ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ \ q ^

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ \ q ^ ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΤΩΝ ΝΑΥΤΙΑ1ΑΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ί\2 \3 '' Οαάδκ Ασ/αοιασαώνΓ - ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ - Υποβληθείσα στον Καθηγητή ΝΕΡΑΝΤΖΗ ΒΡΑΧΙΩΝΗ Από τον Σπουδαστή ΣΤΟΪΟ ΘΩΜΑ (Μαζαράκη 22, Νάουσα) KABA.VA 2001

2 ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΤΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΤΩΝ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ομάδες Λογαριασμών) ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ 1.1 Βιβλία Βιβλίο κινήσεως πλοίου Βιβλίο κατανάλωσης καυσίμων και λιπαντικών Μητρώο μελών του πληρώματος Βιβλίο πρωτοκόλλου λαμβανομένων δικαιολογητικών 1.2 ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Γενικά Ομάδες Λογαριασμών Κωδικοποίηση των Λογαριασμών 2. ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΠΑΓΙΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 2.1 Πλοία Τρόποι απόκτησης πλοίου 2.2 ΑΛΛΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΠΑΓΙΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 3. ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΟΜΑΔΑΣ 2 (ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ) 3.1 Εννοιες -Περιεχόμενο Λογαριασμών 3.2 ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΩΝ ΕΦΟΔΙΩΝ 4. ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ «ΟΜΑΔΑ 3"» 4.1 Ο Λογαριασμός «Ναυλωτές» Ναύλωση για ένα ή περισσότερα ταξίδια Χρονοναύλωση ή ναύλωση για μια χρονική περίοδο Χρονοναύλωση χωρίς πλήρωμα 4.2 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ 31 «ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ» 33 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ 32 «ΑΣΦΑΛΙΣΤΕΣ» Η «ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ» ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ 33 «ΧΡΕΩΣΤΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΙ» 4.5 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ 34 «ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΠΛΟΙΑΡΧΩΝ» Εννοια - Περιεχόμενο Τρόπος σύνταξης της έκθεσης Τρόποι λειτουργίας του Γ.Λ.Π. ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ 36 «ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ» ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ 37 «ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ» ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ 38 «ΧΡΗΜΑΤΙΚΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ» Λογαριασμός «Ταμείο» Λογαριασμοί Τραπεζικών Καταθέσεων 38.03

3 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Με τον όρο ναυτιλία εννοούμε την πρακτική και την τεχνική του πλοίου. Η Ναυτιλιακή Λογιστική είναι ο κλάδος της λογιστικής ο οποίος ασχολείται με τις Ναυτιλιακές Επιχειρήσεις. Έχει σαν αντικείμενο το πλοίο το οποίο εκτελεί μεταφορές με σκοπό το κέρδος και προσπαθεί να εφαρμόσει τις Αρχές της Γενικής Λογιστικής στα προβλήματα τα οποία έχουν να κάνουν με την εκμετάλλευσή του. Χαρακτηριστικό φαινόμενο το οποίο παρατηρείται σε όλες τις επιχειρήσεις είτε είναι Εμπορικές είτε Τραπεζικές είτε Βιομηχανικές είναι ότι η κάθε μία τους ανάλογα με το αντικείμενό της αντιμετωπίζει διάφορες ιδιομορφίες. ΓΓ αυτό και η Λογιστική προκειμένου να λύσει αυτού του είδους τα προβλήματα εξελίχθηκε σε αντίστοιχους κλάδους, ώστε φθάνουμε σήμερα να μιλάμε για Εμπορική, Βιομηχανική, Τραπεζική, Ξενοδοχειακή κ.λ.π. Λογιστική. Ειδικότερα για την Ναυτιλιακή Λογιστική τα προβλήματα είναι ακόμη πιο πολλά καθώς οι ιδιομορφίες είναι ξεχωριστές ανάμεσα σε Ναυτιλιακές Επιχειρήσεις καθώς το αντικείμενο τους διαφέρει από τη μία στην άλλη. Άλλη διαφοροποίηση των προβλημάτων δημιουργεί ο τρόπος με τον οποίο δρομολογούνται τα πλοία. Αν δηλαδή εκτελούν τακτικές προκαθορισμένες γραμμές ή δεν έχουν ορισμένο δρομολόγιο ή είναι κρουαζιερόπλοια ή οτιδήποτε άλλο είδος πλοίου. Στα επιβατηγά πλοία π.χ. κύριο έσοδο είναι τα εισιτήρια των επιβατών ενώ οι εισπράξεις από την εκμετάλλευση της τραπεζαρίας ή του κυλικείου είναι επικουρικές. Στα φορτηγά τα οποία εκτελούν τακτικά προκαθορισμένα δρομολόγια το κύριο έσοδο είναι τα κόμιστρα (ναύλοι) που αναγράφονται στις φορτωτικές που εκδίδει ο πλοίαρχος ή ο πράκτορας. Ενώ τα έσοδα των φορτηγών που δεν είναι δρομολογημένα σε τακτικές γραμμές αλλά πάνε όπου βρίσκουν συμφέρουσα ναύλωση είναι οι ναύλοι, οι οποίοι εισπράπονται για τα συγκεκριμένα ταξίδια ή τα μισθώματα από τις χρονοναυλώσεις. Διαφοροποίηση παρατηρείται και ως προς τα έξοδα κάθε πλοίου. Έτσι π.χ. η σύνθεση του πληρώματος στα επιβατηγά πλοία είναι διαφορετική από εκείνη την οποία έχουν τα φορτηγά και συνεπώς οι μισθοί διαφέρουν ως προς το ύψος της δαπάνης και ως προς τον τρόπο υπολογισμού. Τα διάφορα υλικά, τρόφιμα, ποτά τα οποία καταναλώνονται στα επιβατηγά μόνο κατά ένα ποσοστό αποτελούν έξοδο τροφοδοσίας του πληρώματος ενώ το μεγαλύτερο ποσοστό τους αποτελεί στοιχείο κόστους για την εκμετάλλευση του εστιατορίου ή του κυλικείου. Στα φορτηγά όμως πλοία η κατανάλωση των τροφίμων αποτελεί εξολοκλήρου δαπάνη τροφοδοσίας του πληρώματός τους και συγκαταλέγεται στις σταθερές δαπάνες του πλοίου.

4 Για όλους λοιπόν αυτούς τους λόγους και στην Ναυτιλιακή Λογιστική το λογιστικό σχέδιο πρέπει να είναι προσαρμοσμένο στον τρόπο με τον οποίο η συγκεκριμένη Ναυτιλιακή Επιχείρηση εργάζεται. 1.1 ΒΙΒΛΙΑ Με το άρθρο 58 παράγραφος 4 του Ν959/1979 ορίζεται ότι τα βιβλία που πρέπει να τηρούν οι ναυτικές επιχειρήσεις, οι οποίες διαχωρίζονται: Σε πλοιοκτήτριες. Υποχρεούνται να τηρούν βιβλία Εσόδων-Εξόδων στα ελληνικά και να εκδίδουν, λαμβάνουν και διαφυλάσσουν τα προβλεπόμενα από τον Κ.Β.Σ. φορολογικά στοιχεία. - Αυτές που διαχειρίζονται ή εκμεταλλεύονται πλοία τα οποία ανήκουν σε τρίτους. Έχουν όλες τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τα όσα ορίζει ο Κ.Β.Σ. και αν τα ακαθάριστα έσοδα τους ξεπεράσουν το ανώτατο όριο τήρησης Βιβλίων Β κατηγορίας ή έχουν νομική μορφή της Α.Ε. ή της Ε.Π.Ε. υποχρεώνονται να τηρούν βιβλία Γ κατηγορίας. Σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθρου 9 του V2753/ τα όρια ένταξης σε κατηγορίες βιβλίων έχουν ως εξής: - σε για βιβλία πρώτης κατηγορίας - σε για βιβλία δεύτερης κατηγορίας άνω των για βιβλία τρίτης κατηγορίας. Οποιαδήποτε λογιστική οργάνωση όμως όσο λετπομερής και αν είναι συμπληρώνεται με την τήρηση διαφόρων βοηθητικών βιβλίων τα οποία αν και δεν είναι πλήρες συνδεδεμένα με το λογιστικό σύστημα παρέχουν στοιχεία και χρήσιμες πληροφορίες για τη σύνταξη των ημερολογιακών εγγραφών. Τέτοιου είδους βιβλία είναι: Βιβλίο κινήσεων πλοίου - Βιβλίο κατανάλωσης καυσίμων και λιπαντικών - Μητρώο μελών του πληρώματος - Βιβλίο πρωτοκόλλου λαμβανομένων δικαιολογητικών ΒΙΒΛΙΟ ΚΙΝΗΣΕΩΣ ΠΛΟΙΟΥ Το βιβλίο αυτό τηρείται χωριστά για κάθε πλοίο και κάθε γραμμογραφημένη του σελίδα αφορά την παραμονή του πλοίου σε συγκεκριμένο λιμάνι. Σ' αυτό λοιπόν καταχωρείται: - Η ημέρα και ώρα του κατάπλου του πλοίου στο λιμάνι - Τα υπόλοιπα των καυσίμων που παραμένουν στο πλοίο κατά την άφιξή του. - Ο σκοπός για το οποίο το πλοίο προσεγγίζει στο λιμάνι (φόρτωση, εκφόρτωση, ανεφοδιασμός κ.λ.π.).

5 3 - Η ποσότητα του φορτίου που φορτώθηκε ή ξεφορτώθηκε. - Οι ποσότητες καυσίμων, λιπαντικών ή εφοδίων που παρέλαβε το πλοίο κατά την παραμονή του. - Η ημέρα και ώρα του απόπλου του πλοίου από το λιμάνι. Τα υπόλοιπα των καυσίμων που παραμένουν στο πλοίο κατά τον απόπλου - Τα ονόματα των μελών του πληρώματος που αποβιβάστηκαν από το πλοίο για οποιοδήποτε λόγο ή τυχόν επιβιβάστηκαν. - Οι επισκευές που τυχόν έγιναν στο πλοίο. Η τήρηση ταυ βιβλίου αυτού δεν είναι απαραίτητο να γίνεται από το ίδιο πρόσωπο, αλλά είναι δυνατό να συμπληρώνεται από οποιονδήποτε αρμόδιο για κάθε είδος πληροφορίας τμήμα με βάση πάντοτε τα αντίστοιχα δικαιολογητικά ΒΙΒΛΙΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΚΑΥΣΙΜΩΝ & ΛΙΠΑΝΤΙΚΩΝ Το βιβλίο αυτό χρησιμεύει για την παρακολούθηση των καυσίμων και λιπαντικών όχι μόνο με σκοπό να εξακριβωθούν οι ποσότητες οι οποίες καταναλώθηκαν και να γίνουν οι αντίστοιχες λογιστικές εγγραφές αλλά και για να εξακριβωθεί η κατάσταση λειτουργίας της κύριας μηχανής και των ηλεκτρογεννητριών καθώς η υπερβολική κατανάλωση σημαίνει ύπαρξη τεχνικών πρσβλημάτων και ανάγκη για άμεση αντιμετώπισή τους ΜΗΤΡΩΟ ΜΕΛΩΝ ΤΟΥ ΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ Το Μητρώο μελών περιλαμβάνει όλους όσοι κατά καιρούς υπηρέτησαν στα πλοία της επιχείρησης και κάθε σελίδα του αφορά ένα συγκεκριμένο μέλος στην οποία καταγράφονται πληροφορίες που αυτή κρίνει σκόπιμο να κρατά σχετικά με το συγκεκριμένο άτομο. Όταν όμως ο αριθμός των πλοίων της επιχείρησης είναι μεγάλος και τα μέλη του πληρώματός τους πάρα πολλά, τότε αναγκαστικά το Μητρώο τηρείται σε καρτέλες που είναι εύκολο να τοποθετούνται με απόλυτη αλφαβητική σειρά. Στις καρτέλες αυτές εκτός από τα στοιχεία ταυτότητας και του φυλλαδίου του ναυτικού, καταχωρούνται και τα εξής: Το όνομα του πλοίου και η χρονική διάρκεια απασχόλησης του ναυτικού σ αυτό. Η ημερομηνία και το λιμάνι που ναυτολογήθηκε. Η ημερομηνία και το λιμάνι που απολύθηκε. Τα έξοδα ταξιδιού, τόσο κατά την αποστολή όσο και κατά την παλιννόστηση του. Η νοσηλεία ή άλλα έξοδα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης που πληρώθηκαν. Αποζημιώσεις λόγω ασθενείας. Πειθαρχικά πρόσημα που τυχόν επιβλήθηκαν από τον πλοίαρχο.

6 - Πληροφορίες που έχουν να κάνουν με το ήθος του, το χαρακτήρα του, την εργατικότητα και ικανότητά του. - Κάθε άλλη χρήσιμη πληροφορία για την επιχείρηση ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΩΝ ΔΙΚΑΙΟΛΟΓΗΤΙΚΩΝ Τα διάφορα έγγραφα που φθάνουν στα κεντρικά της ναυτιλιακής επιχείρησης όπως τιμολόγια προμηθευτών, λογαριασμοί εξόδων των πρακτόρων, οι λογαριασμοί τραπεζών αποτελούν την πηγή από την οποία παίρνονται και μετά καταχωρούνται οι ημερολογιακές εγγραφές. Τα δικαιολογητικά αυτά ο όγκος των οποίων πολλές φορές είναι μεγάλος και η ανομοιομορφία τους ως προς το μέγεθος και το σχήμα δημιουργεί προβλήματα στην αρχειοθέτηση και συγκέντρωσή τους, καταχωρούνται σε ένα ειδικό βιβλίο, πρωτόκολλο, ώστε να μπορούν με βάση τον αύξοντα αριθμό πρωτοκόλλου τους, να αναζητηθούν εύκολα οποτεδήποτε χρειαστεί μελλοντικά.' 1.2 ΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Το λογιστικό σχέδιο που εφαρμόζεται από τις Ναυτιλιακές επιχειρήσεις είναι προσαρμοσμένο με το Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο, τόσο στην ορολογία και το περιεχόμενο των λογαριασμών, όσο και στην κωδικοποίηση. Η προσαρμογή αυτή κρίνεται σκόπιμη γιατί: - διευκολύνει τη συνεννόηση και την ευχερέστερη επικοινωνία των ναυτιλιακών επιχειρήσεων με τις άλλες οικονομικές μονάδες και τους κρατικούς οργανισμούς, με την εξασφάλιση επαρκούς κοινής ορολογίας. - Βοηθάει στην κατάργηση του αυτοσχεδιασμού στην ορολογία και το περιεχόμενο των λογαριασμών στην ορολογία και το περιεχόμενο των λογαριασμών. - Προετοιμάζει τη λογιστική τυποποίηση στη ναυτιλία Ομάδες Λογαριασμών Το σχέδιο λογαριασμών περιλαμβάνει δέκα ομάδες σε κάθε μία από τις οποίες αντιστοιχούν οι αριθμοί 1 έως 9 και 0. Οι ομάδες 1 έως 8 καλύτπουν τις ανάγκες της γενικής λογιστικής, η ομάδα 9 καλύτττει τις ανάγκες της αναλυτικής εκμεταλλεύσεως των πλοίων και η ομάδα 0 περιλαμβάνει τους λογαριασμούς τάξεως. ' Βλ. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΛΟΠΣΓΠΚΗ ΚωνΑος Καρδακάρης σελ 24-32

7 Οι ομάδες 1 έως 5 περιλαμβάνουν τους λογαριασμούς ισολογισμού, ενώ οι ομάδες 6 έως 8 περιλαμβάνουν τους αποτελεσματικούς λογαριασμούς. Στις ομάδες 1, 2, 3 περιλαμβάνονται οι λογαριασμοί ενεργητικού, στις ομάδες 4, 5 οι λογαριασμοί παθητικού στην ομάδα 6 οι λογαριασμοί των οργανικών εξόδων κατά είδος, στην ομάδα 7 ανήκουν οι λογαριασμοί των οργανικών εσόδων κατά είδος και στην ομάδα 8 περιλαμβάνονται οι λογαριασμοί εκμεταλλεύσεως και τα έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ Η κωδικοποίηση των λογαριασμών γίνεται με το δεκαδικό και εκατονταδικό σύστημα με βάση τις παρακάτω αρχές: - Οι λογαριασμοί κάθε ομάδας έχουν σαν πρώτο ψηφίο τον αριθμό της ομάδας π.χ. οι λογαριασμοί της πρώτης ομάδας το ψηφίο 1, της δεύτερης το ψηφίο 2 κ.ο.κ. - Σε κάθε ομάδα είναι δυνατό να σχηματισθούν μέχρι 10 πρωτοβάθμιοι λογαριασμοί με την προσθήκη στον αριθμό της ομάδας των ψηφίων 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Εξαίρεση αποτελεί η ευχέρεια σχηματισμών με την διπλάσιου αριθμού πρωτοβαθμίων λογαριασμών με την προσθήκη στους ομίλους λογαριασμών 19, 29, 39, 49, 59, 69, 79, 89, 99 και 09 των ψηφίων 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8. - Κάθε πρωτοβάθμιος λογαριασμός αναπτύσσεται σε δευτεροβάθμιο κατά το εκατονταδικό σύστημα. - Κάθε δευτεροβάθμιος λογαριασμός αναπτύσσεται σε τριτοβάθμιο λογαριασμό κατά το εκατονταδικό ή χιλιαδικό ή αναλυτικότερο σύστημα.^ ^ Βλ. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Κατερίνα Λεκαράκου-Νιζάμη, σελ 61-63

8 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Πρωτοβάθμιοι Λογαριασμοί 10 Γήπεδα - Οικόπεδα 11 Κτίρια - Εγκαταστάσεις Κτιρίων 12 Μηχανήματα - Τεχνικές Εγκαταστάσεις 13 Μεταφορικά Μέσα 14 Έπιπλα και Λοιπός Εξοπλισμός 15 Ακινητοποιήσεις υπό εκτέλεσή και Προκαταβολές Κτήσεως Παγίων 16 Ασώματες Ακινητοποιήσεις και Έξοδα Πολυετούς Αττόσβεσης 17 Πλοία 18 Συμμετοχές και Λοιπές Μακροπρόθεσμες Απαιτήσεις 19 Πάγιο Ενεργητικό άλλων Κέντρων (Γραφείο- Υπ/των)

9 2 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΠΑΓΙΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ Το σημαντικότερο στοιχείο του παγίου ενεργητικού των ναυτιλιακών επιχειρήσεων είναι αναμφισβήτητα ο στόλος τους. Σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ τα πλοία που έχει η επιχείρηση στην κυριότητα της πρέπει να εμφανίζονται σε ένα πρωτοβάθμιο περιλητπικό λογαριασμό με τίτλο "ΠΛΟΙΑ ο οποίος θα αναλύεται σε περισσότερους δευτεροβάθμιους κατά κατηγορίες όπως "ΦΟΡΤΗΓΑ,"ΕΠΙΒΑΤΗΓΑ,"ΔΕΞΑΜΕΝΟΠΛΟΙΑ κ.λ.π με ταυτόχρονη τήρηση αντίστοιχων τριτοβάθμιων αναλυτικών λογαριασμών για κάθε πλοίο σύμφωνα με τις ανάγκες της. Η τήρηση χωριστού λογαριασμού για κάθε πλοίο παρέχει στο λογιστήριο τα εξής πλεονεκτήματα: - Εύκολη παρακολούθηση όλων των μελλοντικών δαπανών που γίνονται για επαύξηση της αξίας του πλοίου, όπως είναι η προσθήκη ποιο σύγχρονων ναυτιλιακών οργάνων, η διαρρύθμιση στα κύτη του πλοίου που μπορεί να αυξήσει τη χωρητικότητα του κ.λ.π - Χωριστή παρακολούθηση για κάθε πλοίο της ετήσιας φθοράς του από τη χρήση (απόσβεση) του μπορεί να γίνει με την τήρηση αντίστοιχου για κάθε πλοίο λογαριασμού αποσβέσεων. - Ευκολότερο υπολογισμό του οικονομικού αποτελέσματος που προκύτπει από μια πιθανή μελλοντική πώληση του πλοίου, που δεν έχει φυσικά σχέση με το οικονομικό αποτέλεσμα από την εκμετάλλευση του. - Η εξατομίκευση του κάθε πλοίου η οποία διευκολύνει περισσότερο το λογιστήριο ΤΡΟΠΟΙ ΑΠΟΚΤΗΣΗΣ ΠΛΟΙΟΥ Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορεί να αποκτηθεί ένα πλοίο και αυτοί κατατάσσονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: α) Τους πρωτότυπους τρόπους δηλαδή με τη ναυπήγηση σκάφους και β) Τους παράγωγους τρόπους δηλαδή με την αγορά μεταχειρισμένου σκάφους. Ενώ ένας τρόπος απόκτησης που θα ενδιέφερε τη ναυτιλιακή λογιστική είναι και η περίπτωση μεταβίβασης της κυριότητας του πλοίου σε Ανώνυμη Εταιρεία σαν εισφορά μετόχου σε μετοχικό κεφάλαιο. α) Ναυπήγηση Σε περίπτωση παραγγελίας νέου σκάφους ο πλοιοκτήτης αναθέτει τη ναυπήγηση σε ένα ναυπηγείο της επιλογής του μετά από έγγραφη συμφωνία η οποία ονομάζεται "ΣΥΜΒΑΣΗ ΝΑΥΠΗΓΗΣΗΣ. Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5 του ΚΙΝΔ η

10 σύμβαση ναυπήγησης υπάγεται στις διατάξεις του Αστικού Κώδικα Περί "Μισθώσεως έργου εκτός αν υπάρχει αντίθετη συμφωνία. Επομένως οι συμβαλλόμενοι πλοιοκτήτης-ναυπηγός μπορούν σύμφωνα με τη βούληση τους να καθορίσουν μόνοι τους τους όρους της ναυπήγησης. Είναι συνήθεις με την υπογραφή της σύμβασης να καταβάλλεται στον ναυπηγό από τον πλοιοκτήτη ένα ποσό περίπου 10% επί της συμβατικής αξίας του πλοίου σαν προκαταβολή. Είναι επίσης πιθανή η συμφωνία όπως εκτός από την αρχική προκαταβολή καταβάλλονται και άλλα ποσά κατά τη διάρκεια της ναυπήγησης σε συμφωνημένα εκ των προτέρων τακτά χρονικά διαστήματα ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΕΓΓΡΑΦΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΑΥΠΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΛΟΙΟΥ Η λογιστική παρακολούθηση των διαφόρων πληρωμών κατά τη διάρκεια της ναυπήγησης του πλοίου και μέχρι την τελική παράδοση του μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: - Με προσωπικό λογαριασμό - Με λσγαριασμό αξίας ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΜΕ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ Η ναυτιλιακή επιχείρηση μπορεί να παρακολουθεί τη ναυπήγηση του πλοίου με προσωπικό λογαριασμό σε περίτπωση που η παραγγελία ναυπήγησης προβλέπει την παράδοση του πλοίου έτοιμου για ναυσιπλοία και η υποχρέωση του πλοιοκτήτη συνίσταται μόνο στην καταβολή στο ναυπηγείο, τμηματικά, του τμήματος που συμφωνήθηκε. Έτσι κατά τη διάρκεια της ναυπήγησης, η ναυτιλιακή επιχείρηση χρεώνει με τα πασά που καταβάλλει το λογαριασμό «Προκαταβολές κτήσεων πλοίων» με ειδικό λογαριασμό το ναυπηγείο κατασκευής που λειτουργεί ως προσωπικός λογαριασμός. Μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής το ναυπηγείο εκδίδει τιμολόγιο με το συνολικό κόστος. Το λογιστήριο με βάση τον τελικό λογαριασμό κατασκευής χρεώνει το λογαριασμό 17.ΧΧ. «Πλοίο X» και πιστώνει το λογαριασμό 51 «Κατασκευαστές» στη συνέχεια μεταφέρονται και οι μέχρι τότε συνολικές πληρωμές που έχουν δοθεί στο ναυπηγείο - δηλαδή μεταφέρεται ο λογαριασμός «Προκαταβολές κτήσεως πλοίων» - και το υπόλοιπο του λογαριασμού «Κατασκευαστές» είναι το ποσό το οποίο οφείλεται ακόμη στον κατασκευαστή.

11 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Η Επιχείρηση ακτοπλοΐας «ΙΟΝΙΟ ΠΕΛΑΓΟΣ» ανέθεσε την κατασκευή ενός πλοίο στο ναυπηγείο «ΕΠΕΖ» με συμβατική τιμή δραχμές κατά τη διάρκεια της κατασκευής 1. Κατέβαλε προκαταβολή στο ναυπηγείο δρχ. με επιταγή της εμπορικής τράπεζας υποκατάστημα Κερκύρας. 2. Πλήρωσε σύμφωνα με τη σύμβαση και την παράδοση των εργασιών άλλα δρχ. 3. Με την ολοκλήρωση της κατασκευής και την παράδοση του πλοίου το οποίο νηολογήθηκε με το όνομα «ΑΓΙΟΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝ» το ναυπηγείο υπόβαλε λογαριασμό και εξέδωσε τιμολόγιο από το οποίο προκύπτουν α) το κόστος κατασκευής σύμφωνα με τη σύμβαση β) πρόσθετες και έκτακτες δαπάνες ποσού δρχ. 4. Στη συνέχεια εξόφλησε το λογαριασμό κατασκευής όλες οι πιο πάνω πληρωμές έγιναν με επιταγές. Λογαριασμός Αιτιολογία Περιγραφή Χρέωση Πίστωση 1/1/ ΝΑΥΠΗΓΕΙΟ ΈΠΕΖ" ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Λ.Ο. ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΗ ΓΙΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΛΟΙΟΥ /1/ ΝΑΥΠΗΓΕΙΟ ΈΠΕΖ" ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Λ.Ο. ΕΝΑΝΤΙ ΛΟΓ/ΣΜΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ /1/ ΕΠΙΒΑΤΗΓΟ ΠΛΟΙΟ "ΑΓ. ΣΠΥΡΙΔΩΝ" ΝΑΥΠΗΓΕΙΟ "ΕΠΕΖ" ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ ΝοΙΟΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΠΛΟΙΟΥ ΜΕΤΑΦΟΡΑ 1/1/2001 ΝΑΥΠΗΓΕΙΟ "ΕΠΕΖ" ΝΑΥΠΗΓΕΙΟ "ΕΠΕΖ" ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΩΝ

12 1/ 1/ ΝΑΥΠΗΓΕΙΟ ΈΠΕΖ" ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΕΡΚΥΡΑΣ Λ.Ο. ΕΞΟΦΛΗΣΗ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΜΕ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟ ΑΞΙΑΣ Η παρακολούθηση της ναυπήγησης τσυ πλοίου με λογαριασμό αξίας μπορεί να εφαρμοστεί όταν η σύμβαση προβλέπει την τμηματική τιμολόγηση των εργασιών κατασκευής και καταβολή χρηματικών ποσών με βάση την τιμολόγηση αυτή. Ακόμη και στην περίτττωση που το έργο χωρίζεται σε τμήματα και δίνονται σε περισσότερους κατασκευαστές. Στις περιτττώσεις αυτές λειτουργεί ο λογαριασμός «Πλοία υπό κατασκευή» με ειδικό λογαριασμό το όνομα του πλοίου και σε περίτττωση που δεν έχει καθοριστεί το όνομα του πλοίου, δίνεται ένας προσωπικός τίτλος στον ειδικό λογαριασμό με τα χαρακτηριστικά του πλοίου π.χ. ΝΤΑΓΕΡ Κ.Ο.Χ. ή με τα στοιχεία που δίνει το ναυπηγείο στην κατασκευή π.χ. ΝΙΚ/ΕΖ 120. Στον ίδιο λογαριασμό πρέπει να συγκεντρωθούν μετά την παράδοση του πλοίου και με αντίστοιχη πίστωση των δικαιούχων και τα άλλα ποσά που μπορούν να ενταχθούν στο κόστος κατασκευής αλλά δεν έχουν ακόμη πληρωθεί. Κατά αυτόν τον τρόπο ο λογαριασμός «Πλοία υπό κατασκευή» θα εμφανίσει με το χρεωστικό του υπόλοιπο το τελικό κόστος του πλοίου. Ο λογαριασμός «Πλοία υπό κατασκευή» λειτουργεί ως εξής: ΧΡΕΩΝΕΤΑΙ - Με τα ποσά που καταβάλλονται κάθε φορά στο ναυπηγείο για τη ναυπήγηση του πλοίου, μετά από επιμέτρηση της κατασκευής ή έκδοση τιμολσγίων με πίστωση των χρηματικών διαθέσιμων ή του λογαριασμού «Κατασκευαστές» στην περίπτωση που δεν πληρώνονται αμέσως και οφείλεται το ποσό. - Με τα ποσά που αποτελούν κόστος του πλοίου π.χ. υπηρεσίες τρίτων, εργασίες άλλων κατασκευαστών κ.α., με πίστωση των χρηματικών διαθέσιμων ή των δικαισύχων στην περίτττωση τα οποία δεν πληρώνονται αμέσως. ΠΙΣΤΩΝΕΤΑΙ Οταν ολοκληρωθεί η κατασκευή του πλοίου και επομένως το χρεωστικό υπόλοιπο του λογαριασμού το οποίο δείχνει και το τελικό κόστος του πλοίου, μεταφέρεται στον οριστικό λογαριασμό του πάγιου ενεργητικού με τίτλο το όνομα του πλοίου π.χ. «ΔΕΞΑΜΕΝΟΠΛΟΙΟ ΠΟΛΙΚΟΣ».

13 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Η ναυτιλιακή επιχείρηση «ΒΕΛΟΣ ΕΠΕ» ανέθεσε στις 15/3/ΧΧΧΧ στο Ναυπηγείσ ΑΕ «ΚΩΣ» την κατασκευή ενός φορτηγού πλοίου τόνων με τη συμβατική τιμή των δολαρίων ΗΠΑ παραδοτέο την 20/12/ΧΧΧΧ. Κατά την διάρκεια της κατασκευής του πλοίου έγιναν οι παρακάτω πράξεις: 20-3 Πλήρωσε με επιταγή σε βάρος του λογαριασμού καταθέσεις όψεως σε δολάρια (ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ) στο ναυπηγείο για την έναρξη των εργασιών κατασκευής. Τιμολόγιο ναυπηγείου No 85 το ναυπηγείο έδωσε αριθμό εντολής κατασκευής στο πλοίο Φ Κατέβαλε στο ναυπηγείο σύμφωνα με τη σύμβαση άλλα δολάρια για τις μέχρι εκείνη τη στιγμή εργασίες κατασκευής που είχαν γίνει και εκδόθηκε το τιμολόγιο No Πλήρωσε αμοιβή στον ναυπηγείο «Ζ» για την παρακολούθηση της κατασκευής δολάρια με επιταγή σε βάρος του λογαριασμού όψεως Κατέβαλε στο ναυπηγείο σύμφωνα με την πρόοδο ναυπηγήσεως του πλοίου και με το τιμολόγιο No 12 άλλα δολάρια με επιταγή σε βάρος του λογαριασμού όψεως Αγόρασε όργανα πλεύσεως του πλοίου, τα οποία δεν περιλαμβάνονται στη σύμβαση κατασκευής αξίας δολαρίων με πίστωση από την επιχείρηση «Μ» τιμολόγιο No Το πλοίο παραδίδεται στην εταιρεία και νηολογείται με το όνομα ΜΛ/ «ΤΡΙΤΩΝ». Την ίδια μέρα εξοφλείται το ναυπηγείο σύμφωνα με το τιμολόγιο No 135 και πληρώνονται επί πλέον για καύσιμα και λιπαντικά δοκιμαστικής πλεύσεως και για διάφορα άλλα έξοδα δολάρια με επιταγή σε βάρος του λογαριασμού όψεως. Οι λογιστικές εγγραφές σύμφωνα με τις πιο πάνω πράξεις είναι οι εξής: Λογαριασμός Αιτιολογία Περιγραφή Χρέωση Πίστωση 20/3/ ΠΛΟΙΟ Φ714 ΥΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Λ.Ο. ΣΕ ΔΟΛ. ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΝΑΥΠΗΓΗΣΗ /4/ ΠΛΟΙΟ Φ714 ΥΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Λ.Ο. ΣΕ ΔΟΛ. ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΕΝΑΝΤΙ ΤΙΜ No

14 10/5/ ΠΛΟΙΟ Φ714 ΥΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Λ.Ο. ΣΕ ΔΟΛ. ΠΛΗΡΩΜΗ ΑΜΟΙΒΗΣ ΝΑΥΠΗΓΟΥ "Ζ" /6/ ΠΛΟΙΟ Φ714 ΥΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Λ.Ο. ΣΕ ΔΟΛ. ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΕΝΑΝΤΙ ΤΙΜ Νο /8/ ΠΛΟΙΟ Φ714 ΥΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΗΣ "Μ" ΑΓΟΡΑ ΟΡΓΑΝΩΝ ΠΛΕΥΣΕΩΣ ΤΙΜ Νο /10/ ΠΛΟΙΟ Φ714 ΥΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Λ.Ο. ΣΕ ΔΟΛ. ΠΛΗΡΩΜΗ ΥΠΟΛΟΙΠΟΥ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΙΜ Νο /10/ ΦΟΡΤΗΓΟ ΠΛΟΙΟ M/V 'ΤΡΙΤΩΝ" ΠΛΟΙΟ Φ714 ΥΠΟ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΛΟΓ/ΣΜΟ ΠΛΟΙΑ Ο δεύτερος αυτός τρόπος εγγραφών είναι προτιμότερος γιατί αφενός παρέχει τη δυνατότητα παρακολούθησης των συναλλαγών με τους διαφόρους κατασκευαστές και αφετέρου εμφανίζει στο λογαριασμό του πλοίου την σύνθεση του τελικού του κόστους αναλυτικά. Ένας άλλος τρόπος λογιστικού χειρισμού των προκαταβολών που δίνονται για παραγγελίες που αφορούν είτε την κυρίως κατασκευή, είτε τα όργανα του πλοίου, είναι να ανοιχθεί ένας λογαριασμός «ενδιάμεσος» με τίτλο «ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ΝΑΥΠΗΓΗΣΕΩΣ ΠΛΟΙΟΥ X» στον οποίο να καταχωρούνται οι προκαταβολές που δίνονται και να μεταφέρονται στους αντίστοιχους λογαριασμούς ναυπηγείων ή προμηθευτών ή κατασκευαστών όταν αυτοί οι λογαριασμοί ανοιχθούν σαν λογαριασμοί παθητικού, μετά την παράδοση των αγαθών ή υπηρεσιών που έχουν παραγγελθεί.

15 13 Ως προς τα έξοδα που καταβάλλονται σε όλη τη διάρκεια της ναυπήγησης και έχουν σχέση με την κατασκευή του πλοίου μπορεί να ανοιχθεί και τρίτος λογαριασμός με τίτλο «ΕΞΟΔΑ ΝΑΥΠΗΓΉΣΕΩΣ ΠΛΟΙΟΥ X» Ο οποίος θα δέχεται όλες τις χρεώσεις μέχρι την παράδοσή του, για να μεταφερθούν τελικά στη χρέωση του οριστικού λογαριασμού του πλοίου. β) ΑΓΟΡΑ ΜΕΤΑΧΕΙΡΙΣΜΕΝΟΥ ΠΛΟΙΟΥ Η αγορά μεταχειρισμένων πλοίων είναι μια πολύ συνηθισμένη συναλλαγή και έχει οργανωθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να έχουν δημιουργηθεί ειδικά γραφεία μεσιτικών τα οποία έχουν κύριο σκοπό την αγοραπωλησία πλοίων. Η τιμή στην οποία θα πουληθεί ένα μεταχειρισμένο πλοίο εξαρτάται από το μέγεθος και τη μεταφορική του ικανότητα είναι όμως κατά κύριο λόγο, συνάρτηση των συνθηκών της ναυλαγοράς. Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει την τιμή του πλοίου είναι το είδος των μηχανών που κινείται και η ημερήσια κατανάλωσή του σε καύσιμα π.χ. ένα πλοίο που κινείται με ατμοστρόβιλους έχει μεγαλύτερη κατανάλωση καυσίμων από ένα πλοίο που κινείται με μηχανές εσωτερικής καύσεως. Το πλοίο όμως που κινείται με μηχανές εσωτερικής καύσεως έχει μεγαλύτερες δαπάνες για εξαρτήματα και συντήρηση μηχανής. Η λογιστική παρακολούθηση της αγορά γίνεται με τη δημιουργία λογαριασμού αξίας ο οποίος χρεώνεται με την τιμή αγορά του πλοίου με πίστωση προσωπικού λογαριασμού του πωλητή εφόσον η αγορά γίνεται με πίστωση. Όταν δίνεται προκαταβολή στον πωλητή και το πλοίο παραδίδεται αργότερα τότε χρεώνεται ο λογαριασμός «ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΕΣ ΚΤΗΣΕΩΣ ΠΛΟΙΟΥ» με ειδικό το όνομα του πωλητή. Η προκαταβολή αυτή μεταφέρεται κατά την παράδοση του πλοίου στον λογαριασμό «ΠΩΛΗΤΕΣ ΠΛΟΙΩΝ». ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Η ναυτιλιακή επιχείρηση Ο.Ε. «Λ. ΛΕΜΟΣ» αποφάσισε την αγορά μεταχειρισμένου επιβατικού πλοίου με το όνομα νηολόγησης «ΚΕΡΚΥΡΑ» από τον πωλητή Κ. Κουντουριώτη αξίας δολαρίων και παραδοτέο μετά από 45 ημέρες από την υπογραφή σύμβασης. Μετά την υπογραφή πρωτοκόλλου έγιναν οι πιο κάτω πράξεις; 1. Πληρώθηκε προκαταβολή στον πωλητή με επιταγή σε βάρος του λογαριασμού όψεως ποσού δολαρίων Παρακλήθηκε το πλοίο και καταβλήθηκε με επιταγή σε βάρος του λογαριασμού όψεως ποσού δολαρίων Καταβλήθηκε και το υπόλοιπο με επιταγή σε βάρος λογαριασμού όψεως για την εξόφληση της αξίας του πλοίου. Οι σχετικές εγγραφές θα είναι οι εξής:

16 Λογαριασμός Αιτιολογία Περιγραφή Χρέωση Πίστωση 20/ 10/ ΠΩΛΗΤΗΣ Κ. ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Λ.Ο. ΣΕ ΔΟΛ. ΠΡΟΚΑΤΑΒΟΛΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΒΑΣΗ /10/ ΕΠΙΒΑΤΗΓΟ ΠΛΟΙΟ "ΚΕΡΚΥΡΑ" Κ. ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΕΠΙΒΑΤΗΓΟΥ ΠΛΟΙΟΥ /10/ Κ. ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ ΠΩΛΗΤΗΣ Κ. ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΛΟΓ/ΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΣΗ /10/ Κ. ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Λ.Ο. ΣΕ ΔΟΛ. ΚΑΤΑΒΟΛΗ ΕΝΑΝΤΙ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ /10/ Κ. ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Λ.Ο. ΣΕ ΔΟΛ. ΕΞΟΦΛΗΣΗ ΛΟΓ/ΣΜΟΥ ΑΓΟΡΑΣ ΠΛΟΙΟΥ Σε περίπτωση που κριθούν αναγκαίες επισκευές στο πλοίο που αγοράστηκε τότε το κόστος τους θα αυξήσει την αξία του πλοίου. Στην περίτπωση αυτή θα χρεωθεί ο λογαριασμός αξίας του πλοίου με τις δαπάνες αυτές και με άλλα έξοδα κτήσεως. Αν π.χ. ο νέος πλοιοκτήτης για την παραπάνω αγορά έκανε επισκευές αξίας δολαρίων με επιταγή και τοποθέτησε νέο πομπό ασυρμάτου που αγόρασε από την εταιρία «ΝΙΚ» αξίας δολάρια με πίστωση θα γίνουν οι εξής εγγραφές:

17 15 20/10/ ΕΠΙΒΑΤΗΓΟ ΠΛΟΙΟ "ΚΕΡΚΥΡΑ" ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Λ.Ο. ΣΕ ΔΟΛ. ΑΞΙΑ ΕΠΙΣΚΕΥΩΝ ΤΙΜ Νο /10/ ΕΠΙΒΑΤΗΓΟ ΠΛΟΙΟ "ΚΕΡΚΥΡΑ" ΕΤΑΙΡΕΙΑ "ΝΙΚ" ΑΓΟΡΑ ΝΕΟΥ ΠΟΜΠΟΥ ΤΙΜ Νο Α/\ΛΟΙ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΠΑΓΙΟΥ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ Για τα υπόλοιπα στοιχεία του Ενεργητικού ναυτιλιακής επιχείρησης τα οποία μπορούν να χαρακτηριστούν σαν πάγια π.χ. ακίνητα, μηχανήματα, αυτοκίνητα, έπιπλα κ.λ.π. ισχύουν ότι προβλέπονται από τις αρχές της Γενικής Λογιστικής για κάθε είδους επιχείρηση. ^ Βλ. ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ Κων/νος Καρδακάρης σελ

18 ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ Πρωτοβάθμιοι Λογαριασμοί 20 Εφόδια Μηχανής 21 Εφόδια Καταστρώματος 22 Εφόδια Διαμερισμάτων 23 Καύσιμα και Λιπαντικά 24 Τρόφιμα 25 Είδη κυλικείου 26 Χρώματα - Χημικά Διάφορα Εφόδια

19 3 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΟΜΑΔΑΣ 2 (ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ) Στις Ναυτιλιακές Επιχειρήσεις αποθέματα θεωρούνται τα υλικά περιουσιακά στοιχεία, τα οποία έχουν σκοπό α) Να αναλωθούν για τη λειτουργία, τη συντήρηση και την επισκευή του πλοίου, β) Να αναλωθούν από τα μέλη του πληρώματος. γ) Να χρησιμοποιηθούν από το πλήρωμα για τη συντήρηση και λειτουργία του πλοίου. Σύμφωνα με τις αρχές του Ε.Γ.Λ.Σ. τα αποθέματα εντάσσονται στη 2 ομάδα λογαριασμών του Λογιστικού Σχεδίου και περιλαμβάνουν τα εφόδια του πλοίου (μηχανής, καταστρώματος, διαμερισμάτων), τα καύσιμα και λιπαντικά, τα τρόφιμα, τα είδη κυλικείου, τα χρώματα και χημικά. 3.1 ΕΝΝΟΙΕΣ - ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ Με τον όρο εφόδια πλοίου εννοούμε όλα τα υλικά τα οποία είναι αναγκαία για τη συντήρηση, λειτουργία και επισκευή του πλοίου καθώς και τα υλικά άμεσης ανάλωσης. 20 Εφόδια μηχανής Στο λογαριασμό αυτό καταχωρούνται στουπιά, βίδες, εργαλεία, σαλαμάστρες, ρουλεμάν, γυαλόχαρτα κ.λ.π. 21 Εφόδια καταστρώματος Στο λογαριασμό αυτό παρακολουθούνται τα κάθε είδους σχοινιά, συρματόσχοινα, είδη καθαρισμού καταστρώματος, αλυσίδες αγκύρων κ.λ.π. 22 Εφόδια διαμερισμάτων Στο λογαριασμό αυτό καταχωρούνται τα είδη εστιάσεως (πιάτα, πιρούνια, κουτάλια, μαχαίρια, ποτήρια, σκεύη μαγειρείου και τραπεζαρίας) καθώς και τα είδη κλινοστρωμνής και ενδιαίτησης του πληρώματος (στρώματα, σεντόνια, μαξιλάρια, μαξιλαροθήκες κ.λ.π.) Στα εφόδια διαμερισμάτων εντάσσονται και τα διάφορα είδη επίπλωσης του πλοίου, όταν αυτά δεν είναι μεγάλης αξίας καθώς και διάφορα μέσα ψυχαγωγίας, όπως ραδιόφωνα, τηλεοράσεις. Στην περίπτωση που τα είδη επίπλωσης και τα μέσα ψυχαγωγίας είναι μεγάλης αξίας κρίνεται σκόπιμο να παρακολουθούνται στο λογαριασμός παγίων με ξεχωριστό λογαριασμό με τίτλο Έπιπλα - Σκεύη πλοίου ή Μέσα ψυχαγωγίας πληρώματος ώστε να γίνονται και οι νόμιμες αποσβέσεις τους. 23 Καύσιμα και λιπαντικά α) Καύσιμα Σύμφωνα με το μέσο το οποίο κάθε πλοίο χρησιμοποιεί για την κίνησή του ποικίλει και το είδος και η ποσότητα του καυσίμου, το οποίο καταναλώνεται. Τα περισσότερα πλοία έχουν μηχανές εσωτερικής καύσης και καταναλώνουν πετρέλαιο με μικρές διαφορές πυκνότητας. Υπάρχουν όμως και πλοία τα οποία κινούνται με μηχανές

20 18 εξωτερικής καύσεως (ατμοστρόβιλους) και καταναλώνουν πετρέλαιο μεγαλύτερης πυκνότητας (μαζούτ). Τα σύγχρονα πλοία καταναλώνουν καύσιμα όχι μόνο για την κίνηση της κύριας μηχανής αλλά και για βοηθητικά μηχανήματα, όπως οι γεννήτριες ηλεκτρικού ρεύματος, οι λέβητες παραγωγής ατμού που χρησιμοποιούνται για βαρούλκα και συσκευές απόσπασης άγκυρας. Ωστόσο δύο είναι οι ποιότητες καυσίμων που καταναλώνονται σε κάθε πλοίο και των οποίων η διαφορά τους είναι στην πυκνότητα. Αυτές είναι - Το ακάθαρτο πετρέλαιο ή μαζούτ το οποίο χρησιμοποιείται για την κύρια μηχανή ή τους ατμολέβητες και - Το ψιλό πετρέλαιο το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως στις μηχανές παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος αλλά και στην κύρια μηχανή, όταν το πλοίο εκτελεί δύσκολους χειρισμούς μέσα στα λιμάνια. β) Λιπαντικά Με τον όρο λιπαντικά θεωρούνται οι διάφοροι τύποι ορυκτελαίων για τις αντίστοιχες μηχανές σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή. Τα είδη των ορυκτελαίων, τα οποία περιλαμβάνει ο λογαριασμός λιπαντικά είναι τα εξής - Το ορυκτέλαιο για τη λίπανση των κυλίνδρων της κύριας μηχανής. - Το ορυκτέλαιο για τή λίπανση του στροφολοφόρου άξονα της κύριας μηχανής. - Τα αντίστοιχα ορυκτέλαια των παραπάνω δύο περιπτώσεων, τα οποία όμως χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τις πετρελαιομηχανές παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. - Τα διάφορα λιπαντικά, γράσα και βαλβολίνες, τα οποία χρησιμοποιούνται για τη συντήρηση συσκευών πλοίου είτε στο μηχανοστάσιο είτε στο κατάστρωμα. 24 Τρόφιμα Η Ναυτιλιακή Επιχείρηση είναι υποχρεωμένη να εφοδιάζει το πλοίο με τα αναγκαία τρόφιμα για την διατροφή του πληρώματος. Ο εφοδιασμός του πλοίου με τρόφιμα γίνεται στα διάφορα λιμάνια προσεγγίσεώς του και κατά κανόνα σε ποσότητες οι οποίες εξαρτώνται - από τη διάρκεια του ταξιδιού εν πλω - από τη δυνατότητα ανεφοδιασμού σε επόμενο λιμάνι - από τις τιμές που ισχύουν και την ποσότητα των ειδών στα διάφορα λιμάνια. Συνήθως τα είδη και τις ποσότητες των τροφίμων, τα οποία θα αγοραστούν, ορίζει το τμήμα ανεφοδιασμού της έδρας που ασκεί τη διοίκηση και διευθύνει τη διαχείριση του πλοίου, η οποία συνήθως καθορίζει και τον προμηθευτή του ανεφοδιασμού. 25 Είδη κυλικείου Το κυλικείο στα φορτηγά πλοία, δεν αποτελεί πηγή κερδών όπως συμβαίνει στα επιβατηγό και κρουαζιερόπλοια. Τα είδη του κυλικείου, που προμηθεύεται το φορτηγό πλοίο (ποτά, αναψυκτικά, τσιγάρα κ.λ.π.) δεν προορίζονται να πουληθούν με κέρδος, αλλά διατίθενται στα μέλη

21 19 του πληρώματος σε τιμή κόστους. Επίσης ένα μέρος των ειδών του κυλικείου προσφέρεται στους επισκέπτες του πλοίου. 26 Χρώματα - Χημικά Με τον όρο χρώματα-χημικά εννοούμε τα είδη εκείνα τα οποία χρησιμοποιούνται για τη συντήρηση των μεταλλικών μερών του πλοίου. Με τα χρώματα συντηρούνται οι μεταλλικές επιφάνειες και οι ύφαλοι, ενώ τα χημικά χρησιμοποιούνται για τον καθαρισμό των αμπαριών και την αφαλάτωση των τοιχωμάτων των ατμολεβητών ή των δεξαμενών πετρελαίου των δεξαμενόπλοιων. Στην ίδια κατηγορία εντάσσονται και τα διάφορα αντισκωρικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την προφύλαξη των μετάλλων από την οξείδωση. 27 Διάφορα Εφόδια Στο λογαριασμό με τον τίτλο «Διάφορα Εφόδια» περιλαμβάνονται: - Το νερό. Το νερό που καταναλώνεται σε ένα πλοίο χρησιμοποιείται για πολλούς σκοπούς. Η ποσότητα όμως την οποία χρειάζεται είναι διαφορετική από πλοίο σε πλοίο, γιατί εξαρτάται από το μέσο το οποίο χρησιμοποιεί για την κίνησή του και από τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι βοηθητικές του συσκευές. Ενδεικτικά μερικοί από τους σκοπούς για τους οποίους το πλοίο καταναλώνει νερό είναι: - Όταν κινείται με ατμοστρόβιλους, οι λέβητες παράγουν ατμό χρειάζονται νερό και επομένως για το σκοπό αυτό δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί αυτούσιο το θαλάσσιο γιατί τα άλατα συσσωρεύονται στα τοιχώματα του λέβητα και μπορούν να προκαλέσουν ζημίες. - Όλα τα δεξαμενόπλοια χρησιμοποιούν ατμό για να θερμάνουν το υγρό φορτίο τους στην επιθυμητή θερμοκρασία που απαιτείται για την εκφόρτωση, διαφορετικά το φορτίο και μάλιστα σε ψυχρά κλίματα δεν μπορεί να εκφορτωθεί. Για το λόγο αυτό αν το πλοίο κινείται με ατμοστρόβιλους χρησιμοποιεί ένα μέρος του παραγόμενου ατμού του για τη θέρμανση του φορτίου. Αν όμως κινείται με μηχανές εσωτερικής καύσης διαθέτει και έναν αριθμό ατμολεβητών για την παραγωγή ατμού, οι οποίοι λέβητες για να λειτουργήσουν χρειάζονται νερό. - Στην περίπτωση πλοίων ξηρού φορτίου για τα πλοία τα οποία κινούνται με ατμοστρόβιλους δεν δημιουργείται πρόβλημα γιατί όπου εκτός από την κίνηση της προπέλας, χρειάζεται ατμός, χρησιμοποιείται ένα μέρος από τον ατμό από εκείνου που παράγει το πλοίο. Για τα πλοία όμως που κινούνται με μηχανές εσωτερικής καύσεως υπάρχει πιθανότητα να χρειάζονται ατμό για τη λειτουργία των διαφόρων βοηθητικών συσκευών του καταστρώματος (γερανοί βαρούλκα κ.λ.π.) ακόμα δε και για τη θέρμανση των διαμερισμάτων του πλοίου οπότε πάλι χρειάζονται νερό για τη λειτουργία ατμολεβητών. - Υπάρχει τέλος για κάθε πλοίο, ανεξάρτητα με το μέσο που κινείται ή το φορτίο που μεταφέρει η ανάγκη νερού για γενική χρήση. Κάθε πλοίο από την κατασκευή του διαθέτει ειδικούς χώρους για αποθήκευση πόσιμου νερού. Την ποσότητα του νερού με την οποία θα εφοδιαστεί το πλοίο κανονίζει κάθε

22 φορά ο πλοίαρχος, ο οποίος θα λάβει υπόψη του την διάρκεια του ταξιδιού και τη δυνατότητα ενδιάμεσου εφοδιασμού. Επειδή η ποσότητα του νερού με την οποία θα εφοδιαστεί το πλοίο θα είναι σε βάρος του ωφέλιμου φορτίου και επομένως θα έχει σαν αποτέλεσμα την απώλεια ενός μέρους από το ναύλο - όταν ο ναύλος πληρώνεται κατά τόνο βάρους - επέβαλε την εγκατάσταση σε όλα σχεδόν τα σύγχρονα πλοία εξατμιστήρων, οι οποίοι λειτουργούν με τον ατμό τον οποίο παράγει το ίδιο το πλοίο και μετατρέπουν το θαλάσσιο νερό σε πόσιμο και κατάλληλο όχι μόνο για τους ατμολέβητες αλλά και για όλες τις άλλες χρήσεις του πλοίου. - Διάφορα άλλα εφόδια Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνονται τα είδη γραφικής ύλης, τα βιβλία και ημερολόγια γέφυρας και μηχανής, τα φάρμακα για παροχή πρώτων βοηθειών και ό,τι άλλο δεν μπορεί να καταχωρηθεί στις παραπάνω κατηγορίες εφοδίων και τα οποία λόγω της μικρής σχετικά αξίας τους δεν θεωρείται σκόπιμο να παρακολουθούνται με ξεχωριστό, το καθένα, λογαριασμό. 3.2 ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΩΝ ΕΦΟΔΙΩΝ 20 Εφόδια μηχανής 21 Εφόδια καταστρώματος 22 Εφόδια διαμερισμάτων Οι παραπάνω τρεις λογαριασμοί αποθεμάτων λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο ως εξής: ΧΡΕΩΝΟΝΤΑΙ - Με την αξία των αρχικών αποθεμάτων των εφοδίων τα οποία προκύτπουν από φυσική απογραφή την οποία κάνει ο Α Μηχανικός και ο πλοίαρχος. - Με την αξία των αγορών των εφοδίων που γίνονται: α) από την ναυτιλιακή επιχείρηση απ ευθείας β) από τον Πλοίαρχο στα διάφορα λιμάνια τα οποία προσεγγίζει το πλοίο γ) από πράκτορες με εντολή του τμήματος ανεφοδιασμού. Επομένως σε κάθε αγορά εφοδίων των παραπάνω λογαριασμών χρεώνεται ο σχετικός λογαριασμός (20, 21, 22) και πιστώνεται ο λογαριασμός 50 «Προμηθευτές», ο 34 «Λογαριασμός Πλοιάρχων" ή ο 31 Πράκτορες» ανάλογα με το ποιος έκανε την προμήθεια. ΠΙΣΤΩΝΟΝΤΑΙ Με την αξία των εφοδίων που αναλώθηκαν, προκύπτουν από την τεχνική απογραφή ως εξής: Τα εφόδια που αναλώθηκαν

23 Αρχικό απόθεμα Συν Αγορές Χρήσεως Συνολικό απόθεμα για διάθεση Μείον Τελική απογραφή = Εφόδια που αναλώθηκαν Η αξία των εφοδίων που αναλώθηκαν μεταφέρεται στο Λογαριασμό 80 «ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΠΛΟΙΟΥ» διότι η αξία της ανάλωση των εφοδίων αποτελεί δαπάνη εκμετάλλευσης. Οι λογαριασμοί των εφοδίων μετά την πίστωσή τους με την αξία των αναλωθέντων, αφήνουν χρεωστικό υπόλοιπο το οποίο είναι ίσο με την αξία της τελικής απογραφής. Το υπόλοιπο αυτό αποτελεί στοιχείο συντάξεως του τελικού ισολογισμού. 23 Καύσιμα και λιπαντικά Ο λογαριασμός αυτός λειτουργεί ως εξής: ΧΡΕΩΝΕΤΑΙ - Με την αξία των αρχικών αποθεμάτων (πετρέλαιο, λιπαντικά) που προκύπτει από την απογραφή που κάνει ο Α Μηχανικός. - Με την αξία των αγορών που γίνονται κατά τη διάρκεια της χρήσης με πίστωση των λογαριασμών 50 «Προμηθευτές» ή 31 «Πράκτορες» ή 30 «Ναυλωτές» ή 38 «Χρηματικά διαθέσιμα ανάλογα με τον τρόπο που γίνεται η προμήθεια. ΠΙΣΤΩΝΕΤΑΙ - Με την αξία του πετρελαίου που χρησιμοποιήθηκε για την κίνηση των μηχανών του πλοίου, με χρέωση του λογαριασμού 80 «Εκμετάλλευση πλοίου» ή ενδιάμεσου λογαριασμού με τον τίτλο «Καύσιμα αναλωθέντα». - Με την αξία του πετρελαίου που χρησιμοποιήθηκε για τη λειτουργία των μηχανών ηλεκτροπαραγωγής και ατμοπαραγωγής σε χρέωση του λογαριασμού 65 «ΓΕΝΙΚΑ ΕΞΟΔΑ ΠΛΟΙΟΥ» και ειδικά στους δευτεροβάθμιους λογαριασμού «Έξοδα Ηλεκτροπαραγωγής» και «Έξοδα ατμοπαραγωγής». - Με τήν αξία των λιπαντικών τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για λίπανση των μηχανών του πλοίου σε χρέωση του λογαριασμού 80 «Εκμετάλλευση πλοίου» ή ενδιάμεσου λογαριασμού με τον τίτλο «Λιπαντικά αναλωθέντα». - Με την αξία των λιπαντικών που αναλώθηκαν για λίπανση των μηχανών ηλεκτρσπαραγωγής και ατμοπαραγωγής σε χρέωση τσυ λογαριασμού 65 «ΓΕΝΙΚΑ ΕΞΟΔΑ ΠΛΟΙΟΥ» και ειδικά στους δευτεροβάθμιους λογαριασμούς «Έξοδα Ηλεκτροπαραγωγής» και «Έξοδα ατμοπαραγωγής». Η λειτουργία του λογαριασμού 80 «ΓΕΝΙΚΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ» μπορεί αν γίνει στο τέλος της χρήσης όπως είναι γνωστή και από τη ΓΕΝΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ.

24 Τα καύσιμα και λιπαντικά τα οποία αναλώθηκαν προκύπτουν από την τελική απογραφή ως εξής: Αρχικό Απόθεμα 2112 Συν Αγορές Περιόδου Συνολικό απόθεμα για διάθεση 6720 Μείον Τελικό απόθεμα = Καύσιμα και Λιπαντικά που αναλώθηκαν 6192 Ο λογαριασμός 23 «Καύσιμα και Λιπαντικά» με το χρεωστικό υπόλοιπο του το οποίο είναι ίσο με την αξία του τελικού αποθέματος αποτελεί στοιχείο στη σύνταξη του Τελικού Ισολογισμού. 24 Τρόφιμα Για τη λογιστική παρακολούθηση της αποθεματοποίησης και των αναλώσεων των τροφίμων δημιουργείται ο πρωτοβάθμιος λογαριασμός 24 «ΤΡΟΦΙΜΑ» ο οποίος αναλύεται σε υπολογαριασμούς σύμφωνα με τα είδη των τροφίμων που αγοράζονται και τις ανάγκες της επιχείρησης. Η λογιστική παρακολούθηση των αναλυτικών λογαριασμών των τροφίμων γίνεται με ποσότητες και αξίες. Σήμερα πολλές επιχειρήσεις παρακολουθούν την κίνηση των αναλυτικών λογαριασμών μόνο με τις ποσότητες και οι αξίες καταχωρούνται μόνο στον πρωτοβάθμιο λογαριασμό. Ο λογαριασμός «ΤΡΟΦΙΜΑ» λειτουργεί ως εξής: ΧΡΕΩΝΕΤΑΙ - Με το υπόλοιπο της αξίας των τροφίμων τα οποία βρέθηκαν κατά την απογραφή τέλους χρήσεως. - Με την αξία των τροφίμων που αγοράσθηκαν κατά τη διάρκεια της χρήσεως και - Με τα ειδικά έξοδα αγορών. ΠΙΣΤΩΝΕΤΑΙ - Με την αξία των τροφίμων τα οποία αναλώνονται στο πλοίο από το πλήρωμα, με χρέωση του λογαριασμού 61 «ΑΜΟΙΒΕΣ ΚΑΙ ΕΞΟΔΑ ΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ» με δευτεροβάθμιο τον «Τροφοδοσία Πληρώματος», σύμφωνα με τη σχετική ανάλυση που δίνει ο πλοίαρχος με το Γενικό Λογαριασμό Πλοιάρχου. Εάν τα τιμολόγια αγοράς των τροφίμων εκδίδονται σε νόμισμα διάφορο από εκείνο το οποίο ενημερώνονται τα λογιστικά βιβλία, η μετατροπή στο νόμισμα των βιβλίων θα γίνεται με το ισότιμο της ημέρας της αγοράς και όχι με το ισότιμο της ημέρας της πληρωμής του τιμολογίου. Οι τυχόν διαφορές που θα προκόψουν την ημέρα της πληρωμής - λόγω μεταβολής του ισοτίμου - αποτελούν Συναλλαγματικές διαφορές.

25 25 Είδη Κυλικείου Η λειτουργία του λογαριασμού «ΕΙΔΗ ΚΥΛΙΚΕΙΟΥ» γίνεται ως εξής: Χρεώνεται με τις αξίες των αγορών και πιστώνεται με την αξία των αναλώσεων σε χρέωση των λογαριασμών: - Με βάση την κατάσταση φιλοδωρημάτων την οποία αποστέλλει ο πλοίαρχος σε περίπτωση διάθεσης ειδών σε επισκέτπες και - Όταν ο πλοίαρχος αποχωρεί και παραδίδει την διαχείριση του κυλικείου σε άλλο πλοίαρχο. Τότε χρεώνεται ο προσωπικός λογαριασμός του νέου πλοιάρχου με την αξία των ειδών που παραλαμβάνει και πιστώνεται ο λογαριασμός του πλοιάρχου που αποχωρεί. Σήμερα οι περισσότερες ναυτιλιακές επιχειρήσεις φορτηγών πλοίων δεν δημιουργούν το λογαριασμό «ΕΙΔΗ ΚΥΛΙΚΕΙΟΥ» ο πλοίαρχος προμηθεύεται και διαθέτει τα είδη χωρίς το λογιστήριο να κάνει ημερολογιακές εγγραφές. 26 Χρώματα - Χημικά Η λειτουργία του λογαριασμού «ΧΡΩΜΑΤΑ - ΧΗΜΙΚΑ» ο οποίος αναλύεται σε αναλυτικούς λογαριασμούς ανάλογα με τα είδη, τις ανάγκες και τις πληροφορίες που θέλει η επιχείρηση να έχει γίνεται όπως και η λειτουργία των λοιπών εφοδίων του πλοίου. 28 Διάφορα Εφόδια 1. Νερό Το νερό παρακολουθείται με τον αναλυτικό λογαριασμό «ΝΕΡΟ» και λειτουργεί ως εξής: ΧΡΕΩΝΕΤΑΙ - Με την αξία του αρχικού αποθέματος. - Με την αξία του νερού που αγοράζεται στα διάφορα λιμάνια. ΠΙΣΤΩΝΕΤΑΙ - Με την αξία του νερού που αναλώθηκε για κοινή χρήση και με ισόποση χρέωση του λογαριασμού 65 «Γενικά έξοδα πλοίου» με δευτεροβάθμιο το «Έξοδα Ύδρευσης». - Με την αξία του νερού που αναλώθηκε για το φορτίο και με ισόποση χρέωση του λογαριασμού 64 «Εξοδα ταξιδίων» με δευτεροβάθμιο «Διάφορα ειδικά έξοδα ταξιδιών».

26 24 Σχετικά με τη λογιστική παρακολούθηση των εφοδίων όλων των πιο πάνω κατηγοριών ισχύουν τα εξής: α) Αν πρόκειται για επιχείρηση η οποία εκμεταλλεύεται ένα ή δύο πλοία μικρής σχετικά χωρητικότητας, δεν είναι τόση η ανάγκη για τη δημιουργία ξεχωριστών για κάθε κατηγορία εφοδίων λογαριασμών. Είναι δυνατό να καλυφθούν οι ανάγκες αν όλα συμπεριλαμβάνονται σε ένα κοινό λογαριασμό με τον τίτλο «Εφόδια», β) Αν όμως πρόκειται για επιχείρηση η οποία διαθέτει περισσότερα από δύο πλοία μεγάλης χωρητικότητας τότε επιβάλλεται η δημιουργία ξεχωριστού λογαριασμού για κάθε κατηγορία εφοδίων, αφενός για λόγους στατιστικής παρακολούθησης των αγορών για κάθε πλοίο από χρόνο σε χρόνο, αλλά και για να μπορεί να γίνει σύγκριση μεταξύ των πλοίων τα οποία ανήκουν στην ίδια επιχείρηση. Σχετικά με τις αναλώσεις και με τον τρόπο της τήρησης των λογαριασμών αυτών σαν λογαριασμοί «ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ» σύμφωνα με τις αρχές της Λογιστικής επιβάλλεται αν γίνει το ίδιο με τους άλλους λογαριασμούς δηλαδή να χρεώνονται με τις αγορές και να πιστώνονται με τις αναλώσεις. Λογαριασμοί λοιπών εξόδων και υπηρεσιών Όλοι οι λογαριασμοί των εφοδίων και υλικών τηρούνται σαν λογαριασμοί «ΑΠΟΘΕΜΑΤΩΝ». Εκτός όμως από τις αναλώσεις των αποθεμάτων, με την εκμετάλλευση του πλοίου έχουν σχέση και πολλά διάφορα άλλα έξοδα τα οποία αν και δεν εκφράζουν υλικά αγαθά δημιουργήθηκαν όμως από μετατροπή υλικών αξιών σε «ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ» οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν για χάρη του ίδιου σκοπού. Το σύνολο λοιπόν αυτών των αναλώσεων είτε υλικών, είτε υπηρεσιών, θα πρέπει να κατανεμηθεί στους «ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ» ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗΣ ΑΟΠΣΤΙΚΗΣ Χαραλάμχους Αντώνιος σελ 55-69

27 ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΗ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ Πρωτοβάθμιοι Λογαριασμοί 30 Ναυλωτές 31 Πράκτορες 32 Ασφαλιστικές ατταιτήσεις (Ασφαλιστές) 33 Χρεώστες διάφοροι 34 Λογαριασμοί πλοιάρχων 35 Λογαριασμοί διαχειρίσεως προκαταβολών και πιστώσεων 36 Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού 37 Παραγγελίες εξωτερικού 38 Χρηματικά διαθέσιμα 39 Απαιτήσεις και διαθέσιμα άλλων κέντρων (Γραφείων - Υπ/των)

28 4 ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΣΙΜΩΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΟΥΝΤΟΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ «ΟΜΑΔΑ 3» Με τους λογαριασμούς της 3 ' Ομάδας παρακολουθούνται οι βραχυπρόθεσμες απαιτήσεις και τα διαθέσιμα περιουσιακά στοιχεία της επιχείρησης. Για τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις οι πρωτοβάθμιοι λογαριασμοί της Ομάδας είναι οι εξής: 30 Ναυλωτές 31 Πράκτορες 32 Ασφαλιστικές απαιτήσεις (Ασφαλιστές) 33 Χρεώστες διάφοροι 34 Λογαριασμοί πλοιάρχων 35 Λογαριασμοί διαχειρίσεων προκαταβολών και πιστώσεων 36 Μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού 37 Παραγγελίες εξωτερικού 38 Χρηματικά διαθέσιμα 39 Απαιτήσεις και διαθέσιμα άλλων κέντρων (Γραφείων - Υποκαταστημάτων) 4.1 Ο ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ 30 «ΝΑΥΛΩΤΕΣ» Ο λογαριασμός «Ναυλωτές» είναι αντίστοιχος του λογαριασμού «Πελάτες» της λογιστικής των εμπορικών και βιομηχανικών επιχειρήσεων και πριν αναπτύξουμε τους τρόπους με τους οποίους είναι δυνατό να λειτουργήσει, θεωρείται σκόπιμο να αναφερθούν μερικά πράγματα για τη ναύλωση, διότι ο λογαριασμός «Ναυλωτές» συνδέεται άμεσα με το λογαριασμό «Ναύλοι» που είναι λογαριασμός εσόδου και επομένως οι δύο αυτοί λογαριασμοί αρχίζουν να λειτουργούν στην περίτπωση κατά την οποία ναυλώνεται το πλοίο. Η ναύλωση είναι σύμβαση αμφοτεροβαρής μεταξύ του εκναυλωτού και του ναυλωτού, η οποία αποδεικνύεται με τα ναυλοσύμφωνα. Σύμφωνα με τη σύμβαση αυτή, αυτός που παρέχει το δικαίωμα της «Εκναυλώσεως» μισθώσεως του πλοίου ( ο πλοιοκτήτης, ο εφοπλιστής και ο διαχειριστής του πλοίου) παραχωρεί τη χρησιμοποίησή του, είτε κατά ένα μόνο μέρος, είτε καθ ολοκληρία στο ναυλωτή, για να ενεργήσει θαλάσσιες μεταφορές, αντί ανταλλάγματος το οποίο λέγεται «Ναύλος». Το ύψος του ναύλου είναι θέμα συμφωνίας μεταξύ των δύσ μερών και υπόκειται στους οικονομικούς όρους της προσφοράς και της ζήτησης. Επίσης οι τιμές των ναύλων επηρεάζονται από την τιμή των καυσίμων, τη μεταβολή ισοτιμίας των νομισμάτων, τους

29 27 τοπικούς πολέμους, οι οποίοι προκαλούν ελλείψεις, τις καιρικές συνθήκες και άλλους παράγοντες. Τα φορτηγά πλοία μη τακτικών γραμμών καθώς και τα δεξαμενόπλοια, μπορούν να ναυλωθούν. α) Για την εκτέλεση ενός ή περισσοτέρων συγκεκριμένων ταξιδιών β) Για μια χρονική περίοδο (χρονοναύλωση). Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις κατά τις οποίες συμφωνείται η «κατ αποκοπή» ναύλωση, δηλαδή αντί ενός ορισμένου ποσού χρημάτων για ολόκληρο το φορτίο που και στην περίπτωση αυτή δεν μπορεί να υπερβεί το όριο της μεταφορικής ικανότητας του πλοίου. Η χρονοναύλωση μοιάζει με μίσθωση για αυτό και το «αντάλλαγμα της ναυλώσεως» καλείται «Μίσθωμα». Στην περίπτωση αυτή το πλοίο μαζί με το πλήρωμα και τον εξοπλισμό του δίνεται στη διάθεση του ναυλωτή, ο οποίος μπορεί να το χρησιμοποιήσει για μεταφορές φορτίων της αρεσκείας του - εκτός βέβαια από ορισμένα φορτία, τα οποία μπορεί κατά συμφωνία να εξαιρεθούν. Και στη χρονοναύλωση δύο είναι οι τρόποι για τον καθορισμό του μισθώματος. Ο ένας είναι όταν λαμβάνεται υπ όψιν η μεταφορική ικανότητα του πλοίου σε βάρους τόνους και ο άλλος όταν το μίσθωμα ορίζεται «κατ αποκοπή» αντί ορισμένου ποσού συνήθως με την ημέρα και σπανιότερα το μήνα ΝΑΥΛΩΣΗ ΓΙΑ ΕΝΑ Η ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΤΑΞΙΔΙΑ Στην περίπτωση για ναύλωση για ένα ταξίδι πρέπει να έχουμε υπ όψιν μας τα παρακάτω. α) Στην σύμβαση καθορίζονται τα λιμάνια φόρτωσης και εκφόρτωσης, το χρονικό διάστημα, το οποίο θα διαρκέσει τόσο η φόρτωση όσο και η εκφόρτωση του πλοίου, το είδος και η ποσότητα του φορτίου, το ποσόν του ναύλου και ο τρόπος πληρωμής, β) Σε περίτττωση κατά την οποία ο ναυλωτής χρησιμοποιήσει το πλοίο περισσότερες ημέρες από εκείνες που έχουν συμφωνηθεί, είτε κατά τη φόρτωση είτε κατά την εκφόρτωση, οφείλει να αποζημιώσει τον εκναυλωτή. Η αποζημίωση αυτή αποδίδεται με τον ελληνικό όρο «Σταλίες». Με τον όρο επομένως «Σταλίες» στη γλώσσα των λογαριασμών, υπονοούμε την αποζημίωση (χρηματικό ποσό ) που υποχρεούται ο ναυλωτής να πληρώσει στον εκναυλωτή για τις επί πλέον μέρες που χρησιμοποίησε το πλοίο είτε κατά τη φόρτωση είτε κατά την εκφόρτωση πέρα από εκείνες που συμφωνήθηκαν με το ναυλοσύμφωνο, ενώ αντίθετα με τον όρο «Επισταλίες» εννοούμε την αποζημίωση (χρηματικό ποσό) που οφείλει ο εκναυλωτής στο ναυλωτή για το χρόνο που τυχόν κέρδισε το πλοίο επειδή τελείωσε πιο γρήγορα από ότι συμφωνήθηκε στη φόρτωση ή στην εκφόρτωση.

30 28 γ) Οι σταλιές υπολογίζονται σε τρέχουσες ημέρες χωρίς εξαίρεση Κυριακών και εορτών. δ) Τόσο ο τρόπος υπολογισμού των «κανονικών ημερών φορτώσεως και εκφορτώσεως» όσο και τα ποσά των αποζημιώσεων πρέπει να ρυθμίζονται με το ναυλοσύμφωνο με κάθε λετπομέρεια για να μην δημιουργούνται παρερμηνείες ή διαφωνίες που μπορεί να καταλήξουν σε διαιτησία. Συνήθως, η αποζημίωση, η οποία οφείλεται από τον ναυλωτή στον Εκναυλωτή για καθυστέρηση φορτώσεως ή εκφορτώσεως - και η οποία είναι σε κάποια αναλογία με τα ημερήσια έξοδα του πλοίου - κανονίζεται στο διπλάσιο από την αποζημίωση, η οποία οφείλεται από τον Εκναυλωτή στον ναυλωτή για επίσπευση, χωρίς βέβαια αυτό να αποτελεί και τον κανόνα. ε) Όλα τα έξοδα του πλοίου βαρύνουν τον εκναυλωτή ΧΡΟΝΟΝΑΥΛΩΣΗ Ή ΝΑΥΛΩΣΗ ΓΙΑ ΜΙΑ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ Η χρονοναύλωση είναι μίσθωση του πλοίου για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Στην περίτπωση της χρονοναυλώσεως του πλοίου είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε τα πιο κάτω: α) Το πλοίο δίνεται στη διάθεση του ναυλωτή για μεταφορές φορτίων της επιλογής του. Είναι δυνατόν να εξαιρεθούν ορισμένα φορτία, τα οποία χαρακτηρίζονται επικίνδυνα, καθώς και να εξαιρεθούν ορισμένα λιμάνια ή θαλάσσιοι δρόμοι που χαρακτηρίζονται επικίνδυνοι (εμπόλεμες ζώνες, περιοχές παγετώνων κ.α.) β) Το ύψος του μισθώματος καθορίζεται είτε με βάση τη μεταφορική ικανότητα του πλοίου, η οποία πολλαπλασιαζόμενη με μια τιμή δίνει το μηνιαίο μίσθωμα του πλοίου, είτε ορίζεται «Κατ αποκοπή» συνήθως ανεξάρτητα από την ποσότητα του φορτίου, γ) Ο ναυλωτής επιβαρύνεται με τα μεταβλητά έξοδα του πλοίου, δηλαδή καύσιμα, λιμενικά έξοδα, έξοδα φόρτωσης και εκφόρτωσης, πλοηγικά, πλευριστικά, διόδια, πρακτορειακά κ.α. δ) Τον Εκναυλωτή βαρύνουν τα σταθερά έξοδα του πλοίου, δηλαδή αποσβέσεις, ασφάλιστρα, αμοιβές και έξοδα πληρώματος, τροφοδοσία πληρώματος, τα εφόδια, τα οποία θα αναλωθούν, φόροι πλοίου, δαπάνες διοίκησης, εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία κ.α ΧΡΟΝΟΝΑΥΛΩΣΗ ΧΩΡΙΣ ΠΛΗΡΩΜΑ Στην περίτπωση αυτή ο ναυλωτής αναλαμβάνει την ευθύνη για την επάνδρωση του πλοίου με πλήρωμα και όλων των άλλων δαπανών, οι οποίες είναι αναγκαίες για την εκμετάλλευσή του. Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΝΑΥΛΩΣΕΩΣ Παγουλάτου Μ. σελ 78-84

31 Μετά τη λήξη της ναύλωσης το πλοίο πρέπει να δοθεί στον εκναυλωτή στην ίδια κατάσταση που παραδόθηκε. ΤΡΟΠΟΣ ΤΗΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΥ «ΝΑΥΛΩΤΕΣ» Ο λογαριασμός «Ναυλωτές» είναι δυνατόν να λειτουργήσει σαν πρωτοβάθμιος περιληπτικός λογαριασμός με ταυτόχρονη τήρηση αναλυτικών λογαριασμών για κάθε ναυλωτή. Αν οι αναλυτικοί αυτοί λογαριασμοί τηρηθούν σε καρτέλες υπάρχει μεγαλύτερη ευχέρεια να ανοίγονται όχι μόνο ονομαστικώς κατά ναυλωτή, αλλά και κατά συγκεκριμένο ταξίδι του πλοίου, στο οποίο αναφέρεται η ναύλωση ή και ακόμα διάφορα χαρακτηριστικά των ταξιδιών ή τη συγκεκριμένη χρονολογία του ναυλοσύμφωνου π.χ. «Ναυλωτής Α» ταξίδι ΜΛ/ «ΠΑΡΟΣ» No 12 ή «Ναυλωτής Β» Ταξίδι, ΜΛ/ ΚΕΡΚΥΡΑ» Πάτρα-Ιταλία ή «Ναυλωτής Γ» Χρονοναύλωση 10/5/ΧΧ - 20/9/ΧΧ. Σύμφωνα λοιπόν με τα παραπάνω ο περιληπτικός λογαριασμός «Ναυλωτές» θα λειτουργεί ως εξής: ΧΡΕΩΝΕΤΑΙ - Με το ποσό του κυρίως ναύλου, σύμφωνα με τους όρους του ναυλοσύμφωνου. - Με το ποσό της αποζημίωσης σε περίτπωση καθυστέρησης του πλοίου είτε κατά τη φόρτωση είτε κατά την εκφόρτωση (Σταλίες). - Με τα ποσά που τυχόν πληρώνει ο εκναυλωτής ή ο πράκτορας του για λογαριασμό του ναυλωτή π.χ. έξοδα φόρτωσης ή εκφόρτωσης, λιμενικά κ.α. τα οποία των βαρύνουν. - Με το ποσό που συμφωνείται να καταβάλλει ο ναυλωτής για τον καθορισμό των κυτών του πλοίου (αμπριών) στην περίπτωση της χρονοναύλωσης. ΠΙΣΤΩΝΕΤΑΙ - Με τα ποσά που σύμφωνα με τους όρους του ναυλοσύμφωνου, προπληρώνει έναντι του ναύλου. - Με το ποσό της αποζημίωσης για τυχόν φόρτωση ή εκφόρτωση του πλοίου σε χρονικό διάστημα μικρότερο από αυτό που προβλέφτηκε με το ναυλοσύμφωνο. - Με τα ποσά που πληρώνει πολλές φορές ο ναυλωτής με εντολή και για λογαριασμό του Εκναυλωτή. - Με το ποσό της προμήθειας επί του ναύλου που πολλές φορές συμφωνείται υπέρ του ναυλωτή. - Με το υπόλοιπο που απομένει για την εξόφληση του λογαριασμού του.