ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Transcript

1 ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΩΝ ΑΣΘΜΑΤΟΣ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Φ. Καραχάλιου 1, Ε. Βλαχοπαπαδοπούλου 1, Θ. Ψαλτοπούλου 2, Δ. Κουτσούκη 3, Ι. Μανιός 4, Γ. Μπογδάνης 3, Β. Καραγιάννη 5, Α. Καψάλη 6, Α. Χατζάκης 2, Σ. Μιχαλάκος 1 1 Ενδοκρινολογικό Τμ. Νοσοκ. Παίδων, Π.& Α. Κυριακού, 2 Εργαστ. Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ, 3 ΤΕΦΑΑ ΕΚΠΑ, 4 Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, 5 ΤΕΙ Αθήνας, 6 YYKA

2 ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ: ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ, ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ (MIS301205)

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Την τελευταία δεκαετία υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η παρουσία συμπτωμάτων άσθματος και παχυσαρκίας ακολουθούν παράλληλες αυξητικές τάσεις Ότι τα παχύσαρκα παιδιά παρουσιάζουν σημαντικά μεγαλύτερο αριθμό και ένταση αναπνευστικών συμπτωμάτων και επακόλουθα χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων Τα υπέρβαρα/παχύσαρκα παιδιά εμφανίζουν περιορισμό της φυσικής δραστηριότητας, και αντιστρόφως ανεπαρκής φυσική δραστηριότητα αυξάνει τον κίνδυνο παχυσαρκίας, διαιωνίζοντας τον φαύλο κύκλο : άσθμα βρογχόσπασμος λόγω άσκησης μείωση φυσικής δραστηριότητας υπερβαρότητα/παχυσαρκία

4 Στην Ελλάδα την τελευταία 25ετία έχει διαπιστωθεί 4- πλασιασμός του επιπολασμού του παιδικού άσθματος και του συριγμού (wheezing) Παράλληλα τις τελευταίες δεκαετίες έχει διαπιστωθεί αύξηση του επιπολασμού υπερβαρότητας/παχυσαρκίας στον παιδικό πληθυσμό και η οποία έχει συσχετισθεί από πολλούς ερευνητές με την αύξηση του επιπολασμού του άσθματος

5 ΣΚΟΠΟΣ Να εκτιμηθεί ο επιπολασμός συμπτωμάτων άσθματος σε πανελλαδικά αντιπροσωπευτικό δείγμα μαθητικού πληθυσμού ηλικίας χρ και να εκτιμηθεί η συσχέτιση του με ανθρωπομετρικούς, κοινωνικοοικονομικούς και τοπογραφικούς παράγοντες καθώς και παράγοντες τρόπου ζωής των παιδιών

6 ΜΕΘΟΔΟΙ Μελετήθηκαν στοιχεία από παιδιά δημοτικού και γυμνασίου τα οποία συμμετείχαν σε παρεμβατικό πρόγραμμα ΕΣΠΑ κατά της παιδικής παχυσαρκίας(εσπα,mis ), και συμπλήρωσαν πλήρως σταθμισμένα ερωτηματολόγια. Το συνολικό δείγμα επιλέχθηκε αντιπροσωπευτικό του συνόλου του μαθητικού πληθυσμού με στρωματοποίηση και μεθοδολογία πιθανότητας επιλογής αναλογικής του μεγέθους (PPS).

7 ΜΕΘΟΔΟΙ Πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις ύψους και βάρους με μέθοδο μεγάλης ευαισθησίας Συγκεντρώθηκαν στοιχεία κοινωνικoοικονομικής κατάστασης (εκπαίδευση γονέων, τμ κατοικίας, ιδιοκατοίκηση η ενοικίαση, αριθμός οχημάτων ανά οικογένεια) από τα οποία προέκυψε ο κοινωνικοοικονομικός δείκτης (SES) με εύρος 0-13 Η φυσική δραστηριότητα των παιδιών εκτιμήθηκε από ειδικά σταθμισμένα ερωτηματολόγια.

8 ΜΕΘΟΔΟΙ Η παρουσία συμπτωμάτων άσθματος εκτιμήθηκε από το προσαρμοσμένο για την Ελλάδα σταθμισμένο ερωτηματολόγιο της Διεθνούς Μελέτης Άσθματος και Αλλεργιών στην Παιδική ηλικία (ISAAC ) Συγκεκριμένα η παρουσία και διάρκεια συμπτωμάτων άσθματος εκτιμάτο από 4 ερωτήσεις σύμφωνα με το ISAAC : Είχε ποτέ το παιδί σας στο παρελθόν «βράσιμο» η σφύριγμα στο στήθος; Τους τελευταίους 12 μήνες πόσο συχνά, κατά μέσον όρο, ξύπνησε το παιδί σας από «βράσιμο» ή σφύριγμα στο στήθος; Είχε ποτέ το παιδί σας άσθμα Τους τελευταίους 12 μήνες είχε ποτέ το παιδί σας ξηρό βήχα τη νύχτα, που δεν οφειλόταν σε κρυολόγημα η λοίμωξη του αναπνευστικού;

9 ΜΕΘΟΔΟΙ- ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Η παρουσία συμπτωμάτων άσθματος αποτέλεσε το βασικό παράγοντα (εξαρτημένη μεταβλητή) στην ανάλυση Σαν ανεξάρτητες μεταβλητές πιθανού κινδύνου για την παρουσία ασθματικών συμπτωμάτων εξετάσθηκαν : Φύλο ηλικία Περιοχή διαβίωσης (Αγροτική-ημιαστική-αστική περιοχή) Περιοχή διαβίωσης (απόσταση από τον ισημερινό) SES index Ώρες καθιστικής δραστηριότητας ΔΜΣ (υπερβαρότητα/παχυσαρκία) Ανάλυση με διαδικασία 2 βημάτων : μόνο- και πολύ- παραγοντική μέθοδος λογιστικής παλινδρόμησης Στην πολυπαραγοντική ανάλυση συμπεριλήφθηκαν μόνον οι παράγοντες που βρέθηκαν σημαντικοί στην μονοπαραγοντική ανάλυση Επίπεδο σημαντικότητας p<0.05 STATA/SE version 13 (Stata Corp., College Station, TX, USA).

10 Πίνακας 1. Χαρακτηριστικά του πληθυσμμού της μελέτης (n=11,751). Categorical variables N (%) Sex Male Female 5798 (49.3) 5953 (50.7) Asthmatic Symptoms Yes No 3643 (31.0) 8108 (69.0) Rural-Urban status Urban Semi-urban Rural 3765 (32.1) 3470 (29.5) 4516 (38.4) BMI status Normal weight Overweight Obese Continuous variables 7473 (63.6) 3050 (26.0) 1228 (10.5) mean±sd (range) Age (years) 9.1±1.7 ( ) Latitude (degrees) SES index 39.0±1.6 ( ) 7.2±2.3 (0-13) 6.4±3.9 (0-36)

11 Πίνακας 2 Μονοπαραγοντική λογιστική παλινδρόμηση : Ανάλυση παραγόντων κινδύνου για παρουσία συμπτωμάτων άσθματος στον πληθυσμό (n=11.751) Prevalence of asthmatic symptoms in the compared groups Category or increment ΟR (95% CI) P Male sex 1926/5798 vs. 1717/5953 Μale vs. female 1.22 ( ) <0.001 Rural-urban status Urban 1225/3765 vs. 1395/4516 Urban vs. rural 1.08 ( ) Semi-Urban 1023/3470 vs. 1395/4516 Semi-urban vs. rural 0.94 ( ) BMI Overweight 996/3050 vs. 2222/7473 Overweight vs. normal weight 1.15 ( ) Obese 425/1228 vs. 2222/7473 Obese vs. normal weight 1.25 ( ) Age Not applicable 1 year increase 0.97 ( ) Latitude Not applicable 1 degree increase 0.99 ( ) SES index Not applicable 1 point increase 1.01 ( ) Sedentary activities (hours) Not applicable 5 hours increase 1.08 ( ) 0.004

12 Πίνακας 3. Πολυπαραγοντική λογιστική παλινδρόμηση : Ανάλυση παραγόντων κινδύνου για παρουσία συμπτωμάτων άσθματος στον πληθυσμό (n=11.751) Category or increment ΟR (95% CI) p Male sex Μale vs. female 1.22 ( ) <0.001 BMI Overweight Overweight vs. normal weight 1.13 ( ) Obese Obese vs. normal weight 1.27 ( ) <0.001 Age 1 year increase 0.96 ( ) <0.001 Sedentary activities (hours) 5 hours increase 1.07 ( ) 0.013

13 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Διαπιστώθηκε στενή συσχέτιση της παρουσίας συμπτωμάτων άσθματος με την παχυσαρκία και τον καθιστικό τόπο ζωής, ανεξαρτήτως περιοχής (αστικής η μη) και κοινωνικοοικονομικού επιπέδου

14 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στην ελληνική βιβλιογραφία η Μελέτη Φυσικής Δραστηριότητας, Διατροφής και Αλλεργιών στην Αθήνα (PANACEA) σχεδιάστηκε για να προσδιορισθεί ο επιπολασμός των συμπτωμάτων άσθματος σε παιδικό σχολικό πληθυσμό ηλικίας 10-12χρ και να συσχετισθεί με ανθρωπομετρικούς παράγοντες, χαρακτηριστικά τρόπου ζωής και διαιτητικές συνήθειες Επιπολασμός συμπτωμάτων άσθματος : 27.6% σε αγόρια και 20.4% σε κορίτσια Συσχέτιση με αύξηση βάρους Συσχέτιση με έλλειψη φυσικής δραστηριότητας

15 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στην διεθνή βιβλιογραφία (International Study on Asthma and Allergies in Childhood, ISAAC 1994) Η παρουσία συμπτωμάτων άσθματος, η σοβαρότητα και η αναγκαιότητα νοσοκομειακής περίθαλψης (εισαγωγής) συσχετίσθηκε με : αύξηση βάρους, παράγοντες διατροφικούς και μειωμένης φυσικής δραστηριότητας Κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες και ατομικούς παράγοντες και λιγότερο παράγοντες περιοχής διαβίωσης Αν και η διαβίωση σε υποβαθμισμένη περιοχή συσχετίσθηκε με αυξημένο κίνδυνο εισαγωγών

16 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Περισσότερα αποτελέσματα από την ανάλυση των στοιχείων Πιθανές διατροφικές συνήθειες η/και ιδιαιτερότητες στη φυσική δραστηριότητα που αφορούν το ελληνικό παιδιατρικό πληθυσμό να βοηθήσουν στην διερεύνηση του ρόλου ορισμένων τροφών/ειδών άσκησης στην εμφάνιση συμπτωμάτων άσθματος Τα ευρήματα συνηγορούν για την αναγκαιότητα πολιτικών δημόσιας υγείας προς την κατεύθυνση της καταπολέμησης της παχυσαρκίας και ενίσχυσης φυσικής δραστηριότητας του παιδιατρικού πληθυσμού στην χώρα μας

17 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ