«Το Προφίλ του ΈλληναΑθλητικού. Τουρίστα: Ενεργητικού και Παθητικού»

Transcript

1 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΗ ΙΟΙΚΗΣΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ιπλωµατική Εργασία «Το Προφίλ του ΈλληναΑθλητικού Τουρίστα: Ενεργητικού και Παθητικού» Εκπονήτρια: (ΑΜ:09175) ΕπιβλέπουσαΚαθηγήτρια: Ροδούλα Τσιότσου ιευθυντής Προγράµµατος: Σιώµκος Ι. Γεώργιος Αθήνα, εκέµβριος, 2010

2 ΣΥΝΟΨΗ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ Executive Summary Ο αθλητικός τουρισµός αποτελεί ένα παγκόσµιο φαινόµενο µε τεράστια οικονοµική σηµασία για τους ανθρώπους, τους οργανισµούς και τα κράτη. Η παρούσα ερευνητική προσπάθεια αποσκοπεί στην σκιαγράφηση του προφίλ του Έλληνα αθλητικού τουρίστα, ενεργητικού και παθητικού. Η έρευνα ξεκινά µε µια εις βάθος παρουσίαση του φαινοµένου του αθλητικού τουρισµού τόσο ιστορικά όσο γεωγραφικά κάνοντας αναφορά τόσο στην διεθνή όσο και στην Ελληνική διάσταση του.στη συνέχεια γίνεται µια αναλυτική παρουσίαση της διεθνούς βιβλιογραφίας και αρθρογραφίας όσον αφορά το προφίλ και τα χαρακτηριστικά του αθλητικού τουρίστα ενεργητικού και παθητικού. Στη συνέχεια ακολουθεί ανάλυση της ερευνητικής µεθοδολογίας, της σύνταξης του ερωτηµατολογίου της έρευνας αλλά και των µεθόδων στατιστικής επεξεργασίας των δεδοµένων που συλλέχτηκαν. Η έρευνα προχωρά µε την αναλυτική παράθεση των αποτελεσµάτων της στατιστικής επεξεργασίας ενώ ολοκληρώνεται µε το κεφάλαιο των συµπερασµάτων το οποίο και παρουσιάζει περιεκτικά το προφίλ του Έλληνα αθλητικού τουρίστα ενεργητικού και παθητικού όπως αυτό προκύπτει από τα αποτελέσµατα της εµπειρικής έρευνας. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

3 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΣΥΝΟΨΗ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ Executive Summary... 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ :... 8 Η σηµασία του Αθλητικού Τουρισµού και οι Ελλείψεις γύρω από την ανάλυση του προφίλ του Έλληνα Αθλητικού Τουρίστα... 9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Ο ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΈΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ Εισαγωγή Αθλητικός Τουρισµός και Κοινωνία - Οικονοµία Σύνδεση Αθλητικού και Τουριστικού Προϊόντος Αθλητικός Τουρισµός και Ανάπτυξη Τα οφέλη του αθλητικού τουρισµού σε κοινωνικούς-οικονοµικούς-πολιτιστικούς τοµείς Αθλητικός τουρισµός και Ευρωπαϊκή Ένωση Οι Προσπάθειες Χωρών Εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ανάπτυξη του Αθλητικού Τουρισµού Η Ελλάδα και ο Αθλητικός Τουρισµός Πλεονεκτήµατα της Ελλάδας για την ανάπτυξη αθλητικού τουρισµού Εθνική Πολιτική για την Ανάπτυξη του Αθλητικού Τουρισµού ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Ο ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ Ο Αθλητικός Τουρίστας Γενικά Χαρακτηριστικά των Αθλητικών τουριστών Ο Ενεργητικός Αθλητικός Τουρίστας Ο Επαγγελµατίας Αθλητής Ο Ηµιεπαγγελµατίας ή Ερασιτέχνης Αθλητής Κατηγορία Φυσικής Άσκησης/Καλής Φυσικής Κατάστασης Περιστασιακά Αθλούµενος Κατηγορίες Ενεργητικών Αθλητικών Τουριστών και Κατανάλωση Αθλοτουριστικών Προϊόντων Ο Παθητικός Αθλητικός Τουρίστας Οπαδοί µιας Οµάδας ή ενός Αθλήµατος Περιστασιακοί Παθητικοί Αθλητικοί Τουρίστες Σύνοψη ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΈΡΕΥΝΑΣ ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

4 4.1 Επιλογή Ερευνητικής Μεθόδου ηµιουργία Ερωτηµατολογίου Επιλογή και Προσέγγιση του είγµατος Στατιστική Επεξεργασία ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Περιγραφική Στατιστική ηµογραφικά Στοιχεία του είγµατος Ενεργητικοί και Παθητικοί Αθλητικοί Τουρίστες Κίνητρα Αθλητικού τουρισµού Ικανοποίηση από Αθλοτουριστικές ραστηριότητες Καταναλωτική Συµπεριφορά για Προϊόντα Αθλητικού Τουρισµού Πηγές Πληροφόρησης Προτιµήσεις Αθληµάτων Συσχετίσεις Πίνακας Συσχετίσεων Ανάλυση Συσχετίσεων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ηµογραφικά Χαρακτηριστικά του Αθλητικού Τουρίστα Ρόλοι, Κατηγορίες Κινήτρων και Ικανοποίηση Καταναλωτική Συµπεριφορά του Έλληνα Αθλητικού Τουρίστα Πηγές Πληροφόρησης για Αθλοτουριστικά Γεγονότα Επίλογος ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Ελληνική ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

5 ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1:Στατιστικά...66 Πίνακας 2: Φύλο...67 Πίνακας 3: Έγγαµος/Άγαµος...68 Πίνακας 4: Ηλικία Πίνακας 5: Μορφωτικό Επίπεδο...70 Πίνακας 6: Επάγγελµα. 71 Πίνακας 7: Μέσο µηνιαίο εισόδηµα Πίνακας 8: Στατιστικά Στοιχεία.. 73 Πίνακας 9:Στατιστικά Στοιχεία Πίνακας 10: Στατιστικά Στοιχεία.80 Πίνακας 11:Στατιστικά Στοιχεία. 81 Πίνακας 12: Μέση ιαµονή.. 82 Πίνακας 13: Στατιστικά Στοιχεία Πίνακας 14: Στατιστικά Στοιχεία.. 84 Πίνακας 14: Κόστος ιαµονής. 85 Πίνακας 16: Κόστος ιατροφής.. 86 Πίνακας 17: Κόστος Μετακίνησης. 87 Πίνακας 18: Έξοδα Συµµετοχής Παρακολούθησης 88 Πίνακας 19: Έξοδα για Αγορές 89 Πίνακας 20: Ψυχαγωγία Πίνακας 21: Τρόπου Κατανάλωσης 91 Πίνακας 22:Στατιστικά Στοιχεία. 92 Πίνακας 23:Η σηµασία του γεγονότος Πίνακας 24: Η ποιότητα του γεγονότος.. 94 Πίνακας 25: Η ποιότητα των µονάδων διατροφής και σίτισης 95 Πίνακας 26: υνατότητες για Παράλληλες ραστηριότητες και Ψυχαγωγία 96 Πίνακας 27: Φυσικό Κάλος του Τόπου.. 97 Πίνακας 28: Ευκολία Μετακίνησης 98 Πίνακας 29: Η απόσταση του προορισµού Πίνακας 30:Το συνολικό κόστος Πίνακας 31:Στατιστικά Στοιχεία ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

6 Πίνακας 32: Τηλεόραση.102 Πίνακας 33: Ραδιόφωνο Πίνακας 34: ιαδίκτυο..104 Πίνακας 35: Ειδικές ηµοσιεύσεις Πίνακας 36: Εφηµερίδες Πίνακας 37: Αθλητικά Σωµατεία Πίνακας 38: Φίλοι/Γνωστοί Πίνακας 39: Αριθµός Αθληµάτων Πίνακας 40: Συσχετίσεων ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΣΧΕ ΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Σχεδιάγραµµα 1: Φύλο 67 Σχεδιάγραµµα 2: Οικογενειακή Κατάσταση...68 Σχεδιάγραµµα 3: Ηλικία.. 69 Σχεδιάγραµµα 4:Μορφωτικό Επίπεδο Σχεδιάγραµµα 5:Επάγγελµα Σχεδιάγραµµα 6: Μέσο µηνιαίο εισόδηµα...72 Σχεδιάγραµµα 7: Ιστόγραµµα συχνοτήτων Ενεργητικού Αθλητικού Τουρίστα..74 Σχεδιάγραµµα 8: Ιστόγραµµα συχνοτήτων Παθητικού Αθλητικού Τουρίστα. 75 Σχεδιάγραµµα 9: ιανοητικά Κίνητρα 77 Σχεδιάγραµµα 10: Κοινωνικά Κίνητρα 78 Σχεδιάγραµµα 11: Κίνητρα Ικανότητας..78 Σχεδιάγραµµα 12: Κίνητρα Χαλάρωσης 79 Σχεδιάγραµµα 13: Ικανοποίηση.80 Σχεδιάγραµµα 14 :Μέση ιαµονή Σχεδιάγραµµα 15: Μέση απάνη...84 Σχεδιάγραµµα 16: Κόστος ιαµονής.85 Σχεδιάγραµµα 17: Κόστος ιατροφής 86 Σχεδιάγραµµα 18: Κόστος Μετακίνησης...87 Σχεδιάγραµµα 19: Έξοδα Συµµετοχής Παρακολούθησης.88 Σχεδιάγραµµα 20: Έξοδα για Αγορές 89 Σχεδιάγραµµα 21: Ψυχαγωγία...90 Σχεδιάγραµµα 22: Τρόπου Κατανάλωσης.91 ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

7 Σχεδιάγραµµα 23: Η σηµασία του γεγονότος...93 Σχεδιάγραµµα 24: Η ποιότητα του γεγονότος...94 Σχεδιάγραµµα 25: Η ποιότητα των µονάδων διατροφής και σίτισης...95 Σχεδιάγραµµα 26: υνατότητες για Παράλληλες ραστηριότητες και Ψυχαγωγία...96 Σχεδιάγραµµα 27: Φυσικό Κάλος του Τόπου...97 Σχεδιάγραµµα 28: Ευκολία Μετακίνησης...98 Σχεδιάγραµµα 29: Η απόσταση του προορισµού...99 Σχεδιάγραµµα 30: Το συνολικό κόστος Σχεδιάγραµµα 31: Τηλεόραση Σχεδιάγραµµα 32: Ραδιόφωνο Σχεδιάγραµµα 33: ιαδίκτυο Σχεδιάγραµµα 34: Ειδικές ηµοσιεύσεις Σχεδιάγραµµα 35: Εφηµερίδες Σχεδιάγραµµα 36: Αθλητικά Σωµατεία Σχεδιάγραµµα 37: Φίλοι/Γνωστοί Σχεδιάγραµµα 38: Αριθµός Αθληµάτων Σχεδιάγραµµα 39: Πρώτη Θέση Σχεδιάγραµµα 40: εύτερη Θέση Σχεδιάγραµµα 41: Τρίτη Θέση Σχεδιάγραµµα 42: Τέταρτη Θέση ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ : Το θέµα της παρούσης διπλωµατικής εργασίας είναι ο προσδιορισµός του προφίλ του Έλληνα αθλητικού τουρίστα. Κυρίαρχο στοιχείο της µελέτης είναι ο αθλητικός τουρισµός, ένα φαινόµενο το οποίο είναι ταυτόχρονα πολύ σύγχρονο αλλά µε αρχαιότατες ρίζες. Πιο συγκεκριµένα οι απαρχές του αθλητικού τουρισµού εντοπίζονται στην αρχαία Ελλάδα, όπου οι κάτοικοι των πόλεων κρατών ταξίδευαν µεγάλες αποστάσεις για να παρακολουθήσουν ή να συµµετέχουν σε µεγάλης σηµασίας αθλητικά γεγονότα, κυριότερο εκ των οποίων ήταν οι ολυµπιακοί αγώνες. Ο Ηρόδοτος στο έργο του, το πρώτο ιστορικό κείµενο της Ελληνικής γραµµατείας κάνει αναφορές στον αθλητικό τουρισµό, ο οποίος τότε ήταν γνωστός ως αθλητικός περιηγητισµός. εν θα ήταν καθόλου µακριά από την αλήθεια ότι η πρώτη µορφή τουρισµού στην ιστορία, η επίσκεψη δηλαδή ενός τόπου για λόγους µη βιοποριστικούς ή επαγγελµατικούς, ήταν ο αθλητικός τουρισµός (Λύτρας, 2002). Παρότι πρόκειται για µια τόσο ιστορική έννοια ο όρος αθλητικός τουρισµός άρχισε να χρησιµοποιείται επίσηµα κατά τη δεκαετία του 1970, µε σκοπό να χαρακτηρίζει το συνδυασµό των τουριστικών και αθλητικών, ενεργητικών ή παθητικών, δραστηριοτήτων. Ωστόσο, η µαζική εκδήλωση του φαινοµένου αναπτύχθηκε και γιγαντώθηκε κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου του µέσου κατοίκου των αναπτυγµένων και αναπτυσσόµενων χωρών µετά το δεύτερο παγκόσµιο πόλεµο οδήγησε στην ανάπτυξη όλων των ψυχαγωγικών κλάδων. Όπως θα ανέµενε κανείς ο συνδυασµός του τουρισµού και του αθλητισµού, δύο σηµαντικότατων ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων δηµιούργησε ένα µίγµα µε εξαιρετική δυναµική, προσέλκυσε ένα µεγάλο αριθµό ενδιαφεροµένων και µετετράπη σε σηµαντικό κοινωνικό πολιτιστικό και οικονοµικό φαινόµενο. Αυτή η αλµατώδης ανάπτυξη κατέστησε τον αθλητικό τουρισµό ξεχωριστό κλάδο της τουριστικής βιοµηχανίας µε ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

9 σηµαντικό κύκλο εργασιών και διόλου ευκαταφρόνητες επενδύσεις (Gammon & Robinson, 1997). Η αναπτυξιακή πορεία και οι δυνατότητες εξέλιξης που παρουσιάζει ο αθλητικός τουρισµός προσέλκυσε πάνω του και το ενδιαφέρον της ακαδηµαϊκής κοινότητας. Η ακαδηµαϊκή κοινότητα εξετάζει το φαινόµενο πολύπλευρα προσπαθώντας να το εξηγήσει να το αναλύσει αλλά και να βρει τους καταλληλότερους τρόπους για την προώθηση και την οικονοµική του εκµετάλλευση. Ένα σηµαντικό κοµµάτι αυτής της ερευνητικής προσπάθειας έχει επικεντρωθεί γύρω από τον κύριο πρωταγωνιστή του φαινοµένου, δηλαδή τον αθλητικό τουρίστα. Σε αυτό το κοµµάτι της έρευνας θα προσπαθήσει να συµβάλει και η παρούσα µελέτη προσδιορίζοντας και αναλύοντας το προφίλ του έλληνα αθλητικού τουρίστα. Η σηµασία του Αθλητικού Τουρισµού και οι Ελλείψεις γύρω από την ανάλυση του προφίλ του Έλληνα Αθλητικού Τουρίστα Όπως µε όλα τα πολύπλευρα φαινόµενα, είναι δύσκολο να εντοπιστεί ένας κοινά αποδεκτός ορισµό για τον όρο αθλητικός τουρισµός (Hinch & Higham, 2001). Ο Gibson συνδυάζοντας την έννοια του αθλητισµού µε την ερµηνεία του τουρισµού που προτείνει ο Leiper (1990), διαµορφώσε µια χρήσιµη προσέγγιση του όρου που συµπυκνώνεται στον εξής ορισµό: Αθλητικός τουρισµός θεωρείται το ταξίδι µε επίκεντρο την αναψυχή που οδηγεί τα άτοµα να µετακινηθούν προσωρινά µακριά από τη µόνιµη κατοικία τους, προκειµένου να συµµετάσχουν σε φυσικές δραστηριότητες (ενεργός αθλητικός τουρισµός), να παρακολουθήσουν αθλητικές δραστηριότητες (αθλητικός τουρισµός γεγονότων), ή να θαυµάσουν µνηµεία που σχετίζονται µε την αθλητική δραστηριότητα (αθλητικός τουρισµός νοσταλγίας) (Gibson, 1998a). Ο όρος αθλητισµός αναφέρεται σε µια ευρύτατη γκάµα αθλητικών γεγονότων και ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

10 δραστηριοτήτων (ερασιτεχνικών ή επαγγελµατικών), που ακολουθούν θεσµοθετηµένους κανόνες και προϋποθέτουν φυσικές ικανότητες ή δεξιότητες ανάλογα µε το άθληµα. Ο ενεργός αθλητικός τουρισµός είναι η πρώτη µορφή αθλητικού τουρισµού και αφορά τη µετακίνηση µε στόχο τη συµµετοχή στο αθλητικό γεγονός. Ο De Knop (1987) διαπίστωσε πως ο τουρισµός αλλάζει και οι τουρίστες δείχνουν µεγαλύτερο ενδιαφέρον για κάθε είδους δραστηριότητες όταν βρίσκονται σε διακοπές. Πολλοί παράγοντες έχουν οδηγήσει σε αυτό το αποτέλεσµα, οι τουρίστες διαθέτουν περισσότερη µόρφωση ενώ η ίδια η τουριστική βιοµηχανία έχει πλέον τµηµατοποιήσει το προϊόν και απευθύνεται σε συγκεριµένες αγορές στόχους πληθυσµούς, ένας από τους οποίους είναι και ο αθλητικός τουρισµός. Όπως τονίζουν οι ερευνητές (Martin,1995), βιώνουµε την εποχή της καλής φυσικής κατάστασης αυτό το γεγονός ενισχύει σηµαντικά τον ενεργό αθλητικό τουρισµό. Στους ταξιδιώτες δεν αρκεί πια να θαυµάζουν µόνο όµορφους προορισµούς, θέλουν να κολυµπήσουν, να κάνουν σκι, καταδύσεις, ιστιοπλοΐα, ιππασία, αναρρίχηση, ποδήλατο βουνού, κανό & καγιάκ, ράφτινγκ, και να συµµετέχουν σε οµαδικά αθλήµατα. Όπως αναφέρθηκε και νωρίτερα η πραγµατοποίηση ταξιδιών για συµµετοχή σε αθλητικά γεγονότα είναι ίσως η αρχαιότερη µορφή τουρισµού, τα τελευταία χρόνια όµως έχει αυξηθεί σηµαντικά (De Knop, 1987). Ταυτόχρονα µε τον ενεργό αθλητικό τουρισµό γιγαντώνεται και ο παθητικός αθλητικός τουρισµός, δηλαδή οι άνθρωποι που ταξιδεύουν µε σκοπό να παρακολουθήσουν τα αγαπηµένα τους ατοµικά και οµαδικά αθλήµατα. Ένας σηµαντικός παράγοντας που ενισχύει αυτή την τάση είναι ότι έχει αυξηθεί σηµαντικά το εύρος των αθλητικών δραστηριοτήτων που προσφέρονται προς συµµετοχή ή παρακολούθηση κάτι που οδηγεί σε αύξηση και τον αριθµό των ατόµων που επιλέγουν να συνδυάσουν τις διακοπές τους µε την αθλητική δραστηριότητα. Παραδοσιακά αθλήµατα όπως το σκι, το τένις και το γκολφ έχουν πλαισιωθεί από νέες επιλογές όπως το ποδήλατο βουνού, το snowboard, το ράφτινγκ, κ.α. Κάποιοι ερευνητές (Standeven & De Knop, 1999) ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

11 απέδειξαν ότι ακόµα και άνθρωποι που δεν ασκούνται στην καθηµερινή τους ζωή επιλέγουν κάποια αθλητική δραστηριότητα στις διακοπές τους, ενώ άλλες έρευνες κατέδειξαν ( Gibson, 1998b:) ότι αυτοί που ασκούνται καθηµερινώς θα είναι κατά πάσα πιθανότητα και ενεργοί αθλητικοί τουρίστες. Αυτή η αυξανόµενη δυναµική είναι ο κύριος λόγος που η µελέτη του αθλητικού τουρισµού γενικότερα αλλά και του ιδιαίτερου θέµατος αυτής της διπλωµατικής εργασίας, ο προσδιορισµός του προφίλ του Έλληνα αθλητικού τουρίστα, αποκτούν µεγάλη σηµασία. Έρευνες που έχουν πραγµατοποιηθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες παρέχουν πληθώρα στοιχείων που υπερτονίζουν την σηµασία του αθλητικου τουρίστα σαν οικονοµικού µεγέθους. Το 1999 η έρευνα των Standeven και De Knop κατέδειξε ότι οι αθλητικοί τουρίστες αντιπροσωπεύει ένα ποσοστό µεταξύ 20% και 30% του συνολικού αριθµού τουριστών. Ήδη από το 1987 ο De Knop έδειξε ότι οι τουρίστες όλο και συχνότερα επιλέγουν θέρετρα µε κριτήριο τις αθλητικές εγκαταστάσεις που διαθέτουν, αφού ο ενεργός αθλητικός τουρισµός γνωστός από πολλούς Ευρωπαίους ερευνητές µε τον όρο διακοπές δραστηριοτήτων (Foley & Reid, 1998) κερδίζουν συνέχεια έδαφος. Παρά την τεράστια σηµασία του αθλητικού τουρισµού για τις τουριστικές αλλά και για τις αθλητικές επιχειρήσεις οι επιστήµες της διοίκησης και του µάρκετινγκ καθυστέρησαν πολύ να του αποδώσουν την προσοχή που του αξίζει. Και αυτό ενώ τα προϊόντα αθλητικού τουρισµού είναι και επιλεκτικά και υποκαταστάσιµα (Martin, 1990), άρα και πολύ ευαίσθητα όσον αφορά την ικανοποίηση του πελάτη. Επιλεκτικά, δεδοµένου ότι δεν είναι υποχρεωτικά όπως τα τρόφιµα, η βενζίνη και οι ιατρικές υπηρεσίες, δηλαδή κανένας δεν είναι υποχρεωµένος να κάνει σκι ή να παρευρεθεί σε ένα παιχνίδι ποδοσφαίρου, και υποκαταστάσιµα δεδοµένου των πολλών εναλλακτικών λύσεων ψυχαγωγίας που παρέχονται σήµερα. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

12 Η βελτίωση του επιπέδου των υπηρεσιών, η σωστή στόχευση του προϊόντος, η δηµιουργία νέων προϊόντων αθλητικού τουρισµού, η προώθηση του προϊόντος και η προσέλκυση πελατών είναι λίγοι από τους τοµείς που πρέπει να διερευνηθούν και να αναλυθούν ώστε ο αθλητικός τουρισµός να επιβιώσει, εξελιχθεί και να αναπτυχθεί. Φυσικά το επίκεντρο αυτής της προσπάθειας πρέπει να είναι η ανάλυση των χαρακτηριστικών του αθλητικού τουρίστα, τόσο του ενεργητικού όσο και του παθητικού, αφού αυτή η ανάλυση θα τροφοδοτήσει το σύνολο της έρευνας για την ανάπτυξη προϊόντων τα οποία θα ικανοποιούν καλύτερα τις ανάγκες του. Επίσης µέσω της σκιαγράφησης του προφίλ του αθλητικού τουρίστα και θα βρεθούν τρόποι για προώθησή των αθλητικοτουριστικών προϊόντων µε σκοπό την αύξηση της κατανάλωσης τουριστικών προϊόντων και την ανάπτυξη του συγκεκριµένου κλάδου. Ειδικότερα για την Ελλάδα ο αθλητικός τουρισµός αποτελεί ένα µεγάλο στοίχηµα η χώρα έχει γεωγραφικά, κλιµατικά και ιστορικά πλεονεκτήµατα τα οποία µπορούν να βοηθήσουν την ανάπτυξη του αθλητικού τουρισµού, ενώ αυτή η ανάπτυξη µπορεί να δώσει λύση στο µεγάλο πρόβληµα της εγχώριας τουριστικής βιοµηχανίας το οποίο είναι η εποχικότητα. Αυτή η ανάγκη για ανάπτυξη του Ελληνικού αθλητικού τουριστικού προϊόντος βρίσκεται σε µεγάλη αντίθεση µε την πενιχρή έρευνα η οποία έχει γίνει σε αυτό τον τοµέα στην Ελλάδα. Ειδικότερα τα χαρακτηριστικά του έλληνα αθλητικού τουρίστα έχουν διερευνηθεί ελάχιστα, κάτι το οποίο µπορεί να υποσκάψει την όποια προσπάθεια για σωστή ανάπτυξη της αθλο-τουριστικής βιοµηχανίας, αφού το σηµαντικότερο για µια επιτυχηµένη ανάπτυξη είναι η βαθιά γνώση των χαρακτηριστικών και των αναγκών των δυνητικών πελατών και η προσπάθεια για όσο το δυνατόν καλύτερη κάλυψή τους. Μέρος αυτού του ερευνητικού κενού θα προσπαθήσει να καλύψει η παρούσα έρευνα. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

13 Συνεισφορά της παρούσας Έρευνας Η παρούσα έρευνα στοχεύει στο να εξερευνήσει το προφίλ του Έλληνα αθλητικού τουρίστα, καλύπτοντας έτσι το ερευνητικό κενό το οποίο διαπιστώθηκε σε αυτό τον τοµέα. Πιο συγκεκριµένα το εµπειρικό κοµµάτι της έρευνας θα επιδιώξει να εντοπίσει τα δηµογραφικά χαρακτηριστικά του έλληνα αθλητικού τουρίστα, τις τουριστικές του συνήθειες, ανάγκες και προτεραιότητες, τα κίνητρα για τη συµµετοχή του σε δραστηριότητες αθλητικού τουρισµού καθώς και την ικανοποίηση που λαµβάνει από τη συµµετοχή του αυτή. Ο εντοπισµός των χαρακτηριστικών αυτών θα γίνει και για τις δύο µεγάλες υποκατηγορίες αθλητικών τουριστών, τους ενεργητικούς και τους παθητικούς και στη συνέχεια η έρευνα θα προχωρήσει στη µεταξύ τους σύγκριση. Τα συµπεράσµατα που θα προκύψουν από την έρευνα θα είναι εξαιρετικά χρήσιµα για τη χάραξη πολιτικής αθλητικού τουρισµού τόσο σε επιχειρηµατικό όσο και σε Εθνικό επίπεδο. Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, ο αθλητικός τουρισµός αποτελεί στοίχηµα για την ελληνική αθλητική και τουριστική βιοµηχανία αλλά και για την Ελληνική οικονοµία ως σύνολο. Γνωρίζοντας καλύτερα τον Έλληνα αθλητικό τουρίστα οι επιχειρηµατικές µονάδες που δραστηριοποιούνται στον αθλοτουριστικό κλάδο θα µπορέσουν αν σχεδιάσουν καλύτερα προϊόντα, να προσελκύσουν περισσότερους πελάτες και να αναπτυχθούν, δίνοντας ώθηση και σε ολόκληρη την Ελληνική οικονοµία. Επιπλέον η σύγκριση ανάµεσα στον ενεργητικό και τον παθητικό αθλητικό τουρίστα θα προσφέρει πολύτιµη πληροφόρηση για τις ιδιαίτερες ανάγκες της κάθε κατηγορίας έτσι ώστε το προϊόν που προσφέρεται στην κάθε κατηγορία να είναι πιο εξατοµικευµένο και καταλληλότερο για τις ανάγκες της. Επίσης η σύγκριση θα καταδείξει ποιά από της δύο κατηγορίες τουριστών είναι, σαν µονάδα, µεγαλύτερος παραγωγός τζίρου για τις αθλητικές επιχειρήσεις. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

14 οµή της εργασίας Το πρώτο κεφάλαιο της παρούσας έρευνας ξεκινά µε τον ορισµό του αθλητικού τουρισµού και µια σύντοµη παρουσίαση της ιστορικής του παρουσίας. Στη συνέχεια ακολουθεί µια ανάλυση των κοινωνικών, πολιτιστικών και κυρίως των οικονοµικών επιπτώσεων του φαινοµένου και των ευκαιριών που προσφέρει για ανάπτυξη και ευηµερία. Ακολουθεί η παρουσίαση των διεθνών τάσεων απέναντι στον αθλητικό τουρισµό, µε ιδιαίτερη αναφορά στις σχετικές πολιτικές τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και χωρών εκτός αυτής. Το τελευταίο τµήµα του κεφαλαίου είναι αφιερωµένο στα χαρακτηριστικά της Ελλάδας τα οποία ευνοούν την ανάπτυξη του αθλητικού τουρισµού και τις ευκαιρίες που ο κλάδος αυτός προσφέρει στην Ελληνική οικονοµία για ανάπτυξη. Στο δεύτερο κεφάλαιο γίνεται ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας και αρθρογραφίας η οποία ασχολείται µε το προφίλ του αθλητικού τουρίστα και πιο συγκεκριµένα µε τα δηµογραφικά του χαρακτηριστικά, τις καταναλωτικές του συνήθειες όσον αφορά τα αθλοτουριστικά προϊόντα, τα κίνητρά του για την ενασχόληση µε τον αθλητικό τουρισµό αλλά και την ικανοποίηση που αποκοµίζει από τη συµµετοχή του µε αυτόν. Παρουσιάζονται έρευνες που αφορούν τόσο τον ενεργητικό όσο και τον παθητικό αθλητικό τουρίστα. Το τρίτο κεφάλαιο είναι το κεφάλαιο της µεθοδολογίας, εδώ παρουσιάζονται τα κριτήρια που οδήγησαν στην επιλογή της συγκεκριµένης µεθόδου εµπειρικής έρευνας, της πρωτογενούς ποσοτικής έρευνας, και εξηγούνται οι λόγοι που αυτή θεωρήθηκε καταλληλότερη για τη συγκεκριµένο θέµα. Στη συνέχεια αναλύονται οι κλίµακες που χρησιµοποιήθηκαν στο ερωτηµατολόγιο µε το οποίο έγινε η συλλογή των πρωτογενών δεδοµένων και τα κριτήρια επιλογής τους. Τέλος παρουσιάζονται οι µέθοδοι στατιστικής ανάλυσης των δεδοµένων. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

15 Το τέταρτο και πέµπτο κεφάλαιο είναι αφιερωµένα στην αναφορά των αποτελεσµάτων της στατιστικής ανάλυσης και στην εξαγωγή συγκερασµάτων αντίστοιχα. Ο αθλητικός τουρισµός εξελίσσεται σε ένα κοινωνικό και οικονοµικό φαινόµενο τεράστιας σηµασίας. Η παρούσα ερευνητική προσπάθεια στηριζόµενη στο υπάρχον ερευνητικό έργο, όπως αυτό αποτυπώνεται στη διεθνή βιβλιογραφία και αρθρογραφία, προσπαθεί να ρίξει φως στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του έλληνα παθητικού και ενεργητικού αθλητικού τουρίστα µε σκοπό να αντληθούν χρήσιµα συµπεράσµατα τα οποία θα προάγουν την ακαδηµαϊκή έρευνα και κυρίως θα αποδειχτούν χρήσιµα για την ενίσχυση του Ελληνικού αθλοτουριστικού κλάδου. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: Ο ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΈΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ. 2.1 Εισαγωγή Ο Τουρισµός και ο αθλητισµός ανεπτύχθησαν παράλληλα στα χρόνια που ακολούθησαν το Β' παγκόσµιο πόλεµο έως σήµερα, και αποτελούν ταυτόχρονα τους δυο πλέον µαζικούς κοινωνικούς θεσµούς. Η αναπτυξιακή τους πορεία δεν φαίνεται να παρουσιάζει σηµάδια κόπωσης ή κάµψης, αντιθέτως δείχνει πως θα αποτελέσουν δύο από τους πλέον αναπτυσσόµενους κλάδους για τη δεύτερη δεκαετία του 21 αιώνα. Ο συνδυασµός του τουρισµού µε τον αθλητισµό δηµιούργησε την έννοια του αθλητικού τουρισµού. Ο αθλητικός τουρισµός αν και σύγχρονο φαινόµενο, είναι ένας από τους γρηγορότερους αυξανόµενους τοµείς της βιοµηχανίας ταξιδιού και τουρισµού. Ήδη από το 1960 ως σήµερα σηµειώθηκαν σηµαντικές τάσεις ανάπτυξης στο χώρο του τουρισµού σε συνδυασµό µε τον αθλητισµό. Οι δυο αυτοί τοµείς(αθλητισµός και τουρισµός)εξελίχθηκαν στις πιο κερδοφόρες βιοµηχανίες του παγκόσµιου οικονοµικού στερεώµατος. Μετά το 1970 άρχισε να γίνεται λόγος για τον όρο αθλητικός τουρισµός µε σκοπό να περιγραφεί η ειδική µορφή τουρισµού που συνδύαζε και την αθλητική δραστηριότητα (Leiper 1981). Τα τελευταία χρόνια άρχισε να αντιµετωπίζεται ως αυτόνοµο κοµµάτι της τουριστικής και της αθλητικής βιοµηχανίας, και αποτελεί σηµαντική πηγή εσόδων εάν αξιοποιηθεί µε το σωστό τρόπο. Με τον όρο αθλητισµός ορίζονται, οι ανταγωνιστικές ή µη δραστηριότητες µε τις οποίες ασχολούνται οι άνθρωποι για αναψυχή, προαγωγή υγείας, εξάσκηση, για βελτίωση κάποιων επιδόσεων. Ο αθλητισµός διαιρείται σε δύο κατηγορίες στον ενεργητικό ή παθητικό αθλητισµό. Ως ενεργητικός αθλητισµός νοείται η ενασχόληση του ατόµου µε αθλητικές δραστηριότητες, είτε σε επίπεδο πρωταθλητισµού είτε απλά ως χόµπυ ενώ ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

17 παθητικός αθλητισµός νοείται η παρακολούθηση αθλητικών δραστηριοτήτων (Stevens Broek, 1997). Ο τουρισµός είναι η προσωρινή οµαδική µετακίνηση ανθρώπων σε διάφορους τουριστικούς προορισµούς και η διαµονή τους σε αυτούς µε σκοπό την ικανοποίηση των ψυχαγωγικών τους αναγκών και την απόκτηση εµπειριών διαφορετικών από των καθηµερινών (Murphy, 1985). Ο Αθλητικός Τουρισµός αποτελεί κατά µία έννοια τον συγκερασµό των δύο παραπάνω εννοιών. Ως αθλητικός τουρισµός ορίζεται, η τουριστική δραστηριότητα µεµονωµένων ατόµων ή οµάδων µε σκοπό την συµµετοχή (για επαγγελµατικούς ή µη λόγους) και την παρακολούθηση οργανωµένων αθλητικών δραστηριοτήτων (Hallow Redmond, 1991). Αθλητικοί τουρίστες είναι άτοµα που ασχολούνται για επαγγελµατικούς λόγους ή ερασιτεχνικά µε τον αθλητισµό, και για άτοµα που παρακολουθούν αθλητικά γεγονότα ταξιδεύοντας πολλές φορές σε διάφορους προορισµούς. Πρόκειται κυρίως για τουρίστες που ανήκουν στη µεσαία ή στην υψηλή τάξη(hallow Redmond, 1991). Ο αθλητικός τουρισµός κατάφερε να προσελκύσει σηµαντικό αριθµό ενδιαφεροµένων αποκτώντας την αντίστοιχη οικονοµική, κοινωνική και πολιτιστική σηµασία (De Knop, 1998). Σε πολλές χώρες, και ιδίως αυτές των οποίων η οικονοµία στηρίζεται στον τριτογενή τοµέα παραγωγής (υπηρεσίες), παρουσιάζουν ιδιαίτερη κινητικότητα που όσον αφορά θέµατα αθλητικού τουρισµού. Η στρατηγική αυτή βασίζεται στην κατανόηση του γεγονότος πως η ανάπτυξή του αθλητικού τουρισµού µπορεί να αποτελέσει εργαλείο επιµήκυνσης της τουριστικής περιόδου και ενίσχυσης του τοµέα των υπηρεσιών γενικότερα. Οι οικονοµίες των πόλεων, των περιοχών και ακόµη και των χωρών σε όλο τον κόσµο ασχολούνται όλο και περισσότερο µε τον αθλητικό τουρισµό. Παράλληλα, οι παραγωγοί της τουριστικής βιοµηχανίας οι οποίοι πάντα αναζητούσαν νέους τοµείς επέκτασης των δραστηριοτήτων τους αντιλήφθηκαν έγκαιρα τα οικονοµικά οφέλη του αθλητικού τουρισµού ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

18 και προχώρησαν σε σηµαντικές επενδύσεις. Ως συνέπεια, ο αθλητικός τουρισµός χαρακτηρίζεται από γοργό ρυθµό ανάπτυξης, µεγάλες δυνατότητες εξέλιξης και από το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που δηµιουργεί τόσο στους "παραγωγούς" όσο και στους "καταναλωτές". Στον αθλητικό τουρισµό περιλαµβάνονται οι εξής περιπτώσεις (Stevens Broek, 1997): α. Η περιστασιακή ενασχόληση του τουρίστα µε ένα ή περισσότερα αθλήµατα σε συνδυασµό και µε άλλες δραστηριότητες αναψυχής. β. Η αποκλειστική σχεδόν ενασχόληση του επισκέπτη µε ένα άθληµα. γ. Η προετοιµασία (προπόνηση) αθλητικών σωµατείων ή µεµονωµένων αθλητών. δ. Η µετακίνηση και η διαµονή φιλάθλων για την παρακολούθηση αθλητικών διοργανώσεων. Οι κατηγορίες αυτές καλύπτουν παγκοσµίως ένα πολύ µεγάλο αριθµό ατόµων (αθλητών, συνοδών, προπονητών, φιλάθλων) και υπολογίζονται σε πάνω από 50 εκατοµµύρια άτοµα, σε ετήσια βάση. Η πολυπλοκότητα του αθλητικού τουρισµού είναι πολύ µεγαλύτερη από αυτήν που µπορεί κάποιος αρχικά να υποθέσει. Πρέπει κανείς να έχει υπόψη του πως απαιτείται ένας ικανός αριθµός αποφάσεων ακόµα και για την πλέον απλή περίπτωση αθλητικού τουρισµού που αφορά την ευκαιριακή ενασχόληση ενός τουρίστα µε ένα οποιοδήποτε σπορ η οποία τον οδηγεί να επισκεφτεί µια περιοχή και επιλέγει για την παραµονή του ένα ξενοδοχειακό κατάλυµα. Σε πολλές ξενοδοχειακές µονάδες, στα πλαίσια της προσέλκυσης αθλητικού τουρισµού, δηµιουργούνται εγκαταστάσεις αθλοπαιδιών ( µπάσκετ, τένις) οι οποίες δεν απαιτούν µεγάλες επιφάνειες καθώς επίσης και ναυταθλητικές εγκαταστάσεις ( ιστιοπλοΐα, ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

19 θαλάσσιο σκι ). Σε άλλες περιπτώσεις επιλέγεται η οικοδόµηση των ξενοδοχειακών µονάδων αλλά και επιχειρήσεων ψυχαγωγίας και εστίασης κοντά σε περιοχές όπου υπάρχουν εγκαταστάσεις που επιτρέπουν την ενεργητική (π.χ. πίστες του χειµερινού σκι, ναυταθλητικές µονάδες) ή την παθητική ενασχόληση µε ένα άθληµα (πχ. γήπεδα ποδοσφαίρου, µπάσκετ). Φυσικά όλες αυτές οι αποφάσεις στηρίζονται σε σχετικές έρευνες, οι οποίες στοχεύουν στην ανακάλυψη των αθλητικών προτιµήσεων των τουριστών δηλαδή τις τάσεις της ζήτησης σε εθνικό και διεθνές επίπεδο (Weed bull, 1997a). Ένα άλλο σηµείο που χρήζει προσοχής είναι το γεγονός πως οι κάτοικοι των Ευρωπαϊκών κυρίως κρατών, αφιερώνουν αρκετό χρόνο στην ατοµική τους υγεία και κατά κανόνα στην άθληση. Ένας µεγάλος αριθµός ατόµων από αυτές τις χώρες αλλά και άλλες, επιλέγουν τον τόπο των διακοπών τους µε µοναδικό κριτήριο την δυνατότητα ενασχόλησης µε ένα από τα αγαπηµένα τους σπορ. Αυτοί οι άνθρωποι αποτελούν µια ειδική κατηγορία τουριστών, τους αθλητικούς τουρίστες (De Knop, 1998). Η ενασχόληση ενός αθλητικού τουρίστα µε τα αθλήµατα χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: α) η παθητική ενασχόληση η οποία αφορά την παρακολούθηση ενός αθλήµατος οµαδικού (π.χ. ποδόσφαιρο) ή ατοµικού (αγώνες στίβου) χωρίς τη συµµετοχή του ιδίου, β) η ενεργητική ενασχόληση στην περίπτωση συµµετέχει αυτός ο ίδιος, τέτοια αθλήµατα είναι τα θαλάσσια (π.χ. Θαλάσσιο σκι, καταδύσεις, ιστιοσανίδα), ορεινά (π.χ. ορειβασία, ορεινή ποδηλασία), στίβου (π.χ. σφαιροβολία, άλµα εις ύψος) ή και οµαδικά(π.χ. συµµετοχή σε τουρνουά ερασιτεχνικού µπάσκετ). Πέραν από την περίπτωση του ερασιτεχνικού ενεργού αθλητικού τουρισµού υπάρχει η περίπτωση του επαγγελµατικού ή ηµιεπαγγελµατικού ενεργού αθλητικού τουρισµού. Οι αθλητικοί τουρίστες που υπάγονται σε αυτή την κατηγορία µπορούν να εξυπηρετηθούν από την ανάπτυξη αθλητικών προπονητικών κέντρων. Η τουριστική σπουδαιότητα των προπονητικών κέντρων τονίζεται από το γεγονός πως πέραν των αθλητών έγκειται στο ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

20 γεγονός ότι εκτός από τους ίδιους τους αθλητές προσελκύουν και ένα εξίσου σηµαντικό αριθµό επικουρικών επισκεπτών, δηλαδή των συνοδών τους αλλά και άλλων όπως ανταποκριτές µέσων µαζικής ενηµέρωσης ή φιλάθλων που θέλουν να παρακολουθήσουν τις προπονήσεις τους (Nogawa et al, 1996). Φυσικά ο Αθλητικός τουρισµός και ο ψυχαγωγικός τουρισµός έχουν µια σχέση αλληλοενίσχυσης. Με κίνητρο δηλαδή τον αθλητισµό ή τις αθλητικές δραστηριότητες, ο ενδιαφερόµενος µπορεί παράλληλα να ασχοληθεί µε τον τουρισµό, την αναψυχή και την ψυχαγωγία. Από την αντίθετη πλευρά ο τουρίστας που αναζητά την ψυχαγωγίας µπορεί να βρει ελκυστικότερο ένα προορισµό στον οποίο µπορεί παράλληλα να ασχοληθεί µε τον αθλητισµό ή να επιδοθεί σε αυτόν (Delpy, 1998). Για του λόγους αυτούς ο αθλητικός τουρισµός συγκεντρώνει το ενδιαφέρον και χωρών που έχουν µια ήδη ακµάζουσα τουριστική βιοµηχανία, χωρίς πολλές φορές να έχουν µια ισχυρή αθλητική παράδοση. 2.2 Αθλητικός Τουρισµός και Κοινωνία - Οικονοµία Σύνδεση Αθλητικού και Τουριστικού Προϊόντος Οι άνθρωποι ασχολούνται ολοένα και περισσότερο µε τον αθλητισµό, είτε ενεργητικά είτε παθητικά. Το γεγονός αυτό δεν άφησε αδιάφορους τους επαγγελµατίες του τουρισµού µε αποτέλεσµα ο αθλητισµός να µετατραπεί σε τουριστικό προϊόν. Έτσι γεννήθηκε η ανάγκη να δηµιουργηθούν στρατηγικές προώθησης του αθλητικο-τουριστικού προϊόντος. Τα τελευταία χρόνια γίνεται ολοένα και περισσότερο λόγος για τον αθλητικό τουρισµό κάτι το οποίο είναι αναµενόµενο εφόσον αποτελεί µία προσοδοφόρα επιχείρηση. Προσφέρει πολλές δυνατότητες οικονοµικής ανάπτυξης στη διοργανώτρια χώρα, µε αποτέλεσµα όταν πρόκειται για την ανάληψη µιας αθλητικής οργάνωσης οι χώρες να διεκδικούν µε θέρµη τη διοργάνωσή της. Βέβαια η διοργανώτρια χώρα οφείλει να πληρεί τις προϋποθέσεις για την επιτυχή διεξαγωγή των αθλητικών γεγονότων. Η «φιλοξενία» µιας ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

21 τέτοιας διοργάνωσης σε µια χώρα λοιπόν, προϋποθέτει και κάποιες δαπάνες, όπως δαπάνες για την δηµιουργία υποδοµών και δαπάνες από τους οργανωτές για την παροχή υπηρεσιών. Με λίγα λόγια ο αθλητικός τουρισµός είναι πολυέξοδος. Ωστόσο προσφέρει πολλά οικονοµικά οφέλη σε πολλαπλά επίπεδα (Standeven De Knop, 1999). Ένα από τα σηµαντικότερα οφέλη είναι ο µεγάλος αριθµός των θέσεων απασχόλησης που δηµιουργούνται, τόσο για την ανέγερση των υποδοµών όσο και θέσεις που έχουν άµεση σχέση µε την προµήθεια αγαθών και υπηρεσιών ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων. Σε µία εποχή µε µεγάλα ποσοστά ανεργίας η ανάγκη για δηµιουργία θέσεων απασχόλησης είναι αδιαµφισβήτητη. Συµπερασµατικά οι αθλητικές διοργανώσεις δηµιουργούν αύξηση της απασχόλησης στον τουρισµό, αλλά και σε άλλους παραγωγικούς κλάδους. Παράλληλα όµως πρέπει να αναφερθεί πως σύµφωνα µε την άποψη των Burns, Bishop, Hayles, Ηatch(1986), πολλές επιχειρήσεις προτιµούν την υπερωριακή απασχόληση του διαθέσιµου προσωπικού, παρά την πρόσληψη νέου. Πολλά έσοδα προκύπτουν και από τις ανάγκες των ενεργητικών και παθητικών τουριστών. Ανάγκες όπως οι µετακινήσεις, η διατροφή, η κατανάλωση προϊόντων, οι επισκέψεις σε αξιοθέατα και µουσεία. Επιπλέον οι διαµονή αποτελεί ένα µεγάλο κεφάλαιο για την ξενοδοχειακή βιοµηχανία της περιοχής όπου τελούνται οι αθλητικές δραστηριότητες. Τα ξενοδοχεία συµβάλλουν στην αύξηση της απασχόλησης, στην επένδυση κεφαλαίων και στην εισροή συναλλάγµατος. Επίσης, οι υποδοµές βελτιώνουν και αναβαθµίζουν την εικόνα µιας χώρας, η οποία προβάλλεται διεθνώς από τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης και πιθανότατα θα αποτελέσει πόλο έλξης τουριστών από όλο τον κόσµο. Από όλα τα παραπάνω προκύπτει η τόνωση της αγορά και των συναλλαγών εφόσον ο αθλητικός τουρισµός συνοδεύεται από πληθώρα οικονοµικών δραστηριοτήτων (Curtys Loi, 1989). ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

22 Αθλητικός Τουρισµός και Ανάπτυξη Βασική προϋπόθεση αποτελεί η εκπαίδευση εξειδικευµένων στελεχών για την παροχή υπηρεσιών του Αθλητικού Τουρισµού. Εποµένως πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην ακαδηµαϊκή εκπαίδευση και επαγγελµατική κατάρτιση και εξειδίκευση του δυναµικού της χώρας. Επιπρόσθετα είναι επιβεβληµένο να δηµιουργηθούν υψηλού επιπέδου παροχές και να δοθεί προτεραιότητα στην ποιότητα των προσφερόµενων προϊόντων και υπηρεσιών. Βελτίωση στο θέµα της ασφάλειας, σε θέµατα υπηρεσιών επικοινωνίας, διαµονής αναψυχής και διασκέδασης. Επίσης υπάρχει ανάγκη για σύγχρονες υποδοµές που θα µπορέσουν να φιλοξενήσουν µεγάλο αριθµό τουριστών και προστατευµένο φυσικό περιβάλλον. Μεγάλη σηµασία έχει και η συνεργασία των αρµόδιων υπουργείων και των αθλητικών φορέων προκειµένου και οι δύο φορείς να συµβάλλουν µε την σειρά τους στην ανάπτυξη του αθλητικού και τουριστικού τοµέα. Παράλληλα οι διοργανωτές αθλητικών αγώνων κ οι εταιρείες παροχής υπηρεσιών τουρισµού και αθλητισµού µπορούν να διαµορφώσουν κατάλληλες συνθήκες για την άρτια διεξαγωγή των αθλητικών διοργανώσεων. Η διοργάνωση προωθητικών ενεργειών, πολιτιστικών εκδηλώσεων, φεστιβάλ, και γιορτών µε στόχο την ανάλογη προβολή και την ικανοποίηση των θεατών αποτελούν αναπόσπαστο κοµµάτι για την προώθηση και την προβολή της διοργανώτριας χώρας. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

23 2.2.3 Τα οφέλη του αθλητικού τουρισµού σε κοινωνικούς-οικονοµικούς-πολιτιστικούς τοµείς Οικονοµικοί τοµείς Έσοδα από την κατανάλωση προϊόντων και υπηρεσιών. ηµιουργία νέων επιχειρήσεων. Καταστηµάτων διατροφής, διασκέδασης, ξενοδοχείων, είδη δώρων και αναµνηστικών, χώρων αναψυχής και διασκέδασης, καταστήµατα αθλητικού τουρισµού κ.α ηµιουργία θέσεων απασχόλησης-κάλυψη σηµαντικού ποσοστού ανεργίας. Αύξηση του οικονοµικού προϋπολογισµού µιας χώρας. ηµιουργία νέων οικονοµικών δραστηριοτήτων. Κίνηση ξένου συναλλάγµατος. ηµιουργία τουριστικών περιοχών. Επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Κοινωνικούς πολιτιστικούς τοµείς Καλλιέργεια αθλητικής κουλτούρας και βελτίωση της υγείας. Προτροπή των πολιτών για συµµετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες. Ανάπτυξη της πολιτιστικής κουλτούρας των ανθρώπων, επικοινωνία µε άλλους πολιτισµούς, εκµάθηση συνεργασίας µε άλλους πολιτισµούς και κουλτούρες, συµβολή στην εξάλειψη ρατσιστικών φαινοµένων. Προβολή διεθνώς από τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης και θετική εικόνα της διοργανώτριας περιοχής/χώρας. Ανάπτυξη υποβαθµισµένων περιοχών σε τουριστικές περιοχές ανάλογα µε τις υπάρχουσες φυσικές συνθήκες. Βελτίωση του φυσικού περιβάλλοντος. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

24 ηµιουργία νέων επαγγελµάτων µε την ανάπτυξη του αθλητικού τουρισµού Όπως προαναφέρθηκε δίνεται η δυνατότητα δηµιουργίας νέων επιχειρήσεων. Καταστηµάτων διατροφής, διασκέδασης, ξενοδοχείων, είδη δώρων και αναµνηστικών, χώρων αναψυχής και διασκέδασης κ.α. Επιπρόσθετα µε την ανάπτυξη του αθλητικού τουρισµού προκύπτουν πολλαπλές ανάγκες. Παρακάτω παρατίθενται ειδικότητες και επαγγέλµατα που καλούνται να καλύψουν αυτές τις ανάγκες. Εκπαιδευτές αθληµάτων και extreme sports. Γυµναστές και προπονητές των αθληµάτων. Οδηγοί δασοπορείας, ορειβασίας. Φροντιστές ζώων που έχουν σχέση µε αθλήµατα π.χ ιππασία. Ξεναγοί, διερµηνείς. Nαυαγοσώστες. Συνοδοί γκρούπ από ταξιδιωτικά γραφεία. Προωθητές δηµιουργία προωθητικών πρωτοβουλιών. Sport Event Managers και Marketing Managers. Σύµβουλοι ανάπτυξης Ειδικά Χαρακτηριστικά στην Ανάπτυξη του Αθλητικού Τουρισµού Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην ποιότητα των προϊόντων, είτε πρόκειται για προϊόν αθλητικού εξοπλισµού είτε πρόκειται για προϊόν άµεσης κατανάλωσης (π.χ. τρόφιµα). Η εκτίµηση του επισκέπτη µετά για την ποιότητα των προϊόντων θα είναι συνολική. Επιπλέον µέριµνα πρέπει να δοθεί και στην ποιότητα των υπηρεσιών. Μια χώρα πρέπει να είναι ανταγωνιστική τόσο σε ποιότητα υπηρεσιών κ προϊόντων όσο και σε τιµές. Οι ίδιοι οι επιχειρηµατίες οφείλουν να ενηµερώνονται κάνοντας έρευνα αγοράς και να προσαρµόζουν τις τιµές τους στις ανάγκες των καταναλωτών. Αυτό βέβαια αφορά όλους τους τοµείς που ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

25 εµπλέκονται µε τον αθλητικό τουρισµό, ξενοδοχεία, ταξιδιωτικά γραφεία, κέντρα διασκέδασης, καταστήµατα διατροφής κ.α. Αξίζει να σηµειωθεί ότι ο αθλητικός τουρισµός περιλαµβάνει δύο τοµείς που χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής. Ο τουρισµός είναι ένας «ευαίσθητος» τοµέας που αφορά και ενδιαφέρει όλες τις χώρες. Πρόκειται για µια κερδοφόρα επιχείρηση η οποία µπορεί να λύσει πολλά προβλήµατα στην οικονοµία µιας χώρας καθώς συµβάλλει στην κίνηση της αγοράς και του συναλλάγµατος. Μια επιτυχηµένη αθλητική διοργάνωση από άποψη φιλοξενίας, µπορεί να αποτελέσει δίαυλο για την διάδοση καλής φήµης και την αύξηση τουριστών όλες τις εποχές του χρόνου και κυρίως τις περιόδους αυξηµένης τουριστικής κίνησης. Μία αποτυχηµένη τέτοια προσπάθεια προφανώς θα έχει αντίθετο αποτέλεσµα. Από την άλλη ο τοµέας του αθλητισµού είναι ένας τοµέας ο οποίος τα τελευταία χρόνια καταλαµβάνει όλο και περισσότερο έδαφος στην καρδιά των ανθρώπων. Εποµένως, οι δύο τοµείς πρέπει να αντιµετωπισθούν έως δύο διαφορετικοί/µεµονωµένοι τοµείς και ως ένας ενιαίος τοµέας ταυτόχρονα. Ακόµη, το ρίσκο είναι σύµφυτο µε τον αθλητικό τουρισµό γιατί το αποτέλεσµα επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες, τους υπόλοιπους συµµετέχοντες, τη ψυχολογία των υπολοίπων θεατών αλλά και των αθλητών κι έτσι κάποιος πρέπει να είναι προετοιµασµένος για ν αντιµετωπίσει το απρόβλεπτο. Προϋποθέσεις για την φιλοξενία αθλητικών διοργανώσεων Για να αναλάβει µια χώρα ή ένας τόπος την οργάνωση και τη φιλοξενία αθλητικών διοργανώσεων θα πρέπει να πληροί κάποιες προϋποθέσεις (Παπανίκος, 1999). Πιο συγκεκριµένα: 1. Ύπαρξη σύγχρονων εγκαταστάσεων ευρωπαϊκών προδιαγραφών µε δυνατότητα διεξαγωγής όλων των αθληµάτων. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

26 2. Τουριστικές υποδοµές ικανές να φιλοξενήσουν µεγάλο αριθµό επισκεπτών, ταξιδιωτικά γραφεία, χώρους ψυχαγωγίας κ.α 3. Στελέχη καταρτισµένα στην ανάληψη και την οργάνωση αθλητικών διοργανώσεων. 4. Πληθώρα διοργάνωσης αγώνων και προγραµµάτων αναψυχής. 5. Έλεγχος της ποιότητας εταιριών παροχής αθλητικών υπηρεσιών και υπαίθριων δραστηριοτήτων. 6. Βελτίωση στις παρεχόµενες δηµόσιες υπηρεσίες σε θέµατα µεταφοράς, ιατρικής περίθαλψης κ.α 7. Βελτίωση του δικτύου συγκοινωνιών. 8. ιαφήµιση και διεθνής αναγνώριση σε θέµατα τουρισµού. 9. Αξιοποίηση αρχαιολογικών χώρων και µνηµείων. 10. Αξιοποίηση φυσικών πόρων, θάλασσες, βουνά κ.α 2.3 Αθλητικός τουρισµός και Ευρωπαϊκή Ένωση Η Ευρωπαϊκή Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή (EESC 2000) έχει ασχοληθεί εκτεταµένα µε την ανάπτυξη και το µέλλον του αθλητικού τουρισµού το συµπέρασµα στο οποίο κατέληξε ήταν ότι ο τουρισµός και ο αθλητισµός είναι έννοιες στενά συνδεδεµένες µεταξύ τους, µοιράζονται ένα αριθµό βασικών αξιών και προέβλεψε ότι αποτελούν µέσα για την ενδυνάµωση και ανάπτυξη της ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονοµίας έως και το 2010 (Τερζάκης, 2008). Ο τουρισµός και ο αθλητισµός αλληλοσυµπληρώνονται, ορισµένοι προορισµοί αθλητικών δραστηριοτήτων λειτουργούν και ως τουριστικοί προορισµοί και το αντίθετο, ο κάθε τοµέας βρίσκει στο πεδίο του άλλου ευκαιρίες για ανάπτυξη. Οι κύριοι άξονες της ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

27 πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάπτυξη του τουρισµού και του αθλητισµού σε είναι οι εξής: Ενίσχυση της απασχόλησης H τουριστική ανάπτυξη έχει σηµαντικές επιπτώσεις στην απασχόληση. Ειδικότερα στην Ευρώπη λειτουργούν δυο εκατοµµύρια τουριστικές επιχειρήσεις και απασχολούν οκτώ εκατοµµύρια άτοµα. Και αυτό χωρίς να καταµετρηθεί η έµµεση απασχόληση. Η διοργάνωση αθλητικών γεγονότων γέννησε τον αθλητικό τουρισµό ο οποίος συνδυάζει παραδοσιακές διακοπές µε την παρακολούθηση ή την εξάσκηση ενός αθλήµατος (Τερζάκης, 2008). ηµιουργία Κατάλληλου Θεσµικού πλαισίου Ένα σηµαντικό βήµα για την πορεία του αθλητικού τουρισµού στην Ευρώπη αποτελεί και η θεσµική αναγνώρισή του. Η θεσµική αναγνώρισή του, συντελεί στην πραγµατοποίηση των οικονοµικών στόχων γιατί δηµιουργεί τις προϋποθέσεις για µεγάλη επιχειρηµατική κινητικότητα (Τερζάκης, 2008). Αναβίωση της Ολυµπιακής εκεχειρίας Ο αθλητισµός και η ιδέα της Ολυµπιακής Εκεχειρίας είναι έννοιες συνυφασµένες µε την αρχαιότητα. Η έννοια της Ολυµπιακής Εκεχειρίας είναι άρρηκτα συνυφασµένη µε τους Ολυµπιακούς Αγώνες στην αρχαία Ελλάδα. Από την έβδοµη µέρα πριν από την έναρξη των Ολυµπιακών Αγώνων, µέχρι την έβδοµη µέρα µετά το πέρας τους, οι συγκρούσεις σταµατούσαν για να επιτρέψουν στους αθλητές, τους καλλιτέχνες και τους θεατές να µπορούν να ταξιδέψουν στην Ολυµπία, να συµµετάσχουν στους Αγώνες και να επιστρέψουν στις πατρίδες τους µε ασφάλεια (Λαµπρινίδης, 2004). Η Ολυµπιακή Εκεχειρία λοιπόν, στοχεύει σε έννοιες όπως η ειρήνη, η συµφιλίωση, η αλληλεγγύη και η ευγενής άµιλλα. Ο αθλητικός τουρισµός λοιπόν κατά κάποιον τρόπο θα µπορούσε να συντελέσει στην ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

28 ουσιαστική αναβίωση της Ολυµπιακής εκεχειρίας µε στόχο να διευρύνει τους κοινωνικούς ορίζοντες και να τονίσει τη σηµασία του σεβασµού προς την ειρηνική συνύπαρξη. Ενίσχυση της Ασφάλειας Αθλητικών ιοργανώσεων εδοµένου ότι κατά τις µέρες που διεξάγονται οι αθλητικές διοργανώσεις µετακινούνται εκατοµµύρια άνθρωποι από όλο τον κόσµο, εξέχοντα ρόλο για την οµαλή διεξαγωγή τους έχουν τα προληπτικά µέτρα ασφαλείας. Εποµένως η ασφάλεια επιβάλλεται τόσο στις µετακινήσεις όσο και στους χώρους διεξαγωγής των αθλητικών δραστηριοτήτων. Οι συµµετέχοντες αλλά και οι θεατές είναι σηµαντικό να γυρίζουν µε ασφάλεια στις πατρίδες τους (Paulo, 2000). Εκπαίδευση των Επιχειρήσεων και των Εργαζοµένων Στα πλαίσια της ανάπτυξης του αθλητικού τουρισµού σηµαντικό ρόλο διαδραµατίζει και η εκπαίδευση και επαγγελµατική κατάρτιση, ιδιαίτερα στον τοµέα της διαχείρισης, όπου πολλές αθλητικές οργανώσεις στηρίζονται σε προσωπικό µερικής απασχόλησης ή εθελοντές. Επιπλέον η συνεργασία µε εκπαιδευτικά ιδρύµατα και η δηµιουργία προγραµµάτων θα προσφέρουν ειδικές γνώσεις τόσο για τη διοργάνωση και την διεξαγωγή των αγώνων αλλά και για την επικοινωνία και το µάρκετινγκ ( Leiper, 1990). Επίσης συνεργασία µε οργανισµούς κατάρτισης και µε την αθλητική και τουριστική βιοµηχανία ώστε να προσδιοριστούν οι στοχευµένες ανάγκες εκπαίδευσης και κατάρτισης. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

29 2.5 Οι Προσπάθειες Χωρών Εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Ανάπτυξη του Αθλητικού Τουρισµού Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερες χώρες στρέφουν το ενδιαφέρον τους προς τον αθλητικό τουρισµό. Αναπτυγµένες οικονοµικά χώρες τον προωθούν το και τον επιδιώκουν. Στον Καναδά αυξάνεται η ενασχόληση των κατοίκων µε αθλητικές δραστηριότητες. Η κρατική µηχανή και η τοπική αυτοδιοίκηση κινητοποιούν την κοινωνία για έναν πιο αθλητικό τρόπο ζωής. Έτσι λοιπόν έχουν επενδύσει στην προώθηση της υγείας. Παράλληλα µε τον υγιεινό τρόπο ζωής που σίγουρα όλους τους ωφελεί, έχει γίνει αντιληπτή και η επένδυση που τους εξασφαλίζει. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται η άµεση ανταπόκριση στις ανάγκες για βελτίωση της περιοχής τους και η ευχαρίστηση από την διοργάνωση αθλητικών δραστηριοτήτων (Harlow et al, 1991). Στις Η.Π.Α στοχεύουν στα άµεσα οικονοµικά οφέλη που παρέχει ο αθλητικός τουρισµός και αυτή είναι η αιτία εµπλοκής τους µε αυτόν. Τόσο οι αρµόδιοι φορείς όσο και η πολιτεία αλλά και οι εµπλεκόµενες εταιρείες προσπαθούν να τον προωθήσουν έχοντας υπόψη τους ότι ο τουρισµός και ο αθλητισµός µπορούν να συνυπάρξουν και να αποφέρουν τεράστια οικονοµικά οφέλη. Μάλιστα επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους όχι µόνο στον εξωτερικό τουρισµό αλλά και στον εσωτερικό (Spivack, 1998). Οι χώρες της Ανατολής όπως Κίνα, Ινδία αλλά και η Νότιος Αφρική ακολουθούν µια στρατηγική ενίσχυσης του τουρισµού εκµεταλλευόµενες τον αθλητισµό. Κάτι τέτοιο βέβαια ήταν αναµενόµενο αφού προσπαθούν να ακολουθούν τα «χνάρια» των σύγχρονων και ανεπτυγµένων χωρών. Η Αυστραλία φιλοδοξούσε να αποτελέσει ένας από τους διεθνείς τουριστικούς προορισµούς. Αντιµετωπίζει όµως το πρόβληµα της απόστασης και για να το αντιµετωπίσει ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

30 επενδύει στον αθλητικό τουρισµό µε σκοπό να δηµιουργήσει µια οµάδα τουριστών που θα την προτιµούν συνεχώς για τις διακοπές τους (Pearce, 1987). 2.6 Η Ελλάδα και ο Αθλητικός Τουρισµός Η Ιστορική Πορεία του Αθλητικού Τουρισµού στην Ελλάδα έως τις Μέρες µας. Από τα µέσα του προηγούµενου αιώνα η Ελλάδα ανέπτυξε σταδιακά την παρουσία της στο διεθνές τουριστικό οικοδόµηµα σαν ένας προορισµός µαζικού τουρισµού. Παρόλο αυτό το δεδοµένο η χώρα, λόγω της προνοµιακής γεωγραφικής θέση της, των µοναδικών γεωφυσικών χαρακτηριστικών της αλλά και της ιστορίας της, αποτελεί προορισµό για ένα πολύ µεγάλο εύρος ειδικών µορφών τουρισµού όπως θαλάσσιος, ορεινός, συνεδριακός, πολιτιστικός, αγροτικός, θρησκευτικός, οικολογικός και φυσικά αθλητικός. Ειδικότερα όσον αφορά περίπτωση του αθλητικού τουρισµού η Ελλάδα έχει πληθώρα συγκριτικών πλεονεκτηµάτων (Κλόκας, 2004). Ιστορικά η πρώτη µορφή τουρισµού, ο ελληνικός περιηγητισµός, είχε συνδεθεί µε µεγάλες αθλητικές διοργανώσεις οι οποίες βέβαια, λόγω των πολιτιστικών συνθηκών της εποχής, συνδυάζονταν συνήθως και µε θρησκευτικές τελετές. Η διασηµότερη περίπτωση αθλητικού περιηγητισµού συνδέεται µε τους Ολυµπιακούς Αγώνες οι οποίοι διοργανώνονταν στην Αρχαία Ολυµπία ανά τετραετία, ανελλιπώς από το 776 π.χ µέχρι το 393 µ.χ, δηλαδή για χρόνια περίπου. Οι αγώνες αυτοί εξαιτίας της σηµασίας τους και της φήµης τους, συγκέντρωναν χιλιάδες επισκέπτες απ όλα σχεδόν τα µέρη του τότε γνωστού κόσµου (Chalip et al, 1998). Οι Ολυµπιακοί Αγώνες σε συνδυασµό µε τους Πανελλήνιους αγώνες οι οποίοι διοργανώνονταν από πολλές αρχαιοελληνικές πόλεις έδωσαν το ερέθισµα και έθεσαν τις βάσεις, µε τη δηµιουργία εγκαταστάσεων φιλοξενίας, για την ανάπτυξη του περιηγητισµού. Ειδικότερα όσον αφορά τις υλικές υποδοµές της τουριστικής βιοµηχανίας η Αρχαία Ολυµπια ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

31 µπορεί να υπερηφανεύεται ότι ο πρώτος ξενώνας στον κόσµο, το Λεωνίδαιο, ιδρύθηκε στην Αρχαία Ολυµπία ήδη από τον 4 ο π. Χ. αιώνα, µε σκοπό την φιλοξενία των επίσηµων προσκεκληµένων των αγώνων, αλλά και των επίσηµων αντιπροσωπειών, συχνά πολυπληθών, που προέρχονταν απ όλες τις πόλεις της Αρχαίας Ελλάδος (Young, 2004). Κάποιες άλλες ενδιαφέρουσες λεπτοµέρειες σχετικά µε τις απαρχές του αθλητικού τουρισµού είναι πως οι θεατές προσέρχονταν στις διοργανώτριες πόλεις, και ειδικά στην περίπτωση της Αρχαίας Ολυµπίας, πολύ νωρίτερα από την ηµεροµηνία των αγώνων, έως και ένα µήνα πριν, προκειµένου να παρακολουθήσουν τις προπονήσεις των αθλητών. Εκµεταλλευόµενες αυτό το γεγονός πολύ συχνά οι διοργανώτριες πόλεις συνδύαζαν τους αθλητικούς αγώνες µε πολιτιστικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις οι παραστάσεις αρχαίου δράµατος στους ελφούς, η λατρεία του Ποσειδώνος στην Ίσθµια ή οι µουσικοί αγώνες. Κοντά δυόµισι χιλιάδες χρόνια πριν ο αθλητικός περιηγητισµός είχε λειτουργήσει σαν η κινητήριος δύναµη για την εξέλιξη µιας σειράς άλλων µορφών πρώιµου «τουρισµού» (Young, 2004). Τα συµπεράσµατα αυτά δεν αποτελούν απλές εικασίες, αλλά υπάρχει πληθώρα αναφορών σε αρχαίες πηγές. Ο ίδιος ο Πλάτωνας αναφέρεται στο βιβλίο του υπ αριθµ 12, περί νόµων στους περιηγητές οι οποίοι µετακινούνταν από περιοχή σε περιοχή µε σκοπό την παρακολούθηση θρησκευτικών και αθλητικών εκδηλώσεων. Ο Παυσανίας από τη Μαγνησία (2 ο µ. Χ. αιώνα), συνέταξε τον πρώτο τουριστικό οδηγό µε χρήσιµες πληροφορίες και περιγραφές από τις πόλεις στις οποίες διοργανώνονταν αθλητικοί αγώνες (Young, 2004). Πέραν από τις αναµφισβήτητες βαθιές ρίζες του αθλητικού τουρισµού στην Ελλάδα πρόσφατες εξελίξεις έδωσαν ώθηση για την ανάπτυξη του αθλητικού τουρισµού στην Ελλάδα. Η σηµαντικότερη από αυτές τις εξελίξεις ήταν η διοργάνωση των Ολυµπιακών Αγώνων του 2004 στην Αθήνα. Οι Ολυµπιακοί Αγώνες ενίσχυσαν µε µια σειρά τρόπων την ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

32 θέση της Ελλάδας στον διεθνή χάρτη του αθλητικού τουρισµού. Αρχικά όσον αφορά τις υλικές υποδοµές µε την οικοδόµηση µιας σειράς αθλητικών εγκαταστάσεων στην περιοχή της αττικής µε κυριότερες όπως την βελτίωση των εγκαταστάσεων στο χώρο του ΟΑΚΑ, τις Θαλάσσιες Εγκαταστάσεις στο Σχοινιά και πολλές άλλες, αλλά και την βελτίωση της ξενοδοχειακής υποδοµής. Ταυτόχρονα η επιτυχηµένη διοργάνωση των αγώνων έδωσε τεράστια προβολή στη χώρα σαν προορισµό αθλητικού τουρισµού και βελτίωσε την εικόνα της σε παγκόσµιο επίπεδο, όπως συµβαίνει σε κάθε περίπτωση επιτυχηµένης διοργάνωσης µεγάλου αθλητικού γεγονότος (Ritchie, 1984). Παρά τις ενστάσεις που µπορεί να υπάρχουν για την ως τώρα εκµετάλλευση του γεγονότος για την προώθηση του τουρισµού, αποτελεί γεγονός πως η ύπαρξη των αθλητικών υποδοµών µπορεί να ευνοήσει την ανάπτυξη του αθλητικού τουρισµού (Γλυνιά και άλλοι, 2004). Ο αθλητικός τουρισµός παρουσιάζει µια µεγάλη ευκαιρία για την Ελληνική οικονοµία µια και µέσω αυτού µπορεί να βελτιωθεί η εποχικότητα και να αυξηθεί η κατά κεφαλή τουριστική δαπάνη, αφού τα αθλητικά γεγονότα δεν περιορίζονται στους θερινούς µήνες και επιπλέον οι αθλητικοί τουρίστες, ενεργητικοί και παθητικοί, επωµίζονται εκτός από τα κόστη διαµονής και διατροφής και το κόστος της παρακολούθησης ή συµµετοχής στις αθλητικές εκδηλώσεις. Ο αθλητικός τουρισµός δε, ιδιαίτερα ο ενεργητικός, φηµίζεται για την ικανότητά του να επιτυγχάνει επαναλαµβανόµενες επισκέψεις από τους ενδιαφερόµενους. Η φυσιολογία και η ιστορία της χώρας η οποία συνδυάζει πλειάδα από ορεινούς όγκους, αναρίθµητες παραλίες όλων των µορφών, τη γειτνίαση βουνού και θάλασσας, το ήπιο κλίµα, αλλά και µια µοναδική πολιτιστική κληρονοµιά της προσφέρουν τεράστια συγκριτικά πλεονεκτήµατα για την ανάπτυξη του αθλητικού τουρισµού (Λύτρας, 1991). Τα πλεονεκτήµατα αυτά της φυσιολογίας και του κλίµατος µπορούν να αξιοποιηθούν µε υποδοµές όπως η κατασκευή προπονητικών κέντρων, ορεινών, θαλάσσιων αλλά και στίβου τα οποία έχουν τη δυνατότητα να εξυπηρετήσουν µια ποικιλία αθληµάτων. Πέραν όµως των ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

33 πλεονεκτηµάτων αυτών, η πολιτιστική και αθλητική κληρονοµιά ενισχύει σε µεγάλο βαθµό τη δυνατότητα της χώρας για εκµετάλλευση του τουριστικού αθλητισµού, µιας και αποκτά τελείως διαφορετική σηµασία το να παρακολουθεί κανείς ή να συµµετέχει σε αγωνίσµατα τα οποία λαµβάνουν χώρα στην κοιτίδα του αθλητισµού και των Ολυµπιακών Αγώνων. Η χώρα καταβάλει τα τελευταία χρόνια προσπάθειες για την ανάληψη µεγάλων αθλητικών διοργανώσεων η οποία βοηθά σηµαντικά στην ανάπτυξη του τουρισµού. Οι διοργανώσεις αγώνων χωρίζονται σε εκείνες που γίνονται µια φορά σε µια χώρα όπως, πανευρωπαϊκοί, µεσογειακοί αγώνες και σε αυτές που µπορούν να επαναλαµβάνονται ανά τακτά χρονικά διαστήµατα. Ένα τέτοιο παράδειγµα είναι ο διεθνής µαραθώνιος της Αθήνας ο οποίος πραγµατοποιείται κάθε φθινόπωρο και συγκεντρώνει όλο και περισσότερους θεατές και αθλητές. Το ενδιαφέρον γύρω από τον αθλητικό τουρισµό διαρκώς εντείνεται, το 2010 στα πλαίσια της διεθνούς τουριστικής έκθεσης του Μιλάνου (ΒΙΤ) διοργανώθηκε η πρώτη BIT SPORTLAND, αφιερωµένη στον αθλητικό τουρισµό µε αθλήµατα όπως κωπηλασία, γκολφ καθώς και αθλήµατα βουνού. Μια χώρα µε τεράστια αθλητική παράδοση στα αρχαία χρόνια και µια διόλου ευκαταφρόνητη παρουσία στο χώρο του ψυχαγωγικού τουρισµού την τελευταία πεντηκονταετία, η Ελλάδα µπορεί να καταφέρει µέσω του αθλητικού τουρισµού να ανοίξει µια σηµαντική δίοδο για ανάπτυξη ολόκληρου του τουριστικού κλάδου, και της οικονοµίας γενικότερα. Φυσικά για να επιτευχθεί αυτό χρειάζεται σωστός κεντρικός σχεδιασµός αλλά και µία συνολική προσπάθεια από τις τοπικές κοινωνίες αλλά και τους ιδιωτικούς φορείς. Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί στο να εντοπισθεί το προφίλ του αθλητικού τουρίστα, ενεργητικού και παθητικού, προκειµένου να µπορούν να σχεδιαστούν οι υπηρεσίες που θα καλύπτουν τις ανάγκες του µε τον αρτιότερο τρόπο. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

34 2.6.2 Πλεονεκτήµατα της Ελλάδας για την ανάπτυξη αθλητικού τουρισµού Καταρχήν ο πολιτισµός και η ιστορία της Ελλάδας έχει θαυµαστές από όλο τον κόσµο. Αναµφισβήτητα άνθρωποι από όλο τον κόσµο γνωρίζουν ότι η Ελλάδα είναι συνυφασµένη µε τον αθλητισµό, µιας και η Αρχαία Ολυµπία είναι η γενέτειρα των Ολυµπιακών Αγώνων και του Ολυµπιακού Ιδεώδες. Τα µνηµεία και τα ευρήµατα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος στην Αρχαία Ολυµπία δεν αφήνουν κανέναν αδιάφορο γιατί αποτελούν την παγκόσµια αθλητική ιστορία. Επιπλέον η επιτυχής διοργάνωση και διεξαγωγή των Ολυµπιακών Αγώνων του 2004, αποτελεί στοιχείο εµπιστοσύνης και κύρους. Από τους Ολυµπιακούς αγώνες δηµιουργήθηκαν άρτιες εγκαταστάσεις και υποδοµές που δίνουν τη δυνατότητα διεξαγωγής πανευρωπαϊκών και παγκοσµίων πρωταθληµάτων. Επίσης, υπάρχει πληθώρα πολιτών που εργάζεται εθελοντικά ή µη, σε τέτοιου είδους οργανώσεις. Σηµαντικό ρόλο επίσης διαδραµατίζει η γεωγραφική-εδαφική µορφολογία και το εύκρατο-µεσογειακό κλίµα που είναι ιδανικά για την πραγµατοποίηση όλων των αθληµάτων. Έχει έντονο το υγρό στοιχείο αλλά και ορεινές περιοχές. Τα 3000 χιλιάδες νησιά ελκύουν επισκέπτες από όλο τον κόσµο και αποτελούν λόγους ανάπτυξης των θαλάσσιων αθληµάτων. Τα βουνά και οι ηπειρωτικές περιοχές είναι κατάλληλες για τα χειµερινά αθλήµατα και για αθλήµατα στη φύση. Η γεωγραφική της θέση, η οποία αποτελεί σταυροδρόµι Ανατολής και ύσης την καθιστά σε πλεονεκτικότερη θέση έναντι των άλλων γειτονικών χωρών. Η Ελλάδα είναι µία χώρα όπου πολλοί τουρίστες επιθυµούν να επισκεφθούν ή ακόµα επιθυµούν να επαναλάβουν το ταξίδι τους. Εφόσον ήδη αποτελεί αγαπηµένο προορισµό των ξένων ακόµα καλύτερα θα ήταν τα αποτελέσµατα αν δοθούν επιπλέον κίνητρα για την επίσκεψη τους ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

35 Τα Μ.Μ.Ε της Ελλάδας καλύπτουν και µεταδίδουν τις αθλητικές δραστηριότητες. Υπάρχουν αθλητικά κανάλια αλλά και µεµονωµένες αθλητικές εκποµπές, ραδιοφωνικές εκποµπές, αθλητικές εφηµερίδες και περιοδικά τα οποία δείχνουν από την ακροαµατικότητα και τις πωλήσεις αντίστοιχα, ότι υπάρχει ενδιαφέρον από τον κόσµο για τον αθλητισµό. Αυτό είναι σηµαντικό για την ανάληψη αθλητικών δραστηριοτήτων από την Ελλάδα και τη συγκέντρωση χορηγιών. Αξίζει να σηµειωθεί ότι η Ελλάδα έχει ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση πράγµα το οποίο καθιστά εύκολη τη µετακίνηση τουριστών από την Ευρώπη καθότι µπορούν να ταξιδέψουν µε την αστυνοµική τους ταυτότητα. Παράλληλα, το γεγονός αυτό άρει τις επιφυλάξεις σχετικά µε το θέµα τις ασφάλειας τους και ενισχύει την αξιοπιστία της χώρας. Τέλος, οι οποιεσδήποτε αθλητικές πρωτοβουλίες γίνονται µε την στήριξη του κρατικού φορέα ο οποίο έχει θετική αντιµετώπιση σε θέµατα αθλητισµού. Κάτι τέτοιο συµβαίνει σε λίγες χώρες γιατί ο αθλητισµός θεωρείται µη σηµαντικός τοµέας οικονοµικής ανάπτυξης Εθνική Πολιτική για την Ανάπτυξη του Αθλητικού Τουρισµού. Προτεραιότητα δίνεται στη δηµιουργία µιας εθνικής πολιτικής φιλοξενίας διεθνών αγώνων, όπως συµβαίνει σε χώρες της Βόρειας Αµερικής. Επίσης επιβάλλεται η οργάνωση και δηµιουργία επιτροπών προγραµµατισµού τέτοιων διοργανώσεων, στελεχωµένες από ειδικευµένους και έµπειρους ανθρώπους στον τοµέα αθλητικών διοργανώσεων. Αυτές οι δραστηριότητες θα πρέπει να συνδυαστούν µε τη διοργάνωση φιλικών, ερασιτεχνικών αγώνων ή αγώνων µε φιλανθρωπικό χαρακτήρα που τα τελευταία χρόνια βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος (Λύτρας, 2002). Επιπλέον, χρήσιµη θα ήταν και η ανάπτυξη ενός Γραφείου Αθλητικού Τουρισµού. Το γραφείο αυτό θα έχει συνδετικό ρόλο ανάµεσα στον τουριστικό και τον αθλητικό κλάδο, ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

36 καθώς και στους τουρίστες και τις επιχειρήσεις που τους εξυπηρετούν. Επιπρόσθετα θα έχει το ρόλο της παροχής ενηµέρωσης και πληροφόρησης σ όλους τους ιδιωτικούς και δηµόσιους φορείς που εµπλέκονται στην εξυπηρέτηση του αθλητικού τουρίστα. Το γραφείο αυτό θα αναλαµβάνει την προώθηση της περιοχής που αντιπροσωπεύει ενώ θα παρέχει συµβουλές στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο συγκεκριµένο τοµέα για την προώθηση των προϊόντων τους. Τέλος θα παρέχει πληροφόρηση σ όλους τους επισκέπτες ή τα γκρουπ επισκεπτών. Σηµαντική θα ήταν και η δηµιουργία ενός δικτύου δηλαδή µιας ένωσης επιχειρήσεων αθλητικού τουρισµού που θα στοχεύει στην καλλιέργεια της ζήτησης για αθλητικό προϊόν. Επίσης θα αναλαµβάνει την οργάνωση και την διαχείριση αθλητικών γεγονότων διεθνούς ή µη προβολής. Το κοµµάτι αυτό της προώθησης και της διαφήµισης του «προϊόντος» θα επιτυγχανόταν µε την εγκαθίδρυση συνεδρίων Αθλητικού Τουρισµού. Για να ενισχυθεί ο εσωτερικός αθλητικός τουρισµός το Κράτος και οι Οργανισµοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης µπορούν να δηµιουργήσουν προγράµµατα όπου: Ο κόσµος θα ενηµερώνεται για την ιστορία του αθλητισµού, τα οφέλη του στην σωµατική και ψυχική υγεία. Τα παιδιά θα συµµετέχουν σε παιχνίδια και αθλοπαιδίες. Θα οργανώνονται οµαδικές εκδροµές ή εξορµήσεις για την παρακολούθηση ή τη συµµετοχή σε αθλητικά γεγονότα. Άλλη µία καλή προοπτική για την ανάπτυξή του, θα ήταν η δηµιουργία ειδικών πάρκων ψυχαγωγίας µε θέµατα από την αρχαία ελληνική µυθολογία και την ιστορία. Επίσης, για τη δηµιουργία τέτοιων εγκαταστάσεων ενδείκνυται η περιοχή της Αρχαίας Ολυµπίας, την αφετηρία των Ολυµπιακών Αγώνων. Τα µνηµεία κ οι ιεροί χώροι της Ολυµπίας σε συνδυασµό µε την κατασκευή ενός πάρκου στην περιοχή, θα είχαν ψυχαγωγικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

37 Τέλος, στα πλαίσια της προώθησης και ανάπτυξης του αθλητικού τουρισµού ωφέλιµη θα ήταν και η κατασκευή ενός ιστοχώρου όπου ο επισκέπτης θα ενηµερώνεται για τις εκδηλώσεις και τα τουριστικά θέρετρα. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

38 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Ο ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΑΣ 3.1 Ο Αθλητικός Τουρίστας Γενικά Μετά το εύτερο Παγκόσµιο Πόλεµο, ο άνθρωπος βελτίωσε την ποιότητα ζωής του µέσω της αλλαγής των αξιών και των προτύπων.( Mazanec, Dolnicar 2000; Mazanec et al 2001). Οι παραδοσιακές αξίες και τα πρότυπα θεωρούνται πλέον παρωχηµένες αξίες. Ο νέος αγοραστής πλέον είναι πιο απαιτητικός και φυσικά δεν είναι µονοδιάστατος(pine, Gilmore 1999; Foot 2002). Οι ανάγκες λοιπόν, του ανθρώπου πολλαπλασιάστηκαν και οι απαιτήσεις µεγάλωσαν. Κάτω από αυτές τις συνθήκες ο τουρισµός αρχικά είχε ως σηµείο εκκίνησης µια δεδοµένη ζήτηση και προσδιοριζόταν από µια δεδοµένη προσφορά. Σήµερα ισχύει το αντίστροφο. Αιτίες αυτής της εξέλιξης ήταν οι ανταγωνιστικές συνθήκες και οι αλλαγές στη συµπεριφορά των καταναλωτών (Walder, Weiermair et al. 2004). Συγκεκριµένα, τα τελευταία χρόνια υπάρχει µεγάλη ζήτηση στις πιο έντονες µορφές διασκέδασης, αναψυχής ή αθλητικής εµπειρίας (Walder, Weiermair et al. 2004). Η διαµορφωµένη συµπεριφορά των πελατών περιλαµβάνει στοιχεία όπως η διασκέδαση, η εκπαίδευση, η αισθητική, η τάση φυγής, η ενεργοποίηση µέσα από διαφορετικούς τύπους συµµετοχής (Pine και Gilmore 1999). Όπως αναφέρθηκε σε προηγούµενο κεφάλαιο η συµµετοχή διακρίνεται σε παθητική και ενεργητική. Παθητική συµµετοχή σηµαίνει ότι οι πελάτες δεν µπορούν να επηρεάσουν την επίδοση, ενώ µπορούν να επηρεάσουν την επίδοση σε ένα ενεργό περιβάλλον. Ο πελάτης µπορεί αρχικά να είναι έξω από ένα γεγονός και σταδιακά να εµπλέκεται ολοένα περισσότερο µέχρι να εµβαθύνει πλήρως. Έτσι, λοιπόν πρέπει να παρέχεται στον πελάτη µια αξέχαστη εµπειρία έτσι ώστε το «προϊόν να είναι ελκυστικό. Χρειάζεται λοιπόν, οι παροχείς των αθλοτουριστικών προϊόντων να αντιληφθούν και να αποδεχτούν ότι η πώληση του προϊόντος τους δεν είναι πιο εύκολη από την πώληση µιας υπηρεσίας. (Pine, Gilmore 1999). Αυτό βέβαια συµβαίνει γιατί η αγορά του αθλητικού προϊόντος πλέον είναι το ίδιο αληθινή και ζωντανή µε την αγορά ενός προϊόντος ή µιας υπηρεσίας. Οι πελάτες ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

39 επιλέγουν να ξοδέψουν τα χρήµατά τους σε µια αξιοµνηµόνευτη εµπειρία και αυτό καθιστά πιο δύσκολη και απαιτητική την πώληση του προϊόντος. Αυτό που ενδιαφέρει τον πελάτη είναι αν το προσφερόµενο αθλητικό προϊόν ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του. Έτσι λοιπόν, η ανάµνηση καθίσταται το πιο βασικό χαρακτηριστικό αυτής της «αγοράς» (Pine, Gilmore 1999). Η συµπεριφορά των τουριστών παλαιότερα διαφέρει πολύ από την συµπεριφορά των σύγχρονων τουριστών. Ο σύγχρονος τουρίστας είναι πιο απαιτητικός, µε µεγαλύτερη συνείδηση ποιότητας και είναι πιο δύσκολο να ικανοποιηθεί (Poon, 1993). Αυτό που τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα είναι η ποιότητα, το κόστος καθώς και αν το κόστος είναι ανάλογο της ποιότητας. εν είναι καθόλου προβλέψιµες οι δαπάνες του αθλητικού τουρίστα αφού κάθε φορά επιλέγει την περισσότερη ταιριαστή λύση στις ανάγκες του. Εποµένως, οι παροχείς του αθλητικού και τουριστικού προϊόντος χρειάζεται να στοχεύσουν στην βέλτιστη προσφορά των «αγαθών τους, δεδοµένου ότι ο αθλητικός τουρισµός στην τουριστική βιοµηχανία είναι ένας σχετικά νέος τοµέας αλλά αρκετά επικερδής, διότι καταφέρνει και συνδυάζει την πλέον δηµοφιλή δραστηριότητα µε τον τουρισµό οι προσφερόµενες. Επίσης, ο δηµόσιος και ιδιωτικός τοµέας υποστηρίζουν οικονοµικά και πολιτικά τα αθλητικά γεγονότα µε σκοπό να αυξήσουν την εισροή χρηµάτων προς µία κοινότητα µέσο της αύξησης της τουριστικής κινητικότητας ιδιαίτερα σε περιόδους που ο αριθµός των τουριστών είναι χαµηλός. Οι πόλεις µπορούν και επενδύσουν τους πόρους που διαθέτουν σε επαγγελµατικές ή ερασιτεχνικές αθλητικές δραστηριότητες, για µια ποικιλία από λογούς, αλλά από αυτούς τα οικονοµικά αποτελέσµατα θα είναι σηµαντικότερα. Συνδυάζοντας αυτά τα δυο ο αθλητικός τουρισµός καταφέρνει και προσελκύει σηµαντικό αριθµό ενδιαφεροµένων αποκτώντας κοινωνική, πολιτική και οικονοµική σηµασία για τον τόπο διαµονής. Άρα, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στον αθλητικό τουρίστα ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

40 ανεξαρτήτου ηλικίας. Σύµφωνα µε µία έρευνα οι ηλικιωµένοι θα αποτελούν την πλειοψηφία των αθλητικών τουριστών και µάλιστα θα έχουν καλύτερη υγεία µε περισσότερη ταξιδιωτική εµπειρία και µε ένα σχετικά υψηλότερο εισόδηµα, µε αποτέλεσµα την αύξηση, τόσο της συχνότητας, όσο και της έντασης των ταξιδιών ( Godbey 2002). Όσον αφορά τις δαπάνες των τουριστών, αυτές ποικίλλουν. Ένας πολύ σηµαντικός παράγοντας για πώς θα κυµανθούν οι δαπάνες, είναι οι µέρες παραµονής. Ένα καλό παράδειγµα είναι οι Ολυµπιακοί Αγώνες όπου προσέλκυσαν πολλές χιλιάδες κόσµο στην Ελλάδα είτε για να πάρουν µέρος είτε για να τους παρακολουθήσουν. Αποτέλεσµα αυτών των αγώνων ήταν να αυξηθεί το κέρδος της Ελλάδος στον οικονοµικά τοµέα διότι υπήρξε εισροή ξένου χρήµατος αλλά και µια πολύ καλή παγκόσµια διαφήµιση για την Ελλάδα από τα Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης. Αυτό έχει σαν αποτέλεσµα τη µελλοντική προσέλευση τουριστών στη χώρα µας. Έχοντας καταλάβει λοιπόν τα κράτη τη σηµαντικότητα του αθλητικού τουρισµού στην οικονοµία δαπανούν αρκετά χρηµατικά ποσά στην προσέλκυση τουριστών για αθλητικά γεγονότα όπως οι Ολυµπιακοί Αγώνες και τα Παγκόσµια Κύπελλα. Χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι η Αυστραλία, όπου ξόδεψε 1,7 δις των κυβερνητικών χρηµάτων του 2000 και είχε σαν αποτέλεσµα µια κληρονοµιά αθλητικού τουρισµού η οποία διαρκεί και έως σήµερα και έχει αποπληρώσει αυτό το κεφάλαιο στο πολλαπλάσιο. Τα µεγάλα γεγονότα αθλητικού τουρισµού, όπως είναι οι Ολυµπιακοί Αγώνες, βοηθούν τις διοργανώτριες χώρες να χτίσουν νέα συστήµατα µεταφορών, να βελτιώσουν τους αερολιµένες τους και να αναδιοργανώσουν και να ανανεώσουν τις τουριστικές τους υποδοµές. Αυτές οι επενδύσεις εάν αξιοποιηθούν σωστά σε συνεργασία µε το αγροτουριστικό προϊόν το οποίο διαφηµίζεται από τη διοργάνωση του µεγάλου αθλητικού γεγονότος µπορούν να προσελκύσουν αθλητικούς τουρίστες σε µια περίοδο πολλών ετών µε αποτέλεσµα πολλαπλάσια οικονοµικά οφέλη (Chalip et al, 1998). ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

41 Οι αθλητικοί τουρίστες ξοδεύουν αρκετά χρήµατα για να απολαµβάνουν τη νέα αθλητική εµπειρία και υποκινούν συχνά άλλο τουρισµό. Τα βασικά οφέλη είναι : Το άµεσο βραχυχρόνιο όφελός από τον ερχοµό των αθλητικών τουριστών για την παρακολούθηση / συµµετοχή σε ένα αθλητικό γεγονός Το άµεσο µακροχρόνιο όφελός από αθλητικούς τουρίστες που συνεχίζουν να έρχονται στο µέλλον για παρακολούθηση/συµµετοχή σε δραστηριότητες αθλητισµού που αξιοποιούν τις υποδοµές. Το έµµεσο βραχυχρόνιο και µακροχρόνιο όφελος από την προσέλκυση τουριστών άλλων κατηγοριών λόγω της δηµοσιότητας που απολαµβάνει ο τόπος από την διοργάνωση του αθλητικού γεγονότος. Ο αθλητικός τουρισµός έχει τη δυνατότητα να φέρει έσοδα, να δηµιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και να συµβάλει στην συνολική ανάπτυξη του τουριστικού κλάδου µιας χώρας. 3.2 Χαρακτηριστικά των Αθλητικών τουριστών Οι δύο κατηγορίες αθλητικών τουριστών, οι ενεργητικοί και οι παθητικοί, παρουσιάζουν µεγάλες διαφοροποιήσεις όσον αφορά την συµπεριφορά και τα χαρακτηριστικά τους, διαφοροποιήσεις που αυτή εδώ η έρευνα στοχεύει να εντοπίσει και να αναδείξει (De Knop, 1998). Υπάρχει ωστόσο µια κοινή βάση πάνω στην οποία θα εντοπιστούν οι διαφορές. Η κοινή αυτή βάση δεν εκφράζει ουσιαστικά κάποια συγκεκριµένα χαρακτηριστικά αλλά οµάδες χαρακτηριστικών πάνω στις οποίες πετυχαίνουν διαφορετικούς επιδόσεις. Πριν αναλυθούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ενεργητικών και των παθητικών αθλητικών τουριστών θα παρουσιαστούν αυτές οι βασικές οµάδες χαρακτηριστικών. Ο ουσιαστικότερος παράγοντας που επιβάλει την κοινή εξέταση των ενεργητικών και παθητικών αθλητικών τουριστών από την επιστήµη της διοίκησης είναι ότι αποτελούν ένα σηµαντικό οικονοµικό µέγεθος το οποίο παρουσιάζει κάποια βασικά κοινά σηµεία, τη ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

42 µετακίνηση δηλαδή ανθρώπων και χρήµατος από µια περιοχή σε µια άλλη µε αφορµή κάποιο αθλητικό γεγονός. Έτσι οι αθλητικοί τουρίστες ενεργητικοί και παθητικοί: πραγµατοποιούν επισκέψεις σε τόπους για αθλοτουριστικές δραστηριότητες οι οποίες χαρακτηρίζονται από κάποιο κόστος και έχουν κάποια διάρκεια. έχουν παράγοντες που επηρεάζουν την απόφασή τους να επισκεφθούν ένα τόπο για αθλητικό τουρισµό (σηµασία αθλητικού γεγονότος, φυσικό κάλος τόπου, δυνατότητα παράλληλων ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων, απόσταση, κόστος κλπ) το κόστος των αθλοτουριστικών τους δραστηριοτήτων διαµοιράζεται στις ίδιες υπόκατηγορίες (διαµονή, διατροφή, µετακινήσεις, έξοδα συµµετοχής ή παρακολούθησης, αγορές, ψυχαγωγία) ταξιδεύουν µόνοι, µε λίγους φίλους ή συγγενείς ή σε µεγάλα οργανωµένα γκρουπ. έχουν να επιλέξουν από τις ίδιες πηγές ενηµέρωσης για αθλοτουριστικά γεγονότα και τόπους που προσφέρουν αθλοτουριστικές δραστηριότητες (τηλεόραση, ραδιόφωνο, διαδίκτυο, εφηµερίδες και εξειδικευµένα έντυπα, φίλοι/γνωστοί και αθλητικά σωµατεία) Τα κίνητρα συµµετοχής των ενεργητικών και των παθητικών αθλητικών τουριστών σε αθλοτουριστικές δραστηριότητες µπορούν να κατηγοριοποιηθούν µε βάση την κατηγοριοποίηση των τουριστικών κινήτρων(beard & Ragheb, 1983; Ryan & Glendon, 1998; Hsu et al, 2010). τα τουριστικά κίνητρα έχουν διαχωριστεί από το κυρίαρχο ερευνητικό ρεύµα σε τέσσερις κατηγορίες: τους διανοητικούς παράγοντες (Intellectual Factors). Αυτοί οι παράγοντες περιλαµβάνουν την διάθεση του ανθρώπου: να ικανοποιήσει την περιέργειά του, να µάθει πράγµατα για τον κόσµο που τον περιβάλει, να ανακαλύψει νέα πράγµατα και να εµπλουτίσει τις γνώσεις του, να είναι δηµιουργικός και να χρησιµοποιήσει τη φαντασία του. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

43 τους κοινωνικούς παράγοντες (Social Factors). Οι κοινωνικοί παράγοντες περιλαµβάνουν τη διάθεση του ανθρώπου: να έρθει σε επαφή και να γνωρίσει άλλους ανθρώπους, να δηµιουργήσει φιλίες,να επικοινωνήσει τις σκέψεις του, να κερδίσει τον σεβασµό των άλλων και ένα αίσθηµα του ότι ανήκει κάπου. τους παράγοντες βελτίωσης και επίδειξης των ικανοτήτων τους (Competence/ Mastery Factor). Αυτοί οι παράγοντες αφορούν την διάθεση του ανθρώπου: να δοκιµάσει και να βελτιώσει τις ικανότητές του, να είναι ενεργός, να χρησιµοποιήσει και να αναπτύξει σωµατικές του δυνατότητες και να διατηρήσει τον εαυτό του σε καλή σωµατική κατάσταση. τους παράγοντες αποφυγής (avoidance factors). Οι παράγοντες αποφυγής περιγράφουν την τάση του ανθρώπου: να µειώσει τους ρυθµούς του, να µείνει λίγο µόνος του, να χαλαρώσει σωµατικά και πνευµατικά, να αποφύγει την ταλαιπωρία της καθηµερινότητας, να ξεκουραστεί και να αποβάλει το στρες και το άγχος. Οι δύο κατηγορίες αθλητικών τουριστών υποκινούνται από διαφορετικά κίνητρα για τη συµµετοχή τους στις αθλοτουριστικές δραστηριότητες, τα κίνητρά τους όµως θα εµπίπτουν στις ανωτέρω κατηγορίες. Πέραν των κινήτρων και οι δύο κατηγορίες αποκοµίζουν κάποια ικανοποίηση από τη συµµετοχή τους στις δραστηριότητες αθλοτουριστικές δραστηριότητες την οποία και αυτή προσπαθεί να εντοπίσει η παρούσα έρευνα, µετρώντας την πολύπλευρα και βγάζοντας ένα συνολικό δείκτη ικανοποίησης (Beard & Ragheb, 1980). Η µέτρηση της ικανοποίησης που αποκοµίζουν τα άτοµα από τις δραστηριότητες που εκτελούν κατά τον ελεύθερο χρόνο τους θεµελιώθηκε από τους ερευνητές Beard και Ragheb (1980) και στη συνέχεια εξελίχτηκε από µια σειρά ερευνητών (Kao, 1992; Beggs 2002). ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

44 Η ικανοποίηση χωρίζεται σε έξι διαφορετικούς παράγοντες: Ψυχολογικός παράγοντας (psychological) Ο ψυχολογικός παράγοντας αναφέρεται στα ψυχολογικά οφέλη του αθλητικού τουρισµού όπως είναι η διασκέδαση, η αίσθηση ελευθερίας, η πρόκληση και η ταύτιση, τόσο για τους ενεργητικούς όσο και για τους παθητικούς αθλητικούς τουρίστες. Εκπαιδευτικός παράγοντας (educational) Ο εκπαιδευτικός παράγοντας αφορά την ικανοποίηση από την ανάπτυξη των νοητικών ικανοτήτων και τους τρόπους µε τους οποίους µέσα από την ενασχόληση µε τον ενεργητικό ή παθητικό αθλητικό τουρισµό τα άτοµα µαθαίνουν περισσότερα για τον εαυτό τους αλλά και τον κόσµο που τους περιβάλλει. Κοινωνικός παράγοντας (social) Η κοινωνική διάσταση αφορά την ικανοποίηση που εισπράττει ο αθλητικός τουρίστας από τις σχέσεις που αναπτύσσει µε άλλους ανθρώπους κατά την εκτέλεση των αθλοτουριστικών του δραστηριοτήτων. Παράγοντας ξεκούρασης/χαλάρωσης (relaxation) Ο παράγοντας ξεκούρασης/χαλάρωσης αναφέρεται στην ικανοποίηση από την αποβολή του άγχους και της πίεσης της καθηµερινότητας µέσα από τις αθλοτουριστικές δραστηριότητες. Παράγοντας φυσικής κατάστασης (physiological) Ο παράγοντας της φυσικής κατάστασης περιλαµβάνει την ικανοποίηση του αθλητικού τουρίστα από την απόκτηση καλύτερης φυσικής κατάστασης και υγείας µέσω των αθλοτουριστικών του δραστηριοτήτων. Παράγοντας αισθητικής/περιβάλλοντος (aesthetic) Ο παράγοντας αισθητικής/περιβάλλοντος αναφέρεται στην ικανοποίηση που απολαµβάνει το άτοµο από το να βρίσκεται σε ένα ευχάριστο, ενδιαφέρον, όµορφο και καλά ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

45 σχεδιασµένο περιβάλλον κατά τις αθλοτουριστικές του δραστηριότητες. Αυτό το κοµµάτι περιλαµβάνει τόσο τις αθλητικές εγκαταστάσεις όσο και τη φυσική οµορφιά του τόπου σα σύνολο. Η ικανοποίηση των αθλητικών τουριστών παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον µια και σε µεγάλο βαθµό αυτή είναι η οποία καθορίζει την µελλοντική καταναλωτική τους συµπεριφορά όσον αφορά τα αθλοτουριστικά προϊόντα. Από οικονοµικής δε απόψεως εξέτασης του αθλητικού τουρισµού η ικανοποίηση έχει εξέχουσα σηµασία µια και αναµένεται να παρουσιάσει θετική συσχέτιση µε τις δαπάνες τόσο των ενεργητικών όσο και των παθητικών αθλητικών τουριστών. Η σύγκριση της ικανοποίησης των ενεργητικών αθλητικών τουριστών και των παθητικών αθλητικών τουριστών αποτελεί έναν επιπλέον στόχο της παρούσας έρευνας. Όπως είναι αναµενόµενο αναµένουµε ότι ο παράγοντας ικανοποίησης από τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης θα είναι πολύ ισχυρότερος στους ενεργητικούς αθλητικούς τουρίστες από ότι στους παθητικούς, ενώ αντίστοιχα ο παράγοντας της χαλάρωσης/ξεκούρασης θα είναι ισχυρότερος στους παθητικούς παρά στους ενεργητικούς. Οι δύο κατηγορίες ενεργητικών και παθητικών αθλητικών τουριστών δεν είναι αποκοµµένες και συχνά κάποιος ανήκει και στις δύο κατηγορίες, η παρούσα έρευνα θα καταδείξει σε πιο βαθµό συµβαίνει αυτό. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

46 3.3 Ο Ενεργητικός Αθλητικός Τουρίστας Ως ενεργητικός αθλητικός τουρίστας χαρακτηρίζεται το άτοµο το οποίο ταξιδεύει σε ένα προορισµό µε σκοπό να συµµετέχει σε ένα αθλητικό γεγονός η µια αθλητική δραστηριότητα. Αυτός ο ορισµός είναι ευρύτατος και περιλαµβάνει ένα πολύ µεγάλο φάσµα αθλητικών τουριστών. Στη συνέχεια θα παρουσιάσουµε τις βασικότερες κατηγορίες ενεργητικών αθλητικών τουριστών: Ο Επαγγελµατίας Αθλητής. Πρόκειται για ανθρώπους οι οποίοι εξασκούν τον αθλητισµό σαν βασική βιοποριστική τους απασχόληση. Η κατηγορία αυτή περιλαµβάνει αθλητές ατοµικών αθληµάτων (όπως είναι ο στίβος, το θαλάσσιο και το χειµερινό σκι, το γκολφ, το τένις, η σκοποβολή κλπ) και αθλητές οµαδικών αθληµάτων (ποδόσφαιρο, µπάσκετ, βόλεϊ, ρυθµική γυµναστική κλπ). Το κοινό τους χαρακτηριστικό είναι ότι η κύρια και βιοποριστική τους απασχόληση είναι ο αθλητισµός. Η κατηγορία αυτή επιδίδεται σε δραστηριότητες αθλητικού τουρισµού µε µεγάλη συχνότητα, µεγάλη διάρκεια, υψηλό κόστος σε ευρώ (Gibson, 1998b). Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους είναι ότι επιλέγουν να συµµετέχουν σε αθλητικά γεγονότα τα οποία είναι υψηλών απαιτήσεων για να βελτιώσουν τις ικανότητες τους, τα λεγόµενα Τier 1 αθλητικά γεγονότα. Κίνητρό τους αποτελεί σχεδόν αποκλειστικά την βελτίωση και επίδειξη των ικανοτήτων τους (Competence/ Mastery Factor) (Beggs et al, 2004), Η ικανοποίηση τους δε από τη συµµετοχή στα γεγονότα αυτά σχετίζεται άµεσα από τις επιδόσεις τις οποίες επιτυγχάνουν. Βασικότερό τους κριτήριο για την επιλογή προορισµού αθλητικού τουρισµού είναι η σηµασία των αθλητικών γεγονότων και η ποιότητα των αθλητικών εγκαταστάσεων, σε αυτά τα δύο σηµεία τείνουν να είναι ιδιαίτερα απαιτητικοί. Εφόσον πρόκειται για την επαγγελµατική τους ενασχόληση είναι διατεθειµένοι να ξοδέψουν σηµαντικά ποσά για την συµµετοχή τους στα αθλητικά γεγονότα και να ταξιδέψουν σε µακρινούς προορισµούς. Συχνά, ιδιαίτερα στην περίπτωση των οµαδικών αθληµάτων (πχ. οµάδες ποδοσφαίρου - ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

47 µπάσκετ) αλλά και ατοµικών αθληµάτων (πχ. Εθνική οµάδα άρσης βαρών), πραγµατοποιούν οργανωµένα οµαδικά ταξίδια για τη συµµετοχή σε αθλητικά γεγονότα ή την προπόνηση και την προετοιµασία σε οργανωµένα προπονητικά κέντρα του εσωτερικού ή του εξωτερικού (Gibson 1998b). Η κατηγορία αυτή ενεργητικών αθλητικών τουριστών είναι η πλέον ολιγοµελής µια και πρόκειται συνήθως για ανθρώπους που όχι µόνο θέλουν να ασχοληθούν µε τον αθλητισµό αλλά έχουν τις απαραίτητες ικανότητες ώστε να ανταγωνιστούν σε επαγγελµατικό επίπεδο. Παρόλα αυτά η οικονοµική της σηµασία είναι εξαιρετικά σηµαντική διότι λειτουργεί σαν µαγνήτης για τις κατηγορίες αθλητικών τουριστών που θα παρουσιαστούν στη συνέχεια. Όταν δηλαδή εκπρόσωποι της κατηγορίας αυτής επιλέγουν ένα τόπο ή ένα αθλητικό γεγονός για δραστηριότητες αθλητικού τουρισµού, άνθρωποι από τις επόµενες κατηγορίες τείνουν να τον/το επιλέγουν επίσης. Αυτό συµβαίνει διότι στην παρούσα κατηγορία αθλητικών τουριστών αναγνωρίζεται η ιδιότητα του ειδικού Ο Ηµιεπαγγελµατίας ή Ερασιτέχνης Αθλητής Η κατηγορία αυτή περιλαµβάνει τους ανθρώπους οι οποίοι ασχολούνται εκτεταµένα µε τον αθλητισµό αλλά όχι σε βαθµό ή σε επίπεδο που αυτός να αποτελεί κύρια βιοποριστική τους απασχόληση. Και αυτή η κατηγορία περιλαµβάνει ένα µεγάλο εύρος αθλητών οι οποίοι ασχολούνται µε ένα εξίσου µεγάλο εύρος ατοµικών ή οµαδικών αθληµάτων. Πρόκειται για ανθρώπους οι οποίοι έχουν έντονη αθλητική δραστηριότητα και κατά συνέπεια επιλέγουν σε µεγάλη συχνότητα να ταξιδεύουν για να συµµετάσχουν σε ένα αθλητικό γεγονός ή συνδυάζουν τις διακοπές τους µε τη συµµετοχή σε αθλητικά γεγονότα (Gibson 1998a). Παρουσιάζουν πολλά από τα χαρακτηριστικά των επαγγελµατιών αθλητών όπως είναι η συχνότητα, το κόστος, η µεγάλη διανυόµενη απόσταση, η διάρκεια των αθλοτουριστικών τους εξορµήσεων µε την γενικότερη διαπίστωση ότι τα εµφανίζουν σε µικρότερη έκταση. Αυτό συµβαίνει διότι αφενός µεν οι επαγγελµατικές τους υποχρεώσεις δεν τους επιτρέπουν ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

48 την τόσο εκτεταµένη ενασχόληση µε τον αθλητικό τουρισµό, αφετέρου το ότι δεν υπάρχει τόσο έντονη (στην περίπτωση των ηµιεπαγγελµατιών) ή και καθόλου (στην περίπτωση των ερασιτεχνών) οικονοµική ανταποδοτικότητα των πόρων που επενδύουν σε αθλοτουριστικές δραστηριότητες. Αυτό αντιδιαστέλλεται µε την περίπτωση των επαγγελµατιών οι οποίοι µπορούν να εξαργυρώσουν την βελτίωση των δυνατοτήτων τους ή τις καλές επιδόσεις που πέτυχαν σε ένα αθλοτουριστικό γεγονός µε υψηλότερες αµοιβές. Παρόλες αυτές τις διαφορές και για τη δική τους επιλογή αθλοτουριστικού προορισµού παίζουν µεγάλο ρόλο η ποιότητα των αθλητικών εγκαταστάσεων ή η σηµασία του αθλητικού γεγονότος, ενώ και αυτοί πραγµατοποιούν συχνά οργανωµένες µαζικές αθλοτουριστικές εξορµήσεις σε προπονητικά κέντρα ή για τη συµµετοχή σε αθλητικά γεγονότα (Deply, 1998). Στην απόφασή τους για επιλογή αθλοτουριστικού προορισµού τείνουν να αποκτούν µεγαλύτερη σηµασία οι παράγοντες που έχουν να κάνουν µε τη φυσική οµορφιά του τόπου που επισκέπτονται, της ποιότητας των υπηρεσιών διαµονής και σίτισης αλλά και των παράλληλων δραστηριοτήτων, παραµένοντας βέβαια πάντα σε δεύτερη µοίρα σε σχέση µε τους προηγούµενους παράγοντες. Σαν λόγο συµµετοχή τους σε αθλοτουριστικές δραστηριότητες έχουν σε κυρίαρχη θέση την βελτίωση και επίδειξη των ικανοτήτων τους (Competence/ Mastery Factor) αλλά αυξάνει η σηµασία των κοινωνικών και διανοητικών παραγόντων (Social and Intellectual Factors) (Beggs et al, 2004), ενώ η ικανοποίηση από τη συµµετοχή τους σε αθλοτουριστικές δραστηριότητες σχετίζεται όχι µόνο µε τις επιδόσεις τους σε αυτές αλλά και από την ίδια τη συµµετοχή τους. Η κατηγορία αυτή περιλαµβάνει εµφανώς µεγαλύτερο όγκο αθλητικών τουριστών από αυτή των επαγγελµατιών αθλητών. Οι άνθρωποι αυτοί αντιπροσωπεύουν ένα ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

49 σηµαντικότερο οικονοµικό µέγεθος από άποψης όγκου και µόνον, αν και δεν ασκούν τον µαγνητισµό που ασκεί η προηγούµενη κατηγορία Κατηγορία Φυσικής Άσκησης/Καλής Φυσικής Κατάστασης Η κατηγορία αυτή αποτελείται από ανθρώπους οι οποίοι ακολουθούν ένα τρόπο ζωής που περιλαµβάνει φυσική άσκηση και την διατήρηση µιας καλής φυσικής κατάστασης. Κατά κανόνα αυτή η κατηγορία ανθρώπων δεν ασχολείται αποκλειστικά µε ένα άθληµα αλλά ασχολούνται γενικότερα µε τον αθλητισµό και τη γυµναστική, όχι για να επιτύχουν υψηλές επιδόσεις αλλά κυρίως για να κρατούν µια καλή φυσική κατάσταση (Martin 1995). Ασχολούνται περισσότερο µε ατοµικά αθλήµατα (κολύµβηση, σκι θαλάσσιο και βουνού, τένις, γκολφ κλπ) παρά µε οµαδικά. Η κατηγορία αυτή κατά κανόνα δεν πραγµατοποιεί ταξίδια µε αποκλειστικό σκοπό τη συµµετοχή σε αθλητικά γεγονότα, όσο το να συνδυάζει τις διακοπές µε την ενασχόληση µε κάποια αθλητική δραστηριότητα. Τείνουν να ταξιδεύουν µόνοι ή µε µικρή παρέα συγγενών και φίλων χωρίς να αποκλείονται οι µαζικές µετακινήσεις. Συµµετέχουν στις δραστηριότητες αθλητικού τουρισµού για µια σειρά λόγων που κυµαίνονται από την βελτίωση και επίδειξη των ικανοτήτων τους (Competence/ Mastery Factor) αλλά στην κατηγορία αυτή σηµασία δίνουν ακόµα µεγαλύτερη σηµασία στους κοινωνικούς και διανοητικούς παράγοντες (Social and Intellectual Factors) (Beggs et al, 2004). Η ικανοποίηση δε που λαµβάνει από τις αθλοτουριστικές δραστηριότητες προέρχεται από την ίδια τη συµµετοχή τους στις δραστηριότητες αυτές παρά από τις επιδόσεις τους. Η κατηγορία αυτή επιλέγει συχνά τη συµµετοχή σε αθλοτουριστικές δραστηριότητες και όχι σε ανταγωνιστικά αθλητικά γεγονότα (Martin, 1995). Οι προτιµήσεις τους συνήθως εστιάζονται στο συνδυασµό µιας αθλητικής δραστηριότητας µε έναν τόπο που προσφέρει φυσικό κάλος, δυνατότητα για παράλληλες ψυχαγωγικές δραστηριότητες, καλές εγκαταστάσεις διαµονής και εστίασης. Συχνά δείχνουν ενδιαφέρον για τουριστικές και ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

50 ξενοδοχειακές µονάδες οι οποίες µέσα στις εγκαταστάσεις τους περιλαµβάνουν τη δυνατότητα για συµµετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες. Το ενδιαφέρον τους για την ποιότητα της διαµονής και σίτισης εξηγείται από το γεγονός ότι ενδιαφέρονται τόσο για το τουριστικό όσο και για το αθλητικό κοµµάτι του αθλοτουριστικού προϊόντος, σε ποσοστό φυσικά που διαφέρει ανάλογα µε την περίπτωση, ενώ οι προηγούµενες δύο κατηγορίες εξ ορισµού τείνουν να ενδιαφέρονται συγκριτικά περισσότερο για το αθλητικό κοµµάτι παρά για το τουριστικό. Η συχνότητα, το κόστος, και η διάρκεια και των αθλοτουριστικών τους εξορµήσεων διαφέρουν σηµαντικά ανάµεσα στα άτοµα έτσι δεν µπορεί να χαρακτηριστεί µε ευκολία ολόκληρη η κατηγορία. Αυτή η οµάδα αθλητικών τουριστών αντιπροσωπεύει ένα ιδιαίτερα σηµαντικό οικονοµικό µέγεθος. Η κατηγορία ζωής και τα δυσάρεστα αποτελέσµατα αυτή είναι ιδιαίτερα πολυπληθής και παρουσιάζει σηµαντικά αυξηµένο αριθµό ατόµων σε σχέση µε τις δύο προηγούµενες. Πολλοί άνθρωποι επιλέγουν έναν τρόπο ζωής που να αντιπαρέρχεται τα µειονεκτήµατα της καθιστικής ζωής των πόλεων, αυτοί οι άνθρωποι τείνουν να συνδυάζουν τις διακοπές τους µε κάποια αθλητική δραστηριότητα, συχνά πρόκειται για καταναλωτές που επιδιώκουν την επαναλαµβανόµενη κατανάλωση αθλοτουριστικών προϊόντων, και αποτελούν την κινητήρια δύναµη του ενεργητικού αθλητικού τουρισµού (Gibson, 1998b) Περιστασιακά Αθλούµενος Η κατηγορία αυτή αθλητικών τουριστών περιλαµβάνει τους ανθρώπους οι οποίοι περιστασιακά ασχολούνται µε αθλητικές δραστηριότητες, και οι οποίοι πάλι σε περιστασιακή βάση επιλέγουν να ταξιδέψουν µε σκοπό την συµµετοχή τους σε ένα αθλητικό γεγονός ή να συνδυάσουν τις διακοπές τους µε κάποια αθλητική δραστηριότητα (Gibson, 1998b). Όπως είναι αναµενόµενο σε αυτή την κατηγορία ενεργητικών αθλητικών τουριστών επικρατεί η δεύτερη περίπτωση. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

51 Η κατηγορία αυτή ενεργητικών αθλητικών τουριστών τείνει να συµµετέχει στις δραστηριότητες αθλητικού τουρισµού υποκινούµενοι από µια µεγάλη ποικιλία κινήτρων όπως βελτίωση και επίδειξη των ικανοτήτων τους (Competence/ Mastery Factor), οι κοινωνικούς και διανοητικοί παράγοντες (Social and Intellectual Factors) αλλά και οι παράγοντες αποφυγής της καθηµερινότητας (avoidance). Ο σχεδόν αποκλειστικός δε παράγοντας ικανοποίησης τους από τη συµµετοχή σε αθλοτουριστικές δραστηριότητες είναι ίδια η συµµετοχή τους στις δραστηριότητες αυτές παρά από οι επιδόσεις τους (Beggs et al, 2004). Για την κατηγορία αυτή ο σηµαντικότερος παράγοντας επιλογής τόπου για αθλοτουριστικές δραστηριότητες και αθλητικού γεγονότος στο οποίο θα ταξιδέψουν και θα συµµετέχουν είναι το φυσικό κάλος του τόπου και η ποιότητα όλων των συνοδευτικών υπηρεσιών όπως η ποιότητα των εγκαταστάσεων σίτισης και εστίασης, η δυνατότητα άλλων ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων, αλλά και το κόστος και η ευκολία µετάβασης προς τον προορισµό. Συχνά η πρώτη συµµετοχή τους σε αθλοτουριστικό γεγονός είναι δοκιµαστική και έπειτα µπορούν να εξελιχθούν σε συχνούς καταναλωτές αθλοτουριστικών προϊόντων ή να παραµείνουν περιστασιακοί καταναλωτές (Beggs et al, 2004). Ενώ τείνουν να ταξιδεύουν µόνοι ή µε µικρή παρέα συγγενών ή φίλων, οι µαζικές µετακινήσεις δεν αποκλείονται αλλά είναι λιγότερο συχνές. Παρότι πρόκειται για την πλέον περιστασιακή και λιγότερο συνειδητοποιηµένη κατηγορία αθλητικών τουριστών πρόκειται για µια πολυάριθµη οµάδα η οποία αποκτά οικονοµική σηµασία λόγω του όγκου των αθλητικών τουριστών (Mazanec & Dolnicar, 2000). Επιπλέον η σηµαντικότητα αυτή πολλαπλασιάζεται µια και η κατηγορία αυτή αποτελεί την πηγή από την οποία τροφοδοτούνται οι άλλες κατηγορίες. Έτσι η σηµασία προσέλκυσης αθλητικών τουριστών αυτής της κατηγορίας αποκτά µεγάλη σηµασία για ολόκληρο τον αθλοτουριστικό κλάδο. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

52 3.3.5 Κατηγορίες Ενεργητικών Αθλητικών Τουριστών και Κατανάλωση Αθλοτουριστικών Προϊόντων Η κατηγοριοποίηση αυτή των αθλητικών τουριστών είναι πολύ σηµαντική µια και καταδεικνύει τους πραγµατικούς λόγους που υποκινούν την συµπεριφορά των ατόµων απέναντι στα αθλοτουριστικά προϊόντα. Από την πλευρά της επιστήµης της διοίκησης πρέπει να υπάρξει και µια διαφορετική προσέγγιση, η προσέγγιση αυτή εξετάζει το βαθµό στον οποίο κάποιος καταναλώνει αθλοτουριστικά προϊόντα ανεξαρτήτως από τον τρόπο ζωής ή τον τρόπο βιοπορισµού του. Αυτή η κατηγοριοποίηση χωρίζει τους αθλητικούς τουρίστες ανάλογα µε τη χρήση αθλητικών προϊόντων σε: καθόλου καταναλωτές (no users), ελαφρούς καταναλωτές (light users), µέτριους καταναλωτές(medium users),καταναλωτές (users) έως βαρείς καταναλωτές (heavy users). Πρόκειται λοιπόν για µια πενταβάθµια κατηγοριοποίηση, στο κεφάλαιο της µεθοδολογίας θα αναλυθεί η κλίµακα µε την οποία θα εξετάσουµε σε ποια κατηγορία ανήκει ο κάθε συµµετέχοντας (Beard & Ragheb, 1983; Ryan & Glendon, 1998; Hsu et al, 2010). Πέρα από το γεγονός ότι αυτή η κατηγοριοποίηση παρουσιάζει µεγάλο ενδιαφέρον από την πλευρά της διοίκησης µια και εξετάζει τον αθλητικό τουρίστα σαν οικονοµικό µέγεθος είναι εξαιρετικά χρήσιµη στην παρούσα έρευνα µια και µπορεί να αποτελέσει µια κοινή βάση για σύγκριση των ενεργητικών αθλητικών τουριστών µε τους παθητικούς αθλητικούς τουρίστες οι οποίοι φυσικά δεν µπορούν να ενταχθούν στην ανωτέρω κατηγοριοποίηση. Τέλος είναι χρήσιµο να αναφερθεί ότι χοντρικά οι κατηγορίες που παρουσιάσαµε ανωτέρω παρουσιάζουν µια αντιστοιχία µε την κατηγοριοποίηση µε βάση την χρήση αθλότουριστικών προϊόντων, πιο συγκεκριµένα οι επαγγελµατίες αθλητές είναι κατά κανόνα οι βαρύτεροι χρήστες αθλοτουριστικών υπηρεσιών και οι περιστασιακά αθλούµενοι οι πλέον ελαφρύς από τις κατηγορίες µε τους ηµιεπαγγελµατίες/ερασιτέχνες και την κατηγορία καλής ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

53 φυσικής κατάστασης να καλύπτουν τις ενδιάµεσες βαθµίδες (Beggs et al, 2004). Φυσικά αυτή η κατηγοριοποίηση δεν είναι απόλυτη, και δεν αποτελεί σκοπό αυτής της έρευνας να διερευνήσει αυτή την αντιστοιχία, µια και θα απαιτούσε την επιλογή τελείως διαφορετικού δείγµατος και ερωτηµατολογίου το οποίο θα αποµάκρυνε την έρευνα από τον πραγµατικό σκοπό της την παρουσίαση και σύγκριση του προφίλ του έλληνα ενεργητικού και παθητικού αθλητικού τουρίστα. Ο λόγος που παρουσιάστηκε η κατηγοριοποίηση µε βάση τον τρόπο ζωής είναι για να σχηµατιστεί µια εικόνα για το ποιοί άνθρωποι αποτελούν τον πληθυσµό των ενεργητικών αθλητικών τουριστών και όχι µόνο µια απρόσωπη κατηγοριοποίηση ανάλογα µε τον όγκο χρήσης αθλοτουριστικών προιόντων. 3.4 Ο Παθητικός Αθλητικός Τουρίστας Η κατηγορία του παθητικού αθλητικού τουρίστα αναφέρεται στους ανθρώπους εκείνους οι οποίοι επισκέπτονται ένα τόπο µε σκοπό την παρακολούθηση, και όχι τη συµµετοχή, σε µια αθλητική δραστηριότητα. Παρότι από οικονοµικής απόψεως η σηµασία τους είναι απευθείας συγκρίσιµο µέγεθος µε αυτή των ενεργητικών αθλητικών τουριστών το προφίλ τους διαφέρει σε πολύ µεγάλο βαθµό (Mazanec & Dolnicar, 2000). Η βασικότερη διαφορά αφορά τα κίνητρα τα οποία τους ωθούν σε αθλοτουριστικές δραστηριότητες. Ενώ λοιπόν σε όλες τις υπο-κατηγορίες ενεργητικών αθλητικών τουριστών κυρίαρχο ρόλο παίζουν τα κίνητρα βελτίωσης των ικανοτήτων (competence/mastery) οι παθητικοί αθλητικοί τουρίστες µοιάζουν να υποκινούνται περισσότερο από τις άλλες κατηγορίες κινήτρων : διανοητικά κίνητρα (intellectual factor), κοινωνικά κίνητρα (social factor) και κίνητρα αποφυγής της καθηµερινότητας (avoidance factor). Οι παθητικοί αθλητικοί τουρίστες χωρίζονται σε δύο κύριες κατηγορίες τους οπαδούς µιας οµάδας ή ενός αθλήµατος και τους περιστασιακούς παθητικούς αθλητικούς τουρίστες. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

54 3.4.1 Οπαδοί µιας Οµάδας ή ενός Αθλήµατος Η συγκεκριµένη κατηγορία περιλαµβάνει ανθρώπους οι οποίοι έχουν ταυτιστεί σε πολύ µεγάλο βαθµό µε ένα αθλητικό σωµατείο ή µε ένα άθληµα. Οι αθλητικοί αυτοί τουρίστες τείνουν να είναι εξαιρετικά δραστήριοι όσον αφορά τις αθλοτουριστικές τους εξορµήσεις. Είναι συχνό το φαινόµενο ανθρώπων αυτής της κατηγορίας που δεν υπολογίζουν ούτε το κόστος ούτε την απόσταση για την παρακολούθηση του αθλήµατος ή του συλλόγου που προτιµούν. Αποτελούν ένα πολύ σηµαντικό οικονοµικό µέγεθος λόγω της συνεχούς κατανάλωσης αθλοτουριστικών προϊόντων, µια και παρουσιάζουν τη µεγαλύτερη συχνότητα κατανάλωσης από όλες τις κατηγορίες αθλητικών τουριστών, ενεργητικών και παθητικών, (Nowaga et all, 1996) ειδικά αυτοί οι οποίοι παρακολουθούν αθλήµατα αγώνες των οποίων διεξάγονται σε µεγάλη συχνότητα (ποδόσφαιρο, µπάσκετ, γκολφ, τένις κ.α). Τροφοδοτούν έτσι οικονοµικά τόσο τους µεγάλους κεντρικούς προορισµούς αθλητικού τουρισµού όσο και τους µικρότερους, ενώ αποτελούν τον κύριο όγκο θεατών των µικρότερων αθλητικών διοργανώσεων όπως περιφερειακοί αγώνες και τοπικοί αγώνες. Οι αθλητικοί σύλλογοι και οι οργανισµοί προώθησης συγκεκριµένων αθληµάτων προσπαθούν να αυξήσουν τον όγκο αυτής της κατηγορίας αθλητικών τουριστών µε σκοπό να δηµιουργήσουν µια σταθερή ροή εσόδων. Οι αθλητικοί αυτοί τουρίστες συχνά κανονίζουν τις διακοπές τους ώστε να συµπέσουν µε κάποιο αθλητικό γεγονός ώστε να συνδυάσουν τις διακοπές τους µε αυτό, παραδείγµατος χάριν κάποιο Ευρωπαϊκό κύπελλο στο άθληµα του ενδιαφέροντός τους ή κάποια διοργάνωση στην οποία συµµετέχει ο αγαπηµένος τους αθλητικός όµιλος. Οι ανήκοντες σε αυτή την κατηγορία υποκινούνται σε πολύ µεγάλο βαθµό από κοινωνικά και κίνητρα αποφυγής αλλά κανείς δεν πρέπει να µην αγνοεί (ιδιαίτερα στους ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

55 οπαδούς των αθλητικών συλλόγων) τα κίνητρα ικανοτήτων, µόνο που εδώ η ικανότητα αφορά την ικανότητα υποστήριξης και εµψύχωσης των αθλητών Περιστασιακοί Παθητικοί Αθλητικοί Τουρίστες Η κατηγορία των περιστασιακών παθητικών αθλητικών τουριστών περιλαµβάνει τους ανθρώπους εκείνους που κάποια στιγµή στη ζωή τους πραγµατοποιούν ένα ταξίδι µε σκοπό την παρακολούθηση κάποιου αθλητικού γεγονότος (Gamon & Robinson, 1997). η κατηγορία αυτή τείνει να έλκεται από τη συµµετοχή σε µεγάλες αθλητικές διοργανώσεις και σηµαντικά αθλητικά γεγονότα, όπως είναι οι Ολυµπιακοί, οι Μεσογειακοί ή οι Βαλκανικοί αγώνες, το Ευρωπαϊκό και το παγκόσµιο κύπελλο των πλέον δηµοφιλών αθληµάτων κ.λ.π. Οι περιστασιακοί παθητικοί αθλητικοί τουρίστες αποτελούν τον µεγαλύτερο όγκο των αθλητικών τουριστών µεγάλων γεγονότων, αλλά αντιπροσωπεύουν µικρότερο ποσοστό από τους τουρίστες µικρών γεγονότων. Πιο αναλυτικά η κατηγορία αυτή αποτελείται από ανθρώπους οι οποίοι κατά κανόνα συνδυάζουν µια αθλοτουριστική εξόρµηση µε τον ψυχαγωγικό ή άλλες µορφές τουρισµού. Είτε δηλαδή ένα µεγάλο αθλητικό γεγονός τους κινητοποιεί να ταξιδέψουν για να το παρακολουθήσουν και επί τη ευκαιρία να πραγµατοποιήσουν και άλλα είδη τουριστικών δραστηριοτήτων, είτε αποφασίζουν να προγραµµατίσουν τις ψυχαγωγικές τους διακοπές σε ένα τόπο στον οποίο διοργανώνεται κάποιο αθλητικό γεγονός ώστε παράλληλα µε τις λοιπές τουριστικές τους δραστηριότητες να το παρακολουθήσουν. Αυτό το χαρακτηριστικό σηµαίνει ότι συχνά η διαµονή τους σε ένα τόπο τον οποίο επισκέπτονται για αθλητικό τουρισµό συχνά υπερβαίνει σε διάρκεια την διάρκεια του αθλητικού γεγονότος, ενώ οι δαπάνες οι οποίες πραγµατοποιούν τονώνουν µια σειρά κλάδων της τοπικής οικονοµίας αφού επιδίδονται σε µια ευρεία γκάµα τουριστικών δραστηριοτήτων (ψυχαγωγία, αγορές, επίσκεψη πολιτιστικών µνηµείων κλπ.) (Gamon & Robinson, 1997). Επιπλέον συχνά επισκέπτονται ξανά έναν τόπο ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

56 που γνωρίζουν σαν αθλητικοί τουρίστες για ψυχαγωγικό ή άλλες µορφές τουρισµού (De knop, 1987). Αποτελούν λοιπόν ένα πολύ σηµαντικό οικονοµικό µέγεθος για τις µεγάλες διοργανώσεις οι οποίες στοχεύουν κυρίως σε αυτούς για την οικονοµική βιωσιµότητα και κερδοφορία τους. Από την άλλη πλευρά οι µικρές αθλητικές διοργανώσεις δεν επωφελούνται τόσο πολύ από τη συγκεκριµένη κατηγορία παθητικών αθλητικών τουριστών, όσο από αυτή των οπαδών αθλητικών συλλόγων και οµάδων. Οι περιστασιακοί αθλητικοί τουρίστες ταξιδεύουν συχνά µόνοι ή µε λίγους φίλους και συγγενείς, χωρίς όµως αυτό να αποκλείει τα µεγάλα οργανωµένα γκρουπ (τα οποία παρουσιάζονται πολύ συχνότερα στην προηγούµενη κατηγορία). Τα κίνητρα που τους ωθούν σε αθλοτουριστικές δραστηριότητες είναι σε πολύ µεγάλο βαθµό κίνητρα αποφυγής της καθηµερινότητας και κοινωνικά, ενώ οι κατηγορίες των κινήτρων βελτίωσης ικανοτήτων και των διανοητικών κινήτρων παίζουν δευτερεύοντα ρόλο. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

57 3.5 Σύνοψη Το κεντρικό σηµείο αναφοράς του αθλοτουριστικού κλάδου είναι ο αθλητικός τουρίστας, δηλαδή ο τελικός καταναλωτής. Ο αθλητικός τουρίστας αποτελεί ένα σηµαντικότατο οικονοµικό µέγεθος το οποίο συγκεντρώνει όλο και περισσότερο το ενδιαφέρων των επιχειρήσεων, των εθνικών οικονοµιών αλλά και των ακαδηµαϊκών ερευνητών. Στο κεφάλαιο αυτό αναλύθηκαν τα βασικά χαρακτηριστικά του αθλητικού τουρίστα ενεργητικού και παθητικού, και της συµπεριφοράς του ως καταναλωτή προϊόντων αθλητικού τουρισµού. Η κατηγορία των αθλητικών τουριστών είναι εξαιρετικά ετερογενής και περιλαµβάνει µια σειρά επιµέρους υποκατηγορίες ενεργητικών και παθητικών αθλητικών τουριστών οι οποίες παρουσιάζουν εξαιρετικά διαφορετικά χαρακτηριστικά και καταναλωτικές συνήθειες, τα οποία θα εξετάσει το εµπειρικό κοµµάτι της παρούσης έρευνας. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

58 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4: ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΈΡΕΥΝΑΣ 4.1 Επιλογή Ερευνητικής Μεθόδου Οι ερευνητικές µέθοδοι διακρίνονται σε ποιοτικές και ποσοτικές. Οι ποσοτικές αναλύουν την ποσότητα εµφάνισης του φαινοµένου που εξετάζεται και οι ποιοτικές αναφέρονται στο είδος, στο συγκεκριµένο χαρακτήρα του φαινοµένου (Kvale, 1996). Και οι δύο µέθοδοι δίνουν τη δυνατότητα στον ερευνητή να προσεγγίσει ένα ερευνητικό πεδίο και να επικεντρωθεί σε αυτό. Η συλλογή δεδοµένων χρησιµοποιώντας ποιοτικές µεθόδους είναι µια πολύπλευρη διαδικασία µε τέσσερα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: (α) ο σκοπός είναι µια όσο το δυνατόν πλουσιότερη περιγραφή του πραγµατικού πλαισίου της έρευνας, (β) δεν είναι εκ των προτέρων καθορισµένο επακριβώς το τι δεδοµένα θα συλλεχθούν, (γ) χρησιµοποιούνται πολλαπλές µέθοδοι συλλογής δεδοµένων, (δ) τα δεδοµένα δεν είναι αντικειµενικά. Σε αυτό το σηµείο θα πρέπει να τονιστεί ξανά ότι οι µέθοδοι που περιγράφονται παρακάτω δεν είναι ανεξάρτητες από τον ερευνητή. Ο ερευνητής είναι αυτός που διαρκώς διαµορφώνει τον τρόπο χρήσης αυτών των µεθόδων, και η διαδικασία όσο και το αποτέλεσµα εξαρτώνται από τη στάση που παίρνει και το πώς χειρίζεται την έρευνα. Έτσι, υποστηρίζεται ότι ο ίδιος ο ερευνητής είναι το ερευνητικό εργαλείο. Είναι φανερή η διαφορά µε τις ποσοτικές µεθόδους έρευνας όπου θεωρητικά αν διαφορετικοί ερευνητές µελετήσουν το ίδιο φαινόµενο χρησιµοποιώντας την ίδια µέθοδο και διαδικασία θα πρέπει να καταλήξουν στα ίδια συµπεράσµατα. Η ποσοτική µέθοδος που βασίζεται σε δειγµατοληπτική έρευνα µε τυποποιηµένο ερωτηµατολόγιο, προσφέρει τη δυνατότητα στον ερευνητή να προσεγγίσει µεγάλο µέρος του πληθυσµού για τον έλεγχο της θεωρίας. Όταν τα αποτελέσµατα της έρευνας στηρίζονται σε µεγάλο αριθµό περιπτώσεων, η γενική αντίληψη είναι ότι οι θεωρητικές υποθέσεις υποβάλλονται σε πιο αυστηρό και έγκυρο ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

59 έλεγχο. Η τυποποίηση των στοιχείων που συλλέγονται, η δυνατότητα προσέγγισης µεγάλου µέρους πληθυσµού και η επιδεκτικότητα των στοιχείων σε στατιστικές µεθόδους ανάλυσης καθιστούν την ποσοτική ως την πιο διαδεδοµένη µορφή εµπειρικής έρευνας για τη µελέτη των κοινωνικών φαινοµένων (Κυριαζή, 1998). Για να καταλήξει ο ερευνητής σε έγκυρα και επιστηµονικά αποτελέσµατα δύο είναι τα βασικά ζητήµατα που πρέπει να εστιάσει. Πρώτον στη συλλογή ενός αντιπροσωπευτικού δείγµατος του υπό µελέτη πληθυσµού και δεύτερον στη διαµόρφωση ενός κατάλληλου για την έρευνα ερωτηµατολογίου. Για την παρούσα µελέτη επιλέχθηκε η ποσοτική ερευνητική µεθοδολογία, µε τη χρήση ερωτηµατολογίου. Η έρευνα προσβλέπει στην παραγωγή αποτελεσµάτων τα οποία θα µπορέσουν να ελεγχθούν, να επιβεβαιωθούν και να χρησιµοποιηθούν από µελλοντικές έρευνες. Η ποσοτική ερευνητική µεθοδολογία είναι η πλέον ενδεδειγµένη για αυτούς τους στόχους αφού χαρακτηρίζεται από αντικειµενικότητα και επαναληψιµότητα. Οι λόγοι αυτοί έχουν οδηγήσει η έρευνα στον κλάδο του αθλητικού τουρισµού και ιδιαίτερα στον τοµέα των χαρακτηριστικών του αθλητικού τουρίστα να ακολουθήσει την ποσοτική ερευνητική µεθοδολογία. Ενδεικτικά αναφέρονται οι ερευνητές Beard & Ragheb (1980;1983), Yiannakis (1986), Yiannakis και Gibson (1992), Gibson (1998b), Gibson και Yiannakis (2002) οι οποίοι χρησιµοποίησαν την ποσοτική µέθοδο συλογής δεδοµένων µε ερωτηµατολόγιο. 4.2 ηµιουργία Ερωτηµατολογίου Για τη συλλογή των ποσοτικών δεδοµένων κατασκευάστηκε ένα ερωτηµατολόγιο έξι σελίδων το οποίο θα διαµοιραστεί τόσο στους αθλητικούς τουρίστες. Στη συνέχεια θα παρουσιαστούν οι κλίµακες οι οποίες χρησιµοποιήθηκαν για την κατασκευή του ερωτηµατολογίου της έρευνας. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

60 Κλίµακα Ρόλου Ενεργού και Παθητικού Αθλητικού τουρίστα. Στη διεθνή βιβλιογραφία για την µέτρηση του στυλ του τουρίστα έχει επικρατήσει η κλίµακα Tourist Role Preference Scale η οποία αναπτύχθηκε από τον Yiannakis (1986) και εξελίχθηκε από µια σειρά ερευνητών (Yiannakis & Gibson, 1992;Gibson, 1998b; Gibson και Yiannakis, 2002). Η κλίµακα αυτή κρίθηκε ακατάλληλη για την παρούσα έρευνα µια και είναι εξαιρετικά γενική και καθόλου εξειδικευµένη στη κατηγορία των αθλητικών τουριστών. Για την παρούσα έρευνα επιλέχθηκε ένα δείγµα αποτελούµενο από άτοµα που προέρχονται από τους πληθυσµούς των ενεργών και των παθητικών αθλητικών τουριστών. Η έρευνα χρησιµοποιεί µια εξειδικευµένη κλίµακα η οποία καταδεικνύει το βαθµό στον οποίο ο κάθε συµµετέχοντας ταυτίζεται µε τον ρόλο του ενεργητικού ή παθητικού αθλητικού τουρίστα. Η κλίµακα αυτή αναπτύχθηκε εξ αρχής από την ερευνήτρια, µια και δεν εντοπίστηκε κάποια κατάλληλη στη διεθνή βιβλιογραφία. Το κοµµάτι της κλίµακας που αφορά το ρόλο του ενεργητικού αθλητικού τουρίστα αποτελείται από τέσσερις ερωτήσεις (ταξιδεύω συχνά µε σκοπό την συµµετοχή µου σε µια αθλητική δραστηριότητα, θα ταξίδευα οπουδήποτε για να συµµετέχω σε µια αθλητική δραστηριότητα που µε ενδιαφέρει, συνδυάζω πολύ συχνά τις διακοπές µου µε την συµµετοχή µου σε µια αθλητική δραστηριότητα, Το βασικό µου κριτήριο όταν επιλέγω τόπο διακοπών είναι αν µου παρέχει τη δυνατότητα να συµµετέχω σε αθλητικές δραστηριότητες) και κοµµάτι της κλίµακας που αφορά το ρόλο του παθητικού αθλητικού τουρίστα από τέσσερις αντίστοιχες (ταξιδεύω συχνά µε σκοπό την παρακολούθηση ενός αθλητικού γεγονότος, θα ταξίδευα οπουδήποτε για να παρακολουθήσω ένα αθλητικό γεγονός που µε ενδιαφέρει, συνδυάζω πολύ συχνά τις διακοπές µου µε την παρακολούθηση ενός αθλητικού γεγονότος, Το βασικό µου κριτήριο όταν επιλέγω τόπο διακοπών είναι αν µου παρέχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσω αθλητικά γεγονότα). Οι συµµετέχοντες στην έρευνα θα βαθµολογήσουν το βαθµό ταύτισης τους µε αυτές σε µια κλίµακα likert από 1 έως 5 όπου το 1= καθόλου και 5= πάρα πολύ. Οι προτάσεις αυτές ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

61 συντάχθηκαν µε βάση τους ορισµούς που υπάρχουν στη διεθνή βιβλιογραφία και τον ενεργητικό και τον παθητικό αθλητικό τουρίστα και οποίες θα προσδιορίσουν το βαθµό στον οποίο οι συµµετέχοντες ταυτίζονται µε κάθε έναν από τους δύο ρόλους. Κλίµακα Μέτρησης των Κινήτρων του Αθλητικού Τουρίστα Για την µέτρηση των κινήτρων των ενεργητικών και παθητικών αθλητικών τουριστών χρησιµοποιήθηκε η κλίµακα Leisure Motivation Scale των Beard και Ragheb (1983). Τα αποτελέσµατα της κλίµακας αυτής έχουν επιβεβαιωθεί σε µια σειρά από έρευνες (Sefton, 1989; Sefton and Burton,1990; Loundsbury and Franz, 1990) ενώ η κλίµακα χρησιµοποιήθηκε µε επιτυχία και στον τουριστικό κλάδο (Ryan & Glendon, 1998; Hsu et al, 2010). Η κλίµακα αποτελείται από 32 προτάσεις τις οποίες οι συµµετέχοντες θα κλιθούν να βαθµολογήσουν το βαθµό στον οποίο συµφωνούν µε αυτές σε µια πενταβάθµια κλίµακα likert από το 1 έως το πέντε όπου 1=ποτέ και 5=πολύ συχνά. Οι προτάσεις αυτές είναι χωρισµένες σε 4 παράγοντες: διανοητικός (intellectual), κοινωνικός (social), ικανότητα (competence/mastery) και αποφυγή ερεθισµάτων (stimulus avoidance). Η κλίµακα µεταφράστηκε στα ελληνικά και στη συνέχεια προσαρµόστηκε ελαφρά ώστε να αναφέρεται στις δραστηριότητες αθλητικού τουρισµού και όχι γενικά στις δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου. Κλίµακα Μέτρησης της ικανοποίησης του Αθλητικού Τουρίστα Για την µέτρηση της ικανοποίησης των ενεργητικών και παθητικών αθλητικών τουριστών από τη συµµετοχή τους σε αθλοτουριστικές δραστηριότητες χρησιµοποιήθηκε η κλίµακα Leisure Satisfaction Scale των Beard και Ragheb (1980). Τα αποτελέσµατα της κλίµακας αυτής έχουν επιβεβαιωθεί σε µια σειρά µελετών (Noe, 1987; Ho, 1996; Huang & Carleton, 2003;). Η κλίµακα αυτή αποτελείται από 24 προτάσεις τις οποίες οι συµµετέχοντες θα κλιθούν να βαθµολογήσουν το βαθµό στον οποίο συµφωνούν µε αυτές σε µια ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

62 πενταβάθµια κλίµακα likert από το 1 έως το πέντε όπου 1=καθόλου και 5=πάρα πολύ. Η κλίµακα µεταφράστηκε στα ελληνικά και στη συνέχεια προσαρµόστηκε ελαφρά ώστε να αναφέρεται στις δραστηριότητες αθλητικού τουρισµού και όχι γενικά στις δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου. Τουριστών. Κλίµακες Μέτρησης Καταναλωτικών Συνηθειών, των Αθλητικών Για τη µέτρηση των καταναλωτικών συνηθειών των αθλητικών τουριστών, ενεργητικών και παθητικών, για τα αθλητικά τουριστικά προϊόντα κατασκευάστηκαν τέσσερις ερωτήσεις και τρείς κλίµακες. Η κλίµακα αυτή αναπτύχθηκε εξ αρχής από την ερευνήτρια, µια και δεν εντοπίστηκε κάποια κατάλληλη στη διεθνή βιβλιογραφία. Οι ερωτήσεις αφορούν το άθληµα που επιλέγουν για αθλητικό τουρισµό, τη συνήθη διάρκεια µιας αθλοτουριστικής τους εξόρµησης, το κόστος που δαπανούν κατά µέσο όρο σε µια αθλοτουριστική εξόρµηση καθώς και το αν πραγµατοποιούν ταξίδια αθλητικού τουρισµού µόνοι, µε συγγενείς /φίλους ή σαν µέλη κάποιου group. οι κλίµακες περιλαµβάνουν την τοποθέτηση σε σειρά σηµαντικότητας των πηγών κόστους µιας αθλοτουριστικής εξόρµησης (διαµονή, διατροφή, µετακινήσεις, έξοδα συµµετοχής/παρακολούθησης, αγορές, ψυχαγωγία). Η δεύτερη κλίµακα στοχεύει στο να εντοπίσει τους παράγοντες που επηρεάζουν την απόφαση ενός αθλητικού τουρίστα να συµµετέχει ή να παρακολουθήσει σε ένα αθλοτουριστικό γεγονός, εξετάζονται οκτώ παράγοντες (η σηµασία του αθλητικού γεγονότος, η ποιότητα των αθλητικών εγκαταστάσεων, η ποιότητα των µονάδων διαµονής/σίτισης, οι δυνατότητες παράλληλων δραστηριοτήτων και ψυχαγωγίας, το φυσικό κάλος του τόπου, η ευκολία µετακίνησης προς και από τον προορισµό, η απόσταση, το συνολικό κόστος της εξόρµησης), οι συµµετέχοντες θα κλιθούν να βαθµολογήσουν το βαθµό που τους επιρεάζουν οι 8 αυτοί παράγοντες σε µια πενταβάθµια κλίµακα likert από το 1 έως το πέντε όπου 1=καθόλου και 5=πάρα πολύ. Η τρίτη κλίµακα προσπαθεί να εντοπίσει τις πηγές πληροφόρησης που ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

63 επιλέγουν οι αθλητικοί τουρίστες για να ενηµερωθούν για αθλοτουριστικά προιόντα. Οι συµµετέχοντες καλούνται να τοποθετήσουν σε σειρά σηµαντικότητας τις παρακάτω πηγές πληροφόρησης: τηλεόραση, ραδιόφωνο, διαδίκτυο, εξειδικευµένα έντυπα, εφηµερίδες, αθλητικά σωµατεία, φίλοι/γνωστοί. Η ιεράρχηση γίνεται από το 1 όπου είναι η πλέον σηµαντική πηγή πληροφόρησης έως το 7 που είναι η λιγότερο σηµαντική πηγή πληροφόρησης Ερωτήσεις Συλλογής ηµογραφικών Στοιχείων Το τελευταίο κοµµάτι του ερωτηµατολογίου είναι αφιερωµένο στη συλλογή των δηµογραφικών χαρακτηριστικών των δύο δειγµάτων. Εδώ οι συµµετέχοντες ερωτούνται για το φύλο και την ηλικία τους, το µορφωτικό τους επίπεδο, το κύριο τους επάγγελµα, το µηνιαίο τους εισόδηµα και την οικογενειακή τους κατάσταση. 4.3 Επιλογή και Προσέγγιση του είγµατος Στόχος της έρευνας είναι η σκιαγράφηση του προφίλ του έλληνα αθλητικού τουρίστα ενεργητικού και παθητικού. Για την συλλογή των δεδοµένων χρησιµοποιήθηκε ένα δείγµα αποτελούµενο από παθητικούς και ενεργητικούς αθλητικούς τουρίστες το οποίο συλλέχθηκε µε την προσέγγιση θεατών σε µέρη όπου διεξάγονται αθλητικά γεγονότα (γήπεδα, στάδια κλπ). καθώς και συµµετεχόντων σε ερασιτεχνικές και ηµιεπαγγελµατικές αθλητικές δραστηριότητες και γεγονότα. Η επιλογή των συγκεκριµένων ατόµων που συµπεριλήφθηκαν στο δείγµα έγινε µε τυχαία επιλογή. Ο στόχος ήταν να συµπληρωθούν τουλάχιστον 100 συµµετέχοντες. Μοιράστηκαν 150 ερωτηµατολόγια και το τελικό δείγµα το οποίο συλλέχτηκε ήταν 103 άτοµα, ένα πολύ καλό ποσοστό ανταπόκρισης της τάξεως του 68,7%, και ένας επαρκής αριθµός για εξαγωγή στατιστικά σηµαντικών συµπερασµάτων. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

64 4.4 Στατιστική Επεξεργασία Η συλλογή του δείγµατος ακολουθήθηκε από την δηµιουργία της βάσης δεδοµένων του SPSS και το πέρασµα των δεδοµένων σε αυτήν, στις περιπτώσεις που τα δεδοµένα απουσίαζαν ή ήταν δυσανάγνωστα χρησιµοποιήθηκε ο αριθµός 99 για να δηλώσει τα Άκυρα/Κενά values. Για την ανοιχτού τύπου ερώτηση 8 του ερωτηµατολογίου που αφορούσε τα αθλήµατα που προτιµά ο κάθε συµµετέχοντας έγινε συλλογή όλων των διαφορετικών απαντήσεων και κωδικοποίησή τους σε µια λίστα αθληµάτων από το 1 έως το 24, έτσι ώστε να περαστούν τα δεδοµένα στη βάση του SPSS. Στη συνέχεια έλαβε χώρα ο υπολογισµός των επιµέρους παραγόντων (Factors) όπως αυτοί είχαν σχεδιαστεί κατά την κατασκευή του ερωτηµατολογίου. Πιο συγκεκριµένα για την διαµόρφωση των δύο ρόλων του ενεργητικού και του παθητικού αθλητικού τουρίστα οι συµµετέχοντες κλίθηκαν να απαντήσουν σε µια σειρά 8 ερωτήσεων, αποτελούµενη από δύο τετράδες κάθε µια από τις οποίες είχε σαν σκοπό να καταδείξει σε ποιο βαθµό επιδίδονται σε δραστηριότητες ενεργητικού και αθλητικού τουρισµού αντίστοιχα. Οι απαντήσεις τους κυµαίνονταν από 1 ( ιαφωνώ Απόλυτα) έως 5 (Συµφωνώ Απόλυτα). Μετά το πέρασµα των δεδοµένων και µε τη βοήθεια του στατιστικού πακέτου SPSS υπολογίστηκε ο µέσος όρος των απαντήσεων σε κάθε µία από αυτές τις τετράδες ερωτήσεων. Αυτός ο µέσος όρος είναι τελικά ο βαθµός στον οποίο κάθε ένας από τους συµµετέχοντες ταυτίζεται µε το ρόλο του ενεργητικού η παθητικού αθλητικού τουρίστα αντίστοιχα. Όσο το νούµερο πλησιάζει το 5 τόσο περισσότερο ταυτίζεται ο συµµετέχοντας µε το ρόλο του ενεργητικού η παθητικού αθλητικού τουρίστα, ενώ το αντίθετο ισχύει όσο το νούµερο πλησιάζει το 1. Όσον αφορά τις τέσσερις κατηγορίες κινήτρων για συµµετοχή σε αθλοτουριστικές δραστηριότητες οι συµµετέχοντες συµπλήρωσαν µια σειρά 32 ερωτήσεων οι οποίες ανά οκτώ απευθύνονταν στις τέσσερις διαφορετικές κατηγορίες κινήτρων. Οι απαντήσεις τους κυµαίνονταν από 1 (Ποτέ) έως 5 (Πολύ Συχνά) και καταδείκνυαν την κινητοποίηση των ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

65 συµµετεχόντων από τη συγκεκριµένη κατηγορία κινήτρων. Στη συνέχεια µέσω του στατιστικού πακέτου SPSS υπολογίστηκε ο µέσος όρος των απαντήσεων σε κάθε µία από αυτές τις 8αδες ο οποίος και δίνει τον βαθµό κινητοποίησης του συγκεκριµένου ατόµου από τη συγκεκριµένη κατηγορία κινήτρων. Ο βαθµός αυτός κυµαίνεται από 1 έως 5 όσο µεγαλύτερος είναι τόσο περισσότερο κινητοποιείται το άτοµο από τη συγκεκριµένη κατηγορία κινήτρων. Τέλος για τον υπολογισµό της ικανοποίησης από αθλοτουριστικές δραστηριότητες οι συµµετέχοντες συµπλήρωσαν µια σειρά 24 ερωτήσεων οι οποίες αφορούσαν την ικανοποίηση τους από τη συµµετοχή/ παρακολούθησή αυτών των δραστηριοτήτων. Οι απαντήσεις τους κυµαίνονταν από 1 ( ιαφωνώ Απόλυτα) έως 5 (Συµφωνώ Απόλυτα) και καταδείκνυαν την ικανοποίηση των συµµετεχόντων από τη συµµετοχή/παρακολούθηση αθλοτουριστικών δραστηριοτήτων. Στη συνέχεια µέσω του στατιστικού πακέτου SPSS υπολογίστηκε ο µέσος όρος των απαντήσεων του κάθε συµµετέχοντα σε αυτές τις 24 ερωτήσεις. Ο µέσος όρος αυτός δίνει και το βαθµό ικανοποίησης του συγκεκριµένου ατόµου από τις αθλοτουριστικές δραστηριότητες. Ο βαθµός αυτός κυµαίνεται από 1 έως 5 όσο µεγαλύτερος είναι τόσο περισσότερο ικανοποιείται το άτοµο από τον αθλητικό τουρισµό. Στη συνέχεια έγινε ανάλυση Συχνοτήτων (Frequencies) και Ανάλυση Συσχετίσεων (Pearson Correlation Significance 2-tailed). Από τις τελευταίες παρουσιάζονται µόνο αυτές οι οποίες είχαν σηµασία µε βάση το σχεδιασµό της έρευνας δηλαδή αυτές ανάµεσα στους ρόλους του ενεργητικού και του παθητικού αθλητικού τουρίστα, τις τέσσερις κατηγορίες κινήτρων για την συµµετοχή/παρακολούθηση αθλητικών γεγονότων, την ικανοποίηση από την συµµετοχή/παρακολούθηση αθλητικών γεγονότων καθώς και τη µέση δαπάνη για µια αθλοτουριστική εξόρµηση. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

66 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5: ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 5.1 Περιγραφική Στατιστική ηµογραφικά Στοιχεία του είγµατος Το ερωτηµατολόγιο της έρευνας περιελάµβανε ερωτήσεις µε σκοπό τη συλλογή έξι διαφορετικών δηµογραφικών χαρακτηριστικών του δείγµατος, φύλο, αν είναι έγγαµος/άγαµος, µόρφωση, επάγγελµα και µέσο µηνιαίο εισόδηµα. Στη συνέχεια παρουσιάζουµε µια περιγραφή των δηµογραφικών χαρακτηριστικών του δείγµατος. Πίνακας 1:Στατιστικά Φύλο Έγγαµος/Άγαµος Ηλικία Μόρφωση Επάγγελµα Εισόδηµα Έγκυρα Άκυρα/Κενά Μέσος Όρος 1,29 1,82 2,78 3,15 3,76 2,26 ιάµεσος 1,00 2,00 3,00 3,00 3,00 2,00 Επικρατούσα Τιµή Τυπική Απόκλιση ,457,390,828 1,431 1,740 1,330 ιακύµανση,208,152,685 2,047 3,029 1,770 ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

67 Φύλο Το δείγµα της έρευνας αποτελείται από 73 άνδρες και 30 γυναίκες που αντιστοιχούν σε ποσοστά 70,9% και 29,1% αντίστοιχα. Σχεδιάγραµµα 1: Φύλο 29,1% 70,9% Πίνακας 2: Φύλο Συχνότητα Έγκυρα Αθροιστικά Έγκυρα Άνδρας 73 70,9 70,9 70,9 Γυναίκα 30 29,1 29,1 100,0 Total ,0 100,0 ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

68 Έγγαµος / Άγαµος Το δείγµα της έρευνας περιλαµβάνει 19 Έγγαµους(ες) και 84 Άγαµους(ες) ποσοστά 18,4% και 81,6% αντίστοιχα. Σχεδιάγραµµα 2: Οικογενειακή Κατάσταση 18,4% 81,6% Πίνακας 3: Έγγαµος/Άγαµος Συχνότητα Έγκυρα Αθροιστικά Έγκυρα Έγγαµος 19 18,4 18,4 18,4 Άγαµος 84 81,6 81,6 100,0 Total ,0 100,0 ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

69 Ηλικία Το δείγµα της έρευνας αποτελούνταν από 3 άτοµα ως 18 ετών (ποσοστό 2,9%), 37 άτοµα από 19 έως 25 ετών (ποσοστό 35,9%), 46 άτοµα 26 έως 34αρων ετών (ποσοστό 44,7%), 14 άτοµα 35 έως 49 ετών (ποσοστό 13,6%), 3 άτοµα 50 ετών και άνω (ποσοστό 2,9%) Πίνακας 4: Ηλικία Συχνότητα Έγκυρα Αθροιστικά Έγκυρα 'εως 18 ετών 3 2,9 2,9 2,9 19 έως 25 ετών 37 35,9 35,9 38,8 26 έως 34 ετών 46 44,7 44,7 83,5 35 έως 49 ετών 14 13,6 13,6 97,1 50 ετών και άνω 3 2,9 2,9 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 3: Ηλικία ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

70 Μορφωτικό Επίπεδο Το δείγµα της έρευνας αποτελείται από 23 απόφοιτους Λυκείου (ποσοστό 22.3%), 8 απόφοιτους ΙΕΚ (ποσοστό 7,8%), 23 απόφοιτους ΤΕΙ (ποσοστό 22,3%), 30 απόφοιτους ΑΕΙ (ποσοστό 29,1%), 18 απόφοιτους Μεταπτυχιακού προγράµµατος (ποσοστό 17,5%) και έναν κάτοχο ιδακτορικού τίτλου (ποσοστό 0,97%). Πίνακας 5: Μορφωτικό Επίπεδο Συχνότητα Έγκυρα Αθροιστικά Έγκυρα Απόφοιτος Λυκείου 23 22,3 22,3 22,3 Απόφοιτος ΙΕΚ 8 7,8 7,8 30,1 Απόφοιτος ΤΕΙ 23 22,3 22,3 52,4 Απόφοιτος ΑΕΙ 30 29,1 29,1 81,6 Απόφοιτος Μεταπτυχιακού 18 17,5 17,5 99,0 Κάτοχος ιδακτορικού 1 1,0 1,0 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 4:Μορφωτικό Επίπεδο ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

71 Επάγγελµα Το δείγµα αποτελείται από 5 δηµοσίους υπαλλήλους (ποσοστό 4,9%), 32 ιδιωτικούς υπαλλήλους (ποσοστό 31,1%), 15 ελεύθερους επαγγελµατίες (ποσοστό 14,6%), 1 άτοµο που ασχολείται µε τα οικιακά (ποσοστό 0,97%), 40 φοιτητές/σπουδαστές (ποσοστό 38,8%), 2 συνταξιούχους (ποσοστό 1,9%), 7 ανέργους ποσοστό 6,8% και 1 εισοδηµατία (ποσοστό 0,97%). Πίνακας 6: Επάγγελµα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα Έγκυρα ηµόσιος Υπάλληλος 5 4,9 4,9 4,9 Ιδιωτικός Υπάλληλος 32 31,1 31,1 35,9 Ελεύθερος Επαγγελµατίες 15 14,6 14,6 50,5 Οικιακά 1 1,0 1,0 51,5 Φοιτητής(ια)/Σπουδαστής(ια) 40 38,8 38,8 90,3 Συνταξιούχος 2 1,9 1,9 92,2 Άνεργος 7 6,8 6,8 99,0 Εισοδηµατίας 1 1,0 1,0 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 5:Επάγγελµα ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

72 Μέσο Μηνιαίο Εισόδηµα Το δείγµα της έρευνας περιλαµβάνει 43 άτοµα µε εισόδηµα έως 700 ευρώ (ποσοστό 41,7%), 12 άτοµα µε εισόδηµα από ευρώ (ποσοστό 11,7%), 30 άτοµα µε εισόδηµα από 1001 έως 1500 ευρώ (ποσοστό 29,1%), 8 άτοµα µε εισόδηµα ευρώ (ποσοστό 7,8%), 5 άτοµα (ποσοστό, 4,9%) µε εισόδηµα ευρώ και 2 άτοµα (ποσοστό 1,9%) µε εισόδηµα πάνω από 3000 ευρώ. Πίνακας 7: Μέσο µηνιαίο εισόδηµα Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα έως 700 ευρώ 43 41,7 43,0 43, ευρώ 12 11,7 12,0 55, ευρώ 30 29,1 30,0 85, ευρώ 8 7,8 8,0 93, ευρώ 5 4,9 5,0 98, ευρώ και άνω 2 1,9 2,0 100,0 Total ,1 100,0 Άκυρα/Κενά ,9 Total ,0 Σχεδιάγραµµα 6: Μέσο µηνιαίο εισόδηµα ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

73 5.1.2 Ενεργητικοί και Παθητικοί Αθλητικοί Τουρίστες Ο κάθε συµµετέχοντας βαθµολογήθηκε µε βάση τις απαντήσεις του στις αντίστοιχες κλίµακες τόσο σαν ενεργητικός όσο και σαν παθητικός αθλητικός τουρίστας σε µια κλίµακα από το 1 έως το 5. Όσο το νούµερο πλησιάζει το 5 τόσο περισσότερο ασχολείται ο συµµετέχοντας µε τις ενεργητικές ή παθητικές αθλητικές δραστηριότητες αντίστοιχα. Όσο το νούµερο πλησιάζει το 1 τόσο λιγότερο ασχολείται ο συµµετέχοντας µε τις ενεργητικές ή παθητικές αθλητικές δραστηριότητες αντίστοιχα. Αυτά τα δύο νούµερα είναι ουσιαστικά ο βαθµός ενεργητικού και αθλητικού τουρίστα για κάθε συµµετέχοντα. Όλοι οι συµµετέχοντες βαθµολογίθηκαν ανάλογα µε το βαθµό ενασχόλησής του τόσο µε τον ενεργητικό όσο και τον παθητικό αθλητικό τουρισµό. Έτσι έχουµε 103 ενεργητικούς και 103 παθητικούς αθλητικούς τουρίστες, απλά σε διαφορετικό βαθµό ο κάθε ένας. Πίνακας 8: Στατιστικά Στοιχεία Active Passive Έγκυρα Άκυρα/Κενά 0 0 Μέσος Όρος 3,1772 2,6796 ιάµεσος 3,2500 2,5000 Επικρατούσα Τιµή 3,00 2,50 Τυπική Απόκλιση,84861,89211 ιακύµανση,720,796 Ελάχιστη Τιµή 1,00 1,00 Μέγιστη Τιµή 5,00 5,00 ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

74 Ενεργητικός Αθλητικός Τουρίστας Ο µέσος όρος βαθµολογίας των συµµετεχόντων όσον αφορά το ρόλο του ενεργητικού αθλητικού τουρίστα είναι 3,18, η τυπική απόκλιση 0,849 και η διακύµανση , ενώ οι δύο ακραίες τιµές ήταν το 1 και το 5. Στη συνέχεια παρουσιάζεται το ιστόγραµµα των συχνοτήτων. Σχεδιάγραµµα 7: Ιστόγραµµα συχνοτήτων Ενεργητικού Αθλητικού Τουρίστα ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

75 Παθητικός Αθλητικός Τουρίστας Ο µέσος όρος βαθµολογίας των συµµετεχόντων όσον αφορά το ρόλο του παθητικού αθλητικού τουρίστα είναι 2,68, η τυπική απόκλιση 0,89 και η διακύµανση , ενώ οι δύο ακραίες τιµές ήταν το 1 και το 5. Στη συνέχεια παρουσιάζεται το ιστόγραµµα των συχνοτήτων. Σχεδιάγραµµα 8: Ιστόγραµµα συχνοτήτων Παθητικού Αθλητικού Τουρίστα ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

76 5.1.3 Κίνητρα Αθλητικού τουρισµού Οι συµµετέχοντες συµπλήρωσαν µια σειρά 32 ερωτήσεων οι οποίες ανά οκτώ απευθύνονταν στις τέσσερις διαφορετικές κατηγορίες κινήτρων, ο µέσος όρος των απαντήσεων σε κάθε µία από αυτές τις 8αδες δίνει τον βαθµό κινητοποίησης του συγκεκριµένου ατόµου από τη συγκεκριµένη κατηγορία κινήτρων. Ο βαθµός αυτός κυµαίνεται από 1 έως 5 όσο µεγαλύτερος είναι τόσο περισσότερο κινητοποιείται το άτοµο από τη συγκεκριµένη κατηγορία κινήτρων. Πίνακας 9:Στατιστικά Στοιχεία ιανοητικά Κοινωνικά Κίνητρα Κίνητρα Κίνητρα Κίνητρα Ικανότητας Χαλάρωσης Έγκυρα Άκυρα/Κενά Μέσος Όρος 3,1796 2,8216 3,7148 3,4187 ιάµεσος 3,1250 2,8750 3,8750 3,3750 Επικρατούσα Τιµή Τυπική Απόκλιση 3,00 2,75 5,00 3,38,70051,66250,99592,71779 ιακύµανση,491,439,992,515 Ελάχιστη Τιµή 1,00 1,12 1,00 1,12 Μέγιστη Τιµή 5,00 4,25 5,00 5,00 ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

77 ιανοητικά Κίνητρα Ο µέσος όρος βαθµολογίας των συµµετεχόντων όσον αφορά τα διανοητικά κίνητρα είναι 3,18, η τυπική απόκλιση 0,7 και η διακύµανση 0.491, ενώ οι δύο ακραίες τιµές ήταν το 1 και το 5. Στην προηγούµενη σελίδα παρουσιάζεται το ιστόγραµµα των συχνοτήτων. Σχεδιάγραµµα 9: ιανοητικά Κίνητρα Κοινωνικά Κίνητρα Ο µέσος όρος βαθµολογίας των συµµετεχόντων όσον αφορά τα κοινωνικά κίνητρα είναι 2,82, η τυπική απόκλιση 0,66 και η διακύµανση , ενώ οι δύο ακραίες τιµές ήταν το 1,12 και το 4,25. Στη συνέχεια παρουσιάζεται το ιστόγραµµα των συχνοτήτων. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

78 Σχεδιάγραµµα 10: Κοινωνικά Κίνητρα Κίνητρα Ικανότητας Ο µέσος όρος βαθµολογίας των συµµετεχόντων όσον αφορά τα κίνητρα ικανότητας είναι 3,71, η τυπική απόκλιση 0,99 και η διακύµανση , ενώ οι δύο ακραίες τιµές ήταν το 1 και το 5. Στη συνέχεια παρουσιάζεται το ιστόγραµµα των συχνοτήτων. Σχεδιάγραµµα 11: Κίνητρα Ικανότητας ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

79 Κίνητρα Χαλάρωσης Ο µέσος όρος βαθµολογίας των συµµετεχόντων όσον αφορά τα κίνητρα χαλάρωσης είναι 3,41, η τυπική απόκλιση 0,72 και η διακύµανση , ενώ οι δύο ακραίες τιµές ήταν το 1,12 και το 5. Στην αµέσως προηγούµενη σελίδα παρουσιάζεται το ιστόγραµµα των συχνοτήτων. Σχεδιάγραµµα 12: Κίνητρα Χαλάρωσης Ικανοποίηση από Αθλοτουριστικές ραστηριότητες. Οι συµµετέχοντες συµπλήρωσαν µια σειρά 24 ερωτήσεων οι οποίες αφορούσαν την ικανοποίηση του από τις αθλοτουριστικές δραστηριότητες. Ο µέσος όρος της βαθµολογίας των απαντήσεων του σε αυτές τις 24 ερωτήσεις δίνουν και το βαθµό κινητοποίησης του συγκεκριµένου ατόµου από τις αθλοτουριστικές δραστηριότητες. Ο βαθµός αυτός κυµαίνεται από 1 έως 5 όσο µεγαλύτερος είναι τόσο περισσότερο ικανοποιείται το άτοµο από τον αθλητικό τουρισµό. ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

80 Ο µέσος όρος βαθµολογίας των συµµετεχόντων όσον αφορά την ικανοποίησή τους από αθλοτουριστικές δραστηριότητες είναι 3,57 η τυπική απόκλιση 0,52 και η διακύµανση 0,27. ενώ οι δύο ακραίες τιµές ήταν το 1,83 και το 4,62. Στην αµέσως επόµενη σελίδα παρουσιάζεται το ιστόγραµµα των συχνοτήτων. Πίνακας 10: Στατιστικά Στοιχεία Ικανοποίηση Έγκυρα 103,00 Άκυρα/Κενά,00 Μέσος Όρος 3,57 ιάµεσος 3,62 Επικρατούσα Τιµή 3,17 Τυπική Απόκλιση,52 ιακύµανση,27 Ελάχιστη Τιµή 1,83 Μέγιστη Τιµή 4,62 Σχεδιάγραµµα 13: Ικανοποίηση ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

81 5.1.5 Καταναλωτική Συµπεριφορά για Προϊόντα Αθλητικού Τουρισµού Μέση ιαµονή Από το δείγµα των 103 συµµετεχόντων της έρευνας συλλέχτηκαν 101 έγκυρες απαντήσεις που αφορούν το µέσο όρο ηµερών παραµονής σε ένα προορισµό αθλητικού τουρισµού. Οι απαντήσεις κυµάνθηκαν από καµία διαµονή, δηλαδή ηµερήσιοι αθλητικοί εκδροµείς, έως και 10 διανυκτερεύσεις. Ο µέσος όρος διαµονής του δείγµατος σε ένα προορισµό αθλητικού τουρισµού είναι 2,54 ηµέρες ενώ η τυπική απόκλιση είναι 1,52 και η διακύµανση 2,31. Οι απαντήσεις των αθλητικών τουριστών του δείγµατος συγκεντρώνονται γύρω από τις 3 τις 2 και την µία ηµέρα διαµονής όπου έχουµε αντίστοιχα ποσοστά 30,1%, 26,2% και 17,5%. Στη συνέχεια παρουσιάζεται το ιστόγραµµα των συχνοτήτων. Πίνακας 11:Στατιστικά Στοιχεία Μέση ιαµονή Έγκυρα 101,00 Άκυρα/Κενά 2,00 Μέσος Όρος 2,54 ιάµεσος 2,00 Επικρατούσα Τιµή Τυπική Απόκλιση 3,00 1,52 ιακύµανση 2,31 Ελάχιστη Τιµή,00 Μέγιστη Τιµή 10,00 ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

82 Πίνακας 12: Μέση ιαµονή Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα 0 6 5,8 5,9 5, ,5 17,8 23, ,2 26,7 50, ,1 30,7 81, ,7 8,9 90, ,8 7,9 98, ,0 1,0 99, ,0 1,0 100,0 Total ,1 100,0 Άκυρα/Κενά ,9 Total ,0 Σχεδιάγραµµα 14 :Μέση ιαµονή ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

83 Μέση απάνη Από το δείγµα των 103 συµµετεχόντων της έρευνας συλλέχτηκαν 96 έγκυρες απαντήσεις που αφορούν το µέσο κόστος µιας αθλοτουριστικής δραστηριότητας. Οι απαντήσεις κυµάνθηκαν από καθόλου κόστος (αθλητής µε χορηγό), έως και 1800 ευρώ. Ο µέσος όρος δαπάνης του δείγµατος για µια αθλοτουριστική δραστηριότητα είναι 286,46 ευρώ ενώ η τυπική απόκλιση είναι 282,65. Οι περισσότερες απαντήσεις των αθλητικών τουριστών του δείγµατος συγκεντρώνονται γύρω από τα ποσά των 100, των 200 και των 300 ευρώ όπου έχουµε αντίστοιχα ποσοστά 14,6%, 17,5% και 11,7%. Πίνακας 13: Στατιστικά Στοιχεία Μέση απάνη Έγκυρα 96,00 Άκυρα/Κενά 7,00 Μέσος Όρος 286,46 ιάµεσος 200,00 Επικρατούσα Τιµή 200,00 Τυπική Απόκλιση 282,65 ιακύµανση 79891,01 Ελάχιστη Τιµή,00 Μέγιστη Τιµή 1800,00 ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

84 Σχεδιάγραµµα 15: Μέση απάνη Σηµαντικότητα των Παραγόντων που ιαµορφώνουν το Συνολικό κόστος µιας Αθλοτουριστικής ραστηριότητας. Από το δείγµα των 103 συµµετεχόντων συλλέχτηκαν 103 έγκυρες απαντήσεις για όλες τις ερωτήσεις της συγκεκριµένης κατηγορίας. Πίνακας 14: Στατιστικά Στοιχεία Έξοδα Συµµετοχής/ Παράλληλη ιαµονή ιατροφή Μετακινήσεις Παρακολούθησης Αγορές Ψυχαγωγία Έγκυρα Άκυρα/Κενά Μέσος Όρος 3,8641 3,2039 3,6505 3,6990 2,1553 2,9709 ιάµεσος 4,0000 3,0000 4,0000 4,0000 2,0000 3,0000 Επικρατούσα Τιµή Τυπική Απόκλιση 4,00 3,00 4,00 4,00 2,00 3,00 1, , , , , ,10663 ιακύµανση 1,158 1,301 1,249 1,330 1,113 1,225 Ελάχιστη Τιµή 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 Μέγιστη Τιµή 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

85 Κόστος ιαµονής Ο µέσος όρος της αξιολόγησης του κόστους διαµονής σαν πηγή διαµόρφωσης του συνολικού κόστους µιας δραστηριότητας αθλητικού τουρισµού είναι 3,86. Η µέγιστη τιµή ήταν 5 (Πάρα Πολύ Σηµαντικό) και η ελάχιστη τιµή 1 (Καθόλου Σηµαντικό). Η τυπική απόκλιση των αξιολογήσεων είναι 1,08 ενώ η διακύµανση είναι 1,16. Ο κύριος όγκος των απαντήσεων συγκεντρώθηκε στις απαντήσεις «Πολύ Σηµαντικό» µε ποσοστό 39,8% και «Πάρα Πολύ Σηµαντικό» µε ποσοστό 31,1%. Πίνακας 15: Κόστος ιαµονής Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα Καθόλου Σηµαντικό 5 4,9 4,9 4,9 Λίγο Σηµαντικό 6 5,8 5,8 10,7 Μέτρια Σηµαντικό 19 18,4 18,4 29,1 Πολύ Σηµαντικό 41 39,8 39,8 68,9 Πάρα Πολύ Σηµαντικό 32 31,1 31,1 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 16: Κόστος ιαµονής ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

86 Κόστος ιατροφής Ο µέσος όρος της αξιολόγησης του κόστους διατροφής σαν πηγή διαµόρφωσης του συνολικού κόστους µιας δραστηριότητας αθλητικού τουρισµού είναι 3,2. Η µέγιστη τιµή ήταν 5 (Πάρα Πολύ Σηµαντικό) και η ελάχιστη τιµή 1 (Καθόλου Σηµαντικό). Η τυπική απόκλιση των αξιολογήσεων είναι 1,14 ενώ η διακύµανση είναι 1,3. Ο κύριος όγκος των απαντήσεων συγκεντρώθηκε στις απαντήσεις «Μέτρια Σηµαντικό» µε ποσοστό 34 % και «Λίγο Σηµαντικό» µε ποσοστό 24,3 %. Παρακάτω ακολουθεί η ανάλυση των ποσοστών και το ιστόγραµµα των συχνοτήτων. Πίνακας 16: Κόστος ιατροφής Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα Καθόλου Σηµαντικό 5 4,9 4,9 4,9 Λίγο Σηµαντικό 25 24,3 24,3 29,1 Μέτρια Σηµαντικό 35 34,0 34,0 63,1 Πολύ Σηµαντικό 20 19,4 19,4 82,5 Πάρα Πολύ Σηµαντικό 18 17,5 17,5 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 17: Κόστος ιατροφής ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

87 Κόστος Μετακίνησης Ο µέσος όρος της αξιολόγησης του κόστους µετακίνησης σαν πηγή διαµόρφωσης του συνολικού κόστους µιας δραστηριότητας αθλητικού τουρισµού είναι 3,65. Η µέγιστη τιµή ήταν 5 (Πάρα Πολύ Σηµαντικό) και η ελάχιστη τιµή 1 (Καθόλου Σηµαντικό). Η τυπική απόκλιση των αξιολογήσεων είναι 1,12 ενώ η διακύµανση είναι 1,25. Ο κύριος όγκος των απαντήσεων συγκεντρώθηκε στις απαντήσεις «Πολύ Σηµαντικό» µε ποσοστό 37,9 % και «Πάρα Πολύ Σηµαντικό» µε ποσοστό 24,3 %. Πίνακας 17: Κόστος Μετακίνησης Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα Καθόλου Σηµαντικό 5 4,9 4,9 4,9 Λίγο Σηµαντικό 12 11,7 11,7 16,5 Μέτρια Σηµαντικό 22 21,4 21,4 37,9 Πολύ Σηµαντικό 39 37,9 37,9 75,7 Πάρα Πολύ Σηµαντικό 25 24,3 24,3 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 18: Κόστος Μετακίνησης ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

88 Κόστος Συµµετοχής/Παρακολούθησης Ο µέσος όρος της αξιολόγησης των εξόδων συµµετοχής/παρακολούθησης σαν πηγή διαµόρφωσης του συνολικού κόστους µιας δραστηριότητας αθλητικού τουρισµού είναι 3,7. Η µέγιστη τιµή ήταν 5 (Πάρα Πολύ Σηµαντικό) και η ελάχιστη τιµή 1 (Καθόλου Σηµαντικό). Η τυπική απόκλιση των αξιολογήσεων είναι 1,15 ενώ η διακύµανση είναι 1,33. Ο κύριος όγκος των απαντήσεων συγκεντρώθηκε στις απαντήσεις «Πολύ Σηµαντικό» µε ποσοστό 33 % και «Πάρα Πολύ Σηµαντικό» µε ποσοστό 29,1 %. Παρακάτω ακολουθεί η ανάλυση των ποσοστών και το ιστόγραµµα των συχνοτήτων Πίνακας 18: Έξοδα Συµµετοχής Παρακολούθησης Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα Καθόλου Σηµαντικό 5 4,9 4,9 4,9 Λίγο Σηµαντικό 12 11,7 11,7 16,5 Μέτρια Σηµαντικό 22 21,4 21,4 37,9 Πολύ Σηµαντικό 34 33,0 33,0 70,9 Πάρα Πολύ Σηµαντικό 30 29,1 29,1 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 19: Έξοδα Συµµετοχής Παρακολούθησης ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

89 Κόστος για Αγορές Ο µέσος όρος της αξιολόγησης των αγορών σαν πηγή διαµόρφωσης του συνολικού κόστους µιας δραστηριότητας αθλητικού τουρισµού είναι 2,16. Η µέγιστη τιµή ήταν 5 (Πάρα Πολύ Σηµαντικό) και η ελάχιστη τιµή 1 (Καθόλου Σηµαντικό). Η τυπική απόκλιση των αξιολογήσεων είναι 1,06 ενώ η διακύµανση είναι 1,11. Ο κύριος όγκος των απαντήσεων συγκεντρώθηκε στις απαντήσεις «Λίγο Σηµαντικό» µε ποσοστό 39,8 % και «Καθόλου Σηµαντικό» µε ποσοστό 30,1 %. Πίνακας 19: Έξοδα για Αγορές Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα Καθόλου Σηµαντικό 31 30,1 30,1 30,1 Λίγο Σηµαντικό 41 39,8 39,8 69,9 Μέτρια Σηµαντικό 18 17,5 17,5 87,4 Πολύ Σηµαντικό 10 9,7 9,7 97,1 Πάρα Πολύ Σηµαντικό 3 2,9 2,9 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 20: Έξοδα για Αγορές ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

90 Κόστος για Παράλληλες Ψυχαγωγικές ραστηριότητες Ο µέσος όρος της αξιολόγησης της παράλληλης ψυχαγωγίας σαν πηγής διαµόρφωσης του συνολικού κόστους µιας δραστηριότητας αθλητικού τουρισµού είναι 2,97. Η µέγιστη τιµή ήταν 5 (Πάρα Πολύ Σηµαντικό) και η ελάχιστη τιµή 1 (Καθόλου Σηµαντικό). Η τυπική απόκλιση των αξιολογήσεων είναι 1,11 ενώ η διακύµανση είναι 1,23. Ο κύριος όγκος των απαντήσεων συγκεντρώθηκε στις απαντήσεις «Μέτρια Σηµαντικό» µε ποσοστό 39,8 % και «Λίγο Σηµαντικό» µε ποσοστό 20,4 %. Παρακάτω ακολουθεί η ανάλυση των ποσοστών και το ιστόγραµµα των συχνοτήτων. Πίνακας 20: Ψυχαγωγία Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα Καθόλου Σηµαντικό 11 10,7 10,7 10,7 Λίγο Σηµαντικό 21 20,4 20,4 31,1 Μέτρια Σηµαντικό 41 39,8 39,8 70,9 Πολύ Σηµαντικό 20 19,4 19,4 90,3 Πάρα Πολύ Σηµαντικό 10 9,7 9,7 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 21: Ψυχαγωγία ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

91 Τρόπος Κατανάλωσης Συγκεντρώθηκαν 102 έγκυρες απαντήσεις, 61 συµµετέχοντες (ποσοστό 59,2%) δήλωσαν ότι συµµετέχουν σε αθλοτουριστικές δραστηριότητες µε φίλους και συγγενείς, 29 συµµετέχοντες (ποσοστό 28,2%) δήλωσαν ότι συµµετέχουν σε αθλοτουριστικές δραστηριότητες µε οργανωµένα γκρουπ ενώ 12 συµµετέχοντες (ποσοστό 11,7%) δήλωσαν ότι συµµετέχουν µόνοι. Πίνακας 21: Τρόπου Κατανάλωσης Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα Μόνος 12 11,7 11,8 11,8 Με Φίλους/Συγγενείς 61 59,2 59,8 71,6 Με Οργανωµένο Γκρουπ 29 28,2 28,4 100,0 Total ,0 100,0 Άκυρα/Κενά 99,00 1 1,0 Total ,0 Σχεδιάγραµµα 22: Τρόπου Κατανάλωσης ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

92 Παράγοντες που Επηρεάζουν την Απόφαση για Συµµετοχή / Παρακολούθηση ενός Αθλητικού Γεγονότος. Στη συγκεκριµένη κατηγορία ερωτήσεων ελέχθησαν 103 έγκυρες απαντήσεις. Πίνακας 22:Στατιστικά Στοιχεία Ποιότητα των Ευκολία Σημασία Ποιότητα Μονάδων Παράλληλες Φυσικό Μετακίνησης Το του του Διαμονής & Δραστηριότητες Κάλος του Προς και από Η Συνολικό γεγονότος Γεγονότος Σίτισης και Ψυχαγωγία Τόπου τον Προορισμό Απόσταση Κόστος Έγκυρα Άκυρα/Κε νά Μέσος Όρος ,1748 2,9806 3,1456 3,2136 3,6505 3,7864 3,7767 4,1845 ιάµεσος 4,0000 3,0000 3,0000 3,0000 4,0000 4,0000 4,0000 4,0000 Επικρατο ύσα Τιµή Τυπική Απόκλιση ιακύµαν ση Ελάχιστη Τιµή Μέγιστη Τιµή 5,00 4,00 3,00 3,00 4,00 4,00 4,00 5,00 1, , , , , , ,08404, ,008 1,274 1,126 1,130 1,367 1,013 1,175,897 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 5,00 Η Σηµασία του Αθλητικού Γεγονότος Ο µέσος όρος της αξιολόγησης της σηµασίας του αθλητικού γεγονότος σαν παράγοντα που επηρεάζει την απόφαση της παρακολούθησης/συµµετοχής σε ένα αθλητικό γεγονός 4,18. Η µέγιστη τιµή ήταν 5 (Πάρα Πολύ) και η ελάχιστη τιµή 1 (Καθόλου). Η τυπική απόκλιση των αξιολογήσεων είναι 1,01 ενώ η διακύµανση είναι 1,01. Ο κύριος όγκος ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

93 των απαντήσεων συγκεντρώθηκε στις απαντήσεις «Πάρα Πολύ» µε ποσοστό 48,5 % και «Πολύ» µε ποσοστό 29,1 %. Πίνακας 23:Η σηµασία του γεγονότος Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα Καθόλου 3 2,9 2,9 2,9 Λίγο 3 2,9 2,9 5,8 Μέτρια 17 16,5 16,5 22,3 Πολύ 30 29,1 29,1 51,5 Πάρα Πολύ 50 48,5 48,5 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 23: Η σηµασία του γεγονότος ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

94 Η Ποιότητα του Αθλητικού Γεγονότος Ο µέσος όρος της αξιολόγησης της ποιότητας του αθλητικού γεγονότος σαν παράγοντα που επηρεάζει την απόφαση της παρακολούθησης/συµµετοχής σε ένα αθλητικό γεγονός 2,98. Η µέγιστη τιµή ήταν 5 (Πάρα Πολύ) και η ελάχιστη τιµή 1 (Καθόλου). Η τυπική απόκλιση των αξιολογήσεων είναι 1,13 ενώ η διακύµανση είναι 1,27. Ο κύριος όγκος των απαντήσεων συγκεντρώθηκε στις απαντήσεις «Πολύ» µε ποσοστό 30,1 % και «Μέτρια» µε ποσοστό 29,1 %. Πίνακας 24: Η ποιότητα του γεγονότος Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα Καθόλου 12 11,7 11,7 11,7 Λίγο 23 22,3 22,3 34,0 Μέτρια 30 29,1 29,1 63,1 Πολύ 31 30,1 30,1 93,2 Πάρα Πολύ 7 6,8 6,8 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 24: Η ποιότητα του γεγονότος ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

95 Η Ποιότητα των Μονάδων ιατροφής και Σίτισης Ο µέσος όρος της αξιολόγησης της ποιότητας των µονάδων διατροφής και σίτισης σαν παράγοντα που επηρεάζει την απόφαση της παρακολούθησης/συµµετοχής σε ένα αθλητικό γεγονός 3,15. Η µέγιστη τιµή ήταν 5 (Πάρα Πολύ) και η ελάχιστη τιµή 1 (Καθόλου). Η τυπική απόκλιση των αξιολογήσεων είναι 1,06 ενώ η διακύµανση είναι 1,13. Ο κύριος όγκος των απαντήσεων συγκεντρώθηκε στις απαντήσεις «Μέτρια» µε ποσοστό 41,7 % και «Πολύ» µε ποσοστό 20,4 %. Πίνακας 25: Η ποιότητα των µονάδων διατροφής και σίτισης Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα Καθόλου 6 5,8 5,8 5,8 Λίγο 20 19,4 19,4 25,2 Μέτρια 43 41,7 41,7 67,0 Πολύ 21 20,4 20,4 87,4 Πάρα Πολύ 13 12,6 12,6 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 25: Η ποιότητα των µονάδων διατροφής και σίτισης ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

96 υνατότητες για Παράλληλες ραστηριότητες και Ψυχαγωγία Ο µέσος όρος της αξιολόγησης των δυνατοτήτων για παράλληλες δραστηριότητες και ψυχαγωγία σαν παράγοντα που επηρεάζει την απόφαση της παρακολούθησης/συµµετοχής σε ένα αθλητικό γεγονός 3,21. Η µέγιστη τιµή ήταν 5 (Πάρα Πολύ) και η ελάχιστη τιµή 1 (Καθόλου). Η τυπική απόκλιση των αξιολογήσεων είναι 1,06 ενώ η διακύµανση είναι 1,13. Ο κύριος όγκος των απαντήσεων συγκεντρώθηκε στις απαντήσεις «Μέτρια» µε ποσοστό 41,7 % και «Πολύ» µε ποσοστό 26,2 %. Πίνακας 26: υνατότητες για Παράλληλες ραστηριότητες και Ψυχαγωγία Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα Καθόλου 8 7,8 7,8 7,8 Λίγο 13 12,6 12,6 20,4 Μέτρια 43 41,7 41,7 62,1 Πολύ 27 26,2 26,2 88,3 Πάρα Πολύ 12 11,7 11,7 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 26: υνατότητες για Παράλληλες ραστηριότητες και Ψυχαγωγία ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

97 Φυσικό Κάλος του Τόπου Ο µέσος όρος της αξιολόγησης του φυσικού κάλους του τόπου σαν παράγοντα που επηρεάζει την απόφαση της παρακολούθησης/συµµετοχής σε ένα αθλητικό γεγονός 3,65. Η µέγιστη τιµή ήταν 5 (Πάρα Πολύ) και η ελάχιστη τιµή 1 (Καθόλου). Η τυπική απόκλιση των αξιολογήσεων είναι 1,17 ενώ η διακύµανση είναι 1,37. Ο κύριος όγκος των απαντήσεων συγκεντρώθηκε στις απαντήσεις «Πολύ» µε ποσοστό 40,8 % και «Πάρα Πολύ» µε ποσοστό 24,3%. Πίνακας 27: Φυσικό Κάλος του Τόπου Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα Καθόλου 8 7,8 7,8 7,8 Λίγο 9 8,7 8,7 16,5 Μέτρια 19 18,4 18,4 35,0 Πολύ 42 40,8 40,8 75,7 Πάρα Πολύ 25 24,3 24,3 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 27: Φυσικό Κάλος του Τόπου ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

98 Ευκολία Μετακίνησης από και προς τον Προορισµό Ο µέσος όρος της αξιολόγησης της ευκολίας µετακίνησης από και προς τον προορισµό σαν παράγοντα που επηρεάζει την απόφαση της παρακολούθησης/συµµετοχής σε ένα αθλητικό γεγονός 3,79. Η µέγιστη τιµή ήταν 5 (Πάρα Πολύ) και η ελάχιστη τιµή 1 (Καθόλου). Η τυπική απόκλιση των αξιολογήσεων είναι 1,01 και η διακύµανση είναι 1,01. Ο κύριος όγκος των απαντήσεων συγκεντρώθηκε στις απαντήσεις «Πολύ» µε ποσοστό 38,8 %, «Πάρα Πολύ» µε ποσοστό 26,2 % αλλά και «Μέτρια» µε ποσοστό 25,2%. Πίνακας 28: Ευκολία Μετακίνησης Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα Καθόλου 3 2,9 2,9 2,9 Λίγο 7 6,8 6,8 9,7 Μέτρια 26 25,2 25,2 35,0 Πολύ 40 38,8 38,8 73,8 Πάρα Πολύ 27 26,2 26,2 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 28: Ευκολία Μετακίνησης ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

99 Η Απόσταση του Προορισµού Ο µέσος όρος της αξιολόγησης της απόστασης από τον προορισµό σαν παράγοντα που επηρεάζει την απόφαση της παρακολούθησης/συµµετοχής σε ένα αθλητικό γεγονός 3,78. Η µέγιστη τιµή ήταν 5 (Πάρα Πολύ) και η ελάχιστη τιµή 1 (Καθόλου). Η τυπική απόκλιση των αξιολογήσεων είναι 1,08 ενώ η διακύµανση είναι 1,18. Ο κύριος όγκος των απαντήσεων συγκεντρώθηκε στις απαντήσεις «Πολύ» µε ποσοστό 33 % και «Πάρα Πολύ» µε ποσοστό 30,1 %. Πίνακας 29: Η απόσταση του προορισµού Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα Καθόλου 4 3,9 3,9 3,9 Λίγο 8 7,8 7,8 11,7 Μέτρια 26 25,2 25,2 36,9 Πολύ 34 33,0 33,0 69,9 Πάρα Πολύ 31 30,1 30,1 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 29: Η απόσταση του προορισµού ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

100 Το Συνολικό Κόστος Ο µέσος όρος της αξιολόγησης της απόστασης από τον προορισµό σαν παράγοντα που επηρεάζει την απόφαση της παρακολούθησης/συµµετοχής σε ένα αθλητικό γεγονός 4,19. Η µέγιστη τιµή ήταν 5 (Πάρα Πολύ) και η ελάχιστη τιµή 1 (Καθόλου). Η τυπική απόκλιση των αξιολογήσεων είναι 0,95 ενώ η διακύµανση είναι 0,9. Ο κύριος όγκος των απαντήσεων συγκεντρώθηκε στις απαντήσεις «Πάρα Πολύ» µε ποσοστό 45,6 % και «Πολύ» µε ποσοστό 35 %. Πίνακας 30:Το συνολικό κόστος Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα Καθόλου 2 1,9 1,9 1,9 Λίγο 4 3,9 3,9 5,8 Μέτρια 14 13,6 13,6 19,4 Πολύ 36 35,0 35,0 54,4 Πάρα Πολύ 47 45,6 45,6 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 30: Το συνολικό κόστος ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

101 5.1.6 Πηγές Πληροφόρησης Συλλέχτηκαν 103 έγκυρες απαντήσεις που αφορούν τις πηγές πληροφόρησης που επιλέγουν οι αθλητικοί τουρίστες για ενηµέρωση σχετικά µε τα αθλητικά γεγονότα. Οι συµµετέχοντες τοποθέτησαν τις 7 διαφορετικές πηγές σε σειρά σηµαντικότητας όπου στην θέση 1 έµπαινε η πλέον σηµαντική και στη θέση 7 η λιγότερο σηµαντική. Έτσι όσο µικρότερος είναι ο µέσος όρος των αξιολογήσεων της κάθε πηγής πληροφόρησης τόσο µεγαλύτερη είναι η σηµασία της. Πίνακας 31:Στατιστικά Στοιχεία Τηλεόραση Ραδιόφωνο ιαδίκτυο Ειδικές Αθλητικά Εκδόσεις Εφηµερίδες Σωµατεία Φίλοι/ Γνωστοί N Έγκυρα Άκυρα/Κε νά Μέσος Όρος ,3495 5,3301 2,4272 4,3010 4,5825 3,9903 3,0097 ιάµεσος 4,0000 6,0000 2,0000 4,0000 4,0000 4,0000 3,0000 Επικρατο ύσα Τιµή Τυπική Απόκλιση ιακύµαν ση Ελάχιστη Τιµή Μέγιστη Τιµή 5,00 6,00 1,00 3,00 4,00 1,00 1,00 1, , , , , , , ,602 1,890 1,933 3,467 2,991 5,029 3,578 1,00 2,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 7,00 7,00 6,00 7,00 7,00 7,00 7,00 ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

102 Τηλεόραση Ο µέσος όρος της αξιολόγησης της τηλεόρασης όσον αφορά τη σηµαντικότητά της σαν πηγή ενηµέρωσης των αθλητικών τουριστών για αθλητικές δραστηριότητες και γεγονότα είναι Η ελάχιστη τιµή ήταν 1 (Η Σηµαντικότερη Πηγή Πληροφόρησης) και η µέγιστη ήταν 7 (Η Λιγότερο Σηµαντική Πηγή Πληροφόρησης). Οι δύο θέσεις που συγκεντρώνουν τα µεγαλύτερα ποσοστά είναι η 5 η µε 20,4% και η 4 η µε 19,4%. Πίνακας 32: Τηλεόραση Ποσοστ Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα ά Έγκυρα 1, ,7 11,7 11,7 2,00 7 6,8 6,8 18,4 3, ,6 12,6 31,1 4, ,4 19,4 50,5 5, ,4 20,4 70,9 6, ,7 11,7 82,5 7, ,5 17,5 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 31: Τηλεόραση ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

103 Ραδιόφωνο Ο µέσος όρος της αξιολόγησης του ραδιοφώνου όσον αφορά τη σηµαντικότητά του σαν πηγή ενηµέρωσης των αθλητικών τουριστών για αθλητικές δραστηριότητες και γεγονότα είναι Η ελάχιστη τιµή ήταν 2 (Η εύτερη Σηµαντικότερη Πηγή Πληροφόρησης) και η µέγιστη ήταν 7 (Η Λιγότερο Σηµαντική Πηγή Πληροφόρησης). Οι δύο θέσεις που συγκεντρώνουν τα µεγαλύτερα ποσοστά είναι η 6 η µε 30,1% και η 7 η µε 22,3%. Πίνακας 33: Ραδιόφωνο Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα 2,00 4 3,9 3,9 3,9 3,00 7 6,8 6,8 10,7 4, ,5 16,5 27,2 5, ,4 20,4 47,6 6, ,1 30,1 77,7 7, ,3 22,3 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 32: Ραδιόφωνο ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

104 ιαδίκτυο Ο µέσος όρος της αξιολόγησης του ιαδικτύου όσον αφορά τη σηµαντικότητά του σαν πηγή ενηµέρωσης των αθλητικών τουριστών για αθλητικές δραστηριότητες και γεγονότα είναι 2,43. Η ελάχιστη τιµή ήταν 1 (Η Σηµαντικότερη Πηγή Πληροφόρησης) και η µέγιστη ήταν 6 (Μια θέση πριν την Λιγότερο Σηµαντική Πηγή Πληροφόρησης). Οι δύο θέσεις που συγκεντρώνουν τα µεγαλύτερα ποσοστά είναι η 1 η µε 30,1% και η 2 η µε 29,1%. Πίνακας 34: ιαδίκτυο Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα 1, ,1 30,1 30,1 2, ,1 29,1 59,2 3, ,3 24,3 83,5 4,00 7 6,8 6,8 90,3 5,00 4 3,9 3,9 94,2 6,00 6 5,8 5,8 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 33: ιαδίκτυο ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

105 Εξειδικευµένα Έντυπα Ο µέσος όρος της αξιολόγησης των ειδικών δηµοσιεύσεων όσον αφορά τη σηµαντικότητά τους σαν πηγή ενηµέρωσης των αθλητικών τουριστών για αθλητικές δραστηριότητες και γεγονότα είναι 4,3. Η ελάχιστη τιµή ήταν 1 (Η Σηµαντικότερη Πηγή Πληροφόρησης) και η µέγιστη ήταν 7 (Η Λιγότερο Σηµαντική Πηγή Πληροφόρησης). Οι δύο θέσεις που συγκεντρώνουν τα µεγαλύτερα ποσοστά είναι η 3 η µε 24,3 % και η 6 η µε 20,4%. Πίνακας 35: Ειδικές ηµοσιεύσεις Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα 1,00 5 4,9 4,9 4,9 2, ,6 13,6 18,4 3, ,3 24,3 42,7 4, ,6 12,6 55,3 5,00 9 8,7 8,7 64,1 6, ,4 20,4 84,5 7, ,5 15,5 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 34: Ειδικές ηµοσιεύσεις ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

106 Εφηµερίδες Ο µέσος όρος της αξιολόγησης των εφηµερίδων όσον αφορά τη σηµαντικότητά τους σαν πηγή ενηµέρωσης των αθλητικών τουριστών για αθλητικές δραστηριότητες και γεγονότα είναι 4,6. Η ελάχιστη τιµή ήταν 1 (Η Σηµαντικότερη Πηγή Πληροφόρησης) και η µέγιστη ήταν 7 (Η Λιγότερο Σηµαντική Πηγή Πληροφόρησης). Οι δύο θέσεις που συγκεντρώνουν τα µεγαλύτερα ποσοστά είναι η 4 η µε 23,3 % και η 7 η µε 18,4%. Πίνακας 36: Εφηµερίδες Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα 1,00 2 1,9 1,9 1,9 2, ,6 13,6 15,5 3, ,7 11,7 27,2 4, ,3 23,3 50,5 5, ,6 14,6 65,0 6, ,5 16,5 81,6 7, ,4 18,4 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 35: Εφηµερίδες ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

107 Αθλητικά Σωµατεία Ο µέσος όρος της αξιολόγησης των αθλητικών σωµατείων όσον αφορά τη σηµαντικότητά τους σαν πηγή ενηµέρωσης των αθλητικών τουριστών για αθλητικές δραστηριότητες και γεγονότα είναι 3,99. Η ελάχιστη τιµή ήταν 1 (Η Σηµαντικότερη Πηγή Πληροφόρησης) και η µέγιστη ήταν 7 (Η Λιγότερο Σηµαντική Πηγή Πληροφόρησης). Οι δύο θέσεις που συγκεντρώνουν τα µεγαλύτερα ποσοστά είναι η 1 η µε 22,3 % και η 5 η µε 20,4%. Πίνακας 37: Αθλητικά Σωµατεία Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα 1, ,3 22,3 22,3 2, ,6 12,6 35,0 3,00 8 7,8 7,8 42,7 4,00 8 7,8 7,8 50,5 5, ,4 20,4 70,9 6,00 9 8,7 8,7 79,6 7, ,4 20,4 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 36: Αθλητικά Σωµατεία ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

108 Φίλοι/Γνωστοί Ο µέσος όρος της αξιολόγησης των φίλων και των γνωστών όσον αφορά τη σηµαντικότητά τους σαν πηγή ενηµέρωσης των αθλητικών τουριστών για αθλητικές δραστηριότητες και γεγονότα είναι 3,01. Η ελάχιστη τιµή ήταν 1 (Η Σηµαντικότερη Πηγή Πληροφόρησης) και η µέγιστη ήταν 7 (Η Λιγότερο Σηµαντική Πηγή Πληροφόρησης). Οι δύο θέσεις που συγκεντρώνουν τα µεγαλύτερα ποσοστά είναι η 1 η µε 30,1 % και η 2 η µε 19,4%. Πίνακας 38: Φίλοι/Γνωστοί Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα 1, ,1 30,1 30,1 2, ,4 19,4 49,5 3, ,6 12,6 62,1 4, ,6 13,6 75,7 5, ,7 11,7 87,4 6,00 7 6,8 6,8 94,2 7,00 6 5,8 5,8 100,0 Total ,0 100,0 Σχεδιάγραµµα 37: Φίλοι/Γνωστοί ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος

109 5.1.7 Προτιµήσεις Αθληµάτων Στους συµµετέχοντες ζητήθηκε να συµπληρώσουν µια λίστα µε ένα έως πέντε αθλήµατα τα οποία παρακολουθούν ή στα οποία συµµετέχουν Αριθµός ηλωθέντων Αθληµάτων Ο µέσος όρος του αριθµού των δηλωθέντων προτιµώµενων αθληµάτων από τους αθλητικούς τουρίστες είναι 2,26. Η ελάχιστη τιµή ήταν 1 άθληµα και η µέγιστη ήταν 5 αθλήµατα. Η τυπική απόκλιση είναι 1,15 και η διακύµανση 1,31. Οι αριθµοί αθληµάτων που συγκεντρώνουν τα µεγαλύτερα ποσοστά είναι ένα µε 31,1%, δύο µε 29,1% και 3 µε 24,3%. Πίνακας 39: Αριθµός Αθληµάτων Έγκυρα Αθροιστικά Συχνότητα Έγκυρα 1, ,1 31,7 31,7 2, ,1 29,7 61,4 3, ,3 24,8 86,1 4,00 9 8,7 8,9 95,0 5,00 5 4,9 5,0 100,0 Total ,1 100,0 Άκυρα/Κεν 99,00 ά 2 1,9 Total ,0 Σχεδιάγραµµα 38: Αριθµός Αθληµάτων ΟΠΑ, Ο Ε, Τµήµα ιοίκησης Υπηρεσιών, εκέµβριος