιστοιχεί στον ηλιακό Τιτάνα Υπερίωνα. Άλλες πηγές αναφέρουν πως ο Ήλιος είναι γιος του Υπερίωνα από την αδελφή του Θεία. Ο Ήλιος οδηγούσε το πύρινο άρμα του στον ουρανό. Έχει δύο αδελφές, την θεά του φεγγαριού Σελήνη και της θεά της αυγής Ηώ. Πολλοί πιστεύουν πως ο Απόλλων έγινε ο Ολύμπιος ηλιακός θεός, αλλά η θεωρία αυτή βασίζεται κυρίως σε υποθέσεις.

27 Στην Ελληνική Μυθολογία ο Τιτάνας Υπερίων ήταν εκείνος που γέννησε με την αδελφή του Θεία τον Ήλιο, την Σελήνη και την Ηώ. Στη κυριολεξία ο Υπερίων τόσο κατά το όνομα (= αυτός που υπερίπταται της γης), όσο και κατά την έννοια αποδίδει τη πρώιμη αντίληψη των παρατηρήσεων συγκεκριμένων ουρανίων φαινομένων του 24ώρου

28 Ανάμεσα στους δώδεκα θεούς του Ολύμπου συγκαταλεγόταν και ο θεόςβασιλιάς του Κάτω Κόσμου, ο Πλούτωνας, γνωστός κυρίως ως Άδης (Αΐδης=αόρατος). Πολλές είναι οι παραδόσεις που κυριαρχούσαν στις αρχαίες ελληνικές πόλεις σχετικά με τον Κάτω Κόσμο, τους θεούς και τους δαίμονές του, μετά τον Όμηρο όμως επικράτησε ως μεγαλύτερη μορφή ο Άδης, βασιλιάς και κυρίαρχος του σιωπηλού κόσμου των νεκρών.

29 Νύμφες Κατά την Ελληνική Μυθολογία οι αναφερόμενες Νύμφες ήταν γυναικείες ιδεατές μορφές θεϊκής καταγωγής, νεαρές στην ηλικία, που ζούσαν μέσα στην άγρια φύση, τριγύριζαν στα βουνά, συνοδεύοντας την Άρτεμη και παίζοντας μαζί της. Ήταν όλες τους πανέμορφες, η Άρτεμη όμως ξεχώριζε με τη θωριά της ανάμεσά τους. Τραγουδούσαν και χόρευαν μαζί με τον Πάνα στα λιβάδια και στις πλαγιές, συνήθως κοντά στις πηγές των οποίων και αποτελούσαν στην πραγματικότητα την αλληγορική εκπροσώπησή τους.

30 Υμνούσαν με τις γλυκιές φωνές τους, τους Ολύμπιους θεούς και ιδιαίτερα τον πατέρα του Πάνα, τον Ερμή. Μαζί τους χόρευε και η Αφροδίτη, μαζί με τις Χάριτες, όπως λέει ο Όμηρος, στο βουνό Ίδα, στην Τροία. Άλλοτε το χορό τους τον οδηγεί ο ίδιος ο θεός Απόλλωνας. Οι Νύμφες κατατάσσονταν γενικά μεταξύ θεών και θνητών, ως ημίθεες. Δεν ήταν αθάνατες, ζούσαν όμως πάρα πολύ και τρέφονταν με αμβροσία.

31

32 Τιτάνες ΚΡΟΝΟΣ Γιος του Ουρανού και της Γαίας. Συνέβαλλε στην πτώση του πατέρα του και ανέλαβε αυτός τα ηνία έχοντας στο πλευρό του ως σύζυγο την αδερφή του Ρέα. Ενώ τα πράγματα κυλούσαν ομαλά σύντομα έγινε τύραννος και φοβόταν μήπως τα παιδιά που θα γεννούσε η Ρέα του έπαιρναν την εξουσία. Έτσι με το που γεννιόταν ένα παιδί αυτός το έτρωγε. Κάποια στιγμή όταν μεγάλωσα αρκετά ο μικρότερος γιος του ο Δίας τον ανάγκασε να βγάλει τα αδέρφια του. Τόσο ο ίδιος όσο και τα υπόλοιπα αδέρφια του τον κατατρόπωσαν και ανέλαβαν την εξουσία. Ο δε Κρόνος έμεινε φυλακισμένος στα Τάρταρα υπομένοντας τα μαρτύρια του Άδη.

33

34 Κάποια ονόματα Τιτάνων: ΩΚΕΑΝΟΣ ΆΤΛΑΣ ΡΕΑ ΤΗΘΥΣ ΙΑΠΕΤΟΣ ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ ΕΠΙΜΗΘΕΑΣ ΜΝΗΜΟΣΥΝΗ ΚΟΙΟΣ ΚΡΕΙΟΣ ΣΕΛΗΝΗ

35 Μορφές του θείου και θρησκευτικές πρακτικές

36 Μορφές του θείου Οι Έλληνες δεν γνώριζαν μία και μοναδική μορφή παράστασης του θείου, αυτήν του ανθρωπόμορφου αγάλματος, αλλά και διάφορες άλλες μορφές πού συνυπήρχαν την ίδια εποχή. Οι ερμές: Επρόκειτο για μικρές κολόνες που έφεραν στη βάση τους ένα φαλλό και στην κορυφή μία γλυπτή κεφαλή. Οι κούροι. Οι ελληνιστές αποκαλούν έτσι τα αγάλματα της αρχαϊκής εποχής που παριστούν νέους άνδρες, τις περισσότερες φορές γυμνούς. Ορισμένοι κούροι είναι επιτύμβιοι, τοποθετημένοι πάνω από τους τάφους των νεκρών, ενώ άλλοι ήταν αναθηματικοί, αφιερωμένοι σε κάποιον θεό μέσα σε ένα ιερό.

37 Η μάσκα. Χρησιμοποιείται συχνά από τους Έλληνες για να εκφράσει το υπερφυσικό. Η μάσκα είναι μία κατά μέτωπο παράσταση, ένας εικονογραφικός τύπος που ήταν πολύ σπάνιος στην αρχαϊκή εποχή, που ανάγει το θεατή σε μια κατάσταση θαυμασμού και δέους.

38 Ιησούς Χριστός Ο Ιησούς Χριστός, είναι ο Υιός και Λόγος του Θεού, το δεύτερο πρόσωπο της Αγίας Τριάδας, που σαρκώθηκε, ως τέλειος άνθρωπος, όταν ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, και ως Θεάνθρωπος, με το Πάθος και την Ανάστασή του έσωσε το ανθρώπινο γένος από την, τη φθορά και τον πνευματικό θάνατο. Το νόημα της Σωτηρίας αυτής "δεν ήταν άλλο από το ότι η στενή κοινωνία μεταξύ Θεού και ανθρώπου αποκαταστάθηκε". Κορυφαίο γεγονός στο λυτρωτικό έργο του Χριστού είναι η Ανάσταση Του, χωρίς την οποία ακυρώνεται η χριστιανική πίστη εξ ολοκλήρου.

39 Θρησκευτικές πρακτικές Θρησκευτικές Πρακτικές, ή Πνευματικές Πρακτικές, από την Προσευχή μέχρι το Διαλογισμό, από το Τάι Τσί μέχρι την Φωνοποίηση, την Θεουργία, τις Επικλήσεις, το Αστρικό κλπ. θεωρούνται οι πρακτικές που θα μας πάνε πιο κοντά στο Θεό ενεργοποιώντας την Ουσία μας, αγγίζοντας το Είναι μας. Προσκύνημα Γενικά με τον όρο προσκύνημα χαρακτηρίζεται η, με γονυκλισία ή επίκυψη, εκδήλωση σεβασμού, τιμής, λατρείας προς τον Θεό, Άγίους, ιερών λειψάνων κ.λπ., καθώς και η υπό υπηκόου εκδήλωση πίστης και υποταγής προς το Δεσπότη ή κυρίαρχο Ηγεμόνα. Η Κατάρα Από μία άποψη η κατάρα ανήκει στο χώρο της μαγείας και ως τέτοια είναι παρέμβαση στη φυσική τάξη των πραγμάτων. Στην πραγματικότητα φαίνεται πως αντιπροσωπεύει μια προσπάθεια επιβολής της ατομικής θέλησης με τη χρήση δυνάμεων που βρίσκονται πέρα από τον ανθρώπινο έλεγχο

40 . Μαντεία και Προφητεία στην Αρχαία Ελλάδα Από την αρχαιότητα είναι γνωστή η επιθυμία του ανθρώπου να γνωρίσει το μέλλον, συνυφασμένη με μία εσωτερική του ανάγκη να προσεγγίσει την αιωνιότητα, σπάζοντας το φράγμα του χρόνου, το τεκμήριο της πεπερασμένης ύπαρξής του.

41 Η προφητεία και η μαντική τέχνη είναι στενά συνδεδεμένες μεταξύ τους. Σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες, η μαντική ήταν η επιστήμη των οιωνών κα εφαρμοζόταν με ποικίλους τρόπους, όπως για παράδειγμα η ερμηνεία του πετάγματος των πουλιών. Άλλοι τρόποι ήταν η μελέτη της βροχής των κεραυνών και των σεισμών Γνωστότερα μαντεία του αρχαίου ελληνισμού: i. Μαντείο των Δελφών ii. Μαντείο της Δωδώνης

42

43 ΑΝΘΡΩΠΟΘΥΣΙΕΣ Η Θυσία του Αβραάμ. Ενώ επρόκειτο, κατ εντολή του Θεού, να θυσιάσει το γιο του Ισαάκ, τελευταία στιγμή ο Θεός θέλοντας να αποτρέψει τις ανθρωποθυσίες «άλλαξε γνώμη» και στη θέση του έβαλε ένα αρνί. Η θυσία της Ιφιγένειας. Ενώ η Ιφιγένεια επρόκειτο να θυσιαστεί στην Αυλίδα από τον πατέρα της Αγαμέμνονα, ύστερα από χρησμό του Μάντη Κάλχα, για να φυσήξει ούριος άνεμος και να φύγουν τα πλοία για την Τροία, η Άρτεμις την άρπαξε και στη θέση της άφησε ένα ελάφι. Ανθρωποθυσίες έχουμε και σήμερα σε ορισμένους λαούς, σε διάφορες αιρέσεις και σε σατανιστικές τελετές.

44 Συμπερασματικά Η θρησκεία αποτελούσε και αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τον Έλληνα από την αρχαιότητα ως σήμερα.

45 Μέσω της θρησκείας τους οι Έλληνες εκφράζονται και δημιουργούν

46 Η θρησκεία βασικό στοιχείο του πολιτισμού, γιατί οι άνθρωποι: χτίζουν ναούς φτιάχνουν αγάλματα ή αγιογραφίες δημιουργούν ύμνους καλλιεργούν τη μουσική..

47 Πολλοί ξένοι έρχονται στη χώρα μας δείχνοντας μεγάλο ενδιαφέρον για την αρχαία αλλά και τη σημερινή θρησκεία. Έτσι, η θρησκεία στον ελληνικό χώρο συνεχίζει να ωφελεί τον Έλληνα: στην οικονομία στον τουρισμό στη διάδοση της κληρονομιάς του, καθιστώντάς τον παγκόσμιο

48 Κυρίως και προπάντων όμως Η θρησκεία δίνει νόημα, σκοπό, περιεχόμενο στη ζωή των ανθρώπων

49 Καλλιόπη Δουγαλή Θωμαή Ζηνοβίου Περσεφόνη Ζουμπούλη Μαρία Καλεμκερίδου Αναστασία Καρυπίδου Ειρήνη Κασικτσοπούλου Θένια Κοκκινίδου Κάτια Κοντογούνη Δάφνη Κουμπούρα Ελεάννα Κρανιώτη Ολυμπία Κυπιρτίδου Αντώνης Μουρατίδης Ηλίας Τεντζίδης Νίκος Τζήμος Ηλιάνα Τριανταφυλίδου Αναστασία Τρουπτσίδου Κυριακή Τσαντικίδου Βασιλική Τσάτα Άκης Τσορακλίδης Ειρήνη Χωλοπούλου